Uznanie Fundacji Rodzinnej za podatnika podatku od towarów i usług w zakresie planowanej działalności gospodarczej, w szczególności zbycia i odpłatnego udostępniania mienia (Nieruchomości) oraz brak opodatkowania nieodpłatnego świadczenia na rzecz beneficjentów Fundacji Rodzinnej, polegającego na przekazaniu w nieodpłatne korzystanie Nieruchomości będącej własnością Fundacji Rodzinnej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie pytań oznaczonych nr 16 i 18 jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 14 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania Fundacji Rodzinnej za podatnika podatku od towarów i usług w zakresie planowanej działalności gospodarczej, w szczególności zbycia i odpłatnego udostępniania mienia (Nieruchomości) oraz braku opodatkowania nieodpłatnego świadczenia na rzecz beneficjentów Fundacji Rodzinnej, polegającego na przekazaniu w nieodpłatne korzystanie Nieruchomości będącej własnością Fundacji Rodzinnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

1. Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą pełną zdolność do czynności prawnych, polskim rezydentem podatkowym, podlegającym w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (dalej: „Wnioskodawca” lub „Fundator”).

2. Wnioskodawca zamierza założyć fundację rodzinną (dalej „Fundacja Rodzinna” lub „FR”), o której mowa w przepisach ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm., dalej jako „ustawa o FR”). Wnioskodawca zamierza być jedynym fundatorem Fundacji Rodzinnej. Wnioskodawca byłby również jednym (lecz nie jedynym) z beneficjentów Fundacji Rodzinnej. FR będzie utworzona i zarejestrowana zgodnie z ustawą o FR.

3. Wnioskodawca zamierza utworzyć FR w prawnie dopuszczalnych celach, zgodnych z ustawą o FR. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o FR, FR będzie osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów.

4. Zgodnie ze statutem FR, FR zostanie utworzona w szczególności w celu:

(1)długoterminowego zabezpieczenia majątku wniesionego przez Fundatora oraz zapewnienia jego międzypokoleniowej trwałości;

(2)wspierania edukacji, zdrowia oraz dobrobytu beneficjentów FR;

(3)zaspokajania potrzeb mieszkaniowych i bytowych beneficjentów FR; oraz

(4)promowania wartości rodzinnych i współpracy międzypokoleniowej.

Szczegółowym celem Fundacji Rodzinnej będzie działalność inwestycyjna obejmująca nabywanie mienia oraz zarządzanie nim, w szczególności na potrzeby zabezpieczenia finansowego beneficjentów FR oraz zaspokojenia ich potrzeb.

W ramach działalności, FR może również dokonywać zbywania mienia, w celach właściwych dla FR oraz określonych w statucie.

5. Ponieważ Fundacja Rodzinna będzie podmiotem typu fundacyjnego, nie zaś korporacyjnego, zgodnie z przepisami prawa (w tym ustawy o FR), z tytułu ustanowienia Fundacji Rodzinnej ani wniesienia do niej jakiegokolwiek majątku (ani też przysługiwania statusu beneficjenta FR) Wnioskodawcy nie będą przysługiwać żadne udziały, akcje, tytuły uczestnictwa, certyfikaty, instrumenty finansowe, ani inne instrumenty prawne, które dawałyby Wnioskodawcy jakikolwiek tytuł prawny do wniesionego do majątku Fundacji Rodzinnej lub do otrzymywania od Fundacji Rodzinnej jakichkolwiek świadczeń (innych niż wynikających z samego statusu beneficjenta FR). W przypadku likwidacji FR, Fundator ma prawo do majątku pozostałego po zaspokojeniu wierzycieli, na zasadach, o których mowa w ustawie o FR oraz statucie FR. Z zastrzeżeniem jak w zdaniu poprzednim, całość uprawnień do otrzymywania przez Wnioskodawcę jakichkolwiek świadczeń z majątku FR będzie wynikała ze statusu beneficjenta FR. FR zostanie zgłoszona do rejestru fundacji rodzinnych w terminie wskazanym w art. 85 ustawy o FR, tj. przed upływem 6 miesięcy od daty jej powstania.

6. Fundator wniesie do FR mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100.000 zł.

7. FR sporządzać będzie, zgodnie z art. 27 ustawy o FR spis mienia, tj. spis praw majątkowych wniesionych przez Fundatora (lub zgodnie z przepisami ustawy o FR, uznawanych za wniesione przez Fundatora) albo osoby inne niż Fundator do FR, ze wskazaniem osoby wnoszącej mienie oraz z określeniem rodzaju i wartości każdego z wniesionych składników mienia, w wysokości określonej według stanu i cen z chwili ich wniesienia oraz ich wartości podatkowej.

8. Intencją Fundatora jest, aby FR prowadziła działalność gospodarczą w zakresie określonym w art. 5 ustawy o FR. Co do zasady Fundacja Rodzinna będzie więc mogła wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 – Prawo przedsiębiorców (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 236) w zakresie określonym w ustawie o FR oraz statucie FR.

