Uznanie, że zbycie przez Gminę prawa własności urządzeń oświetlenia drogowego na rzecz Spółki nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatki... - Interpretacja - null

ShutterStock
Uznanie, że zbycie przez Gminę prawa własności urządzeń oświetlenia drogowego na rzecz Spółki nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatki... - Interpretacja - 0112-KDIL3.4012.581.2024.1.NS

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Uznanie, że zbycie przez Gminę prawa własności urządzeń oświetlenia drogowego na rzecz Spółki nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. nie podlega ustawie o VAT), a Gmina dla tej czynności nie działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 30 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że zbycie przez Gminę prawa własności urządzeń oświetlenia drogowego na rzecz Spółki nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. nie podlega ustawie o VAT), a Gmina dla tej czynności nie działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina  jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”).

Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 609 z późn. zm., dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”) Gmina jest wyposażona w osobowość prawną i posiada zdolność do czynności cywilnoprawnych. Gmina wykonuje zadania własne określone w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym samodzielnie lub poprzez powołane gminne jednostki organizacyjne. Do zakresu działania Gminy, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W oparciu o art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 266 z późn. zm., dalej: „ustawa Prawo energetyczne”) Gmina wykonuje czynności z zakresu zadań publicznych dotyczących zapewnienia oświetlenia na terenie Gminy. Gmina jest również zobowiązana ponosić wszelkie koszty związane z realizacją powyższego zadania (budowa/modernizacja oświetlenia, koszty napraw, nabycia energii elektrycznej do oświetlenia).

Z dniem 1 stycznia 2017 r. Gmina dokonała centralizacji rozliczeń podatku VAT, w konsekwencji czego prowadzi wspólne rozliczenia podatku VAT wraz ze wszystkimi swoimi jednostkami organizacyjnymi, czyli jednostkami budżetowymi i zakładem budżetowym. Jednostki organizacyjne Gminy prowadzą samodzielnie częściowe rozliczenia podatku VAT, a po zakończeniu poszczególnych okresów rozliczeniowych przekazują prowadzone przez siebie rejestry zakupów i sprzedaży oraz cząstkowe Struktury JPK_VAT do Urzędu Miasta i Gminy (dalej: „Urzędu”), które stanowią podstawę do sporządzania scalonego pliku JPK_VAT 7M Gminy.

Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm., dalej: „ustawa o VAT”) Gmina uznawana jest za podatnika podatku VAT w zakresie czynności realizowanych na podstawie zawartych umów.

Gmina jest właścicielem urządzeń oświetlenia drogowego. Posiadane przez Gminę urządzenia oświetlenia drogowego były wykorzystywane przez Gminę do użytkowania wyłącznie do realizacji zadań własnych Gminy, wynikających z ustawy o samorządzie gminnym, polegających na zapewnieniu nieodpłatnie oświetlenia dróg, ulic i placów.

Gmina nie wykorzystywała urządzeń oświetlenia drogowego, nie wykorzystuje i w przyszłości nie planuje ich wykorzystywać do swojej działalności gospodarczej zwolnionej lub opodatkowanej VAT (np. odpłatnego dostarczania energii elektrycznej) w związku z czym nie odprowadzała do Urzędu Skarbowego podatku należnego z tego tytułu.

Z uwagi na powyższe Gmina nie ma prawa do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki ponoszone na realizację zadań związanych z zapewnieniem oświetlenia.

Gmina zawarła umowę zamiany ze spółką energetyczną, na podstawie której dokonano zamiany kilkunastoletniej sieci oświetlenia drogowego/urządzeń oświetlenia ulicznego (oprawy sodowe, oprawy rtęciowe, słupy stalowe, słupy betonowe, wysięgniki jednoramienne, dwuramienne i trzyramienne oraz linia kablowa), przenosząc prawo własności urządzeń Gminy na rzecz spółki i odwrotnie, urządzeń należących do spółki na rzecz Gminy. Spółka wystawiła fakturę sprzedaży na przedmiot zamiany (urządzenia oświetleniowe należące do spółki) naliczając podatek od towarów i usług ze stawką podstawową.

W związku z powyższym Gmina powzięła wątpliwość, czy od ustalonej wartości zamienianych urządzeń należy odprowadzić do urzędu skarbowego podatek od towarów i usług.

