Obowiązek uwzględnienia w limicie, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, wartości usług pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych oraz wartości usług budowlanych świadczonych na nieruchomości poza terytorium kraju, miejsce opodatkowania usług budowlanych oraz wystawienie faktury z adnotacją „odwrotne obciążenie”.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest:

• nieprawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku uwzględnienia w limicie, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, wartości usług pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych korzystających ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy,

• prawidłowe w części dotyczącej miejsca opodatkowania usług budowlanych jako usług związanych z nieruchomościami na podstawie art. 28e ustawy,
• nieprawidłowe w części dotyczącej wystawienia faktury z adnotacją „odwrotne obciążenie” dla usług budowlanych,
• nieprawidłowe w części dotyczącej zastosowania przepisów art. 113 ustawy do świadczenia usług budowlanych na terytorium Niemiec.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 12 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązku uwzględnienia w limicie, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, wartości usług pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych oraz wartości usług budowlanych świadczonych na nieruchomości poza terytorium kraju, miejsca opodatkowania usług budowlanych oraz wystawienia faktury z adnotacją „odwrotne obciążenie”. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 8 października 2024 r. (wpływ 11 października 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego:

Prowadzi Pan działalność gospodarczą zarejestrowaną osoby fizycznej, w ramach której wykonuje Pan usługi pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych (PKD 66.19.Z) oraz prace budowlane (PKD 43.99.Z). Nie jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i korzysta Pan ze zwolnienia podmiotowego VAT do wartości sprzedaży wynoszącej 200.000,00 zł w roku, na podstawie art. 113 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361).

Świadczone usługi pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych korzystają również ze zwolnienia przedmiotowego z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361).

Prace budowalne polegają na wykonywaniu prac wykończeniowych na już wzniesionych budynkach oraz na montażu regałów trwale związanych z budynkiem magazynu lub sklepu. Wykonuje je Pan jako podwykonawca, na rzecz innego przedsiębiorcy będącego czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług mającego siedzibę na terenie Polski, który jest głównym wykonawcą tych prac budowalnych. Prace budowalne są wykonywane na nieruchomościach położonych w innych krajach należących do Unii Europejskiej, a odbiorcą tych prac jest podatnik z innego niż Polska kraju Unii Europejskiej. Prace budowalne są fakturowane na głównego wykonawcę tych usług, a ten wystawia fakturę dla odbiorcy - podatnika z innego niż Polska kraju Unii Europejskiej.

Wystawiając faktury za wykonane prace budowlane (opisane powyżej) wpisuje Pan adnotację, że dotyczy je zasada odwrotnego obciążenia i obowiązek podatkowy w podatku VAT ciąży na usługobiorcy na podstawie art. 28e Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361). Fakturę z taką samą adnotacją wystawia główny wykonawca dla odbiorcy - podatnika z innego niż Polska kraju Unii Europejskiej. Ostatecznie usługa jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług przez usługobiorcę jako import usług w jego kraju, gdzie też jest położona nieruchomość.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego.

Korzystając ze zwolnienia podmiotowego prowadzi Pan działalność gospodarczą od 1 kwietnia 2016 roku, ostatnią deklaracją VAT-7 była deklaracja VAT-7K za I kwartał 2016 r. Od tamtej pory w zdecydowanej większości świadczył Pan jedynie usługi pośrednictwa usług finansowych, które są zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT.

