Prawo do obniżenia podstawy opodatkowania, sposób dokumentowania udzielanych rabatów pośrednich, prawo i termin obniżenia podatku należnego z tytułu u... - Interpretacja - 0114-KDIP1-3.4012.620.2024.1.JG

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 28 października 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.620.2024.1.JG

Temat interpretacji

Prawo do obniżenia podstawy opodatkowania, sposób dokumentowania udzielanych rabatów pośrednich, prawo i termin obniżenia podatku należnego z tytułu udzielanych rabatów pośrednich oraz konieczność odzwierciedlenia czynności udzielania rabatu w ewidencji VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 13 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

  • prawa do obniżenia podstawy opodatkowania;
  • sposobu dokumentowania udzielanych rabatów pośrednich;
  • prawa i terminu obniżenia podatku należnego z tytułu udzielanych rabatów pośrednich;
  • konieczności odzwierciedlenia czynności udzielania rabatu w ewidencji VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest polską spółką, będącą czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy na terytorium kraju jest produkcja (...), a także ich sprzedaż hurtowa.

Wnioskodawca dokonuje m.in. sprzedaży towarów na rzecz hurtowni (dalej: „Dystrybutorów”), którzy następnie sprzedają przedmiotowe towary do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży detalicznej na terytorium Polski (dalej: „Detaliści”). W konsekwencji takiego modelu, Wnioskodawca nie dokonuje w sposób bezpośredni sprzedaży swoich towarów do Detalistów.

Z uwagi na fakt, że sprzedaż dokonywana przez Wnioskodawcę na rzecz Dystrybutorów ma charakter transakcji krajowej, to Wnioskodawca dokumentuje tę sprzedaż wystawiając faktury VAT z odpowiednią stawką polskiego podatku VAT (tj.: 5%, 8% lub 23%) oraz rozpoznaje te transakcje dla celów VAT jako dostawy krajowe na terytorium Polski. W celu intensyfikacji sprzedaży, Wnioskodawca wprowadził długookresowy system premiowy (dalej: „Program”), który skierowany jest do Detalistów.

Fakt, że Program skierowany jest do Detalistów a nie do Dystrybutorów, wynika z tego, że to Detaliści jako podmioty mające bezpośredni kontakt z finalnym konsumentem mogą odpowiednio wpływać na jego wybory zakupowe, i w ten sposób kreować zwiększenie popytu na towary Wnioskodawcy.

Wobec powyższego, umowy regulujące Program są zawierane pomiędzy Wnioskodawcą a poszczególnymi Detalistami. Zgodnie z umową, Wnioskodawca zobowiązuje się wypłacać Detaliście tzw. „rabat pośredni”, który może być wyliczany w dwojaki sposób:

  • wariant A: rabat pośredni jako kwota premii za osiągnięty przez Detalistę odpowiednio wysoki poziom zakupu towarów Wnioskodawcy w danym przedziale czasu;
  • wariant B: rabat pośredni jako kwota premii z tytułu zakupu określonych towarów (wskazanych wcześniej przez Wnioskodawcę) w danym przedziale czasu.

W praktyce, kwota premii będzie wyliczana w przypadku:

  • wariantu A: jako procent osiągniętego poziomu zakupu towarów Wnioskodawcy;
  • wariantu B: jako iloczyn zakupionych towarów i określonego w umowie rabatu kwotowego.

Wnioskodawca zaznacza, że w związku z przyznaniem rabatu pośredniego, Detalista nie będzie zobowiązany do dokonywania jakiejkolwiek czynności usługowej na rzecz Wnioskodawcy. Wysokość wypłacanego przez Wnioskodawcę rabatu pośredniego kalkulowana będzie na podstawie raportu zbiorczego przygotowanego przez Detalistę za dany okres rozliczeniowy (tj. za miesiąc lub kwartał lub rok kalendarzowy). Przedmiotowy raport będzie przedstawiać całkowity obrót Detalisty w danym okresie rozliczeniowym, tj. zestawienie ilości towarów Wnioskodawcy zakupionych w danym okresie rozliczeniowym przez Detalistę, z podziałem na poszczególne rodzaje produktów (tzw. (…)).

W praktyce zatem, raport będzie zawierał dane pozwalające zidentyfikować nie tylko wielkość zakupu towarów, ale również wartość towarów opodatkowanych poszczególnymi stawkami VAT. Raport zbiorczy będzie udostępniany Wnioskodawcy po zakończeniu okresu rozliczeniowego w terminach określonych w umowach z Detalistami.

Dodatkowo, po otrzymaniu wspomnianego dokumentu Wnioskodawca będzie miał prawo wnieść zastrzeżenia w określonym terminie. W przypadku braku zastrzeżeń, Detalista skalkuluje kwotę rabatu na podstawie raportu a następnie wystawi notę obciążeniową na rzecz Wnioskodawcy celem wypłacenia mu (Detaliście) kwoty premii. Choć zasadniczo na chwilę obecną zakłada się, że Program będzie dotyczył głównie produktów opodatkowanych stawką 8% VAT, to jeżeli przyszłościowo Program również obejmie towary Wnioskodawcy podlegające pod inne stawki VAT, to wówczas Detalista osobno skalkuluje i wystawi noty obciążeniowe pod poszczególne stawki VAT.