Pytania

1.Czy zbycie urządzeń oświetlenia drogowego podlega ustawie o podatku VAT, tj. czy Gmina występuje w ramach tej czynności w charakterze podatnika VAT?

2.Czy w przypadku uznania, że zbycie urządzeń oświetlenia drogowego podlega ustawie o VAT, przedmiotowa transakcja korzysta ze zwolnienia od podatku na postawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub pkt 10a ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Wnioskodawcy, sprzedaż przez Gminę urządzeń oświetlenia drogowego nie podlega ustawie o VAT, gdyż Gmina dokonując przedmiotowej transakcji realizuje zadania własne, a tym samym nie działa w charakterze podatnika.

2.Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku uznania, że sprzedaż urządzeń oświetlenia drogowego podlega ustawie o VAT, Gmina może zastosować zwolnienie od podatku wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad. 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z kolei art. 7 ust. 1 tej ustawy stanowi, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT za podatników uznaje się osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie natomiast z ust. 6 tej regulacji, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W konsekwencji, w świetle powyższych regulacji, jedynie w przypadku działania przez Gminę na podstawie odpłatnej umowy cywilnoprawnej i na warunkach analogicznych do innych uczestników obrotu gospodarczego (przedsiębiorców) na gruncie art. 15 ust. 1-2 i ust. 6 należy uznać, że działa ona w charakterze podatnika VAT.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym zaspokojenie potrzeb zbiorowych wspólnoty, w tym spraw zaopatrzenia w energię elektryczną, należą do zadań własnych gminy, przy czym w ust. 2 art. 7 wskazano, że zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.

W myśl art. 18 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne do zadań własnych gminy należy zapewnienie oświetlenia na terenie gminy poprzez planowanie oraz finansowanie oświetlenia.

Zdaniem Gminy, z powyższych przepisów jednoznacznie wynika, że planowanie oświetlenia ulicznego stanowi zadanie własne Gminy. Zgodnie z art. 3 pkt 22 ustawy Prawo energetyczne Gmina jest również zobowiązana ponosić wszelkie koszty związane z realizacją powyższego zadania (budowa/modernizacja oświetlenia, koszty napraw, nabycia energii elektrycznej do oświetlenia dróg).

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe przepisy potwierdzają, że Gmina realizując wyżej przytaczane zadanie nie działała w charakterze podatnika VAT (w ramach swojej działalności gospodarczej), a ponadto nie wykorzystywała nabywanych towarów i usług związanych z wykonywaniem zadania do celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – sieć oświetlenia służyła bowiem wyłącznie zadaniom własnym Gminy, wykonywanym nieodpłatnie i w ramach reżimu właściwego dla organu władzy publicznej. Zatem, także zbycie (zamiana) urządzeń oświetlenia drogowego stanowi kontynuację realizacji zadań własnych Gminy i realizowane jest poza systemem VAT.

Podsumowując, uznać należy, że sprzedaż przez Gminę oświetlenia drogowego nie podlega ustawie o VAT, gdyż Gmina dokonując powyższej transakcji realizowała zadania własne, a tym samym nie działała w charakterze podatnika VAT (w ramach swojej działalności gospodarczej). Skoro sieć oświetlenia nie została wybudowana i nigdy nie była wykorzystana na potrzeby działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT, lecz jako służąca do wykonywania działalności publicznoprawnej – Gmina dokonując odpłatnego przeniesienia prawa do tej sieci nie działa dla tej czynności w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który w interpretacji indywidualnej z dnia 15 stycznia 2018 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.829.2017.1.JS, uznał, iż „Przedstawione okoliczności sprawy analizowane w kontekście przywołanych przepisów oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pozwalają stwierdzić, że – skoro sieć oświetlenia drogowego nie została nabyta (wybudowana) na potrzeby działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT, lecz jako służąca do wykonywania działalności publicznoprawnej – Wnioskodawca dokonując odpłatnego przeniesienia prawa do tej sieci nie działa dla tej czynności w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Odpłatnego przeniesienia prawa własności sieci oświetlenia drogowego wykorzystywanej do wykonywania zadań własnych nie sposób traktować w kategorii działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że odpłatne przeniesienie prawa własności sieci oświetlenia drogowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT”.

