Obowiązek udokumentowania fakturami sprzedaży składników majątku i pracowników, niewyłączonej z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy, oraz świadczenia usług w zamian za wynagrodzenie exit fee oraz prawo do odliczenia podatku naliczonego z ww. faktur.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

25 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 24 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

• obowiązku udokumentowania fakturą (fakturami) nabycia przez A. od B. za wynagrodzeniem opisanych składników majątkowych oraz pracowników, ponieważ transakcja ta będzie stanowiła odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług i nie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy,
• uznania wynagrodzenia za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody przez B. na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A. (exit fee) za wynagrodzenie za usługę opodatkowaną podatkiem VAT, która powinna być udokumentowana fakturą,
• prawa do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury (faktur) wystawionej (wystawionych) przez B. z tytułu zbycia opisanych składników majątku i pracowników,
• prawa do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury wystawionej przez B. z tytułu świadczenia usług, w zamian za które A. zapłaci mu wynagrodzenie exit fee.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem wspólnym

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:

- A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

- B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji

Opis zdarzenia przyszłego

A. sp. z o.o. (dalej: „Spółka” lub „A.”) jest spółką prowadzącą działalność na terytorium Polski i jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny w Polsce. Spółka należy do międzynarodowej Grupy A., której spółka-matka ma siedzibę w (…) i która jest liderem rynku w dziedzinie produkcji (…). Zakład produkcyjny Spółki znajduje się w C., natomiast siedziba Spółki mieści się w D.

W 2023 r. jedna ze spółek z Grupy A. (niebędąca czynnym podatnikiem VAT w Polsce) nabyła udziały w wywodzącej się z (…) Grupie E. W skład przejmowanej Grupy E. wchodzi również polska spółka B. sp. z o.o. (dalej: „B.” lub „Sprzedający”), która prowadzi działalność na terytorium Polski i jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny w Polsce. A. nie nabyła i nie posiada bezpośrednio żadnych udziałów B., gdyż przejęcie Grupy E. nastąpiło poprzez nabycie przez spółkę z Grupy A. udziałów w spółce matce Grupy E. - innymi słowy A. i B. są obecnie podmiotami powiązanymi w rozumieniu cen transferowych poprzez wspólnego (pośredniego) właściciela z (…). Na potrzeby niniejszego wniosku A. i B. zwani będą wspólnie dalej Zainteresowanymi.

Z uwagi na fakt, iż przedmiot działalności obu Grup, tj. Grupy A. i Grupy E., w dużym stopniu pokrywa się, w poszczególnych krajach Grupa A. przyjmuje różne modele ujednolicenia działalności obu Grup i konsolidacji na rynku (…) - czasami jest to połączenie lokalnych spółek z obu Grup działających na wspólnym rynku, czasami jest to likwidacja jednej spółki, czasami jest to dalsze prowadzenie działalności przez spółkę z Grupy E. (najczęściej w sytuacji, gdy na danym rynku nie działała do tej pory żadna ze spółek z Grupy A.). W Polsce A. posiada silną pozycję na rynku (…) i moce produkcyjne wystarczające na zaspokojenie potrzeb rynku polskiego, w związku z tym podjęto decyzję o przejęciu przez A. jedynie wybranych składników majątku B. i następnie przeprowadzeniu procesu likwidacji B.

W związku z powyższym, Spółka zamierza nabyć odpłatnie od B. część posiadanych przez B. składników majątku, które następnie planuje wykorzystywać we własnej działalności gospodarczej, zaś pozostałe składniki majątku B. - w miarę możliwości zostaną sprzedane lub zutylizowane, zaś sama B. zostanie zlikwidowana. Do składników majątkowych, które Spółka zamierza nabyć od B. wchodzą:

a)Część towarów znajdujących się w magazynie B. (zlokalizowanym na terytorium Polski), na które składają się: produkty i wyroby gotowe (łącznie towary) - należy zaznaczyć, że nie wszystkie towary magazynowe zostaną nabyte przez Spółkę; nabyciu będą podlegały tylko towary nadające się do wykorzystania w prowadzonej działalności przez A., zaś pozostała część towarów znajdujących się w magazynie B. (i nie nabyta przez A.) zostanie przez B. w procesie likwidacji zutylizowana. Po zakupie towary nabyte przez A. zostaną przewiezione do magazynu Spółki w C. - Spółka nie przejmie budynku magazynu, pracowników magazynu, i - z wyjątkami dotyczącymi kilku maszyn, o których mowa poniżej - wstąpi w prawa i obowiązki wynikające z umów zawartych przez B. w związku z prowadzeniem tego magazynu.

b)Spółka planuje przejęcie około 17 pracowników działów marketingu i sprzedaży B. (spośród około 28 osób pracujących w tych działach i spośród przeszło 120 osób pracujących w ogóle w B.). Celem przejęcia tych osób jest uzupełnienie własnych zasobów kadrowych w działach marketingu i sprzedaży A. i dlatego Spółka chce przejąć tylko niektórych pracowników tych działów; z pozostałymi pracownikami B. zawrze porozumienia o rozwiązaniu umów o pracę. Przejęci pracownicy w ramach zatrudnienia w A. będą zajmować się reklamą i sprzedażą wszystkich produktów, którymi handluje A., korzystając z narzędzi sprzedaży (oprogramowania) i bazy klientów A. Pracownicy działów marketingu i sprzedaży zostaną przejęci przez A. w ramach art. 23¹ kodeksu pracy.

c)Spółka planuje zakupić od B. sprzęt elektroniczny (komputery, telefony i drukarki) wykorzystywany przez 17 przejętych (wybranych) pracowników działu sprzedaży i marketingu.

d)Spółka rozważa również, że w trakcie procesu likwidacji zaproponuje współpracę z A. jeszcze kilku osobom zatrudnionym obecnie w B., mogą to być wybrani pracownicy z działu logistyki, czy finansów (menedżerowie, a nie szeregowi pracownicy), przy czym liczba tych osób nie przekroczy 5 pracowników (na 120 zatrudnionych obecnie przez B.). Spółka nie nabędzie jednak od B. żadnych narzędzi (komputerów, oprogramowania), które pracownicy ci wykorzystują obecnie w B. Osoby te rozwiążą umowę o pracę z B., a zawrą nową umowę z A. W odróżnieniu od wybranych pracowników działów marketingu i sprzedaży, pracownicy ci nie zostaną przejęci w ramach art. 23¹ kodeksu pracy.

e)Spółka przejmie również od B. samochody wykorzystywane przez B. na podstawie umów najmu długoterminowego - większość samochodów używana jest przez pracowników działu sprzedaży i marketingu i właśnie te samochody zostaną przejęte przez A. na podstawie umów cesji praw i obowiązków wynikających z umów najmu długoterminowego.

f)B. posiada bardzo duży park maszyn produkcyjnych oraz maszyn do pakowania i załadunku towarów, gdyż jest właścicielem zakładu produkującego (…). A. nie będzie przejmować ani zakładu produkcyjnego, ani całych linii produkcyjnych należących do B. Spośród całego parku maszyn produkcyjnych, Spółka nabędzie kilka wybranych maszyn z różnych działów, przykładowo pakowarkę (z działu produkcji), wózki widłowe (z działu logistyki), etc., lecz nie będzie przejmowała pracowników obsługujących te maszyny. Opisane maszyny wykorzystywane są obecnie w różnych działach B. i nie tworzą samodzielnie ani razem linii produkcyjnej, tj. nie jest możliwa samodzielna produkcja (…) jedynie przy wykorzystaniu tych maszyn.

Wartość wyżej wymienionej maszyny zostanie określona na poziomie rynkowym, według aktualnych, dostępnych dla Zainteresowanych cenników podobnych maszyn, lub przy wykorzystaniu wyceny przygotowanej przez firmę specjalizującą się w wycenie składników majątkowych.

