Brak obowiązku korekty odliczonego podatku w związku z otrzymaniem odszkodowań.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 23 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku obowiązku korekty odliczonego podatku w związku z otrzymaniem odszkodowań.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani rolnikiem zajmującym się hodowlą drobiu, opodatkowaną na zasadach ogólnych według stawki liniowej. Od 10 lat jest Pani czynnym podatnikiem VAT.

Zdarzenie I

Na mocy decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii w (…) z 2 grudnia 2020 r. Pani gospodarstwo, znajdujące się w miejscowości (…), zostało uznane (jako ognisko choroby) za skażone wysoce zjadliwą grypą ptaków. Decyzją tą lekarz weterynarii nakazał niezwłoczne uśmiercenie ptaków utrzymywanych na fermie i utylizację wszelkiej znajdującej się tam paszy.

2-4 grudnia 2020 r. przeprowadzono ubój drobiu, tj. brojlerów indyczych w ilości (…) w wieku 2, 6, 11, 16 oraz 20 tygodni w ilości (…) szt. oraz zniszczenie paszy znajdującej się w silosach i sprzętu, który nie może być zdezynfekowany. Uśmiercone (…) szt. indyków, pod nadzorem lekarza weterynarii, zostało zutylizowane i stanowiło to dla Pani 100% stratę.

W związku z zaistniałą sytuacją, zgodnie z decyzją z 16 grudnia 2020 r. przyznano Pani odszkodowanie ze środków budżetu państwa w wysokości: (…) zł za zabite indyki, zniszczoną paszę w gospodarstwie (…). Łączna wartość otrzymanego odszkodowania stanowi kwotę (…) zł, stanowiącą zadośćuczynienie za poniesioną, a niezawinioną, przez Panią szkodę.

Od otrzymanej decyzji nie wniosła Pani odwołania do sądu.

Od faktur, dotyczących zakupu, utrzymania ubitego i uśmierconego drobiu, dokonała Pani odliczenia VAT. W rozliczeniu VAT nie uwzględniła Pani faktury za utylizację drobiu.

Zdarzenie II

Na mocy decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii w (…) z 14 maja 2021 r. Pani gospodarstwo, znajdujące się w miejscowości (…), zostało uznane (jako gospodarstwo kontaktowe) za skażone wysoce zjadliwą grypą ptaków. Decyzją tą lekarz weterynarii nakazał niezwłoczne uśmiercenie ptaków utrzymywanych na fermie i utylizację wszelkiej znajdującej się tam paszy.

21 maja 2021 r. przeprowadzono ubój drobiu, tj. brojlerów indyczych w ilości (…) w wieku 8 oraz 16 tygodni oraz zniszczenie paszy znajdującej się w silosach i sprzętu, który nie może być zdezynfekowany. Uśmiercone (…) szt. indyków, pod nadzorem lekarza weterynarii, zostało zutylizowane i stanowiło to dla Pani 100% stratę.

W związku z zaistniałą sytuacją, zgodnie z decyzją z 31 sierpnia 2021 r., przyznano Pani odszkodowanie ze środków budżetu państwa w wysokości: (…) zł za zabite indyki, zniszczoną paszę w gospodarstwie (…). Łączna wartość otrzymanego odszkodowania stanowi kwotę (…) zł, stanowiącą zadośćuczynienie za poniesioną, a niezawinioną przez Panią szkodę.

Od otrzymanej decyzji nie wniosła Pani odwołania do sądu.

Od faktur dotyczących zakupu, utrzymania ubitego i uśmierconego drobiu, dokonała Pani odliczenia VAT. W rozliczeniu VAT nie uwzględniła Pani faktury za utylizację drobiu.

Zdarzenie III

Na mocy decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii w (…) z 4 listopada 2021 r. Pani gospodarstwo znajdujące się w miejscowości (…), zostało uznane (jako ognisko choroby) za skażone wysoce zjadliwą grypą ptaków. Decyzją tą lekarz weterynarii nakazał niezwłoczne uśmiercenie ptaków utrzymywanych na fermie i utylizację wszelkiej znajdującej się tam paszy.

W wyniku tej decyzji przeprowadzono ubój drobiu, tj. indorów i indyczek w różnych fazach życia (12-17 tygodni) w łącznej ilości (…) szt. oraz zniszczenie znajdującej się na fermie paszy. Uśmiercone (…) szt. indyków, pod nadzorem lekarza weterynarii, zostało zutylizowane i stanowiło to dla Pani 100% stratę.