9. Zgodnie z zakładanym statutem FR, beneficjenci Fundacji Rodzinnej będą mieli prawo do:

(a)świadczeń pieniężnych, określonych w planie finansowym i planie dystrybucji benefitów, w tym w postaci ponoszenia kosztów ubezpieczenia zdrowotnego w tym kosztów polis ubezpieczeniowych, leczenia lub edukacji beneficjenta, których wysokość, rodzaj i zakres zostanie określony w planie dystrybucji benefitów, który to plan dystrybucji benefitów przygotowuje zarząd do zatwierdzenia przez zgromadzenie beneficjentów zgodnie ze statutem;

(b)świadczeń niepieniężnych, w postaci rzeczy lub praw, określonych w planie finansowym i planie dystrybucji benefitów, przyjętym zgodnie ze statutem;

(c)innych świadczeń pieniężnych lub niepieniężnych określonych przez zarząd zgodnie z celem Fundacji Rodzinnej oraz zgodnie ze słusznymi interesami beneficjentów;

(d)innych świadczeń wymaganych od Fundacji Rodzinnej przepisami prawa, w szczególności w związku z zachowkiem;

(e)mienia w związku z rozwiązaniem Fundacji Rodzinnej, w sytuacji wskazanej w statucie FR;

(f)kierowania do organów Fundacji Rodzinnej uwag, opinii lub zaleceń dotyczących działalności Fundacji Rodzinnej w każdym czasie, na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej;

(g)Dodatkowo, zarząd FR może przyznać beneficjentom indywidualne, dożywotnie i nieodwoływalne uprawnienia do korzystania z określonych nieruchomości będących, pośrednio lub bezpośrednio, własnością Fundacji Rodzinnej. Beneficjent, któremu przysługiwać będzie uprawnienie, o którym mowa w zdaniu poprzednim może, według własnego uznania, wskazać innego beneficjenta, na którego to uprawnienie zostanie przeniesione na wypadek jego śmierci. W przypadku braku wskazania takiego uprawnionego, będzie to najstarszy żyjący zstępny danego beneficjenta, a w przypadku braku zstępnych uprawnienie to wygasa wraz ze śmiercią beneficjenta.

Świadczenia określone w pkt a)-e) oraz g) będą dalej zwane „Świadczeniami od FR”.

10. Fundator zamierza wyposażyć FR w majątek w postaci udziałów w polskiej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością będącej właścicielem szeregu nieruchomości zlokalizowanych w Polsce (dalej: „Spółka Polska”) oraz tytułów uczestnictwa (certyfikaty inwestycyjne) w utworzonym w Polsce funduszu inwestycyjnym zamkniętym aktywów niepublicznych (dalej: „Fundusz”), określonym w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. Nr 146 poz. 1546 ze zm.; dalej „ustawa o funduszach”). Bezpośrednim właścicielem udziałów w Spółce Polskiej oraz certyfikatów inwestycyjnych w Funduszu jest (...), czeska spółka akcyjna będąca czeskim rezydentem podatkowym oraz podatnikiem podatku dochodowego w Czechach (dalej: „Spółka Czeska”). Głównie z przyczyn korporacyjnych, Spółka Czeska nie może jednak przekazać swojego majątku na rzecz FR w drodze darowizny. Dlatego też Fundator zamierza wnieść do FR, w formie darowizny, akcje Spółki Czeskiej, których wartość będzie korespondowała z wartością udziałów Spółki Polskiej oraz tytułów uczestnictwa w Funduszu. Następnie Spółka Czeska nabędzie od FR (będącej już akcjonariuszem Spółki Czeskiej) wszystkie znajdujące się w majątku FR akcje Spółki Czeskiej (akcje własne) w celu umorzenia. W związku z takim nabyciem akcji własnych, Spółka Czeska będzie zobowiązana zapłacić FR wynagrodzenie. Wynagrodzenie to zostanie uregulowane poprzez przeniesienie na FR własności udziałów w Spółce Polskiej oraz certyfikatów inwestycyjnych w Funduszu, która to transakcja podlegała będzie opodatkowaniu w Czechach. Wartość tak przeniesionych na FR aktywów Spółki Czeskiej powinna korespondować z wartością wniesionych (darowanych) do FR przez Fundatora akcji Spółki Czeskiej. W wyniku tej transakcji (tj. poprzez nabycie niektórych aktywów Spółki Czeskiej) FR zostanie właścicielem przysługujących wcześniej Spółce Czeskiej udziałów w Spółce Polskiej oraz certyfikatów inwestycyjnych w Funduszu.

11. FR może być wyposażona również w gotówkę w celu nabywania przez FR mienia oraz zapewnienia przez FR wypłaty świadczeń gotówkowych dla beneficjentów. Wyposażanie FR w gotówkę będzie co do zasady powtarzalne, w zależności od potrzeb FR.

12. W zakresie nieruchomości, FR będzie inwestowała głównie w nieruchomości zlokalizowane w Polsce i dlatego może spełniać definicję spółki nieruchomościowej, o której mowa w art. 4a pkt 35) ustawy o CIT (dalej: „Spółka Nieruchomościowa Specjalna”) lub spółki, o której mowa w art. 3 ust. 3 pkt 4) ustawy o CIT (dalej: „Spółka Nieruchomościowa”). Fundusz może być również właścicielem spółek będących Spółkami Nieruchomościowymi Specjalnymi lub Spółkami Nieruchomościowymi. Zgodnie z brzmieniem statutu Funduszu, a także w oparciu o zapisy ustawy o funduszach, Fundusz może dokonywać na rzecz jego uczestników, następujących wypłat i świadczeń:

(1)wypłaty z zysku Funduszu bez wykupywania certyfikatów inwestycyjnych;

(2)wypłaty przychodów ze zbycia lokat, o których mowa w art. 198 ust. 1 ustawy o funduszach;

oraz

(3)wynagrodzenia z tytułu wykupu certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez Fundusz.

Dodatkowo, w przypadku likwidacji Funduszu, statut Funduszu przewiduje wypłaty z tytułu umorzenia certyfikatów inwestycyjnych w związku z likwidacją Funduszu, zgodnie z art. 249 ustawy o funduszach.