Przejęcie ww. składników może nastąpić w ramach jednej transakcji, jednak nie jest wykluczone, że transakcja ta zostanie podzielona na dwa etapy. Rozważana jest bowiem opcja, że do końca 2024 roku zostaną sprzedane wybrane (opisane wyżej) towary będące w magazynie B., zaś przejęcie pracowników, sprzętu elektronicznego z działu marketingu i sprzedaży, kilku maszyn z innych działów oraz cesje umów najmu długoterminowego nastąpią na początku 2025 roku. Decyzja o przejęciu pracowników dopiero na początku przyszłego roku związana jest z rozliczeniami płacowymi. Mianowicie, z punktu widzenia przepisów prawa pracy - art. 23¹ kodeksu pracy - przejmowani pracownicy działu sprzedaży i marketingu będą stanowić zakład w rozumieniu przepisów kodeksu pracy i tym samym Spółka musi przejąć i kontynuować rozliczenia podatkowe, płacowe, ubezpieczeniowe tych pracowników, co będzie łatwiejsze w sytuacji, gdy przejęcie tych pracowników nastąpi na początku nowego roku kalendarzowego.

Po przejęciu wybranych pracowników B., A. zapewni im miejsce pracy, wynajmując odpowiednią powierzchnię biurową lub zawierając z nimi porozumienia o wykonywaniu pracy zdalnie. A. planuje wynajęcie powierzchni biurowej dla przejętych pracowników początkowo od B., a po zakończeniu likwidacji tego podmiotu planuje wynająć od podmiotu trzeciego powierzchnię biurową w F. lub okolicach, gdzie wybrani pracownicy będą mogli pracować. W początkowym okresie wynajęcie powierzchni biurowej od B. nastąpi na podstawie odrębnej umowy najmu pomiędzy B. a A., zawartej na zasadach i warunkach rynkowych.

W ramach struktury organizacyjnej B. - podobnie jak w innych podmiotach tej wielkości - wyodrębnione są działy odpowiedzialne za różne zadania (produkcja wytwarza towary do sprzedaży, magazyn i logistyka odpowiadają za prawidłowe przechowywanie i realizację zleceń sprzedażowych, marketing za reklamę produktów, zaś sprzedaż za znalezienie klientów i zawarcie z nimi odpowiednich umów), jednak takie wyodrębnienie wynika głównie z prawa pracy i potrzeb zarządczych. Struktura organizacyjna jest na bieżąco aktualizowana i nie była wprowadzona uchwałą Zarządu, czy uchwałą zgromadzenia wspólników - struktura organizacyjna wynika z bieżących potrzeb B. Ponadto żaden z tych działów nie jest jednostką samofinansującą się, nie rozlicza samodzielnie przychodów przypadających na ten dział, a w księgach rachunkowych każdy z działów ma jedynie przypisane do siebie MPK, czyli miejsce powstawania kosztów, wyodrębnione dla potrzeb zarządczych i sprawozdawczych. Oprócz odpowiedniego księgowania kosztów przypisanych do poszczególnych działów, w księgach rachunkowych B. nie ma wyodrębnionych kont dedykowanych do ewidencjonowania operacji związanych z działalnością poszczególnych działów, w szczególności przychodów przypadających na te działy.

Jednocześnie A. nie przejmie (nie nabędzie) od B.:

a)siedziby B. ani budynków, w których znajduje się zakład produkcyjny, magazyny, etc.,

b)z wyjątkiem wymienionych powyżej kilku maszyn z różnych działów (przykładowo pakowarki, wózków widłowych, etc.) i opisanego powyżej sprzętu używanego obecnie przez przejmowanych pracowników działu marketingu i sprzedaży, nie nabędzie parku maszyn produkcyjnych i magazynowych, ani innych środków trwałych czy wyposażenia B. - nieruchomości, środki trwałe, wyposażenie zostaną sprzedane innym podmiotom, lub (w przypadku braku możliwości ich sprzedaży) zostaną zutylizowane,

c)innych pracowników niż 17 osób z działów marketingu i sprzedaży oraz kilku (nie więcej niż 5) wybranych pracowników (menedżerów) innych działów - umowy o pracę z pozostałymi pracownikami zostaną wypowiedziane lub rozwiązane przez B. na podstawie porozumień stron w toku procesu likwidacji,

d)umów z dostawcami towarów i usług - umowy zostaną rozwiązane,

e)umów z klientami B.,

f)umów na dostawę mediów - umowy w wyniku likwidacji zostaną rozwiązane,

g)umów finansowych, w tym umów rachunków bankowych - umowy zostaną rozwiązane,

h)wierzytelności przysługujących B. związanych z prowadzoną przez B. działalnością gospodarczą,

i)bazy klientów,

j)środków pieniężnych należących do B.,

k)ksiąg i dokumentów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przez B. - z wyjątkiem dokumentów pracowniczych pracowników działu sprzedaży i marketingu, którzy przejdą do A. na podstawie art. 23¹ kodeksu pracy.

B. z jedną ze spółek Grupy E. łączy umowa licencyjna, na podstawie której B. do tej pory używała znaków towarowych na produkowane towary (przykładowo znaki towarowe B., E.). Właścicielem marek jest aktualnie spółka-siostra B. - G. mbH & Co (zakupiona również przez Grupę A.). A. nie przejmie praw i obowiązków wynikających z umów licencyjnych, które obecnie B. ma zawarte z licencjodawcą, lecz A. zawrze odrębne umowy z właścicielem praw do tych marek na licencje do nich. Od przyszłego roku A. planuje bowiem produkować i sprzedawać towary również pod markami B. i E.

Spółka nie będzie przejmowała również od B. baz danych z kontrahentami. Działalność prowadzona do tej pory przez Zainteresowanych jest realizowana w tym samym zakresie, a więc oba podmioty kierują swoją ofertę do tej samej grupy klientów, działając wobec siebie jako konkurenci rynkowi. Ponadto, Spółka korzysta z dostępnego na rynku oprogramowania do zarządzania sprzedażą, które to oprogramowanie zawiera bazy danych większości podmiotów będących klientami lub potencjalnymi klientami Spółki.

Niezależnie od wynagrodzenia z tytułu transferu poszczególnych składników majątku, Zainteresowani zakładają również możliwość określenia wynagrodzenia płatnego przez A. na rzecz B. za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A., tzw. exit fee, w związku z przejęciem funkcji i ryzyk pełnionych oraz ponoszonych dotychczas przez B. W przypadku braku określenia ww. potencjału - exit fee nie będzie należne (kwestię tę potwierdzą analizy finansowe specjalistów). W związku z powyższym, Strony dokonają zawarcia umowy regulującej wyrażenie przez B. zgody na zakończenie działalności konkurencyjnej względem A. Umowa ta, w zależności od określenia przeniesienia potencjału do generowania zysków, będzie wskazywała na wypłatę (lub brak wypłaty) exit fee.

Zakończenie działalności operacyjnej przez B. planowane jest na przełom 2024 i 2025 roku, przy czym proces likwidacji już się rozpoczął - została podjęta uchwała o ogłoszeniu likwidacji B.

Nabyte przez A., opisane powyżej, wybrane składniki majątku B. nie będą funkcjonowały w strukturze A. w ramach odrębnej jednostki, działu, etc., lecz zostaną włączone do poszczególnych działów Spółki, np. maszyny zostaną przekazane do działu produkcji mieszczącego się w zakładzie A. w C., kilka innych urządzeń zostanie przekazanych do odpowiednich działów A. (przykładowo nabyte od B. wózki widłowe zostaną przekazane do działu logistyki), a przejęci pracownicy powiększą dotychczasowe zespoły A. w ramach działów marketingu i sprzedaży, itd. Innymi słowy, składniki majątku B. nabyte przez A. zostaną wchłonięte w istniejącą obecnie strukturę poszczególnych działów A. zamiast tworzyć jedną wyodrębnioną całość w strukturze A.

