Brak prawa do odliczenia podatku VAT w związku z realizacją projektu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu wydatków poniesionych na realizacje projektu pn. „(…)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina (…) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Gmina dokonała centralizacji rozliczeń podatku wraz z podległymi jednostkami budżetowymi  i obecnie rozlicza się z urzędem skarbowym w sposób skonsolidowany.

Gmina (…) dążąc do poprawy jakości powietrza przystąpiła do projektu pod nazwą „(…)”, realizowanego w ramach Priorytetu II: „Fundusze Europejskie na zielony rozwój (…)” dla Działania 2.1: „Efektywność energetyczna” programu Fundusze Europejskie dla (…) 2021-2027.

Projekt jest realizowany przez Województwo (...) (lider Projektu) we współpracy z partnerami (jednostkami samorządu terytorialnego na terenie województwa).

Realizacja projektu należy do zadań własnych gminy z zakresu ochrony środowiska i przyrody, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.).

Projekt zakłada doprowadzenie do poprawy jakości powietrza poprzez zapewnienie sieci ekspertów wyspecjalizowanych w dziedzinie ochrony powietrza i energetyki w jednostkach samorządu terytorialnego, a także zapewnienie dostępu do informacji i możliwości aktywnej ich wymiany pomiędzy j.s.t. i innymi podmiotami zainteresowanymi i związanymi z ochroną powietrza.

Projekt jest realizowany w latach 2024-2028. W ramach Projektu Gmina zatrudni ekspertów (stanowisko w Urzędzie Gminy) do realizacji zadań Projektu poprzez:

1)obsługę systemów wytworzonych przez Województwo w ramach niniejszego Projektu;

2)opracowanie strategii służącej poprawie jakości powietrza jako podsumowanie szkoleń początkowych, m.in.: na podstawie dokumentów gminnych takich jak: Plan gospodarki niskoemisyjnej, Program ograniczania niskiej emisji oraz założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną, itp. W strategii konieczne będzie uwzględnienie co najmniej potrzeb gminy, uwarunkowań, a także prac niezbędnych do podjęcia w celu osiągnięcia efektów środowiskowych wynikających z Programu ochrony powietrza, uchwały antysmogowej i norm jakości powietrza;

3)wsparcie w monitoringu/monitorowanie stanu realizacji założeń Programu ochrony powietrza i Planu działań krótkoterminowych;

4)pomoc w prowadzeniu sprawozdawczości/prowadzenie sprawozdawczości z realizacji Programu ochrony powietrza i Planu działań krótkoterminowych (za pośrednictwem internetowej platformy sprawozdawczej Województwa (...) lub innego dedykowanego serwisu);

5)monitorowanie stanu inwentaryzacji źródeł ciepła oraz wsparcie w aktualizacji/bieżącą aktualizację bazy danych;

6)wykonanie/aktualizację analizy/badań dotyczących potrzeb edukacyjnych mieszkańców gminy, w tym zidentyfikowanie grup wymagających szczególnego wsparcia oraz opracowanie scenariusza planowanych do przeprowadzenia działań. Szczegółowe informacje dotyczące akcji i scenariusza zawarto w rozdziale Kampanie edukacyjne prowadzone przez j.s.t.;

7)wykonanie/aktualizację analizy/diagnozy ubóstwa energetycznego mieszkańców gminy, w tym na podstawie istniejących danych i rejestrów, np. pochodzących z ośrodków pomocy społecznej. Może być wykonana samodzielnie lub zlecona podmiotowi zewnętrznemu;

8)udział w kontrolach palenisk oraz czynną współpracę w tym zakresie z uprawnionymi urzędnikami gminy i policją. Ekodoradca w ramach projektu jest zobowiązany do udziału w przeprowadzeniu kontroli w wymiarze min. 10% liczby zgodnej z założeniami przyjętymi w uchwale Sejmiku Województwa (...) ws. Programu ochrony powietrza dla stref w województwie (...), w których zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu wraz z aktualizacją. Kontrole mogą być realizowane w większym wymiarze;

9)doradztwo mieszkańcom w zakresie wymiany źródła ogrzewania i termomodernizacji oraz pomoc w pozyskaniu środków finansowych w min. 5 gospodarstw domowych w przypadku gmin o liczbie mieszkańców < 10 000;

Ponoszone przez Gminę wydatki w ramach Projektu (np. zakup samochodu dla ekodoradcy, zakup drona, wyposażenie stanowiska pracy ekodoradcy, wyposażenie ekodoradcy  w narzędzia i usługi niezbędne do prowadzenia kontroli, audyty energetyczne i przeglądy kominiarskie, diagnoza ubóstwa energetycznego) zostaną udokumentowane fakturami  z wykazanymi na nich kwotami podatku.

Zakupione w ramach Projektu towary i usługi nie będą wykorzystywane do działalności gospodarczej Gminy. Będą one wykorzystywane wyłącznie do zadań własnych Gminy wynikających z ustawy o samorządzie gminnym.

Gmina nie będzie uzyskiwała przychodów w związku z realizacją Projektu. Wydatki na realizację Projektu są dokumentowane przez dostawców i wykonawców fakturami VAT  z wykazanym VAT, z oznaczeniem Gminy jako nabywcy towarów/usług. Gmina nie będzie wykorzystywała towarów i usług nabytych w ramach Projektu do czynności opodatkowanych VAT. Realizacja Projektu jest związana wyłącznie z realizacją nieodpłatnych zadań własnych Gminy, wynikających z przepisów ustawy o samorządzie gminnym w zakresie ochrony środowiska.

