Prawo do zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 dostawy niezabudowanych działek, objętych wspólnością majątkową małżeńską. - Interpretacja - 0113-KDIPT1-1.4012.714.2024.2.MH
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Prawo do zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 dostawy niezabudowanych działek, objętych wspólnością majątkową małżeńską.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
13 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 13 września 2024 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 dostawy niezabudowanych działek nr ….., objętych wspólnością majątkową małżeńską.
Wniosek uzupełnił Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 listopada 2024 r. (data wpływu) oraz 15 listopada 2024 r. (data wpływu 18 listopada 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca posiada obywatelstwo polskie i podlega nieograniczonemu obowiązku podatkowemu w Polsce. Wnioskodawca jest w związku małżeńskim z ustawową wspólnością majątkową z …... Ponadto Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą …… (NIP ……, REGON ……) i jest czynnym podatnikiem VAT.
Przeważający zakres działalności gospodarczej to:
·68.20.Z Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi i dzierżawionymi.
Pozostały zakres działalności gospodarczej to:
·41.10.Z Realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków.
·41.20.Z Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych.
·42.99.Z Roboty związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej, gdzie indziej niesklasyfikowane.
·55.20.Z Obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania.
·68.10.Z Kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek.
·69.10.Z Działalność prawnicza.
·70.21.Z Stosunki międzyludzkie (public relations) i komunikacja.
·70.22.Z Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania.
·73.20.Z Badanie rynku i opinii publicznej.
·78.10.Z Działalność związana z wyszukiwaniem miejsc pracy i pozyskiwaniem pracowników.
·82.30.Z Działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów.
·82.99.Z Pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej, gdzie indziej niesklasyfikowana.
·85.59.B Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane.
Wnioskodawca jest także wspólnikiem spółki jawnej pod firmą ….. spółka jawna, numer KRS …, NIP…….., REGON …...
Głównym przedmiotem działalności spółki jest:
·41.10.Z realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków.
Przedmiot pozostałej działalności przedsiębiorcy to:
·41.20.Z roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych.
·43.12.Z przygotowanie terenu pod budowę.
·43.31.Z tynkowanie.
·43,32.Z zakładanie stolarki budowlanej.
·43.91.Z wykonywanie konstrukcji i pokryć dachowych.
·43.99.Z pozostałe specjalistyczne roboty budowlane, gdzie indziej nieklasyfikowane.
·68.10.Z kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek.
·68.20.Z wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.
Dnia 11 października 2012 r. w Kancelarii Notarialnej, przy ulicy ………, przed notariuszem, została zawarta przedwstępna umowa sprzedaży. Sprzedającymi byli wpisani w księdze wieczystej Kw numer …… prowadzonej przez Sąd Rejonowy …. Wydział Ksiąg Wieczystych, wpisani na podstawie umowy sprzedaży z dnia 11 kwietnia 1996 roku jako współwłaściciele na prawach własności ustawowej w udziale wynoszącym ½ części małżonkowie ……. oraz jako współwłaściciele na prawach własności ustawowej w udziale wynoszącym ½ części małżonkowie……..Przedmiot przedwstępnej umowy sprzedaży dotyczył sprzedaży niezabudowanej działki gruntu o powierzchni 2 ha (dwa hektary), która to działka powstała w wyniku połączenia działek gruntu nr ……., obręb Nr …., gmina ……
Strony oświadczyły, iż umowa sprzedaży zostanie zawarta pod warunkiem połączenia wyżej wymienionych działek gruntu tj.:
·niezabudowanej działki gruntu nr ………. obręb ……. o powierzchni 19,8390ha, położonych w miejscowości …..gmina …….. powiat …… województwo ……
·niezabudowanej działki gruntu nr ………, obręb …….., o powierzchni 0,3306 ha oraz
·niezabudowanej działki gruntu nr ………, obręb Nr ……. o powierzchni 0,3082 ha.