Zakupione przez A. towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT w ramach przedsiębiorstwa Spółki. A. prowadzi działalność w całości opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, a tym samym przysługuje jej prawo do odliczenia 100% VAT naliczonego wynikającego z faktur zakupowych - innymi słowy, A. nie rozlicza VAT naliczonego tzw. strukturą sprzedaży.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług

1.Czy opisana w treści wniosku transakcja obejmująca nabycie (przejęcie) przez A. od B. za wynagrodzeniem opisanych składników majątkowych oraz pracowników powinna zostać przez B. udokumentowana fakturą (fakturami), gdyż będzie stanowiła odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług i nie będzie stanowić zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT?

2.Czy płacone przez Spółkę na rzecz B. wynagrodzenie za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody przez B. na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A. (exit fee) - jeśli będzie należne - będzie opodatkowane VAT jako wynagrodzenie za usługę świadczoną przez B. na rzecz A., którą B. powinien udokumentować fakturą?

3.W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, czy Spółce jako nabywcy opisanych we wniosku składników majątku i pracowników B. będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury (faktur) wystawionej (wystawionych) przez B. z tego tytułu?

4.W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 2, czy Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury wystawionej przez B. celem udokumentowania wynagrodzenia za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A. (exit fee)?

Stanowisko Zainteresowanych

W ocenie Zainteresowanych:

1)opisana w treści wniosku transakcja obejmująca nabycie (przejęcie) przez A. od B. za wynagrodzeniem opisanych składników majątkowych oraz pracowników powinna zostać przez B. udokumentowana fakturą (fakturami), gdyż będzie stanowiła odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług i nie będzie stanowić zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o którym mowa wart. 6 pkt 1 ustawy o VAT,

2)płacone przez Spółkę na rzecz B. wynagrodzenie za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie przez B. zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A. (exit fee) - jeśli będzie należne - będzie opodatkowane VAT jako wynagrodzenie za usługę świadczoną przez B. na rzecz A., którą B. powinien udokumentować fakturą,

3)Spółce jako nabywcy opisanych we wniosku składników majątku i pracowników B. będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury (faktur) wystawionej (wystawionych) przez B. z tego tytułu,

4)Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury wystawionej przez B. celem udokumentowania wynagrodzenia za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A. (exit fee).

UZASADNIENIE STANOWISKA ZAINTERESOWANYCH

UZASADNIENIE W ZAKRESIE PYTANIA NR 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju - o ile jest realizowana, tak jak w przypadku B., przez podatnika podatku od towarów i usług. W kontekście przytoczonego przepisu przyjmuje się powszechność opodatkowania VAT transakcji, których przedmiotem są towary i usługi - a jedynie na zasadzie wyjątku wprost wymienionego w przepisach, dopuszczalne jest wyłączenie określonych transakcji z opodatkowania VAT, przy czym wyjątki od zasady szerokiego zakresu opodatkowania VAT powinny być, tak jak każde wyjątki na gruncie przepisów podatkowych, interpretowane ściśle, a więc przy ich interpretacji niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca.

Wyjątek od opodatkowania VAT przewiduje między innymi art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przytoczony powyżej art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przewiduje zatem, że niektóre czynności (np. sprzedaż przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa) są wyłączone z zakresu przedmiotowego opodatkowania VAT pomimo, że zasadniczo czynności te wchodzą w zakres pojęcia opodatkowanej dostawy towarów lub świadczenia usług za wynagrodzeniem.

W ocenie Zainteresowanych, w ramach transakcji opisanej w niniejszym wniosku nie dojdzie do zbycia przedsiębiorstwa B., skoro jedynie niektóre składniki majątkowe należące do B. będą przenoszone do A. W konsekwencji możliwe jest co najwyżej rozważanie przejścia do A. zorganizowanej części przedsiębiorstwa B. Jednakże, w ocenie Zainteresowanych, w ramach opisanej wyżej transakcji nie dojdzie do zbycia przez B. zorganizowanej części przedsiębiorstwa na rzecz A., lecz przedmiotem transakcji będą poszczególne towary, prawa i usługi wskazane powyżej w ramach opisu zdarzenia przyszłego.

Zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, „zorganizowana część przedsiębiorstwa” to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Jednocześnie, definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy o VAT nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją w kontekście pojęcia przedsiębiorstwa, skoro zorganizowana część przedsiębiorstwa to zespół składników, który mógłby stanowić samodzielne przedsiębiorstwo.

Ustawa o VAT, ani przepisy wykonawcze do niej, nie zawierają jednak definicji przedsiębiorstwa. Ze względu na powyższe - oraz uwzględniając definicję zawartą w innych ustawach - w doktrynie prawa podatkowego, jak i w praktyce organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, akceptowane jest powszechnie stanowisko, że dla celów podatku VAT pojęcie przedsiębiorstwa można interpretować pomocniczo w świetle regulacji prawa cywilnego, a dokładnie art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610; dalej: „KC”), zgodnie z którym przez przedsiębiorstwo rozumie się zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, który obejmuje w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zatem „przedsiębiorstwo” rozumiane jest przede wszystkim w aspekcie pełnionych funkcji (musi stanowić zespół składników, które mogą służyć do wykonywania konkretnych zadań gospodarczych). W rezultacie przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Powyższemu odpowiada również regulacja art. 55² KC, zgodnie z którą czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Jednocześnie, zgodnie z poczynionymi powyżej uwagami podkreśla się, że „przedsiębiorstwo” w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT oznacza każdy zespół składników służących do realizacji określonych zadań gospodarczych, jeżeli jest wystarczający do prowadzenia przez nabywcę w oparciu o przekazane składniki majątkowe w sposób trwały samodzielnej działalności gospodarczej (tak np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 kwietnia 2018 r. sygn. akt I FSK 1113/16 oraz z dnia 21 stycznia 2020 r., sygn. akt I FSK 1343/17). Jak podkreśla się w stanowiskach organów podatkowych, podstawowym wymogiem uznania zespołu składników materialnych i niematerialnych za przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część jest ich zorganizowany charakter. Z powyższego wynika, że przedsiębiorstwem lub jego zorganizowaną częścią może być tylko zespół składników majątkowych i niemajątkowych, które tworzą zorganizowaną całość umożliwiającą prowadzenie działalności gospodarczej przez nabywcę. Innymi słowy przedsiębiorstwem nie będzie jakikolwiek zespół składników majątkowych, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu, a jedynie taki zespół, który może samodzielnie realizować zadania gospodarcze (Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 11 października 2019 r. nr 0115-KDIT1-2.4012.451.2019.2.RS).

W konsekwencji, o tym, że mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa decyduje istnienie zespołu składników majątkowych, który to zespół jest wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie, przy czym wyodrębnienie to powinno nastąpić jednocześnie na trzech poziomach, tj.:

a)wyodrębnienie organizacyjne,

b)wyodrębnienie finansowe i

c)wyodrębnienie funkcjonalne (zespół aktywów przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych).

W świetle orzecznictwa sądów administracyjnych wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma określone miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika (tu: B.), które powinno wynikać ze statutu, uchwały lub aktu o podobnym charakterze. Aspekt organizacyjny wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny wykazywać cechę „organizacji”. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i powinna dotyczyć konkretnego zespołu składników składających się na część tego przedsiębiorstwa.

W świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, zdaniem Zainteresowanych trudno mówić o takim wyodrębnieniu w przypadku składników majątkowych, które mają zostać sprzedane przez B. do A., gdyż składniki majątkowe, które będą przenoszone do A. dotyczą różnych działów - część to produkty i wyroby gotowe do sprzedaży, a część to wyposażenie używane przez pracowników działu sprzedaży i marketingu B. Co więcej, kilka maszyn z innych działów niż dział marketingu i sprzedaży (działy produkcji, logistyki), które potencjalnie może nabyć A. nie pozwalają nabywcy na samodzielną produkcję (…) wyłącznie przy jej użyciu, gdyż do tego potrzeba większej ilości maszyn, które pozwolą na stworzenie linii produkcyjnej. W przypadku kilku wybranych maszyn jest to niemożliwe, więc samodzielna produkcja (…) przy ich wykorzystaniu jest niemożliwa, zwłaszcza że A. nie przejmuje pracowników B., którzy do tej pory obsługiwali te maszyny (z innych działów niż dział marketingu i sprzedaży zostaną przejęci jedynie menadżerowie).

