Dotyczy ustalenia: • czy w sytuacji braku możliwości uzyskania danych koniecznych do wystawienia faktury VAT RR (m. in. imię i nazwisko, NIP, PESEL, nr dowodu osobistego sprzedawcy) Wnioskodawca ma prawo udokumentować zakup produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego w swej treści oznaczenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu wewnętrznego zaliczyć wartość zakupu do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, • czy w sytuacji braku możliwości uzyskania danych koniecznych do sporządzenia umowy sprzedaży (m. in. imię i nazwisko, PESEL. nr dowodu osobistego sprzedawcy) Wnioskodawca ma prawo udokumentować zakup produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego w swej treści oznaczenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu wewnętrznego zaliczyć wartość zakupu do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia:

• czy w sytuacji braku możliwości uzyskania danych koniecznych do wystawienia faktury VAT RR (m. in. imię i nazwisko, NIP, PESEL, nr dowodu osobistego sprzedawcy) Wnioskodawca ma prawo udokumentować zakup produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego w swej treści oznaczenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu wewnętrznego zaliczyć wartość zakupu do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
• czy w sytuacji braku możliwości uzyskania danych koniecznych do sporządzenia umowy sprzedaży (m. in. imię i nazwisko, PESEL. nr dowodu osobistego sprzedawcy) Wnioskodawca ma prawo udokumentować zakup produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego w swej treści oznaczenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu wewnętrznego zaliczyć wartość zakupu do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Uzupełnili go Państwo w odpowiedzi na wezwanie pismem z 4 października 2024 r.(data wpływu 9 października 2024 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wnioskodawca prowadzi rachunkowość na podstawie ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Wnioskodawca prowadzi kilka sklepów zajmujących się handlem detalicznym i hurtowym m.in. produktów spożywczych. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT.

1)Wnioskodawca chce dokonać zakupu na giełdzie produktów rolnych (owoców i warzyw) od rolnika ryczałtowego, który stanowczo odmawia podania swoich danych osobowych (m.in. NIP, PESEL, nr dowodu osobistego) rezygnując tym samym z przysługującego mu zryczałtowanego zwrotu podatku, co uniemożliwia Wnioskodawcy wystawienie faktury RR (art. 116 ust. 2 i 3 ustawy o VAT). Rolnik uważa, iż nie ma obowiązku wystawiania rachunku potwierdzającego dokonanie sprzedaży na mocy art. 87 § 2 Ordynacji Podatkowej. Wnioskodawca zapłaci za zakupy gotówką. Wartość transakcji nie przekroczy 15.000,00 zł.

2)Wnioskodawca chce dokonać zakupu na giełdzie produktów rolnych (owoców i warzyw) od osoby, która nie jest rolnikiem ryczałtowym ani nie prowadzi działalności gospodarczej. Osoba taka stanowczo odmawia podania swoich danych osobowych (imię, nazwisko, PESEL, adres zamieszkania). Sprzedający stanowczo odmawia także wydania Wnioskodawcy jakichkolwiek dokumentów potwierdzających nabycie przez Wnioskodawcę tak zakupionych produktów rolnych. Nie chce podpisać z Wnioskodawcą umowy kupna-sprzedaży ani wystawić innego dokumentu potwierdzającego sprzedaż. Wnioskodawca zapłaci za zakupy gotówką. Wartość transakcji nie przekroczy 15.000,00 zł.

Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)

1)Czy w sytuacji braku możliwości uzyskania danych koniecznych do wystawienia faktury VAT RR (m. in. imię i nazwisko, NIP, PESEL, nr dowodu osobistego sprzedawcy) Wnioskodawca ma prawo udokumentować zakup produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego w swej treści oznaczenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu wewnętrznego zaliczyć wartość zakupu do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

2)Czy w sytuacji braku możliwości uzyskania danych koniecznych do sporządzenia umowy sprzedaży (m. in. imię i nazwisko, PESEL. nr dowodu osobistego sprzedawcy) Wnioskodawca ma prawo udokumentować zakup produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego w swej treści oznaczenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu wewnętrznego zaliczyć wartość zakupu do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)

1.Stanowisko do pierwszego pytania:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych "Podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m." . Odrębnymi przepisami w rozumieniu w/w artykułu są przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Na podstawie art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości "W przypadku uzasadnionego braku możliwości uzyskania zewnętrznych obcych dowodów źródłowych, kierownik jednostki może zezwolić na udokumentowanie operacji gospodarczej za pomocą księgowych dowodów zastępczych, sporządzonych przez osoby dokonujące tych operacji. Nie może to jednak dotyczyć operacji gospodarczych, których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiem od towarów i usług oraz skup metali nieżelaznych od ludności".