Działka gruntu …….. we wypisie i wyrysie oznaczona jest jako grunty orne („RIVa”, „RV”). Działka gruntu nr ……. obręb Nr …… - nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w studium uwarunkowań i w kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy …… uchwalonego Uchwałą Rady Gminy z dnia 31 sierpnia 2012 roku dla wyżej wymienionej działki ustalono kierunki rozwoju: tereny zabudowy mieszkaniowej wraz z terenami i obiektami nieuciążliwych usług towarzyszących (oświata, zdrowie, opieka społeczna, kultura, kult religijny, administracja, łączność, finanse, handel, rzemiosło, gastronomia, sport, rekreacja, turystyka, wypoczynek, zieleń parkowa, ogrody działkowe i inne; inne ustalenia: przez teren działki przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia LN 110 kV, zaś w ewidencji gruntów i budynków oznaczona jest jako grunty orne, grunty zadrzewiałe i zakrzewione (...RIIIb”, „RIVb”, „RVI”,”Lz”). Działki gruntu nr ……. obręb Nr …….., posiadają bezpośredni dostęp do drogi publicznej.
W przedwstępnej umowie sprzedaży, Strony …… oraz …….. zobowiązali się sprzedać Wnioskodawcy niezabudowaną działkę o powierzchni ok. 2 ha, z zaznaczeniem, iż sprzedaż nieruchomości zostanie dokonana pod warunkiem uprzedniego połączenia działek gruntu Nr ……. obręb Nr …. położonych w miejscowości …..gmina …... Sprzedający zobowiązał się do połączenia działek gruntu nr ….. obręb Nr …., a następnie podziału działki gruntu powstałej z połączenia, w wyniku którego powstała przedmiotowa działka. Natomiast Wnioskodawca oświadczył, że na przedmiotowej nieruchomości (gruncie rolnym) utworzy gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym z dnia 15.11.1984 r., by umowa przyrzeczona mogła zostać zawarta. Strony ustaliły w umowie cenę za 1 m2 działki gruntu na kwotę 25,00 zł, czyli na łączną kwotę 500.000.000 zł, z zastrzeżeniem podzielenia kwoty wedle udziałów sprzedających.
Wnioskodawca zobowiązał się kupić działkę za środki i do majątku wspólnego z żoną. W dniu zakupu Wnioskodawca nie prowadził działalności gospodarczej, przedmiotową działkę kupił bez możliwości odliczenia naliczonego podatku VAT, a więc nie odliczył VAT. W dniu zakupu działki Wnioskodawca nie miał w zamiarze sprzedaży działki, działkę zakupił na użytek rolny. Działka zalicza się do gruntów ornych. Pierwotnie Wnioskodawca zamierzał dokupić grunty orne na powiększenie powierzchni, niestety nie było w okolicach jego poszukiwań innych gruntów na sprzedaż, które odpowiadałyby jego wymaganiom. Dlatego plan powiększenia gospodarstwa nie powiódł się. Nieruchomość, której obecnie właścicielem jest Wnioskodawca, jest gruntem rolnym oddalonym od domu oraz gospodarstwa Wnioskodawcy o ok 100 km. Uprawa roli dla Wnioskodawcy jest zbyt uciążliwa i kosztowna. Dlatego Wnioskodawca zamierza sprzedać przedmiotową działkę. Ponieważ działka oznaczona jest w studium uwarunkowań i kierunku zagospodarowania przestrzennego jako pod zabudowę mieszkaniową, pojawiają się kupcy widzący możliwość wykorzystania działki na cele budowlane zgodnie z Uchwałą Rady Gminy z dnia 31 sierpnia 2012 roku. Albowiem dla wyżej wymienionej działki ustalono kierunki rozwoju: tereny zabudowy mieszkaniowej wraz z terenami i obiektami nieuciążliwych usług towarzyszących (oświata, zdrowie, opieka społeczna, kultura, kult religijny, administracja, łączność, finanse, handel, rzemiosło, gastronomia, sport, rekreacja, turystyka, wypoczynek, zieleń parkowa, ogrody działkowe i inne).
W odpowiedzi na pytania Organu zawarte w wezwaniu:
1)Jaki jest numer ewidencyjny działki, będącej przedmiotem wniosku, którą zamierza Pan sprzedać?
2)Czy działka będąca przedmiotem wniosku, na dzień sprzedaży będzie działką niezabudowaną czy zabudowaną?
