Czy usługa polegająca na udzieleniu Pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy podlega opodatkowaniu VAT w Polsce i powinna zostać rozpoznana przez Wnioskodawcę jako import usług, korzystający ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii ustalenia czy usługa polegająca na udzieleniu Pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Państwa podlega opodatkowaniu VAT w Polsce i powinna zostać rozpoznana przez Państwa jako import usług, korzystający ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) sp. z o.o. (dalej: Wnioskodawca, Pożyczkobiorca) jest polskim rezydentem podatkowym, zarejestrowanym jako czynny podatnik podatku od towarów i usług w Polsce, posiadającym siedzibę na terytorium Polski. Wnioskodawca prowadzi działalność opodatkowaną, a jego przeważającą działalnością ujawnioną w KRS jest sprzedaż (…) oraz (…) i (…) i (…) (PKD (…)). W szczególności, przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest produkcja wyrobów z (…), wyrobów z (…) dla (…) i (…). Produkty Wnioskodawcy można podzielić na (…) (grupy): (…), (…), (…), (…).

Wnioskodawca należy do międzynarodowej grupy (…) (dalej: Grupa), w której podmiotem dominującym jest (…) (dalej: Pożyczkodawca).

W (…) 2023 r. Pożyczkodawca zawarł z Wnioskodawcą umowę oprocentowanej pożyczki z dnia (…).(…).2023 r. (dalej: Pożyczka). Strony wyznaczyły (…) -letni okres spłaty Pożyczki, tj. Pożyczka powinna zostać spłacona przez Pożyczkobiorcę do (…).(…).2025 r. Pożyczka została udzielona w walucie polskiej. Pożyczka nie jest zabezpieczona.

Celem Pożyczki było pokrycie bieżącego zapotrzebowania Pożyczkobiorcy na kapitał obrotowy, wynikającego z upływu terminu zapadalności innych zobowiązań Pożyczkobiorcy wobec Pożyczkodawcy. Kwota Pożyczki nie została zatem przekazana przez Pożyczkodawcę z własnego rachunku bankowego na rachunek bankowy Pożyczkobiorcy, ale nastąpiło potrącenie roszczenia Pożyczkobiorcy, wynikającego z umowy Pożyczki o przekazanie kwoty Pożyczki z roszczeniami Pożyczkodawcy wobec Pożyczkobiorcy wynikającymi z innych umów zawartych pomiędzy tymi podmiotami.

Wnioskodawca nie jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej w (…), posiadającym w tym kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, a Pożyczka została udzielona dla siedziby Wnioskodawcy w Polsce.

Pożyczkodawca jest spółką prawa (…) (spółka kapitałowa: (…), (…), co na gruncie polskich przepisów prawa oznacza formę prawną odpowiadającą spółce akcyjnej) i posiada siedzibę działalności gospodarczej na terytorium (…). W angielskiej nazwie Pożyczkodawcy używany jest termin Corporation i jego firma wtedy brzmi: (…). Pożyczkodawca jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, zarejestrowanym w (…), wykonującym czynności opodatkowane na terenie (…). Pożyczkodawca nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej; Pożyczkodawca nie jest także zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT.

