Brak opodatkowania podatkiem od towarów i usług wykonywanego na rzecz Mieszkańców Świadczenia w zakresie usługi indywidualnego transportu door-to-door. Brak obowiązku ewidencjonowania ww. usług na kasie fiskalnej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług dotyczące braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wykonywanego na rzecz Mieszkańców Świadczenia w  zakresie usługi indywidualnego transportu door-to-door jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 12 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

-braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wykonywanego na rzecz Mieszkańców Świadczenia w zakresie usługi indywidualnego transportu door-to-door,

-braku obowiązku ewidencjonowania ww. usług na kasie fiskalnej.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 16 października 2024 r. (data wpływu 16 października 2024 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT).

Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2024 r. poz.  609; dalej: ustawa o samorządzie gminnym) Gmina jest wyposażona w osobowość prawną i posiada zdolność do czynności cywilnoprawnych. Gmina wykonuje zadania własne (określone w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym) samodzielnie lub poprzez powołane gminne jednostki organizacyjne.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 oraz pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym zadania własne Gminy obejmują m.in. kwestie lokalnego transportu zbiorowego oraz pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych.

Gmina w 2024 r. pozyskała środki w ramach Funduszy Europejskich … 2021-2027 na przekształcenie Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Centrum Usług Społecznych (dalej: CUS). W związku z powyższym, zostaje poszerzona działalność CUS w zakresie pomocy osobom z niepełnosprawnościami, osobom starszym i potrzebującym wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. CUS zamierza wdrożyć usługi transportowe door-to-door (dalej: Usługa lub Świadczenie) dla osób potrzebujących pomocy w zakresie mobilności. Usługa indywidualnego transportu osób z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności obejmuje pomoc w przetransportowaniu zainteresowanych osób (dalej: Mieszkańcy) z miejsca zamieszkania do miejsca docelowego.

Gmina pragnie wskazać, iż pokonanie bariery transportowej to jedna z fundamentalnych potrzeb z zakresu transportu i przemieszczania się, które są szczególnie ważne dla osób z dysfunkcją ruchu oraz wzroku i słuchu, czy dla osób w podeszłym wieku. Usługa, którą wdrożyła Gmina, polega na indywidualnym transporcie osób z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności i obejmuje pomoc w wydostaniu się z mieszkania lub innego miejsca, przejazd i  pomoc w dotarciu do miejsca docelowego. Umożliwia to Mieszkańcom, którzy mają trudności w samodzielnym przemieszczaniu się, dostęp do placówek zdrowia, urzędów, miejsc pracy, miejsc aktywności społeczno-zawodowej. Świadczenie pozwoli na zwiększenie mobilności wśród osób potrzebujących wsparcia w zakresie poruszania się.

Ponadto, dzięki temu przedsięwzięciu, zostanie zwiększona aktywność społeczna osób starszych, potrzebujących oraz osób niepełnosprawnych.

Gmina (poprzez CUS) zamierza pobierać opłaty od Mieszkańców chcących skorzystać z Usługi. Na moment sporządzania niniejszego wniosku Gmina nie uregulowała jeszcze wysokości należnej opłaty w akcie prawa miejscowego, aczkolwiek zostały dokonane już wstępne kalkulacje.

Dokonując kalkulacji wysokości opłaty pobieranej od Mieszkańców Gmina przyjęła, iż wnoszona opłata będzie pokrywać jedynie szacunkowy koszt zużytego paliwa i nie będzie uwzględniała żadnych innych kosztów Gminy związanych ze świadczeniem Usługi, takich jak na przykład koszty pracy kierowcy, koszty pracy asystenta (tj. pracownika pomagającego Mieszkańcom korzystającym z Usługi) czy inne koszty związane z utrzymaniem użytkowanego w ramach świadczenia Usługi samochodu (koszty napraw, ubezpieczenia komunikacyjnego itp.). W konsekwencji cena za przejazd została ustalona w wysokości 50 gr za kilometr.

Tym samym, opłaty wnoszone przez Mieszkańców pokrywają wyłącznie część wydatków Gminy związanych ze świadczoną przez nią Usługą. Resztę kosztów związanych z realizacją Usługi Gmina pokrywa z własnych środków.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo:

1.Czy Centrum Usług Społecznych, które powstało z przekształcenia Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest jednostką organizacyjną Gminy (zakładem budżetowym/jednostką budżetową).

Odpowiedź Gminy:

Gmina informuje, że Centrum Usług Społecznych w … (dalej też: „CUS”) jest jednostką budżetową Gminy.

2.Czy usługi transportowe door-to-door na rzecz Mieszkańców są świadczone przez Gminę na podstawie odrębnych przepisów prawa i wiążą się one z realizacją konkretnych zadań nałożonych na Gminę tymi przepisami, jeżeli tak – to na podstawie jakich konkretnie przepisów, a jeżeli nie – to na jakiej podstawie Gmina świadczy usługi transportowe (prosimy o podanie artykułu wraz z nazwą aktu prawnego stanowiącego podstawę świadczonych usług)?

Odpowiedź Gminy:

Gmina pragnie wskazać, że usługi transportowe door-to-door (dalej też: „Usługi” lub „Usługa”) na rzecz Mieszkańców świadczone są przez Gminę (za pośrednictwem CUS) w szczególności w ramach realizacji jej zadań własnych polegających na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty, wynikających z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o  samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1465; dalej: „Ustawa o  samorządzie gminnym”), wskazanych w art. 7 ust. 1 pkt 4 oraz pkt 6 tej ustawy, obejmujących sprawy lokalnego transportu zbiorowego oraz pomocy społecznej, w  tym ośrodków i zakładów opiekuńczych.

3.Czy i w jaki sposób świadczenie usług indywidualnego transportu door-to-door stanowi realizację zadań własnych Gminy w zakresie lokalnego transportu zbiorowego, pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych (w opisie sprawy wskazują Państwo bowiem na realizację zadań własnych Gminy w zakresie transportu zbiorowego oraz pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, jednocześnie podając, że świadczy usługę indywidualnego transportu door- to- door na rzecz zainteresowanych osób – Mieszkańców)?

Odpowiedź Gminy:

Jak wskazano powyżej, świadczenie usług indywidualnego transportu door-to-door stanowi realizację jej zadań własnych w zakresie lokalnego transportu zbiorowego oraz pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych. Do skorzystania z  Usług uprawnione są osoby pełnoletnie z terenu Gminy z potrzebą wsparcia w  zakresie mobilności, tj. osoby legitymujące się ważnym orzeczeniem o  niepełnosprawności (lub orzeczeniem równoważnym) oraz osoby posiadające zaświadczenie lekarskie o znacznych ograniczeniach w samodzielnym poruszaniu się - osoby które niezdolne są do korzystania ze środków transportu zbiorowego. Dla osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, które zostały zakwalifikowane do jednej z usług projektu pn.: „…” (dalej też: „Projekt”) usługa door– to–door jest usługą uzupełniającą i nie wymaga rekrutacji. Osoby potrzebujące wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, które nie korzystają z pozostałych usług społecznych realizowanych w ramach Projektu pn.: „…” przed pierwszym skorzystaniem z usługi door-to-door wypełniają dokumenty rekrutacyjne do projektu oraz odpowiednie oświadczenie, stanowiące załącznik nr 1 do regulaminu Usługi. Gmina pragnie wskazać, iż co do zasady Usługa świadczona jest na Wniosek danego Mieszkańca, lecz nie oznacza to, że nie może być w tym samym czasie świadczona na rzecz kilku Mieszkańców jednocześnie. Zgodnie bowiem z regulaminem Usługi, Gmina ma prawo do łączenia kursów w celu maksymalnego wykorzystania przebiegu samochodu. Mając na uwadze powyższe może wystąpić sytuacja, w której Usługa świadczona jest wyłącznie na rzecz jednego Mieszkańca (tj. transport dotyczy tylko jego) lub też na rzecz kilku Mieszkańców jednocześnie (transport dotyczy kilku Mieszkańców naraz). Gmina z uwagi na zapisy we wniosku o dofinansowanie Projektu pn. „…”, pobiera (za pośrednictwem CUS) od Mieszkańców symboliczne opłaty odpowiadające szacunkowemu kosztowi zużytego paliwa. Resztę kosztów związanych ze świadczeniem przedmiotowych usług takich jak np. koszty pracy kierowcy, koszty pracy opiekuna (tj. pracownika pomagającego Mieszkańcom korzystającym z Usługi) czy inne koszty związane z  utrzymaniem zakupionego w ramach realizacji usługi samochodu (koszty napraw, ubezpieczenia komunikacyjnego, etc.), pokrywane są ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach realizacji Projektu.