3)Czy dla terenu, na którym położona jest działka będąca przedmiotem wniosku, na dzień sprzedaży będzie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego? Jeżeli tak, to należy wskazać, jakie będzie przeznaczenie ww. działki według miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego?
4)W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, należy wskazać, czy działki będącej przedmiotem wniosku, została lub zostanie do dnia sprzedaży wydana decyzja o warunkach zabudowy bądź też decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt 1 lub pkt 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130)? Jeśli tak, to na czyj wniosek zostanie ona wydana?
5)Czy z działki będącej przedmiotem wniosku, dokonywane są/będą przez Pana zbiory i dostawy (sprzedaż) produktów rolnych w rozumieniu art. 2 pkt 20 ustawy o podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to czy sprzedaż ta jest/będzie opodatkowana podatkiem VAT?
6)W jaki sposób do dnia sprzedaży wykorzystywał Pan/będzie Pan wykorzystywał działkę będącą przedmiotem wniosku?
7)Czy wykorzystywał Pan/będzie Pan wykorzystywał do dnia sprzedaży działkę będącą przedmiotem wniosku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej?
8)Czy w odniesieniu do ww. działki będącej przedmiotem sprzedaży, do momentu sprzedaży, będzie Pan ponosił jakiekolwiek nakłady w celu jej uatrakcyjnienia (np.: uzbrojenie działki w przyłącza do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej elektroenergetycznej lub wystąpienie z wnioskiem o dokonanie przyłączy; ogrodzenie; inne działania zmierzające do zwiększenia wartości bądź atrakcyjności działki)? Jeśli tak, to prosimy wskazać jakie to będą nakłady?
9)Czy ww. działka jest/będzie do dnia sprzedaży oddana w najem lub dzierżawę? Jeśli tak, to czy udostępnienie ww. działki ma/będzie miało charakter odpłatny czy nieodpłatny?
10)Czy przed dokonaniem sprzedaży działki będącej przedmiotem wniosku, zawarł Pan/zamierza Pan zawrzeć z jej nabywcą umowę przedwstępną?
11)Jeśli zawarł/zawrze Pan z przyszłym nabywcą umowę przedwstępną, to należy wskazać:
a)jakie prawa i obowiązki wynikające z postanowień ww. umowy zawartej lub która będzie zawarta z przyszłym nabywcą, ciążą/będą ciążyły na Kupującym, a jakie na Sprzedającym?
b)czy w umowie przedwstępnej sprzedaży zostały/zostaną ustalone warunki, które muszą być spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży, przenoszącej własność ww. działki na nabywcę? Jeśli tak, to jakie?
12)Czy przed dokonaniem sprzedaży ww. działki udzielił Pan/udzieli Pan przyszłemu nabywcy działki pełnomocnictwa (zgody, upoważnienia) w celu występowania w Pana imieniu w sprawach dotyczących ww. działki? Jeżeli tak, to należy wskazać:
a)do uzyskania jakich konkretnie decyzji i pozwoleń udzieli/udzieli Pan pełnomocnictwa nabywcy do występowania w Pana imieniu?
b)jakich czynności dokonał/dokona nabywca do momentu sprzedaży przez Pana działki w związku z udzielonym pełnomocnictwem?
wskazał Pan:
Ad. 1 – nr…………, Gmina …
Ad. 2 - Działki na dzień sprzedaży będą działkami niezabudowanymi.
Ad. 3 - Dla ww. działek na dzisiaj nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania terenu, nie jestem w stanie przewidzieć, czy na dzień sprzedaży będzie taki plan, ale prawdopodobnie nie, bo sprzedaż planuje w najbliższym czasie, a ponadto z informacji przekazanych przez gminę, wynika iż nie są prowadzone prace zamierzające do uchwalenia MPZP dla terenu który obejmuje ww. działki.
Ad. 4 - Dla ww. działek nie zostanie wydana decyzja o warunkach zabudowy lub decyzja o lokalizacji celu publicznego (tzn. ja nie będę się o to starał).
Ad. 5 - Nie, nie dokonywane są, ani nie były w przeszłości, a ponadto nie będą dokonywane przeze mnie zbiory i dostawy produktów rolnych w rozumieniu art. 2. Pkt 20 ustawy o VAT.