Ponadto, stanowisko Gminy Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził także w interpretacji indywidualnej z dnia 22 maja 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-2.4012.291.2018.1.AJ, w której uznał, że „Skoro sieć oświetlenia nie została wybudowana/zmodernizowana na potrzeby działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, lecz jako służąca do wykonywania działalności publicznoprawnej – Gmina dokonując przyszłego odpłatnego przeniesienia prawa do tej sieci nie będzie działa dla tej czynności w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Odpłatnego przeniesienia prawa własności sieci oświetlenia – jak słusznie wskazano w treści wniosku – wykorzystywanej do wykonywania zadań własnych nie sposób traktować w kategorii działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że odpłatne przeniesienie prawa własności sieci oświetlenia drogowego nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ Gmina nie wystąpi w ramach tej transakcji jako podatnik VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy”.

Interpretacja indywidualna z dnia 1 grudnia 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.568.2021.1.BS, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał za prawidłowe stanowisko Gminy, iż „Odpłatne przekazanie przez Gminę zmodernizowanych elementów urządzeń energetycznych nie będzie podlegać ustawie o VAT, gdyż Gmina dokonując przedmiotowej transakcji będzie realizowała zadania własne, a tym samym nie będzie działała w charakterze podatnika” także potwierdza stanowisko Wnioskodawcy w niniejszej sprawie.

Odpłatnego przeniesienia prawa własności sieci oświetlenia drogowego wykorzystywanej do wykonywania zadań własnych nie sposób traktować w kategorii działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Oznacza to, że odpłatne przeniesienie prawa własności sieci oświetlenia drogowego nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W konsekwencji, zamiana (ewentualnie sprzedaż) sieci oświetlenia drogowego przez Gminę nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ Wnioskodawca dla wskazanej we wniosku czynności nie działa w charakterze podatnika tego podatku.

Ad. 2

Zdaniem Gminy, nawet w przypadku uznania, że zamiana (ewentualnie sprzedaż) urządzeń oświetlenia drogowego podlega ustawie o VAT, omawiana transakcja korzysta ze zwolnienia z podatku VAT.

Jak zostało wskazane, będące przedmiotem sprzedaży urządzenia oświetlenia drogowego, składające się ze słupów oświetleniowych wraz z linią zasilającą kablową oraz oprawami oświetleniowymi, stanowi bowiem budowle wobec czego, w ocenie Gminy, zastosowanie znajduje zwolnienie od podatku VAT wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 lub względnie pkt 10a ustawy o VAT.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się z podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a.dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b.pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Przez pierwsze zasiedlenie zgodnie z definicją zawartą w ustawie o VAT rozumie się oddanie do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich: wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Mając na uwadze powyższy przepis, zbycie urządzeń oświetlenia drogowego ma miejsce po upływie co najmniej 2 lat od dnia pierwszego zasiedlenia dla budowli (urządzeń oświetlenia drogowego).

Zgodnie z aktualnym orzecznictwem sądów administracyjnych i stanowiskiem organów podatkowych definicję pierwszego zasiedlenia wskazaną w ustawie o VAT należy rozpatrywać szerzej i utożsamiać ją z pierwszym zajęciem budynku, używaniem dla potrzeb swojej działalności, a zatem do pierwszego zasiedlenia budowli powinno dojść już w trakcie rozpoczęcia jego użytkowania przez Gminę, tj. realizacja zadań w zakresie zapewnienia właściwego oświetlenia na terenie Gminy.

Nawet, gdyby potencjalnie powyższe zwolnienie nie znajdowało zastosowania (co jednak nie ma, zdaniem Gminy, miejsca w omawianej sprawie), alternatywnie dla tej dostawy powinno znajdować zastosowanie zwolnienie z VAT z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT z uwagi na brak prawa Gminy do odliczenia VAT naliczonego przy budowie/modernizacji oświetlenia drogowego oraz w trakcie użytkowania urządzeń oświetlenia drogowego. Gmina bowiem nabywając towary/usługi w związku z zapewnieniem właściwego oświetlenia na terenie Gminy nabywała je w celu wykonywania zadań własnych, niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Podsumowując, uznać należy, że sprzedaż przez Gminę urządzeń oświetlenia drogowego, w przypadku uznania, że podlega ustawie o VAT, korzysta ze zwolnienia od podatku na postawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub pkt 10a ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Według art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

W powyższym przepisie przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą, usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Jak stanowi art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Należy przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie urządzeń oświetlenia drogowego, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu. Aby czynność podlegała opodatkowaniu VAT musi zostać wykonana przez podatnika w rozumieniu ustawy i musi być wykonywana w ramach działalności gospodarczej.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. U. UE. L Nr 347 z 11.12.2006 r. str. 1 ze zm.), zwanej dalej: Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji (…).