4.Jakie są warunki realizacji usługi transportu door-to-door na rzecz zainteresowanych – Mieszkańców Gminy, a w szczególności:

a.w jaki sposób Mieszkaniec Gminy zamawia usługę transportu door-to-door, czy zawierana jest przez tego Mieszkańca z Gminą umowa cywilnoprawna tej usługi, jak i kiedy realizowana jest płatność za usługę?

Odpowiedź Gminy:

Mieszkaniec Gminy chcący skorzystać z Usługi kontaktuje się z realizatorem Usługi - CUS telefonicznie lub elektronicznie za pomocą poczty elektronicznej, bądź osobiście u koordynatora Usług, podając wszelkie niezbędne dane, tj. m.in. imię i nazwisko, dane kontaktowe, datę i godzinę oraz miejsce do podstawienia przez Gminę samochodu, miejsce docelowe podróży, cel transportu. Zlecenia na Usługę przyjmowane są z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest, w przypadku dostępnych godzin Usług, zamówienie Usług z 48 godzinnym wyprzedzeniem. Między Mieszkańcem a Gminą (reprezentowaną przez CUS) nie jest zawierana pisemna umowa cywilnoprawna w zakresie świadczenia Usługi. Natomiast płatność, zgodnie z regulaminem Usług, następuje w formie bezgotówkowej po wykonaniu przez Gminę (za pośrednictwem CUS) Usług -za pomocą terminalu płatniczego bezpośrednio po wykonaniu Usługi lub przelewem na rachunek bankowy Gminy do 48 godzin po wykonaniu Usług), w wysokości 50 gr za kilometr.

b.jakie konkretnie wymagania musi spełniać osoba uprawniona do korzystania z tych usług, np. czy każdorazowo musi posiadać orzeczenie o niepełnosprawności (w opisie sprawy wskazali Państwo, że z usług będą korzystać Mieszkańcy, którzy mają trudności w samodzielnym przemieszczaniu się, dostęp do placówek zdrowia, urzędów, miejsc pracy, miejsc aktywności społeczno-zawodowej. Świadczenie pozwoli na zwiększenie mobilności wśród osób potrzebujących wsparcia w zakresie poruszania się)?

Odpowiedź Gminy:

Jak zostało to wskazane powyżej, do korzystania z Usług uprawnione są osoby pełnoletnie z terenu Gminy z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności, tj. osoby legitymujące się ważnym orzeczeniem o niepełnosprawności (lub orzeczeniem równoważnym) oraz osoby posiadające zaświadczenie lekarskie o znacznych ograniczeniach w samodzielnym poruszaniu się, tj. osoby, które niezdolne są do korzystania ze środków transportu zbiorowego. Ponadto każdy z Mieszkańców chcący skorzystać z Usługi przed pierwszym z niej skorzystaniem zobowiązany jest do rekrutacji w Projekcie pn.: „…”, tj. poprzez:⎯ zakwalifikowanie się do jednej z pozostałych usług Projektu (usługa door-to-door stanowi wtedy usługę uzupełniającą i nie wymaga osobnej rekrutacji);  ⎯ wypełnienie dokumentów rekrutacyjnych do Projektu oraz złożenie odpowiedniego oświadczenia, stanowiącego załącznik do regulaminu usługi.

c.czy usługi te są świadczone przez Gminę w sposób stały (powtarzalny), w  jakim czasie są one wykonywane (czy są jakieś ramy czasowe wykonywania tych usług)?

Odpowiedź Gminy:

Zgodnie z regulaminem Usług, Usługi realizowane są w dni robocze, tj. od poniedziałku do piątku w godzinach pracy CUS (poniedziałek, środa, czwartek od 7:30 do 15:15, wtorek od 7:30 do 17:00 i w piątek od 8:00 do 15:15). Usługi te są świadczone wyłącznie na wniosek danego Mieszkańca w ww. ramach czasowych.

d.w jakiej wysokości Gmina ponosi faktyczne (rzeczywiste) koszty związane ze świadczeniem pojedynczej usługi transportowej door-to-door na rzecz Mieszkańca oraz jaki ułamek (procent) rzeczywistych kosztów ponosi Mieszkaniec Gminy?

Odpowiedź Gminy:

Gmina nie dokonywała dotychczas wyliczenia dokładnych rzeczywistych kosztów związanych ze świadczeniem pojedynczej Usługi. Mając na uwadze powyższe, Gmina nie jest w stanie wskazać jaki ułamek (procent) rzeczywistych kosztów usługi ponosi Mieszkaniec Gminy, lecz w jej ocenie jest on niewielki – jak wyżej zostało wskazane Mieszkaniec będzie ponosił jedynie szacunkowe koszty zużytego paliwa do wykonania Usług. Gmina poprzez CUS będzie ponosiła wszelkie inne koszty jak wynagrodzenie kierowcy, ubezpieczenie, koszty napraw, części zamiennych zużywanych w eksploatacji pojazdu itp. wykorzystując na te cele środki uzyskane z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach umowy o dofinansowanie Projektu.

e.dlaczego decydują się Państwo na to, że Mieszkańcy pokrywają (jak wskazują Państwo) tylko część wydatków Gminy związanych ze świadczonymi usługami transportu door-to-door?

Odpowiedź Gminy:

Gmina wskazuje ponownie, iż realizując własne cele statutowe oraz zadania wynikające z Ustawy o samorządzie gminnym oraz wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Mieszkańców, którzy dotknięci są tzw. barierą transportową, uruchomiła za pośrednictwem CUS opisane we Wniosku Usługi. Jak zostało bowiem wskazane w opisie zdarzenia przyszłego Wniosku pokonanie bariery transportowej to jedna z fundamentalnych potrzeb z zakresu transportu i przemieszczania się, które szczególnie ważne są dla osób z niepełnosprawnościami, osobom starszym i potrzebującym wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Usługa, którą wdrożyła Gmina, polega na indywidualnym transporcie osób z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności i obejmuje pomoc w wydostaniu się z mieszkania lub innego miejsca, przejazd i pomoc w dotarciu do miejsca docelowego. Umożliwia to mieszkańcom, którzy ukończyli 18 rok życia i mają trudności w samodzielnym przemieszczaniu się, dostęp do placówek zdrowia, urzędów, miejsc pracy, miejsc aktywności społeczno-zawodowej. Realizacja Projektu pozwoliła na zwiększenie mobilności wśród osób potrzebujących wsparcia w zakresie poruszania się. Ponadto, dzięki temu przedsięwzięciu, została zwiększona aktywność społeczna osób starszych, potrzebujących oraz osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Mając na uwadze powyższe Gmina zdecydowała się, aby Mieszkańcy partycypowali wyłącznie w  niewielkim stopniu w kosztach związanych z przedmiotowym Świadczeniem.

f.czy kierowca i asystent uczestniczący w wykonywaniu tych usług są zatrudnieni w Gminie oraz czy wykonują inne (jakie?) czynności poza czynnościami objętymi wnioskiem?

Odpowiedź Gminy:

Kierowca samochodu oraz asystent są zatrudnieni w CUS w ramach środków UE na realizację Projektu – podmioty te nie wykonują innych czynności poza czynnościami objętymi Wnioskiem.

g.czy samochód, za pośrednictwem którego świadczona jest usługa transportowa door-to-door, wykorzystywany jest w Gminie do wykonywania innych (jakich?) czynności?

