Skutki podatkowe zawierania umów najmu samochodów używanych z opcją wykupu przedmiotu najmu. - Interpretacja - null

Shutterstock

Skutki podatkowe zawierania umów najmu samochodów używanych z opcją wykupu przedmiotu najmu. - Interpretacja - 0114-KDIP1-3.4012.489.2024.2.AMA

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Skutki podatkowe zawierania umów najmu samochodów używanych z opcją wykupu przedmiotu najmu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

  • prawidłowe w części dotyczącej uznania za podstawę opodatkowania dostawy towarów używanych marży, stanowiącej różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszonej o kwotę podatku, zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy (pytanie nr 1 wniosku) i
  • nieprawidłowe w części dotyczącej uznania, że dostawa samochodów używanych ma miejsce w momencie wydania towaru na podstawie zawartej Umowy (a nie w momencie zapłaty ostatniej raty), na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy (pytanie nr 2 wniosku) oraz dotyczącej obowiązku skorygowania faktury w sytuacji, gdy Najemca, finalnie nie skorzysta z prawa wykupu samochodu używanego wraz z zapłatą ostatniej raty, z uwagi na brak ziszczenia się przesłanek do uznania, że doszło do dostawy towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy (pytanie nr 3 wniosku).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 15 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawierania umów najmu samochodów używanych z opcją wykupu przedmiotu najmu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 21 października 2024 r. (data wpływu 24 października 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A. Sp. z o.o. (dalej: „Spółka”, „Wnioskodawca”) dokonywać będzie nabycia samochodów używanych.

Samochody zarejestrowane w Polsce nabywane będą od osób fizycznych.

Transakcje nabycia samochodów używanych dokumentowane będą fakturami VAT-marża.

Spółka planuje dalszą odsprzedaż samochodu używanego w perspektywie długoterminowej.

Spółka świadczy usługi najmu samochodów używanych na raty z prawem późniejszego wykupu przez osobę fizyczną („Najemcę”) na podstawie umów zawieranych z najemcami (dalej: „Umowy”).

Umowy będą zawierać postanowienia, zgodnie z którymi: ilość rat czynszu najmu (okres najmu) wynosi 36 miesięcy, umowa kończy się z dniem wykupu samochodu. Zgodnie z treścią Umów, samochód używany, będący przedmiotem najmu, stanie się własnością Najemcy po uiszczeniu ostatniej raty.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

A. Sp. z o.o. jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Data rejestracji do VAT to 22 listopada 2022 r.

Samochody będące przedmiotem wniosku są towarem używanym w rozumieniu art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca dokonuje zakupu samochodów używanych od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

Zgodnie z Umową najmu, po zakończeniu umowy najmu, Najemcy przysługuje prawo do nabycia przedmiotu najmu za wartość końcową, określoną w umowie albo prawo do dalszego użytkowania przedmiotu najmu na podstawie zawartej z Wynajmującym Umowy najmu - po spełnieniu następujących warunków:

a)wszystkie należne opłaty związane z umową najmu oraz inne należności wynikające z umowy najmu zostały zapłacone,

b)zamiar nabycia albo dalszego użytkowania przedmiotu najmu przez Najemcę zostanie zgłoszony na piśmie, najpóźniej 14 dni przed wygaśnięciem umowy,

c)kwota równa wartości końcowej przedmiotu najmu, powiększona o podatek VAT, zostanie wpłacona na konto Wynajmującego, w terminie 7 dni przed wygaśnięciem umowy,

d)w przypadku zamiaru dalszego użytkowania przedmiotu najmu przez Najemcę - zawarcie nowej umowy najmu z Wynajmującym, najpóźniej w dniu wygaśnięcia Umowy,

e)Najemca ubezpieczy przedmiot najmu, zachowując ciągłość ubezpieczenia.

Po zakończeniu umowy najmu, Najemcy przysługuje prawo do nabycia przedmiotu najmu za wartość końcową, określoną w umowie albo prawo do dalszego użytkowania przedmiotu najmu na podstawie zawartej z Wynajmującym umowy najmu. Brak jest postanowienia w umowie o „automatycznym” przejściu prawa własności samochodu na klienta.

Po zakończeniu Umowy najmu, Najemcy przysługuje prawo do nabycia przedmiotu najmu za wartość końcową, poprzez oświadczenie Najemcy o chęci skorzystania z wykupu. Zamiar nabycia albo dalszego użytkowania przedmiotu najmu przez Najemcę ma być zgłoszony na piśmie, najpóźniej 14 dni przed wygaśnięciem Umowy. W przypadku nieskorzystania przez Najemcę z uprawnień po zakończeniu Umowy najmu, Najemca jest zobowiązany do niezwłocznego wydania przedmiotu najmu Wynajmującemu lub podmiotowi przez Niego wskazanemu.

Po zawarciu Umowy sporządzany jest harmonogram płatności (przykładowo na dwanaście miesięcy). Z każdą płatnością klient płaci określoną część (ratę) za samochód.

