Wyłączenie z opodatkowania podatkiem VAT transakcji darowizny Nieruchomości, jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa, brak obowiązku dokonania korekty podatku VAT naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 4-5 ustawy, w związku z wniesieniem do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości oraz uznania wyłącznie Wnioskodawcy za podatnika z tytułu darowizny na rzecz Fundacji Rodzinnej Nieruchomości mimo że nieruchomości te zostały nabyte przez Wnioskodawcę wraz z małżonką w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 29 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie:

-wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT transakcji darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa (pytanie oznaczone we wniosku nr 1),

-braku obowiązku dokonania korekty podatku VAT naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 4-5 ustawy, w związku z wniesieniem do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa (pytanie oznaczone we wniosku nr 2),

-uznania wyłącznie Wnioskodawcy za podatnika z tytułu darowizny na rzecz Fundacji Rodzinnej Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku mimo że nieruchomości te zostały nabyte przez Wnioskodawcę wraz z małżonką w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej (pytanie oznaczone we wniosku nr 4).

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem 24 października 2024 r. (wpływ 24 października 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pan „A”(dalej jako: „Wnioskodawca”) od 31 marca 1991 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, która polega na sprzedaży detalicznej dywanów, chodników i innych pokryć podłogowych oraz pokryć ściennych prowadzoną w wyspecjalizowanych sklepach, jak też ich montażu. Następnie rozszerzył przedmiot swojej działalności o usługi polegające na wynajmie oraz wydzierżawianiu nieruchomości.

Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), dalej: ustawa o VAT. Wszystkie czynności, które Wnioskodawca wykonuje w ramach swojej działalności gospodarczej są opodatkowane VAT.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca nabył cztery nieruchomości (dalej: Nieruchomości). Nieruchomości te są współwłasnością Wnioskodawcy (współwłasność wraz z małżonką w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej). Małżonka Wnioskodawcy również prowadzi działalność gospodarczą będąc czynnym podatnikiem VAT, niemniej jednak Nieruchomości są wyłącznie wykorzystywane przez Wnioskodawcę w ramach Jego działalności gospodarczej.

Wnioskodawca (wraz z małżonką) rozważa wniesienie całego majątku związanego z prowadzoną przez siebie jednoosobową działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie, do zawiązanej z małżonką Fundacji Rodzinnej – tak, aby wyposażyć tę Fundację w majątek. Wniesienie tego majątku do Fundacji Rodzinnej nastąpi w ramach jednorazowej czynności prawnej, którą będzie darowizna majątku dla tej Fundacji. Intencją Wnioskodawcy jest wniesienie tego majątku do Fundacji, aby Fundacja kontynuowała działalność gospodarczą polegającą na ich wynajmie lub wydzierżawieniu w taki sam sposób, w który dotychczas prowadził ją Wnioskodawca. Tym samym intencją Wnioskodawcy jest, aby ciągłość działalności gospodarczej polegającej na wynajmie była zabezpieczona, a w konsekwencji także interes sukcesorów.

Szczegółowe okoliczności związane z wnoszonym majątkiem do Fundacji Rodzinnej oraz zawiązaną Fundacją Rodzinną przedstawiają się następująco. Na wyżej wspomniane Nieruchomości, które zostaną wniesione do Fundacji Rodzinnej, składają się poniżej opisane.

1.Nieruchomość zlokalizowana w „B”

Wnioskodawca aktem notarialnym z 24 maja 2010 r. Rep. (…) nabył wraz z małżonką grunt niezabudowany o pow. 0,1526 ha w „B”, nr działki 1. Na gruncie tym wybudował budynek usługowo-handlowy, który został poddany rozbiórce w październiku 2018 r. 3 września 2016 r. aktem notarialnym z 3 września 2016 r. Rep. (…) dokupił sąsiadującą działkę nr 2 położoną w „B”, o pow. 0,1476 ha, zabudowaną domem mieszkalnym. Następnie działka została podzielona na dwie działki, w wyniku którego to podziału utworzono działkę zabudowaną domem mieszkalnym o nr 3 (pow. 0,0501) oraz działkę 4 – pow. 0,0972 (działka niezabudowana). 21 września 2017 r. aktem notarialnym Rep. A (…) r. Wnioskodawca wraz z małżonką dokonał zamiany działki o nr 3 na działkę nr 5 położoną w „B”. Wreszcie aktem notarialnym z 9 kwietnia 2018 r. rep. (…) Wnioskodawca wraz z małżonką nabył działkę nr 6 położoną przy w „B”. Natomiast 19 lipca 2019 r. Rep. (…) nabył działkę nr 7 o pow. 0, 7123 ha nr 7 w „B”. Aktualnie po scaleniu ww. działek nieruchomość obejmuje działkę nr 8 o powierzchni 5966 m², na której Wnioskodawca zrealizował planowane przez siebie zamierzenie gospodarcze w postaci wybudowania budynku usługowego o pow. 960 m² przeznaczonego głównie na wynajem na rzecz podmiotu prowadzącego sieć sklepów typu supermarket.

19 lipca 2019 r. Wnioskodawca (wraz z małżonką) nabył także prawo użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego działkę o numerze ewidencyjnym 9, położoną obok działki nr 8 wskazanej wyżej (…), która to działka stanowi aktualnie tereny zielone. Wyżej wymienione nieruchomości Wnioskodawcy zlokalizowane w „B” dalej powoływane będą jako: Nieruchomość 1.

-9 lutego 2018 r. Wnioskodawca (wraz z małżonką) na podstawie umowy najmu z tego dnia wynajął ww. podmiotowi budynek usługowy wraz z dzierżawą miejsc parkingowych na potrzeby sklepu prowadzącego sprzedaż głównie artykułów spożywczych, przemysłowych i chemii gospodarczej. Dodatkowo zobowiązał się do wybudowania na sąsiedniej działce nr 5 kolejnych 12 miejsc postojowych, które zostały wydzierżawione na rzecz tego samego podmiotu. Podobnie wynajmujący wyrazili zgodę na wybudowanie kolejnych 12 miejsc parkingowych na działce 6. Na mocy umowy najmu Wnioskodawca wynajął zatem budynek o pow. 960 m² oraz wydzierżawił parking o powierzchni 1500, tj. ok. 30 miejsc parkingowych wraz z wszystkimi przynależnościami i częściami składowymi takimi jak przykładowo powierzchnie dostawcze, drogi dojazdowe, zjazdy na drogi publiczne itp. Czynności te podlegają opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej. W ramach ww. umowy, Wnioskodawca jako Wynajmujący jest obowiązany do dokonywania remontów i napraw nieruchomości oraz jej urządzeń, w tym dachów i elewacji oraz zewnętrznych przyłączy. Wynajmujący jest też zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia Nieruchomości 1. Wnioskodawca zobowiązany jest także usuwać śnieg z dachu budynku posadowionego na Nieruchomości 1. Utrzymywać tereny zielone w należytym stanie. Dbać o czystość, odśnieżanie parkingów i dróg dojazdowych. Wnioskodawca zawarł umowę o energię elektryczną, odprowadzanie ścieków, których koszty refakturuje na najemcę. Umowa najmu została zawarta na czas określony do 2 czerwca 2030 r. Wynajmujący może przenieść prawa i obowiązki wynikające z ww. umowy najmu, jednakże za zgodą Najemcy.

-28 września 2022 r. Wnioskodawca zawarł również umowę najmu lokalu użytkowego zlokalizowanego w budynku posadowionym na Nieruchomości 1 o pow. ok. 160 m², z przeznaczeniem na sprzedaż odzieży, obuwia i akcesoriów sportowych, na okres 3 lat od udostępnienia lokalu do używania. Wnioskodawca również, i w tym przypadku, zobowiązał się do ubezpieczenia nieruchomości, utrzymania budynku w należytym stanie (konserwacja i naprawy), ponoszenia kosztów sprzątania, ponoszenia kosztów ogrzewania, dostawy energii elektrycznej, utrzymania zamków i zabezpieczeń, w tym instalacji alarmowej, sprzątania, usuwania nalotów, utrzymania w czystości Nieruchomości oraz dróg dojazdowych i parkingów.

Wnioskodawca zawarł umowy o energię elektryczną, wodę i odprowadzanie ścieków, których koszty korzystania przez najemcę refakturuje na najemcę. Wnioskodawca jest też zobowiązany do ponoszenia kosztów odśnieżania i promocji „Centrum handlowego”. W przypadku przeniesienia przedmiotu najmu na osobę trzecią prawa i obowiązki przechodzą na nabywcę bez konieczności złożenia odrębnego oświadczenia.

-20 maja 2021 r. Wnioskodawca zawarł umowę najmu lokalu zlokalizowanego w tym samym budynku na prowadzenie lokalnego sklepu dyskontowego obejmującego powierzchnię sprzedaży co najmniej 725 m², magazyn co najmniej 109 m² i inne pomieszczenia przynależne (ok. 894 m²). Dodatkowo zobowiązany jest udostępnić 62 miejsca parkingowe do wspólnego użytku oraz drogę dojazdową. Okres najmu rozpoczął się 31 maja 2021 r. i będzie trwał przez 5 lat. Najemca ma prawo do dwukrotnego przedłużenia umowy najmu. Koszty ogrzewania, energii, wody ścieków i utylizacji odpadów obciążają Najemcę. Wnioskodawca obowiązany jest do ubezpieczenia nieruchomości. Najemca zobowiązany jest do sprzątania przedmiotu najmu, w pozostałym zakresie (części wspólne dla trzech lokali usługowych i parkingi) obowiązek ten jest realizowany przez Wnioskodawcę. Przelew praw i obowiązków wynikających z umowy najmu jest możliwy pod warunkiem wyrażenia na to zgody przez najemcę.