Wyłączenie z grona podatników podatku VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Konieczność spełniania dwóch warunków wyłączających organy publiczne z opodatkowania VAT (wykonywanie czynności przez organ podlegający prawu publicznemu oraz wykonywanie danej czynności przez podmiot działający w charakterze organu publicznego w odniesieniu do tej czynności) była wielokrotnie podkreślana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak stwierdził TSUE w orzeczeniu w sprawie C-4/89 – Comune di Carpaneto Piascentino i inni a Ufficio provinciale imposta sul valore aggiunto di Piacenza – art. 4(5) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby czynności wykonywane przez organy publiczne w rozumieniu tego przepisu stanowiły czynności wykonywane przez organy prawa publicznego podlegające szczególnym zasadom prawnym mającym do nich zastosowanie. Drugi akapit tej regulacji należy natomiast interpretować w taki sposób, aby Państwa Członkowskie zobowiązane były zapewnić, by organy prawa publicznego traktowane były jak podatnicy w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze organów publicznych w przypadku, gdy czynności te mogą być również podejmowane w ramach działalności konkurencyjnych przez przedsiębiorców prywatnych, jeśli traktowanie tych organów jako podmiotów nieposiadających statusu podatnika mogłoby prowadzić do istotnego naruszenia zasad konkurencji.

Wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy stanowi odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania i jako takie musi być ściśle interpretowane.

Jako, że jednostki samorządu terytorialnego są wyposażone w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, należy uznać, że spełniają zawartą w tym przepisie definicję podatnika podatku od towarów i usług. Oznacza to, że w zakresie czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nawet, gdy dotyczą one zadań własnych, podmioty te powinny być uznawane za podatników podatku od towarów i usług. Zatem, w przypadku, gdy jednostka samorządu terytorialnego wykonuje czynności na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. na warunkach i w okolicznościach właściwych również dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą – powinna być traktowana jako podatnik podatku od towarów i usług, gdyż w przedmiotowym zakresie działa de facto w sposób analogiczny do tych podmiotów.

Biorąc pod uwagę przytoczone przepisy prawa należy stwierdzić, że w celu określenia sposobu traktowania w systemie opodatkowania podatkiem VAT każdej konkretnej czynności wykonywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, należy ocenić, czy czynność ta stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT (czy w odniesieniu do takiej czynności jednostka ta działa jako podatnik) a także, czy w odniesieniu do tej czynności ma zastosowanie wyłączenie, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. Istotną wskazówką pozwalającą na rozdzielenie działań podmiotu prawa publicznego (gminy) wykonywanych w ramach zadań publicznych i poza tymi czynnościami, jest analiza ustawy o samorządzie gminnym.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast według art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

I tak, w myśl art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Jak stanowi art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Z kolei, zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym:

Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie.

W tym miejscu należy zauważyć, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej dnia 20 marca 2014 r. wydał postanowienie w sprawie C-72/13 Gmina Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów, w którym orzekł, że „dyrektywę 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się ona opodatkowaniu podatkiem VAT transakcji takich jak te zamierzone przez gminę Wrocław, o ile sąd odsyłający stwierdzi, iż transakcje te stanowią działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 tej dyrektywy oraz, iż nie są wykonywane przez rzeczoną gminę w charakterze organu władzy publicznej w rozumieniu art. 13 ust. 1 akapit pierwszy owej dyrektywy. Jeśli jednak należałoby uznać te transakcje za wykonywane przez wspomnianą gminę działającą w charakterze organu władzy publicznej, przepisy dyrektywy 2006/112 nie sprzeciwiałyby się ich opodatkowaniu, gdyby sąd odsyłający stwierdził, że ich zwolnienie mogłoby prowadzić do znaczących zakłóceń konkurencji w rozumieniu art. 13 ust. 2 tej dyrektywy”.