Kwota jest równa wartości końcowej przedmiotu najmu, powiększona o podatek VAT. Wysokość należnej Najemcy kwoty nie może przekroczyć wartości, jaka wynika z różnicy pomiędzy rzeczywistą wartością netto a hipotetyczną wartością netto przedmiotu najmu (w rozumieniu przepisów ustawy o PIT).

Wstępnie ustalany jest z klientem harmonogram, który określa wysokość raty. Ostatnią płatnością zgodnie z harmonogramem (ostatnia rata) jest wykup samochodu (w przypadku, gdy klient korzysta z tej opcji). Wysokość poszczególnych rat nie jest uzależniona od deklaracji klienta.

Rata czynszu najmu zgodnie z Umową najmu oraz harmonogramem jest to jedna z przykładowo trzydziestu sześciu rat przewidzianych Umową najmu samochodu. Wysokość raty określona jest w harmonogramie opłat.

Po zakończeniu Umowy najmu, Najemcy przysługuje prawo do nabycia przedmiotu najmu za wartość końcową, poprzez oświadczenie Najemcy o chęci skorzystania z wykupu. Zamiar nabycia albo dalszego użytkowania przedmiotu najmu przez Najemcę ma być zgłoszony na piśmie, najpóźniej 14 dni przed wygaśnięciem Umowy. W przypadku nieskorzystania przez Najemcę z uprawnień po zakończeniu Umowy najmu lub niespełnienia warunków do wykupu samochodu określonych w Umowie najmu, Najemca jest zobowiązany do niezwłocznego wydania przedmiotu najmu Wynajmującemu lub podmiotowi przez Niego wskazanemu.

Zamiar nabycia albo dalszego użytkowania przedmiotu najmu przez najemcę jest zgłoszony na piśmie, najpóźniej 14 dni przed wygaśnięciem Umowy. Kwota równa wartości końcowej przedmiotu najmu, powiększona o podatek VAT, jest wpłacona na konto Wnioskodawcy w terminie 7 dni przed wygaśnięciem Umowy. Wykup samochodu następuje z dniem zapłaty.

Faktura VAT-marża wystawiana jest do płatności każdej raty. Opis towaru/usługi zawiera: „nazwa samochodu, numer rejestracyjny, numer VIN, zaliczka zgodnie z harmonogramem opłat umowy numer (...) z dnia (...)”.

Faktura VAT zawiera w opisie towaru/usługi: „Opłata za wynajem, umowa najmu z wykupem z dnia (...) - numer raty, nazwa samochodu, numer VIN”. Wskazywana jest kwota netto jednej raty wraz ze stawką VAT 23%.

Pytania

1)Czy podstawą opodatkowania dostawy towarów używanych w opisanym zdarzeniu przyszłym jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku, zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT (tj. procedura VAT-marża)?

2)Czy dostawa samochodów używanych ma miejsce w momencie wydania towaru na podstawie zawartej Umowy (a nie w momencie zapłaty ostatniej raty), na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT?

3)Czy, w sytuacji, gdy Najemca, finalnie nie skorzysta z prawa wykupu samochodu używanego wraz z zapłatą ostatniej raty, należy uznać, że nie zostaną spełnione przesłanki do rozliczenia VAT w procedurze VAT-marża i Spółka będzie zobowiązana do skorygowania faktury VAT z uwagi na brak ziszczenia się przesłanek do uznania, że doszło do dostawy towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do Pytania 1

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że podstawą opodatkowania dostawy samochodów używanych na podstawie Umowy będzie w opisanym zdarzeniu przyszłym marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku, zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT (tj. procedura VAT-marża).

Stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do Pytania 2

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że zgodnie z art. 7 ust.1 pkt 2 ustawy o VAT, dostawa towarów ma miejsce w momencie wydania towaru na podstawie zawartej Umowy, a nie w momencie zapłaty ostatniej raty.

Stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do Pytania 3

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w sytuacji, gdy Najemca finalnie nie skorzysta z prawa wykupu samochodu używanego wraz z zapłatą ostatniej raty, należy uznać, że nie zostają spełnione przesłanki do rozliczenia VAT w procedurze VAT-marża i Spółka będzie zobowiązana do skorygowania faktury VAT z uwagi na brak ziszczenia się przesłanek do uznania, że doszło do dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Uzasadnienie

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w odniesieniu do Pytania 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy o VAT - przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Dla potrzeb stosowania szczególnej procedury opodatkowania w zakresie dostawy towarów używanych ustawodawca w art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT określił, że przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1-3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102, 7103, 7106, 7108, 7110, 7112), (PKWiU 24.41.10.0, 24.41.20.0, ex 24.41.30.0, ex 32.12.11.0, ex 32.12.12.0 i 38.11.58.0).

Zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT - w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odsprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.