13. FR może nabywać w formie darowizny (w tym w szczególności od Fundatora) lub w formie transakcji odpłatnych (np. na podstawie umów sprzedaży), czy też w inny sposób, w tym w formie dywidend, podziału majątku likwidacyjnego, wynagrodzenia umorzeniowego (spłaty umorzeniowej) lub na skutek porozumień co do świadczenia w miejsce wykonania (pactum de in solutum dando) różne aktywa.

14. W szczególności, FR może nabywać nieruchomości zlokalizowane w Polsce lub poza jej granicami (między innymi tytuł własności do gruntu lub wieczyste użytkowanie gruntu, nieruchomości mieszkaniowe lub komercyjne), a także prawa rzeczowe do takich nieruchomości czy udziały we współwłasności takich nieruchomości lub we wspólności takich praw (dalej: „Nieruchomość” lub „Nieruchomości”). Nieruchomości te mogą być nabywane w kilku celach a głównymi celami będzie uzyskiwanie dochodów z najmu, dzierżawy lub udostępnianie nieruchomości na innej podstawie, osiągnięcie korzyści w związku ze wzrostem wartości Nieruchomości oraz zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i bytowych beneficjentów FR.

15. W związku z nabywanymi Nieruchomościami FR ponosiła będzie określone koszty związane z ich utrzymaniem, konserwacją, bieżącymi remontami itp.

16. FR może również ponosić dodatkowe koszty związane z budową, rozbudową lub innego rodzaju koszty związane z ulepszeniem, podwyższeniem wartości lub zmianą charakteru Nieruchomości (na potrzeby wniosku koszty te zwane będą: „Nakładami”). Wszelkie prace związane z Nakładami byłyby wykonywane w ramach umów zwartych przez FR z podmiotami zewnętrznymi (w tym podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów podatkowych).

17. Nabycie przez FR Nieruchomości może obejmować między innymi:

a)nabycie (w różnych formach) Nieruchomości w celu długoterminowego uzyskiwania przychodów (oraz ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie, przy czym FR nie będzie ponosiła Nakładów na taką Nieruchomość. Warto zaznaczyć, że takie Nieruchomości nadal mogłyby być zbyte przez FR i FR uzyskałaby przychód lub ewentualnie dochód ze zbycia. Warto jednak podkreślić, że podstawowym celem nabycia takiej Nieruchomości byłoby osiąganie przez FR przychodów (ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie a decyzja o zbyciu Nieruchomości wynikałaby z aspektów czysto rynkowych / ekonomicznych (np. skorzystanie z atrakcyjnej dla FR oferty zakupu, czy też ze zwyżki cen na rynku nieruchomości), które nastąpią po nabyciu (opisana w tym punkcie sytuacja na potrzeby niniejszego wniosku zwana będzie: „Sytuacją A”);

b)nabycie (w różnych formach) Nieruchomości w celu długoterminowego uzyskiwania przychodów (oraz ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie, przy czym FR dokona Nakładów na taką Nieruchomość. Warto zaznaczyć, że takie Nieruchomości nadal mogłyby być zbyte przez FR i FR uzyskałaby przychód (ewentualnie dochód) ze zbycia. Warto jednak podkreślić, że podstawowym celem nabycia takiej Nieruchomości byłoby osiąganie przez FR przychodów (ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie a decyzja o zbyciu Nieruchomości wynikałaby z aspektów czysto rynkowych / ekonomicznych (np. skorzystanie z atrakcyjnej dla FR oferty zakupu, czy też ze zwyżki cen na rynku nieruchomości), które nastąpią po nabyciu (opisana w tym punkcie sytuacja na potrzeby niniejszego wniosku zwana będzie: „Sytuacją B”);

c)nabycie Nieruchomości w celu osiągnięcia korzyści w związku z planowanym wzrostem jej wartości, w tym w związku z planowanym poniesieniem przez FR określonych Nakładów. Po osiągnięciu określonej, zakładanej przez FR wartości gwarantującej satysfakcjonujący poziom dochodów FR, FR dokonywałaby sprzedaży (zbycia) takich Nieruchomości. W takim przypadku FR uzyskiwałaby przychód (lub ewentualnie dochód) ze sprzedaży Nieruchomości. Do momentu sprzedaży niewykluczone byłoby uzyskiwanie przez FR przychodów (ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania takich Nieruchomości na innej podstawie (opisana w tym punkcie sytuacja na potrzeby niniejszego wniosku zwana będzie: „Sytuacją C”);

d)nabycie Nieruchomości w celu osiągniecia korzyści związanej z planowanym wzrostem wartości takiej Nieruchomości bez ponoszenia Nakładów. Po osiągnięciu określonej, zakładanej przez FR wartości gwarantującej satysfakcjonujący poziom dochodów FR, FR dokonywałaby sprzedaży (zbycia) takich Nieruchomości. Do momentu sprzedaży niewykluczone byłoby uzyskiwanie przez FR przychodów lub ewentualnie dochodów z najmu, dzierżawy lub udostępniania takich Nieruchomości na innej podstawie (opisana w tym punkcie sytuacja na potrzeby niniejszego wniosku zwana będzie: „Sytuacją D”).

Sytuacje A-D będą łącznie zwane: „Sytuacjami”.