Co prawda do A. zostaną przeniesieni nieliczni pracownicy, głównie pracownicy działów marketingu i sprzedaży wraz z wykorzystywanym przez nich sprzętem, jednak po pierwsze działy sprzedaży i marketingu nie zostały wyodrębnione w strukturze organizacyjnej B. na podstawie uchwały zarządu lub zgromadzenia wspólników, a po drugie do A. przejdą tylko niektórzy pracownicy tych działów (pozostali zostaną zwolnieni), którzy uzupełnią istniejące w A. zespoły sprzedaży i marketingu. Spółka z kolei nie przejmie sprzętu kliku (nie więcej niż 5) pracowników z innych działów niż dział sprzedaży i marketingu. Tak więc warunek wyodrębnienia organizacyjnego w ocenie Zainteresowanych nie zostanie spełniony w transakcji będącej przedmiotem niniejszego wniosku.

Z kolei wyodrębnienie finansowe składników majątkowych tworzących zorganizowaną część przedsiębiorstwa oznacza sytuację, w której - dzięki odpowiedniej ewidencji zdarzeń gospodarczych - możliwe jest przypisanie do zorganizowanej części przedsiębiorstwa przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań.

Zdaniem Wnioskodawców, w przypadku planowanej między nimi transakcji trudno również mówić o istnieniu takiego wyodrębnienia. B. prowadzi zasadniczo jednorodną działalność polegającą na produkcji i sprzedaży (…) i każdy dział odpowiada za określone działania, które łącznie składają się na funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa B., tj. produkcja wytwarza towary do sprzedaży, magazyn i logistyka odpowiada za prawidłowe przechowywanie i realizację zleceń sprzedażowych, marketing za reklamę produktów, zaś sprzedaż za znalezienie klientów i zawarcie z nimi odpowiednich umów. W tak ułożonej strukturze trudno jest wyodrębnić przychody, które należałoby przypisać działom sprzedaży i marketingu, gdyż na przychody uzyskiwane przez B. składają się działania i praca wszystkich działów, a nie tylko działu sprzedaży czy marketingu. W księgach rachunkowych B. istnieje podział na miejsca powstawania kosztów i przypisanie kosztów do poszczególnych działań, ale w ocenie Zainteresowanych nie świadczy to o wyodrębnieniu finansowym wymaganym z perspektywy definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawartej w ustawie o VAT. Odpowiednia alokacja kosztów do poszczególnych działów ma na celu nie wyodrębnienie finansowe tych działów, lecz ułatwienie zarządzania przedsiębiorstwem, planowanie budżetów na kolejne okresy sprawozdawcze, etc. W przypadku zasadniczo jednolitej struktury działalności B., nie można więc mówić o wyodrębnieniu finansowym któregokolwiek działu - takie wyodrębnienie w ocenie Zainteresowanych możliwe jest w przypadku, gdy w ramach jednego podmiotu występują różne rodzaje działalności - jednak taka sytuacja nie występuje w B.

W świetle orzecznictwa i stanowisk doktryny, wyodrębnienie funkcjonalne z kolei oznacza przypisanie konkretnych zadań gospodarczych - przeznaczenie danego zespołu składników do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi zatem stanowić funkcjonalnie wyodrębnioną całość, tj. musi obejmować elementy niezbędne z punktu widzenia niezależnego prowadzenia działalności gospodarczej, jaką prowadzi w strukturze istniejącego przedsiębiorstwa. A zatem jeśli dana część majątku przedsiębiorstwa ma zostać zaklasyfikowana jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, musi ona - w ramach obiektywnej oceny - mieć potencjalną możliwość funkcjonowania jako niezależny podmiot gospodarczy. W związku z powyższym, aktywa materialne i niematerialne stanowiące zorganizowaną część przedsiębiorstwa muszą umożliwiać nabywcy rozpoczęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa (bez konieczności angażowania dodatkowych aktywów czy wykonywania przez nabywcę dodatkowych czynności). Powyższe znajduje potwierdzenie choćby w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 marca 2021 r., sygn. I FSK 177/20, w którym wskazano:

„W zakresie wykładni art. 6 pkt 1 i art. 2 pkt 27e ustawy o VAT zarówno organy podatkowe, jak i Sąd pierwszej instancji prawidłowo odwołały się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”), w tym do wyroku z 27 listopada 2003 r., w sprawie C-497/10 oraz wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10. Z orzeczeń tych wynika, że przekazanie odpłatnie, nieodpłatnie lub jako wkładu do spółki całości lub części aktywów użyte w ww. przepisie dyrektywy, jest terminem autonomicznym prawa Unii Europejskiej, który należy interpretować jednolicie na całym jej obszarze. Stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. Kwestię, czy całość ta musi obejmować określone dobra, zarówno ruchome jak i nieruchome należy rozpatrywać z punku widzenia charakteru prowadzonej działalności. Jak słusznie odnotował Sąd pierwszej instancji, podobne stanowisko wyrażane było przez krajowe sądy administracyjne, uznające m.in., że istotnym elementem decydującym o wyłączeniu transakcji z zakresu podatku od towarów i usług, jest traktowanie nabywcy „jako następcy prawnego przekazującego majątek”, z czego TSUE wywodzi konieczność, aby zbywany majątek lub jego cześć (przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług) składały się właśnie na całość zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej”.

Odnosząc powyższe stanowiska do sytuacji opisanej w zdarzeniu przyszłym należy wskazać, że w ocenie Zainteresowanych nie można również w ich przypadku mówić o wyodrębnieniu funkcjonalnym przejmowanych składników majątku B., żeby pozwalały one na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej bez angażowania zewnętrznych środków, a tym bardziej na kontynuację działalności prowadzonej dotąd przez B. Po pierwsze, lub do magazynu w celu ich sprzedaży (wyroby gotowe, towar do odsprzedaży). Po drugie, pracownicy działów sprzedaży i marketingu, którzy przejdą do A. uzupełnią istniejące już zespoły w Spółce (i nie będą zajmować się reklamą i sprzedażą produktów przejętych od B., ale wszystkich produktów, którymi handluje A.), podobnie kilku wybranych pracowników innych działów, którzy wejdą do struktury odpowiednich działów A. Ponadto wszyscy pracownicy zatrudnieni przez A. będą korzystać z - będących w posiadaniu A. - zasobów, takich jak narzędzia sprzedaży (oprogramowanie), bazy klientów, etc. Same samochody oraz wyposażenie, z którego obecnie korzystają pracownicy działu marketingu i sprzedaży (do A. przejdzie bowiem wyposażenie, z którego korzystają pracownicy tylko tych działów) w B. nie jest wystarczające w ocenie Zainteresowanych do uznania, że taka grupa pracowników może prowadzić działalność gospodarczą samodzielnie i niezależnie, bez korzystania z zasobów A. Na konkluzję tę nie może też mieć wpływu okoliczność zaklasyfikowania grupy przejmowanych pracowników z działu sprzedaży i marketingu jako zakładu pracy w świetle regulacji Kodeksu pracy - przepisy prawa pracy rządzą się bowiem odmiennymi regułami niż przepisy VAT regulujące w sposób niezależny i autonomiczny pojęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa (do analogicznej konkluzji Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej doszedł np. w interpretacji indywidualnej z dnia 21 czerwca 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.246.2019.2.MP). Po trzecie, nie przejdą do A. żadne zobowiązania handlowe (z wyłączeniem opisanych już zobowiązań wynikających z umów o pracę, umów najmu długoterminowego samochodów osobowych), w szczególności zobowiązania względem dostawców, umowy z dostawcami, umowy na media, etc. Nie przejdą również żadne środki finansowe (środki pieniężne, kredyty), które umożliwiłyby dalsze funkcjonowanie tego zespołu ludzi. Ponadto, w ramach transakcji pomiędzy B. a A. nie dojdzie do przeniesienia praw do powierzchni biurowych, lecz powierzchnia ta będzie musiała zostać wynajęta przez A. (początkowo od B., a później od podmiotu trzeciego). Po czwarte, nabyte przez A. maszyny z produkcji czy logistyki nie pozwalają na samodzielną produkcję (…) czy ich przechowywanie.

