Czy przelewy wierzytelności dokonywane przez Spółkę do SPV stanowią usługę sekurytyzacji świadczoną przez SPV i czy Spółka będzie miała obowiązek rozpoznać import usług podlegających zwolnieniu z podatku VAT, czy podstawą opodatkowania usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki w ramach Programu będzie Wynagrodzenie SPV, czy obowiązek podatkowy importu usługi powstanie z chwilą obciążenia rachunku bankowego Spółki z tytułu zapłaty Wynagrodzenia SPV, czy czynności wykonywane przez Spółkę jako tzw. serwiser w ramach Programu będą stanowiły świadczenie usług na rzecz SPV.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

13 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku od towarów i usług, który dotyczy ustalenia:

-   czy przelewy wierzytelności dokonywane przez Spółkę do SPV w ramach Programu stanowią usługę sekurytyzacji świadczoną przez SPV w związku z czym Spółka będzie miała obowiązek rozpoznać import usług podlegających zwolnieniu z podatku VAT,

-    czy podstawą opodatkowania usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki w ramach Programu będzie Wynagrodzenie SPV,

-    czy obowiązek podatkowy importu usługi świadczonej przez SPV w ramach Programu na rzecz Spółki powstanie z chwilą obciążenia rachunku bankowego Spółki z tytułu zapłaty Wynagrodzenia SPV (ang. Funding Fee),

-    czy czynności wykonywane przez Spółkę jako tzw. serwiser w ramach Programu będą stanowiły świadczenie usług na rzecz SPV.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(A) sp. z o.o. z siedzibą w (…) (dalej „Wnioskodawca” lub „Spółka”) jest polskim rezydentem podatkowym, tj. podlega w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Spółka jest członkiem międzynarodowej grupy kapitałowej (…) (dalej: „Grupa”).

Opis programu sekurytyzacji

Spółka planuje przystąpienie do programu sekurytyzacji (dalej: „Program” lub „Sekurytyzacja”), w ramach którego jej wierzytelności (…) zbywane będą na rzecz spółki celowej (dalej: „SPV”).

SPV jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (utworzoną na podstawie prawa (…)) oraz rezydentem podatkowym tego państwa. SPV jest podmiotem sekurytyzacyjnym oraz podlega (…) ustawie o sekurytyzacji. SPV nie prowadzi działalności na terenie Polski w formie zakładu, Spółka oraz SPV są podmiotami niepowiązanymi. W ramach Programu Spółka uzyskiwać będzie środki pieniężne (w formie wynagrodzenia za zbycie wierzytelności należnego od SPV) jeszcze przed terminem wymagalności zbywanych wierzytelności.

Środki wykorzystywane przez SPV do nabywania wierzytelności w ramach Programu pochodzić będą z zewnętrznych źródeł finansowania, w tym przede wszystkim z tytułu emisji papierów wartościowych nabywanych przez zewnętrznych inwestorów (zagraniczna instytucja bankowa).

Jako że Sekurytyzacja będzie transakcją nieujawnioną, dłużnicy Spółki nie zostaną poinformowani o sprzedaży wierzytelności na rzecz SPV. W związku z tym dłużnicy nadal będą wpłacać należności związane z ww. wierzytelnościami na rachunki Spółki. W tym kontekście, zgodnie z zasadami Programu, Spółka będzie kontynuować administrowanie zbywanymi na rzecz SPV wierzytelnościami (jako tzw. serwiser). Funkcja serwisera polegać będzie przede wszystkim na przyjmowaniu płatności od klientów (dłużników Spółki z tytułu wierzytelności zbytych na rzecz SPV), przekazywaniu tych płatności na rzecz SPV, identyfikowaniu uzyskiwanych płatności, wzywaniu dłużników do zapłaty w przypadku opóźnienia itd. W związku z realizacją tych czynności Spółka nie będzie otrzymywała wynagrodzenia, co zostało uwzględnione w procesie kalkulacji wynagrodzenia SPV, o którym mowa niżej.

Umowne ramy funkcjonowania Programu określone zostały w licznych dokumentach, przy czym kwestie związane ze zbywaniem wierzytelności na rzecz SPV uregulowane są przede wszystkim w wielostronnej umowie (której stroną jest m.in. Spółka) zatytułowanej jako „(…)” (dalej: „Umowa (…)” lub „Umowa”) oraz dokumencie dotyczącym opłat transakcyjnych zatytułowanym „(…)” (dalej: „(…)”). Z treści Umowy wynika, że Umowa oraz wszelkie zobowiązania pozaumowne z niej wynikające lub z nią związane podlegają prawu (…) i zgodnie z nim powinny być interpretowane.

Jak wynika z powyższych informacji, Sekurytyzacja nie będzie ograniczona wyłącznie do zbywania przez Spółkę (oraz inne podmioty z Grupy) wierzytelności na rzecz SPV, ale wiązać się będzie również z koniecznością realizowania innych, kluczowych dla właściwego funkcjonowania Programu operacji (obsługa i administrowanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami poprzez wykonywanie obowiązków serwisera, etc.).

Uczestnicy programu w umowie zobowiążą się przestrzegać przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji, a także zmieniające dyrektywy 2009/65/WE, 2009/138/WE i 2011/61/UE oraz rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 648/2012.

Zbycie (cesja) wierzytelności przez Spółkę na rzecz SPV

Na podstawie Umowy (…), Spółka zbywać będzie odpłatnie na rzecz SPV pakiety wierzytelności (…) (powstałych w wyniku prowadzonej przez Spółkę działalności). Sprzedaż pakietów wierzytelności odbywać się będzie periodycznie, w ustalonych przez strony terminach. Oferty nabycia wierzytelności Spółki składane będą SPV przez Spółkę. Wierzytelności będą zbywane przez Spółkę - zgodnie z Umową (…), każdorazowo transfer wierzytelności na rzecz SPV kwalifikowany będzie jako tzw. faktyczna sprzedaż (ang. True Sale), w związku z czym z chwilą przyjęcia przez SPV oferty zakupu wierzytelności Spółki, na SPV przechodzić będą wszelkie prawa do tych wierzytelności oraz do związanych z nimi świadczeń ubocznych. Zbycie wierzytelności na rzecz SPV będzie miało charakter definitywny.

Wierzytelności zbywane w ramach Programu na rzecz SPV powinny spełniać określone w Umowie (…) warunki (ang. Eligibility Criteria), w tym przede wszystkim nie mogą stanowić należności przeterminowanych, należności spornych (tj. takich, które są kwestionowane przez dłużników) ani należności zagrożonych nieściągalnością. Zgodnie z założeniami Programu SPV ma bowiem nabywać tylko takie wierzytelności, od których - na dzień złożenia oferty nabycia - oczekuje się, że zostaną zaspokojone przez dłużników.