18. Środki pieniężne uzyskane w toku działalności gospodarczej FR, w tym ze zbycia majątku a także pozyskane od Fundatora i beneficjentów FR środki mogą być inwestowane, w tym również lokowane na rachunkach oszczędnościowych lub lokatach terminowych w sposób zapewniający realizację statutowych celów FR. W szczególności FR może lokować aktywa (jako FR z pozycji właściciela aktywów, a nie w interesie osób trzecich) w papiery wartościowe, instrumenty pochodne i prawa o podobnym charakterze. Jednym z rodzajów inwestycji FR mają być instrumenty finansowe w postaci tzw. exchange-traded fund (dalej: „ETF” lub „ETFy”), które są notowane na A. S.A. (dalej: „A”), bądź zagranicznych giełdach papierów wartościowych, Co do zasady ETFy mają za zadanie odwzorowywać wartość określonych indeksów giełdowych, przykładowo cen obligacji, towarów, walut, produktów rolnych lub koszyka akcji na przykład z danego sektora gospodarki. ETFy notowane są na różnych rynkach (A, (...), (...), itp.) w sposób zbliżony do akcji i innych instrumentów finansowych.

19. W celu przybliżenia tego zagadnienia, zgodnie z regulaminem A, jako ETF rozumie się: „będące papierami wartościowymi tytuły uczestnictwa zagranicznego funduszu inwestycyjnego otwartego lub subfunduszu w zagranicznym funduszu inwestycyjnym otwartym składającym się z subfunduszy, wpisanego do rejestru funduszy, o którym mowa w art. 263 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, o ile zgodnie z polityką inwestycyjną określoną w statucie, regulaminie lub prospekcie informacyjnym tego funduszu (subfunduszu), fundusz (subfundusz) odzwierciedla skład uznanego indeksu akcji lub dłużnych papierów wartościowych (w tym przy zastosowaniu instrumentów pochodnych) lub celem inwestycyjnym tego funduszu (subfunduszu) jest śledzenie zmian w uznanym indeksie akcji lub dłużnych papierów wartościowych (w tym przy zastosowaniu instrumentów pochodnych), certyfikaty inwestycyjne funduszu portfelowego z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lokującego swoje aktywa wyłącznie w sposób określony w art. 182 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych”.

20. ETFy tworzone są więc bądź przez polskie fundusze portfelowe, spełniające określone kryteria w zakresie składu portfela, bądź przez zagranicznych emitentów najczęściej będących funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu prawa państwa swojej siedziby. Sposób tworzenia funduszy inwestycyjnych mogących emitować papiery wartościowe w postaci ETF w poszczególnych państwach różni się od siebie, przy czym, inaczej niż w Polsce, zagraniczne fundusze inwestycyjne, emitujące ETF tworzone są najczęściej nie w formie odrębnych spółek prawa handlowego wyposażonych w szczególny status funduszu inwestycyjnego bądź w innej formie organizacyjnoprawnej niebędącej spółką prawa handlowego (np. występujący w anglosaskiej kulturze prawnej trust). Właściwe ustawodawstwo może zatem dopuszczać, by status funduszu mogącego emitować ETF uzyskiwały zarówno spółki kapitałowe i osobowe, jak również podmioty niebędące spółkami prawa handlowego w rozumieniu prawa państwa swojej siedziby. W związku z powyższym, ETF, w które zamierza zainwestować Wnioskodawca, mogą być instrumentami finansowymi wyemitowanymi przez emitentów (spółki, trusty) niebędących osobami prawnymi w rozumieniu art. 4a ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT (dalej: „Emitenci”).

21. FR może nabywać Nieruchomości w ramach czynności podlegających VAT i dlatego FR, w zakresie nabyć Nieruchomości, może otrzymywać faktury VAT z właściwą stawką VAT (aktualnie 23%, 8%) lub nabywać Nieruchomości w ramach transakcji zwolnionych z VAT lub pozostających poza zakresem opodatkowania VAT. W zakresie najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie, FR zamierza stosować stawki VAT wynikające z odpowiednich przepisów VAT.

22. FR może nabywać wskazane wyżej lub inne aktywa lub składniki majątkowe (lub ich zespoły, w tym przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część lub części).

23. FR nie zamierza oddawać Nieruchomości (ani ich części) do korzystania na podstawie:

(1)najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa; lub

(2)umowy dotyczącej składników majątku służących prowadzeniu działalności przez beneficjenta, Fundatora lub podmiot powiązany w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT z Fundacją Rodzinną, beneficjentem lub Fundatorem (przy czym na potrzeby niniejszego wniosku przez wielkość udziałów i praw rozumie się udziały prawa wynoszące co najmniej 5% danego podmiotu). W przypadku nieruchomości mieszkalnych, FR nie zamierza ich wynajmować w ramach tzw. najmu krótkoterminowego.

24. Na potrzeby niniejszego wniosku pojęcie Fundacja Rodzinna (i odpowiednio FR) oznacza również fundację rodzinną w organizacji.

25. Planowane działania są uwarunkowane spodziewanymi korzyściami natury ekonomicznej oraz biznesowej, oraz ustawowymi i statutowymi celami FR.

Pytania (oznaczone we wniosku nr 16 i 18)

16)Czy w związku z planowaną działalnością FR, FR należy uznać za podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT?

18)Czy w przypadku wykorzystania przez FR będącej jej własnością Nieruchomości nabytej bez VAT (w tym w formie darowizny) na cele zaspokajania potrzeb mieszkaniowych i bytowych beneficjentów FR, w szczególności przekazanie w nieodpłatne korzystanie, takie nieodpłatne przekazanie powoduje zobowiązanie po stronie FR do naliczenia VAT należnego z tytułu takiego przekazania?