Ponadto, zdaniem Zainteresowanych, o tym, że przedmiotem planowanej transakcji nie jest zorganizowana część przedsiębiorstwa B. najlepiej świadczy wybiórczy charakter listy składników majątku, jakie zostaną sprzedane do A. - są to wybrane aktywa materialne przypisane w strukturze B. do różnych działów oraz wybrani pracownicy głównie dwóch działów (nie wszyscy), którzy - z uwagi na ten wybiórczy charakter doboru - razem nie tworzą zorganizowanej całości zdolnej do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej.

Reasumując, należy uznać, że:

a)skoro przejmowane składniki majątku B. nie są na tyle wyodrębnione, aby mogły być obiektywnie uznane za niezależne przedsiębiorstwo (ani jego zorganizowaną część) i prowadzić dalej działalność gospodarczą bez korzystania z zasobów A.,

to w konsekwencji

b)transakcja sprzedaży pomiędzy Zainteresowanymi nie może być traktowana jako zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT,

a zatem

c)przejęcie przez A. od B. za wynagrodzeniem opisanych składników majątkowych oraz pracowników powinno zostać przez B. zaklasyfikowane na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT odpowiednio jako podlegająca opodatkowaniu VAT dostawa towarów lub świadczenie usługi i zostać udokumentowane fakturą (fakturami).

STANOWISKO W ZAKRESIE PYTANIA NR 2

Mając na uwadze stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytania nr 1, należy uznać, że płacone przez Spółkę na rzecz B. wynagrodzenie za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A. (exit fee) - jeśli będzie należne - nie będzie stanowiło części ceny nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa B. (skoro nabywane przez A. towary i prawa nie stanowią zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o VAT). Opisane wynagrodzenie exit fee będzie natomiast stanowiło wynagrodzenie za usługę świadczoną przez B. na rzecz A., którą B. powinien udokumentować fakturą.

Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług - podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Zdaniem Zainteresowanych, nie sposób uznać, że przedmiotowe wynagrodzenie exit fee jest związane z dostawą towarów, bowiem jest to wynagrodzenie za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A. (innymi słowy, za niekontynuowanie działalności przez B.). Tym samym - w ocenie Zainteresowanych - exit fee powinno być traktowane jako wynagrodzenie należne B. za odpłatne świadczenie usługi objętej VAT na rzecz A. Treścią tej usługi jest wyrażenie zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A., z czego w praktyce wynika zobowiązanie się B. do powstrzymania się od określonego działania, tj. prowadzenia dalszej produkcji i sprzedaży na rynku polskim (…).

Jak wynika z przepisów ustawy o VAT oraz orzecznictwa TSUE, aby uznać, że dana czynność - w tym przypadku świadczenie usług - podlega opodatkowaniu VAT, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

a)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (istnieje wynagrodzenie, które stanowi ekwiwalent za przestrzeganie zobowiązania drugiej strony),

b)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia.

W zakresie odpłatności za świadczenie usługi warto zwrócić uwagę na stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wyrażone w interpretacji z dnia 9 listopada października 2018 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4012.450.2018.2.MC, który powołując się na orzecznictwo TSUE wskazał, że: „Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Appleand Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT. Na uwagę zasługuje także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.”

W związku z powyższym, mając na uwadze opis zdarzenia przyszłego zdaniem Zainteresowanych uznać należy, że spełnione są oba warunki identyfikacji świadczonej odpłatnie usługi podlegającej opodatkowaniu VAT.

W kwestii pierwszego warunku, przedmiotowa transakcja ma charakter odpłatny, bowiem w zamian za wycofanie się B. z polskiego rynku i zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A., B. uzyska wynagrodzenie (exit fee), które jest płaconym przez A. ekwiwalentem za wypełnienie zobowiązania przez B.

Odnosząc się drugiego warunku, to jest istnienia beneficjenta świadczenia B., należy zauważyć, że Zainteresowani zawrą umowę regulującą zasady wypłaty exit fee (o ile będzie należne), a więc w przedmiotowej sprawie będzie istniał stosunek zobowiązaniowy pomiędzy B. (jako usługodawcą) a A. (jako usługobiorcą), w ramach którego możliwe jest wskazanie bezpośredniego beneficjenta świadczenia, którym w tej sytuacji jest A. Jak bowiem wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, na podstawie zawartej umowy B. zaprzestanie prowadzenia swojej działalności w Polsce, odstępując tym samym rynek A., a zatem Spółka będzie bezpośrednim beneficjentem takiego świadczenia B., bowiem w wyniku tego zdarzenia Spółka oczekuje, że wzmocni się pozycja A. na rynku polskim, co ma pozwolić A. na zwiększenie swojego udziału w rynku (…) w Polsce (należy bowiem przypomnieć, że obecnie Zainteresowani prowadzą interesy wobec siebie konkurencyjne, rywalizując w praktyce o tych samych klientów).

Tym samym uznać należy, że exit fee stanowi wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usługi, które podlega opodatkowaniu VAT w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Powyższe stanowisko potwierdza również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 18 sierpnia 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.216.2023.5.JSU, wskazując że: „Wskazaliście Państwo w opisie stanu faktycznego, że w efekcie przeprowadzonych transakcji nastąpiło przeniesienie potencjału zysku, zatem zdecydowano, że Sprzedającemu zarówno w Transakcji nr 1 jak i Transakcji nr 2 powinno przysługiwać wynagrodzenie, na które składa się m.in. opłata restrukturyzacyjna (tzw. exit fee), która obejmuje swym zakresem wartość przenoszonych funkcji i aktywów z Przedmiotu Transakcji w zw. z przeniesieniem pracowników. Słusznie Państwo wywiedli, że exit fee powinno być kwalifikowane jako wynagrodzenie z tytułu usługi świadczonej przez Sprzedającego. Sprzedający podjął określone działania, za które otrzymał wynagrodzenie, natomiast Kupujący stał się beneficjentem tej czynności - był bezpośrednim odbiorcą świadczenia uzyskującym możliwość osiągania przychodów ze świadczenia usług, przy zaangażowaniu przejętych pracowników. Reasumując należy stwierdzić, że opłata należna Sprzedającemu od Kupującego z uwagi na przeniesienie potencjału do generowania zysku w wyniku transferu funkcji i aktywów przez Sprzedającego na rzecz Kupującego stanowi odpłatne świadczeniem usług, opodatkowane podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.”

Podobne stanowisko zajął także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 9 listopada 2018 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4012.450.2018.2.MC: „Tym samym, w przedmiotowej sprawie spełnione będą wszystkie warunki do uznania czynności wykonywanej przez Y za świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Ponadto, będzie istnieć bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem, a otrzymanym wynagrodzeniem, gdyż kwota exit fee, w zamian za możliwość generowania zysków przez X stanowić będzie wynagrodzenie za tę usługę (tj. usługę zaniechania działań przez Y w wykonywaniu funkcji produkcyjnej) i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

Analogicznie uznał także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 18 października 2018 r., sygn. 0112-KDIL4.4012.431.2018.1.TKU.