Odpowiedź Gminy:

Samochód, za pośrednictwem którego świadczona jest Usługa, nie jest wykorzystywany do innych celów niż te opisane we Wniosku.

h.czy poza Gminą istnieją inne podmioty prowadzące działalność w podobnym zakresie?

Odpowiedź Gminy:

Gmina pragnie wskazać, iż w obrębie Gminy, według aktualnej wiedzy Gminy, nie istnieją inne podmioty prowadzące działalność w podobnym zakresie. Gmina nie posiada natomiast wiedzy, czy poza obszarem Gminy istnieją takie podmioty.

i.jaka jest wartość rynkowa świadczonych usług transportowych door-to-door i na jakiej podstawie to Państwo ustalili (wskazują Państwo we własnym stanowisku, że opłaty, które będą pobierane od Mieszkańców nie mają charakteru rynkowego, gdyż odpowiadają jedynie szacunkowym kosztom zużytego paliwa, a określona w ten sposób stawka za wykonywane przez Gminę świadczenie nie znajduje uzasadnienia w pełnym rachunku ekonomicznym, typowym dla działalności przedsiębiorców)?

Odpowiedź Gminy:

Gmina pragnie wskazać, iż nie dokonywała dotychczas dokładnego wyliczenia wartości rynkowej świadczonych przez siebie Usług. Jak zostało bowiem wskazane w  treści zdarzenia przyszłego Wniosku Gmina dokonując kalkulacji wysokości opłaty pobieranej od Mieszkańców przyjęła, iż wnoszona opłata będzie pokrywać jedynie szacunkowy koszt zużytego paliwa i nie będzie uwzględniała żadnych innych kosztów Gminy związanych ze świadczeniem Usługi, takich jak na przykład koszty pracy kierowcy, koszty pracy asystenta (tj. pracownika pomagającego Mieszkańcom korzystającym z Usługi) czy innych kosztów związanych z utrzymaniem zakupionego w ramach Projektu samochodu (koszty napraw, ubezpieczenia komunikacyjnego, etc.). Mając na uwadze powyższe, w ocenie Gminy, opłaty, które są pobierane od Mieszkańców, nie mają charakteru rynkowego, gdyż odpowiadają jedynie szacunkowym kosztom zużytego paliwa (częściom kosztów), a określona w ten sposób stawka za wykonywaną przez Gminę (za pośrednictwem CUS) Usługę nie znajduje uzasadnienia w pełnym rachunku ekonomicznym, typowym dla działalności przedsiębiorców. Gmina ponadto będzie świadczyła (za pośrednictwem CUS) omawiane Usługi w oparciu o przepisy prawa.

5.Czy warunki, na jakich będą realizowane przez Gminę ww. usługi transportowe odbiegają od warunków, na jakich realizowane byłyby te świadczenia przez inne podmioty gospodarcze? Jeśli tak, należy wskazać jakie okoliczności to potwierdzają?

Odpowiedź Gminy:

Gmina wskazuje, że nie posiada szczegółowej wiedzy w zakresie świadczenia usług transportowych door-to- door przez inne podmioty gospodarcze. Gmina pragnie podkreślić jednak, że pobierane od Mieszkańców opłaty nie mają charakteru rynkowego, gdyż odpowiadają jedynie szacunkowym kosztom zużytego paliwa, a określona w ten sposób stawka za wykonywaną przez Gminę za pośrednictwem CUS Usługę nie znajduje uzasadnienia w pełnym rachunku ekonomicznym, typowym dla działalności przedsiębiorców. W szczególności, Gmina (CUS) nie świadczy tej usługi dla celów zarobkowych.

6.Kiedy rozpoczęli/zamierzają rozpocząć Państwo świadczenie usług door to door na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych?

Odpowiedź Gminy:

Gmina rozpoczęła świadczenie (za pośrednictwem CUS) Usługi w sierpniu 2024 r.

7.Czy ewidencjonują Państwo sprzedaż realizowaną przez Centrum Usług Społecznych, a poprzednio przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej; czy Gmina w zakresie czynności wykonywanych przez ww. jednostkę organizacyjną ma obowiązek rejestrowania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych za pomocą kasy rejestrującej? Prosimy wskazać od kiedy ewidencjonują Państwo sprzedaż na kasie rejestrującej/od kiedy mają obowiązek ewidencjonowania, natomiast jeśli sprzedaż nie jest ewidencjonowana na kasie rejestrującej prosimy wskazać dlaczego?

Odpowiedź Gminy:

Gmina, z daleko idącej ostrożności, obecnie ewidencjonuje sprzedaż Usług na kasie rejestrującej od momentu rozpoczęcia świadczenia tych Usług, tj. od sierpnia 2024 r.

8.Prosimy wskazać czy wartość sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych zrealizowanej przez Państwa w  2024 r. bądź w poprzednich latach przekroczyła kwotę 20.000 zł.

Odpowiedź Gminy:

Gmina informuje, że wartość sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych zrealizowana przez Gminę 2024 r. przekroczyła kwotę 20.000 zł.

9.Czy w sytuacji, gdy będą Państwo świadczyć usługi door to door na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, to czy będą Państwo otrzymywać zapłatę za te usług w całości za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na Państwa rachunek bankowy lub na Państwa rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której są Państwo członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie będzie wynikać, jakiej konkretnie czynności dotyczy?

10.Czy w sytuacji, gdy będą Państwo świadczyć usługi door to door na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej będą Państwo otrzymywać zapłatę za te usługi w gotówce?

11.Czy w sytuacji, gdy będą Państwo świadczyć usługi door to door na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, to czy będą Państwo otrzymywać zapłatę za te usługi kartą płatniczą za pośrednictwem terminala? Jeśli tak, to prosimy wskazać czy zapłata nastąpi w takim przypadku w całości za pośrednictwem banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na Państwa rachunek bankowy lub na Państwa rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której są Państwo członkiem), a  z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie będzie wynikać, jakiej konkretnie czynności dotyczy.

Odpowiedź łączna Gminy na pytania nr 9, 10 i 11:

Tak jak zostało to wskazane powyżej, zgodnie z regulaminem Usług, płatność za Usługę następuje w formie bezgotówkowej po wykonaniu przez Gminę (za pośrednictwem CUS) Usługi - za pomocą terminala płatniczego bezpośrednio po wykonaniu Usługi lub przelewem na rachunek bankowy Gminy do 48 godzin po wykonaniu Usługi. W przypadku dokonania przelewu, w jego tytule należy podać imię i nazwisko uczestnika/uczestniczki oraz dopisek „opłata za usługę door-to-door”, więc z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę będzie w takim przypadku jednoznacznie wynikać, jakiej konkretnie czynności dotyczą. Gmina wskazuje, że nie przyjmuje płatności za Usługę w formie gotówkowej.

12.Czy świadczą Państwo usługi, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2605)? Jeśli tak, to które z usług wymienionych w tym przepisie.

Odpowiedź Gminy:

Gmina wskazuje, że rolą tutejszego Organu jest dokonanie wykładni przepisów prawa podatkowego, zatem Gmina może oczekiwać, że to Organ – na podstawie przedstawionego przez Gminę stanu faktycznego – rozstrzygnie do jakiej kategorii czynności opodatkowanych (lub nie), wymienionych w przepisach podatkowych, należy zaliczyć czynność opisaną przez Gminę. Gmina w jej ocenie przedstawiła wystarczająco i wnikliwie opis stanu faktycznego, by Organ mógł dokonać rozstrzygnięcia które przepisy prawa podatkowego znajdują zastosowanie w sprawie (w tym przepisy rozporządzeń wykonawczych). Takie podejście wynika z celu, do jakiego została powołana instytucja indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Ponadto z praktyki orzeczniczej wynika, że organ podatkowy powinien zinterpretować wszystkie niezbędne regulacje znajdujące zastosowanie w sprawie wniosku o interpretację indywidualną. Gmina wskazuje ponadto, że na jej czynność należy patrzeć szerzej, bowiem nie jest to typowa czynność transportu osób, ale czynność związana z pomocą społeczną. Co potwierdza także niekomercyjny charakter czynności Gminy. Niezależnie od powyższego, Gmina ponownie podkreśla, że w jej ocenie, świadcząc Usługi, nie będzie mogła zostać uznana za podatnika, o którym mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, a więc tym samym nie będzie zobowiązana do prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, a więc tym samym przepisy ww. rozporządzenia nie będą miały zastosowania w sprawie Gminy.