Przedmiotowa nota obciążeniowa będzie zawierać m.in. następujące informacje:

1)dane wystawcy noty obciążeniowej, tj. nazwę, adres oraz NIP Detalisty,

2)dane odbiorcy noty obciążeniowej, tj. nazwę, adres oraz NIP Wnioskodawcy,

3)numer noty obciążeniowej oraz datę jej wystawienia,

4)kwotę rabatu brutto,

5)kwotę rabatu netto,

6)stawkę podatku VAT,

7)kwotę VAT,

8)oczekiwany termin zapłaty,

9)okres za jaki jest przyznawany rabat pośredni,

10)     słowny opis dot. faktu obciążenia Wnioskodawcy rabatem pośrednim.

Wnioskodawca po otrzymaniu noty obciążeniowej dokona wypłaty wskazanej kwoty na rachunek Detalisty.

Pytania

1.Czy rabaty pośrednie wypłacane przez Wnioskodawcę na rzecz Detalistów będą stanowić opusty (obniżki cen) w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1) ustawy o VAT, a tym samym będą uprawniać Wnioskodawcę do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu sprzedaży towarów?

2.Czy rabaty pośrednie mogą być dokumentowane dla celów VAT za pomocą not księgowych (not obciążeniowych), które po zakończeniu okresu rozliczeniowego będzie wystawiać Detalista na rzecz Wnioskodawcy?

3.Czy Wnioskodawca postąpi prawidłowo obniżając podstawę opodatkowania VAT oraz podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym nastąpi wypłata rabatu pośredniego?

4.Czy Wnioskodawca postąpi prawidłowo wykazując dla celów VAT otrzymaną od Detalisty notę obciążeniową w ewidencji prowadzonej na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1.W ocenie Wnioskodawcy rabaty pośrednie wypłacane przez Wnioskodawcę na rzecz Detalistów będą stanowić opusty (obniżki cen) w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT, a tym samym będą uprawniać Wnioskodawcę do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego.

2.Rabaty pośrednie mogą być dokumentowane dla celów VAT za pomocą not księgowych (not obciążeniowych), które po zakończeniu okresu rozliczeniowego będzie wystawiać Detalista na rzecz Wnioskodawcy.

3.Prawo do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego będzie przysługiwało Wnioskodawcy w rozliczeniu za okres, w którym nastąpi wypłata rabatu pośredniego na rzecz Detalisty.

4.Nota obciążeniowa wystawiona przez Detalistę powinna być wykazana dla celów VAT w ewidencji prowadzonej przez Wnioskodawcę na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W myśl art. 29a ust. 10 ustawy o VAT, podstawę opodatkowania obniża się o:

1)kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;

2)wartość zwróconych towarów i opakowań;

3)zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;

4)wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

Natomiast, w świetle art. 2 pkt 22) ustawy o VAT pod pojęciem sprzedaży rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W rezultacie, jeżeli po dokonaniu sprzedaży dochodzi do udzielenia opustu lub obniżki ceny towaru, tego typu obniżka powinna znaleźć odzwierciedlenie w wysokości podstawy opodatkowania (poprzez jej odpowiednie zmniejszenie) co w konsekwencji powinno prowadzić do obniżenia kwoty podatku należnego. Pojęcie „rabatu” nie zostało zdefiniowane w Dyrektywie 2006/112/WE Rady (dalej: „Dyrektywa VAT”) ani w ustawie o VAT, w związku z czym przedmiotowy termin powinien być interpretowany stosując wykładnię językową.

Zgodnie z definicjami zawartymi w słownikach języka polskiego (Słownik języka polskiego PWN oraz Wielki słownik języka polskiego PAN) poprzez rabat rozumie się obniżenie ceny jakiegoś towaru o pewną kwotę.

W wydawanych interpretacjach indywidualnych (m.in. interpretacja z 26 października 2018 r. sygn. 0112-KDIL1-2.4012.636.2018.2.JO) organ podatkowy potwierdził prawidłowość stosowania przedstawionej powyżej wykładni językowej pojęcia „rabat”, które powinno być rozumiane jako pomniejszenie ustalonej wcześniej ceny towarów lub usługi.

W ocenie Wnioskodawcy podkreślenia wymaga fakt, że w przedstawionym modelu wypłata rabatu pośredniego nie jest powiązana ze świadczeniem usług przez Detalistów na rzecz Wnioskodawcy, ponieważ Detaliści nie są zobowiązani do świadczenia jakichkolwiek czynności a wysokość wypłacanego rabatu pośredniego jest uzależniona w przypadku:

  • wariantu A: od wysokości osiągniętego poziomu zakupu towarów Wnioskodawcy;
  • wariantu B: od wysokości dokonanego zakupu konkretnych towarów wskazanych wcześniej przez Wnioskodawcę.

Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej przepisy, w tym również wykładnię językową w ocenie Wnioskodawcy należy uznać, że wypłacany na rzecz Detalistów rabat pośredni stanowi pomniejszenie ustalonej wcześniej ceny towarów.

Należy więc stwierdzić, że w sytuacji kiedy dany Detalista, któremu Wnioskodawca przyzna rabat pośredni, otrzyma zwrot części ceny zakupionego towaru, wówczas dla Wnioskodawcy, a także dla Detalisty nastąpi rzeczywiste obniżenie ceny towaru, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1) ustawy o VAT.