Wynagrodzenie Spółki z tytułu zbycia wierzytelności na rzecz SPV

W zamian za nabywane wierzytelności SPV będzie płacić na rzecz Spółki wynagrodzenie (ang. Purchase Price, dalej również jako: „Cena nabycia”). Wynagrodzenie płatne będzie w momencie zakupu każdych kolejnych pakietów wierzytelności. Co do zasady, wynagrodzenie należne Spółce równe będzie wartości nominalnej zbywanych wierzytelności pomniejszonej o:

₋   rezerwę zabezpieczającą spodziewany brak uregulowania należności nabytych przez SPV (ang. Loss Reserve) (w przypadku, gdy kontrahent Spółki ureguluje wierzytelność zakupioną przez SPV, kwota ta jest zwracana Spółce),

₋   rezerwę zabezpieczającą kwoty należne SPV od Wnioskodawcy na pokrycie przewidywanych strat z tytułu sprzeciwów dłużników zgłoszonych po sprzedaży należności (ang. Dilution Reserve) (niewykorzystana część rezerwy zwracana jest Spółce),

₋   rezerwę zabezpieczającą płatności odsetek przez SPV na rzecz inwestorów (ang. Yield Reserve) (niewykorzystana część rezerwy zwracana jest Spółce).

Wynagrodzenie SPV

Zgodnie z (…), wynagrodzenie SPV (ang. Funding Fee) ma być uiszczane przez Spółkę na rzecz SPV za miesięczne okresy rozliczeniowe na specjalne konto SPV bez potrąceń.

Będzie ono obliczane jako suma poszczególnych kwot wyliczanych na każdy dzień kalendarzowy danego miesiąca według wzoru:

(A + B) * C * (1/360), przy czym:

A - oznacza codziennie aktualizowany wskaźnik Euro Short Term (ESTR), tj. krótkoterminową stopę euro;

B - oznacza marżę w wysokości (…) % rocznie;

C - oznacza pozostałą wartość nabytych przez SPV wierzytelności, dla których wartość nie została jeszcze przekazana przez Spółkę na rzecz SPV (kwota należności pozostała do spłaty przez dłużników) w danym dniu kalendarzowym (ang. Outstanding Purchase Price).

Uregulowanie należności przez dłużników Spółki i przekazanie ich SPV

Jak było wskazane powyżej, Spółka - działając jako serwiser - przekazuje otrzymane od dłużników należności do SPV (jako wierzyciela z tytułu tych należności). Spółka w związku z wykonywaniem tych czynności nie będzie otrzymywać osobnego wynagrodzenia, gdyż zostało ono uwzględnione przy ustalaniu ogólnej ceny związanej z wykonaniem Umowy.

Obowiązek odkupu wierzytelności przez Spółkę

W pewnych przypadkach w ramach Programu Spółka może być zobowiązana do odkupu od SPV uprzednio zbytych na rzecz tego podmiotu wierzytelności. Takie zobowiązanie może mieć miejsce w przypadku naruszenia ustalonych warunków Sekurytyzacji, w szczególności, gdy dana wierzytelność w momencie jej zbycia na rzecz SPV nie spełniała wymogów niezbędnych do objęcia jej Programem, w tym z uwagi na jej sporny charakter. W opisanych wyżej przypadkach, gdy wierzytelność nie spełniała warunków do objęcia jej Sekurytyzacją (nie powinna być włączona do Programu), przyjmowana będzie fikcja prawna uregulowania zobowiązania przez dłużnika (tj. otrzymania przez Spółkę spłaty wierzytelności uprzednio zbytej na rzecz SPV). W związku z tym Spółka zobowiązana będzie do przekazania płatności (w wysokości, w której powinna zostać uregulowana przez dłużnika) na rzecz SPV, a SPV dokona w zamian zbycia na rzecz Spółki prawa do tej wierzytelności (dochodzi do odkupu wierzytelności przez Spółkę od SPV).

Spółka informuje również, iż poza niniejszym wnioskiem równolegle złożyła wniosek o interpretację indywidualną dotyczącą skutków przystąpienia do Programu na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych.

Pytania

1.  Czy przelewy wierzytelności dokonywane przez Spółkę do SPV w ramach Programu stanowią usługę sekurytyzacji świadczoną przez SPV w związku z czym Spółka będzie miała obowiązek rozpoznać import usług podlegających zwolnieniu z podatku VAT?

2.  Czy podstawą opodatkowania usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki w ramach Programu będzie Wynagrodzenie SPV?

3.  Czy obowiązek podatkowy importu usługi świadczonej przez SPV w ramach Programu na rzecz Spółki powstanie z chwilą obciążenia rachunku bankowego Spółki z tytułu zapłaty Wynagrodzenia SPV (ang. Funding Fee)?

4.  Czy czynności wykonywane przez Spółkę jako tzw. serwiser w ramach Programu będą stanowiły świadczenie usług na rzecz SPV?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z przelewami wierzytelności dokonywanymi przez Spółkę do SPV w ramach Programu to SPV świadczy usługę sekurytyzacji na rzecz Spółki w związku z czym, Spółka będzie miała obowiązek rozpoznać import usług podlegających zwolnieniu z podatku VAT.

2.Zdaniem Wnioskodawcy podstawą opodatkowania usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki w ramach Programu będzie Wynagrodzenie SPV (ang. Funding Fee).

3.Zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy dla importu usługi świadczonej przez SPV w ramach Programu na rzecz Spółki powstanie z chwilą obciążenia rachunku bankowego Spółki z tytułu zapłaty Wynagrodzenia SPV (ang. Funding Fee).

4.Zdaniem Wnioskodawcy czynności wykonywane przez Spółkę jako tzw. serwiser w ramach Programu nie będą stanowiły świadczenia usług na rzecz SPV.