Reasumując, należy uznać, że płacone przez Spółkę na rzecz B. wynagrodzenie za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie przez B. zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A. (exit fee) - jeśli będzie należne - będzie opodatkowane VAT jako wynagrodzenie za usługę świadczoną przez B. na rzecz A., którą B. powinien udokumentować fakturą na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

STANOWISKO W ZAKRESIE PYTANIA NR 3 I 4

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi - w tym przypadku A. jako nabywcy opisanych w zdarzeniu przyszłym towarów i praw - przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego nie ulega zdaniem Zainteresowanych wątpliwości, że nabywane towary i prawa od B. będą wykorzystywane przez A. do wykonywania działalności opodatkowanej VAT. Nabywane maszyny z produkcji (pakowarka) będą służyły w A. do produkcji w zakładzie (fabryce) Spółki w C., wybrane maszyny z logistyki (wózki widłowe) będą służyć w magazynie A. Ponadto, przejmowana grupa pracowników, a także umowy najmu samochodów, czy nabywane wyposażenie biurowe będzie wykorzystywane do działalności operacyjnej (a więc działalności opodatkowanej VAT) prowadzonej przez Spółkę. Z wyżej wskazanych powodów wynikający z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT warunek do odliczenia VAT naliczonego, dotyczący związku nabytych towarów i praw z działalnością opodatkowaną Spółki jako nabywcy - zostanie spełniony.

Ponadto, jak wynika z analizy przedstawionej powyżej w zakresie stanowiska dotyczącego pierwszego z zadanych pytań - zdaniem Zainteresowanych nabywane towary i prawa nie będą stanowiły przedsiębiorstwa ani jego zorganizowanej części, a więc nie będą przedmiotem transakcji wyłączonej - na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT - spod opodatkowania VAT. W ocenie Zainteresowanych będzie to więc transakcja podlegająca opodatkowaniu VAT, którą B. powinien udokumentować fakturą (fakturami) na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Tym samym, w analizowanym przypadku nie znajdzie zastosowania art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie ze wspomnianym art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Skoro planowana transakcja nie będzie wyłączona z zakresu opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT (gdyż jej przedmiotem nie jest zorganizowana część przedsiębiorstwa) - to tym samym zakaz wynikający z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie znajdzie zastosowania do opisywanej transakcji.

Uwzględniając z kolei stanowisko Zainteresowanych w zakresie drugiego zadanego we wniosku pytania dot. sposobu traktowania dla celów VAT zapłaty exit fee, Zainteresowani są zdania, że również nabycie opisanej usługi świadczonej przez B. będzie służyło A. do wykonywania działalności opodatkowanej VAT. Zważywszy, że Zainteresowani działają na tym samym rynku, dzięki zaprzestaniu przez B. działalności konkurencyjnej względem Spółki, przed A. otworzy się możliwość zwiększenia sprzedaży opodatkowanej VAT własnych produktów. W konsekwencji, zdaniem Zainteresowanych, A. będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego z wystawionej przez B. faktury dokumentującej wykonanie usługi odstąpienia potencjału do generowania zysków i wyrażenia zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A.

Analogiczne stanowisko w zakresie prawa do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej exit fee potwierdził również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 30 sierpnia 2021 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.265.2021.3.MAZ, wskazując, że „Przedstawione we wniosku okoliczności sprawy wskazują, że Zainteresowany zamierza wykorzystywać przedmiot świadczenia (przejęcie potencjału do generowania zysku) do wykonywania wyłącznie czynności opodatkowanych. Przeniesienie na Zainteresowanego działalności polegającej na handlu energią i związane z tym przejęcie potencjału do generowania zysku dotyczy podatnika VAT czynnego, jakim jest Zainteresowany. W tej sytuacji Zainteresowanemu będzie przysługiwało - na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy - prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wynikającego z faktury dokumentującej opłatę rekompensacyjną z tytułu przejęcia potencjału do generowania zysku.”

Podobnie także uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 9 listopada 2018 r., sygn. 0112-KDIL2-1.4012.450.2018.2.MC: „Podsumowując, Nabywca będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego - na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy - wykazanego na fakturze/fakturach dokumentujących planowaną sprzedaż aktywów, rozliczenie nakładów oraz usługę polegającą na powstrzymaniu się przez Zbywcę z pełnienia określonych funkcji gospodarczych (exit fee), w związku z dokonaniem planowanej transakcji. Prawo to będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wynikających z art. 88 ustawy.”

Podsumowując stanowisko w zakresie pytań nr 3 i 4 należy wskazać, że skoro:

a)nabywane przez Spółkę towary, prawa i usługi będą stanowiły przedmiot transakcji opodatkowanych VAT (przedmiotem transakcji nie będzie przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część),

b)Spółka nabędzie te towary, prawa i usługi w celu prowadzenia działalności opodatkowanej VAT - będą one służyły działalności A. w zakresie produkcji i sprzedaży (…),

- to Spółce jako nabywcy będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez B. z tytułu sprzedaży towarów, praw i usług opisanych w zdarzeniu przyszłym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Przepisy art. 6 wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Przy czym należy zaznaczyć, że użyte w cyt. przepisie sformułowanie „transakcje zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma on zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

W świetle art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Jak już wskazano, ustawodawca na mocy art. 6 pkt 1 ustawy wyłączył od opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej „Kodeksem cywilnym”.

Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego:

Ustawodawca w ww. przepisie wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretne składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne, których nie można określić apriorycznie.

Natomiast przepis art. 2 pkt 27e ustawy stanowi, że:

Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa.

Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona - obiektywnie oceniając - posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą umożliwić Nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

Ponadto wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.

Zatem, aby w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1)istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

2)zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3)składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4)zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa oraz składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy zaś zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Ponadto, przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy lub przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, uwzględnić należy następujące okoliczności:

• zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz
• faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl, w którym stwierdził, że:

Natomiast w wyroku C-444/10 z 10 listopada 2011 r. TSUE wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

W kontekście uregulowań wspólnotowych oraz orzecznictwa TSUE należy wskazać, że nie ma podstaw do przyjęcia, że tylko przeniesienie wszystkich składników materialnych i niematerialnych jest okolicznością decydującą o uznaniu danego zespołu składników materialnych i niematerialnych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, ponieważ jeśli dany zespół składników będzie zdolny do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, to spełnione zostaną przesłanki pozwalające uznać, z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności, że doszło do wydzielenia zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Mając na uwadze powyższe orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej należy stwierdzić, że zawarta w art. 2 pkt 27e ustawy definicja legalna zorganizowanej części przedsiębiorstwa musi być interpretowana przez pryzmat treści art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE i w powiązaniu z rozumieniem pojęcia „przekazania całości lub części majątku”, wyłożonym przez Trybunał w ww. orzeczeniu. Trybunał Sprawiedliwości główny nacisk kładzie na badanie konkretnego przypadku, dopuszczając w pewnych przypadkach zbycie samych składników rzeczowych.

Ponadto, w wyroku z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt I FSK 1586/11 NSA zauważył, że:

Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę itp. na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u zbywcy zorganizowany zespół składników gotowych realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po jego zbyciu możliwe musi być kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.

O tym, czy nastąpiło zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Z opisu sprawy wynika, że A. sp. z o.o. (dalej: „Spółka” lub „A.”) jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny i należy do międzynarodowej Grupy A. Zakład produkcyjny Spółki znajduje się w C., natomiast siedziba Spółki mieści się w D.

W 2023 r. jedna ze spółek z Grupy A. nabyła udziały w wywodzącej się z (…) Grupie E. W skład przejmowanej Grupy E. wchodzi również polska spółka B. sp. z o.o. (dalej: „B.” lub „Sprzedający”), która jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny.

Przedmiot działalności obu Grup, tj. Grupy A. i Grupy E., w dużym stopniu pokrywa się, zatem w poszczególnych krajach Grupa A. przyjmuje różne modele ujednolicenia działalności obu Grup i konsolidacji na rynku (…). W Polsce podjęto decyzję o przejęciu przez A. jedynie wybranych składników majątku B. i następnie przeprowadzeniu procesu likwidacji B.