Usługi budowlane, które Pan świadczy dzielą się na dwa rodzaje:

• Pierwsze to usługi montażu regałów, które są trwale związane i kotwione do posadzki oraz ścian hal sklepów i magazynów, na których usługi te są świadczone. Głownie są to sklepy (…) położone na terenie Niemiec. Usługi te Pan świadczy dla innego podwykonawcy polskiej firmy, która jest czynnym podatnikiem VAT w kraju. Tego rodzaju projekty realizuje się od 1 do kilka tygodni. Wykorzystuje Pan swoje narzędzia (wkrętarki, zakrętarki, poziomnice, lasery, itp.), bardziej specjalistyczny sprzęt, w tym zwyżki, wozidła, wózki widłowe zapewnia główny wykonawca – firma niemiecka. Z uwagi na fakt, iż głównym Pana zajęciem jest pośrednictwo finansowe, wyjeżdża Pan w miesiącu na max. 2 tygodnie. Inne ekipy skręcają regał i transportują go na miejsce montażu, a Pan wraz z pracownikami oraz innymi podwykonawcami polskiej firmy, która zleca Panu tę pracę ustawiacie oraz montujecie na stałe ww. regały.
• Drugi rodzaj usług to stricte usługi budowalne wykończeniowe, począwszy od budowania ścian i zabudowań z płyt GK, przez szpachlowanie i malowanie. Czasami jest to też montaż stolarki – drzwi oraz układanie płytek, ale w tym zakresie jest Pan tylko pomocnikiem. Usługi te podobnie jak montaż regałów wykonuje Pan dla tego samego zleceniodawcy z Polski, a on świadczy je dla głównego wykonawcy, którym jest firma z Niemiec. Najczęściej są to remonty sklepów (…), (…), (…) oraz Hotele (…). W tym przypadku również wykorzystuje Pan własne elektronarzędzia i wraz z innymi podwykonawcami oraz pracownikami Pana zleceniodawcy wykonujecie wyznaczony zakres prac.

W tym miejscu chciałby Pan sprostować, iż we wniosku o indywidualną interpretację wskazał Pan, że pracuje dla głównego wykonawcy – polskiej firmy, jednak dla potrzeb napisania informacji uzupełniających sprawdził Pan, to dokładnie i skonsultował się Pan ze swoim zleceniodawcą. Pana zleceniodawca, polska firma jest również w obu przypadkach usług tylko podwykonawcą. Jest czynnym podatnikiem VAT w Polsce, lecz podobnie jak i Pan, nie jest podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju położenia nieruchomości, w tym wypadku w Niemczech. Pana zleceniodawca też wystawia fakturę z adnotacją „odwrotne obciążenie, obowiązek podatkowy w podatku VAT ciąży na usługobiorcy na podstawie art. 28e Ustawy o VAT” głównemu wykonawcy, firmie niemieckiej. Główny wykonawca niemiecki wystawia fakturę inwestorowi (…) wraz z podatkiem VAT niemieckim i podatek ten rozlicza.

W ramach realizowanych usług pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych nie świadczy Pan usług o charakterze doradczym.

Usługi pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych są świadczone tylko i wyłącznie dla prywatnych osób zamieszkujących w kraju. Pana działania skłaniają jedynie do przybliżenia klientowi warunków kredytowych, ich oferty, pomocy w wypełnianiu formularzy i wniosków kredytowych, jak również weryfikacji i skompletowaniu niezbędnej dokumentacji kredytowej. Prowizja – Pana wynagrodzenie – wypłacają nie bezpośrednio obsługiwani klienci, tylko agent pośredniczący (instytucja brokerska), w tym przypadku przedsiębiorstwo „(…)”.

Pytania

1.Czy wartość usług pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych korzystających ze zwolnienia przedmiotowego z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361), ma być wliczona przez podatnika do limitu 200.000,00 zł wartości sprzedaży, którego przekroczenie powoduje brak możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361)?

2.Czy prawidłowe jest uznanie usług budowlanych wykonywanych na nieruchomości położonej w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej za niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce i wystawianie faktur na głównego wykonawcę (czynnego podatnika VAT w Polsce) bez podatku VAT z adnotacją „odwrotne obciążenie”?

3.Czy opisane w stanie faktycznym usługi budowlane, podatnik ma wliczać do limitu 200.000,00 zł wartości sprzedaży, którego przekroczenie powoduje brak możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361)?