Pana stanowisko w sprawie

16)W związku z planowaną działalnością FR, FR należy uznać za podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

18)W przypadku wykorzystania przez FR będącej jej własnością Nieruchomości nabytej bez VAT (w tym w formie darowizny) na cele zaspokajania potrzeb mieszkaniowych i bytowych beneficjentów FR, w szczególności przekazanie w nieodpłatne korzystanie, takie nieodpłatne przekazanie nie powoduje powstania zobowiązania po stronie FR do naliczenia VAT należnego z tytułu takiego przekazania.

W zakresie pytań 16-17 (VAT)

37. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).

38. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 ustawy o VAT, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

39. Natomiast, w myśl ust. 2 art. 15 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Oznacza to, że aby móc być uznanym za podatnika podatku VAT konieczne jest: (i) bycie osobą prawną/jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej / osobą fizyczną oraz (ii) wykonywanie samodzielnie działalności gospodarczej w ww. rozumieniu.

40. Ustawodawca nadał FR osobowość prawną, o czym stanowi art. 4 oraz 24 ustawy o FR. Oznacza to, że FR spełnia pierwszą przesłankę do bycia uznanym za podatnika VAT - jest osobą prawną.

41. W zakresie rozważanego zagadnienia, FR prowadzić będzie działalność polegającą na co do zasady (nabywaniu i wynajmie) Nieruchomości. Nie jest wykluczona jednak w przyszłości również sprzedaż Nieruchomości. Jako element tej działalności FR planuje działania, polegające na sprzedaży nabytych Nieruchomości w ramach swojej regularnej aktywności gospodarczej. W tym przypadku należy uznać, w zakresie tak wykorzystywanych Nieruchomości, że FR prowadzi swoją działalność w sposób zorganizowany, ciągły i dla celów zarobkowych.

42. Tym samym, Wnioskodawca uważa, że FR wypełni definicję działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. W konsekwencji, należy uznać, że FR w ramach planowanej działalności związanej z Nieruchomościami, będzie działała jako podatnik VAT.

43. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy o VAT.

44. Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

(1)  nabycia towarów i usług,

(2)  dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

45. Na podstawie art. 86 ust. 10 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

46. W myśl art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a – powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

47. Według art. 86 ust. 11 ustawy o VAT - jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

48. Na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy o VAT - w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

49. Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika określone zostały w art. 87 ust. 2-6 ustawy o VAT. Z przepisów tego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

50. Przedstawiona zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

51. Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej (w tym na przykład na cele dalszej sprzedaży).

52. Przepisy ustawy o VAT nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni (wydatek na nabycie towaru, który następnie zostanie przez podatnika sprzedany), bądź pośredni. O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa - mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości.

53. Powyższe regulacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy podatnikowi podatku od towarów i usług przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy zbadać wyłącznie związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni. Podatnik musi jednak wykazać związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Stanowisko powyższe znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

54. Zasada neutralności podatku VAT, a także kwestia pośredniego związku pomiędzy podatkiem naliczonym VAT a czynnościami opodatkowanymi jako warunku wystarczającego do zachowania prawa do odliczenia VAT były przedmiotem licznych orzeczeń TSUE m.in.: wyrok z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 (Państwo Belgijskie v. Ghent Coal Terminal NV), wyrok z 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/96 (Abbey National plc v. Commissioners of Customs & Excis), wyrok z 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 (Kretztechnik AG v. Finanzamt Linz), wyrok z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 (CIBO Participations SA v. Directeur region al des impots du Nord-Pas-de-Calats). TSUE podkreślał, że co do zasady, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje podatnikom wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek poniesionych wydatków ze sprzedażą opodatkowaną. Jednakże, brak bezpośredniego związku z konkretną czynnością podlegającą opodatkowaniu nie wyklucza prawa odliczenia podatku VAT w przypadku tzw. kosztów ogólnych działania podatnika, o ile koszty te mogą być przypisane do działalności podatnika podlegającej opodatkowaniu VAT.

55. Zatem, z uwagi na fakt, że FR planuje prowadzenie działalności w zakresie najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości do korzystania na innej podstawie, FR przysługuje prawo do odliczenia VAT-u naliczonego zawartego w fakturach związanych z nabyciem takich Nieruchomości oraz towarów i usług związanych z taką działalnością na zasadach określonych w odpowiednich przepisach ustawy o VAT.

W zakresie pytania 18 (VAT)

56. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Przez towary - na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się - w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

(1)  przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

(2)  zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

(3)  świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

57. Z tak sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to - co do zasady – niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności (wynagrodzenie za usługę). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

58. Ponadto w myśl art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

(1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

(2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

59. Wyjaśnić ponadto należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

60. Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

61. Działalność gospodarcza - według ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

62. Przepis art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT wskazuje, że opodatkowaniu podlega jako odpłatne świadczenie usług, użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza (w tym w szczególności m.in. do celów osobistych podatnika lub jego pracowników), jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w całości lub w części, przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. Tylko łączne zaistnienie ww. przesłanek umożliwia objęcie zakresem opodatkowania VAT usług świadczonych nieodpłatnie. W omawianej sytuacji takie odliczenie by nie przysługiwało z uwagi na charakter nabywanej Nieruchomości, wobec czego przepis ten nie powinien mieć zastosowania.

63. W zakresie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, należy zauważyć, że dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego przepisu istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej (w rozumieniu VAT), wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

64. Przy czym, za usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa (świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza) należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą.