W zakresie obniżenia podstawy opodatkowania a tym samym podatku należnego w przypadku udzielenia rabatu pośredniego wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej wydanej 26 października 2018 r. (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.636.2018.2.JO), zgodnie z którą: „Należy mieć na uwadze, że konstrukcja podstawy opodatkowania pozwala zrealizować fundamentalną zasadę neutralności podatku VAT. Ekonomiczny ciężar podatku VAT, co do zasady, powinien ponosić konsument, a nie podatnik. A więc za obniżeniem ceny transakcyjnej w formie rabatu powinno następować obniżenie podstawy opodatkowania tej transakcji, aby zachowana została zasada proporcjonalności podatku VAT do ceny towarów i usług. Jeśli podstawa opodatkowania przewyższa kwotę wynagrodzenia należnego podatnikowi, przynajmniej w części poniesie on ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby zasadę neutralności tego podatku.”

Powyższe stanowisko jest zgodnie również ze stanowiskiem prezentowanym przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej m.in. w wyroku z 24 października 1996 r. (sygn. C-317/94), w którym wskazano, że: „w celu zapewnienia realizacji zasady neutralności należy, obliczając podstawę opodatkowania dla celów VAT, uwzględnić sytuacje, w których podatnik, nie pozostając w stosunkach umownych z konsumentem końcowym, ale będąc pierwszym ogniwem łańcucha transakcji kończącego się na tym konsumencie, udziela takiemu konsumentowi zniżki za pośrednictwem detalistów lub poprzez bezpośredni zwrot wartości kuponów. W przeciwnym razie, organy podatkowe otrzymałyby z tytułu VAT kwotę większą niż rzeczywiście zapłacona przez konsumenta ostatecznego, kosztem podatnika”.

Reasumując, rabaty pośrednie wypłacane przez Wnioskodawcę na rzecz Detalistów będą stanowić opusty (obniżki cen) w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT, których udzielenie będzie uprawniać Wnioskodawcę do obniżenia podstawy opodatkowania VAT oraz podatku należnego.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Natomiast, w świetle art. 106j ust. 1 ustawy o VAT, podatnik wystawia fakturę korygującą w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

1)podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie,

2)dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,

3)dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,

4)stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji faktury.

Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej przepisy, wystawienie faktury korygującej może dotyczyć tylko kontrahentów bezpośrednio uczestniczących w transakcji potwierdzonej wystawieniem faktury VAT. Jeżeli pomiędzy kontrahentami nie miała miejsce dostawa towarów lub świadczenie usług potwierdzona wystawieniem faktury VAT, to nie można wystawić faktury korygującej.

W ocenie Wnioskodawcy, jeżeli w związku z brakiem dostawy towarów (lub świadczeniem usług) pomiędzy nim a Detalistami nie wystawiono faktury VAT, udzielenie rabatu pośredniego nie może być potwierdzone fakturą korygującą. Faktura korygująca mogłaby dotyczyć Wnioskodawcy i bezpośredniego nabywcy towarów tj. Dystrybutora, natomiast w opisywanym zdarzeniu przyszłym nie dochodzi do zmiany ceny sprzedanych towarów do Dystrybutora.

Wnioskodawca podkreśla, że przepisy krajowe nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu pośredniego może ten rabat udokumentować. W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy dokumentem potwierdzającym udzielenie rabatu pośredniego może być nota księgowa.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone przez organ podatkowy w interpretacji indywidualnej (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.932.2021.2.ICZ) z 21 stycznia 2022 r., zgodnie z którą: „Nie można wystawić faktury korygującej w sytuacji, kiedy między kontrahentami nie miała miejsca dostawa lub świadczenie usług i w konsekwencji nie było wystawionej faktury. W rozpatrywanej sprawie ze względu na brak bezpośrednich transakcji, pomiędzy Państwa Spółką (Producentem produktu) a sklepem (detalistą), udokumentowanych fakturami, faktu przyznania przez Państwa Spółkę rabatów pośrednich nie można potwierdzić fakturami korygującymi. Jednocześnie przepisy nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, zatem może nim być np. nota księgowa.”

Zgodnie z opisanym zdarzeniem przyszłym, Detalista skalkuluje kwotę rabatu na podstawie raportu, a następnie wystawi notę obciążeniową na rzecz Wnioskodawcy celem wypłacenia mu (Detaliście) kwoty premii.

W ocenie Wnioskodawcy bez znaczenia pozostaje, który z podmiotów - Wnioskodawca czy Detalista - wystawi notę księgową, w związku z czym prawidłowym postępowaniem będzie dokumentowanie rabatów pośrednich za pomocą not księgowych wystawianych przez Detalistę po zakończeniu okresu rozliczeniowego, które dla Wnioskodawcy będą stanowić noty obciążeniowe. Detalista będzie wystawiać noty księgowe, które będą zawierać m.in. następujące elementy:

  • dane wystawcy noty obciążeniowej, tj. nazwę, adres oraz NIP Detalisty,
  • dane odbiorcy noty obciążeniowej, tj. nazwę, adres oraz NIP Wnioskodawcy,
  • numer noty obciążeniowej oraz datę jej wystawienia,
  • kwotę rabatu brutto,
  • kwotę rabatu netto,
  • stawkę podatku VAT,
  • kwotę VAT,
  • oczekiwany termin zapłaty,
  • okres za jaki jest przyznawany rabat pośredni,
  • słowny opis dot. faktu obciążenia Wnioskodawcy rabatem pośrednim.