W związku z zaistniałą sytuacją, zgodnie z decyzją z 1 marca 2022 r. przyznano Pani odszkodowanie ze środków budżetu państwa w wysokości: (…) zł za zabite indyki, zniszczoną paszę w gospodarstwie (…). Łączna wartość otrzymanego odszkodowania stanowi kwotę (…) zł, stanowiącą zadośćuczynienie za poniesioną, a niezawinioną przez Panią szkodę.

Od otrzymanej decyzji nie wniosła Pani odwołania do sądu.

Od faktur, dotyczących zakupu, utrzymania ubitego i uśmierconego drobiu, dokonała Pani odliczenia VAT. W rozliczeniu VAT nie uwzględniła Pani faktury za utylizację drobiu.

Pytanie

Czy otrzymanie odszkodowania z budżetu za niezawinioną przez Panią szkodę wywołało u Pani obowiązek skorygowania deklaracji VAT o odliczony podatek od zakupów związanych z uśmierconym i zutylizowanym drobiem w ilości: (…) (pierwsza ptasia grypa), (…) (druga ptasia grypa), (…) (trzecia ptasia grypa) oraz za zniszczoną paszę?

Pani stanowisko w sprawie

Wydatki na zakup piskląt oraz ich hodowlę poniosła Pani z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej VAT. Z przyczyn przez Panią niezawinionych, tj. na skutek decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii w (…), drób został zniszczony. Pani zdaniem, w takiej sytuacji, zachowała Pani prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonanych zakupów.

Stanowisko związane z poniesieniem szkody niezawinionej zajął Europejski Trybunał Sprawiedliwości. W wyroku z 15 stycznia 1998 r. C-37/95 orzekł, że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało dokonane z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika, nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia zostaje zachowane.

Także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 19 grudnia 2022 r. nr 0111-KDlB3-1.4012.793.2022.1.IK wskazał, że w razie szkody z przyczyn niezależnych od podatnika, podatnik zachowuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów, które nie zostały wykorzystane do działalności opodatkowanej.

Zatem, według Pani, w opisanym stanie faktycznym, nie było podstaw do korekty podatku naliczonego na podstawia art. 91 ust. 7d ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”. W świetle tego przepisu:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powołanego przepisu art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego) oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją dokonującego określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji „zamiaru” wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje, jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności.

W tym miejscu należy podkreślić, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie stwierdzał, że prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów podatku VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Potwierdzeniem powyżej przedstawionej linii orzecznictwa jest m.in. wyrok TSUE w sprawie C-268/83 D. A. Rompelman i E. A. Rompelman-Van Deelen z którego wynika, że regulacja dotycząca odliczenia ma za cel całkowicie odciążyć podmiot podlegający opodatkowaniu VAT od podatku od wartości dodanej, który jest winien zapłacić w związku ze swoją działalnością gospodarczą. Wspólny system wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest całkowicie neutralne wobec każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że takie przedsiębiorstwo samo w sobie podlega opodatkowaniu VAT.

Na zasadę neutralności podatku od wartości dodanej powoływano się również w sprawach dotyczących przypadków, gdy z powodów niezależnych od podatnika, podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów i usług do prowadzenia działalności opodatkowanej, ale nabycie zostało dokonane z zamiarem takiego wykorzystania. Sytuacja tego rodzaju miała miejsce m.in. w przypadku spółki belgijskiej, która dokonała odliczenia podatku VAT związanego z robotami inwestycyjnymi przeprowadzonymi na nabytej przez firmę działce (sprawa C-37/95 Ghent Coal Terminal NV). TSUE stwierdził, że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo do odliczenia zostaje zachowane.

Wyrażoną w ww. art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego uzupełniają regulacje zawarte w art. 91 ustawy.

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 3 ustawy:

W świetle art. 91 ust. 4 ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 5 ustawy:

Według art. 91 ust. 6 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 7d ustawy:

Z przywołanych wyżej przepisów art. 86 i 91 ustawy wynika, że podatnik jest zobowiązany do rozpoznania prawa do odliczenia podatku naliczonego w momencie nabycia towarów i usług oraz dokonania ewentualnej korekty tego odliczonego bądź nieodliczonego podatku w przypadku późniejszej zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług lub zmiany sposobu wykorzystania.

Stwierdzenie, czy konieczność korekty rzeczywiście zachodzi wymaga zbadania okoliczności, na skutek których podatnik zaniechał inwestycji lub wykonywania czynności opodatkowanych.

Taki wniosek można wyciągnąć z orzeczeń TSUE wydanych na kanwie przepisu art. 20(1)(b) VI Dyrektywy, a mianowicie w sprawie C-37/95 Państwo Belgijskie a Ghent Coal Terminal NV oraz C-110/94 między Intercommunale voor Zeewaterontziliting (INZO) a Państwem Belgijskim.