Pożyczkodawca jest wiodącym światowym dostawcą rozwiązań dla (…) i (…), (…) oraz (…). Akty korporacyjne Pożyczkodawcy przewidują jednak szerokie spektrum działalności tego podmiotu, ponieważ zgodnie ze statutem Pożyczkodawcy: Spółka może prowadzić działalność związaną z (…) i inną działalnością (…), (…) i inną (…) (przetłumaczono z języka (…)). W szczególności, Pożyczkodawca jako podmiot dominujący w Grupie jest jednocześnie podmiotem dedykowanym do udzielania różnych form finansowania podmiotom do tej Grupy należącym i w ramach swojej działalności gospodarczej zapewnia obsługę finansową podmiotom z Grupy, w tym m.in. udziela pożyczek, pełni rolę koordynatora i pośrednika we wzajemnych rozliczeniach podmiotów z Grupy w ramach nettingu, obsługuje transakcje w ramach cash poolingu. W zbliżonym okresie do tego, w którym Pożyczkodawca udzielił Pożyczki Wnioskodawcy, Pożyczkodawca udzielił pożyczek na rzecz (…) innych spółek zależnych. Ponadto, w ramach przyjętej przez Pożyczkodawcę struktury organizacyjnej, Pożyczkodawca wyodrębnił jednostkę organizacyjną ((…)) dedykowaną do prowadzenia m.in. działalności pożyczkowej na rzecz spółek z Grupy (w tym na rzecz Pożyczkobiorcy). W szczególności, (…) odpowiada za finansowanie zewnętrzne i wewnętrzne spółek należących do Grupy, w tym: zarządzanie ryzykiem finansowym, hedging zewnętrzny za pomocą instrumentów finansowych, hedging wewnętrzny wobec spółek zależnych, zarządzanie środkami pieniężnymi Grupy, zarządzanie płynnością, kompensowanie, zarządzanie relacjami z bankami, zarządzanie gwarancjami i ubezpieczeniami. Głównym zadaniem (…) jest zapewnienie odpowiedniej płynności wszystkim spółkom należącym do Grupy. W (…) zatrudnionych jest (…) osób na następujących stanowiskach: (…), (…) ((…)  osoby), (…), (…), (…). Dodatkowo, Pożyczkodawca dysponuje w ramach swojej organizacji specjalnym organem ((…)), do którego zadań należy m.in. rozpatrywanie i zatwierdzanie wniosków spółek należących do Grupy o udzielenie im pożyczek oraz podejmowanie decyzji o warunkach udzielonego finansowania (również w odniesieniu do Pożyczki zgody na jej udzielenie Wnioskodawcy wyraził organ (…)). W skład (…) wchodzą (…) osoby zatrudnione przez Pożyczkodawcę na stanowiskach: (…), (…), (…), (…). Pożyczkodawca posiada również wewnętrzne procedury i regulaminy dotyczące zasad udzielania przez niego pożyczek i w dedykowanym programie komputerowym prowadzi wewnętrzny rejestr tych pożyczek. Uwzględniając powyższe, Pożyczkodawca jest decyzyjny jeśli chodzi o podjęcie decyzji o przyznawaniu pożyczek (w tym Pożyczki będącej przedmiotem niniejszego wniosku), ponieważ dysponuje personelem, który analizuje sytuację finansową potencjalnych pożyczkobiorców i indywidualnie ocenia warunki, na jakich pożyczka powinna zostać udzielona, a także dokonuje rozliczenia stanu udzielonych pożyczek (spłat odsetek i kapitału).

Pożyczkodawca nie jest bezpośrednim wspólnikiem Pożyczkobiorcy, jednakże Pożyczkodawca i Wnioskodawca są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 lit. a i ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm.) – powiązanie pośrednie kapitałowe.

Wnioskodawca pragnie wskazać, że z niniejszym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego występuje on jako jedyny podmiot zainteresowany w sprawie będącej przedmiotem tego wniosku, ponieważ posiada interes w ustaleniu czy czynność udzielenia mu Pożyczki w opisanym stanie faktycznym spełnia przesłanki do uznania jej za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT (i jednocześnie zwolnieniu od tego podatku). Mianowicie, gdyby czynność udzielenia Pożyczki przez Pożyczkodawcę podlegała przepisom ustawy o VAT, to z racji, iż miejscem świadczenia tego typu usługi, a tym samym jej opodatkowania, jest – stosowanie do art. 28b ust. 1 ustawy o VAT – miejsce, w którym usługobiorca (tu: Pożyczkobiorca) posiada siedzibę działalności gospodarczej, to w konsekwencji Pożyczka byłaby opodatkowana podatkiem VAT w Polsce (bądź od tego podatku zwolniona); udzielenie Pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy zostało bowiem wyświadczone dla miejsca siedziby działalności gospodarczej Wnioskodawcy znajdującego się w Polsce. Jednocześnie, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikiem z tytułu tej transakcji byłby Wnioskodawca jako pożyczkobiorca, który co do zasady miałby obowiązek rozliczenia odsetek od zaciągniętej Pożyczki dla celów VAT w Polsce jako import usług. Natomiast gdyby czynność udzielenia Pożyczki przez Pożyczkodawcę nie podlegała przepisom ustawy o VAT, to Pożyczkobiorca z kolei byłby podmiotem zainteresowanym w sprawie będącej przedmiotem wniosku w związku z możliwością opodatkowania ww. czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC).