-Niewielka część obiektu przeznaczona została także na dzierżawę powierzchni przeznaczonej do posadowienia (…).

Wnioskodawca zaliczył Nieruchomość 1 do środków trwałych swojej firmy w całości w ramach swojej działalności gospodarczej i pobierał cały czynsz najmu wynikający z ww. umowy w ramach tej działalności dokumentując go przy pomocy faktur VAT. 26 marca 2018 r. zawarto aneks do umowy najmu opisanego w lit. a) powyżej, na mocy którego małżonka Wnioskodawcy przestała być wynajmującym, na co małżonka Wnioskodawcy wyraziła zgodę. Wnioskodawca odliczył VAT naliczony w związku z ww. inwestycją w całości, zarówno na etapie zakupu Nieruchomości 1, jak i na etapie budowy budynku usługowego wraz z parkingami.

Przedsięwzięcie związane z wybudowaniem budynku usługowego zostało częściowo sfinansowane z kredytu udzielonego przez (…), stąd też na powyższej nieruchomości stanowiącej działkę nr 8 o powierzchni 5966 m², (…), Wnioskodawca wraz z małżonką ustanowili zabezpieczenie hipoteczne wierzytelności przysługującej bankowi z tytułu kredytu, odsetek, kosztów. Aktualne zadłużenie wobec Banku wynosi ok. 1 milion złotych. Bank nie wyraża zgody na przejęcie długu przez podmiot będący Fundacją Rodzinną.

2.Nieruchomość zlokalizowana w „C”

Aktem notarialnym z 12 marca 2015 r., Rep. (…) Wnioskodawca (wraz z małżonką) nabył prawo własności działek 10, 11, 12, 13, 14, 14 (…), łącznie zwanych Nieruchomością 2, o powierzchni całkowitej 0,5308 ha zabudowanej parterowym budynkiem handlowo-usługowym o pow. zabudowy 0,1451 ha, która to Nieruchomość 2 w chwili nabycia była już przedmiotem umowy najmu na rzecz podmiotu prowadzącego sieć sklepów typu supermarket. Budynek był przeznaczony na potrzeby sklepu (w tym biura sklepu – o pow. 1379,46 m²). Na zabezpieczenie roszczeń Najemcy ustanowiono zabezpieczenie hipoteczne na ww. Nieruchomości 2, o zwrot na rzecz najemcy kwoty nakładów najemcy na przedmiot umowy w przypadku wypowiedzenia, rozwiązania czy wygaśnięcia umowy (w każdym wypadku ustania obowiązywania umowy) na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi wynajmujący.

Na mocy aneksu z 1 lipca 2015 r. zawartego między dotychczasowym wynajmującym, Wnioskodawcą a najemcą, Wnioskodawca wstąpił w stosunek najmu budynku, który nabył, nawiązany 15 października 2013 r. Na powyższą czynność zgodę wyraziła małżonka Wnioskodawcy. Aneksem z 31 marca 2022 r. strony przedłużyły umowę do 12 grudnia 2038 r.

W świetle zawartej umowy najmu Nieruchomości 2, Wnioskodawca jest zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia, przeprowadzania remontów, bieżących napraw, w tym urządzeń i przyłączy, usuwania śniegu z dachu i lodu z dachu. Również obowiązek przeprowadzania okresowych kontroli technicznych Nieruchomości 2 leży po stronie Wnioskodawcy. Wynajmujący może przenieść prawa i obowiązki wynikające z zawartej umowy najmu Nieruchomości 2 tylko za zgodą najemcy.

Wnioskodawca zaliczył Nieruchomość 2 do środków trwałych w całości w ramach swojej działalności gospodarczej i pobierał cały czynsz najmu wynikający z ww. umowy w ramach tej działalności dokumentując najem przy pomocy faktur VAT. Wnioskodawca odliczył VAT naliczony w związku z ww. inwestycją na etapie zakupu nieruchomości w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

3.Nieruchomość zlokalizowana w „D”

21 sierpnia 2013 r. Wnioskodawca wraz z małżonką nabył także nieruchomość zabudowaną położoną w „D” (…) składającą się z dwóch działek:

a)pow. 0,1117 ha, (…), nieruchomość stanowiąca działkę nr 16, na której posadowione były dwa budynki pokryte papą,

b)pow. 0,0358 ha KW (…), nieruchomość stanowiąca działkę 17, (część budynku mieszkalnego krytego papą o pow. 60 m²),

dalej zwana Nieruchomością 3.

Wnioskodawca dokonał rozbiórki dotychczasowych budynków i na ww. działkach wybudował budynek usługowo-mieszkalny wraz z przyłączami wod-kan., o pow. 1480 m² na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, która polega na sprzedaży detalicznej dywanów, chodników i innych pokryć podłogowych oraz pokryć ściennych, jak też ich montażu. Budynek został zakończony 31 marca 2014 r. 23 kwietnia 2014 r. budynek został przyjęty do użytkowania. Tylko niewielka część Nieruchomości 3 przeznaczona została na dzierżawę powierzchni przeznaczonej do posadowienia (…) na rzecz osoby trzeciej kierując się przy tym głównie tym, że (…) przyciąga potencjalnych klientów, a nie chęcią dzierżawy gruntu.

Wnioskodawca zaliczył Nieruchomość 3 do środków trwałych w całości w ramach swojej działalności gospodarczej. Wnioskodawca odliczył VAT naliczony w związku z ww. inwestycją, zarówno na etapie zakupu nieruchomości, jak i na etapie budowy budynku usługowego.

4.Nieruchomość zlokalizowana w „E”

18 marca i 30 marca 2005 r. (…) Wnioskodawca nabył wraz z małżonką prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonych w „E” (działki 18 oraz 19 o numerach geodezyjnych odpowiednio (…)), które w chwili nabycia były nieruchomościami zabudowanymi budynkiem stanowiącym pawilon handlowy. Pawilon w całości był wykorzystany przez Wnioskodawcę na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, która polega na sprzedaży detalicznej dywanów, chodników i innych pokryć podłogowych oraz pokryć ściennych, jak też ich montażu. Powierzchnia całkowita budynku wynosiła wówczas 768,30 m² (pozwolenie na użytkowanie wydane 12 listopada 2007 r.).

Następnie Wnioskodawca rozbudował istniejący już budynek pawilonu handlowego o kolejne „skrzydło” budynku, które Wnioskodawca przeznaczył na działanie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego o powierzchni 714,80 m² przeznaczonego na wynajem.

Powierzchnia całego budynku po rozbudowie wynosi 1586,30 m², dalej Nieruchomość 4.

1 września 2022 r. Wnioskodawca zdecydował się na zawarcie umowy najmu pomieszczeń o zlokalizowanych w dobudowanej części budynku na siłownię (początkowo 400 m², a następnie na mocy aneksu zawartego 1 maja 2023 r. całego dobudowanego budynku). Przejęcie praw i obowiązków wynikających z ww. umowy wymaga zgody najemcy.

1 stycznia 2022 r. Wnioskodawca zawarł również na czas nieokreślony umowę najmu nieruchomości stanowiącej parking w celu wykorzystywania tej powierzchni jako drogę dojazdową dla celów związanych z działalnością najemcy (sklep). Wnioskodawca udostępnił także niewielką powierzchnię na podstawie umowy najmu celem posadowienia na niej przez najemcę (…).

Wnioskodawca zaliczył Nieruchomość 4 do środków trwałych w całości w ramach swojej działalności gospodarczej. Wnioskodawca odliczył VAT naliczony w związku z ww. inwestycją, zarówno na etapie zakupu nieruchomości, jak i na etapie budowy budynku usługowego.

Wnioskodawca samodzielnie administruje ww. Nieruchomościami (1-4) nie powierzając zarządzania nimi innym podmiotom. Nie zatrudnia pracowników, do których obowiązków należałoby prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wynajmu wykonując te czynności osobiście. Zatrudnia pracowników, niemniej jednak wykonują oni obowiązki pracownicze powiązane wyłącznie z działalnością polegającą na sprzedaży detalicznej dywanów, chodników i innych pokryć podłogowych oraz pokryć ściennych prowadzoną w wyspecjalizowanych sklepach, jak też ich montażu.

W odniesieniu do każdej z Nieruchomości Wnioskodawca prowadzi książkę obiektu i inną wymaganą dokumentację. Wnioskodawca zawarł stałe umowy dotyczące Nieruchomości a dotyczące konserwacji, sprzątania, ochrony, jak też umowy ubezpieczenia dla każdej z ww. Nieruchomości odrębnie. W przypadku najmu Nieruchomości 4 przysługuje mu nadto wierzytelność o zapłatę czynszu, której Wnioskodawca dochodzi na drodze sądowej (aktualnie na etapie postępowania apelacyjnego). Wnioskodawca zawarł umowy o media: prąd, woda, gaz, kablówka, internet, ogrzewanie itp., które udostępniane są najemcom. Nieruchomości posiadają standardowe wyposażenie (ruchomości), które jest właściwe dla obiektów handlowo-magazynowych.