65. W świetle powołanych wyżej przepisów należy stwierdzić, że zakres aktywności podejmowanej przez FR należy interpretować w perspektywie ogólnej zasady, tj. że ich realizacja ma służyć zaspokajaniu potrzeb beneficjentów FR. Obowiązywanie tej zasady powoduje, każde działanie podejmowane przez FR w imieniu własnym, na własną odpowiedzialność i finansowane z własnych środków, a dotyczące mienia FR, należy uznać za działanie służące zaspokajaniu celów beneficjentów FR, które jest wykonywane przez FR jako jej element działalności.

66. Zatem czynności wynikające z celów funkcjonowania FR, z tytułu których FR nie uzyskuje wpływów, pozostają poza zakresem ustawy o VAT. Są one bowiem realizowane przez FR poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a FR realizując te czynności, nie występuje w charakterze podatnika podatku VAT, zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem w tym zakresie działa jako Fundacja Rodzinna działająca wyłącznie na rzecz beneficjentów FR.

67. W odniesieniu do sytuacji FR należy zauważyć, że świadczenie polegające na nieodpłatnym udostępnianiu przez FR Nieruchomości na rzecz beneficjenta FR, odbywa się w związku ze statutową, określoną w przepisach ustawy o FR działalnością, tj. w ramach wykonywania zadań i celów FR. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że wykonywana przez FR ww. czynność, tj. nieodpłatne udostępnianie przedmiotowej Nieruchomości realizowane jest poza zakresem działalności gospodarczej FR, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a FR realizując te czynności nie występuje w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

68. Tym samym nieodpłatne udostępnienie przez FR Nieruchomości na rzecz beneficjenta FR nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Powołane przepisy pozwalają stwierdzić, że dostawa towarów bądź świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.):

Analizując powołane przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów bądź świadczenie usługi podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy/usługi mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wnika, że zamierza Pan założyć Fundację Rodzinną (FR). Zamierza Pan być jedynym fundatorem Fundacji Rodzinnej. Byłby Pan również jednym (lecz nie jedynym) z beneficjentów Fundacji Rodzinnej. FR będzie utworzona i zarejestrowana zgodnie z ustawą o FR. FR będzie osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów.

Szczegółowym celem Fundacji Rodzinnej będzie działalność inwestycyjna obejmująca nabywanie mienia oraz zarządzanie nim, w szczególności na potrzeby zabezpieczenia finansowego beneficjentów FR oraz zaspokojenia ich potrzeb. W ramach działalności, FR może również dokonywać zbywania mienia, w celach właściwych dla FR oraz określonych w statucie.

Co do zasady Fundacja Rodzinna będzie więc mogła wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 – Prawo przedsiębiorców w zakresie określonym w ustawie o FR oraz statucie FR.

W zakresie nieruchomości, FR będzie inwestowała głównie w nieruchomości zlokalizowane w Polsce.

FR może nabywać w formie darowizny (w tym w szczególności od Fundatora) lub w formie transakcji odpłatnych (np. na podstawie umów sprzedaży), czy też w inny sposób, w tym w formie dywidend, podziału majątku likwidacyjnego, wynagrodzenia umorzeniowego (spłaty umorzeniowej) lub na skutek porozumień co do świadczenia w miejsce wykonania (pactum de in solutum dando) różne aktywa.

W szczególności, FR może nabywać nieruchomości zlokalizowane w Polsce lub poza jej granicami (między innymi tytuł własności do gruntu lub wieczyste użytkowanie gruntu, nieruchomości mieszkaniowe lub komercyjne), a także prawa rzeczowe do takich nieruchomości czy udziały we współwłasności takich nieruchomości lub we wspólności takich praw (Nieruchomości). Nieruchomości te mogą być nabywane w kilku celach a głównymi celami będzie uzyskiwanie dochodów z najmu, dzierżawy lub udostępnianie nieruchomości na innej podstawie, osiągnięcia korzyści w związku ze wzrostem wartości Nieruchomości oraz zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i bytowych beneficjentów FR.

W związku z nabywanymi Nieruchomościami FR ponosiła będzie określone koszty związane z ich utrzymaniem, konserwacją, bieżącymi remontami itp.

FR może również ponosić dodatkowe koszty związane z budową, rozbudową lub innego rodzaju koszty związane z ulepszeniem, podwyższeniem wartości lub zmianą charakteru Nieruchomości (Nakłady). Wszelkie prace związane z Nakładami byłyby wykonywane w ramach umów zawartych przez FR z podmiotami zewnętrznymi (w tym podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów podatkowych).

Nabycie przez FR Nieruchomości może obejmować między innymi:

a)nabycie (w różnych formach) Nieruchomości w celu długoterminowego uzyskiwania przychodów (oraz ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie, przy czym FR nie będzie ponosiła Nakładów na taką Nieruchomość. Warto zaznaczyć, że takie Nieruchomości nadal mogłyby być zbyte przez FR i FR uzyskałaby przychód lub ewentualnie dochód ze zbycia. Warto jednak podkreślić, że podstawowym celem nabycia takiej Nieruchomości byłoby osiąganie przez FR przychodów (ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie a decyzja o zbyciu Nieruchomości wynikałaby z aspektów czysto rynkowych/ekonomicznych (np. skorzystanie z atrakcyjnej dla FR oferty zakupu, czy też ze zwyżki cen na rynku nieruchomości), które nastąpią po nabyciu (Sytuacja A);

b)nabycie (w różnych formach) Nieruchomości w celu długoterminowego uzyskiwania przychodów (oraz ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie, przy czym FR dokona Nakładów na taką Nieruchomość. Warto zaznaczyć, że takie Nieruchomości nadal mogłyby być zbyte przez FR i FR uzyskałaby przychód (ewentualnie dochód) ze zbycia. Warto jednak podkreślić, że podstawowym celem nabycia takiej Nieruchomości byłoby osiąganie przez FR przychodów (ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie a decyzja o zbyciu Nieruchomości wynikałaby z aspektów czysto rynkowych/ekonomicznych (np. skorzystanie z atrakcyjnej dla FR oferty zakupu, czy też ze zwyżki cen na rynku nieruchomości), które nastąpią po nabyciu (Sytuacja B);