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytania jak we wniosku)

1.   Czy usługa polegająca na udzieleniu Pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy podlega opodatkowaniu VAT w Polsce i powinna zostać rozpoznana przez Wnioskodawcę jako import usług, korzystający ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1:

W ocenie Wnioskodawcy usługa polegająca na udzieleniu Wnioskodawcy przez Pożyczkodawcę Pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce i powinna zostać rozpoznana przez Wnioskodawcę jako import usług, korzystający ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT.

W szczególności, Wnioskodawca uznaje, iż czynność polegająca na udzieleniu mu przez Pożyczkodawcę Pożyczki jest dokonywana w ramach prowadzonej przez Pożyczkodawcę działalności gospodarczej i stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji, usługa udzielenia Pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, tj. stanowi po stronie Wnioskodawcy import usługi udzielenia pożyczki pieniężnej w rozumieniu przepisu art. 2 pkt 9 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT i tym samym do rozliczenia tej transakcji w zakresie podatku VAT zobowiązany jest Wnioskodawca jako nabywca tej usługi (usługobiorca-pożyczkobiorca). Jednocześnie, przedmiotowa usługa podlega zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Uzasadnienie Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez ww. dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT: Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o VAT. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy wskazać, iż wymienione powyżej warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu VAT. Usługą jest zatem tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Aby jednak uznać, że świadczenie usługi podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi mieć miejsce również odpłatność, tj. musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usługi a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym, zaś usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek świadczenia usługi oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności. Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usługi a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz świadczącego usługę i jeżeli świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności. Taka definicja świadczenia usług jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem VAT wszelkich transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j.: Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.; dalej: k.c.). Zgodnie z art. 720 § 1 k.c.: Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

W przypadku udzielenia pożyczki można zidentyfikować beneficjenta świadczenia, którym będzie pożyczkobiorca (w analizowanej sytuacji Wnioskodawca) mogący korzystać z kapitału udostępnionego na określony czas. Z kolei pożyczkodawca (w analizowanej sytuacji Pożyczkodawca) zobowiązany będzie do udostępnienia kapitału w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek.

Jak wynika z praktyki interpretacyjnej organów podatkowych, udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, niezależnie od częstotliwości i celu jej udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku VAT, nawet gdy ta czynność nie znajduje się w jej zakresie przedmiotowym.

Jednocześnie, Wnioskodawca będąc świadomym prezentowanego przez sądy administracyjne stanowiska, zgodnie z którym, podczas rozpatrywania kwestii odnośnie tego czy dana pożyczka podlega podatkowi VAT czy nie, sądy te zwracają w szczególności uwagę na profesjonalny charakter prowadzonej działalności przez pożyczkodawcę w zakresie udzielania pożyczek (m.in. sądom chodzi tu o przejawy aktywności pożyczkodawcy w sferze udzielenia pożyczek np. w zakresie wyboru pożyczkobiorcy czy ustalania warunków finansowania, posiadanie przez pożyczkodawcę wewnętrznych procedur związanych z zasadami udzielania finansowania, strukturalne wyodrębnienie działalności pożyczkowej (finansowej) wewnątrz pożyczkodawcy czy też zamiar pożyczkodawcy udzielania pożyczek różnym podmiotom), w ocenie Wnioskodawcy, przedstawione w opisie stanu faktycznego okoliczności wskazują, że Pożyczkodawca udzielił Wnioskodawcy Pożyczki w zakresie swojej działalności gospodarczej, w celach zarobkowych (pożyczki są oprocentowane), jako podmiot profesjonalnie zajmujący się tego rodzaju aktywnością (w szerokim ujęciu tj. z uwzględnieniem funkcji pełnionych w ramach nettingu i cash poolingu) oraz posiadający odpowiednie do prowadzenia tego rodzaju działalności struktury.