Powyższe elementy noty księgowej będą pozwalały zarówno Wnioskodawcy, jak i Detaliście na określenie stron transakcji oraz jej charakteru i warunków, a także na dokonanie odpowiedniego rozliczenia przedmiotowej noty w rozliczeniach dla celów VAT. Potwierdzeniem powyższego jest stanowisko organu podatkowego przedstawione w interpretacjach indywidualnych:

  • 0113-KDIPT1-2.4012.721.2021.2.AJB z 9 grudnia 2021 r. „Tym samym przepisy krajowe nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednak żadne przepisy nie wskazują, że nie może nim być np. nota księgowa, rabatowa, uznaniowa, obciążeniowa (czy to wystawiona samodzielnie przez udzielającego rabatu czy też sporządzona przez otrzymującego rabat).”
  • 0112-KDIL1-2.4012.636.2018.2.JO z 26 października 2018 r. „Zatem udzielane przez Wnioskodawcę rabaty pośrednie będące przedmiotem wniosku mogą być dokumentowane wystawioną przez Wnioskodawcę na konkretnego Odbiorcę notą uznaniową. W nocie uznaniowej winny być zawarte dane, które pozwolą na: określenie stron transakcji oraz jej charakteru i warunków, na jakich została przeprowadzona; dokonanie odpowiedniego rozliczenia noty uznaniowej przez strony transakcji.”

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 3.

Zgodnie z art. 29a ust. 10 ustawy o VAT, podstawę opodatkowania obniża się o:

1)kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;

2)wartość zwróconych towarów i opakowań;

3)zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;

4)wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

W świetle art. 29a ust. 13 ustawy o VAT, w przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją.

W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.

W ocenie Wnioskodawcy, przedstawione powyżej przepisy nie znajdą zastosowania w zakresie rabatów pośrednich udzielanych na rzecz podmiotu innego niż bezpośredni kontrahent (tj. Detalistom), ponieważ dokumentem potwierdzającym wypłatę przedmiotowego rabatu będzie nota księgowa.

W związku z powyższym zasada przewidziana w art. 29 ust. 13 ustawy o VAT dotycząca momentu obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego nie będzie mieć zastosowania w opisywanym zdarzeniu przyszłym. Wnioskodawca uważa, że prawo do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego będzie przysługiwało mu w rozliczeniu za okres, w którym nastąpi wypłata rabatu pośredniego na rzecz Detalisty, niezależnie od tego kiedy zostanie wystawiona nota księgowa.

Wystawienie noty księgowej nie jest warunkiem koniecznym do uzyskania prawa do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego, ponieważ ma charakter wtórny w stosunku do właściwego zdarzenia gospodarczego jakim jest wypłata udzielonego rabatu pośredniego Detaliście. Powyższe stanowisko potwierdzają również następujące interpretacje indywidualne:

  • 0113-KDIPT1-2.4012.721.2021.2.AJB z 9 grudnia 2021 r. „Innymi słowy, zasadnicze znaczenie dla rozliczenia przyznanego rabatu pośredniego dla celów podatku VAT ma moment faktycznej wypłaty udzielonego rabatu. W przedmiotowej sprawie nie będą miały natomiast zastosowania wymogi określone w regulacji art. 29a ust. 13 ustawy.”
  • 0114-KDIP1-3.4012.783.2020.1.KP z dnia 12 marca 2021 r. „Istotny jest sam fakt fizycznego udzielenia rabatu, czyli np. dokonania transferu środków pieniężnych na konto Uczestnika. W konsekwencji, Wnioskodawca może udokumentować rabaty pośrednie przyznane Uczestnikom za pomocą not księgowych (not uznaniowych). Przy czym Wnioskodawca jest uprawniony do obniżenia podstawy opodatkowania dla potrzeb VAT w rozliczeniu za okres, w którym nastąpiła wypłata rabatu pośredniego.”
  • 112-KDIL1-2.4012.636.2018.2.JO z 26 października 2018 r. „Wystawienie noty księgowej (noty uznaniowej) dokumentującej udzielenie rabatu pośredniego nie jest bowiem warunkiem koniecznym dla celu uzyskania prawa do obniżenia podatku VAT należnego w związku z udzieleniem rabatu. Moment wystawienia noty nie może być więc decydujący dla momentu rozliczenia rabatu dla celów podatku VAT przez Wnioskodawcę. Istotny jest sam fakt fizycznego udzielenia rabatu, czyli np. dokonania transferu środków pieniężnych na konto Odbiorcy.”

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 4.

 Zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej, w szczególności dane dotyczące:

1)rodzaju sprzedaży i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, w tym korekty podatku należnego, z podziałem na stawki podatku;

2)kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku naliczonego;

3)kontrahentów;

4)dowodów sprzedaży i zakupów.

Powyższe przepisy nakładają na podatników VAT obowiązek prowadzenia szczegółowej ewidencji zawierającej dane niezbędne do prawidłowego rozliczenia podatku VAT. W opisywanym zdarzeniu przyszłym, wystawiana przez Detalistów nota obciążeniowa potwierdzająca udzielenie rabatu pośredniego będzie stanowić dla Wnioskodawcy podstawę do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego.