Przez kwotę sprzedaży rozumie się całkowitą kwotę, którą podatnik otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów od nabywcy lub osoby trzeciej, wliczając w to otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty bezpośrednio związane z tą dostawą, podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze oraz koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi podatnik obciąża nabywcę, z wyłączeniem kwot, o których mowa w art. 29a ust. 7 (art. 120 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).

Natomiast przez kwotę nabycia rozumie się wszystkie składniki wynagrodzenia, o których mowa w pkt 5, które dostawca towarów otrzymał lub ma otrzymać od podatnika (art. 120 ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT).

Należy zaznaczyć, że opodatkowanie w systemie marży jest ograniczone do pewnej kategorii towarów używanych, oraz istotne jest przy tym, od kogo towary używane zostały nabyte. I tak, stosownie do art. 120 ust. 10 ustawy o VAT, przepisy ust. 4 i ust. 5 dotyczą dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków, które podatnik nabył od:

1.osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem, o którym mowa w art. 15, lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej;

2.podatników, o których mowa w art. 15, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;

3.podatników, jeśli dostawa tych towarów była opodatkowana zgodnie z ust. 4 i 5;

4.podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;

5.podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w ust. 4 i 5, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują zatem stosowanie szczególnej procedury opodatkowania dostawy - między innymi - towarów używanych, polegającej na opodatkowaniu marży.

Taka procedura opodatkowania może być stosowana w przypadku dostawy towarów używanych nabytych wcześniej przez podatnika w ramach prowadzonej działalności w celu odsprzedaży. Przy czym, dla opodatkowania dostawy towarów używanych w procedurze marży nie mniej ważne jest - oprócz rodzaju towaru, który może zostać objęty tą procedurą - także to, od kogo ten towar został kupiony. Zastosowanie tej procedury wymaga, aby towary używane były nabyte od podmiotów wymienionych w powołanym wyżej art. 120 ust. 10 ustawy o VAT.

Wspólną cechą wszystkich przedstawionych w ww. przepisie przypadków, warunkujących zastosowanie szczególnej procedury opodatkowania marży, jest to, że podmiot sprzedający używany towar pozbawiony był prawa do odliczenia podatku od towarów i usług naliczonego przy jego nabyciu. Ponadto, jak wynika z przepisu art. 120 ust. 4 ustawy o VAT, warunkiem niezbędnym do zastosowania tej procedury jest określenie, że towar został jednak nabyty w celu odsprzedaży (także w sytuacji, gdy samochód ten przed odsprzedażą podatnik użytkował dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej).

Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT stanowi, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione (art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).

Wyrażenie „umowa najmu”, która zawiera klauzulę o przeniesieniu własności w następstwie normalnych zdarzeń nie później niż z chwilą zapłaty ostatniej raty, użyte w art. 14 ust. 2 lit. b) Dyrektywy VAT, należy interpretować w ten sposób, że znajduje ono zastosowanie do umowy wzorcowej najmu z opcją wykupu (tak stwierdził Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 4 października 2017 r. sygn. C-164/16). TSUE potwierdził również, że nawet jeśli odsprzedaż nie jest w chwili nabycia głównym celem, a jedynie celem drugorzędnym, to możliwe jest dokonanie odsprzedaży tego pojazdu korzystając z procedury VAT marża (wyrok TSUE z 8 grudnia 2005 r., sygn. akt C-280/04).

Biorąc pod uwagę powyższe, a także mając na uwadze postanowienia Umowy, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że czynność dokonywaną na podstawie umowy najmu z opcją wykupu należy interpretować w świetle art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (odpowiednio art. 14 ust. 2 lit. b) Dyrektywy VAT), jako dostawę towarów.

Biorąc pod uwagę powyższą argumentację, należy stwierdzić, że w przypadku Wnioskodawcy, spełnione są następujące przesłanki:

(i)samochody używane będą nabywane od podmiotów wymienionych w art. 120 ust. 10 pkt 3 ustawy o VAT (przy wykorzystaniu procedury VAT-marża);

(ii)samochody używane będą spełniać definicję towarów używanych rozumianych jako ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie;

(iii)przy nabyciu samochodów używanych nie będzie przysługiwało Spółce prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego;

(iv)jednym z celów nabycia samochodów używanych będzie ich późniejsza odsprzedaż - „dostawa towarów używanych”.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, podstawą opodatkowania dostawy towarów używanych może być marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku, zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT (tj. procedura VAT-marża).

W praktyce organy podatkowe zgadzają się na stosowanie procedury VAT-marża w przypadkach, gdy podatnicy nabywali towary (w tym samochody) używane przewidując ich odsprzedaż w przyszłości, po okresie używania w prowadzonej działalności.