Pytania

1.Czy wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców Świadczenie w zakresie transportu door-to-door będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT?

2.Czy Gmina będzie miała obowiązek ewidencjować na kasie fiskalnej wpłaty od Mieszkańców korzystających z Usługi?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Wykonywane przez Gminę na rzecz Mieszkańców Świadczenie w zakresie transportu door-to-door będzie stanowić czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

2.Gmina nie będzie miała obowiązku ewidencjować na kasie fiskalnej wpłat od Mieszkańców korzystających z Usługi.

Uzasadnienie stanowiska Gminy

Ad 1 i 2

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu ww. podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w  art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w  zamian za odszkodowanie.

Natomiast w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Należy jednak podkreślić, że co do zasady zarówno odpłatna dostawa towarów, jak również odpłatne świadczenie usług, podlegają opodatkowaniu, jeżeli są wykonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 4 oraz pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym zadania własne gminy obejmują sprawy z zakresu lokalnego transportu zbiorowego oraz pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, w rozumieniu tej ustawy, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Mając na uwadze powyższe regulacje, w celu określenia jak traktowane są, w oparciu o przepisy ustawy o VAT, wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego czynności, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy jednostki te wykonują samodzielnie działalność gospodarczą.

Wprawdzie pojęcie działalności gospodarczej ma obiektywny charakter, co oznacza, że działalność tę ocenia się niezależnie od jej celów lub rezultatów, aby jednak dana działalność kwalifikowana była jako działalność gospodarcza, to musi mieć ona charakter trwały i być wykonywana w zamian za wynagrodzenie otrzymywane przez świadczeniodawcę/dostawcę.

W odniesieniu do czynności wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego istotne znaczenie ma zwłaszcza ta druga przesłanka, tj. to czy podmiot świadczący otrzymuje wynagrodzenie za świadczone usługi.

W ocenie Gminy, w analizowanym przypadku istotne jest (w świetle wskazanych powyżej przesłanek przemawiających za uznaniem, określonej czynności za działalność gospodarczą), że odpłatność za wykonywane Świadczenie nie będzie ustalana według kryteriów rynkowych – jej wysokość nie będzie miała związku z rzeczywistymi kosztami, które ponosi Gmina. Korzystający ze Świadczenia Mieszkańcy będą ponosić bowiem jedynie ułamek rzeczywistych kosztów, które w związku ze świadczeniem Usług będzie ponosić Gmina. Zdaniem Gminy, opłaty pobierane z tytułu świadczenia Usług nie będą miały charakteru komercyjnego, gdyż jak wskazano odpłatność za transport osób będzie stanowić wyłącznie szacunkowy koszt zużytego paliwa. Oznacza to, iż otrzymywane przez Gminę opłaty nie będą stanowić ekwiwalentu świadczonych przez nią Usług.

Podsumowując, w ocenie Gminy opłaty, które będą pobierane od Mieszkańców nie mają charakteru rynkowego, gdyż odpowiadają jedynie szacunkowym kosztom zużytego paliwa, a określona w ten sposób stawka za wykonywane przez Gminę Świadczenie nie znajduje uzasadnienia w pełnym rachunku ekonomicznym, typowym dla działalności przedsiębiorców. Tym samym, zdaniem Gminy uznać należy, że świadcząc Usługi na rzecz Mieszkańców, w zamian za pobierane od nich opłaty odpowiadające jedynie szacunkowym kosztom zużytego paliwa, Gmina nie będzie prowadzić działalności gospodarczej.

Gmina pragnie wskazać, iż ww. kwestia odpłatności za wykonywane świadczenia (a także jej ekwiwalentności) w kontekście uznania ich za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów dotyczących podatku VAT była przedmiotem orzecznictwa TSUE.

W wyroku z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 Komisja v. Finlandia, w pkt 44 TSUE wskazał, „(…) zgodnie z orzecznictwem świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy)”. W świetle powyższego określenie, czy występuje ekwiwalentność świadczeń, ma istotne znaczenie dla stwierdzenia istnienia działalności gospodarczej w ramach dokonywanych przez Gminę czynności w zakresie indywidualnego transportu door-to-door.

Orzecznictwo TSUE w zakresie odpłatności za wykonywane czynności – w kontekście stwierdzenia, czy dochodzi do prowadzenia działalności gospodarczej – dotyczyło również podmiotów publicznych. TSUE w wyroku z dnia 12 maja 2016 r. w sprawie C-520/14 Gemeente Borsele (dalej: Wyrok) zwrócił uwagę na następujące okoliczności, które to muszą być spełnione, aby móc stwierdzić, że jednostka samorządu terytorialnego świadczy swoje usługi w ramach prowadzonej działalność gospodarczej, a w konsekwencji czy działa w charakterze podatnika VAT:

• świadczenie usług jest „odpłatne” w rozumieniu dyrektywy 2006/112/WE, a zatem podlega opodatkowaniu, wyłącznie wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w trakcie którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi rzeczywistą równowartość usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (pkt 24 Wyroku),
• w celu ustalenia, czy dane świadczenie usług jest wykonywane za wynagrodzeniem tak, że działalność taką należy uznać za działalność gospodarczą, należy zbadać wszystkie okoliczności, w jakich świadczenie to jest realizowane (pkt 29 Wyroku),
• porównanie okoliczności, w jakich zainteresowany świadczy dane usługi, i tych okoliczności, w jakich tego rodzaju świadczenie jest zwykle realizowane, może stanowić jedną z metod umożliwiających zbadanie, czy dana działalność jest działalnością gospodarczą (pkt 30 Wyroku),
• rozróżnienie między kosztami funkcjonowania a kwotami otrzymanymi za oferowane usługi może sugerować, iż udział rodziców należy raczej uznać za opłatę aniżeli wynagrodzenie (pkt 33 Wyroku),
• zauważona w poprzednim punkcie asymetria wskazuje również na brak rzeczywistego związku między zapłaconą kwotą a świadczeniem usług (pkt 34 Wyroku), okoliczności, w jakich doszło do świadczenia usług rozpatrywanych w postępowaniu głównym, różnią się od tych, w jakich zwykle prowadzi się działalność w zakresie przewozu osób (pkt 35 Wyroku).

Badając zatem, czy dana czynność wykonywana przez jednostkę samorządu terytorialnego stanowi działalność gospodarczą, należy brać pod uwagę wskazane w orzecznictwie TSUE przesłanki i ich występowanie w konkretnej sprawie. Tym samym należy ocenić czy warunki realizacji danego świadczenia odbiegają od warunków, na jakich realizowane byłoby ono przez inne podmioty gospodarcze, w jakim reżimie prawnym wykonywane są dane czynności, czy istnieje asymetria pomiędzy kosztami wykonywania danych świadczeń, a odpłatnością ponoszoną przez ich beneficjentów, w jakim stopniu ponoszona odpłatność stanowi rzeczywistą wartość otrzymywanych świadczeń, czy odpłatność uzależniona jest od sytuacji majątkowej beneficjenta. Oceny takiej należy dokonać przy uwzględnieniu wszystkich występujących w danej sprawie okoliczności.