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy nota księgowa wystawiona przez Detalistów powinna być wykazana dla celów VAT w ewidencji prowadzonej przez Wnioskodawcę na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)  przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)  zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)  świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów.

Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 z 11 grudnia 2006, str. 1, ze zm.).

Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów i tym samym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Wskazać należy, że podatnicy podejmują różnorodne działania w zakresie intensyfikacji sprzedaży towarów, w efekcie których wypłacane są tzw. premie pieniężne nabywcom. Skutki podatkowe dotyczące wypłacania premii pieniężnych nabywcom uzależnione są od wielu czynników, m.in. od ustalenia, za co faktycznie premie pieniężne zostały wypłacone, tzn. czy ich przyznanie uwarunkowane jest wykonaniem dodatkowych czynności, czy dotyczą konkretnych dostaw, czy też odnoszą się do wszystkich dostaw w określonym czasie, itp.

W praktyce występują również sytuacje, w których w zamian za udzielenie premii ma miejsce świadczenie innych usług, w tym usług o charakterze promocyjnym, marketingowym, reklamowym, bądź zobowiązanie się do dokonywania zakupów wyłącznie u wypłacającego premie, czy zobowiązanie się do posiadania pełnego asortymentu towarów kontrahenta, itp. W takiej sytuacji należy uznać, że wypłacona premia pieniężna związana jest z określonymi zachowaniami nabywcy, a zatem ze świadczeniem usług przez nabywcę otrzymującego taką premię, które to usługi podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach.

W sytuacji, gdy premia pieniężna jest wypłacana z tytułu dokonywania przez nabywcę nabyć o określonej wartości czy ilości towarów w określonym czasie - takie działania kontrahentów nie wypełniają definicji świadczenia usług i wypłacenie w takiej sytuacji premii pieniężnej nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Osiąganie bowiem określonego pułapu obrotów z danym dostawcą oraz terminowe dokonanie zapłaty nie może być uznane za usługę w świetle art. 8 ust. 1 ustawy. Premia jest wyliczana w oparciu o osiągane obroty, lecz samo osiąganie obrotów nie stanowi usługi.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Przepis art. 29a ust. 6 ustawy precyzuje dodatkowe elementy, jakie obejmuje podstawa opodatkowania. Jak stanowi ww. przepis:

Podstawa opodatkowania obejmuje:

1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Jak wynika z art. 29a ust. 7 ustawy:

Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;

3) otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

W myśl art. 29a ust. 10 ustawy:

Podstawę opodatkowania, obniża się o:

1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;

2) wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;

3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;

4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

Stosownie do art. 29a ust. 13 ustawy:

W przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.

Zgodnie z art. 29a ust. 14 ustawy:

Przepis ust. 13 stosuje się odpowiednio w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury korygującej do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna.

Szczególnego podkreślenia wymaga fakt, że ani w Dyrektywie 2006/112/WE Rady ani też w ustawie prawodawca nie zdefiniował pojęcia „rabat”, zatem pojęcie to należy interpretować stosując przede wszystkim wykładnię językową. I tak, zgodnie ze „Słownikiem języka polskiego” (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, str. 825), „rabat” to „zniżka, opust od sumy należnej za towar przyznawany, np. przy kupnie dużej ilości towarów”. Zatem, rabat polega na pomniejszeniu ustalonej wcześniej ceny towaru lub usługi. Podobnie definiowany jest „opust” jako zniżka ceny kupna przyznawana przy zakupach hurtowych.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Spółka dokonuje m.in. sprzedaży towarów na rzecz Dystrybutorów, którzy następnie sprzedają przedmiotowe towary Detalistom. Spółka nie dokonuje więc w sposób bezpośredni sprzedaży swoich towarów Detalistom. W celu intensyfikacji sprzedaży, Spółka wprowadził Program, który skierowany jest do Detalistów. Zgodnie z umową, Spółka zobowiązuje się wypłacać Detaliście tzw. „rabat pośredni”. W związku z przyznaniem rabatu pośredniego, Detalista nie będzie zobowiązany do dokonywania jakiejkolwiek czynności usługowej na rzecz Spółki. Wysokość wypłacanego przez Spółkę rabatu pośredniego kalkulowana będzie na podstawie raportu zbiorczego przygotowanego przez Detalistę za dany okres rozliczeniowy. Detalista skalkuluje kwotę rabatu na podstawie raportu a następnie wystawi notę obciążeniową na rzecz Spółki celem wypłacenia mu kwoty premii. Spółka po otrzymaniu noty obciążeniowej dokona wypłaty wskazanej kwoty na rachunek Detalisty.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą tego, czy rabaty pośrednie wypłacane przez Państwa na rzecz Detalistów będą stanowić opusty w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1) ustawy, a tym samym będą uprawniać Państwa do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu sprzedaży towarów.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy stwierdzić, że w przypadku kiedy dany Detalista, któremu Spółka przyzna rabat, otrzyma zwrot części ceny zakupionego towaru, wówczas dla Spółki i dla Detalisty nastąpi rzeczywiste obniżenie ceny towaru. Takie obniżenie ceny nie dotyczy bezpośrednich kontrahentów – Dystrybutorów, od których Detaliści nabywają towary. Podmiotem uprawnionym do obniżenia kwoty podatku należnego jest w tym przypadku Spółka, która dokonała sprzedaży ostatecznie po obniżonej cenie, tj. udzieliła upustu (rabatu pośredniego).