Potwierdzają to przykładowo interpretacje indywidualne: Dyrektora KIS z 19 lutego 2018 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.95.2018.1.IK, z 25 września 2020 r. sygn. 0114-KDIP1-3.4012.527.2020.1.PRM, z 12 sierpnia 2021 r. sygn. 0114-KDIP1-3.4012.402.2021.2.KP, z 2 stycznia 2018 r. sygn. 0114-KDIP1-3.4012.488.2017.1.ISZ, z 28 marca 2023 r. 0114-KDIP1-3.4012.124.2023.1.AMA, z 15 kwietnia 2019 r. sygn. 0112-KDIL2-3.4012.83.2019.2.AS.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w odniesieniu do Pytania 2

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że Spółka będzie uprawniona do sprzedaży samochodów używanych z zastosowaniem procedury opodatkowania VAT-marży. W takim przypadku dostawa (sprzedaż) samochodu używanego powinna zostać udokumentowana fakturą, o której mowa w art. 106e ust. 3 ustawy o VAT, czyli tzw. fakturą VAT-marża w momencie zaistnienia dostawy towaru zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT powinien być interpretowany w ten sposób, że w przypadku, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

(i)dochodzi do wydania towarów na podstawie Umowy;

(ii)Umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

- w takim wypadku dostawa towarów ma miejsce w momencie wydania towaru na podstawie zawartej Umowy (a nie w momencie zapłaty ostatniej raty).

Kluczowe jest to, aby Umowa przewidywała, że normalnym skutkiem zaistnienia konkretnego zdarzenia (zapłaty ostatniej raty) jest „automatyczny” wykup samochodu używanego. W opinii Wnioskodawcy, przesłanki te są spełnione w przypadku przyszłych Umów zawieranych przez Wnioskodawcę.

Zgodnie z § 2 Umowy „umowa kończy się z dniem wykupu samochodu”, a zatem zasadą jest, że prawo własności samochodu jest przenoszone na Najemcę.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w odniesieniu do Pytania 3

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w sytuacji, gdy osoba fizyczna, która wynajmuje samochód (Najemca) finalnie nie skorzysta z prawa wykupu samochodu używanego wraz z zapłatą ostatniej raty, należy uznać, że nie zostają spełnione przesłanki do rozliczenia VAT w procedurze VAT-marża i Spółka będzie zobowiązana do skorygowania faktury VAT z uwagi na brak ziszczenia się przesłanek do uznania, że doszło do dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Gdy osoba fizyczna, która wynajmuje samochód (Najemca) finalnie nie skorzysta z prawa wykupu samochodu używanego wraz z zapłatą ostatniej raty, ponieważ nie zapłaci ostatniej raty - tj. innymi słowy nie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel pomimo, że umowa zakłada automatyczne przejście w momencie zapłaty ostatniej raty. W takiej sytuacji, zdaniem Wnioskodawcy, nie zostaną spełnione przesłanki konieczne do rozliczenia transakcji w procedurze VAT-marża i zastosowanie będą mieć reguły ogólne. Spółka będzie zobowiązana do skorygowania faktury VAT z uwagi na brak ziszczenia się przesłanek do uznania, że doszło do dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie wyjaśniam, że dla zachowania czytelności przedmiotu wniosku, kolejność Państwa pytań w uzasadnieniu interpretacji indywidualnej została zmieniona.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, (…).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby niebędące dostawą towarów. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Spod pojęcia usługi jest natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.

Pojęcie najmu nie zostało zdefiniowane na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług. Tym samym, konieczne jest posłużenie się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej „Kodeksem cywilnym”.

Zgodnie z art. 659 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Stosownie do treści powyższych przepisów najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną. Oddanie rzeczy innej osobie do używania na podstawie umowy najmu związane jest z wzajemnym świadczeniem najemcy polegającym na zapłacie umówionego czynszu.

Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej własności i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie rzeczy przez jego najemcę.

Ad 2

Państwa wątpliwości dotyczą uznania momentu wydania oferowanych przez Państwa samochodów na podstawie zawartej Umowy najmu za dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy.

W ramach prowadzonej działalności świadczą Państwo usługi najmu samochodów na raty z prawem późniejszego wykupu przez osobę fizyczną, na podstawie zawieranych z Najemcami Umów najmu.

Umowy te będą zawierały następujące postanowienia:

  • ilość rat czynszu najmu (okres najmu) wynosi 36 miesięcy,
  • Umowa kończy się z dniem wykupu samochodu;
  • samochód używany, będący przedmiotem najmu, stanie się własnością Najemcy po uiszczeniu ostatniej raty;
  • po zakończeniu Umowy najmu - po spełnieniu określonych warunków - Najemcy przysługuje:
  • prawo do nabycia przedmiotu najmu za wartość końcową, określoną w Umowie, poprzez oświadczenie Najemcy o chęci skorzystania z wykupu. albo
  • prawo do dalszego użytkowania przedmiotu najmu na podstawie zawartej z Wynajmującym Umowy najmu;