UZASADNIENIE STANOWISKA SPÓŁKI

Ad. 1

Uzasadnienie stanowiska Spółki odnośnie do pytania oznaczonego numerem 1

Czynności dokonywane przez SPV na rzecz Spółki jako świadczenie usług

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez odpłatne świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi odpłatnej dostawy towarów. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem sądów administracyjnych (por. m.in. wyrok NSA z 12.06.2013 r., I FSK 1128/12; wyrok NSA z 22.04.2016 r., I FSK 1720/14) oraz organów podatkowych (por. interpretacja indywidualna DKIS z 18.08.2021 r., 0114-KDIP4-3.4012.343.2021.2.MP; interpretacja indywidualna DKIS z 24.01.2018 r., 0114-KDIP1-2.4012.5.2018.1.SM) aby dana czynność mogła zostać uznana za świadczenie usług w świetle przepisów ustawy o VAT, powinny zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:

-istnieje konkretny podmiot, będący bezpośrednim beneficjentem danego świadczenia, tj. usługobiorcy,

-świadczeniu usługodawcy odpowiada świadczenie wzajemne (odpłatność) ze strony usługobiorcy,

-obowiązek do danego świadczenia wynika ze stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą.

W ocenie Wnioskodawcy, w opisanej powyżej transakcji, w ramach której Spółka będzie przenosić do SPV wierzytelności, a SPV będzie te wierzytelności nabywać w zamian za wynagrodzenie wszystkie wyżej wymienione przesłanki zostaną spełnione.

Usługobiorcą, tj. beneficjentem świadczenia (ogółu czynności wykonywanych przez SPV, w szczególności pozyskiwania środków pieniężnych oraz zapłaty wynagrodzenia za pakiety wierzytelności) będzie w tym przypadku Spółka - uzyska ona bowiem finansowanie swojej działalności. Jednocześnie ww. świadczeniu SPV będzie odpowiadało świadczenie wzajemne ze strony Spółki w formie Wynagrodzenia SPV - zatem przesłanka odpłatności także zostanie spełniona. Nie ulega również wątpliwości, że obowiązek do wskazanego świadczenia będzie wynikał ze stosunku prawnego pomiędzy SPV a Spółką - będzie je łączył stosunek zobowiązaniowy powstały w wyniku zawarcia Umowy.

W tym miejscu wskazać dodatkowo należy, że organy podatkowe stoją na stanowisku, że w przypadku sprzedaży wierzytelności (m.in. w ramach sekurytyzacji) to nabywca wierzytelności jest podmiotem świadczącym usługę. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 28.06.2019 r., 0114-KDIP4.4012.243.2019.1.AS DKIS wskazał, że „W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).”

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane przez DKIS m.in. w poniższych interpretacjach indywidualnych:

₋z 16.03.2023 r., 0111-KDIB3-3.4012.23.2023.2.MW,

₋z 12.05.2020 r., 0112-KDIL1-3.4012.79.2020.1.JK,

₋z 5.10.2018 r., 0114-KDIP4.4012.493.2018.2.KM,

₋z 09.04.2018 r., 0113-KDIPT1-2.4012.158.2018.1.JSZ.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy ogół czynności, które będą wykonywane przez SPV na rzecz Spółki w ramach Programu należy uznać za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT,

Świadczenie usług przez SPV na rzecz Spółki a zwolnienie z podatku VAT

Przechodząc dalej, zdaniem Wnioskodawcy opisane wyżej świadczenie usług w rozumieniu VAT powinno być zakwalifikowane jako usługa sekurytyzacyjna.

Na gruncie prawa Unii Europejskiej, zgodnie art. 2 pkt 1 Rozporządzenia 2017/2402 „sekurytyzacja” oznacza transakcję lub program, w wyniku których ryzyko kredytowe związane z ekspozycją lub pulą ekspozycji ulega podziałowi na transze charakteryzujące się wszystkimi następującymi cechami:

a)płatności w ramach transakcji lub programu zależą od dochodów z tytułu ekspozycji lub puli ekspozycji;

b)hierarchia transz określa rozkład strat w czasie trwania transakcji lub programu;

c)transakcja lub program nie tworzy ekspozycji, które posiadają wszystkie cechy wymienione w art. 147 ust. 8 rozporządzenia (UE) nr 575/2013 (tj. ekspozycje związane z kredytowaniem specjalistycznym).

W orzecznictwie podkreśla się natomiast, że:

-    sekurytyzacja polega „na emitowaniu papierów wartościowych, których zabezpieczeniem ekonomicznym są określone wierzytelności” (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2009 r„ III CZP 65/09);

-    „Sekurytyzacja jest procesem ekonomicznym mającym za cel uzyskanie środków finansowych z wierzytelności przez emisję papierów wartościowych, których wykup zabezpieczają sekurytyzowane wierzytelności” (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 2007 r., III CZP 101/07).

Należy jednak wskazać, że powyższe ujęcia zdają się być bardziej zorientowane na aspekty ekonomiczne sekurytyzacji, a nie zawarcie umowy sekurytyzacji jako czynności prawnej.

Sekurytyzacja polega na zapewnianiu usługobiorcy z góry określonego stopnia płynności finansowej w zamian za wynagrodzenie oraz prawo do przepływów pieniężnych generowanych przez sekurytyzowane wierzytelności. Z uwagi na brak jednorodnego modelu, za sekurytyzację mogą zostać uznane umowy różniące się co do wielu elementów. Niemniej jednak, generalnie sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego:

-    spółka specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle) zobowiązuje się do zapłaty na rzecz podmiotu sprzedającego wierzytelność ceny nominalnej pomniejszonej o dyskonto obliczone w oparciu o przyjęte przez strony wskaźniki oraz na podstawie ustalonego przez strony wzoru,

-    określona pula wierzytelności zostaje nabywana przez spółkę specjalnego przeznaczenia, która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych (może też zaciągać kredyt na nabycie wierzytelności, emitować dłużne papiery wartościowe, inne instrumenty kredytowe),

-    wierzytelności powinny spełniać ustalone wcześniej kryteria kwalifikujące je do sekurytyzacji, czyli być wierzytelnościami tzw. performującymi - niestanowiącymi wierzytelności nieściągalnych ani zagrożonych nieściągalnością (ryzyko nieściągalności wierzytelności pozostaje stronie sprzedawcy wierzytelności),

-    celem sekurytyzacji nie jest ściąganie długów od dłużników przez spółkę specjalnego przeznaczenia (nabywcę wierzytelności); windykacją wierzytelności zajmuje się podmiot, który zbył wierzytelności na rzecz spółki specjalnego przeznaczenia, innymi słowy celem spółki specjalnego przeznaczenia nie jest faktyczne nabycie przedmiotowych wierzytelności i w konsekwencji próba ich odzyskania od dłużników.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy opisany w zdarzeniu przyszłym model Programu będzie stanowił usługę sekurytyzacyjną, z uwagi na to, że w modelu transakcji:

-    Spółka w celu uzyskania finansowania dokona odpłatnego zbycia wierzytelności na rzecz spółki specjalnego przeznaczenia (tj. SPV),

-    w zamian za nabywane wierzytelności SPV będzie płacić na rzecz Spółki wynagrodzenie (Cenę nabycia),

-    środki wykorzystywane przez SPV do nabywania wierzytelności będą pochodzić przede wszystkim z tytułu emisji papierów wartościowych nabywanych przez zewnętrznych inwestorów, wierzytelności zbywane w ramach Programu na rzecz SPV powinny spełniać określone warunki, w tym przede wszystkim nie mogą stanowić należności przeterminowanych, należności spornych (tj. takich, które są kwestionowane przez dłużników) ani należności zagrożonych nieściągalnością,

-    uczestnicy Programu zobowiążą się przestrzegać przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2402 z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla sekurytyzacji oraz utworzenia szczególnych ram dla prostych, przejrzystych i standardowych sekurytyzacji, a także zmieniające dyrektywy 2009/65/WE, 2009/138/WE i 2011/61/UE oraz rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 648/2012.

Mając na uwadze powyższy aspekt, kolejnym elementem będzie prawidłowe określenie zwolnienia z VAT odpowiadającego świadczonej usłudze lub przypisanie właściwej stawki VAT, jeżeli usługa taka nie mieści się w kategorii usług zwolnionych.

Przepisy ustawy o VAT przewidują szereg zwolnień dla szeroko rozumianych usług finansowych (m.in. art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38, 39, 40, 40a i 41 ustawy o VAT).

Wnioskodawca zwraca jednak uwagę, iż zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Jednocześnie zgodnie z art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT, ww. zwolnienie nie ma zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego w ramach Programu, SPV przez nabycie puli wierzytelności od Spółki, udzieli Wnioskodawcy finansowania ze środków pieniężnych pochodzących z zewnętrznych źródeł finansowania, w tym przede wszystkim z tytułu emisji papierów wartościowych nabywanych przez zewnętrznych inwestorów. Innymi słowy, istotą przedmiotowej transakcji będzie uzyskanie przez Spółkę finansowania potrzebnego do prowadzenia działalności, implikującego szereg różnorodnych korzyści dla Spółki - począwszy od dostępności środków pieniężnych na wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a skończywszy na poprawie struktury bilansu Spółki.

Dodatkowo należy wskazać, że w ramach Programu to Spółka jako serwiser będzie zajmowała się administrowaniem sprzedawanych wierzytelności (przede wszystkim poprzez przyjmowanie płatności od klientów, tj. dłużników Spółki z tytułu wierzytelności zbytych na rzecz SPV, przekazywanie płatności na rzecz SPV, identyfikowanie uzyskanych płatności, wzywanie dłużników do zapłaty w przypadku opóźnienia itd.). Powyższe wynika z okoliczności, iż celem Programu nie będzie zbycie przez Spółkę puli wierzytelności celem ich windykacji przez SPV.

Uwzględniając powyższe, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu Wierzytelności i zapewnieniu Wnioskodawcy finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, i jednocześnie nie znajdzie do niej zastosowanie ww. wyłączenie dot. ściągania długów.

Takie stanowisko potwierdza wyraźnie orzecznictwo sądów administracyjnych w sprawach dotyczących nabywania wierzytelności w celu finansowania:

-    W wyroku WSA w Warszawie z dnia 27 lutego 2023 r. o sygn. III SA/Wa 2533/22 (orzeczenie nieprawomocne) wskazano że „Świadczenia realizowane w ramach Umowy Serwisowej są faktycznie wykonywane przez Kredytodawcę (zbywcę wierzytelności) na rzecz Banku (nabywcy wierzytelności), a więc odwrotnie niż miałoby to miejsce w przypadku umowy o factoring, gdzie to faktor (tj. w tym przypadku - wedle organu - Bank) realizowałby takie świadczenia na rzecz podmiotu, od którego nabywa wierzytelności, tj. Kredytodawcy. W kontekście przedstawionej powyżej interpretacji zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 40 u.p.t.u. dla usług finansowych w zakresie długów, usługi realizowane przez Bank na rzecz Kredytodawcy powinny zostać uznane za podlegające zwolnieniu z VAT przewidzianym w tym przepisie przepisach.”

₋   Podobnie w wyroku WSA w Warszawie z dnia 22 października 2020 r. o sygn. III SA/Wa 2676/19 (orzeczenie nieprawomocne) wskazano, że „(...) zgodnie z wykładnią celowościową, decydujące znaczenie, czy mamy do czynienia z transakcją dotyczącą usług w zakresie długów jest zasadniczy cel, jaki przyświecał zawarciu umowy (przyczyny i skutki ekonomiczne transakcji). Należy zatem odpowiedzieć na pytanie, czy takie usługi przede wszystkim zmierzają w istocie do ściągnięcia długu (jego egzekucji, windykacji), czy też zasadniczym elementem jest udzielenie finansowania. Jeżeli celem umowy jest udzielenie finansowania, nabycie wierzytelności powinno być zakwalifikowane jako usługa w zakresie długów, gdyż przechodząca na Bank wierzytelność jest skorelowana z zobowiązaniem klienta do spłaty długu.” We wskazanym wyroku, WSA wskazał również że „(...) pojęcie usługi w zakresie długów jest pojęciem szerszym od usługi ściągania długów. Tymczasem ustawodawca rozgraniczył powyższe usługi i nie każda usługa w zakresie długów jest jednocześnie usługą ściągania długów.”

-    W wyroku WSA w Warszawie z dnia 21 stycznia 2020 r. o sygn. III SA/Wa 1579/19 (orzeczenie nieprawomocne) wskazano natomiast, że „nabycie dobrych wierzytelności przez bank nie stanowi factoringu, gdyż poza nabyciem wierzytelności bank nie wykonuje żadnych dodatkowych czynności o charakterze administracyjnym, ani też nie posiada wobec A. dodatkowych obowiązków związanych z nabytą wierzytelnością. Powtórzyć należy, że udzielenie finansowania poprzez nabycie wierzytelności jest jedyną czynnością wiążącą bank z A., a po nabyciu wierzytelności bank nie świadczy na rzecz A. żadnych dodatkowych usług. Reasumując, organ dokonał niewłaściwej oceny co do zastosowania art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT, prowadzącej do uznania, że nabycie przez bank dobrych wierzytelności nosi znamiona usługi ściągania długów, a w konsekwencji nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.”