W świetle powołanej wyżej definicji „rabatu” należy uznać, że w opisanym przypadku mamy do czynienia z pomniejszeniem, czyli odstępstwem od ustalonej ceny towarów przez Spółkę, który co prawda nie sprzedaje bezpośrednio towarów na rzecz Detalistów, ale na podstawie odpowiednich indywidualnych ustaleń udziela im upustu w formie przyznawanych rabatów. Powoduje to w istocie zwrot części ceny towarów.

Zatem otrzymywane przez Detalistów upusty z tytułu osiągnięcia określonego poziomu zakupów produktów Spółki u Dystrybutorów, które nie są związane ze świadczeniem wzajemnym - gdyż jak Państwo wskazali Detalista nie będzie zobowiązany do dokonania jakiejkolwiek czynności usługowej na rzecz Spółki - stanowią rabat pośredni.

Zauważyć należy, że gdyby obniżka ceny, upust – rabat udzielony był w momencie sprzedaży (rabat transakcyjny), to nie ma znaczenia dla ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ kwota zapłaty należna od nabywcy już go uwzględnia – dane dotyczące rabatu znajdą swoje odzwierciedlenie w wystawionej fakturze stwierdzającej dokonanie sprzedaży. Natomiast, jeżeli obniżenie ceny/udzielenie rabatu ma miejsce po dokonaniu sprzedaży i wystawieniu faktury, w której dokonano pierwotnego określenia obrotu (rabat potransakcyjny), wówczas czynność ta wymaga wystawienia faktury korygującej zmniejszającej wartość towarów i usług, zgodnie z art. 106j ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Zgodnie z art. 106j ust. 1 ustawy:

W przypadku gdy po wystawieniu faktury:

1)  podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie,

2)  (uchylony),

3)  dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,

4)  dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,

5)  stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji faktury,

- podatnik wystawia fakturę korygującą.

Stosownie do art. 106j ust. 2 pkt 3 ustawy:

Faktura korygująca powinna zawierać dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca:

a)określone w art. 106e ust. 1 pkt 1-5,

b)nazwę (rodzaj) towaru lub usługi objętych korektą.

Należy wskazać, że wystawienie faktury korygującej jest możliwe wyłącznie w sytuacji udzielenia opustu/obniżki ceny bezpośredniemu nabywcy towarów lub usług.

W rozpatrywanej sprawie ze względu na brak bezpośrednich transakcji pomiędzy Spółką a Detalistami udokumentowanych fakturami, faktu przyznania przez Spółkę rabatów pośrednich nie można potwierdzić fakturami korygującymi. Tym samym, skoro w omawianym przypadku Spółka nie może wystawić faktur korygujących na rzecz Detalistów, dla obniżenia podstawy opodatkowania VAT nie znajdzie zastosowania art. 29a ust. 13 ustawy, gdyż odnosi się on wyłącznie do tych przypadków, w których wystawiono fakturę korygującą do pierwotnej faktury.

Natomiast cytowany wyżej przepis art. 29a ust. 10 ustawy wyraźnie wskazuje, że podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen, wartość zwrotów towarów, zwrotu całości lub część zapłaty otrzymanej przed dokonaniem sprzedaży (zaliczek), jeśli do sprzedaży nie doszło, wartość zwrotu kwot dotacji, subwencji i innych opłat o podobnym charakterze.

Zatem każda z tych pozycji stanowi odrębną podstawę zmniejszenia podstawy opodatkowania i każda z wymienionych wyżej czynności powoduje zmniejszenie podstawy opodatkowania.

Powyższe stanowisko jest zgodne z Dyrektywą Rady 2006/112/WE, która w art. 73 oraz 90 ust. 1 określa podstawę opodatkowania, przewidując uprawnienia do jej obniżenia w przypadku każdorazowego, faktycznego zmniejszenia obrotu. Przesłanką wystarczającą dla ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu, bez konieczności wykazywania go w jeden konkretny sposób. Jednocześnie przepisy ustawy, jak i dyrektywy wyraźnie wskazują, że rzeczywiste kwoty rabatów mają być udokumentowane – podatnik powinien przedstawić dowód rzeczywistej kwoty poniesionych kosztów.

Konstrukcja podstawy opodatkowania w ustawie o podatku od towarów i usług, odpowiadająca w swej istocie konstrukcji określonej w Dyrektywie 2006/112/WE Rady, oparta jest na założeniu proporcjonalności VAT do ceny towarów i usług. Każda bowiem transakcja podlega podatkowi od towarów i usług obliczonemu w sposób proporcjonalny do ceny otrzymanej przez podatnika jako świadczenie wzajemne za dostarczone towary lub usługi z uwzględnieniem stawki, jaka ma zastosowanie do dostawy lub świadczenia takich towarów i usług.