Warunki jakie Najemca musi spełnić, aby po zakończeniu Umowy najmu móc dalej użytkować bądź nabyć przedmiot Umowy najmu, są następujące:

a)wszystkie należne opłaty związane z Umową najmu oraz inne należności wynikające z Umowy najmu zostały zapłacone,

b)zamiar nabycia albo dalszego użytkowania przedmiotu najmu przez Najemcę zostanie zgłoszony na piśmie, najpóźniej 14 dni przed wygaśnięciem Umowy,

c)kwota równa wartości końcowej przedmiotu najmu, powiększona o podatek VAT, zostanie wpłacona na Państwa konto, w terminie 7 dni przed wygaśnięciem Umowy,

d)w przypadku zamiaru dalszego użytkowania przedmiotu najmu przez najemcę - zawarcie z Państwem nowej umowy najmu, najpóźniej w dniu wygaśnięcia Umowy,

e)Najemca ubezpieczy przedmiot najmu, zachowując ciągłość ubezpieczenia.

Zamiar nabycia albo dalszego użytkowania przedmiotu najmu przez Najemcę ma więc być zgłoszony Państwu na piśmie, najpóźniej 14 dni przed wygaśnięciem Umowy.

Kwota równa wartości końcowej przedmiotu najmu, powiększona o podatek VAT, jest wpłacona na Państwa konto w terminie 7 dni przed wygaśnięciem umowy. Wykup samochodu następuje z dniem zapłaty.

W przypadku nieskorzystania przez Najemcę z uprawnień po zakończeniu Umowy najmu lub niespełnienia warunków do wykupu samochodu określonych w Umowie najmu, Najemca jest zobowiązany do niezwłocznego wydania Państwu przedmiotu najmu lub podmiotowi przez Państwa wskazanemu.

Po zawarciu Umowy sporządzany jest harmonogram płatności, który określa wysokość raty. Z każdą płatnością klient płaci określoną część (ratę) za samochód. Rata czynszu najmu, zgodnie z Umową najmu oraz harmonogramem, jest to jedna z przykładowo trzydziestu sześciu rat przewidzianych Umową najmu samochodu.

Ostatnią płatnością, zgodnie z harmonogramem (ostatnia rata) jest wykup samochodu (w przypadku, gdy klient korzysta z tej opcji). Wysokość poszczególnych rat nie jest uzależniona od deklaracji klienta.

Aby odnieść się do Państwa wątpliwości, należy ustalić, czy w świetle zaprezentowanego we wniosku opisu sprawy, czynność najmu na warunkach określonych w Umowie najmu powinna zostać uznana za dostawę towaru, czy świadczenie usługi najmu samochodu.

Dostawa towarów rozumiana jako „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel” obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra.

Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołując się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, że definicja dostawy towarów obejmuje zarówno przypadki (z pewnymi wyjątkami), gdy dochodzi do przeniesienia własności rzeczy, jak i sytuacje, gdy bez przeniesienia prawa własności następuje przejęcie władztwa ekonomicznego nad rzeczą. Istotne tu jest faktyczne dysponowanie towarem, a nie tytuł prawny do niego.

Aby lepiej zrozumieć instytucję „przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel” wskazać należy wykładnię zawartą w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 października 2018 r., sygn. akt I FSK 1815/16, w którym Sąd powołał się także na postanowienie Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2012 r., sygn. akt I CSK 360/11.

Zgodnie z powyższym wyrokiem:

„5.6 Dostawy towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 u.p.t.u. nie może natomiast dokonać jej posiadacz zależny. Posiadanie zależne (niewłaścicielskie) jest wykonywane w zakresie prawa, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (np. użytkowanie, zastaw, najem, dzierżawa, użyczenie), choćby prawo to nie przysługiwało posiadaczowi. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 4 kwietnia 2012 r. (I CSK 360/11), objęcie rzeczy w posiadanie za zgodą właściciela, nawet tylko dorozumianą, i posiadanie jej w zakresie przez właściciela określonym lub tolerowanym, świadczy z reguły o posiadaniu zależnym, choćby posiadacza z właścicielem nie łączył żaden stosunek prawny. Posiadacz zależny (por. art. 336 K.c.) włada rzeczą „jak” osoba mająca określone prawo, np. użytkowania, zastawu, najmu, dzierżawy, użyczenia lub innej podobnej formy korzystania z rzeczy, z którym łączy się wprawdzie określone władztwo nad rzeczą, lecz nierównoznaczne z władztwem nad rzeczą „jak właściciel” i możliwością dokonywania przeniesienia prawa do rozporządzania taką rzeczą jak właściciel w rozumieniu art. 7 ust. 1 u.p.t.u.

5.7. Wyjątek w tym zakresie odnosi się tylko do wydania towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione (art. 7 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u.), przy czym uwzględnić należy, że zgodnie z art. 7 ust. 9 u.p.t.u. przez umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2, rozumie się tylko umowy, w wyniku których:

  • zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz
  • umowy leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotami są grunty.