Powyższe stanowisko znajduje również oparcie w dotychczasowej praktyce organów podatkowych, w tym m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych DKIS:

-    z 12.05.2020 r., 0112-KDIL1-3.4012.79.2020.1.JK: „Przez zbycie Wierzytelności na rzecz SPV, Wnioskodawca uzyska finansowanie potrzebne do prowadzenia działalności. Celem transakcji zawartej pomiędzy SPV a Wnioskodawcą nie będzie zbycie przez Wnioskodawcę Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez niego środków finansowych przed datą wymagalności Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Zatem istotą przedmiotowej transakcji będzie uzyskanie przez Wnioskodawcę finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności. W konsekwencji, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu Wierzytelności i zapewnieniu Wnioskodawcy finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.”,

-    z 28.06.2019 r., 0114-KDIP4.4012.243.2019.1.AS: „Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę polegające na finansowaniu działalności określonych podmiotów poprzez stosowany przez Wnioskodawcę model finansowania oparty na modelu sekurytyzacyjnym, stanowią usługę finansową w zakresie długów, korzystającą ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.”,

₋    z 5.10.2018 r., 0114-KDIP4.4012.493.2018.2.KM: „W analizowanej sprawie charakter czynności wykonywanych przez P. na rzecz Spółki / Banku wskazuje, że P. poprzez nabycie wierzytelności udziela Spółce / Bankowi finansowania i poprawia jej płynność finansową. W efekcie przeprowadzonej sekurytyzacji upłynnione zostaną wierzytelności w stosunku do dłużników poprzez ich wprowadzenie do obrotu w zmienionej formie – w postaci papierów wartościowych. Zatem celem transakcji zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką / Bankiem nie będzie czynność zbycia wierzytelności (uwolnienie się od konieczności odzyskania środków pieniężnych od dłużników), lecz uzyskanie przez Spółkę / Bank finansowania. W konsekwencji, usługę świadczoną przez P. polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Spółce / Bankowi finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT (wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy nie mają zastosowania).”

₋    z 30.08.2018 r., 0114-KDIP1-2.4012.405.2018.1.IG: „Podsumowując, odkup wierzytelności przez Spółkę nie może być rozpatrywany odrębnie, gdyż jest to proces nierozerwalnie związany z kompleksową usługą sekurytyzacji - w konsekwencji, nie stanowi samodzielnej usługi. Z tytułu nabycia usługi sekurytyzacji, Spółka będzie wprawdzie występowała w roli podatnika VAT (na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT), jednak nie będzie zobowiązana do zapłaty VAT należnego, gdyż usługa sekurytyzacji - której zasadniczym celem jest zapewnienie Spółce finansowania - będzie podlegała zwolnieniu z VAT. W rezultacie w przedstawionym zdarzeniu przyszłym odkup Wierzytelności będzie stanowił element usługi sekurytyzacji korzystającej ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.",

₋    z 09.04.2018 r., 0113-KDIPT1-2.4012.158.2018.1.JSZ: „W konsekwencji, usługę świadczoną przez L. polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Wnioskodawcy finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.”

Konkludując, w ocenie Wnioskodawcy, także z uwzględnieniem przytoczonej praktyki sądów administracyjnych oraz DKIS usługi świadczone przez SPV na rzecz Spółki stanowią usługi sekurytyzacyjne zwolnione z VAT na mocy przepisów art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Miejsce świadczenia usług

W dalszej kolejności dla określenia prawidłowych zasad opodatkowania VAT konieczne będzie ustalenie jakie będzie miejsce świadczenia dla omawianej usługi. Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Wyjątki od zasady ogólnej ustalania miejsca świadczenia dla usług świadczonych na rzecz podatników wskazano w art. 28b ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy o VAT.

Zdaniem wnioskodawcy w opisanym zdarzeniu przyszłym szczególne zasady (wskazane w ww. przepisach) dotyczące ustalenia miejsca świadczenia dla usług świadczonych na rzecz podatników nie znajdą zastosowania.

W związku z tym, miejscem opodatkowania usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki w ramach Programu będzie miejsce siedziby Spółki (tj. terytorium kraju w rozumieniu przepisów ustawy o VAT).

Obowiązek rozpoznania importu usług

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Ten z kolei przepis (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT) stanowi, że podatnikami są m.in. osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

-    usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,

-    usługobiorcą - w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - jest podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

W przypadku analizowanej usługi wykonywanej w ramach Programu:

-usługodawcą będzie SPV, tj. podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,

-usługobiorcą będzie Spółka, tj. podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Wobec powyższego, usługa opisana w zdarzeniu przyszłym będzie opodatkowana na terytorium Polski a podatnikiem z tego tytułu będzie Spółka. W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy będzie on miał obowiązek rozpoznać import usług zwolnionych z VAT w związku z nabyciem usługi świadczonej przez SPV w ramach Programu.

Ad. 2

Uzasadnienie stanowiska Spółki odnośnie do pytania oznaczonego numerem 2

Zgodnie z (…), Wynagrodzenie SPV (ang. Funding Fee) będzie uiszczane przez Spółkę na rzecz SPV za miesięczne okresy rozliczeniowe. Jego wysokość będzie stanowiła sumę poszczególnych kwot wyliczanych na każdy dzień kalendarzowy danego miesiąca według wzoru przedstawionego w opisie zdarzenia przyszłego.

Zgodnie z art. 29a ust 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W tym miejscu należy podkreślić, że wynagrodzenie SPV uiszczane przez Spółkę będzie stanowiło zapłatę za usługę świadczoną przez SPV.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy zapłatą za wykonanie usługi przez SPV – a co za tym idzie - podstawą opodatkowania usługi sekurytyzacji świadczonej przez SPV – będzie Wynagrodzenie SPV.

Ad. 3

Uzasadnienie stanowiska Spółki odnośnie do pytania oznaczonego numerem 3

Zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT.