Pana stanowisko w sprawie

Stanowisko do pytania 1:

Uważa Pan, że wartość usług pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych korzystających ze zwolnienia przedmiotowego z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361), nie ma być wliczona przez Pana do limitu 200.000,00 zł wartości sprzedaży, którego przekroczenie powoduje brak możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361).

Stanowisko do pytania 2:

Uważa Pan, że prawidłowe jest uznanie usług budowlanych wykonywanych na nieruchomości położonej w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej za niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce i wystawianie faktur na głównego wykonawcę (czynnego podatnika VAT w Polsce) bez podatku VAT z adnotacją „odwrotne obciążenie”. Opodatkowanie takich usług podatkiem od towarów i usług ma być wykonane przez usługobiorcę w kraju położenia nieruchomości zgodnie z art. 28e Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 Ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361) opodatkowaniu podlega między innymi świadczenie usług na terytorium kraju. Przekładając przytoczone przepisy na sytuację opisaną w pytaniu, usługi nie są świadczone na terytorium Polski, a więc nie podlegają tutaj opodatkowaniu.

W art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361) czytamy, że podatnikiem podatku od towarów i usług jest usługobiorca jeżeli usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4. Przekładając przytoczone przepisy na sytuację opisaną w pytaniu, jako usługodawca nie posiada Pan siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju gdzie usługa powinna być opodatkowana (czyli w kraju położenia nieruchomości innym niż Polska) i nie jest Pan zarejestrowany w tym kraju jako podatnik VAT czynny czy też zwolniony.

Stanowisko do pytania 3:

Opisane w stanie faktycznym usługi budowlane, jeżeli podlegają zasadom odwrotnego obciążenia i mają być opodatkowane przez usługobiorcę w kraju położenia nieruchomości, nie będą przez Pana wliczane do limitu 200.000,00 zł wartości sprzedaży, którego przekroczenie powoduje brak możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361). Jeżeli natomiast powinny być przedmiotem opodatkowania dla Pana jako podwykonawcy, wówczas stanowią wartość sprzedaży wliczaną do wspomnianego wyżej limitu 200.000,00 zł.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Z powołanego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wymienione czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju.

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy przewidują dla niektórych czynności zwolnienia od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku VAT dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Podkreślić należy, że zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy:

Natomiast jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy:

Należy jednocześnie zauważyć, że ustawodawca przewiduje zwolnienie od podatku VAT dla określonej grupy podatników ze względu na wartość osiągniętej sprzedaży, tzw. zwolnienie podmiotowe. Regulacje w tym zakresie zawarte zostały w art. 113 ustawy.

W myśl art. 113 ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 113 ust. 2 ustawy:

W świetle ww. art. 113 ust. 13 ustawy:

Odnosząc się do powyższego należy wskazać, że podatnik kontynuujący prowadzenie działalności gospodarczej może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy pod warunkiem, że nie wykonuje czynności, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy. Przy czym do wyliczenia wartości sprzedaży musi stosować zasady wynikające z art. 113 ust. 2 ustawy. W przepisie tym jako usługi, które należy wliczać do wartości sprzedaży wymieniono usługi, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38-41 ustawy, w sytuacji gdy usługi te nie stanowią czynności pomocniczych lecz główną działalność podatnika.

Jak Pan wskazuje we wniosku, prowadzi Pan działalność gospodarczą od 1 kwietnia 2016 roku, korzystając ze zwolnienia podmiotowego, zaś ostatnią deklarację dla celów podatku VAT złożył Pan za I kwartał 2016 r. Od tamtej pory w zdecydowanej większości świadczy Pan usługi pośrednictwa finansowego w sprzedaży usług finansowych oraz prace budowlane na terytorium innych niż Polska krajów UE. W zakresie świadczenia usług pośrednictwa finansowego w sprzedaży usług finansowych, korzysta Pan ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy. Usługi te dotyczą tylko przedstawienia klientowi warunków kredytowych, ich oferty, pomocy w wypełnianiu formularzy i wniosków kredytowych, jak również weryfikacji i skompletowaniu niezbędnej dokumentacji kredytowej. W ramach tych usług nie świadczy Pan usług o charakterze doradczym. Usługi te świadczy Pan wyłącznie na rzez osób prywatnych zamieszkujących w kraju.

