Możliwość wystawienia faktury za najem nieruchomości na rzecz żony, gdzie nieruchomość znajduje się we wspólności majątkowej małżeńskiej. - Interpretacja - 0114-KDIP1-3.4012.670.2024.2.KP
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Możliwość wystawienia faktury za najem nieruchomości na rzecz żony, gdzie nieruchomość znajduje się we wspólności majątkowej małżeńskiej.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
30 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 30 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości wystawienia faktury za najem nieruchomości na rzecz żony, gdzie nieruchomość znajduje się we wspólności majątkowej małżeńskiej.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Od 2011 r. Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą specjalizującą się w usługach programistycznych. W czerwcu 2015 r. Wnioskodawca wraz z żoną zakupił lokal usługowy w (…) (ok 50 m2), który stanowi wspólny majątek Wnioskodawcy i jego żony, jednak jest on cały czas amortyzowany w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy (czyli od ok 9 lat).
W 2015 r. Wnioskodawca poszerzył zakres działalności o produkcję i sprzedaż wyrobów cukierniczych, tak więc już przez 9 lat prowadzi cukiernię w zakupionym lokalu. Wnioskodawca jest również zarejestrowanym podatnikiem VAT i skorzystał z możliwości odliczenia podatku VAT przy zakupie tego lokalu.
Aktualnie żona Wnioskodawcy planuje rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, w której będzie prowadzić cukiernię. Wnioskodawca chciałby się skupić na działalności programistycznej i z tego powodu rozważa wynajem żonie wspomnianego lokalu usługowego aby mogła w nim prowadzić cukiernię. Wnioskodawca zamierza wystawiać faktury VAT za wynajem tego lokalu, na warunkach rynkowych, w wysokości 6000 zł miesięcznie plus podatek VAT. Lokal ma powierzchnię około 50 m2 i jest w pełni wyposażony. Żona Wnioskodawcy, będąca zarejestrowanym podatnikiem VAT, będzie mogła zaksięgować faktury za wynajem oraz koszty eksploatacyjne (prąd, czynsz itp.) jako koszty uzyskania przychodu w ramach prowadzonej przez siebie działalności cukierniczej.
Pytanie
Czy Wnioskodawca może wynająć żonie lokal usługowy i wystawiać jej co miesiąc fakturę VAT za wynajem lokalu, po stawkach rynkowych?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, planowany wynajem lokalu usługowego żonie, która zamierza rozpocząć działalność gospodarczą w zakresie cukiernictwa, jest w pełni zgodny z przepisami prawa podatkowego, w szczególności z ustawą o podatku od towarów i usług.
Wynajem ten, realizowany na warunkach rynkowych i dokumentowany poprzez regularne fakturowanie, spełnia wymogi stawiane transakcjom pomiędzy podmiotami powiązanymi, co pozwala na prawidłowe zaksięgowanie wydatków jako kosztów uzyskania przychodu w działalności żony Wnioskodawcy. Dodatkowo, jako że obie strony transakcji są zarejestrowanymi podatnikami VAT, faktury za wynajem będą prawidłowo dokumentowały obowiązki podatkowe.
Ponadto, kontynuacja amortyzacji tego lokalu w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy, mimo wynajmu, również znajduje uzasadnienie w przepisach dotyczących amortyzacji środków trwałych używanych w działalności gospodarczej, co dodatkowo potwierdza zasadność ekonomiczną i prawną planowanej operacji. Z powyższych przyczyn Wnioskodawca uważa, że planowane działanie jest zgodne z obowiązującym prawem podatkowym i korzystanie z przewidzianych przez prawo możliwości jest prawidłowe i uzasadnione.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Przepis art. 8 ust. 1 ustawy wskazuje, że:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych.
Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Z powyższego przepisu wynika, że wystawienie faktury związane jest ze świadczeniem usług przez podatnika VAT na rzecz innego podatnika lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Zauważyć należy, że ww. przepis zawiera zobowiązanie (obowiązek) wystawienia faktury, ale wyłącznie przez podatnika i wyłącznie na rzecz innego podatnika VAT. Przepis zobowiązuje, jest to zatem czynność obligatoryjna. Nie jest to zatem czynność fakultatywna - wynikającą z prawa podatnika czy też swobodnego uznania podatnika.