Jednocześnie, zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, przy imporcie usług zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje w momencie obciążenia rachunku bankowego z tytułu zapłaty przez usługobiorcę, tak np. w:

-    interpretacjach indywidualnych DKIS z 2.03.2023 r., 0114-KDIP4-3.4012.658.2022.2.IG oraz z 8.11.2017 r., 0114-KDIP1-1.4012.462.2017.2.AO, w których Organ wskazał, że: „Wnioskodawca nie ma możliwości obiektywnego ustalenia, kiedy odsetki (opłaty) zostają otrzymane, tj. zaksięgowane na rachunku bankowym Pool Leadera (podmiotu zagranicznego, który świadczy na rzecz Wnioskodawcy usługi zarządzania płynnością, usługę gwarancji i udzielił Spółce pożyczki). W konsekwencji, w niniejszej sprawie za moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu ww. usług należy uznać moment przekazania płatności odsetek czy opłaty gwarancyjnej tj. moment obciążenia rachunku bankowego Spółki z tytułu wypłaty odsetek/opłaty gwarancyjnej na rzecz Pool Leadera świadczącego usługi zarządzania płynnością, usługę gwarancji i udzielającego pożyczki Wnioskodawcy, co jest zgodne z art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ustawy o podatku od towarów i usług.”,

-    interpretacji indywidualnej Izby Skarbowej w Warszawie z 1.06.2017 r., IPPP1/4512-284/16-3/AS, w której uznano za prawidłowe następujące stanowisko wnioskodawcy: „Do rozliczenia w zakresie podatku od towarów i usług tej transakcji obowiązana będzie Spółka, jako nabywca przedmiotowych usług. Jednakże usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych będą korzystały ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. Natomiast obowiązek podatkowy w podatku VAT powstawać będzie z chwilą obciążenia rachunku bankowego Spółki z tytułu wypłaty odsetek na rzecz podmiotu udzielającego danej pożyczki.”

Powyższe stanowisko jest także adekwatne do sytuacji Spółki, która nie ma obiektywnie możliwości ustalenia, kiedy SPV otrzyma Wynagrodzenie SPV na swój rachunek bankowy. Moment dokonania zapłaty przez Spółkę jest zaś jej znany i wpisuje się w ideę stosowania metody kasowej określonej w art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy dla importu usługi świadczonej przez SPV w ramach Programu na rzecz Spółki powstanie z chwilą obciążenia rachunku bankowego Spółki z tytułu zapłaty Wynagrodzenia SPV (ang. Funding Fee).

Ad. 4.

Uzasadnienie stanowiska Spółki odnośnie do pytania oznaczonego numerem 4

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że czynności wykonywane przez Spółkę jako tzw. serwiser będą stanowiły nieodpłatne świadczenie usług do celów działalności gospodarczej Spółki, w związku z czym nie będą stanowić odpłatnego świadczenia usług opodatkowanego VAT (tj. w rozumieniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

W opisanym zdarzeniu przyszłym Spółka wykonywała będzie szereg czynności związanych z administrowaniem wierzytelności jako tzw. serwiser, na rzecz SPV - w szczególności w ramach tych czynności Spółka będzie otrzymywać płatności od dłużników, które to następnie będzie przekazywała na rzecz SPV).

Obowiązek dokonywania wskazanych czynności przez Spółkę będzie wynikał ze stosunku prawnego pomiędzy SPV a Spółką - będzie je łączył stosunek zobowiązaniowy powstały w wyniku zawarcia Umowy.

Czynnościom dokonywanym przez Spółkę nie będzie odpowiadało świadczenie wzajemne ze strony SPV, ponieważ zawarta Umowa nie określa konkretnego wynagrodzenia na rzecz Spółki.

Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT z odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o VAT (tj. opodatkowanym podatkiem VAT) zrównuje się również niektóre transakcje dla których nie występuje jakakolwiek odpłatność.

Zgodnie z ww. przepisem, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)  użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)  nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Wobec tego, o opodatkowaniu nieodpłatnego świadczenia usług decyduje bezpośrednio cel tego świadczenia - jeżeli usługi nie są związane z działalnością gospodarczą podatnika, wówczas podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Jeżeli natomiast związek ten wystąpi, nieodpłatne świadczenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT (por. m. in. interpretacja indywidualna DKIS z 5.12.2022 r., 0114-KDIP4-3.4012.585.2022.2.IG, interpretacja indywidualna DKIS z 18.04.2023 r., 0114-KDIP4-3.4012.70.2023.2.RK). Innymi słowy, aby nieodpłatne świadczenie mogło być uznane za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT (w myśl art. 8 ust. 2 ustawy o VAT), musi być świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika.

Czynności wykonywane przez Spółkę jako tzw. serwiser będą świadczone na cele działalności gospodarczej Spółki. Czynności te bowiem umożliwiają uczestniczenie w Programie, który ma na celu uzyskiwanie przez Spółkę środków pieniężnych jeszcze przed terminem wymagalności zbywanych wierzytelności. W efekcie pozwala to zachować Spółce płynność finansową, co bezpośrednio pozwala na prowadzenie działalności gospodarczej. Mając to na uwadze, nie będą one stanowiły odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, zdaniem Wnioskodawcy czynności wykonywane przez Spółkę jako tzw. serwiser w ramach Programu nie będą stanowiły świadczenia usług na rzecz SPV w rozumieniu przepisów ustawy o VAT i tym samym nie będą podlegały opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przy czym, z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Jak wynika z wniosku zamierzają Państwo przystąpić do programu sekurytyzacji („Program”, „Sekurytyzacja”), w ramach którego Państwa wierzytelności (…) zbywane będą na rzecz spółki celowej („SPV”). SPV jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (utworzoną na podstawie prawa (…)) oraz rezydentem podatkowym tego państwa. SPV jest podmiotem sekurytyzacyjnym oraz podlega (…) ustawie o sekurytyzacji. SPV nie prowadzi działalności na terenie Polski w formie zakładu, Państwo oraz SPV są podmiotami niepowiązanymi. W ramach Programu uzyskiwać będą Państwo środki pieniężne (w formie wynagrodzenia za zbycie wierzytelności należnego od SPV) jeszcze przed terminem wymagalności zbywanych wierzytelności.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1061, ze zm.) – zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).

Natomiast pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1034) oraz w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-31 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi:

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego z bilansu banku zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, SPV), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

Z powyższych przepisów wynika, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Jednakże podkreślenia wymaga fakt, że podmiot dokonujący sprzedaży wierzytelności jest zobowiązany dokonać analizy rodzaju wierzytelności będących przedmiotem cesji, tj. skutkować oceną, czy przedmiotowe transakcje nie dotyczą tzw. wierzytelności trudnych, czyli takich, co do których istnieje poważna wątpliwość, że zostaną zaspokojone. Nabycie bowiem na własne ryzyko wierzytelności uznanych za trudne, których cena (niższa od wartości nominalnej) odzwierciedla faktyczną, ekonomiczną ich wartość, będzie pozostawało poza zakresem podatku od towarów i usług, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W kwestii nabycia wierzytelności trudnych po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 27 października 2011 r., w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że „Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży”. W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, że „Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych, o wątpliwej perspektywie spłaty.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia czy przelewy wierzytelności dokonywane przez Państwa do SPV w ramach Programu stanowią usługę sekurytyzacji świadczoną przez SPV w związku z czym będą mieli Państwo obowiązek rozpoznać import usług podlegających zwolnieniu z podatku VAT (kwestia objęta pytaniem nr 1).