Mając na względzie powyższe, należy każdorazowo badać, czy zbycie majątku gminnego podlega wyłączeniu z opodatkowania VAT. Należy pamiętać, że w każdym przypadku konieczna jest ocena spełniania przesłanek art. 9 i 13 Dyrektywy 2006/112/WE Rady (odpowiednio art. 15 ustawy) w konkretnych okolicznościach faktycznych sprawy.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter działalności gospodarczej – mają charakter cywilnoprawny, a nie publicznoprawny.

W świetle art. 2a ust. 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 320 ze zm.):

Drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy.

Na mocy art. 19 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:

Organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi.

Według art. 19 ust. 2 ustawy o drogach publicznych:

Zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5, 5a i 8, są dla dróg:

1)krajowych – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;

2)wojewódzkich – zarząd województwa;

3)powiatowych – zarząd powiatu;

4)gminnych – wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Na podstawie art. 20 pkt 4 ustawy o drogach publicznych:

Do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie części drogi, urządzeń drogi, budowli ziemnych, drogowych obiektów inżynierskich, znaków drogowych, sygnałów drogowych i urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20f pkt 2.

Drogi i urządzenia związane z drogą powinny spełniać m.in. wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1518).

Przepis § 86 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie przepisów techniczno -budowlanych dotyczących dróg publicznych stanowi, że:

Urządzenia do oświetlenia projektuje się w każdym miejscu, które ze względu bezpieczeństwa ruchu lub bezpieczeństwa publicznego wymaga oświetlenia.

Natomiast, zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych:

Przepisy rozporządzenia stosuje się do projektowania, budowy, przebudowy lub użytkowania dróg publicznych oraz projektowania, budowy lub przebudowy urządzeń obcych sytuowanych w pasach drogowych tych dróg.

Przepisy powyższe odnoszą się do warunków technicznych i nie mogą przesądzać o sposobie finansowania, który jest regulowany przez ustawę Prawo energetyczne.

Jak stanowi art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 266 ze zm.):

Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy planowanie oświetlenia znajdujących się na terenie gminy:

a)miejsc publicznych,

b)dróg gminnych, dróg powiatowych i dróg wojewódzkich,

c)dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 645, 760, 1193 i 1688), przebiegających w granicach terenu zabudowy,

d)części dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 2483 i 2707 oraz z 2023 r. poz. 760, 1193 i 1688), wymagających odrębnego oświetlenia:

-przeznaczonych do ruchu pieszych lub rowerów,

-stanowiących dodatkowe jezdnie obsługujące ruch z terenów przyległych do pasa drogowego drogi krajowej.

W świetle art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo energetyczne:

Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy finansowanie oświetlenia znajdujących się na terenie gminy:

a)ulic,

b)placów,

c)dróg gminnych, dróg powiatowych i dróg wojewódzkich,

d)dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, przebiegających w granicach terenu zabudowy,

e)części dróg krajowych, innych niż autostrady i drogi ekspresowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym, wymagających odrębnego oświetlenia:

-przeznaczonych do ruchu pieszych lub rowerów,

-stanowiących dodatkowe jezdnie obsługujące ruch z terenów przyległych do pasa drogowego drogi krajowej.

W myśl art. 3 pkt 22 ustawy Prawo energetyczne:

Użyte w ustawie określenia oznaczają: finansowanie oświetlenia – finansowanie kosztów energii elektrycznej pobranej przez punkty świetlne oraz koszty ich budowy i utrzymania.

Przepisom ustawy Prawo energetyczne odpowiada cytowany wyżej art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do zadań własnych gminy należy zaspakajanie potrzeb wspólnoty, w tym m.in. zaopatrzenie w energię elektryczną.

Nie powinno więc budzić wątpliwości, że zapewnienie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie Gminy, jest zbiorową potrzebą wspólnoty, jaką jest Gmina i ma charakter celu publicznego.