c)nabycie Nieruchomości w celu osiągnięcia korzyści w związku z planowanym wzrostem jej wartości, w tym w związku z planowanym poniesieniem przez FR określonych Nakładów. Po osiągnięciu określonej, zakładanej przez FR wartości gwarantującej satysfakcjonujący poziom dochodów FR, FR dokonywałaby sprzedaży (zbycia) takich Nieruchomości. W takim przypadku FR uzyskiwałaby przychód (lub ewentualnie dochód) ze sprzedaży Nieruchomości. Do momentu sprzedaży niewykluczone byłoby uzyskiwanie przez FR przychodów (ewentualnie dochodów) z najmu, dzierżawy lub udostępniania takich Nieruchomości na innej podstawie (Sytuacja C);

d)nabycie Nieruchomości w celu osiągniecia korzyści związanej z planowanym wzrostem wartości takiej Nieruchomości bez ponoszenia Nakładów. Po osiągnięciu określonej, zakładanej przez FR wartości gwarantującej satysfakcjonujący poziom dochodów FR, FR dokonywałaby sprzedaży (zbycia) takich Nieruchomości. Do momentu sprzedaży niewykluczone byłoby uzyskiwanie przez FR przychodów lub ewentualnie dochodów z najmu, dzierżawy lub udostępniania takich Nieruchomości na innej podstawie (Sytuacja D).

FR może nabywać Nieruchomości w ramach czynności podlegających VAT i dlatego FR, w zakresie nabyć Nieruchomości, może otrzymywać faktury VAT z właściwą stawką VAT (aktualnie 23%, 8%) lub nabywać Nieruchomości w ramach transakcji zwolnionych z VAT lub pozostających poza zakresem opodatkowania VAT. W zakresie najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie, FR zamierza stosować stawki VAT wynikające z odpowiednich przepisów VAT.

FR może nabywać wskazane wyżej lub inne aktywa lub składniki majątkowe (lub ich zespoły, w tym przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część lub części).

FR nie zamierza oddawać Nieruchomości (ani ich części) do korzystania na podstawie:

(1)najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa; lub

(2)umowy dotyczącej składników majątku służących prowadzeniu działalności przez beneficjenta, Fundatora lub podmiot powiązany w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT z Fundacją Rodzinną, beneficjentem lub Fundatorem (przy czym na potrzeby niniejszego wniosku przez wielkość udziałów i praw rozumie się udziały prawa wynoszące co najmniej 5% danego podmiotu). W przypadku nieruchomości mieszkalnych, FR nie zamierza ich wynajmować w ramach tzw. najmu krótkoterminowego.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy w związku z planowaną działalnością FR, FR należy uznać za podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Działalność fundacji rodzinnej uregulowana została przepisami ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm.), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

W myśl art. 5 ust. 1 ww. ustawy o fundacji rodzinnej:

Na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

Z kolei stosownie do art. 5 ust. 3 ustawy o fundacji rodzinnej:

Z cytowanych przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna tworzona jest w celu gromadzenia majątku rodzinnego przedsiębiorstwa, zarządzania nim oraz zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów tej fundacji. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej określają również zakres, w jakim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Określając skutki podatkowe, jakie rodzą na gruncie podatku od towarów i usług, czynności wykonywane przez fundacje rodzinne, należy brać pod uwagę specyfikę funkcjonowania takich fundacji. Fundacja rodzinna jest bowiem osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Przez świadczenie natomiast rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów. Jednocześnie fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 Prawa przedsiębiorców tylko w zakresie wskazanym w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej.

Zatem cel działania fundacji rodzinnej jest stricte majątkowy i polega na kumulowaniu majątku rodzinnego w jednym podmiocie (fundacji rodzinnej) i takim zarządzaniu tym majątkiem, aby możliwe było spełnienie świadczeń na rzecz określonych podmiotów (beneficjentów). Jak się podkreśla w piśmiennictwie, fundacja rodzinna jest osobą prawną o charakterze prywatnym. Ma ona służyć fundatorowi i wskazanym przez niego w statucie fundacji rodzinnej beneficjentom, stanowiąc jednocześnie ochronę majątku wniesionego przez fundatora do fundacji rodzinnej.

Przepisy ustawy o VAT oraz dyrektywy w zakresie uznania podmiotu za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą stanowią o realizacji zasady powszechności opodatkowania VAT, wynikającej zarówno z przedmiotowego opodatkowania tym podatkiem, który obejmuje wszelkie dostawy towarów i świadczenie usług za wynagrodzeniem, jak i zakresu podmiotowego z uwagi na szeroko zakreślony krąg podmiotów uznawanych za podatników VAT. Definicja działalności gospodarczej zawarta w art. 15 ust. 2 ustawy ma charakter autonomiczny, oparty na przepisach dyrektywy i winna być rozpatrywana niezależnie od innych przepisów krajowych, gdyż mogłoby to spowodować naruszenia funkcjonalności systemu VAT. Z przytoczonych wyżej przepisów wynika, że dla uznania danego podmiotu za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności a sam fakt jej wykonywania. Oznacza to, że aby uznać działalność podmiotu za działalność gospodarczą nie jest konieczne, aby przyniosła ona jakiekolwiek efekty, wystarczy aby było to takie wykorzystywanie składników majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej. Z założenia fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej precyzują zakres prowadzenia przez nią działalności gospodarczej wymieniając szereg czynności jakie fundacja rodzinna może wykonywać w ramach swojej działalności.