Wyjątek ten obejmuje zatem jedynie umowy tzw. leasingu finansowego lub gruntu, których celem jest przeniesienie pełnego władztwa nad towarem na korzystającego. Świadczenie finansującego ma przy tego rodzaju umowach podwójny charakter: dostawy towarów oraz usługi kredytowania zakupu przedmiotu leasingu przez korzystającego, lecz ustawodawca zaliczył tego rodzaju umowy do kategorii dostawy towarów.

5.8. Reasumując, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 ze zm.) obejmuje przeniesienie własności towaru w sensie prawnym (cywilistycznym) oraz przeniesienie władztwa ekonomicznego nad tym towarem, dokonane przez dostawcę, który władał nim jako posiadacz samoistny (jak właściciel), i w następstwie którego nabywca może tym towarem rozporządzać jak właściciel, tzn. korzystać z niego z wyłączeniem innych osób, pobierać pożytki i inne dochody, mieć możność przetwarzania go, zużycia, a nawet zniszczenia, a także dokonywać w stosunku do niego czynności prawnych”.

Mając na uwadze powyższe, zgodnie z art. 7 ust. 9 ustawy:

Przez umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub inne umowy o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1 pkt 2, rozumie się umowy w wyniku których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz umowy leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotami są grunty.

Zatem wskazać należy, że ustawa o podatku od towarów i usług definiuje dostawę towarów jako każde przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. Przy czym, przez umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub inne umowy o podobnym charakterze, o których mowa powyżej, ustawa każe rozumieć umowy, w wyniku których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz umowy leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotem są grunty.

Pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Idąc dalej należy wskazać, że czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy.

Należy zauważyć, że powołane wyżej przepisy art. 7 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 7 ust. 9 ustawy, wskazują, że aby umowę najmu zakwalifikować jako dostawę towarów, musi ona spełniać następujące warunki:

  • przedmiotem umowy muszą być towary,
  • umowa najmu musi być zawarta na czas określony,
  • w wyniku umowy, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający (lub przedmiotem leasingu są grunty),
  • w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności przedmiotu umowy jest przenoszone na korzystającego.

Należy podkreślić, że wymogi te mają charakter łączny. Wystarczy więc, aby tylko jeden z ww. warunków nie został spełniony, a umowa najmu nie zostanie zakwalifikowana jako dostawa towarów w świetle ustawy o podatku od towarów i usług. Czynność taką należy wówczas potraktować jako świadczenie usług.

Oferowana przez Państwa Umowa najmu, sprowadza się do używania rzeczy i pobierania pożytków, nie rodzi natomiast powstania prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Decyzja odnośnie chęci nabycia prawa własności przedmiotu Umowy najmu, jaką podejmie Najemca, nie jest ustalony w momencie zawierania Umowy najmu ani też sprecyzowany w tej Umowie. Przede wszystkim - jak wynika z opisu sprawy - brak jest postanowienia w Umowie o „automatycznym” przejściu prawa własności samochodu na klienta. Umowa ta, nie daje więc korzystającemu (Najemcy) wyłącznie możliwości przeniesienia prawa własności przedmiotu Umowy najmu. Daje ona Najemcy także możliwość zakończenia obowiązywania Umowy i zwrotu wynajmowanego przedmiotu, jak również możliwość dalszego wynajmu samochodu i zawarcia kolejnej umowy najmu.

Z postanowień Umowy najmu nie wynika ponadto, aby Najemca, jako korzystający z Państwa samochodu, w okresie trwania ww. Umowy był obowiązany do dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Nie można więc uznać, że zawierana przez Państwa Umowa najmu będzie stanowiła dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy. Nie zostaną bowiem spełnione warunki określone w art. 7 ust. 9 ustawy. Wobec braku spełnienia tych warunków należy uznać, że najmem samochodu na podstawie analizowanej Umowy najmu, stanowić będzie świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Skoro więc opcja wykupu samochodu, będącego przedmiotem Umowy najmu, jest w omawianym przypadku uprawnieniem, z którego Najemca może, ale nie musi, skorzystać, to sam wykup przedmiotu Umowy najmu będzie odrębną czynnością – dostawą towaru – niezwiązaną z samą Umową najmu.

Podsumowując, dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy nie nastąpi w momencie wydania samochodu do używania w następstwie zawarcia Umowy najmu.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 wniosku, uznaję więc za nieprawidłowe.

Ad 1

Kolejne Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy podstawą opodatkowania dostawy towarów używanych, w opisanym zdarzeniu przyszłym, jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku, zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT (tj. procedura VAT-marża).

Definicję towarów, w stosunku do których mają zastosowanie szczególne procedury VAT-marża, zawiera art. 120 ust. 1 ustawy.

W świetle art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1-3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (CN 7102, 7103, 7106, 7108, 7110, 7112).

Stosownie do art. 120 ust. 4 ustawy:

W przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odsprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.