Pana wątpliwości przedstawione w pytaniu nr 1 dotyczą tego czy wartość świadczonych przez Pana usług pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych korzystających ze zwolnienia przedmiotowego z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy, powinna być wliczona przez Pana do limitu 200.000,00 zł wartości sprzedaży, którego przekroczenie powoduje brak możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy.

Odnosząc się do Pana wątpliwości należy wskazać, że przywołany przez Pana art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy odnosi się również do usług ubezpieczeniowych. Ponieważ z opisu sprawy wynika, że nie świadczy Pan tego rodzaju usług a jedynie usługi o charakterze finansowym (przedstawienie klientowi warunków kredytowych, ich oferty, pomoc w wypełnianiu formularzy i wniosków kredytowych, jak również weryfikacja i skompletowanie niezbędnej dokumentacji kredytowej) należy dokonać analizy art. 113 ust. 2 ustawy wyłącznie pod tym kątem.

Z brzmienia art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. b) ustawy wynika, że do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1 (czyli uprawniającej do zwolnienia podmiotowego) nie wlicza się m.in. obrotu z tytułu sprzedaży usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych. Niewątpliwie w Pana przypadku, usługi pośrednictwa finansowego w sprzedaży usług finansowych, z tytułu których korzysta Pan ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38-41 ustawy nie stanowią usług o charakterze pomocniczym, lecz Pana główną działalność gospodarczą. Wobec tego wartość sprzedaży świadczonych przez Pana usług pośrednictwa finansowego w sprzedaży usług finansowych zwolnionych na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38-41 ustawy musi być wliczana do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.

Tym samym oceniając Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 należy uznać je za nieprawidłowe.

Pana wątpliwości przedstawione w pytaniu nr 2 dotyczą ustalenia miejsca opodatkowania usług budowlanych wykonywanych przez Pana na nieruchomości położonej w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej (w tym przypadku w Niemczech) oraz możliwości wystawienia faktur na rzecz kontrahenta (czynnego podatnika VAT w Polsce) bez podatku VAT z adnotacją „odwrotne obciążenie”, na podstawie polskich przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że usługi budowalne są wykonywane przez Pana na nieruchomościach położonych w innych niż Polska krajach należących do Unii Europejskiej (w tym przypadku w Niemczech). Usługi, które Pan świadczy to: usługi montażu regałów, trwale związane i kotwione do posadzki oraz ścian hal sklepów i magazynów, na których usługi te są świadczone, są to sklepy (…) położone na terenie Niemiec oraz usługi budowalne wykończeniowe, takie jak budowanie ścian i zabudowań z płyt GK, szpachlowanie i malowanie, czasem montaż stolarki - drzwi oraz układanie płytek, ale w tym zakresie jest Pan tylko pomocnikiem, są to remonty sklepów (…), (…), (…) oraz Hotele (…). Wykonuje Pan te usługi jako podwykonawca dla zleceniodawcy, polskiej firmy, która również jest podwykonawcą tych usług. Pana kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT w Polsce, ale nie jest podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju położenia nieruchomości. Również Pan nie jest zarejestrowany do podatku od wartości dodanej w kraju położenia nieruchomości.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w Rozdziale 3 Działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

W myśl art. 28a ustawy:

Powołany przepis wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o podatku od towarów i usług. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Od powyższej zasady określania miejsca świadczenia usług, ustawodawca przewidział szereg wyjątków, także w przypadku, gdy świadczone usługi związane są z nieruchomościami.