Podkreślić należy, że faktury są dokumentami sformalizowanymi i muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa w tym względzie. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla w sposób prawidłowy zdarzenie gospodarcze. Celem wystawienia faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych. Faktura pełni bowiem szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt m.in. wykonanej usługi, którą rozumieć należy w kontekście art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatne świadczenie usług. Zatem zadaniem faktury jest dokumentowanie m.in. faktycznie wykonanej usługi.
Faktura ma odzwierciedlać faktyczne zdarzenie gospodarcze nie tylko w aspekcie podmiotowym, ale również w aspekcie przedmiotowym oraz ilościowym. Tym samym faktura musi potwierdzać, że w rzeczywistości doszło do dostawy towarów lub świadczenia usług pomiędzy konkretnymi podmiotami, w zakresie ściśle określonego towaru lub usługi oraz w zakresie ilości danego towaru lub usługi. Wymienione cechy decydują o rzetelności wystawionego dokumentu, tj. zawierania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych.
Ze wskazanych przepisów wynika, że faktura dokumentuje wyłącznie określone zdarzenia gospodarcze, których katalog wynika z określonych przepisów ustawy. Faktura stanowi zatem dowód potwierdzający m.in. wykonanie usług, czyli odpłatnego świadczenia usług między podatnikami.
Z opisu sprawy wynika, że w czerwcu 2015 r. wraz z żoną zakupił Pan lokal usługowy, który stanowi wspólny majątek Pana i Pana żony, jest on cały czas amortyzowany w ramach Pana działalności gospodarczej. Przez 9 lat prowadzi Pan cukiernię w zakupionym lokalu. Jest Pan zarejestrowanym podatnikiem VAT i skorzystał z możliwości odliczenia podatku VAT przy zakupie tego lokalu. Aktualnie Pana żona planuje rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, w której będzie prowadzić cukiernię. Chciałby Pan się skupić na działalności programistycznej i z tego powodu rozważa wynajem żonie wspomnianego lokalu usługowego aby mogła w nim prowadzić cukiernię. Zamierza Pan wystawiać faktury VAT za wynajem tego lokalu, na warunkach rynkowych, w wysokości 6000 zł miesięcznie plus podatek VAT.
Pana wątpliwości dotyczą kwestii, czy może Pan wynająć żonie lokal usługowy i wystawiać jej co miesiąc fakturę VAT za wynajem lokalu, po stawkach rynkowych.
Stosownie do art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Zgodnie z art. 662 § 1 Kodeksu cywilnego:
Wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywać ją w takim stanie przez czas trwania najmu.
Należy zauważyć, że najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Wynajmujący może wynająć nieruchomość osobie trzeciej, która nie jest współwłaścicielem tej nieruchomości.
Co do zasady, najem jako usługa, wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywana jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zawierane umowy najmu mają zazwyczaj długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe).
W tym miejscu należy wskazać, że małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w cytowanym wyżej art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.
Pana zdaniem, jako że obie strony transakcji są zarejestrowanymi podatnikami VAT, faktury za wynajem będą prawidłowo dokumentowały obowiązki podatkowe.
Należy wskazać, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Stosownie do art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Zgodnie z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Natomiast zgodnie z art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Jednak w myśl art. 47 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.
Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Należy zauważyć, że wspólność majątkowa małżeńska jest jedną z dwóch postaci wspólności majątkowych, w których nie występują udziały. Skoro więc nie można dokonać prawnie skutecznego wydzielenia udziałów w majątku wspólnym małżonków, to nie można wynająć lokalu będącego we współwłasności majątkowej małżeńskiej na rzecz drugiego małżonka, który jest też właścicielem tego lokalu.
Zatem biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy wskazać, że skoro lokal usługowy nabyty w ramach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej należy do majątku wspólnego Pana i Pana żony to nie ma prawnie skutecznej możliwości aby mógł Pan wynajął lokal usługowy żonie, ponieważ zgodnie z powyższymi przepisami lokal, o którym mowa we wniosku jest także własnością Pana żony. Majątek wspólny małżonków w czasie trwania małżeństwa jest niepodzielny. Nie można zatem wynająć lokalu jego właścicielowi. Tym samym brak jest podstaw do sporządzenia umowy najmu pomiędzy małżonkami będącymi we wspólności małżeńskiej i wystawienia z tego tytułu faktur.
Bez znaczenia pozostaje także fakt, że Pana żona prowadząc działalność gospodarczą w zakresie cukiernictwa będzie podatnikiem podatku od towarów i usług, ponieważ nie może Pan wynająć lokalu żonie, która jest również jego właścicielem.
W efekcie Pana stanowisko uznaję za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA),
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).