Stosownie do art. 120 ust. 1 pkt 5 ustawy:

Na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału przez kwotę sprzedaży rozumie się całkowitą kwotę, którą podatnik otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów od nabywcy lub osoby trzeciej, wliczając w to otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty bezpośrednio związane z tą dostawą, podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze oraz koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, którymi podatnik obciąża nabywcę, z wyłączeniem kwot, o których mowa w art. 29a ust. 7

Na podstawie art. 120 ust. 1 pkt 6 ustawy:

Na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału przez kwotę nabycia rozumie się wszystkie składniki wynagrodzenia, o których mowa w pkt 5, które dostawca towarów otrzymał lub ma otrzymać od podatnika.

Należy zaznaczyć, że opodatkowanie w systemie marży jest ograniczone do pewnej kategorii towarów oraz istotne jest przy tym, od kogo towary używane zostały nabyte.

I tak, stosownie do art. 120 ust. 10 ustawy:

Przepisy ust. 4 i 5 dotyczą dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków, które podatnik nabył od:

1)  osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem, o którym mowa w art. 15, lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej;

2)  podatników, o których mowa w art. 15, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;

3)  podatników, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana zgodnie z ust. 4 i 5;

4)  podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;

5)  podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana podatkiem od wartości dodanej na zasadach odpowiadających regulacjom zawartym w ust. 4 i 5, a nabywca posiada dokumenty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na tych zasadach.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują zatem stosowanie szczególnej procedury opodatkowania dostawy – między innymi – towarów używanych, polegającej na opodatkowaniu marży. Jest to szczególna forma opodatkowania, w której podstawą opodatkowania jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży, a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku. Taka procedura opodatkowania może być stosowana w przypadku dostawy m.in. towarów używanych nabytych wcześniej przez podatnika w ramach prowadzonej działalności w celu odsprzedaży. Przy czym, dla opodatkowania dostawy towarów używanych w procedurze marży ważne jest – oprócz rodzaju towaru, który może zostać objęty tą procedurą – także to, od kogo ten towar został kupiony. Zastosowanie tej procedury wymaga, aby towary używane były nabyte od podmiotów wymienionych w powołanym wyżej art. 120 ust. 10 ustawy.

Wspólną cechą wszystkich przedstawionych w ww. przepisie przypadków, warunkujących zastosowanie szczególnej procedury opodatkowania marży, jest to, że podmiot sprzedający używany towar pozbawiony był prawa do odliczenia podatku od towarów i usług naliczonego przy jego nabyciu. Ponadto, jak wynika z przepisu art. 120 ust. 4 ustawy, warunkiem niezbędnym do zastosowania tej procedury jest określenie, że towar został jednak nabyty w celu odsprzedaży (także w sytuacji, gdy towar ten przed odsprzedażą podatnik użytkował dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej).

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Stosownie do treści art. 106e ust. 3 ustawy:

W przypadku dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, dla których podstawę opodatkowania stanowi zgodnie z art. 120 ust. 4 i 5 marża, faktura - w zakresie danych określonych w ust. 1 pkt 1-17 - powinna zawierać wyłącznie dane określone w ust. 1 pkt 1-8 i 15-17, a także odpowiednio wyrazy „procedura marży - towary używane”, „procedura marży - dzieła sztuki” lub „procedura marży - przedmioty kolekcjonerskie i antyki”.

Z opisu sprawy wynika, że jako czynny podatnik podatku VAT dokonują Państwo zakupu samochodów od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Samochody te są towarami używanymi w rozumieniu art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy. Planują Państwo dalszą odsprzedaż samochodu używanego w perspektywie długoterminowej. Oferują Państwo usługi najmu samochodów używanych na raty z prawem późniejszego wykupu na podstawie Umów najmu.

W okolicznościach omawianej sprawy, dostawa towaru, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy – jako odrębna od usługi najmu (na podstawie Umowy najmu) transakcja - będzie miała miejsce wyłącznie w dniu wykupu wynajmowanego wcześniej samochodu, czyli w momencie zapłaty przez Najemcę wartości końcowej przedmiotu najmu (w terminie 7 dni przed wygaśnięciem Umowy najmu) tożsamym z momentem zapłaty ostatniej raty. Dostawa ta nastąpi w związku ze spełnieniem przez Najemcę również innych warunków koniecznych do nabycia prawa własności przedmiotu najmu, określonych w Umowie najmu, jedynie w sytuacji faktycznego skorzystania przez Najemcę z opcji nabycia przedmiotu najmu.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że przy sprzedaży wynajmowanego wcześniej samochodu będą Państwo mieli prawo zastosować szczególną procedurę opodatkowania tzw. procedurę VAT-marży, przewidzianą w art. 120 ust. 4 ustawy. Spełnione są bowiem przesłanki pozwalające na jej zastosowanie, tj. samochód będący przedmiotem wniosku spełnia definicję towaru używanego i dokonują Państwo zakupu tego pojazdu od podmiotu wymienionego w art. 120 ust. 10 pkt 3 ustawy w celu dalszej odsprzedaży.