Zamierzenie gospodarcze

Jak wskazywano, Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegająca na wynajmie nieruchomości za pomocą opisanych powyżej Nieruchomości 1, 2 i 4 oraz powiązanego z nimi zespołu składników niematerialnych i materialnych. Nieruchomości te Wnioskodawca zamierza wnieść do utworzonej przez niego wraz z małżonką fundacji (…) Fundacji Rodzinnej z siedzibą w „D”, dalej Fundacja Rodzinna, która będzie kontynuowała zawarte wcześniej umowy najmu. Jako Fundator i członek Zarządu Fundacji Wnioskodawca zajmie się osobiście administrowaniem i zarządem ww. Nieruchomościami. W przypadku Nieruchomości nr 4 przedmiotem wniesienia do Fundacji, będzie udział w Nieruchomości w wysokości odpowiadającej jej części przeznaczonej na wynajem wraz z wszystkimi składnikami niematerialnymi i materialnymi, w tym prawami i obowiązkami wynikającymi z zawartych umów najmu, której towarzyszyło będzie zawarcie przez Wnioskodawcę (za zgodą małżonki) umowy o podział nieruchomości do używania (quoad usum). Na podstawie ww. umowy zawartej między współwłaścicielami Nieruchomości (Wnioskodawca oraz Fundacja Rodzinna), ta część nieruchomości, która związana jest z prowadzeniem działalności gospodarczej polegającej na wynajmie będzie przeznaczona do wyłącznego korzystania przez Fundację Rodzinną na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w zakresie wynajmu. Pozostałą część Nieruchomości wykorzystywał będzie dalej Wnioskodawca w działalności polegającej na sprzedaży detalicznej dywanów, chodników (jak dotychczas). W przypadku Nieruchomości nr 4 przedmiotem przeniesiona na rzecz Fundacji będzie również wierzytelność o zapłatę czynszu najmu.

Fundacja Rodzinna utworzona została przez Wnioskodawcę wraz z małżonką 19 lipca 2024 r. na podstawie przepisów z 23 stycznia 2023 r. o Fundacji Rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326). Założenie Fundacji Rodzinnej ma na celu stworzenie optymalnych warunków prawnych i gospodarczych do zachowania aktywów dla potrzeb rodziny Wnioskodawcy oraz materialnego wsparcia beneficjentów zgodnie z celami statutowymi Fundacji Rodzinnej. Wnioskodawca oraz jego małżonka są fundatorami ww. Fundacji Rodzinnej w rozumieniu art. 11 ustawy o Fundacji Rodzinnej, zaś dwójka ich dzieci wraz z Fundatorami – beneficjentami Fundacji.

Wnioskodawca przewiduje przeniesienie wszystkich składników materialnych i niematerialnych związanych z wynajmem i dzierżawą, w tym Nieruchomości 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4, które po ich przeniesieniu stanowić będą mienie Fundacji Rodzinnej wykorzystane na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej przez tę Fundację Rodzinną w zakresie wynajmu nieruchomości. Działalność ta została przewidziana przez Wnioskodawcę w Akcie Założycielskim oraz Statucie Fundacji Rodzinnej jako działalność dozwolona. Wraz z ww. Nieruchomościami 1, 2 i udziałem w Nieruchomości 4, Wnioskodawca zamierza wnieść powiązane z ww. nieruchomościami składniki materialne i niematerialne, tj. prawa i obowiązki wynikające z dotyczących ich umów, w tym z umów najmu nieruchomości (pod warunkiem wyrażenia zgody przez najemcę zgody na przeniesienie powiązanych z tymi umowami praw i obowiązków tam gdzie jest ona wymagana), wierzytelności, które wynikają z umów najmu nieruchomości (aktualnie wierzytelność dotycząca najmu lokalu położonego w „E”), księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie wynajmu, w tym dokumenty związane z umowami najmu nieruchomościami, dokumentacja podatkowo-księgowa, dokumenty dotyczące nabycia i stanu Nieruchomości. Jako, że Bank nie wyraża zgody na przeniesienie zobowiązania z tytułu kredytu zaciągniętego w związku z nieruchomością położoną w "A", Wnioskodawca nadal będzie pozostawał zobowiązany do jego spłaty.

Zamiarem Wnioskodawcy jest by Fundacja Rodzinna nieprzerwanie kontynuowała działalność prowadzoną dotychczas przez Wnioskodawcę w zakresie wynajmu przy pomocy Nieruchomości 1, Nieruchomości 2 i udziału w Nieruchomości 4 oraz powiązanych z nimi i wymienionymi wyżej według kategorii składników będących przedmiotem transakcji o takim samym przedmiocie działalności (tożsamą) jak obecnie prowadzony jest przez Wnioskodawcę, tj. wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. Fundacja Rodzinna będzie osiągać przychody z najmu nieruchomości należących aktualnie do przedsiębiorstwa Wnioskodawcy.

Fundacja Rodzinna będzie miała faktyczną możliwość kontynuowania działalności w zakresie wynajmu w oparciu o składniki wniesione przez Wnioskodawcę, a składniki te są wystarczające do samodzielnego kontynuowania przez Fundację Rodzinną działalności gospodarczej prowadzonej dotychczas przez Wnioskodawcę w zakresie wynajmu. Równocześnie Wnioskodawca nie wyklucza, że wraz z funkcjonowaniem Fundacji Rodzinnej, jako struktury ukierunkowanej na zabezpieczenie potrzeb Beneficjentów w wymiarze wielu pokoleń, będzie możliwe prowadzenie przez nią działalności przez Wnioskodawcę również w innych obszarach działalności gospodarczej dopuszczalnej przez ustawę o fundacji rodzinnej.

Fundacja Rodzinna nie będzie musiała dokonywać żadnych dodatkowych nakładów, aby prowadzić dalej aktualną działalność w zakresie wynajmu w toku w takim samym zakresie, jak dotychczas prowadzi ją Wnioskodawca.

W przypadku rozwiązania Fundacji Rodzinnej, środki te zostaną przekazane Wnioskodawcy i jego małżonce – jeżeli rozwiązanie Fundacji Rodzinnej nastąpi za życia Wnioskodawcy lub Beneficjentom (dzieciom Wnioskodawcy) jako mienie w związku z rozwiązaniem Fundacji Rodzinnej, stosownie do art. 103 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej. Beneficjentami Fundacji Rodzinnej są aktualnie zstępni Wnioskodawcy i jego małżonki, czyli dwójka ich dzieci oraz sam Wnioskodawca wraz z małżonką.

Wnioskodawca planuje, że zgodnie ze statutem Fundacji Rodzinnej, Beneficjenci będą mogli otrzymać od Fundacji Rodzinnej świadczenia w postaci składników majątkowych, w tym środków pieniężnych, rzeczy lub praw, jak również będą mogli otrzymać mienie w związku z rozwiązaniem Fundacji Rodzinnej oraz korzystać z mienia Fundacji Rodzinnej.

(…) Fundacja Rodzinna w organizacji po jej utworzeniu 19 lipca 2024 r. została zgłoszona niezwłocznie do rejestru fundacji rodzinnych. Wnioskodawca po wniesieniu wraz z małżonką do Fundacji Rodzinnej Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, nie planuje dalszego prowadzenia we własnym imieniu jako indywidulany przedsiębiorca działalności gospodarczej polegającej na wynajmie nieruchomości mieszkalnych, usługowych oraz pozostałych (jedyna umowa dzierżawy w toku dotyczyła będzie (…) zlokalizowanego przy siedzibie jego firmy w „D").

Wnioskodawca nie zamierza wnosić do Fundacji Rodzinnej Nieruchomości nr 3 położonej w „D” jako, że nie jest ona powiązana z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy w przedmiocie najmu i dzierżawy.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

1.Przedmiotem darowizny na rzecz Fundacji rodzinnej będą:

a)Nieruchomość zlokalizowana w „B” (we wniosku opisana jako Nieruchomość 1);

b)prawa i obowiązki wynikające z umowy najmu z 9 lutego 2018 r. ww. Nieruchomości 1 wraz z dzierżawą miejsc parkingowych na potrzeby sklepu prowadzącego sprzedaż głównie artykułów spożywczych, przemysłowych i chemii gospodarczej (wraz z wszystkimi przynależnościami i częściami składowymi takimi jak przykładowo powierzchnie dostawcze, drogi dojazdowe, zjazdy na drogi publiczne itp.). Prawa i obowiązki wynikające z zawartych umów ubezpieczenia, umowy o energię elektryczną, odprowadzanie ścieków, których koszty Wnioskodawca refakturuje na najemcę dotyczące ww. Nieruchomości 1;

c)prawa i obowiązki wynikające z umowy najmu zawartej w dniu 28 września 2022 r. – Wnioskodawca zawarł również umowę najmu lokalu użytkowego zlokalizowanego w budynku posadowionym na Nieruchomości 1 o pow. ok. 160 m², z przeznaczeniem na sprzedaż odzieży, obuwia i akcesoriów sportowych, na okres 3 lat od udostępnienia lokalu do używania. Prawa i obowiązki wynikające z zawartych umów ubezpieczenia, umowy o energię elektryczną, wodę i odprowadzanie ścieków dotyczące ww. Nieruchomości 1;

d)prawa i obowiązki wynikające z umowy najmu zawartej 20 maja 2021 r. lokalu zlokalizowanego w tym samym budynku na prowadzenie lokalnego sklepu dyskontowego obejmującego powierzchnię sprzedaży co najmniej 725 m², magazyn co najmniej 109 m² i inne pomieszczenia przynależne (ok. 894 m²). Prawa i obowiązki wynikające z zawartych umów ubezpieczenia (powyższe dotyczy Nieruchomości 1);