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest właścicielem urządzeń oświetlenia drogowego. Posiadane przez Gminę urządzenia oświetlenia drogowego były wykorzystywane przez Gminę wyłącznie do realizacji zadań własnych Gminy, wynikających z ustawy o samorządzie gminnym, polegających na zapewnieniu nieodpłatnie oświetlenia dróg, ulic i placów. Gmina nie wykorzystywała urządzeń oświetlenia drogowego, nie wykorzystuje i w przyszłości nie planuje ich wykorzystywać do swojej działalności gospodarczej zwolnionej lub opodatkowanej podatkiem VAT (np. odpłatnego dostarczania energii elektrycznej) w związku z czym nie odprowadzała do Urzędu Skarbowego podatku należnego z tego tytułu. Gmina nie ma prawa do odliczenia podatku VAT z faktur dokumentujących wydatki ponoszone na realizację zadań związanych z zapewnieniem oświetlenia. Gmina zawarła umowę zamiany ze spółką energetyczną, na podstawie której dokonano zamiany kilkunastoletniej sieci oświetlenia drogowego/urządzeń oświetlenia ulicznego (oprawy sodowe, oprawy rtęciowe, słupy stalowe, słupy betonowe, wysięgniki jednoramienne, dwuramienne i trzyramienne oraz linia kablowa), przenosząc prawo własności urządzeń Gminy na rzecz spółki i odwrotnie, urządzeń należących do spółki na rzecz Gminy. Spółka wystawiła fakturę sprzedaży na przedmiot zamiany (urządzenia oświetleniowe należące do spółki) naliczając podatek od towarów i usług ze stawką podstawową.

Państwa wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności ustalenia, czy zbycie urządzeń oświetlenia drogowego podlega ustawie o podatku VAT, tj. czy Gmina występuje w ramach tej czynności w charakterze podatnika VAT.

Na tle przedstawionego opisu sprawy oraz zacytowanych przepisów prawa należy uznać, że Gmina ponosząc wydatki związane z zapewnieniem oświetlenia na terenie Gminy, nie działała w charakterze podatnika podatku VAT.

Z opisu sprawy jednoznacznie wynika, że posiadane przez Gminę urządzenia oświetlenia drogowego były wykorzystywane przez Gminę wyłącznie do realizacji zadań własnych Gminy, wynikających z ustawy o samorządzie gminnym, polegających na zapewnieniu nieodpłatnie oświetlenia dróg, ulic i placów. Ponadto – jak Państwo wskazali – Gmina nie wykorzystywała urządzeń oświetlenia drogowego, nie wykorzystuje i w przyszłości nie planuje ich wykorzystywać do swojej działalności gospodarczej zwolnionej lub opodatkowanej podatkiem VAT (np. odpłatnego dostarczania energii elektrycznej).

Przedstawione okoliczności analizowanej sprawy w kontekście przywołanych przepisów oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pozwalają stwierdzić, że – skoro urządzenia oświetlenia drogowego nie zostały nabyte (wybudowane) na potrzeby działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, lecz jako służące wyłącznie do realizacji zadań własnych Gminy wynikających z ustawy o samorządzie gminnym – Gmina dokonując przeniesienia prawa własności urządzeń oświetlenia drogowego na rzecz Spółki nie działa dla tej czynności w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Przeniesienia prawa własności urządzeń oświetlenia drogowego, wykorzystywanego do wykonywania zadań własnych nie sposób traktować w kategorii działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że przeniesienie prawa własności urządzeń oświetlenia drogowego na Spółkę nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Podsumowując, należy stwierdzić, że zbycie przez Gminę prawa własności urządzeń oświetlenia drogowego na rzecz Spółki nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. nie podlega ustawie o VAT), a Gmina dla tej czynności nie działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Ponadto wskazuję, że w związku z rozstrzygnięciem, że zbycie przez Gminę prawa własności urządzeń oświetlenia drogowego na rzecz Spółki nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. nie podlega ustawie o VAT), a Gmina dla tej czynności nie działa w charakterze podatnika podatku VAT, bezzasadna stała się odpowiedź na pytanie oznaczone we wniosku nr 2, bowiem oczekiwali na nie Państwo odpowiedzi wyłącznie w przypadku uznania, że zbycie urządzeń oświetlenia drogowego podlega ustawie o VAT.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto, zauważyć należy, że w myśl art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, należy zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego.

W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnośnie powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).