Według art. 28e ustawy:

Z treści art. 28e ustawy wynika, że o miejscu świadczenia, a tym samym opodatkowania usługi związanej z nieruchomością, decyduje wyłącznie miejsce położenia nieruchomości, z którą dana usługa jest ściśle związana, niezależnie od tego dla jakiego podmiotu jest wykonywana oraz gdzie znajduje się siedziba usługodawcy. Zasada ta ma zastosowanie wówczas, gdy usługę można przyporządkować do konkretnej nieruchomości, która jest możliwa do zlokalizowania, co do miejsca jej położenia. Przepis ten – jak wynika z jego brzmienia – stanowi wyjątek od zasady ogólnej, przyjmując jako kryterium odniesienie się nie do podmiotu, lecz do przedmiotu, którym jest nieruchomość, a usługi, które jej wprost dotyczą, mają być opodatkowane według miejsca jej położenia. Jednocześnie usługi te mogą mieć charakter nieograniczony, na co wskazuje ich otwarty katalog, zamieszczony w tym przepisie. Do zakresu tych usług ustawodawca zaliczył bowiem nie tylko usługi stricte dotyczące prac wykonywanych w nieruchomościach i obrotu nieruchomościami, ale także usługi, których wykonanie oparte jest na wykorzystaniu, używaniu i użytkowaniu nieruchomości.

Ustawa o VAT nie zawiera definicji pojęcia „nieruchomość” oraz pojęcia „usługi związanej z nieruchomościami”. Niemniej jednak ustawodawca unijny wychodząc naprzeciw oczekiwaniom państw członkowskich wprowadził rozporządzeniem wykonawczym Rady (UE) nr 1042/2013 z 7 października 2013 r. (Dz. Urz. UE L Nr 284 z 26.10.2013 r., s. 1) zmianę do rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1, ze zm.) – zwanego dalej „rozporządzeniem 282/2011” – dotyczącą pojęcia „nieruchomość”, jak również wyjaśnił, na czym polegają „usługi związane z nieruchomościami”.

Zgodnie z art. 13b rozporządzenia 282/2011:

W myśl art. 31a ust. 1 rozporządzenia 282/2011:

Jednocześnie w art. 31a ust. 2 rozporządzenia 282/2011 zawarto wykaz przykładowych usług, które należy uznać za związane z nieruchomościami, czyli usług objętych zakresem stosowania art. 47 dyrektywy 2006/112/WE.

Co więcej w art. 31a ust. 3 rozporządzenia 282/2011 zawarto wykaz przykładowych usług, których nie należy traktować jako usług związanych z nieruchomościami, czyli usług nieobjętych zakresem stosowania art. 47 dyrektywy 2006/112/WE.

Rozwiązania wprowadzone powyższym rozporządzeniem mają na celu doprowadzić w całej Unii Europejskiej do wspólnej wykładni i spójnego stosowania przepisu szczególnego, jakim jest art. 47 Dyrektywy 2006/112/WE Rady.

W odniesieniu do Pana sytuacji należy podkreślić, że miejsce świadczenia usługi wskazuje w jakim kraju i który z podatników powinien opodatkować daną usługę. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy w innym kraju. Ponadto, przepisy ustawy dotyczące ustalania miejsca świadczenia usług oprócz zasady ogólnej, o której mowa w art. 28b ust. 1 ustawy, zawierają także szczególne uregulowania, które uzależniają miejsce świadczenia usługi np. od faktycznego jej wykonywania, tak jak mamy z tym do czynienia w przypadku usług związanych z nieruchomościami. Wówczas w sytuacji, gdy usługa jest świadczona w innym niż Polska kraju nawet jeśli kontrahentem lub kontrahentami są polskie podmioty zastosowanie znajdują przepisy kraju, w którym dana czynność jest wykonywana.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że świadczone przez Pana usługi budowalne, takie jak usługi montażu regałów trwale związane i kotwione do posadzki oraz ścian hal sklepów i magazynów oraz usługi wykończeniowe są trwale związane z konkretną nieruchomością zlokalizowaną poza terytorium kraju, a zatem na podstawie art. 28e ustawy nie podlegają opodatkowaniu w Polsce. Jak wynika z tego przepisu, miejscem świadczenia (a tym samym opodatkowania) usług związanych z nieruchomościami, jest miejsce położenia nieruchomości, które w omawianej sytuacji znajdują się w kraju Unii Europejskiej (Niemcy).