e)prawa i obowiązki z umowy dzierżawy powierzchni do posadowienia (…) dotyczącej Nieruchomości 1;

f)Nieruchomość 2 zlokalizowaną we „C”;

g)prawa i obowiązki z umowy najmu Nieruchomości 2 nabyte przez Wnioskodawcę na mocy aneksu z 1 lipca 2015 r. zawartego między dotychczasowym wynajmującym, Wnioskodawcą a najemcą;

h)udział w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości położonych w „E” (działki 18 oraz 19 (…)), które w chwili nabycia były nieruchomościami zabudowanymi budynkiem stanowiącym pawilon handlowy, a następnie zostały rozbudowane o kolejne „skrzydło” budynku, które Wnioskodawca przeznaczył na działanie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego o powierzchni 714,80 m² przeznaczonego na wynajem, a następnie rozbudował istniejący już budynek pawilonu handlowego (opisana we wniosku Nieruchomość 4). W przypadku Nieruchomości nr 4 przedmiotem wniesienia do fundacji, będzie udział w Nieruchomości w wysokości odpowiadającej jej części przeznaczonej na wynajem wraz z wszystkimi składnikami niematerialnymi i materialnymi, w tym prawami i obowiązkami wynikającymi z zawartych umów najmu, której towarzyszyło będzie zawarcie przez Wnioskodawcę (za zgodą małżonki) umowy o podział nieruchomości do używania (quoad usum);

i)prawa i obowiązki z umowy najmu z 1 września 2022 r. pomieszczeń zlokalizowanych w dobudowanej części budynku na siłownię (początkowo 400 m², a następnie na mocy aneksu zawartego 1 maja 2023 r. całego dobudowanego budynku);

j)prawa i obowiązki z umowy najmu zawartej 1 stycznia 2022 r. stanowiącej parking w celu wykorzystywania tej powierzchni jako drogę dojazdową dla celów związanych z działalnością najemcy (sklep);

k)elementy wyposażenia Działu Wynajmu Nieruchomości funkcjonalnie powiązane z przedmiotem tej działalności (wyposażenie biurowe oraz stanowiskiem pracy Wnioskodawcy – Wnioskodawca samodzielnie administruje opisanymi we wniosku Nieruchomościami (1-4) nie powierzając zarządzania nimi innym podmiotom. Nie zatrudnia pracowników, do których obowiązków należałoby prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wynajmu wykonując te czynności osobiście;

l)książka obiektu i inna wymagana dokumentacja Nieruchomości 1, 2 i 4;

m)prawa i obowiązki z umów dotyczących konserwacji, sprzątania, ochrony, jak też umowy ubezpieczenia dla każdej z ww. Nieruchomości 1, 2 i 4 odrębnie;

n)w przypadku najmu Nieruchomości 4 – wierzytelność o zapłatę czynszu, której Wnioskodawca dochodzi na drodze sądowej (aktualnie na etapie postępowania apelacyjnego), inne przeterminowane wierzytelności o zapłatę czynszu nie występują;

o)prawa i obowiązki z umów o media: prąd, woda, gaz, kablówka, internet, ogrzewanie itp., które udostępniane są najemcom (dotyczące Nieruchomości 1, 2 i 4);

p)standardowe wyposażenie (ruchomości), które jest właściwe dla obiektów handlowo - magazynowych;

q)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie wynajmu, w tym dokumenty związane z umowami najmu nieruchomościami, dokumentacja podatkowo-księgowa, dokumenty dotyczące nabycia i stanu Nieruchomości;

r)środki pieniężne pochodzące z czynszów najmu;

s)wierzytelności wymagalne tytułem czynszów najmu.

2.Przedmiotem darowizny będą prawie wszystkie składniki materialne i niematerialne związane z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie, w tym środki pieniężne pochodzące z czynszów najmu. Przedmiotem darowizny będą również zobowiązania, należności, środki pieniężne, składniki niematerialne, itp. Przedsięwzięcie związane z wybudowaniem budynku usługowego w „B” zostało częściowo sfinansowane z kredytu udzielonego przez (…), stąd też na powyższej Nieruchomości 1 stanowiącej działkę nr 8 o powierzchni 5966 m², (…), Wnioskodawca wraz z małżonką ustanowili zabezpieczenie hipoteczne wierzytelności przysługującej bankowi z tytułu kredytu, odsetek, kosztów, (…). Aktualne zadłużenie wobec Banku wynosi ok. 1 milion złotych. Bank nie wyraża zgody na przejęcie długu przez podmiot będący Fundacją Rodzinną, a zatem prawa i obowiązki z ww. umowy kredytu nie zostaną przeniesione na fundację.

Przedmiotem darowizny nie będzie oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo – jest ściśle związane z Działem Sprzedaży detalicznej Wykładzin i w taki sposób to oznaczenie na rynku jest rozpoznawalne.

3.Zespół składników zawierać będzie zespół składników majątku (zaplecze) umożliwiający kontynuację prowadzonej przez Pana działalności, wystarczający do prowadzenia tej działalności przez Fundację Rodzinną.

4.Wszystkie prawa i obowiązki wynikające z zawartych przez Wnioskodawcę umów najmu dotyczące Nieruchomości 1, 2 oraz udziału w Nieruchomości 4 zostaną wniesione do Fundacji Rodzinnej.

5.W odpowiedzi na pytanie:

wskazał Pan:

6.W odpowiedzi na pytanie:

wskazał Pan:

7.Fundacja Rodzinna w oparciu o nabyty majątek, będzie kontynuowała działalność w takim samym zakresie, w jakim dotychczas Wnioskodawca prowadził tę działalność.

8.Fundacja Rodzinna będzie czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pytania

1.Czy wniesienie do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku (Przedmiot Transakcji), stanowić będzie czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

2.Czy w związku z wniesieniem do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, wystąpi po stronie Wnioskodawcy obowiązek korekty VAT naliczonego, o którym mowa w art. 91 ust. 4 i ust. 5 ustawy o VAT? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

3.Czy w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, wniesienie przez Wnioskodawcę do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku stanowi na gruncie ustawy VAT czynność dokonywaną wyłącznie przez Wnioskodawcę jako samodzielnego podatnika VAT, mimo że opisane w opisie sprawy nieruchomości zostały nabyte przez Wnioskodawcę wraz z małżonką w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej i w sensie cywilistycznym jest ona współwłaścicielką ww. Nieruchomości, która również przenosi prawa do Nieruchomości? (ostatecznie sformułowane w piśmie z 24 października 2024 r. – pytanie oznaczone we wniosku nr 4).

Pana stanowisko w sprawie

Ad 1.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wniesienie do Fundacji Rodzinnej Przedmiotu Transakcji, tj. wniesienie do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku Wnioskodawcy, stanowić będzie czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast w oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jednocześnie przepis art. 6 ustawy, wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Stosownie do treści art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W myśl art. 55¹ Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Pojęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT. Zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa – rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Zdaniem Wnioskodawcy, wniesienie do Fundacji Rodzinnej Przedmiotu Transakcji, tj. Nieruchomości 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z wskazanym wyżej zespołem składników materialnych i niematerialnych Wnioskodawcy, stanowić będzie czynność wniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT, co wynika z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla badanej kwestii jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Organizacyjna i funkcjonalna istota zorganizowanej części przedsiębiorstwa kreuje istnienie samodzielnego podmiotu gospodarczego, zdolnego do funkcjonowania w obrocie na niezmienionych zasadach, pomimo jego zbycia. Istotne jest także, że nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa powinien mieć zamiar prowadzenia działalności nabytego przedsiębiorstwa lub jego części. Zorganizowana część przedsiębiorstwa, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Istotne jest, aby w zbywanej zorganizowanej części przedsiębiorstwa zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami tak, żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Wskazany w art. 6 ust. 1 ustawy o VAT termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Kontynuowanie działalności gospodarczej przy zbyciu zorganizowanej części przedsiębiorstwa należy rozumieć jako sytuację, w której nabywca w związku z dokonanym nabyciem nadal prowadzi przedsiębiorstwo o tą nabytą zorganizowaną część przedsiębiorstwa należącą uprzednio do zbywcy. Przy czym nie chodzi tu o prowadzenie jakiejkolwiek działalności z wykorzystaniem składników nabytej zorganizowanej części przedsiębiorstwa, a o prowadzenie nabytego przedsiębiorstwa (jego części).

Tak jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości, która opiera się o wyodrębniony zespół składników niematerialnych i materialnych, służący Jemu do prowadzenia tejże działalności. Fundacja Rodzinna będzie miała faktyczną możliwość kontynuowania działalności gospodarczej Wnioskodawcy w oparciu o wniesione składniki niematerialne i materialne, o których mowa w opisie zdarzenia przyszłego. Wszystkie składniki przedsiębiorstwa, które mają zostać wniesione do Fundacji Rodzinnej, stanowią majątek Wnioskodawcy związany z prowadzeniem przez niego działalności gospodarczej (na gruncie prawa rodzinnego stanowią również współwłasność małżonki Wnioskodawcy na zasadach obowiązujących dla ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej), stanowiący zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych zorganizowanej części przedsiębiorstwa przeznaczonych do prowadzenia działalności w zakresie wynajmu i dzierżawy.

Składniki będące Przedmiotem Transakcji stanowią wyodrębnioną część przedsiębiorstwa Wnioskodawcy z uwagi na przedmiot działalności. Przedmiotem Transakcji będzie zatem całość, która pod względem organizacyjnym, finansowym i funkcjonalnym działa jako samodzielne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze dotyczące świadczenia usług wynajmu i dzierżawy.