Zgodnie z art. 87 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa "Obowiązek wystawienia rachunku, o którym mowa w § 1, nie dotyczy:

1) rolników sprzedających produkty roślinne i zwierzęce pochodzące z własnej uprawy, hodowli lub chowu, nieprzerobione lub nieprzetworzone sposobem przemysłowym, chyba że sprzedaż jest dokonywana w ich odrębnych, stałych miejscach sprzedaży poza obrębem uprawy, hodowli lub chowu, z wyjątkiem sprzedaży na targowiskach, o których mowa w art. 20 ust. 1c pkt 3 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych".

Na podstawie wyżej cytowanych przepisów Wnioskodawca uważa, że jest uprawniony do udokumentowania zakupu produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego danych sprzedawcy i na jego podstawie dokonać wpisu zakupu produktów rolnych do ksiąg podatkowych jako kosztu uzyskania przychodu.

Taki dowód wewnętrzny będzie zawierał wszystkie inne elementy wymienione w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, poza określeniem strony sprzedającej. Wnioskodawca nie ma bowiem możliwości uzyskania danych sprzedającego, jeśli podczas zakupu produktów rolnych na giełdzie sprzedający rolnik stanowczo odmówi podania mu swoich danych. Zachodzi więc z pewnością przesłanka "uzasadnionego braku możliwości uzyskania zewnętrznego obcego dowodu źródłowego" z art. 20 ust. 4 ustawy o rachunkowości.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych "Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.". Wydatek na zakup produktów rolnych będzie dla Wnioskodawcy kosztem poniesionym w celu osiągnięcia przychodów, ponieważ zakupiony towar zostanie następnie odsprzedany w sklepie Wnioskodawcy klientom detalicznym. Wydatek taki nie znajduje się w katalogu wyłączeń z art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

W przypadku określonym w podanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca będzie dokumentował zakup produktów rolnych dowodem wewnętrznym osobno dla każdej zawartej transakcji, w którym określi rodzaju dowodu i jego numer identyfikacyjny, opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych, datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę sporządzenia dowodu, podpis wystawcy dowodu, stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), oraz podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.

Wnioskodawca nie określi w dowodzie wewnętrznym strony (nazwy i adresu) sprzedającego, ponieważ nie jest to możliwe z uwagi na odmowę podania swoich danych przez sprzedawcę.

Zakupiony towar zostanie zaewidencjonowany w magazynie wnioskodawcy dokumentem PZ.

Zdaniem Wnioskodawcy nie można pozbawić go prawa do zakwalifikowania wydatku na zakup produktów rolnych do kosztów uzyskania przychodów tylko z tego powodu, że sprzedawca odmówi mu podania swoich danych osobowych, w związku z czym Wnioskodawca nie będzie miał możliwości udokumentowania zakupu na podstawie faktury VAT RR. Ważne jest, że zakup rzeczywiście był zrealizowany i jest związany z osiągnięciem przychodów ze źródła przychodów lub został zrealizowany w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w opisanym zdarzeniu przyszłym jest uprawniony do udokumentowania zakupu na giełdzie produktów rolnych od sprzedawcy, który nie chce ujawnić swoich danych, dowodem wewnętrznym bez określenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu zakwalifikować wydatek na zakup produktów rolnych do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

2.Stanowisko do drugiego pytania:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych "Podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m." . Odrębnymi przepisami w rozumieniu w/w artykułu są przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Na podstawie art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości "W przypadku uzasadnionego braku możliwości uzyskania zewnętrznych obcych dowodów źródłowych, kierownik jednostki może zezwolić na udokumentowanie operacji gospodarczej za pomocą księgowych dowodów zastępczych, sporządzonych przez osoby dokonujące tych operacji. Nie może to jednak dotyczyć operacji gospodarczych, których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiem od towarów i usług oraz skup metali nieżelaznych od ludności".

Na podstawie wyżej cytowanych przepisów Wnioskodawca uważa, że jest uprawniony do udokumentowania zakupu produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego danych sprzedawcy i na jego podstawie dokonać wpisu do ksiąg podatkowych wartości zakupionego towaru jako kosztu uzyskania przychodu.

