Przekazanie przedsiębiorstwa córce w formie darowizny będzie korzystać – na podstawie art. 6 pkt 1 – z wyłączenia spod przepisów ustawy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 sierpnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 25 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy wyłączenia spod przepisów ustawy czynności przekazania przedsiębiorstwa córce w formie darowizny.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 27 października 2024 r. (wpływ 27 października 2024 r.) oraz pismem z 28 października 2024 r. (wpływ 28 października 2024 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni zwraca się z uprzejmą prośbą o interpretację podatkową w związku z planowaną przeze nią darowizną.

Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży artykułów odzieżowych i obuwniczych, rozliczaną jako podatnik VAT. Wnioskodawczyni chciałaby przekazać w formie darowizny zarówno towar, jak i wyposażenie sklepu swojej córce, która planuje założyć własną jednoosobową działalność gospodarczą i rozliczać się w formie ryczałtu.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni od wielu lat prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą o charakterze handlowym – odzież, obuwie. Działalność Wnioskodawczyni prowadzi bez własnych nieruchomości oraz ich części, natomiast korzysta z najmu obcych składników majątkowych. Jednocześnie nie zatrudnia żadnych pracowników, jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, w związku z czym od nabywanych do swojego przedsiębiorstwa towarów i usług odlicza ten podatek.

Wnioskodawczyni prowadzi księgi w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Wnioskodawczyni ma zamiar przedmiotową działalność gospodarczą zakończyć, z tym że zamiast całkowitej likwidacji przedsiębiorstwa dot. tej działalności, chce całość przekazać córce, która ma zamiar otworzyć jednoosobową działalność gospodarczą. Przedmiotem darowizny będzie całość przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 kodeksu cywilnego – składniki majątkowe i niemajątkowe stanowiące organizacyjną, finansową i funkcjonalną całość, posiadającą zdolność samoistnego prowadzenia działalności gospodarczej. Całość będzie obejmować nazwę, składniki materialne – towar wraz z wyposażeniem (przy których nabyciu został odliczony podatek VAT), środki pieniężne, umowy cywilnoprawne w tym najmu lokalu, w którym prowadzona jest działalność.

Po dokonaniu darowizny działalność zostanie zlikwidowana.

Zespół składników mających być przedmiotem darowizny będzie stanowił przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Składniki majątku obejmą wszystkie elementy wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Majątek będący przedmiotem darowizny będzie wyodrębniony na płaszczyźnie organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej.

Przedmiot darowizny będzie posiadał potencjalną zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo. Nabywca będzie mógł prowadzić działalność wyłącznie na podstawie nabytych elementów. Nabywca będzie kontynuował działalność w takim samym zakresie.

Wnioskodawczyni przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem VAT.

Pytanie

Czy przekazanie przedsiębiorstwa córce Wnioskodawczyni w formie darowizny będzie korzystać z wyłączenia z VAT na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, a także czy będzie miało wpływ na Wnioskodawczyni prawa i obowiązki w zakresie VAT?

Pani stanowisko w sprawie

Na podstawie orzeczenia „0111-KDIB3-2.4012.700.2021.4.SR – Wyłączenie z VAT przekazania przedsiębiorstwa dziecku” z 15 grudnia 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej oraz zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przekazanie przedsiębiorstwa (w tym wypadku darowizna) może korzystać z wyłączenia z opodatkowania VAT, pod warunkiem, że wszystkie składniki przedsiębiorstwa zostaną przekazane w ramach darowizny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Według art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Przepisy ustawy nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061). Zgodnie z tym przepisem:

W myśl art. 55² Kodeksu cywilnego:

Należy zauważyć, że powyższa definicja opisuje przedsiębiorstwo w ujęciu przedmiotowym, jako zespół niematerialnych i materialnych składników, stanowiący przedmiot prawa w szerokim znaczeniu. Użyte w ww. przepisie określenie „w szczególności” wskazuje na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej – brak któregoś z tych elementów może nie pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa. Nie wszystkie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretnie składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne. Każdorazowo należy więc badać okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją.

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami tak, żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

W zakresie barku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r., sprawa C-497/01, Zita Modes Sàrl, stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego. Natomiast w wyroku C-444/10 z 10 listopada 2011 r. TSUE wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Oznacza to, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że jest zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednakże nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej. Przeniesione składniki materialne i niematerialne mają umożliwić funkcjonowanie w obrocie na niezmienionych zasadach, pomimo ich zbycia.