W ocenie Wnioskodawcy, zespół składników, który zamierza wnieść do Fundacji Rodzinnej, jest zorganizowany i funkcjonalnie ze sobą powiązany, o czym świadczy chociażby fakt, że dotychczas zespół służył jemu do prowadzenia działalności gospodarczej. Nie ulega więc wątpliwości, że Przedmiot Transakcji może być przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych przez Fundację Rodzinną, który będzie mógł stanowić dla niej niezależne przedsiębiorstwo i który pozwoli jej za pomocą nabytego przedsiębiorstwa prowadzić działalność gospodarczą tożsamą z działalnością Wnioskodawcy w zakresie wynajmu i dzierżawy.

Wnioskodawca nie dokonał wprawdzie wyodrębnienia organizacyjnego Nieruchomości jako działu, wydziału, oddziału czy innych jednostek organizacyjnych swojej firmy. Taka odrębność organizacyjna (w tym lokalizacyjna) jednak występuje, bowiem Wnioskodawca bez trudu jest w stanie w każdym czasie wskazać, które składniki majątku przynależą do zespołu składników związanych z działalnością w zakresie wynajmu i dzierżawy.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, opisany w opisie zdarzenia przyszłego zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych służy do prowadzenia działalności gospodarczej i jako taki stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Tym samym zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku wniesienia do Fundacji Rodzinnej Przedmiotu Transakcji, tj. zorganizowanej części przedsiębiorstwa Wnioskodawcy opisanej w opisie sprawy, zastosowanie znajdzie ww. pojęcie zbycia przewidziane w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, do Przedmiotu Transakcji (przedsiębiorstwa Wnioskodawcy), nie będzie miała zastosowania ustawa o VAT.

W świetle przedstawionych w złożonym wniosku argumentów, wniesienie przez Wnioskodawcę Przedmiotu Transakcji (przedsiębiorstwa Wnioskodawcy) do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Albowiem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, na podstawie którego w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na przepisy dotyczące działalności fundacji rodzinnej, która uregulowana została w ustawie z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej. Jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej. Jak wynika z art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej, przez świadczenie rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221) tylko w zakresie:

1)zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

2)najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;

3)przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą,

a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;

4)nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;

5)udzielania pożyczek:

a)spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,

b)spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,

c)beneficjentom;

6)obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej.

Z cytowanych przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna tworzona jest w celu gromadzenia majątku rodzinnego przedsiębiorstwa, zarządzania nim oraz zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów tej fundacji. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej określają również zakres, w jakim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą. Zatem, w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług – w rozumieniu art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług – w tym również w zakresie zbywania mienia, gdy fundacja będzie dokonywała tych czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na cel czy rezultat tej działalności, będzie uznana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

W świetle jednak art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, wniesienie Przedmiotu transakcji do Fundacji Rodzinnej będzie wyłączone od opodatkowania w VAT.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01, Zita Modes, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych, umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10, Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Z wyłączenia stosowania przepisów ustawy o VAT korzysta przekazanie przedsiębiorstwa (lub jego niezależnej części), w tym dóbr materialnych oraz ewentualnie elementów niematerialnych, które razem tworzą przedsiębiorstwo (lub jego część) zdolne do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Nabywca musi jednakże mieć na celu prowadzenie przekazanego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jedynie natychmiastową likwidację danej działalności lub sprzedanie zapasów, zasobów, jeśli istnieją.

Sformułowanie zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy rozumieć w sposób funkcjonalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów, który jest przedmiotem zbycia, pozwala na prowadzenie i służy w sposób trwały prowadzeniu samodzielnej działalności gospodarczej nabywcy, realizowanej uprzednio w przedsiębiorstwie zbywcy. O tym, czy nastąpiło zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa (sprzedaż, darowizna itp.) decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Aby można było uznać, że przedmiotem dokonywanej czynności jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, to przedmiotem tym muszą być objęte bezwzględnie te elementy, które umożliwią kontynuowanie działalności gospodarczej. Nie można w tym zakresie formułować jednoznacznych, uniwersalnych wzorów czy kryteriów. Będą się one zmieniały przy każdej dokonywanej czynności, a okoliczności konkretnego przypadku stanowią podstawę oceny, czy przedmiotem czynności prawnej jest przedsiębiorstwo czy też nie. Tym samym, ocena czy doszło do zbycia przedsiębiorstwa jest możliwa w sytuacji, kiedy miarodajne będzie ustalenie, czy zbyto minimum środków bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności gospodarczej realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe. Przy czym, strony mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące zorganizowaną część przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa.

Skoro Wnioskodawca planuje wnieść do Fundacji Rodzinnej całą zorganizowaną część przedsiębiorstwa w ramach którego prowadzi obecnie działalność w zakresie wynajmu i zarządzania nieruchomościami własnymi to przesłanki do zastosowania wyłączenia od opodatkowania w VAT zaistniały w niniejszej sprawie. Do składników materialnych i niematerialnych stanowiących ww. przedsiębiorstwo należą w szczególności: nieruchomości położone w Polsce, prawa i obowiązki wynikające z umów najmu nieruchomości, wierzytelności, które wynikają z umów najmu nieruchomości, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, w tym dokumenty związane z umowami najmu nieruchomościami, dokumentacja podatkowo – księgowa, związana z okresem funkcjonowania na rynku wynajmu nieruchomości etc. Fundacja Rodzinna po wniesieniu Przedmiotu Transakcji będzie miała faktyczną możliwość kontynuowania działalności w oparciu o składniki wniesione i opisane w opisie sprawy, które będą wystarczające do samodzielnego kontynuowania przez Fundację Rodzinną działalności gospodarczej prowadzonej dotychczas przez Wnioskodawcę. Fundacja Rodzinna nie będzie musiała dokonywać żadnych dodatkowych nakładów, aby prowadzić działalność w takim samym zakresie, jak dotychczas. Po wniesieniu do Fundacji Rodzinnej Przedmiotu Transakcji, Wnioskodawca nie planuje dalszego prowadzenia we własnym imieniu jako indywidualny przedsiębiorca działalności gospodarczej polegającej na wynajmie nieruchomości.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy, należy uznać, że przedmiotem planowanej transakcji będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT. Tym samym, jego przekazanie (wniesienie do Fundacji Rodzinnej w postaci darowizny) będzie korzystało z wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku do towarów i usług.

W konsekwencji, wniesienie przez Wnioskodawcę opisanego w opisie sprawy majątku związanego z prowadzoną przez Wnioskodawcę jednoosobową działalnością gospodarczą do Fundacji Rodzinnej – w świetle art. 6 pkt 1 ustawy – nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ad 2.

W ocenie Wnioskodawcy, po wniesieniu przez podatnika do Fundacji Rodzinnej opisanego w opisie sprawy majątku, nie wystąpi u podatnika obowiązek korekty VAT naliczonego, o którym mowa w art. 91 ust. 4 i ust. 5 ustawy o VAT.

Jak wskazywano, przepis art. 6 ustawy wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu. I tak, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy. Jak wskazywano, powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, na podstawie którego w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.

W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu. Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na przepisy dotyczące działalności fundacji rodzinnej, która uregulowana została w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej. Jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej. Jak wynika z art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej, przez świadczenie rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221) tylko w zakresie:

1)zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

2)najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;

3)przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;

4)nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;

5)udzielania pożyczek:

a)spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,

b)spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,

c)beneficjentom;

6)obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;

7)produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;

8)gospodarki leśnej.

Z cytowanych przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna tworzona jest w celu gromadzenia majątku rodzinnego przedsiębiorstwa, zarządzania nim oraz zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów tej fundacji. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej określają również zakres, w jakim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Gdy fundacja rodzinna będzie wykonywać czynności wpisujące się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług – w rozumieniu art. 5 ustawy o VAT – może być uznana za podatnika podatku VAT prowadzącego działalność gospodarczą, tak jak każda inna osoba prawna i na takich samych zasadach. Z uwagi na specyfikę podatku VAT sama definicja działalności gospodarczej funkcjonuje w pewien sposób autonomicznie i nie jest rozpatrywana z perspektywy innych przepisów krajowych.

Wnioskodawca planuje wnieść do Fundacji Rodzinnej cały opisany w opisie sprawy majątek. Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą w tym zakresie ustalenia, czy w związku z wniesieniem przez Wnioskodawcę do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku na pokrycie wkładu fundatora do niej, wystąpi po stronie Wnioskodawcy obowiązek korekty podatku VAT naliczonego, o którym mowa w art. 91 ust. 4 i ust. 5 ustawy.

Zagadnienie korekty związane jest z prawem do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. I tak, stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekty podatku naliczonego zostały określone w art. 91 ustawy.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a lub 10c-10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Stosownie do art. 91 ust. 2 ustawy, w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

W myśl art. 91 ust. 3 ustawy, korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.

Według art. 91 ust. 4 ustawy, w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.

Na mocy art. 91 ust. 5 ustawy, w przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 – w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Z kolei, art. 91 ust. 6 ustawy stanowi, że w przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:

1)opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;

2)zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.

Przepis art. 91 ust. 7 ustawy wskazuje, że przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

Na podstawie art. 91 ust. 7a ustawy w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.