W obu przypadkach chodziło o sytuacje, w których podatnik zaniechał inwestycji z przyczyn „pozostających poza jego kontrolą”, na skutek decyzji innego organu nakazującego zmianę miejsca prowadzenia działalności i zamiany działki, na której rozpoczęto inwestycję (C-37/95) i sytuacji, w której „decyzja o zaniechaniu inwestycji wynikała z przeprowadzonego studium jej opłacalności, które nie potwierdziło możliwości generowania zysku z danej działalności” (C-110/94). Zatem podatnik jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego z tytułu towarów i usług nabytych w związku z pracami inwestycyjnymi wykonywanymi z przeznaczeniem ich na planowaną działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu, a nabyte prawo do odliczenia pozostaje w mocy, nawet jeśli w wyniku niezależnych od niego okoliczności podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów lub usług do transakcji podlegających opodatkowaniu. Zawsze jednak należy brać pod uwagę okoliczności towarzyszące temu zachowaniu, a w szczególności, czy były one konsekwencją zdarzeń od podatnika niezależnych, czy też – podejmowanych świadomie decyzji gospodarczych.

Tym samym, w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo do odliczenia zostaje zachowane.

Jest Pani rolnikiem, zajmującym się hodowlą drobiu i na mocy trzech decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii w (…), tj. z 2 grudnia 2020 r., z 14 maja 2021 r. oraz z 4 listopada 2021 r., Pani gospodarstwo zostało uznane (jako ognisko choroby bądź gospodarstwo kontaktowe) za skażone wysoce zjadliwą grypą ptaków. Decyzjami tymi lekarz weterynarii nakazał Pani niezwłoczne uśmiercenie ptaków utrzymywanych na fermie i utylizację wszelkiej znajdującej się tam paszy.

W związku z zaistniałymi sytuacjami, zgodnie z decyzją:

• z 16 grudnia 2020 r. - przyznano Pani odszkodowanie ze środków budżetu państwa w wysokości: (…) zł za zabite indyki i zniszczoną paszę w Pani gospodarstwie;
• z 31 sierpnia 2021 r. - przyznano Pani odszkodowanie ze środków budżetu państwa w wysokości: (…) zł za zabite indyki i zniszczona paszę w Pani gospodarstwie;
• z 1 marca 2022 r. - przyznano Pani odszkodowanie ze środków budżetu państwa w wysokości: (…) zł za zabite indyki i zniszczona paszę w Pani gospodarstwie.

Łączna wartość otrzymanych ww. odszkodowań stanowi zadośćuczynienie za poniesioną, a niezawinioną, przez Panią szkodę.

Pani wątpliwości dotyczą ustalenia, czy otrzymane przez Panią odszkodowania za niezawinioną przez Panią szkodę, wywołało u Pani obowiązek skorygowania odliczonego podatku VAT od zakupów związanych z uśmierconym i z utylizowanym drobiem w ilości: (…) szt. (pierwsza ptasia grypa), (…) szt. (druga ptasia grypa), (…) szt. (trzecia ptasia grypa) oraz ze zniszczoną paszą.

Jest Pani czynnym podatnikiem podatku VAT. Od faktur, dotyczących zakupu i utrzymania ubitego i uśmierconego drobiu (w tym również paszy), dokonała Pani odliczenia podatku VAT.

Z przedstawionych okoliczności wynika, że zakup towarów i usług, związanych z ww. uśmierconym i zutylizowanym drobiem oraz z ww. zniszczoną paszą, został dokonany z zamiarem wykorzystania ich w opodatkowanej działalności gospodarczej. Natomiast konieczność uśmiercenia utrzymywanego przez Panią drobiu oraz jego utylizacji, jak również zniszczenie znajdującej się na Pani fermie paszy, zostało dokonane z przyczyn niezależnych od Pani, tzn. Powiatowy Lekarz Weterynarii wydał w każdym z trzech opisanych we wniosku przypadkach wiążące Panią decyzje, tj. w związku z dwukrotnym wystąpieniem w Pani gospodarstwie ogniska grypy ptaków, a także uznaniem Pani hodowli za gospodarstwo kontaktowe.

Tym samym, nie jest Pani zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego, odliczonego z tytułu nabycia ww. towarów i usług. Nie można bowiem w opisanej sytuacji stwierdzić, że w odniesieniu do towarów (ww. drobiu i paszy), które z przyczyn niezależnych od Pani nie zostały sprzedane bądź wykorzystane w Pani działalności opodatkowanej, doszło do zmiany ich przeznaczenia. A tylko wówczas powstaje obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego, odliczonego na wcześniejszym etapie.

Tym samym, Pani stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).