Mając na uwadze powyższe oraz uwzględniając sposób organizacji i realizacji Świadczenia przez Gminę na rzecz Mieszkańców, z uwagi na brak spełnienia przesłanki dotyczącej ekwiwalentu odpłatności, zdaniem Gminy wykonywane przez nią Świadczenie nie będzie stanowić działalności gospodarczej, a w konsekwencji nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie, Gmina nie będzie mogła zostać uznana za podatnika, o którym mowa w  art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym to podatnik dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest obowiązany prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

W konsekwencji, w związku tym, że wykonywane przez Gminę Świadczenie nie będzie stanowić działalności gospodarczej, a więc tym samym nie będzie uznawana za podatnika na gruncie przepisów ustawy o VAT, Gmina nie będzie miała obowiązku ewidencjonowania wpłat Mieszkańców za pomocą kasy fiskalnej.

Powyższe stanowisko Gminy znajduje także potwierdzenie w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 10 czerwca 2020 r., nr PT1.8101.3.2019, w której stwierdzono:

„Podobnie jest w przypadku realizacji zadań w zakresie pomocy społecznej, których obowiązek zapewnienia przez jednostki samorządu terytorialnego wynika z ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. W szczególności należy wskazać na czynności realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego (w tym czynności wykonywane przez ośrodki i zakłady opiekuńcze), takie jak np. usługi opiekuńcze dla osób samotnych wymagających pomocy innych osób, zapewnienie pobytu w domu pomocy społecznej, gdzie zwykle odpłatność za świadczenia określana jest w drodze decyzji, na podstawie przepisów określających szczegółowe warunki ich przyznawania i odpłatności za te świadczenia (przepisy te przewidują również warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat).

W zakresie tej działalności również na ogół nie dochodzi do pełnej ekwiwalentności i wzajemności świadczeń wykonywanych w ramach stosunku prawnego zawieranego w  oparciu o przepisy regulujące kwestie pomocy społecznej. Także szczegółowe warunki i  tryb udzielania świadczeń wynikają z przepisów prawa.

Jak zatem wynika z powyższego, znaczna część wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego działań w zakresie edukacji publicznej oraz pomocy społecznej jest realizowana na podstawie przepisów prawa, tym samym jednostki te, nie mogą działać w sposób wolnorynkowy czy konkurencyjny, jako podmiot gospodarczy. Pobierane zaś za wykonywane czynności opłaty w wielu przypadkach nie mogą być uznane za rzeczywistą równowartość świadczenia.

Podsumowując, za uzasadnione uznać należy, że w odniesieniu do określonych czynności związanych z realizacją zadań w zakresie edukacji publicznej oraz pomocy społecznej, jednostki samorządu terytorialnego nie występują w roli podatników VAT i tym samym ich wykonywanie nie podlega opodatkowaniu VAT, o ile spełnione są omówione wcześniej przesłanki, w szczególności, gdy wykonywanie tych czynności jest podporządkowane ścisłemu reżimowi publiczno-prawnemu, a pobierane opłaty nie mogą być uznane za rzeczywistą równowartość świadczenia”.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że Gmina pragnie wskazać, iż przedstawione powyżej odpowiedzi na pytania Organu nie spowodowały w ocenie Gminy zmiany stanowiska Gminy w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego odnośnie do sformułowanych we Wniosku pytań, a w konsekwencji przedstawione we Wniosku stanowisko Gminy jest kompletne i spełnia przesłanki, o których mowa w art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej. Tym samym należy wskazać, iż przedstawiony przez Gminę opis zdarzenia przyszłego, zadane pytania oraz stanowisko w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego pozostają spójne.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku dotyczące braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wykonywanego na rzecz Mieszkańców Świadczenia w zakresie usługi indywidualnego transportu door-to-door jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z powyższych uregulowań wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w jego działalności gospodarczej.

Zauważyć należy, że przy określeniu czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Kolejnym czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest ustalenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami. 

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W konsekwencji należy stwierdzić, że aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Wobec powyższego należy wskazać, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Przy czym, nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów albo świadczenie usług – w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy oraz art. 8 ust. 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r., s. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą, zgodnie z którym:

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:

• podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
• podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o  charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości  i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) – tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Wyłączenie z grona podatników podatku od towarów i usług organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji.

Organy władzy publicznej są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że jednostka samorządu terytorialnego, w tym gmina, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465), zwanej dalej ustawą o samorządzie gminnym:

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Stosownie art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym:

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem. W 2024 r. pozyskali Państwo środki na przekształcenie Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Centrum Usług Społecznych (CUS). W związku z powyższym, zostaje poszerzona działalność CUS w zakresie pomocy osobom z niepełnosprawnościami, osobom starszym i  potrzebującym wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. CUS zamierza wdrożyć usługi transportowe door-to-door (Usługa lub Świadczenie) dla osób potrzebujących pomocy w zakresie mobilności. Usługa indywidualnego transportu osób z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności obejmuje pomoc w przetransportowaniu zainteresowanych osób (Mieszkańcy) z miejsca zamieszkania do miejsca docelowego.

Zamierzają Państwo (poprzez CUS) pobierać opłaty od Mieszkańców chcących skorzystać z Usługi.  Dokonując kalkulacji wysokości opłaty pobieranej od Mieszkańców przyjęli Państwo, iż wnoszona opłata będzie pokrywać jedynie szacunkowy koszt zużytego paliwa i  nie będzie uwzględniała żadnych innych kosztów Gminy związanych ze świadczeniem Usługi, takich jak na przykład koszty pracy kierowcy, koszty pracy asystenta (tj. pracownika pomagającego Mieszkańcom korzystającym z Usługi) czy inne koszty związane z  utrzymaniem użytkowanego w ramach świadczenia Usługi samochodu (koszty napraw, ubezpieczenia komunikacyjnego itp.). W konsekwencji cena za przejazd została ustalona w  wysokości 50 gr za kilometr. Opłaty wnoszone przez Mieszkańców pokrywają wyłącznie część wydatków Gminy związanych ze świadczoną przez nią Usługą. Resztę kosztów związanych ze świadczeniem przedmiotowych usług takich jak np. koszty pracy kierowcy, koszty pracy opiekuna (tj. pracownika pomagającego Mieszkańcom korzystającym z Usługi) czy inne koszty związane z  utrzymaniem zakupionego w ramach realizacji usługi samochodu (koszty napraw, ubezpieczenia komunikacyjnego, etc.), pokrywane są ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach realizacji Projektu. Do korzystania z Usług uprawnione są osoby pełnoletnie z terenu Gminy z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności, tj. osoby legitymujące się ważnym orzeczeniem o niepełnosprawności (lub orzeczeniem równoważnym) oraz osoby posiadające zaświadczenie lekarskie o znacznych ograniczeniach w samodzielnym poruszaniu się, tj. osoby, które niezdolne są do korzystania ze środków transportu zbiorowego.

W odniesieniu do świadczonej usługi door-to-door wskazali Państwo m.in., że Mieszkaniec Gminy chcący skorzystać z Usługi kontaktuje się z realizatorem Usługi - CUS telefonicznie lub elektronicznie za pomocą poczty elektronicznej, bądź osobiście u koordynatora Usług, podając wszelkie niezbędne dane, tj. m.in. imię i nazwisko, dane kontaktowe, datę i godzinę oraz miejsce do podstawienia przez Gminę samochodu, miejsce docelowe podróży, cel transportu. Zlecenia na Usługę przyjmowane są z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest, w przypadku dostępnych godzin Usług, zamówienie Usług z 48 godzinnym wyprzedzeniem. Między Mieszkańcem a Gminą (reprezentowaną przez CUS) nie jest zawierana pisemna umowa cywilnoprawna w zakresie świadczenia Usługi. Natomiast płatność, zgodnie z regulaminem Usług, następuje w formie bezgotówkowej po wykonaniu przez Gminę (za pośrednictwem CUS) Usług -za pomocą terminalu płatniczego bezpośrednio po wykonaniu Usługi lub przelewem na rachunek bankowy Gminy do 48 godzin po wykonaniu Usług), w wysokości 50 gr za kilometr.