Taki dowód wewnętrzny będzie zawierał wszystkie inne elementy wymienione w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, poza określeniem strony sprzedającej. Wnioskodawca nie ma bowiem możliwości uzyskania danych sprzedającego, jeśli podczas zakupu produktów rolnych na giełdzie sprzedający stanowczo odmówi podania mu swoich danych i podpisania umowy sprzedaży. Zachodzi więc z pewnością przesłanka "uzasadnionego braku możliwości uzyskania zewnętrznego obcego dowodu źródłowego" z art. 20 ust. 4 ustawy o rachunkowości.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych "Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.". Wydatek na zakup produktów rolnych będzie dla Wnioskodawcy kosztem poniesionym w celu osiągnięcia przychodów, ponieważ zakupiony towar zostanie następnie odsprzedany w sklepie Wnioskodawcy klientom detalicznym. Wydatek taki nie znajduje się w katalogu wyłączeń z art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

W przypadku określonym w podanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca będzie dokumentował zakup produktów rolnych dowodem wewnętrznym osobno dla każdej zawartej transakcji, w którym określi rodzaju dowodu i jego numer identyfikacyjny, opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych, datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę sporządzenia dowodu, podpis wystawcy dowodu, stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), oraz podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.

Wnioskodawca nie określi w dowodzie wewnętrznym strony (nazwy i adresu) sprzedającego, ponieważ nie jest to możliwe z uwagi na odmowę podania swoich danych przez sprzedawcę.

Zakupiony towar zostanie zaewidencjonowany w magazynie wnioskodawcy dokumentem PZ.

Zdaniem Wnioskodawcy nie można pozbawić go prawa do zakwalifikowania wydatku na zakup produktów rolnych do kosztów uzyskania przychodów tylko z tego powodu, że sprzedawca odmówi mu podania swoich danych osobowych, w związku z czym Wnioskodawca nie będzie dysponował dokumentem potwierdzającym zakup. Ważne jest, że zakup rzeczywiście był zrealizowany i jest związany z osiągnięciem przychodów ze źródła przychodów lub został zrealizowany w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ustawodawca przewidując takie sytuacje, wprowadził przepis art. 20 ust. 4 ust. rach., dopuszczający dokumentowanie wydatków w przypadku braku możliwości uzyskania zewnętrznych obcych dowodów źródłowych.

W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w opisanym zdarzeniu przyszłym jest uprawniony do udokumentowania zakupu na giełdzie produktów rolnych od sprzedawcy, który nie chce ujawnić swoich danych, dowodem wewnętrznym bez określenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu zakwalifikować wydatek na zakup produktów rolnych do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady kwalifikowania wydatków jako kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT,

kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu ze źródła przychodu lub realną szansą powstania przychodu podatkowego, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła jego uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, musi spełnić następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

W tym miejscu należy podkreślić, że koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu.

Wyrażenie „w celu osiągnięcia przychodu” zawarte we wskazanym przepisie art. 15 ust. 1 ww. ustawy oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością, podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów.

Zauważyć należy, iż przez sformułowanie „w celu” należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot „celowości”.

Zatem, możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu, uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, iż wydatek ten przyczyni się do powstania, zachowania lub zabezpieczenia przychodu.

Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Należy jednak mieć na uwadze zamknięty katalog wydatków, które nie podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, pomimo, że pozostają w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością i zostały przez niego poniesione w celu uzyskania przychodu.

Należy ponadto podkreślić, że dla możliwości uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu, konieczne jest jego właściwe udokumentowanie. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie reguluje sposobu prawidłowego dokumentowania kosztów. Mocą art. 9 ust. 1 ww. ustawy nakłada ona jednak na podatników obowiązek prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o CIT:

1. Podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m.

Obowiązkiem podatnika, jako odnoszącego ewentualną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów jest wykazanie, w oparciu o zgromadzone dowody, związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu (w tym zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów), zgodnie z dyspozycją powołanego art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Zaznaczyć należy, iż to organ podatkowy dokonuje analizy zakwalifikowanych przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów wydatków, w oparciu o zgromadzony przez tychże podatników materiał dowodowy. Dowody powinny potwierdzać wystąpienie związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy kosztami a przychodami Spółki.

Odrębne przepisy, o których mowa powyżej zawarte są w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.).

W myśl art. 20 ust. 2 i 3 ustawy o rachunkowości:

2. Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zwane dalej "dowodami źródłowymi":

1) zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów;

2) zewnętrzne własne - przekazywane w oryginale kontrahentom;

3) wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki.