Jak stanowi art. 91 ust. 8 ustawy, korekty, o której mowa w ust. 5-7, dokonuje się również, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2, zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania.

Zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy, w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Przepisy art. 91 ustawy wprowadzają konstrukcję korekty podatku naliczonego dokonywaną z uwagi na zmianę struktury sprzedaży albo na zmianę pierwotnego przeznaczenia towaru lub usługi (z którą związany jest podatek naliczony). Wprowadzenie procedury korekty związane jest z faktem, że we wspólnym systemie VAT obowiązuje zasada odliczenia niezwłocznego, tzn. w momencie nabycia. W tym momencie związek podatku do odliczenia z poszczególnymi rodzajami czynności (opodatkowanymi lub nieopodatkowanymi) ma charakter prognozowany, planowany. Zatem, może się zmienić przekreślając prawo do odliczenia lub uzasadniając to odliczenie.

Jednocześnie przepisy wprowadzają szczególny tryb korekty do wybranych składników majątku. Z uwagi na zazwyczaj wieloletni okres wykorzystania składników majątku zaliczanych do środków trwałych oraz nieruchomości, ustawa przyjmuje zasadę dokonywania cząstkowej i równomiernej korekty w dłuższym czasie (dla nieruchomości przez 10 lat, a dla pozostałych składników majątku przez 5 lat). Regulacje te mają na celu urealnienie odliczenia podatku naliczonego. Ustawa zakłada bowiem, że środki trwałe (jako dobra o charakterze trwałym) zużywają się w określonym czasie, a nie jednorazowo. W tym też czasie stopniowo konsumowane jest prawo do odliczenia i należy je oceniać w dłuższej perspektywie czasu, a nie jednorazowo.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, pozostaje dla zbywcy bez wpływu na wcześniejsze odliczenia podatku naliczonego dokonane na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy w związku z zakupami, które służyły podatnikowi do wykonywania czynności opodatkowanych w zbywanym przedsiębiorstwie lub jego zorganizowanej części.

Równocześnie art. 91 ust. 9 ustawy, nakłada na nabywcę, jako beneficjenta praw i obowiązków zbywcy, obowiązek dokonania stosownych korekt w zakresie podatku naliczonego, określonych w art. 91 ust. 1-8 ustawy, do których byłby zobligowany podmiot, który dokonał odliczenia, w przypadku gdyby nie doszło do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Analiza przedstawionego opisu sprawy oraz powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że skoro – jak wskazał Wnioskodawca planuje on w opisie sprawy – wnieść do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku całe swoje przedsiębiorstwo, bez żadnych wyłączeń, a składniki materialne i niematerialne, jakie zamierza wnieść do Fundacji Rodzinnej, będą stanowiły w momencie dostawy zorganizowaną część przedsiębiorstwa, to w takiej sytuacji, na podstawie art. 91 ust. 9 ustawy, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy.

W konsekwencji stwierdzić należy, że w związku z wniesieniem przez Wnioskodawcę do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, wchodzących w skład przedsiębiorstwa przenoszonego przez Wnioskodawcę do fundacji rodzinnej na pokrycie wkładu fundatora do niej, nie wystąpi po stronie Wnioskodawcy obowiązek dokonania korekty podatku VAT naliczonego, o którym mowa w art. 91 ust. 4 i ust. 5 ustawy.

Ad 4. (stanowisko ostatecznie wyrażone w piśmie z 24 października 2024 r.)

Zdaniem Wnioskodawcy, wniesienie do Fundacji Rodzinnej Nieruchomości nr 1, 2 i 4 stanowi na gruncie ustawy VAT czynność dokonywaną wyłącznie przez Wnioskodawcę jako podatnika VAT, mimo że opisane w opisie sprawy nieruchomości zostały nabyte przez Wnioskodawcę wraz z małżonką w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Stwierdzenie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Nawet osoba posiadająca status podatnika czynnego VAT nie zawsze będzie uznana za podatnika VAT przy danej transakcji rozporządzenia mieniem. I na odwrót – osoba nieposiadająca takiego statusu może być uznana za podatnika VAT przy danej transakcji, jeżeli okoliczności danej sprawy wskazują na profesjonalny charakter takiej czynności.

W przedstawionym powyżej zdarzeniu przyszłym, w ocenie Wnioskodawcy nie ulega wątpliwości, że tylko Wnioskodawca działa w odniesieniu do przedmiotu transakcji jako podatnik VAT. Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 z późn. zm., dalej: k.r.o.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.

Stosownie do art. 36 § 1 k.r.o., oboje małżonkowie obowiązani są współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności informować siebie nawzajem o stanie tego majątku i ewentualnych zobowiązaniach na nim ciążących. Jak przewiduje z kolei art. 37 § 1 pkt 1 k.r.o., do zbycia nieruchomości konieczna jest zgoda drugiego małżonka.

Zasadniczo zatem małżonkowie wspólnie wykonują zarząd majątkiem wspólnym, w szczególności natomiast współdziałania wymaga tak daleko idąca czynność jaką jest zbycie nieruchomości, którego dokonują małżonkowie wspólnie. Odnosząc powyższe do opisu sprawy złożonego wniosku, należy wskazać, że Nieruchomości objęte przedmiotem transakcji i opisane wyżej zostały przez Wnioskodawcę i jego małżonkę nabyte do majątku wspólnego. Sprzedaż – w sensie cywilistycznym – będzie dotyczyć obojga małżonków jako sprzedających tę nieruchomość. Obojgu będą przysługiwać określone w prawie cywilnym prawa i obowiązki.

Jednocześnie, pomimo tego, że obrót gospodarczy dotyczy majątku wspólnego małżonków, to małżeństwo jako takie nie posiada statusu podatnika podatku VAT, a w konsekwencji, konieczność ustalenia podatnika VAT odnosi się do każdego z małżonków z osobna. Za wyrokiem m.in. Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 lipca 2018 r. (I FSK 1498/16) należy uznać za dopuszczalne, aby tylko jeden z małżonków został uznany za podatnika podatku VAT, mimo że obrót gospodarczy dotyczy majątku wspólnego małżonków. W związku z tym, że przedmiot transakcji służył do prowadzenia działalności gospodarczej wyłącznie Wnioskodawcy, tylko wniesienie do Fundacji Rodzinnej Nieruchomości nr 1, 2 i 4 stanowi na gruncie ustawy VAT czynność dokonywaną wyłącznie przez Wnioskodawcę jako podatnika VAT, mimo że opisane w opisie sprawy nieruchomości zostały nabyte przez Wnioskodawcę wraz z małżonką w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że z uwagi na zakres pytań postawionych we wniosku, tutejszy organ uznał za zasadne udzielenie odpowiedzi na pytania następująco: w pierwszej kolejności na pytanie oznaczone we wniosku nr 4, następnie na pytanie oznaczone we wniosku nr 1 oraz na pytanie oznaczone we wniosku nr 2.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast w oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

Należy w tym miejscu zauważyć, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.), zwana dalej K.R.O.

Stosownie do art. 31 § 1 K.R.O.:

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 K.R.O.:

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 K.R.O.:

Z uwagi na powyższe regulacje prawne np. w akcie notarialnym dokumentującym nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 K.R.O.:

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Należy wskazać, że małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w cytowanym wyżej art. 15 ust. 1 ustawy. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa.

W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu.

Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza bowiem możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.

Jeżeli zatem przedmiotem dokonywanej dostawy/lub świadczonej usługi jest majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 ustawy będzie ten małżonek, który dokonuje dostawy lub świadczy usługę we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej) – jako podatnik VAT.

Należy zaznaczyć, że zbycie składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą, która polega na sprzedaży detalicznej dywanów, chodników i innych pokryć podłogowych oraz pokryć ściennych prowadzoną w wyspecjalizowanych sklepach, jak też ich montażu oraz na wynajmie i wydzierżawianiu nieruchomości. Jest Pan zarejestrowany jako podatnik VAT czynny w świetle przepisów ustawy. Wszystkie czynności, które Pan wykonuje w ramach swojej działalności gospodarczej są opodatkowane VAT.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabył Pan cztery nieruchomości (dalej: Nieruchomości).

W skład Nieruchomości wchodzą:

1)Nieruchomość zlokalizowana w „B” (dalej: Nieruchomość 1),

2)Nieruchomość zlokalizowana w „C” (dalej: Nieruchomość 2),

3)Nieruchomość zlokalizowana w „D” (dalej: Nieruchomość 3),

4)Nieruchomość zlokalizowana w „E” (dalej: Nieruchomość 4),

Nieruchomości te są Pana współwłasnością (współwłasność wraz z małżonką w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej). Nieruchomości są wyłącznie wykorzystywane przez Pana w ramach Pana działalności gospodarczej.

Prowadzi Pan działalność gospodarczą polegającą m.in. na wynajmie nieruchomości za pomocą opisanych powyżej Nieruchomości 1, 2 i 4 oraz powiązanego z nimi zespołu składników niematerialnych i materialnych. Nieruchomości te zamierza Pan wnieść do utworzonej przez Pana wraz z małżonką Fundacji Rodzinnej z siedzibą w „D”, która będzie kontynuowała zawarte wcześniej umowy najmu. Jako Fundator i członek Zarządu Fundacji zajmie się Pan osobiście administrowaniem i zarządem ww. Nieruchomościami.