Zgodnie z regulaminem Usług, Usługi realizowane są w dni robocze, tj. od poniedziałku do piątku w godzinach pracy CUS (poniedziałek, środa, czwartek od 7:30 do 15:15, wtorek od 7:30 do 17:00 i w piątek od 8:00 do 15:15). Usługi te są świadczone wyłącznie na wniosek danego Mieszkańca w ww. ramach czasowych.

Co do zasady Usługa świadczona jest na Wniosek danego Mieszkańca, lecz nie oznacza to, że nie może być w tym samym czasie świadczona na rzecz kilku Mieszkańców jednocześnie. Zgodnie bowiem z regulaminem Usługi, Gmina ma prawo do łączenia kursów w celu maksymalnego wykorzystania przebiegu samochodu. Mając na uwadze powyższe może wystąpić sytuacja, w której Usługa świadczona jest wyłącznie na rzecz jednego Mieszkańca (tj. transport dotyczy tylko jego) lub też na rzecz kilku Mieszkańców jednocześnie (transport dotyczy kilku Mieszkańców naraz).

Wskazali Państwo, że kierowca samochodu oraz asystent są zatrudnieni w CUS w ramach środków UE na realizację Projektu – podmioty te nie wykonują innych czynności poza czynnościami objętymi Wnioskiem. Samochód, za pośrednictwem którego świadczona jest Usługa, nie jest wykorzystywany do innych celów niż te opisane we Wniosku. Nie dokonywali Państwo dotychczas dokładnego wyliczenia wartości rynkowej świadczonych przez siebie Usług. Dokonując kalkulacji wysokości opłaty pobieranej od Mieszkańców przyjęto, iż wnoszona opłata będzie pokrywać jedynie szacunkowy koszt zużytego paliwa i nie będzie uwzględniała żadnych innych kosztów Gminy związanych ze świadczeniem Usługi, takich jak na przykład koszty pracy kierowcy, koszty pracy asystenta (tj. pracownika pomagającego Mieszkańcom korzystającym z Usługi) czy innych kosztów związanych z utrzymaniem zakupionego w ramach Projektu samochodu (koszty napraw, ubezpieczenia komunikacyjnego, etc.). W Państwa ocenie, opłaty, które są pobierane od Mieszkańców, nie mają charakteru rynkowego, gdyż odpowiadają jedynie szacunkowym kosztom zużytego paliwa (częściom kosztów), a określona w ten sposób stawka za wykonywaną przez Gminę (za pośrednictwem CUS) Usługę nie znajduje uzasadnienia w pełnym rachunku ekonomicznym, typowym dla działalności przedsiębiorców.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy wykonywane na rzecz Mieszkańców Świadczenie w zakresie usługi indywidualnego transportu door-to-door stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W odniesieniu do przedstawionych przez Państwa wątpliwości podkreślić należy, że wprawdzie zadania własne jednostek samorządu terytorialnego obejmują zaspokajanie wszystkich potrzeb wspólnoty (są to działania zmierzające do przysporzenia korzyści ogółowi mieszkańców stanowiących wspólnotę samorządową), jednak wykonywanie czynności w ramach tych zadań nie oznacza automatycznie, że mają one charakter władczy. Wykonywane czynności mogą bowiem spełniać kryteria wskazane w definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Ponadto należy mieć na uwadze, że wyłączenie podmiotów wskazanych w art. 13 Dyrektywy z grona podatników podatku VAT dotyczy sfery działań o charakterze władczym.

Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE):

Ponadto:

Podobnie stwierdził TSUE w orzeczeniu w sprawie C-4/89 – Comune di Carpaneto Piascentino i inni a Ufficio provinciale imposta sul valore aggiunto di Piacenza:

Wyłączenie przewidziane w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT ma zastosowanie, gdy podmiot mający status organu władzy publicznej (urzędu obsługującego ten organ) wykonuje czynności o charakterze władczym, które związane są z realizacją zadań nałożonych na ten organ przepisami prawa, do których realizacji został on powołany (działanie w określonym reżimie publiczno-prawnym). Natomiast w odniesieniu do pozostałych czynności, mających cywilnoprawny charakter, organ władzy publicznej, co do zasady, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

Innymi słowy organ  będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach – gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań (co wynika z pierwszej części art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług) oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych. Stąd też aby uznać, że organ działa w zakresie swoich funkcji ustawowych i jednocześnie nie korzysta z formy cywilistycznej musi zaistnieć sytuacja tego rodzaju, że przy realizacji danego zadania – określonej prawem czynności wykonywanej w interesie publicznym, organ ten wyposażony jest we władztwo publiczne, tj. występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do innych podmiotów uczestniczących w danej czynności.

W ocenie organu, działanie Gminy jest realizacją świadczenia w postaci usług transportu osób z niepełnosprawnościami, osób starszych i potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, które stanowią niewątpliwie czynności podlegające opodatkowaniu, ponieważ są usługami wykonywanymi w ramach stosunków cywilnoprawnych. Fakt, że udział w projekcie dotyczy mieszkańców Gminy, którzy spełniają kryteria użytkownika usługi transportowej, zawarte w Regulaminie świadczenia usług transportowych na terenie gminy, nie jest jednoznaczny z tym, że automatycznie Gmina w  zakresie świadczenia usług transportowych dla osób z niepełnosprawnościami, osób starszych i potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu zostaje wyłączona z  zakresu podatku od towarów i usług.

Jak wynika z opisu sprawy za świadczenie tej usługi przewidziane jest wynagrodzenie określone w Regulaminie świadczenia usług transportowych door-to-door przez Gminę w wysokości 50 gr za kilometr. Odpłatność za świadczenie usługi transportu indywidualnego nie jest więc określana na podstawie przepisów prawa. Wysokość tego wynagrodzenia uzależniona jest od pokonanych odległości – im większa odległość, tym wyższe wynagrodzenie za usługę transportu door-to-door.

Z powyższego zatem wynika, że otrzymana przez Państwa zapłata jest konsekwencją wykonania świadczenia polegającego na indywidualnym przewozie Mieszkańca Gminy z miejsca zamieszkania do miejsca docelowego. Dochodzi więc pomiędzy Gminą a jej Mieszkańcem do świadczenia wzajemnego.

Dodatkowo trzeba mieć na względzie, że Państwa działalność prowadzona w tym zakresie ma charakter powtarzalny (nie jest ona prowadzona w sposób incydentalny). Jak wynika bowiem z wniosku – usługi transportu Mieszkańców door-to-door realizowane są w dni robocze, tj. od poniedziałku do piątku w godzinach pracy CUS (poniedziałek, środa, czwartek od 7:30 do 15:15, wtorek od 7:30 do 17:00 i w piątek od 8:00 do 15:15). Usługi te są świadczone wyłącznie na wniosek danego Mieszkańca w ww. ramach czasowych. Również warto zauważyć, że przedmiotowe usługi są świadczone przez Państwa za pośrednictwem zatrudnionego w CUS w ramach środków UE na realizację Projektu kierowcy samochodu oraz asystenta, którzy wykonują wyłącznie czynności związane ze świadczeniem przedmiotowych usług na rzecz Mieszkańców. Z powyższego zatem wynika, że w związku ze świadczeniem tych usług zatrudnili Państwo wyspecjalizowany personel, za pośrednictwem którego możliwe stało się wykonanie przedmiotowych usług. Tym samym Gmina, realizując te usługi, będzie zachowywać się jak przedsiębiorca, a działalność Gminy prowadzona w ww. zakresie będzie posiadać cechy działalności gospodarczej. Działają Państwo w tym przypadku na warunkach i  w okolicznościach właściwych dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Również sposób realizacji tych usług wskazuje na Państwa działania w  charakterze przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą. Mieszkaniec Gminy, chcąc bowiem skorzystać z usługi transportu door-to-door, kontaktuje się z realizatorem Usługi - CUS telefonicznie lub elektronicznie za pomocą poczty elektronicznej, bądź osobiście u  koordynatora Usług, podając wszelkie niezbędne dane, tj. m.in. imię i nazwisko, dane kontaktowe, datę i godzinę oraz miejsce do podstawienia przez Gminę samochodu, miejsce docelowe podróży, cel transportu. Zlecenia na Usługę przyjmowane są z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest, w przypadku dostępnych godzin Usług, zamówienie Usług z 48 godzinnym wyprzedzeniem.