Zatem za prawidłowe należy uznać Pana stanowisko, że usługi budowalne wykonywane na nieruchomości położonej w innym niż Polska kraju Unii Europejskiej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce.

Odnośnie zaś określenia, który z podatników, tj. świadczący usługę czy jej nabywca jest zobowiązany do rozliczenia podatku VAT należy zwrócić uwagę na treść powołanego przez Pana art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, zgodnie z którym:

W myśl art. 17 ust. 2 ww. ustawy:

Powołany powyżej przepis odnosi się do sytuacji, gdy miejscem świadczenia a zarazem opodatkowania usług jest terytorium Polski. W opisanym we wniosku zdarzeniu miejscem świadczenia usług budowlanych jest terytorium innego niż Polska kraju UE (terytorium Niemiec). W związku z tym do rozliczenia przedmiotowej transakcji zastosowanie mają przepisy obowiązujące w kraju opodatkowania usługi a nie przepisy polskie. Nie ma znaczenia, że prowadzi Pan działalność jako polski podatnik podatku VAT i że dokonuje Pan sprzedaży usług budowalnych na rzecz innego polskiego podatnika. Co do zasady rozliczenie podatku VAT ciąży na wykonawcy usługi jednakże w szczególnych przypadkach rozliczenia tego może dokonać usługobiorca. Ponieważ z tytułu realizowanej przez Pana transakcji krajem uprawnionym do poboru podatku VAT jest inny niż Polska kraj UE (Niemcy) to jedna ze stron transakcji musi ten podatek w tym kraju odprowadzić.

O konieczności rejestracji dla celów podatku VAT w związku ze świadczeniem usługi budowlanej na terenie np. Niemiec decydują przepisy tamtego kraju. W sytuacji gdy przepisy obowiązujące w Niemczech (lub innych krajach UE) nie zobowiążą Pana do rejestracji dla celów podatku VAT w tym kraju a zobowiążą Pana nabywcę to wówczas Pan będzie mógł wystawić fakturę na podstawie polskich przepisów z adnotacją „odwrotne obciążenie”. W przypadku gdy to Pan będzie zobowiązany do rejestracji dla celów podatku od wartości dodanej w Niemczech będzie Pan zobowiązany do dokumentowania świadczonej usługi na podstawie przepisów prawa niemieckiego.

Zasady wystawiania faktur regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.

I tak, zgodnie art. 106a pkt 2 lit. a) ustawy:

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Stosownie do art. 106b ust. 2 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika zatem, że w przypadku świadczenia usług, których miejsce świadczenia (a tym samym opodatkowania) znajduje się poza terytorium kraju, czyli jest nim terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju (oraz osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca), polski podatnik świadczący tą usługę jest zobowiązany do udokumentowania tej transakcji fakturą, przy czym nie ma w tym przypadku znaczenia czy usługodawca jest podatnikiem czynnym czy zwolnionym podmiotowo od podatku VAT.

Wskazać również należy, że na podstawie art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy:

Przy czym jak stanowi art. 106e ust. 5 pkt 1 ustawy:

Odnosząc się zatem do Pana wątpliwości dotyczących obowiązku wystawienia faktury dokumentującej świadczenie usług budowlanych, zawierającej adnotację „odwrotne obciążenie”, zauważyć należy, że adnotację „odwrotne obciążenie”, zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy, zamieszcza się na fakturze jedynie w sytuacji, gdy nabywca byłby zobowiązany do rozliczenia podatku w kraju, w którym ma miejsce opodatkowanie świadczonych usług (co zależy od przepisów obowiązujących w danym kraju).