W przypadku Nieruchomości nr 4 przedmiotem wniesienia do Fundacji, będzie udział w Nieruchomości w wysokości odpowiadającej jej części przeznaczonej na wynajem wraz z wszystkimi składnikami niematerialnymi i materialnymi, w tym prawami i obowiązkami wynikającymi z zawartych umów najmu, której towarzyszyło będzie zawarcie przez Pana (za zgodą małżonki) umowy o podział nieruchomości do używania (quoad usum). Przewiduje Pan przeniesienie składników materialnych i niematerialnych związanych z wynajmem i dzierżawą, w tym Nieruchomości 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4, które po ich przeniesieniu stanowić będą mienie Fundacji Rodzinnej wykorzystane na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej przez tę Fundację Rodzinną w zakresie wynajmu nieruchomości. Działalność ta została przewidziana przez Pana w Akcie Założycielskim oraz Statucie Fundacji Rodzinnej jako działalność dozwolona.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii, czy w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy, w odniesieniu do czynności wniesienia przez Pana do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku wyłącznie Pan będzie występował jako podatnik VAT, mimo że ww. Nieruchomości zostały nabyte przez Pana wraz z małżonką w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Dostawa towarów (np. nieruchomości) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT – co do zasady – mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

W odniesieniu do opisanej czynności wniesienia w formie darowizny do Fundacji Rodzinnej Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku będzie Pan spełniał przesłanki do uznania Go za podatnika podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy podkreślić, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE z 4 października 1995 r. w sprawie C-291/92 (...), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.

Ze wskazanego orzeczenia C-291/92 wynika bowiem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania danej nieruchomości, czy jej części, w ramach majątku osobistego. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r. w sprawie C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, w którym stwierdzono, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

W analizowanej sprawie Nieruchomości nr 1, 2 i udział w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, które planuje Pan wnieść do Fundacji Rodzinnej, służą do prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej w zakresie wynajmu i dzierżawy nieruchomości, z tytułu której jest Pan zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT.

Zatem wniesienie przez Pana Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku do Fundacji Rodzinnej będzie stanowiło dostawę dokonywaną przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 2 ustawy, a więc przez podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w ust. 1 tego przepisu.

W rozpatrywanej sprawie, pomimo że Nieruchomości nr 1, 2 i udział w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, stanowią majątek wspólny małżonków, to jednak były wykorzystywane wyłącznie przez Pana do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że Pan prowadząc działalność gospodarczą w oparciu o składniki majątku wspólnego miał nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną.

Jak wskazano powyżej, małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w cytowanym wyżej art. 15 ust. 1 ustawy. W świetle przytoczonych wyżej przepisów zauważyć należy, że status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy podmiot dokonujący transakcji zbycia nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą.

Mając na uwadze powyższe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie z tytułu wniesienia w formie darowizny do Fundacji Rodzinnej Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, będących we wspólności majątkowej małżeńskiej, wyłącznie Pan będzie występował w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Skoro bowiem Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami – będące przedmiotem planowanej darowizny – wykorzystywał Pan do prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy, to jest Pan w sensie ekonomicznym właścicielem ww. majątku i to Pan dokona w efekcie jego dostawy – przeniesienia prawa do rozporządzania Nieruchomością nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, jak właściciel.

Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 4 jest prawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą ponadto ustalenia, czy wniesienie do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku (Przedmiot Transakcji), stanowić będzie czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy

Wskazać należy, że przepis art. 6 ustawy wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, na podstawie którego:

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na przepisy dotyczące działalności fundacji rodzinnej, która uregulowana została w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej.

Jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej:

Według art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej:

Stosownie do art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej:

Z cytowanych przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna tworzona jest w celu gromadzenia majątku rodzinnego przedsiębiorstwa, zarządzania nim oraz zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów tej fundacji. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej określają również zakres, w jakim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Zatem, w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług – w rozumieniu art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług – w tym również w zakresie zbywania mienia, gdy fundacja będzie dokonywała tych czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na cel czy rezultat tej działalności, będzie uznana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Przepisy ustawy nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). W oparciu o ten przepis:

Sformułowanie zawarte w zacytowanym art. 55¹ Kodeksu cywilnego „obejmuje ono w szczególności”, pozwala uznać, że definicja wymienia tylko przykładowe elementy przedsiębiorstwa. W rezultacie przedsiębiorstwo może obejmować także inne, niewymienione w tym przepisie składniki, jak również może składać się z niektórych tylko elementów wyliczenia zawartego w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Kluczowym dla uznania, że przedmiot transakcji stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego (a co za tym idzie, ustawy) jest więc to, że stanowi on „zespół” składników materialnych i niematerialnych o cechach „zorganizowania” oraz „przeznaczenia do prowadzenia działalności gospodarczej”.

Potwierdza to art. 55² Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla badanej kwestii jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Przedsiębiorstwo, w rozumieniu powyższego przepisu, powinno więc łączyć mienie w funkcjonalnie zorganizowane przedsięwzięcie gospodarcze, a nie tylko stanowić zgromadzone niematerialne i materialne składniki stanowiące ze sobą przedsiębiorstwo w przedstawionym znaczeniu przedmiotowym. Organizacyjna i funkcjonalna istota przedsiębiorstwa kreuje powstanie samodzielnego podmiotu gospodarczego, zdolnego do funkcjonowania w obrocie na niezmienionych zasadach, pomimo jego zbycia.

Według art. 2 pkt 27e ustawy:

Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.

Zakwalifikowanie danego zespołu składników materialnych i niematerialnych jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa możliwe jest jedynie, gdy spełnione są jednocześnie wszystkie przesłanki określone w powołanym przepisie art. 2 pkt 27e ustawy. Zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna więc stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym kompleks praw, obowiązków i rzeczy), iż zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

W wyroku z 11 kwietnia 2019 r. sygn. akt II FSK 79/17, który choć dotyczył ustaleń w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, NSA przedstawił wskazówki, co należy rozumieć jako zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Należy zaznaczyć, że definicja tego pojęcia jest identyczna w dwóch podatkach (podatku VAT i podatku dochodowym od osób prawnych). I, tak:

1)w przypadku wyodrębnienia organizacyjnego należy mieć m.in. na uwadze, czy zorganizowana część przedsiębiorstwa występuje w strukturze podatnika w sposób, w który pozwoli samodzielnie realizować określone zadania gospodarcze;

2)wyodrębnienie finansowe oznacza możliwość prawidłowego przyporządkowania do tej zorganizowanej części przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań. Ponadto, wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie;

3)wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. (…) Składniki majątkowe materialne i niematerialne, wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa, powinny zatem umożliwić podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego samodzielnego przedsiębiorstwa. Przy ocenie wyodrębnienia określonych składników majątkowych pod uwagę należy brać sytuację istniejącą w podmiocie wnoszącym wkład, w którym winny one stanowić pewną całość.

Ponadto wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.

Zatem, aby w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Podsumowując, na gruncie ustawy mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

-istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

-zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

-składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

-zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Ponadto, przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy, uwzględnić należy następujące okoliczności:

1)zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2)faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „Trybunał” lub „TSUE”). W wyroku z 27 listopada 2003 r., w sprawie C-497/01, Zita Modes stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji podatku VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

Jak wskazał Trybunał w wyroku z 10 listopada 2011 r. w sprawie C-444/10 Christel Schriever „przekazanie całości lub części aktywów” należy interpretować w taki sposób, że obejmuje ono przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą. Podobne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie sądów administracyjnych (wyroki NSA: z 25 czerwca 2013 r. sygn. akt I FSK 955/12 oraz z 21 listopada 2016 r. sygn. akt I FSK 1316/15).

W kontekście uregulowań wspólnotowych oraz orzecznictwa TSUE należy wskazać, że nie ma podstaw do przyjęcia, że tylko przeniesienie wszystkich składników materialnych i niematerialnych jest okolicznością decydującą o uznaniu danego zespołu składników materialnych i niematerialnych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, ponieważ jeśli dany zespół składników będzie zdolny do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, to spełnione zostaną przesłanki pozwalające uznać, z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności, że doszło do wydzielenia zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Mając na uwadze powyższe orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej należy stwierdzić, że zawarta w art. 2 pkt 27e ustawy definicja legalna zorganizowanej części przedsiębiorstwa musi być interpretowana przez pryzmat treści art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE i w powiązaniu z rozumieniem pojęcia „przekazania całości lub części majątku”, wyłożonym przez Trybunał w ww. orzeczeniu. Trybunał Sprawiedliwości główny nacisk kładzie na badanie konkretnego przypadku, dopuszczając w pewnych przypadkach zbycie samych składników rzeczowych.

Ponadto, w wyroku z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt I FSK 1586/11 NSA zauważył, że: „Sam tylko fakt wyłączenia jakiegokolwiek składnika majątku nie pozwala na stwierdzenie, że już z tego powodu przedmiotem zbycia nie jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, bowiem decydującą jest okoliczność, czy przy użyciu tej części można samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. (…) Jeśli wyłączenie określonego składnika nie pozbawi wydzielonego kompleksu majątkowego cech przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części, to zbycie w takiej postaci nie podlega podatkowi od towarów i usług”.

Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę itp. na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u zbywcy zorganizowany zespół składników gotowych realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po jego zbyciu możliwe musi być kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.

Zatem, sformułowanie zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy rozumieć w sposób funkcjonalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów, który jest przedmiotem zbycia, pozwala na prowadzenie i służy w sposób trwały prowadzeniu samodzielnej działalności gospodarczej nabywcy, realizowanej uprzednio w przedsiębiorstwie zbywcy.