Z powyższego zatem wynika, że warunki tego świadczenia nie odbiegają od warunków, na jakich świadczyłyby je inne podmioty dysponujące odpowiednim środkiem transportu i  zapewniające transport osobom niepełnosprawnym czy posiadającym trudności w  poruszaniu się. Nabywca zamawia usługę polegającą na transporcie door-to-door telefonicznie lub osobiście, a Gmina jako usługodawca wyznacza termin wykonania tej usługi, uzyskując po świadczeniu tej usługi płatność za jej zrealizowanie.

Dlatego zastosowanie wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, dla świadczonych przez Państwa usług spowodowałoby nierówne traktowanie podatników wykonujących usługi transportu door-to-door dla osób niepełnosprawnych lub innych posiadających trudności w poruszaniu się oraz zakłócenie konkurencji na rynku.

W świetle powyższego usługi wykonywane przez Państwa nie stanowią czynności o  charakterze władczym wykonywanych w reżimie publicznoprawnym. Wykonując te usługi Gmina nie zachowuje się jak organ władzy publicznej realizujący zadania o charakterze władczym, lecz jak podmiot gospodarczy świadczący usługi. Relacje pomiędzy Państwem a  Mieszkańcem Gminy, który chce skorzystać z oferowanej przez Gminę usługi transportu door-to-door, nie są bowiem oparte na władztwie rozumianym jako relacja nierównorzędnych podmiotów, która daje możliwość kształtowania przez organ władzy publicznej sytuacji drugiej strony stosunku prawnego. W analizowanej sprawie relacje pomiędzy ww. podmiotami są kształtowane na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej i  cechuje je równorzędność.

Znajdują się Państwo zatem w sytuacji, w której nie zachowują się Państwo jak organ władzy publicznej realizujący zadania o charakterze władczym, lecz jak podmiot gospodarczy, świadczący usługi (czyli prowadzący działalność o charakterze usługowym). Zatem, wyłączenie z zakresu opodatkowania wykonywanego przez Państwa Świadczenia w zakresie usługi indywidualnego transportu door-to-door stanowiłoby zakłócenie konkurencji i  nierówne traktowanie podmiotów wykonujących te same czynności w stosunku do innych niż Państwo podmiotów.

W analizowanym przypadku zobowiązują się Państwo wykonać określoną czynność na rzecz konkretnej osoby (Mieszkańca), za którą to czynność otrzymują Państwo opłaty w określonej wysokości (cena za przejazd wynosi 50 gr za kilometr). Możliwe jest zatem zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Państwa (opisanego we wniosku Świadczenia w zakresie usługi indywidualnego transportu door-to-door) na rzecz określonego podmiotu (Mieszkańca dotkniętego tzw. barierą transportową). Zatem skoro jest możliwe zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Państwa na rzecz określonego podmiotu (nabywcy), należy uznać je za świadczenie usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.

Dla powyższego rozstrzygnięcia nie ma znaczenia okoliczność, że dokonując kalkulacji wysokości opłaty pobieranej od Mieszkańców przyjęli Państwo, że wnoszona przez Mieszkańca opłata będzie pokrywać jedynie szacunkowy koszt zużytego paliwa i nie będzie uwzględniała żadnych innych kosztów związanych ze świadczeniem usługi indywidualnego transportu door-to-door, takich jak koszty pracy kierowcy, koszty pracy asystenta (tj. pracownika pomagającego Mieszkańcom korzystającym z Usługi), czy inne koszty związane z  utrzymaniem zakupionego w ramach Projektu samochodu (koszty napraw, ubezpieczenia komunikacyjnego, etc.), a resztę kosztów związanych z realizacją Usługi pokrywają Państwo z  własnych środków.

Należy bowiem podkreślić, że uznanie danej czynności za wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług nie jest uzależnione od osiągania zysku przez podmiot wykonujący tę działalność. Cel czy rezultat danej działalności nie są czynnikami determinującymi przyznanie statusu podatnika podatku od towarów i  usług. Nie ma żadnego znaczenia dla podlegania opodatkowaniu tym podatkiem, jaki jest cel działalności, w szczególności, czy jest to cel zarobkowy. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych kosztów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie. Zatem stanowią działalność gospodarczą konstytuującą podatnika podatku od towarów i usług.

Ponadto należy zauważyć, że przepisy ustawy nie ograniczają podatnika w swobodzie ustalania ceny, czyli możliwa jest sprzedaż po cenie niższej niż rzeczywista wartość towarów i usług. Taka sytuacja nie różni się niczym od normalnej sprzedaży towaru lub usługi z  zyskiem. Możliwa jest sprzedaż po cenie niższej (nawet znacznie) niż rzeczywista wartość danego towaru, czy usługi. W Państwa przypadku ustalenie odpłatności na podstawie szacunkowych kosztów zużytego paliwa nie wynika z żadnych przepisów prawa, lecz jest wyrazem swobody w zakresie jej ustalenia.

Nie można więc zgodzić się z Państwem, że wykonując na rzecz Mieszkańców opisane we wniosku świadczenie w zakresie indywidualnego transportu door-to-door, w zamian za pobierane od Mieszkańców opłaty odpowiadające jedynie szacunkowym kosztom zużytego paliwa, nie prowadzą Państwo działalności gospodarczej.

Ponadto Wskazali Państwo również, że Gmina ma prawo do łączenia kursów w celu maksymalnego wykorzystania przebiegu samochodu. Może wystąpić sytuacja, w  której Usługa świadczona jest wyłącznie na rzecz jednego Mieszkańca (tj. transport dotyczy tylko jego) lub też na rzecz kilku Mieszkańców jednocześnie (transport dotyczy kilku Mieszkańców naraz). Zatem jednym kursem realizować będą Państwo usługi na rzecz kilku mieszkańców, co spowoduje osiągnięcie przez Państwa dodatkowego zysku. Zatem nie będą Państwo świadczyć usług po tzw. kosztach. Tym bardziej charakter Państwa wykonywanych usług wpisuje się w  działalność gospodarczą.

Na poparcie własnego stanowiska powołują Państwo orzeczenia TSUE w sprawach C- 246/08 oraz C-520/14. Wskazać należy, że wyroku w sprawie C-246/08 TSUE uznał, że w przypadku, gdy zapłata uiszczana przez beneficjentów usług świadczonych na ich rzecz przez podmioty publiczne (w rozpatrywanej w wyroku sytuacji dotyczyło to usług pomocy prawnej) zależy jedynie częściowo od rzeczywistej wartości świadczonych usług, a jej związek z tą wartością jest tym mniejszy, im skromniejsze są dochody i majątek beneficjenta, nie można uznać, że pomiędzy tymi usługami a świadczeniem ekwiwalentnym płaconym przez beneficjenta istnieje bezpośredni związek wymagany przepisami dyrektywy do tego, aby można było uznać owo świadczenie za wynagrodzenie za usługi. Tym samym usług tych nie można uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o podatku od wartości dodanej.