Jak wynika z przedstawionych okoliczności sprawy, Sekurytyzacja nie będzie ograniczona wyłącznie do zbywania przez Państwa wierzytelności na rzecz SPV, ale wiązać się będzie również z koniecznością realizowania innych, kluczowych dla właściwego funkcjonowania Programu operacji (obsługa i administrowanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami poprzez wykonywanie obowiązków serwisera, etc.). Zbywać będą Państwo odpłatnie na rzecz SPV pakiety wierzytelności (…) (powstałych w wyniku prowadzonej przez Państwa działalności).

Wierzytelności zbywane w ramach Programu na rzecz SPV powinny spełniać określone w Umowie (…) warunki (ang. Eligibility Criteria), w tym przede wszystkim nie mogą stanowić należności przeterminowanych, należności spornych (tj. takich, które są kwestionowane przez dłużników) ani należności zagrożonych nieściągalnością. W zamian za nabywane wierzytelności SPV będzie płacić na Państwa rzecz wynagrodzenie.

Biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy, że SPV wyświadczy na rzecz Państwa usługę, polegającą na zapewnieniu Państwu środków finansowych potrzebnych do prowadzonej działalności gospodarczej. Za powyższą usługę SPV uzyska od Państwa ustalone w umowie wynagrodzenie. Wobec tego SPV wykona na rzecz Państwa czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji, przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez Państwa do SPV będą wykonane w ramach świadczonej przez SPV na rzecz Państwa usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Trzeba zauważyć, że ustawodawca w treści wskazanej ustawy o VAT zastosował zwolnienie od podatku dla niektórych czynności.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Ponadto, jak stanowi art. 43 ust. 15 ustawy:

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 112.

W myśl art. 135 ust. 1 lit. a i b Dyrektywy 112:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Jak wskazano powyżej, sekurytyzacja, czyli operacja finansowa, której zasadniczym celem jest pozyskiwanie kapitału, polega na emisji dłużnych papierów wartościowych pod zastaw należności, którymi są najczęściej wierzytelności. Transakcja sekurytyzacyjna stanowi złożony proces, na który składa się szereg czynności, np. wyodrębnienie jednolitej puli aktywów przez inicjatora sekurytyzacji, przeniesienie tych aktywów na rzecz podmiotu emisyjnego (np. cesja wierzytelności), emisja papierów wartościowych przez podmiot emisyjny.

W analizowanej sprawie charakter czynności wykonywanych przez SPV na rzecz Państwa wskazuje, że SPV przez nabycie wierzytelności udzieli Państwu finansowania ze środków, które pochodzić będą z zewnętrznych źródeł finansowania, w tym przede wszystkim z tytułu emisji papierów wartościowych nabywanych przez zewnętrznych inwestorów (zagraniczna instytucja bankowa). Celem SPV nie będzie faktyczne nabycie przedmiotowych wierzytelności i w konsekwencji próba ich odzyskania od dłużników. Państwo będą zajmować się obsługą administracyjną zbytych na rzecz SPV wierzytelności.

Przez zbycie wierzytelności na rzecz SPV, zapewnią Państwo sobie finansowanie prowadzonej przez Państwa działalności. Celem transakcji zawartej pomiędzy Państwem, a SPV nie będzie zbycie przez Państwa wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Państwa środków finansowych przed wymagalnością wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV poprzez emisję przez SPV papierów wartościowych nabywanych przez zewnętrznych inwestorów.

Zatem istotą przedmiotowej transakcji będzie uzyskanie przez Państwa (inicjatora) finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności, w której SPV będzie pełniła rolę subpartycypanta finansującego inicjatora.

W konsekwencji, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Państwu finansowania należy potraktować jako usługę wykonywaną przez subpartycypanta, polegającą na finansowaniu inicjatora w zamian za wypłatę wpływów z określonych w umowie wierzytelności, podlegającą co do zasady zwolnieniu od VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Do powyższej usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy. Wskazany artykuł wyłącza możliwość zastosowania zwolnienia z VAT w zakresie „czynności ściągania długów, w tym factoringu”. Oznacza to, że opodatkowanie VAT przewidziano jedynie dla zdarzeń, z którymi wiąże się podejmowanie czynności mających na celu ściągnięcie długu, co nie ma miejsca w ramach czynności sprzedaży Wierzytelności do jednostki specjalnego przeznaczenia do celów sekurytyzacji oraz wyemitowania przez nabywcę wierzytelności papierów wartościowych celem uzyskania finansowania na zakup Wierzytelności.

W konsekwencji, usługa świadczona przez SPV polegająca na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Państwu finansowania korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Podsumowując, przelewy (sprzedaż) wierzytelności przez Państwa do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Państwa podlegającej zwolnieniu z podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Państwa wątpliwości dotyczą też kwestii, czy Państwo będą zobowiązani do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Miejsce świadczenia to nic innego jak miejsce opodatkowania danej czynności. Zatem, jego określenie ma istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia państwa, w którym powstanie obowiązek podatkowy z tytułu danej czynności.

Wskazać należy, że miejsce świadczenia to nic innego jak miejsce opodatkowania danej czynności. Zatem, jego określenie ma istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia państwa, w którym powstanie obowiązek podatkowy z tytułu danej czynności.

Regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

Stosownie do art. 28a ustawy – na potrzeby stosowania rozdziału dotyczącego miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Według ust. 2 ww. artykułu ustawy o VAT:

Art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o podatku od towarów i usług. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy o VAT:

Natomiast w myśl art. 28b ust. 3 ustawy o VAT:

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy

W myśl art. 2 pkt 9 ustawy:

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powołany art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje na sytuację, gdy usługa, której miejsce świadczenia a tym samym opodatkowania na podstawie przepisów ustawy jest Polska zostaje opodatkowana przez nabywcę, który dokonał jej nabycia od dostawcy spoza terytorium Polski. Warunkiem zastosowania odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy względem podlegających opodatkowaniu w Polsce usług jest spełnienie warunków dotyczących usługodawcy jak i usługobiorcy.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże do świadczonej przez SPV usługi sekurytyzacji na rzecz Państwa nie znajdują one zastosowania. W konsekwencji, do usługi tej mają zastosowanie zasady ogólne ustalania miejsca świadczenia wynikające art. 28b ustawy.