O tym, czy nastąpiło zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa (sprzedaż, darowizna itp.) decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

W analizowanej sprawie planuje Pan wniesienie do Fundacji Rodzinnej w drodze darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku związane z prowadzoną przez Pana jednoosobową działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie oraz wydzierżawianiu nieruchomości. Przedmiotem darowizny będą składniki materialne i niematerialne związane z prowadzoną przez Pana ww. działalnością gospodarczą, w tym środki pieniężne pochodzące z czynszów najmu. Przedmiotem darowizny będą również zobowiązania, należności, środki pieniężne, składniki niematerialne, itp. Przedmiotem wniesienia do Fundacji Rodzinnej nie będzie kredyt związany z Nieruchomością 1, ponieważ Bank nie wyraża na to zgody oraz oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo, które jest ściśle związane z Działem Sprzedaży detalicznej Wykładzin i w taki sposób to oznaczenie na rynku jest rozpoznawalne.

Składniki majątkowe i niemajątkowe przyporządkowane do części Pana działalności gospodarczej w zakresie wynajmu oraz wydzierżawiania nieruchomości, będącej przedmiotem wniesienia jej w formie darowizny do Fundacji Rodzinnej:

-będą wyodrębnione na płaszczyźnie organizacyjnej, w tym sensie, że mają swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika poprzez utworzenie przez Pana na mocy wydanego przez Pana zarządzenia Działu Wynajmu Nieruchomości (dodatkowo funkcjonuje Dział sprzedaży detalicznej dywanów, chodników i innych pokryć podłogowych),

-będą posiadały samodzielność finansową, pozwalającą na autonomiczne funkcjonowanie w obrocie gospodarczym, na podstawie prowadzonej przez Pana ewidencji księgowej możliwe będzie przyporządkowanie nie tylko przychodów i kosztów, ale również należności i zobowiązań do tej wyodrębnionej działalności, przez co możliwe będzie określenie wyniku finansowego na działalności w zakresie wynajmu,

-będą stanowiły potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze.

Po wniesieniu wraz z małżonką do Fundacji Rodzinnej Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, nie planuje Pan dalszego prowadzenia we własnym imieniu jako indywidulany przedsiębiorca działalności gospodarczej polegającej na wynajmie nieruchomości mieszkalnych, usługowych oraz pozostałych.

Fundacja Rodzinna będzie miała faktyczną możliwość kontynuowania działalności w zakresie wynajmu w oparciu o składniki wniesione przez Pana, a składniki te są wystarczające do samodzielnego kontynuowania przez Fundację Rodzinną działalności gospodarczej prowadzonej dotychczas przez Pana w zakresie wynajmu oraz dzierżawy nieruchomości.

Fundacja Rodzinna nie będzie musiała dokonywać żadnych dodatkowych nakładów, aby prowadzić dalej aktualną działalność w zakresie wynajmu w takim samym zakresie, jak dotychczas prowadzi ją Pan.

Fundacja Rodzinna w oparciu o nabyty majątek, będzie kontynuowała działalność w takim samym zakresie, w jakim dotychczas prowadził Pan tę działalność.

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług okolicznością determinującą możliwość wyłączenia, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy, stosowania przepisów ustawy do czynności zbycia określonego zespołu składników niematerialnych i materialnych, jest takie ich zorganizowanie, żeby wspomniany zespół mógł służyć do prowadzenia działalności gospodarczej. Zespół składników materialnych i niematerialnych obejmować powinien elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem przepisy ustawy nie miały zastosowania do zbywanego mienia, musi ono obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w jego skład muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

W rozpatrywanej sprawie – jak Pan wskazał – przedmiotem darowizny będą składniki materialne i niematerialne związane z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie i wydzierżawianiu nieruchomości, w tym środki pieniężne pochodzące z czynszów najmu. Przedmiotem darowizny na rzecz Fundacji Rodzinnej będą również zobowiązania, należności, środki pieniężne, składniki niematerialne, itp. oraz wszystkie prawa i obowiązki wynikające z zawartych przez Pana umów najmu dotyczące Nieruchomości 1, 2 oraz udziału w Nieruchomości 4.

Zaznaczył Pan, że składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedmiotu darowizny będą wyodrębnione na płaszczyźnie organizacyjnej, finansowej oraz funkcjonalnej.

Podkreśli Pan, że Przedmiot Transakcji zawierać będzie zespół składników majątku (zaplecze) umożliwiający kontynuację prowadzonej przez Pana działalności, wystarczający do prowadzenia tej działalności przez Fundację Rodzinną.

Ponadto wskazał Pan, że:

-Fundacja Rodzinna w oparciu o nabyty majątek, będzie kontynuowała działalność w takim samym zakresie, w jakim dotychczas prowadził Pan tę działalność,

-Fundacja Rodzinna nie będzie musiała dokonywać żadnych dodatkowych nakładów, aby prowadzić dalej aktualną działalność w zakresie wynajmu i wydzierżawiania nieruchomości, w takim samym zakresie, jak dotychczas prowadzi ją Pan,

-Fundacja Rodzinna będzie miała faktyczną możliwość kontynuowania działalności w zakresie wynajmu i wydzierżawiania nieruchomości w oparciu o składniki wniesione przez Pana, a składniki te są wystarczające do samodzielnego kontynuowania przez Fundację Rodzinną działalności gospodarczej prowadzonej dotychczas przez Pana w zakresie wynajmu i wydzierżawiania nieruchomości.

Zatem uznać należy, że Nieruchomości nr 1, 2 i udział w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku (Przedmiot Transakcji), służące Wnioskodawcy do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wynajmu i wydzierżawiania nieruchomości stanowić będą zorganizowaną część przedsiębiorstwa, w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, a w konsekwencji ich darowizna na rzecz Fundacji Rodzinnej stanowić będzie czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą również ustalenia, czy w związku z wniesieniem do Fundacji Rodzinnej tytułem darowizny Nieruchomości nr 1, 2 i udziału w Nieruchomości 4 wraz z powiązanymi z nimi składnikami majątku, wystąpi po Pana stronie obowiązek korekty VAT naliczonego, o którym mowa w art. 91 ust. 4 i ust. 5 ustawy.

Zagadnienie korekty związane jest z prawem do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy:

I tak, stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekty podatku naliczonego zostały określone w art. 91 ustawy.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 3 ustawy:

Według art. 91 ust. 4 ustawy:

Na mocy art. 91 ust. 5 ustawy:

Z kolei, art. 91 ust. 6 ustawy stanowi, że:

Przepis art. 91 ust. 7 ustawy wskazuje, że:

Na podstawie art. 91 ust. 7a ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 8 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy:

Przepisy art. 91 ustawy wprowadzają konstrukcję korekty podatku naliczonego dokonywaną z uwagi na zmianę struktury sprzedaży albo na zmianę pierwotnego przeznaczenia towaru lub usługi (z którą związany jest podatek naliczony). Wprowadzenie procedury korekty związane jest z faktem, że we wspólnym systemie VAT obowiązuje zasada odliczenia niezwłocznego, tzn. w momencie nabycia. W tym momencie związek podatku do odliczenia z poszczególnymi rodzajami czynności (opodatkowanymi lub nieopodatkowanymi) ma charakter prognozowany, planowany. Zatem, może się zmienić przekreślając prawo do odliczenia lub uzasadniając to odliczenie.

Jednocześnie przepisy wprowadzają szczególny tryb korekty do wybranych składników majątku. Z uwagi na zazwyczaj wieloletni okres wykorzystania składników majątku zaliczanych do środków trwałych oraz nieruchomości, ustawa przyjmuje zasadę dokonywania cząstkowej i równomiernej korekty w dłuższym czasie (dla nieruchomości przez 10 lat, a dla pozostałych składników majątku przez 5 lat). Regulacje te mają na celu urealnienie odliczenia podatku naliczonego. Ustawa zakłada bowiem, że środki trwałe (jako dobra o charakterze trwałym) zużywają się w określonym czasie, a nie jednorazowo. W tym też czasie stopniowo konsumowane jest prawo do odliczenia i należy je oceniać w dłuższej perspektywie czasu, a nie jednorazowo.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że zbycie przedsiębiorstwa (lub zorganizowanej jego części), o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, pozostaje dla zbywcy bez wpływu na wcześniejsze odliczenia podatku naliczonego dokonane na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy w związku z zakupami, które służyły podatnikowi do wykonywania czynności opodatkowanych w zbywanym przedsiębiorstwie (lub jego zorganizowanej części).

Równocześnie art. 91 ust. 9 ustawy nakłada na nabywcę, jako beneficjenta praw i obowiązków zbywcy, obowiązek dokonania stosownych korekt w zakresie podatku naliczonego, określonych w art. 91 ust. 1-8 ustawy, do których byłby zobligowany podmiot, który dokonał odliczenia, w przypadku gdyby nie doszło do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Analiza przedstawionego opisu sprawy oraz powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że skoro darowizna na rzecz Fundacji Rodzinnej zespołu składników materialnych i niematerialnych związanych z Pana działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie i wydzierżawianiu nieruchomości, będzie stanowić – jak ustalono powyżej – zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, to na podstawie art. 91 ust. 9 ustawy, nie będzie Pan zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy.

Tym samym, Pana stanowisko oznaczone we wniosku nr 2 jest prawidłowe.

Wniosek w zakresie pytania oznaczone we wniosku nr 3 podlega odrębnemu rozpatrzeniu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).