Ad. 6 - Działki były wykorzystywane jako łąki (trwałe użytki zielone), i w taki sam sposób będą wykorzystywane do dnia sprzedaży.
Ad. 7 - Nie wykorzystywałem działek w ramach prowadzonej przeze mnie działalności gospodarczej, oraz nie będę ich wykorzystywać w ramach prowadzonej przeze mnie działalności gospodarczej.
Ad. 8 - Nie będę ponosił żadnych nakładów w celu jej uatrakcyjnienia.
Ad. 9 - Działki nie będą oddane w najem lub w dzierżawę.
Ad. 10 - Nie mam jeszcze kupca na ww. działki, natomiast jeżeli kupcem będzie rolnik, to zawrę warunek zobowiązujący go do prowadzenia gospodarstwa rolnego lub też przyłączenia do istniejące na poszerzenie areału, a jeżeli będzie to kupiec niebędący rolnikiem, to nie będę zawierał warunków, które muszą być spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży.
Ad. 11 - Nie mam jeszcze kupca na ww. działki, natomiast jeżeli kupcem będzie rolnik, to zawrę warunek zobowiązujący go do prowadzenia gospodarstwa rolnego lub też przyłączenia do istniejące na poszerzenie areału, a jeżeli będzie to kupiec niebędący rolnikiem, to nie będę zawierał warunków, które muszą być spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży.
Ad. 12 - Nie udzielałem ani nie będę udzielał przyszłemu nabywcy dziełek pełnomocnictwa.
Pytanie
Czy sprzedaż przedmiotowej działki będzie korzystała ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, sprzedaż przedmiotowej działki nie będzie korzystała ze zwolnienia VAT, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:
Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT. Planuje sprzedaż działki, która w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest terenem przeznaczonym dla zabudowy mieszkaniowej. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Dostawa towarów według art. 7 ust. 1 rozumiana jest jako przeniesienie praw do rozporządzania towarami jak właściciel. Według art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, mianem towaru określane są rzeczy ruchome oraz wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (...) oraz grunty. Zgodnie z art. 2 pkt 33 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług jako teren budowlany rozumiany jest grunt przeznaczony pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Z powyższych regulacji wynika, że dostawa gruntów niezabudowanych: 1) innych niż tereny budowlane jest zwolniona z podatku; 2) będących terenami budowlanymi jest opodatkowana stawką podstawową (23%) VAT.
Działka będąca przedmiotem sprawy nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, jednak jako jej kierunek rozwoju wskazano: tereny zabudowy mieszkaniowej wraz z terenami i obiektami nieuciążliwych usług towarzyszących. Zgodnie z powyższym działka według art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług stanowi przedmiot niepodlegający zwolnieniu z podatku od towarów i usług. Art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, mówi o tym, że zwalnia się od podatku od towarów i usług dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Terenami budowlanymi są grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, decyzją o warunkach zabudowy lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. W przedmiotowej sprawie działka, którą planuje sprzedać Wnioskodawca jest nieruchomością gruntową, która w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest terenem przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową. Mimo faktu, iż w momencie zakupu działka była gruntem rolnym, przeznaczonym do uprawy roli, jeśli obecne jej przeznaczenie wskazuje na możliwość wykorzystania jej na cele budowlane, jest przeznaczona pod zabudowę mieszkaniową - kwalifikuje się zatem jako teren budowlany w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Wnioskodawca nie może skorzystać ze zwolnienia z VAT, ponieważ przedmiotem sprzedaży jest grunt niezabudowany, który ma charakter inny niż budowlany. Zwolnienie z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 w tym przypadku nie dotyczy przedmiotowej sprawy. Terenem budowlanym na gruncie ustawy o VAT art. 2 pkt 33 są grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu, zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Poprzez przytoczenie „terenach budowlanych - rozumie się przez to grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym”.
Tak więc, jeśli w stosunku do gruntu został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, z którego wynika, że grunt jest przeznaczony pod zabudowę lub w stosunku do działki została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu jej sprzedaż będzie podlegała opodatkowaniu stawką podatku w wysokości 23%. W związku z powyższym te grunty są „terenami budowlanymi” w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Dlatego też jej dostawa nie będzie zwolniona z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 u.p.t.u., ponieważ Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT. Dostawa działki będzie więc opodatkowana stawką 23% VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zatem w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, należy przyjąć, że zbycie nieruchomości gruntowych (działek/udziału w działkach) traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:
Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
1)określone udziały w nieruchomości,
2)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,
3)udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Jak stanowi art. 196 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
W myśl art. 196 § 2 ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Art. 198 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Podkreślić więc należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela, a rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (t. j. Dz. U. 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Stosownie do art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.
Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 cyt. Kodeksu:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Należy zauważyć, że żaden z przepisów ustawy nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.
W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokona czynności podlegającej opodatkowaniu.
Jeżeli zatem, przedmiotem dostawy jest majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy będzie ten małżonek, który dokonuje dostawy we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej) – jako podatnik VAT.
Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu, musi być wykonywana przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tej czynności.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.
Według art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Zatem, kiedy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Jednocześnie wykorzystywanie składników majątku, tj. takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania, które polega na czerpaniu dochodów ze składnika majątku, wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej. Należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.
W konsekwencji, wykorzystywanie majątku należącego do danej osoby stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Ponadto jak wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10), dostawę gruntu przeznaczonego pod zabudowę należy uznać za objętą podatkiem od wartości dodanej, pod warunkiem, że transakcja ta nie stanowi jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.
Wskazać należy, iż przyjęcie, że dana osoba fizyczna sprzedając nieruchomości działa w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czego przejawem jest taka aktywność tej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną, np. nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zagospodarowania terenu (zabudowy), czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu zaistnienia pojedynczych z nich.
Należy stwierdzić, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Z opisu sprawy wynika, że nabył Pan do majątku wspólnego z żoną działki nr ……W dniu zakupu nie prowadził Pan działalności gospodarczej, przedmiotową działkę kupił Pan bez możliwości odliczenia naliczonego podatku VAT. W dniu zakupu działki nie miał Pan w zamiarze sprzedaży działki, działkę zakupił Pan na użytek rolny. Działki na dzień sprzedaży będą działkami niezabudowanymi. Dla ww. działek na dzisiaj nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania terenu. Nie jest Pan w stanie przewidzieć, czy na dzień sprzedaży będzie taki plan, ale prawdopodobnie nie, bo sprzedaż planuje Pan w najbliższym czasie, a ponadto z informacji przekazanych przez gminę, wynika iż nie są prowadzone prace zamierzające do uchwalenia MPZP dla terenu, który obejmuje ww. działki. Dla ww. działek nie zostanie wydana decyzja o warunkach zabudowy lub decyzja o lokalizacji celu publicznego. Z działek nie będą dokonywane przez Pana zbiory i dostawy produktów rolnych. Działki były wykorzystywane jako łąki (trwałe użytki zielone) i w taki sam sposób będą wykorzystywane do dnia sprzedaży. Nie będzie Pan ponosił żadnych nakładów w celu uatrakcyjnienia działek. Działki nie będą oddane w najem lub w dzierżawę. Nie udzielał ani nie będzie Pan udzielał przyszłemu nabywcy dziełek pełnomocnictwa.
Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że z całokształtu okoliczności sprawy nie wynika taka Pana aktywność, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Zatem należy uznać, że dokonana przez Pana sprzedaż działek nr ……. będących we współwłasności małżeńskiej, nie będzie stanowiła działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Brak jest bowiem przesłanek świadczących o takiej Pana aktywności w przedmiocie zbycia ww. działek, która jest porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem. Nie występuje bowiem ciąg zdarzeń, które jednoznacznie przesądzają, że dostawa przedmiotowych działek będzie stanowiła działalność gospodarczą. Jak wynika z całokształtu okoliczności sprawy, nie podejmie Pan aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców.
Konsekwentnie, z tytułu sprzedaży działek nr ……..będących we współwłasności małżeńskiej, nie będzie Pan działał w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Działania podejmowane przez Pana należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. W związku z tym, będzie Pan korzystał z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania.
Wobec powyższego, sprzedaż przez Pana działek nr ........ będących we współwłasności małżeńskiej, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Zatem, Pana stanowisko uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
Interpretacja indywidualna wydawana jest w indywidualnej sprawie zainteresowanego. Zatem niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana małżonki.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).