Podobne stanowisko TSUE zajął w wyroku z 12 maja 2016 r. w sprawie C-520/14 Gemeente Borsele. W wyroku tym TSUE uznał, że jednostka samorządu terytorialnego, która świadczy usługę dowozu uczniów do szkół w okolicznościach takich jak w postępowaniu głównym (tj.  gdy wysokość odpłatności uzależniona jest od dochodów rodziców), nie prowadzi działalności gospodarczej, a więc nie działa jako podatnik. TSUE zwrócił uwagę m.in. na  rozróżnienie między kosztami funkcjonowania a kwotami otrzymanymi za oferowane usługi które mogą sugerować, iż udział rodziców należy raczej uznać za opłatę aniżeli wynagrodzenie (pkt 33), a asymetria wskazuje na brak rzeczywistego związku między zapłaconą kwotą a świadczeniem usług. W konsekwencji nie wydaje się, aby związek między świadczoną przez ową gminę usługą dowozu a ekwiwalentem płaconym przez rodziców miał bezpośredni charakter wymagany do tego, aby ekwiwalent ten mógł zostać uznany za świadczenie wzajemne stanowiące wynagrodzenie za tę usługę, oraz do tego, aby świadczenie tej usługi zostało uznane za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE (pkt 34).

Z powyższych orzeczeń wynika, że badanie, czy występuje ekwiwalentność świadczeń, ma również istotne znaczenie dla stwierdzenia istnienia działalności gospodarczej. Należy przy tym brać pod uwagę wskazane w orzecznictwie TSUE przesłanki i ich występowanie w  konkretnej sprawie. Przykładowo zatem należy ocenić: czy warunki realizacji danego świadczenia odbiegają od warunków, na jakich realizowane byłoby ono przez inne podmioty gospodarcze, w jakim reżimie prawnym wykonywane są dane czynności, czy istnieje asymetria pomiędzy kosztami wykonywania danych świadczeń a odpłatnością ponoszoną przez ich beneficjentów, w jakim stopniu ponoszona odpłatność stanowi rzeczywistą wartość otrzymywanych świadczeń, czy odpłatność uzależniona jest od sytuacji majątkowej beneficjenta. Oceny takiej należy dokonać przy uwzględnieniu wszystkich występujących w  danej sprawie okoliczności.

Z opisu przedstawionej przez Państwa sprawy nie wynika, aby odpłatność za usługę door-to-door była uzależniona od sytuacji materialnej nabywców. Do skorzystania z Usługi uprawnione są osoby pełnoletnie z terenu Gminy z potrzebą wsparcia w zakresie mobilności, tj. osoby legitymujące się ważnym orzeczeniem o  niepełnosprawności (lub orzeczeniem równoważnym) oraz osoby posiadające zaświadczenie lekarskie o znacznych ograniczeniach w samodzielnym poruszaniu się - osoby które niezdolne są do korzystania ze środków transportu zbiorowego. Dla osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, które zostały zakwalifikowane do jednej z usług projektu usługa door– to–door jest usługą uzupełniającą i nie wymaga rekrutacji. Osoby potrzebujące wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, które nie korzystają z pozostałych usług społecznych realizowanych w ramach Projektu przed pierwszym skorzystaniem z usługi door-to-door wypełniają dokumenty rekrutacyjne do projektu oraz odpowiednie oświadczenie, stanowiące załącznik nr 1 do regulaminu Usługi. Ponadto, wskazali Państwo, że opłata za przejazd w jedną stronę została ustalona w wysokości w wysokości 50 gr za kilometr, a zatem odpłatność ustalono dla wszystkich korzystających z indywidualnego transportu (nie przewidziano np. ulg i zwolnień dla pewnych grup nabywców).

Jednocześnie należy zauważyć, że dotychczas nie dokonywali Państwo wyliczenia dokładnych kosztów rzeczywistych związanych ze świadczeniem pojedynczej Usługi. Zatem skoro rzeczywisty koszt usługi nie jest znany (nie wiadomo dokładnie w jakiej relacji pozostają koszty ponoszone przez Mieszkańca do kosztów ponoszonych przez Państwa), nie można uznać, że udział Mieszkańca w kosztach tej usługi jest niewielki, zwłaszcza, że Mieszkaniec pokrywa szacunkowy koszt zużytego paliwa, a więc koszt, który, co do zasady, jest głównym elementem wynagrodzenia przy tego typu usługach.

W takich okolicznościach trudno się z Państwem zgodzić, że skoro odpłatność ze strony Mieszkańca korzystającego usług indywidualnego transportu pokrywa jedynie część kosztów, którymi obciążona jest Gmina kontynuując realizację Projektu, to brak jest możliwości przypisania pobieranej opłaty jako wynagrodzenia z tytułu świadczonych usług.

Tym samym tezy wyroków w sprawach C-246/08 czy C-520/14, które powołują Państwo we własnym stanowisku, nie znajdują zastosowania w analizowanej sprawie.

Podsumowując należy wskazać, że w analizowanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie, które jest wykonywane pomiędzy dwoma określonymi stronami transakcji, dla którego to świadczenia istnieje bezpośredni beneficjent czynności. W sprawie będącej przedmiotem zapytania możliwe jest zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Państwa na rzecz określonego podmiotu – nabywcy (Mieszkańca). Dlatego też, opisane czynności świadczone przez Państwa na rzecz Mieszkańca będą spełniać definicję świadczenia usług zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy o  podatku od towarów i usług, a Państwo w zakresie tych czynności nie będą korzystać z  wyłączenia z grona podatników tego podatku. Świadczą bowiem Państwo w reżimie cywilnoprawnym (a nie publicznoprawnym) odpłatne usługi, a zatem wykonują czynności wskazane w art. 5 ust. 1  pkt 1 ustawy. Należy zatem stwierdzić, że pobierając opłaty za usługę indywidualnego transportu door-to-door będą działać Państwo w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy i w zakresie, w jakim realizują to świadczenie, nie będą Państwo objęci regulacją przepisu art. 15 ust. 6 ustawy.

W konsekwencji wykonując na rzecz Mieszkańców opisane we wniosku świadczenie w zakresie indywidualnego transportu door-to-door będą działać Państwo w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą zdefiniowaną w art. 15 ust. 2 ustawy, co oznacza, że realizowane na rzecz Mieszkańców Świadczenie – zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle powyższego nie można uznać Państwa stanowiska dotyczącego braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wykonywanego na rzecz Mieszkańców Świadczenia w zakresie usługi indywidualnego transportu door-to-door za prawidłowe. Stanowisko to opiera się na założeniu, że nie została spełniona przesłanka dotycząca ekwiwalentu odpłatności. Wskazują Państwo we wniosku, że pobierają od Mieszkańców jedynie symboliczną opłatę za wykonanie ww. usług, ale jednocześnie podają, że nie dokonywali dotychczas dokładnego wyliczenia wartości rynkowej świadczonych przez siebie usług. Ponadto podają Państwo, że opłaty ponoszone przez Mieszkańców z tytułu świadczenia ww. usług pokrywają wyłącznie część wydatków Gminy związanych ze świadczoną usługą. Jednocześnie jednak stwierdzając, że nie dokonywali dotychczas wyliczenia dokładnych rzeczywistych kosztów związanych ze świadczeniem pojedynczej usługi na rzecz Mieszkańca i nie są w stanie wskazać, jaki ułamek (procent) rzeczywistych kosztów ponosi Mieszkaniec Gminy. W konsekwencji nie przedstawili Państwo żadnej argumentacji (wyliczeń), która pozwalałaby na uznanie, że opłaty pobierane od Mieszkańców nie mają charakteru rynkowego, a określona stawka za transport nie znajduje uzasadnienia w pełnym rachunku ekonomicznym, typowym dla działalności przedsiębiorców, jak Państwo wskazali. Trzeba również mieć na uwadze, że Gmina podaje, że nie obciąża Mieszkańców pozostałymi kosztami związanymi z realizacją ww. usług, takimi jak koszty pracy kierowcy i  asystenta czy kosztami napraw i ubezpieczenia komunikacyjnego samochodu służącego do transportu, przy czym z opisu wynika, że koszty te pokrywane są ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach realizacji Projektu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek dotyczący braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wykonywanego na rzecz Mieszkańców Świadczenia w zakresie usługi indywidualnego transportu door-to-door. Natomiast, w zakresie braku obowiązku ewidencjonowania ww. usług na kasie fiskalnej, wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie wynikające z wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swoją aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).