3. Podstawą zapisów mogą być również sporządzone przez jednostkę dowody księgowe:

1) zbiorcze - służące do dokonania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych, które muszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczo wymienione;

2) korygujące poprzednie zapisy;

3) zastępcze - wystawione do czasu otrzymania zewnętrznego obcego dowodu źródłowego;

4) rozliczeniowe - ujmujące już dokonane zapisy według nowych kryteriów klasyfikacyjnych.

Zgodnie z przepisem art. 20 ust. 4 ww. ustawy:

W przypadku uzasadnionego braku możliwości uzyskania zewnętrznych obcych dowodów źródłowych, kierownik jednostki może zezwolić na udokumentowanie operacji gospodarczej za pomocą księgowych dowodów zastępczych, sporządzonych przez osoby dokonujące tych operacji. Nie może to jednak dotyczyć operacji gospodarczych, których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiem od towarów i usług oraz skup metali nieżelaznych od ludności.

Artykuł 21 ust. 1 ustawy o rachunkowości określa, iż dowód księgowy powinien zawierać co najmniej:

1) określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego;

2) określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej;

3) opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych;

4) datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę sporządzenia dowodu;

5) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów;

6) stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.

Stosownie do art. 24 ust. 1 ustawy o rachunkowości:

Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco.

Z ww. przepisów wynika, że w pierwszej kolejności wymienione są dowody źródłowe obce zewnętrze. Zwrócono w nich też uwagę na korelację z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług (art. 20 ust. 4 ustawy o rachunkowości).

Ad. 1

Państwa wątpliwości w zakresie pytania nr 1 dotyczą ustalenia czy w sytuacji braku możliwości uzyskania danych koniecznych do wystawienia faktury VAT RR (m. in. imię i nazwisko, NIP, PESEL, nr dowodu osobistego sprzedawcy) Wnioskodawca ma prawo udokumentować zakup produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego w swej treści oznaczenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu wewnętrznego zaliczyć wartość zakupi do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że wnioskodawca chce dokonać zakupu na giełdzie produktów rolnych (owoców i warzyw) od rolnika ryczałtowego, który stanowczo odmawia podania swoich danych osobowych (m.in. NIP, PESEL, nr dowodu osobistego) rezygnując tym samym z przysługującego mu zryczałtowanego zwrotu podatku, co uniemożliwia Wnioskodawcy wystawienie faktury RR (art. 116 ust. 2 i 3 ustawy o VAT). Rolnik uważa, iż nie ma obowiązku wystawiania rachunku potwierdzającego dokonanie sprzedaży na mocy art. 87 § 2 Ordynacji Podatkowej. Wnioskodawca zapłaci za zakupy gotówką. Wartość transakcji nie przekroczy 15.000,00 zł.

Zgodnie z art. 87 § 1 i § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):

§ 1. Jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są obowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

§ 2. Obowiązek wystawienia rachunku, o którym mowa w § 1, nie dotyczy:

1) rolników sprzedających produkty roślinne i zwierzęce pochodzące z własnej uprawy, hodowli lub chowu, nieprzerobione lub nieprzetworzone sposobem przemysłowym, chyba że sprzedaż jest dokonywana w ich odrębnych, stałych miejscach sprzedaży poza obrębem uprawy, hodowli lub chowu, z wyjątkiem sprzedaży na targowiskach, o których mowa w art. 20 ust. 1c pkt 3 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

2) podatników korzystających z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Z kolei stosownie do art. 117 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U z 2024 r. poz. 361), który zawiera wyszczególnienie czynności, z dokonywania których zwolniony jest rolnik ryczałtowy w ramach prowadzonej działalności rolniczej, w której dostarcza produkty rolne:

Rolnik ryczałtowy w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku:

1) wystawiania faktur;

2) prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług;

3) składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 99 ust. 1;

4) dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96.

W przypadku transakcji pomiędzy rolnikiem ryczałtowym, a podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą, obowiązek wystawienia faktury spoczywa na nabywcy towaru/usługi.

Art. 116 ust. 1 ustawy o VAT zawiera:

1.Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy.

2. Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako "Faktura VAT RR" i zawierać co najmniej:

1) imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;

2) numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;

3) (uchylony);

4) datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;

5) nazwy nabytych produktów rolnych;

6) jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;

7) cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

8) wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

9) stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;

10) kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;

11) wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;

12) kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;

13) czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.

3. Faktura VAT RR powinna również zawierać oświadczenie dostawcy produktów rolnych w brzmieniu:

"Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.".