Należy mieć na uwadze, że konstrukcja podstawy opodatkowania pozwala zrealizować fundamentalną zasadę neutralności podatku VAT. Ekonomiczny ciężar podatku VAT, co do zasady, powinien bowiem ponosić konsument, a nie podatnik. W ślad zatem za obniżeniem ceny transakcyjnej w formie rabatu powinno następować obniżenie podstawy opodatkowania tej transakcji, aby zachowana została zasada proporcjonalności podatku VAT do ceny towarów i usług. Jeśli podstawa opodatkowania przewyższa kwotę wynagrodzenia należnego podatnikowi, przynajmniej w części poniesie on ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby zasadę neutralności tego podatku.

Zwrócił na to uwagę Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-317/94 Elida Gibbs, stwierdzając, że podstawą opodatkowania dla producenta jako podatnika musi być kwota odpowiadająca cenie, po jakiej sprzedał on towary hurtownikom lub detalistom, pomniejszona o wartość rabatów, na podstawie których wypłacone zostało wynagrodzenie ostatecznym nabywcom towarów.

Również w sprawie C-427/98 Komisja Europejska przeciwko Republice Federalnej Niemiec, Trybunał dopuścił możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania w wyniku udzielenia przez podatnika rabatu potransakcyjnego nie bezpośredniemu nabywcy towaru, bez konieczności wystawienia faktury korygującej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt omawianej sprawy należy stwierdzić, że Spółka, która zwróci danemu Detaliście wartość przyznanego rabatu pośredniego, otrzyma po zakończeniu transakcji kwotę odpowiadającą cenie sprzedaży, pomniejszoną o wartość ww. rabatu. Nie byłoby zatem zgodne z Dyrektywą 2006/112/WE, że podstawa opodatkowania służąca do wyliczenia VAT Spółki jako podatnika, jest wyższa niż kwota ostatecznie przez niego otrzymana. Stanowiłoby to naruszenie zasady proporcjonalności podatku.

W opisanej sprawie w przypadku otrzymania przez Detalistów bezpośrednio od Spółki zwrotu części ceny zakupionych produktów, dla Detalistów tych nastąpi rzeczywiste obniżenie ceny tych towarów. W tej sytuacji podmiotem uprawnionym do obniżenia kwoty podatku należnego z tytułu sprzedaży nie będą Dystrybutorzy, którzy otrzymają od Detalistów cenę należną w pełnej wysokości, ale Spółka, który dokona sprzedaży ostatecznie po obniżonej cenie, tj. udzieli rabatu.

Zatem u Spółki nastąpi obniżenie podstawy opodatkowania. W związku z tym Spółka będzie mogła skorzystać z prawa do korekty podstawy opodatkowania i należnego podatku VAT. W okolicznościach niniejszej sprawy udzielany rabat pośredni stanie się upustem – obniżką (rabatem), o którym mowa w art. 29a ust. 10 ustawy.

W efekcie, rabaty pośrednie wypłacane przez Spółkę na rzecz Detalistów stanowią opusty (obniżki cen) w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, których udzielenie uprawnia Spółkę do obniżenia podstawy opodatkowania VAT oraz podatku należnego z tytułu dokonywanej sprzedaży.

Tym samym, Państwa stanowisko objęte pytaniem nr 1 uznaję za prawidłowe.

Kolejne Państwa wątpliwości oznaczone we wniosku jako nr 2 i nr 3, dotyczą kwestii sposobu dokumentowania rabatów pośrednich oraz terminu obniżenia podatku należnego z tytułu ich udzielenia.

Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy wskazać, że rzeczywisty obrót gospodarczy powinien mieć odzwierciedlenie w prowadzonej dokumentacji. Do obowiązków uczestników obrotu gospodarczego należy uwiarygodnienie dokonanych transakcji. Podmiot udzielający rabatu powinien posiadać dla celów dowodowych dokumenty świadczące o udzielonym rabacie na rzecz odbiorcy i posiadanie takich dokumentów jest warunkiem potwierdzającym prawo do obniżenia podatku należnego po stronie sprzedawcy, czyli Państwa.

W przypadku udzielenia rabatu kolejnemu nabywcy w łańcuchu dostaw i przy braku bezpośredniej transakcji pomiędzy nimi, czyli w sytuacji, kiedy między kontrahentami nie miała miejsca dostawa lub świadczenie usług i w konsekwencji nie było wystawionej faktury, z uwagi, iż nie jest możliwe odwołanie się do faktury pierwotnej, przyznanie rabatu pośredniego nie powinno być udokumentowane fakturą korygującą, o której mowa w powołanym powyżej art. 106j ustawy. Faktura korygująca - jak już wcześniej wskazano - jest bowiem dokumentem potwierdzającym zmiany w bezpośredniej transakcji pomiędzy podatnikiem a nabywcą, któremu uprzednio podatnik wystawił fakturę z tego tytułu.

W związku z tym uznać należy, że każda forma dokumentacyjna inna niż faktura korygująca będzie dopuszczalna, również wskazana przez Spółkę nota księgowa.

W nocie księgowej powinny być zawarte dane, które pozwolą na:

  • określenie stron transakcji oraz jej charakteru i warunków, na jakich została przeprowadzona;
  • dokonanie odpowiedniego rozliczenia noty księgowej przez strony transakcji.

Należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie jej upoważnienia w żadnym zakresie nie regulują kwestii wystawiania not księgowych (obciążeniowych). Noty księgowe stanowią dokumenty księgowe na podstawie ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.), a nie przepisów dotyczących podatku VAT.