Wskazać należy, że zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa decyduje pełen zakres przekazanego majątku, praw i zobowiązań, wyodrębnienie to musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, że doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo. Wyłączenie z transakcji zbycia istotnych elementów przedsiębiorstwa, jak np. firma, patenty, prawa autorskie, powoduje, że mamy do czynienia ze sprzedażą sumy składników majątkowych, a nie ze sprzedażą przedsiębiorstwa. Natomiast jeśli wyłączone od zbycia składniki przedsiębiorstwa nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa jako takiego (np. część towarów czy gotowych produktów), czynność będzie na gruncie VAT uznana za sprzedaż przedsiębiorstwa, chociaż nie objęła ona wszystkich jego składników. Zakres ewentualnych wyłączeń ograniczony jest do głównej „substancji” przedsiębiorstwa. Przyjmuje się zatem, że z transakcji dotyczącej zbycia przedsiębiorstwa można wyłączyć jedynie te elementy, które nie stanowią jego kluczowych i najistotniejszych składników, bez wpływu na jego status. W przypadku bowiem wyłączenia z przedmiotu transakcji elementów przedmiotowo istotnych dla tego przedsiębiorstwa, traci ono swój byt.

Podobnie Trybunał wypowiedział się w wyroku z 10 listopada 2011 r. w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, wskazując, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje zaś samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. Kwestię, czy całość ta musi obejmować określone dobra, zarówno ruchome, jak i nieruchome, należy rozpatrywać z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności gospodarczej.

Ponadto, w wyroku z 21 czerwca 2012 r., sygn. I FSK 1586/11 NSA zauważył, że „Sam tylko fakt wyłączenia jakiegokolwiek składnika majątku nie pozwala na stwierdzenie, że już z tego powodu przedmiotem zbycia nie jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, bowiem decydującą jest okoliczność, czy przy użyciu tej części można samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. (…) Jeśli wyłączenie określonego składnika nie pozbawi wydzielonego kompleksu majątkowego cech przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części, to zbycie w takiej postaci nie podlega podatkowi od towarów i usług”.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że prowadzi Pani, jako czynny podatnik podatku VAT jednoosobową działalność gospodarczą – sklep. Zamierza Pani przekazać sklep na rzecz córki w formie darowizny. Działalność prowadzi Pani bez własnych nieruchomości oraz ich części, natomiast korzysta z najmu obcych składników majątkowych. Jednocześnie nie zatrudnia Pani żadnych pracowników. Przedmiotem darowizny będzie całość przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ kodeksu cywilnego – składniki majątkowe i niemajątkowe stanowiące organizacyjną, finansową i funkcjonalną całość, posiadającą zdolność samoistnego prowadzenia działalności gospodarczej. Całość będzie obejmować nazwę, składniki materialne – towar wraz z wyposażeniem (przy których nabyciu został odliczony podatek VAT), środki pieniężne, umowy cywilnoprawne w tym najmu lokalu, w którym prowadzona jest działalność. Po dokonaniu darowizny działalność zostanie zlikwidowana. Przedmiot darowizny będzie posiadał potencjalną zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo. Nabywca będzie mógł prowadzić działalność wyłącznie na podstawie nabytych elementów. Nabywca będzie kontynuował działalność w takim samym zakresie.

Pani wątpliwości dotyczą kwestii wyłączenia spod przepisów ustawy czynności przekazania przedsiębiorstwa córce w formie darowizny.

Biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy należy uznać w tym przypadku, że opisana we wniosku transakcja darowizny będzie stanowiła zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisu art. 6 pkt 1 ustawy. Tym samym, planowana dostawa będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT i nie będzie miała wpływu na Pani prawa i obowiązki z zakresu tego podatku.

Zbywany majątek – jak wskazała Pani w opisie sprawy – stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Przekaże Pani w formie darowizny całość majątku, przy użyciu którego córka będzie kontynuowała prowadzoną przez Panią działalność. Tymczasem Pani zakończy prowadzoną działalność gospodarczą.

Podsumowując, stwierdzam, że przekazanie przedsiębiorstwa córce w formie darowizny będzie korzystać – na podstawie art. 6 pkt 1 – z wyłączenia spod przepisów ustawy.

Zatem Pani stanowisko uznałem jako prawidłowe

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku zdarzeniem przyszłym, Pani ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja rozstrzyga o skutkach podatkowych w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Natomiast wniosek w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych podlega odrębnemu rozpatrzeniu.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).