Wobec powyższego należy uznać, iż udzielenie Pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy spełnia niewątpliwie szeroką definicję usług zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku VAT jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od właściwego określenia miejsca świadczenia zależy bowiem, czy dana usługa podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.

I tak, zgodnie z art. 28a ustawy o VAT, na potrzeby stosowania Rozdziału 3 pn. Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług:

1)ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

a)  podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b)  osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2)podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1 , uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT: podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Artykuł 28a ustawy o VAT wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o VAT. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 tej ustawy.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania, których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

Jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.

W myśl art. 17 ust. 2 ustaw o VAT: W przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Zestawiając przedstawione w opisie stanu faktycznego okoliczności i przywołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że w związku z otrzymaną Pożyczką Wnioskodawca spełnia definicję podatnika wskazaną w art. 28a ustawy o VAT. Mając jednocześnie na uwadze fakt, że Pożyczkodawca jest podatnikiem niemającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, a Pożyczka została udzielona dla stałego miejsca siedziby Wnioskodawcy w Polsce, Wnioskodawca powinien rozpoznać po swojej stronie import usług, który winien być opodatkowany zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa na terytorium Polski.

W przepisach ustawy o VAT, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

I tak, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwolnione od podatku VAT są m.in. usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych.

Na podstawie zaś art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, powyższe zwolnienie nie ma zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Przedmiotowa usługa w postaci udzielenia Pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Wnioskodawcy nie jest zaliczana do żadnej z ww. kategorii usług finansowych, które zostały wyłączone z analizowanego zwolnienia, na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.

Uwzględniając zatem powyższe, w zaistniałym stanie faktycznym import wyżej opisanej usługi udzielenia Pożyczki będzie zwolniony od podatku VAT.

Podsumowując, biorąc zatem pod uwagę powołane przepisy prawa oraz przedstawiony opis stanu faktycznego, zdaniem Wnioskodawcy transakcja udzielenia na jego rzecz Pożyczki przez Pożyczkodawcę (nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju) stanowi dla Wnioskodawcy import usług podlegający opodatkowaniu na terytorium kraju. Do rozliczenia tej transakcji w zakresie podatku VAT obowiązany będzie Wnioskodawca, jako nabywca tej usługi. Usługa ta korzysta jednak ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdza także praktyka interpretacyjna organów podatkowych; przykładowo następujące interpretacje:

-   z dnia 14 października 2022 r., znak: 0111-KDIB3-1.4012.601.2022.4.IO;

-   z dnia 21 grudnia 2022 r., znak: 0111-KDIB3-1.4012.797.2022.3.AMA;

-   z dnia 7 lutego 2020 r., znak: 0114-KDIP4-3.4012.31.2019.3.IG;

-   z dnia 13 grudnia 2019 r., znak: 0114-KDIP1-2.4012.567.2019.2.IG;

-   z dnia 1 października 2018 r., znak: 0112-KDIL1-3.4012.506.2018.2.AP.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Według ust. 2 powołanego artykułu:

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowani jako czynny podatnik VAT. W (…) 2023 r. Pożyczkodawca zawarł z Państwem umowę oprocentowanej pożyczki. Celem Pożyczki było pokrycie Państwa bieżącego zapotrzebowania na kapitał obrotowy, wynikające z upływu terminu zapadalności Państwa innych zobowiązań wobec Pożyczkodawcy. Nastąpiło potrącenie Państwa roszczenia, wynikającego z umowy Pożyczki o przekazanie kwoty Pożyczki z roszczeniami Pożyczkodawcy wobec Państwa wynikającymi z innych umów zawartych pomiędzy Państwem. Pożyczkodawca jest spółką prawa (…) i posiada siedzibę działalności gospodarczej na terytorium (…). Pożyczkodawca jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, zarejestrowanym w (…), wykonującym czynności opodatkowane na terenie (…). Pożyczkodawca nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, nie jest zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT. Państwo nie są zarejestrowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej w (…), posiadającym w tym kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, a Pożyczka została udzielona dla Państwa siedziby w Polsce.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą kwestii czy usługa polegająca na udzieleniu Pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Państwa podlega opodatkowaniu VAT w Polsce i powinna zostać rozpoznana przez Państwa jako import usług, korzystający ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy VAT.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzieleniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy czynności te nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym.