Przepisy krajowe nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednak nic nie wskazuje, że nie może nim być np. nota księgowa (obciążeniowa). W konsekwencji, wystawiona przez Detalistów na Spółkę nota księgowa będzie pisemnym dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie udzielonego Detaliście rabatu.

Odnosząc się do terminu obniżenia podatku należnego z tytułu udzielenia Detalistom rabatów pośrednich należy wskazać, że z uwagi na fakt, że beneficjentem rabatu nie są Dystrybutorzy (podmioty, którym Spółka wystawia faktury dokumentujące dostawę towaru), ale Detaliści - kolejni nabywcy w łańcuchu dystrybucji, Spółka nie ma podstaw do wystawienia faktur korygujących dokumentujących rabat. Za wystarczający dokument - jak powyżej wskazano - potwierdzający rabat należy uznać notę obciążeniową wystawioną przez Detalistów. Z tego też względu, do dokonania obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego przez Spółkę nie będą miały zastosowania ograniczenia wynikające z brzmienia art. 29a ust. 13 ustawy.

Państwa Spółka nabędzie prawo do obniżenia podstawy opodatkowania i podatku należnego z momentem udzielenia rabatu danemu Detaliście, udokumentowanego wystawioną notą. Zatem przedmiotowego obniżenia będzie mogła dokonać za okres rozliczeniowy, w którym dokona wypłaty bonusu pieniężnego na rzecz Detalisty. Jednocześnie należy wskazać, że Spółka powinna posiadać stosowne dokumenty, które umożliwią precyzyjne określenie, w jakim okresie rozliczeniowym dokonano przekazania danemu Detaliście należnego rabatu.

W przypadku, gdy wystawienie noty dokumentującej udzielenie rabatu pośredniego nastąpi w innym okresie rozliczeniowym, niż wypłata wynikającej z tej noty kwoty, Spółka będzie miał prawo obniżyć podstawę opodatkowania (i w konsekwencji podatek VAT należny) za okres, w którym rabat został faktycznie udzielony. Innymi słowy, zasadnicze znaczenie dla rozliczenia przyznanego rabatu pośredniego dla celów podatku VAT będzie miał moment faktycznej wypłaty udzielonego rabatu. Wystawienie noty księgowej (noty obciążeniowej) dokumentującej udzielenie rabatu pośredniego nie jest bowiem warunkiem koniecznym dla celu uzyskania prawa do obniżenia podatku VAT należnego w związku z udzieleniem rabatu. Moment wystawienia noty nie może być więc decydujący dla momentu rozliczenia rabatu dla celów podatku VAT przez Spółkę. Istotny jest sam fakt fizycznego udzielenia rabatu, czyli np. dokonania transferu środków pieniężnych na konto Detalisty.

W efekcie, Spółka postąpi prawidłowo dokumentując rabaty pośrednie przyznane Detalistom za pomocą not księgowych (not obciążeniowych) zawierających elementy dokumentu księgowego w rozumieniu przepisów o rachunkowości (w tym oznaczenie kwoty udzielonego rabatu oraz wskazanie okresu rozliczeniowego, za który została przyznany rabat). Ponadto, Spółka jest uprawniona do obniżenia podstawy opodatkowania dla potrzeb VAT w rozliczeniu za okres, w którym nastąpiła wypłata rabatu pośredniego.

Tym samym, Państwa stanowisko objęte pytaniami nr 2 i 3 uznaję za prawidłowe.

Mają Państwo również wątpliwości związane z tym, czy Spółka postąpi prawidłowo wykazując dla celów VAT otrzymaną od Detalisty notę obciążeniową w ewidencji prowadzonej na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy.

Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy wyjaśnić, że w świetle art. 109 ust. 3 ustawy:

Podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej, w szczególności dane dotyczące:

1) rodzaju sprzedaży i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, w tym korekty podatku należnego, z podziałem na stawki podatku;

2) kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku naliczonego;

3) kontrahentów;

4) dowodów sprzedaży i zakupów.

Przytoczona regulacja wskazuje zatem na konieczność prowadzenia przez podatnika ewidencji, służącej prawidłowemu sporządzeniu deklaracji podatkowej.

W rozpatrywanej sprawie, jak wskazano powyżej, wystawiona przez Detalistów nota obciążeniowa potwierdzająca udzielenie rabatu pośredniego będzie stanowić dla Spółki podstawę do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego. Nota księgowa (nota obciążeniowa) będzie więc dokumentem stanowiącym dowód udzielonego przez Spółkę Detalistom rabatu pośredniego. Zainteresowany w celu udokumentowania tego rabatu nie będzie miał możliwości wystawienia faktury korygującej.

Zatem w celu prawidłowego rozliczenia podatku należnego, Spółka w prowadzonej ewidencji dla potrzeb podatku od towarów i usług będzie miała prawo uwzględnić wystawioną notę księgową jako dowód udzielonego i wypłaconego Detalistom rabatu.

W konsekwencji, nota księgowa wystawiona przez Detalistów na rzecz Spółki powinna zostać uwzględniona w ewidencji prowadzonej przez Spółkę na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy.

Tym samym, stanowisko Spółki objęte pytaniem nr 4 wniosku uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywiste zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego zastosujecie się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).