Tym samym, wypełnią Państwo dyspozycje wynikające z powołanych wyżej przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, pozwalające na zastosowanie szczególnej procedury opodatkowania przy sprzedaży samochodów, a także na wystawienie faktury, dokumentującej tą sprzedaż, zgodnie z art. 106e ust. 3 ustawy.

Przy czym sprzedaż taka nastąpi jedynie w przypadku faktycznego wykupu przedmiotu Umowy najmu przez Najemcę, a nie w momencie wydania Najemcy samochodu do używania w związku z zawarciem Umowy najmu.

Państwa stanowisko w zakresie uznania, że podstawą opodatkowania dostawy samochodu używanego, w sytuacji wykupu samochodu jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia uznaję za prawidłowe.

Ad 3

Państwa wątpliwości dotyczą także kwestii czy, w sytuacji, gdy Najemca, finalnie nie skorzysta z prawa wykupu samochodu używanego, będą Państwo zobowiązani do skorygowania faktury z uwagi na brak ziszczenia się przesłanek do uznania, że doszło do dostawy towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Faktury są dokumentem o charakterze sformalizowanym. Co do zasady zatem, faktury muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Oznacza to, że nie można uznać za prawidłową fakturę, gdy sprzecznie z jej treścią wskazuje ona zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami.

W świetle art. 106b ust. 3 ustawy:

Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1) czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

a) czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4,

b) czynności, o których mowa w art. 106a pkt 3 i 4,

1a) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

a) przypadku, gdy zapłata dotyczy czynności, o których mowa w art. 19a ust. 1b i ust. 5 pkt 4 oraz art. 106a pkt 3 i 4,

b) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

2) sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118

- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT. Jednakże nie ma przeszkód, aby w powyższych sytuacjach podatnik wystawiał fakturę.

Jak stanowi art. 106j ust. 1 ustawy:

W przypadku gdy po wystawieniu faktury:

1)podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie,

2)(uchylony)

3)dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,

4)dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,

5)stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji faktury

- podatnik wystawia fakturę korygującą.

Jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Fakturę korygującą wystawia się m.in. w razie podwyższenia w cenie, stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Zatem, co do zasady, korygowanie treści pierwotnie wystawionej faktury powinno nastąpić przez wystawienie przez sprzedawcę faktury korygującej. Faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu. Zatem, istotą faktur korygujących jest korekta faktur pierwotnych, tak aby dokumentowały rzeczywisty przebieg zdarzeń gospodarczych.

Zgodnie natomiast z art. 19a ust. 1 ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.

Stosownie do art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b) ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu świadczenia usług:

  • telekomunikacyjnych,
  • wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy,
  • najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
  • ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
  • stałej obsługi prawnej i biurowej,
  • dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego

- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Jak wynika z art. 19a ust. 8 ustawy:

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z wyjątkiem:

1)dostaw towarów, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 1b;

2)dostaw towarów i świadczenia usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 5 pkt 4.

Wynajmując osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej samochody używane na podstawie Umowy najmu, będą Państwo świadczyli usługę, stosowanie do art. 8 ust. 1 ustawy. Tym samym, na żądanie Najemcy zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym wykonają Państwo usługę najmu bądź otrzymają Państwo całość lub część zapłaty za tą usługę, będą Państwo zobowiązani wystawić fakturę dokumentującą tą sprzedaż.

Jak wyżej wskazano, odrębnie od tej usługi, w przypadku faktycznego wykupu przez Najemcę samochodu używanego i spełnienia innych wymagań określonych w Umowie najmu, dokonają Państwo dostawy towaru używanego i będą Państwo uprawnieni do wystawienia faktury zgodnie z art. 106e ust. 3 ustawy.

Nawiązując do uzasadnienia dotyczącego pytania nr 2 wniosku, w opisanym zdarzeniu przyszłym, w momencie wydania Najemcy przedmiotu Umowy najmu do używania nie dojdzie do dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy. Zatem, w związku z zawarciem Umowy najmu, nie będą Państwo uprawnieni do wystawiania faktur VAT-marża do płatności każdej raty czynszu najmu. Wynagrodzenia z tytułu usługi najmu samochodu używanego nie sposób uznać również za zaliczkę na poczet przyszłej dostawy towaru.

W sytuacji, gdy Najemca finalnie nie skorzysta z prawa wykupu samochodu używanego i nie zapłaci ostatniej raty, nie będą Państwo zobowiązani do wystawienia faktur korygujących za okres wynajmu. Niezależnie od skorzystania z prawa wykupu przez Najemcę, w okresie obowiązywania Umowy najmu, powinni Państwo dokumentować fakturami rzeczywiste zdarzenie gospodarcze, jakim będzie usługa najmu samochodu używanego. Brak skorzystania z przez Najemcę z opcji wykupu przedmiotu Umowy najmu, nie spowoduje tym samym, że wystąpi zdarzenie mające wpływ na treść wystawionej faktury za usługę najmu samochodu.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 uznaję zatem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).