W efekcie, udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnianiu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktowana jest jako świadczenie usług.

Charakter i cechy usługi udzielenia pożyczki wskazują, że czynność ta mieści się w definicji pojęcia „działalność gospodarcza”. W świetle art. 15 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT, działalność gospodarcza „obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”. Niewątpliwie przekazanie środków pieniężnych (a zatem wartości o charakterze niematerialnym) na rzecz pożyczkobiorcy, na określony okres czasu, za ustalonym wynagrodzeniem (oprocentowaniem), uzyskiwanym w ustalonych okresach rozliczeniowych, stanowi wykorzystywanie tych środków w sposób ciągły i w celach zarobkowych. Usługa tego rodzaju mieści się zatem w pojęciu „działalność gospodarcza” zdefiniowanym w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że wskazana we wniosku czynność udzielenia pożyczki spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegającą opodatkowaniu. Udzielenie bowiem pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzące obowiązki w podatku od towarów i usług, zaś pożyczkodawcę uznać za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji wskazana we wniosku czynność udzielenia Państwu (Pożyczkobiorcy) odpłatnej pożyczki pieniężnej przez Pożyczkodawcę, stanowi odpłatne świadczenie usług w myśl art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednakże w przypadku świadczenia usług, gdy jedna ze stron posiada siedzibę działalności gospodarczej poza terytorium kraju, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, czy też nie.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Z kolei w świetle art. 17 ust. 2 ustawy:

Pojęcie importu usług zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 9 ustawy, zgodnie z którym:

Powołany art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje na sytuację, w której podatnikiem staje się nabywca usługi, jeśli dokonał on nabycia usługi od usługodawcy spoza terytorium kraju. Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę.

Stosownie do art. 28a ustawy:

Wskazany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Z wniosku wynika, że Pożyczkodawca nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Pożyczkodawca nie jest także zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT.

Państwo natomiast nie są zarejestrowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej w (…), posiadającym w tym kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

W związku z powyższym miejscem świadczenia, a tym samym opodatkowania nabywanej przez Państwa usługi udzielenia pożyczki od Pożyczkodawcy, stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy, będzie miejsce, w którym Państwo (usługobiorca) posiadają siedzibę działalności gospodarczej. W analizowanym przypadku usługa, jest opodatkowana na terytorium Polski.

W niniejszej sprawie spełnione są warunki wynikające z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, bowiem Państwo są czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, a z treści wniosku wynika, że Pożyczkodawca nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. Zatem nabycie przez Państwa usługi udzielenia pożyczki od Pożyczkodawcy stanowi dla Państwa import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy, tym samym Państwo są zobowiązani, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować ww. usługę stosownie do art. 28a ust. 1 ustawy na terytorium Polski.

Usługa, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

W odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, należy wskazać, że nabyta przez Państwa usługa udzielenia pożyczki od Pożyczkodawcy będącego podmiotem zagranicznym, nieposiadającego w Polsce siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – stanowi import usług podlegający opodatkowaniu na terytorium Polski. Ponieważ, miejscem świadczenia tej usługi jest Polska, Państwo są zobowiązani do jej rozliczenia na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto, z uwagi na fakt, że usługa ta mieści się w zakresie czynności, o których mowa w cyt. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako wymieniona wprost w tym przepisie –usługa udzielenia pożyczki przez Pożyczkodawcę na rzecz Państwa korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. Ocena prawna Państwa stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Ponadto tut. Organ informuje, że interpretacja wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko dla Państwa, tj. Wnioskodawcy, który wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej; wydana interpretacja nie wywołuje więc skutków prawnopodatkowych dla innych podmiotów, w tym Pożyczkodawcy.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.