Zatem w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług - w rozumieniu art. 5 ustawy - w tym również w zakresie zbywania mienia, najmu, dzierżawy lub udostępniania Nieruchomości na innej podstawie, gdy Fundacja będzie dokonywała tych czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na cel czy rezultat tej działalności, będzie uznana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Zatem Pan stanowisko w zakresie pytania nr 16 jest prawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą również ustalania, czy w przypadku wykorzystania przez FR będącej jej własnością Nieruchomości nabytej bez VAT (w tym w formie darowizny) na cele zaspokajania potrzeb mieszkaniowych i bytowych beneficjentów FR, w szczególności przekazanie w nieodpłatne korzystanie, takie nieodpłatne przekazanie powoduje zobowiązanie po stronie FR do naliczenia VAT należnego z tytułu takiego przekazania.

Zauważyć należy, że w ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak stanowi art. 8 ust. 2 ustawy:

Zatem opodatkowaniu podlegać powinno, jako odpłatne świadczenie usług, użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza (w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników), jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w całości lub w części, przy nabyciu tych towarów, ich imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. Tylko łączne zaistnienie ww. przesłanek umożliwia zastosowanie fikcji prawnej i objęcie zakresem opodatkowania VAT usług świadczonych nieodpłatnie. Jeśli jeden z tych warunków nie jest spełniony, podatnik nie powinien opodatkowywać takiego nieodpłatnego świadczenia usług.

Co istotne, dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej przepisu, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy formułują zatem zasadę, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady odpłatne świadczenie usług, a nieodpłatne ich świadczenie traktuje się jako odpłatne w przypadkach określonych w ww. art. 8 ust. 2 ustawy.

Co istotne, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W analizowanej sprawie nieodpłatne świadczenia na rzecz beneficjentów FR, polegające na przekazaniu w nieodpłatne korzystanie Nieruchomości będącej własnością FR, nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Jak Pan bowiem wskazał, zgodnie z zakładanym statutem FR, zarząd FR może przyznać beneficjentom indywidualne, dożywotnie i nieodwoływalne uprawnienia do korzystania z określonych nieruchomości będących, pośrednio lub bezpośrednio, własnością Fundacji Rodzinnej. A zatem są one udostępniane na cele osobiste beneficjentów FR, tj. na ich indywidualne potrzeby.

Na gruncie podatku VAT przez cele osobiste (prywatne) należy rozumieć cele osobiste (prywatne) podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz innych osób będących osobami trzecimi wobec podatnika lub jego pracowników. Cele osobiste podatnika odnoszą się do sytuacji wykorzystania towarów i usług w sposób właściwy dla ostatecznego konsumenta na indywidualne potrzeby podatnika lub jego rodziny.

W analizowanej sprawie świadczenia, polegające na przekazaniu w nieodpłatne korzystanie Nieruchomości, są wykonywane przez Fundację Rodzinną dla jej beneficjentów. Jak już wyżej wskazano, z przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełnienia świadczeń na rzecz beneficjentów. Przez świadczenie natomiast rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej. Natomiast beneficjentem może być osoba fizyczna, organizacja pozarządowa, która zgodnie ze statutem może otrzymać świadczenie od fundacji rodzinnej lub mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Organem fundacji rodzinnej jest zgromadzenie beneficjentów tworzone przez beneficjentów, którym w statucie przyznano uprawnienie do uczestnictwa w nim. Zatem nieodpłatne świadczenia są dokonywane przez Fundację Rodzinną na rzecz beneficjentów będących osobami trzecimi wobec Fundacji Rodzinnej (którzy mogą być jednocześnie członkami organu tej Fundacji).

Tym samym czynności wynikające ze spełnienia w ramach zadań statutowych Fundacji Rodzinnej świadczeń na rzecz swoich beneficjentów, pozostają poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług. Są one bowiem realizowane przez Fundację poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a Fundacja Rodzinna realizując te czynności, nie występuje w charakterze podatnika podatku VAT, zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji nieodpłatne świadczenia na rzecz beneficjentów FR, polegające na przekazaniu w nieodpłatne korzystanie Nieruchomości będącej własnością FR, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W analizowanej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy, bowiem nieodpłatne udostępnienie Nieruchomości będącej własnością FR będzie się odbywać w związku z spełnieniem w ramach zadań statutowych Fundacji Rodzinnej świadczeń na rzecz swoich beneficjentów.

Pana stanowisko w zakresie pytania nr 18 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (pytań). Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Interpretacja rozstrzyga w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 16 i 18, tj. uznania Fundacji Rodzinnej za podatnika podatku od towarów i usług w zakresie planowanej działalności gospodarczej, w szczególności zbycia i odpłatnego udostępniania mienia (Nieruchomości) oraz braku opodatkowania nieodpłatnego świadczenia na rzecz beneficjentów Fundacji Rodzinnej, polegającego na przekazaniu w nieodpłatne korzystanie Nieruchomości będącej własnością Fundacji Rodzinnej.

Natomiast w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 17, tj. prawa do odliczenia lub do zwrotu podatku naliczonego związanego z nabywanymi Nieruchomościami przez Fundację Rodzinną oraz nabywanymi dodatkowymi usługami oraz towarami związanymi z działalnością związaną z Nieruchomościami zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych sprawa zostanie załatwiona odrębnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).