Pytanie

Czy Gminie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT od wydatków poniesionych na realizację Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, za podatników uznaje się osoby prywatne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy o VAT – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje szczególnie czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei zgodnie z art. 6 przedmiotowej regulacji, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, do realizacji których zostały one powołane,  z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zadań własnych gminy należą sprawy ochrony środowiska i przyrody.

Zatem mając na uwadze, że realizacja Projektu stanowi zadanie własne Gminy i nie będzie skutkować zawarciem żadnych umów cywilnoprawnych, należy uznać, że Gmina nie będzie  w przedmiotowym zakresie działała w charakterze podatnika VAT, lecz jako organ władzy publicznej w reżimie publicznoprawnym.

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Dla oceny możliwości skorzystania z prawa do odliczenia, w każdym przypadku istotne jest więc ustalenia czy towary i usługi, przy zakupie których naliczona VAT:

1.zostały nabyte przez podatnika tego podatku oraz

2.pozostają w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług oraz niepodlegających temu podatkowi.

Jak wskazano w stanie faktycznym, realizacja Projektu nie ma związku z czynnościami opodatkowanymi ani nie będzie generowała żadnych przychodów Gminy.

W konsekwencji należy uznać, że Gmina nie będzie w przedmiotowym zakresie działała  w charakterze podatnika VAT oraz ponoszone przez Gminę wydatki na realizacją Projektu nie będą miały związku z wykonywaniem przez Gminę czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym nie będzie Gminie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT od tych wydatków.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług  (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą.

W świetle tego przepisu:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a więc takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego  w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze  w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z ww. regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Podkreślić należy, że aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Z kolei, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE. L. Nr 347 z 11.12.2006 s. 1 ze zm.), zgodnie z którym:

W świetle unormowań prawa wspólnotowego w przypadku, gdy organy władzy publicznej bądź urzędy obsługujące te organy podejmują takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań, lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U.  z 2024 r. poz. 609 ze zm.):

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Oznacza to, że w pozostałym zakresie np. w zakresie zadań własnych nałożonych na gminę na podstawie odrębnych przepisów, jednostki samorządu terytorialnego nie występują jako podatnicy podatku VAT.

Zatem Gmina, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Natomiast zadania realizowane przez Gminę, wskazane w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, tj. zadania własne nałożone na gminę na podstawie odrębnych przepisów, nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Państwa wątpliwości dotyczą uznania, czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków ponoszonych w ramach realizacji zadania pn. „(…)”.

Z treści wniosku wynika, że w związku z realizacją Projektu pn. „(…)” nie będą występowali Państwo jako podatnik podatku VAT, lecz będą realizowali go w ramach zadań własnych nałożonych na Państwa przepisami określonymi w ustawie o samorządzie gminnym.

Głównym celem realizowanego Projektu jest doprowadzenie do poprawy jakości powietrza poprzez zapewnienie sieci ekspertów wyspecjalizowanych w dziedzinie ochrony powietrza i energetyki, a także zapewnienie dostępu do informacji i możliwości aktywnej ich wymiany pomiędzy gminą i innymi podmiotami zainteresowanymi i związanymi z ochroną powietrza.

W ramach realizacji Projektu zatrudnią Państwo ekspertów obsługujących przedmiotowe zadanie poprzez m.in. obsługę systemów, opracowanie strategii służącej poprawie jakości powietrza, wparcie monitoringu poprzez monitorowanie stanu realizacji założeń Programu ochrony powietrza i planu działań krótkoterminowych, pomoc w prowadzeniu sprawozdawczości z realizacji Programu ochrony powietrza i planu działań krótkoterminowych, doradztwo mieszkańcom w zakresie wymiany źródła ogrzewania  i termomodernizacji, udział w kontrolach palenisk oraz czynną współpracę z uprawnionymi urzędnikami gminy i policji, a także wykonanie/aktualizację analizy/diagnozy ubóstwa energetycznego mieszkańców gminy. W ramach Projektu zakupione zostanie niezbędne wyposażenie stanowiska pracy dla ekodoradcy (samochód), dron, wyposażenie ekodoradcy w narzędzia i usługi niezbędne do przeprowadzenia kontroli i audyty energetyczne  i przeglądy kominiarskie.

Realizacja opisanego Projektu – jak wynika z wniosku - należy do zadań własnych, do realizacji których są Państwo zobowiązani ustawą o samorządzie gminnym. Nabywane towary i usługi – jak wynika z opisu sprawy - nie będą wykorzystywane przez Państwa do działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.

Jak wskazano na wstępie, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Zatem podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT, jest związek dokonywanego nabycia towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie warunek uprawniający do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie będzie spełniony, ponieważ – jak wynika z okoliczności sprawy – realizacja opisanego Projektu należy do zadań własnych, do których są Państwo zobowiązani ustawą o samorządzie gminnym.

Tym samym w analizowanym przypadku nie będą ponosili Państwo wydatków w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, lecz w związku z realizacją zadań własnych nałożonych na Państwa przepisami określonymi w ustawie o samorządzie gminnym, z tytułu których nie występują Państwo jako podatnik podatku VAT.

W konsekwencji, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, nie będzie przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków poniesionych na realizację Projektu pn. „(…)”.

Państwa stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Zatem interpretacja rozstrzyga w zakresie zastosowania przepisów regulujących podatek od towarów i usług względem Państwa, a nie wywiera skutku prawnego dla partnerów projektu.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).