W Pana sytuacji świadczone usługi budowlane nie podlegają opodatkowaniu na terytorium Polski, gdyż miejscem ich świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości określone na podstawie art. 28e ustawy. Usługi te świadczy Pan jako podwykonawca na rzecz wykonawcy - podatnika, który nie posiada siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w kraju położenia nieruchomości, zatem powinny być opodatkowane i rozliczone w kraju położenia nieruchomości, tj. w tej sytuacji w Niemczech. Przy czym kwestie odnośnie tego jak powinien być rozliczony podatek od dokonanej przez Pana sprzedaży i który z podatników powinien go rozliczyć, nie regulują przepisy polskiej ustawy o podatku od towarów i usług, lecz obowiązujące przepisy ustawy o podatku od wartości dodanej obowiązujące w Niemczech. Jednocześnie należy przy tym mieć na uwadze, że to na stronach transakcji spoczywa obowiązek prawidłowego jej rozliczenia.

Zatem za nieprawidłowe należy uznać Pana stanowisko, że powinien Pan wystawić faktury na polskiego podwykonawcę bez podatku VAT „z odwrotnym obciążeniem” z tytułu świadczenia usługi budowalnej wykonywanej na nieruchomości położonej poza Polską.

Odnośnie natomiast Pana wątpliwości przedstawionych w pytaniu nr 3 dotyczących wliczania do kwoty limitu w wysokości 200 000 zł usług budowalnych świadczonych na nieruchomości położonej poza Polską należy mieć na uwadze terytorialny zakres podatku od towarów i usług co oznacza, że do ww. kwoty limitu jest zaliczana wyłącznie sprzedaż dokonana na terytorium kraju, czyli spełniająca definicję zawartą w art. 2 pkt 22 ustawy. Tym samym przy ustalaniu prawa do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ustawy, nie uwzględnia się świadczenia usług, których miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju.

We własnym stanowisku wskazał Pan, że usługi budowlane, jeżeli podlegają zasadom odwrotnego obciążenia i mają być opodatkowane przez usługobiorcę w kraju położenia nieruchomości, nie będą przez Pana wliczane do limitu 200.000,00 zł wartości sprzedaży. Jeżeli natomiast powinny być przedmiotem opodatkowania dla Pana jako podwykonawcy, wówczas stanowią wartość sprzedaży wliczaną do wspomnianego wyżej limitu 200.000,00 zł.

Nie można zgodzić się z Pana stanowiskiem. Przywołane wyżej przepisy w sposób jednoznaczny wskazują, że przy ustalaniu wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ustawy, należy brać pod uwagę m.in. wartość sprzedaży towarów i usług na terytorium kraju. Zatem w Pana sytuacji do wartości limitu zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, nie powinien Pan wliczać kwot z tytułu wykonania usług budowlanych, które stosownie do art. 28e ustawy nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski. Zatem wartość usług wykonywanych przez Pana na nieruchomościach znajdujących się na terytorium poza Polską (w Niemczech), do których zastosowanie znajdzie art. 28e ustawy, nie jest wliczana do limitu zwolnienia określonego w art. 113 ust. 1 ustawy, przy czym nie jest istotne czy będzie Pan miał prawo wystawić fakturę z adnotacją „odwrotne obciążenie”, czy też obowiązek udokumentowania transakcji na podstawie przepisów niemieckich.

Zatem Pana stanowisko w zakresie pytania nr 3 należy uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

W świetle art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego. Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisem stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonałem wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Nie rozstrzygałem kwestii możliwości zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla świadczonych przez Pana usług pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy a informację tę przyjąłem jako element stanu faktycznego, ponieważ w tym zakresie nie sformułował Pan pytania. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku opis jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na opisie sprawy przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).