Z analizy sprawy wynika, że są Państwo polskim rezydentem podatkowym, tj. podlegają Państwo w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Natomiast SPV jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…) (utworzoną na podstawie prawa (…)) oraz rezydentem podatkowym tego państwa. SPV jest podmiotem sekurytyzacyjnym oraz podlega (…) ustawie o sekurytyzacji. SPV nie prowadzi działalności na terenie Polski w formie zakładu, Państwo oraz SPV są podmiotami niepowiązanymi.

Wobec powyższego, mając na uwadze, że Państwo są usługobiorcą usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV polegającej na nabywaniu wierzytelności od Państwa, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Państwo – nabywca usługi - mają siedzibę działalności gospodarczej.

Jak wynika z opisu sprawy spełniają Państwo definicję podatnika, o której mowa w art. 28a ustawy. Zatem, stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia, a tym samym miejscem opodatkowania świadczonej przez SPV na rzecz Państwa usługi Sekurytyzacji jest miejsce, w którym Państwo posiadają siedzibę działalności gospodarczej, tj. Polska. Przy tym Państwo, jako podmiot posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski, spełniają warunki określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy.

Co więcej, skoro SPV posiada siedzibę w innym kraju, niż Polska oraz, jak wskazali Państwo w opisie sprawy, SPV nie prowadzi na terytorium Polski 1działalności gospodarczej, spełniony jest również warunek określony w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy.

Wobec powyższego, to Państwo będą zobowiązani, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować świadczoną przez SPV usługę Sekurytyzacji, zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami prawa podatkowego. Nabycie przez Państwa wskazanej usługi Sekurytyzacji od SPV stanowi dla Państwa import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko, w zakresie objętym pytaniem nr 1, jest prawidłowe.

W odniesieniu do ustalenia podstawy opodatkowania usług świadczonych przez SPV w ramach Sekurytyzacji należy wskazać, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

W myśl art. 29a ust. 6 ustawy:

Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Kluczowa dla zrozumienia konstrukcji podstawy opodatkowania jest zatem analiza pojęcia wynagrodzenia rozumianego jako wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Z okoliczności sprawy wynika, że w zamian za udział SPV w transakcji Sekurytyzacji i zapewnienie Państwu finansowania poprzez zapłatę ceny za wierzytelności, SPV uzyska od Państwa odpowiednie wynagrodzenie.

Państwa wątpliwości objęte pytaniem nr 2 dotyczą kwestii, czy podstawą opodatkowania usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółki w ramach Programu będzie Wynagrodzenie SPV.

Jak wynika z opisu sprawy, w zamian za pozyskanie środków finansowych wskutek dokonania Sekurytyzacji, zgodnie z (…), wynagrodzenie SPV (ang. Funding Fee) ma być uiszczane przez Państwa na rzecz SPV za miesięczne okresy rozliczeniowe na specjalne konto SPV bez potrąceń.

Wobec powyższego mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz przywołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że podstawą opodatkowania usług świadczonych na rzecz Państwa przez SPV w ramach umowy sprzedaży wierzytelności będzie kwota wynagrodzenia należnego SPV od Państwa za przeprowadzenie kompleksowej transakcji Sekurytyzacji.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Zgodnie z zasadą ogólną, zawartą w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT:

W myśl art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy:

Natomiast zgodnie z ust. 6 ww. artykułu:

W przedmiotowej sprawie SPV świadczy na rzecz Państwa usługi zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy. Z konstrukcji przywołanych wyżej przepisów wynika, że dla podatnika, który wykonuje takie czynności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Regulację tę stosuje się także do importu usług, dlatego należy uznać, że obowiązek dla Państwa z tytułu importu usługi Sekurytyzacji powstanie w momencie dokonania przez Państwa zapłaty wynagrodzenia za usługę świadczoną przez SPV na Państwa rzecz.

W związku z tym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Państwa watpliwości, objęte pytaniem nr 4, dotyczą kwestii czy czynności wykonywane przez Państwa jako tzw. serwisera w ramach Programu będą stanowiły świadczenie usług na rzecz SPV.

Należy zauważyć, że z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usługi co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Obydwa warunki muszą być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie jest usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez dokonującego dostawy/świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy odpowiednio za odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług określone w art. 7 i w art. 8 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Podkreślić ponadto należy, że w ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Regulacje w tym względzie zostały zawarte w przywołanym wcześniej art. 8 ust. 2 ustawy.

Dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Za usługi niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami tej działalności.

Opodatkowaniu podlegają natomiast te usługi, których cel nie wiąże się z prowadzoną działalnością. Chodzi tu o świadczenie takich usług, które nie mają żadnego wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów obecnych lub potencjalnych. Dotyczyć to będzie więc takich czynności, które zostały wykonane w ramach działalności gospodarczej, lecz nie na jej potrzeby. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Z opisu sprawy wynika, że po zbyciu Wierzytelności do SPV, zgodnie z zasadami Programu, będą Państwo kontynuować administrowanie zbywanymi na rzecz SPV wierzytelnościami (jako tzw. serwiser). Funkcja serwisera polegać będzie przede wszystkim na przyjmowaniu płatności od klientów (dłużników Państwa z tytułu wierzytelności zbytych na rzecz SPV), przekazywaniu tych płatności na rzecz SPV, identyfikowaniu uzyskiwanych płatności, wzywaniu dłużników do zapłaty w przypadku opóźnienia itd. W związku z realizacją tych czynności nie będą Państwo otrzymywać wynagrodzenia, co zostało uwzględnione w procesie kalkulacji wynagrodzenia SPV.

Okoliczności sprawy wskazują, że czynności wykonywane przez Państwa jako tzw. serwisera będą świadczone na cele Państwa działalności gospodarczej. Czynności te bowiem umożliwiają Państwu uczestniczenie w Programie, który ma na celu uzyskiwanie przez Państwa środków pieniężnych jeszcze przed terminem wymagalności zbywanych wierzytelności. W efekcie pozwala to zachować Państwu płynność finansową, co bezpośrednio pozwala na prowadzenie działalności gospodarczej.

Mając to na uwadze, nie będą one stanowiły odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, czynności wykonywane przez Państwa jako tzw. serwisera w ramach Programu nie będą stanowiły świadczenia usług na rzecz SPV w rozumieniu przepisów ustawy o VAT i tym samym nie będą podlegały opodatkowaniu VAT.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy lub zmiany stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...), (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935, dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-     w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-     w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.