Mając na uwadze powyższe przepisy należy stwierdzić, że w niektórych sytuacjach rolnik ryczałtowy zobowiązany jest do wystawienia rachunku. Zgodnie z art. 87 Ordynacji podatkowej w przypadku kiedy z odrębnych przepisów nie wynika, że obowiązkiem podatnika prowadzącego działalność gospodarczą jest wystawienie faktury, to taki podatnik na żądanie nabywcy musi wystawić rachunek dokumentujący dokonaną sprzedaż lub wykonaną usługę. Sprzedaż dokonywana przez rolnika ryczałtowego własnych produktów rolnych na rzecz osób fizycznych w stałych, odrębnych miejscach sprzedaży poza miejscem uprawy lub hodowli powinna być udokumentowana rachunkiem z wyjątkiem sprzedaży na targowiskach, o których mowa w art. 20 ust. 1c pkt 3 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei sprzedaż towarów przez rolnika ryczałtowego w miejscu uprawy, hodowli nie wymaga wystawiania rachunku.

Ponadto w przypadku transakcji pomiędzy rolnikiem ryczałtowym, a podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą, obowiązek wystawienia faktury spoczywa na nabywcy towaru/usługi. Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy.

Zatem w sytuacji gdy nie będą Państwo posiadać danych rolnika ryczałtowego, od którego nabywają Państwo towary oraz w związku z zawartą transakcją nie wystawiają Państwo Faktury RR to nie mogą Państwo na podstawie dowodu wewnętrznego zaliczyć wartości zakupów od rolnika ryczałtowego do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W konsekwencji w przypadku nieujawnienia przez zbywcę produktów rolnych danych niezbędnych do wystawienia faktury VAT RR, zakup tychże produktów nie może zostać udokumentowany przez ich nabywcę dowodem wewnętrznym. Zauważyć bowiem należy, iż możliwość wystawienia dowodów zastępczych może wyłącznie dotyczyć zewnętrznych obcych dowodów źródłowych, w dodatku nie dokumentujących operacji gospodarczych, których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Co więcej, dowody powyższe winny zostać sporządzone przez osoby dokonujące operacji, których dotyczą, a więc muszą zawierać dane identyfikujące obie strony transakcji.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr. 1 należy uznać za nieprawidłowe.

Ad.2

Państwa wątpliwości w zakresie pytania nr 2 dotyczą ustalenia czy w sytuacji braku możliwości uzyskania danych koniecznych do sporządzenia umowy sprzedaży (m. in. imię i nazwisko, PESEL. nr dowodu osobistego sprzedawcy) Wnioskodawca ma prawo udokumentować zakup produktów rolnych na giełdzie poprzez wystawienie dowodu wewnętrznego niezawierającego w swej treści oznaczenia strony sprzedającej i na podstawie takiego dowodu wewnętrznego zaliczyć wartość zakupu do kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ze zdarzenia przyszłego wynika, że wnioskodawca chce dokonać zakupu na giełdzie produktów rolnych (owoców i warzyw) od osoby, która nie jest rolnikiem ryczałtowym ani nie prowadzi działalności gospodarczej. Osoba taka stanowczo odmawia podania swoich danych osobowych (imię, nazwisko, PESEL, adres zamieszkania). Sprzedający stanowczo odmawia także wydania Wnioskodawcy jakichkolwiek dokumentów potwierdzających nabycie przez Wnioskodawcę tak zakupionych produktów rolnych. Nie chce podpisać z Wnioskodawcą umowy kupna-sprzedaży ani wystawić innego dokumentu potwierdzającego sprzedaż. Wnioskodawca zapłaci za zakupy gotówką. Wartość transakcji nie przekroczy 15.000,00 zł.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy należy wskazać, że aby Spółka mogła zaliczyć wydatki na produkty rolne od osoby, która nie jest rolnikiem ryczałtowym powinna zawrzeć z nim umowę kupna - sprzedaży tak aby spełnione były warunki określone w artykule 21 ust. 1 ustawy o rachunkowości i dopiero na podstawie umowy kupna - sprzedaży decyzja, co do sposobu udokumentowania za pomocą dowodów zastępczych powinna należeć do wyłącznych kompetencji kierownika danej jednostki w myśl art. 20 ust. 4 ww. ustawy.

Zatem dowody wewnętrzne dokumentujące zakupy od osoby, która nie jest rolnikiem ryczałtowym, która nie udostępnia swoich danych osobowych, nie będą stanowiły dowodów księgowych dokumentujących poniesienie wydatku, bowiem nie spełniają wszelkich niezbędnych wymagań określonych w art. 21 ust. 1 ustawy o rachunkowości, czyli nie zawierają danych - określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej, pozwalających zaliczyć dany dokument jako dowód księgowy.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr. 2 należy uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

• Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i/lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).