W związku z powyższym, Spółka zamierza nabyć odpłatnie od B. część posiadanych przez B. składników majątku, które następnie planuje wykorzystywać we własnej działalności gospodarczej, zaś pozostałe składniki majątku B. - w miarę możliwości zostaną sprzedane lub zutylizowane, zaś sama B. zostanie zlikwidowana.

Do składników majątkowych, które Spółka zamierza nabyć od B. wchodzą:

a)część towarów znajdujących się w magazynie B., na które składają się produkty i wyroby gotowe; Spółka nie przejmie budynku magazynu ani pracowników magazynu,

b)17 pracowników działów marketingu i sprzedaży (spośród około 28 osób pracujących w tych działach); pracownicy ci zostaną przejęci w ramach art. 23¹ Kodeksu pracy,

c)sprzęt elektroniczny (komputery, telefony i drukarki) wykorzystywany przez 17 przejętych pracowników działu sprzedaży i marketingu,

d)Spółka rozważa, że zaproponuje współpracę z A. jeszcze kilku osobom zatrudnionym obecnie w B., przy czym liczba tych osób nie przekroczy 5 pracowników (na 120 zatrudnionych obecnie przez B.); pracownicy ci nie zostaną przejęci w ramach art. 23¹ Kodeksu pracy,

e)samochody wykorzystywane przez B. na podstawie umów najmu długoterminowego,

f)kilka wybranych maszyn z różnych działów - A. nie będzie przejmować ani zakładu produkcyjnego, ani całych linii produkcyjnych.

Jednocześnie A. nie nabędzie od B.:

a)siedziby B. ani budynków, w których znajduje się zakład produkcyjny, magazyny, etc.,

b)z wyjątkiem wymienionych powyżej kilku maszyn z różnych działów (przykładowo pakowarki, wózków widłowych, etc.) i opisanego powyżej sprzętu używanego obecnie przez przejmowanych pracowników działu marketingu i sprzedaży, nie nabędzie parku maszyn produkcyjnych i magazynowych, ani innych środków trwałych czy wyposażenia B. - nieruchomości, środki trwałe, wyposażenie zostaną sprzedane innym podmiotom, lub (w przypadku braku możliwości ich sprzedaży) zostaną zutylizowane,

c)innych pracowników niż 17 osób z działów marketingu i sprzedaży oraz kilku (nie więcej niż 5) wybranych pracowników (menedżerów) innych działów - umowy o pracę z pozostałymi pracownikami zostaną wypowiedziane lub rozwiązane przez B. na podstawie porozumień stron w toku procesu likwidacji,

d)umów z dostawcami towarów i usług - umowy zostaną rozwiązane,

e)umów z klientami B.,

f)umów na dostawę mediów - umowy w wyniku likwidacji zostaną rozwiązane,

g)umów finansowych, w tym umów rachunków bankowych - umowy zostaną rozwiązane,

h)wierzytelności przysługujących B. związanych z prowadzoną przez B. działalnością gospodarczą,

i)bazy klientów,

j)środków pieniężnych należących do B.,

k)ksiąg i dokumentów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przez B. - z wyjątkiem dokumentów pracowniczych pracowników działu sprzedaży i marketingu, którzy przejdą do A. na podstawie art. 23¹ kodeksu pracy.

A. nie przejmie również praw i obowiązków wynikających z umów licencyjnych, na podstawie których B. do tej pory używała znaków towarowych na produkowane towary, lecz A. zawrze odrębne umowy z właścicielem praw do tych marek na licencje do nich.

Spółka nie będzie przejmowała również od B. baz danych z kontrahentami. Działalność prowadzona do tej pory przez Zainteresowanych jest realizowana w tym samym zakresie, a więc oba podmioty kierują swoją ofertę do tej samej grupy klientów.

Nabyte przez A., opisane powyżej, wybrane składniki majątku B. zostaną włączone do poszczególnych działów Spółki - zostaną wchłonięte w istniejącą obecnie strukturę poszczególnych działów A. zamiast tworzyć jedną wyodrębnioną całość w strukturze A.

Przejęcie ww. składników może nastąpić w ramach jednej transakcji, jednak nie jest wykluczone, że transakcja ta zostanie podzielona na dwa etapy. Rozważana jest bowiem opcja, że do końca 2024 roku zostaną sprzedane wybrane (opisane wyżej) towary będące w magazynie B., zaś przejęcie pracowników, sprzętu elektronicznego z działu marketingu i sprzedaży, kilku maszyn z innych działów oraz cesje umów najmu długoterminowego nastąpią na początku 2025 roku.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą tego, czy transakcja nabycia przez A. od B. za wynagrodzeniem opisanych składników majątkowych oraz pracowników powinna zostać udokumentowana fakturą, gdyż będzie stanowiła odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług i nie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Odnosząc się do tych wątpliwości należy zauważyć, że - jak sami Państwo wskazali - w ramach transakcji dojdzie do przeniesienia jedynie wybranych składników majątkowych należących obecnie do B.

Przedmiot transakcji sprzedaży nie będzie stanowił przedsiębiorstwa w rozumieniu powołanego art. 55¹ Kodeksu cywilnego, ponieważ zbyciu nie będzie towarzyszył transfer szeregu kluczowych składników, wchodzących w skład normatywnej definicji przedsiębiorstwa. W szczególności wskazali Państwo, że nie zostaną przeniesione m.in. siedziby B. ani budynki, wierzytelności, środki pieniężne, umowy z dostawcami towarów i usług, umowy z klientami, umowy na dostawę mediów, umowy finansowe oraz księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez B.

Ponadto składniki majątkowe będące przedmiotem transakcji sprzedaży na rzecz A. nie będą spełniały kryterium wyodrębnienia organizacyjnego ani finansowego niezbędnego dla celów zakwalifikowania tej transakcji jako zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Jak bowiem wynika wprost z przedstawionego opisu sprawy, struktura organizacyjna B. nie była wprowadzona uchwałą Zarządu, czy uchwałą zgromadzenia wspólników.

Natomiast niespełnienie kryterium wyodrębnienia finansowego potwierdza fakt, że żaden z działów B. nie jest jednostką samofinansującą się, nie rozlicza samodzielnie przychodów przypadających na ten dział, a w księgach rachunkowych każdy z działów ma jedynie przypisane do siebie MPK, czyli miejsce powstawania kosztów, wyodrębnione dla potrzeb zarządczych i sprawozdawczych. W księgach rachunkowych B. nie ma wyodrębnionych kont dedykowanych do ewidencjonowania operacji związanych z działalnością poszczególnych działów, w szczególności przychodów przypadających na te działy.

Co więcej, należy zauważyć, że umowy z dostawcami towarów i usług, umowy na dostawę mediów i umowy finansowe zostaną rozwiązane i nie będą przedmiotem transakcji. A. nie przejmie również praw i obowiązków wynikających z umów licencyjnych, na podstawie których B. używała znaków towarowych - A. zawrze odrębne umowy licencyjne.

Jak wynika z wniosku, Spółka przejmie m.in. wyłącznie część towarów znajdujących się w magazynie B., wyłącznie wybranych pracowników oraz wyłącznie kilka wybranych maszyn. Co istotne, opisane maszyny wykorzystywane są obecnie w różnych działach B. i nie tworzą samodzielnie ani razem linii produkcyjnej, tj. nie jest możliwa samodzielna produkcja (…) jedynie przy wykorzystaniu tych maszyn.

Mając na uwadze powyższe, z opisu sprawy nie wynika, że składniki majątkowe będące przedmiotem transakcji będą posiadały zdolność do funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwo zdolne do samodzielnej realizacji zadań gospodarczych. Jako kryterium zdolności do funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwo w praktyce wskazuje się bowiem możliwość samodzielnego działania na rynku jako odrębny podmiot prowadzący zadania gospodarcze realizowane w obecnym przedsiębiorstwie. Niewątpliwie przedmiot transakcji sprzedaży nie będzie umożliwiał kontynuacji działalności Sprzedającego bez konieczności podejmowania dodatkowych działań i angażowania dodatkowych składników.

Powyższe potwierdza zatem jednoznacznie, że składniki przedsiębiorstwa B., będące przedmiotem planowanej transakcji sprzedaży na rzecz A., nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego ani zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy.

Zatem stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie nie dojdzie do zastosowania wyłączenia spod zakresu opodatkowania podatkiem VAT przewidzianego w art. 6 pkt 1 ustawy, w związku z czym planowana transakcja sprzedaży opisanych składników majątkowych oraz pracowników będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Mając na uwadze wskazane okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy, należy stwierdzić, że opisana transakcja zbycia składników majątkowych i pracowników przez Sprzedającego na rzecz A., stanowić będzie czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne zbycia towarów oraz odpłatne świadczenie usług. Sprzedaż wymienionych we wniosku składników majątku Sprzedający powinien opodatkować podatkiem VAT według stawki podatku właściwej dla poszczególnego przenoszonego składnika majątkowego.

Należy w tym miejscu zauważyć, że jak wynika z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Przepis art. 106b ust. 2 ustawy stanowi, że:

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Z przywołanych przepisów wynika, że - co do zasady - podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika.

Z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy wynika, że zarówno A., jak i B., są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Ponadto, jak wskazano powyżej, planowana transakcja sprzedaży wybranych składników majątkowych i pracowników przez Sprzedającego na rzecz A. będzie czynnością opodatkowaną podatkiem VAT. Wobec tego, B. będzie zobowiązany udokumentować transakcję sprzedaży opisanych składników majątkowych oraz pracowników na rzecz A., wystawiając fakturę (faktury) z tego tytułu.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznaję za prawidłowe.

Państwa wątpliwości w dalszej kolejności dotyczą wskazania, czy płacone przez Spółkę na rzecz B. wynagrodzenie za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody przez B. na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A. (exit fee) - jeśli będzie należne - będzie opodatkowane podatkiem VAT jako wynagrodzenie za usługę świadczoną przez B. na rzecz A., którą B. powinien udokumentować fakturą.

Jak wynika z wniosku, niezależnie od wynagrodzenia z tytułu transferu poszczególnych składników majątku, Zainteresowani zakładają również możliwość określenia wynagrodzenia płatnego przez A. na rzecz B. za pozyskanie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A., tzw. exit fee, w związku z przejęciem funkcji i ryzyk pełnionych oraz ponoszonych dotychczas przez B. W przypadku braku określenia ww. potencjału, exit fee nie będzie należne (kwestię tę potwierdzą analizy finansowe specjalistów). W związku z powyższym, Strony dokonają zawarcia umowy regulującej wyrażenie przez B. zgody na zakończenie działalności konkurencyjnej względem A. Umowa ta, w zależności od określenia przeniesienia potencjału do generowania zysków, będzie wskazywała na wypłatę (lub brak wypłaty) exit fee.

Odnosząc się do wynagrodzenia exit fee, w pierwszej kolejności niezbędne jest określenie, z jaką czynnością – na gruncie przepisów ustawy o VAT - jest związane powyższe wynagrodzenie należne Sprzedającemu od A. w związku z przejęciem funkcji i ryzyk pełnionych oraz ponoszonych dotychczas przez B. Nie będzie to z pewnością dostawa towarów zdefiniowana w art. 7 ustawy.

Zgodnie z powołanym wcześniej art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do „grona” usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy.

Na gruncie ustawy o VAT, świadczenie usług podlega opodatkowaniu wyłącznie wówczas, gdy jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usług (tj. konsument, który ze świadczenia otrzymuje korzyść majątkową, chociażby była korzyścią potencjalną). Ponadto, aby uznać dane świadczenie (usługę) za odpłatne, za tę usługę musi zostać wypłacone wynagrodzenie (usługa i wynagrodzenie muszą istnieć w bezpośrednim związku tj. musi zaistnieć wzajemność świadczeń). Innymi słowy, musi być możliwa do zidentyfikowania bezpośrednia korzyść usługodawcy.

Zgodnie z powyższym, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Słusznie Państwo wywiedli, że exit fee powinno być kwalifikowane jako wynagrodzenie z tytułu usługi świadczonej przez Sprzedającego. B. zaniecha określonych działań (zakończy prowadzenie działalności konkurencyjnej względem A.) oraz przekaże A. potencjał do generowania zysków, za co otrzyma wynagrodzenie, natomiast Spółka będzie beneficjentem tej czynności – bezpośrednim odbiorcą świadczenia uzyskującym potencjał do generowania zysków, wykorzystując składniki majątku nabyte od B. do działalności opodatkowanej.

Przedstawiony opis zdarzenia przyszłego wskazuje, że odpłatnością w zamian za pozyskanie przez A. potencjału do generowania zysków, jak również za zobowiązanie B. do zakończenia prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A., będzie wynagrodzenie exit fee należne B. Tym samym ww. czynności będą stanowiły świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Będzie bowiem istnieć bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem - kwota exit fee (jeśli będzie należna) stanowić będzie wynagrodzenie za ww. usługę.

Reasumując należy stwierdzić, że przeniesienie potencjału do generowania zysków i wyrażenie zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej w zamian za wynagrodzenie należne Sprzedającemu od Spółki (exit fee) będzie stanowić odpłatne świadczenie usług, opodatkowane podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W tym miejscu należy wskazać, że ani przepisy ustawy o VAT, ani też rozporządzeń wykonawczych do ustawy nie przewidują zwolnienia od podatku VAT dla usług polegających na przejęciu potencjału do generowania zysku i wyrażenia zgody na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej, za które B. otrzyma od A. wynagrodzenie exit fee, w związku z czym usługi te nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT. Zatem, czynności te będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT według właściwej stawki.

Tym samym, zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, B. będzie zobowiązany wystawić fakturę z tytułu świadczenia ww. usług na rzecz A.

Zatem Państwa stanowisko do pytania nr 2 uznaję za prawidłowe.

Przechodząc z kolei do kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury (faktur) dokumentującej (dokumentujących) sprzedaż przez B. opisanych składników majątkowych oraz z faktury dokumentującej świadczenia, w zamian za które B. otrzyma wynagrodzenie exit fee, należy wskazać, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Zauważyć należy, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Podkreślić również należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Zatem, aby Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu otrzymanych faktur, faktury takie musiałyby dokumentować czynności opodatkowane podatkiem VAT.

Jak wynika z okoliczności sprawy, Sprzedający i Spółka są zarejestrowani jako czynni podatnicy podatku VAT, a sama transakcja sprzedaży składników majątkowych i pracowników, jak i świadczenie polegające na pozyskaniu przez A. potencjału do generowania zysków i wyrażeniu zgody przez B. na zakończenie prowadzenia działalności konkurencyjnej względem A., będą opodatkowane podatkiem VAT według stawki podatku VAT właściwej dla przedmiotu transakcji. Ponadto, zakupione przez A. towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT w ramach przedsiębiorstwa Spółki. Zgodnie z Państwa wskazaniem, A. prowadzi działalność w całości opodatkowaną podatkiem VAT.

Tym samym, Spółka będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury (faktur) wystawionej (wystawionych) przez B. z tytułu sprzedaży opisanych we wniosku składników majątku i pracowników, jak również z faktury wystawionej przez B. z tytułu świadczenia usług za wynagrodzeniem exit fee.

Wynika to z faktu, że w analizowanym przypadku będą spełnione - wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy - przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego. A. jest czynnym podatnikiem podatku VAT, a nabyte przez niego towary i usługi będą służyły - zgodnie z Państwa wskazaniem - do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 3 i 4 uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1-4 dotyczących podatku od towarów i usług. W zakresie pytania nr 5 dotyczącego podatku dochodowego od osób prawnych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywiste zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Zainteresowana będąca stroną postępowania - art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).