Możliwość zwolnienia od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, usług nabywanych od Firmy niemieckiej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zwolnienia od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, usług nabywanych od Firmy niemieckiej. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 1 października 2024 r. (wpływ 1 października 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółka „A” Sp. z o.o. (dalej: „Spółka”) prowadzi działalność w zakresie świadczenia usług opieki domowej dla osób fizycznych, delegując zatrudnione opiekunki na terenie Niemiec. Spółka jest zarejestrowana jako podatnik zwolniony z VAT oraz zgłoszona do VAT-UE na import usług.

Usługi opiekuńcze, które świadczy Spółka korzystają ze zwolnienia od podatku.

Spółka ubezpiecza delegowane opiekunki w kraju wykonywania usługi zgodnie z Rozporządzeniem 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

W ramach prowadzonej działalności, Spółka ubezpiecza delegowane opiekunki i w związku z tym nabywa od niemieckiego podmiotu (dalej: „Firma niemiecka”) usługi ubezpieczeniowe oraz pośrednictwa ubezpieczeniowego, polegające na zawieraniu w imieniu zatrudnionych przez Spółkę opiekunek obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Niemczech. W Niemczech istnieje wiele kas chorych, które spełniają obowiązek ubezpieczeniowy.

Firma niemiecka, na podstawie zlecenia z polskiej Spółki oraz po udzieleniu jej odpowiedniego pełnomocnictwa, zawiera w imieniu zatrudnionych osób obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz dokonuje miesięcznego rozliczania tych ubezpieczeń. Kwota ubezpieczenia jest wpłacana bezpośrednio na rachunek niemieckiej kasy ubezpieczeniowej. Za wykonanie tych usług Firma niemiecka nalicza wynagrodzenie i wystawia fakturę na rzecz Spółki.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

1.  Firma niemiecka nie ma miejsca prowadzenia działalności na terenie Polski. Na portalu internetowym Unii Europejskiej VIES figuruje jako podatnik zarejestrowany w Niemczech.

2.  Firma niemiecka wykonuje czynności dla zawarcia umowy ubezpieczenie w oparciu o zasady wskazane przez ubezpieczyciela.

3.  Firma niemiecka ma wpływ na treść zawieranej umowy ubezpieczenia tylko w zakresie wyliczanych do zapłaty składek ubezpieczeniowych. Zakres ubezpieczenia pozostaje określony przez ubezpieczyciela.

4.  Firma niemiecka negocjuje warunki umowy ubezpieczeniowej tylko w zakresie wyliczanych do zapłaty składek ubezpieczeniowych. Zakres ubezpieczenia pozostaje określony przez ubezpieczyciela.

5.  Firma niemiecka przekazuje do ubezpieczyciela dane do zawarcia umowy ubezpieczenia, wylicza do zapłaty składki ubezpieczenia.

6.  Z tytułu usług pośrednictwa ubezpieczeniowego jest naliczana opłata za każdego pracownika. Suma do zapłaty wynika z ilości ubezpieczanych pracowników i obowiązującej stawki za jednego pracownika.

7.  Wykonywane przez Firmę niemiecką usługi ubezpieczeniowe/pośrednictwa ubezpieczeniowego nie obejmują usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT (czynności ściągania długów w tym factoringu, usługi doradztwa, usługi w zakresie leasingu).

8.  Wnioskodawca nie ma wiedzy, czy Firma niemiecka gromadzi dane klientów.

9.  Opisane usługi Firma niemiecka wykonuje we własnym imieniu i na własny rachunek.

Pytanie

Czy Spółka, nabywając usługi ubezpieczeniowe/pośrednictwa ubezpieczeniowego od Firmy niemieckiej w ramach importu usług, powinna zastosować stawkę ZW (zwolnienie z VAT) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów, zwalnia się od podatku VAT usługi ubezpieczeniowe/usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego. Zwolnienie to dotyczy również importu usług, zgodnie z zasadą neutralności VAT w transakcjach wewnątrzwspólnotowych.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), ze zwolnienia od VAT korzystają usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji. Tego rodzaju usługi były przedmiotem zakupu i zgodnie z powyższą kwalifikacją korzystają ze zwolnienia z VAT i faktura za import tych usług nie powinna być opodatkowana stawką 23% tylko powinna być zwolniona z VAT.

Spółka nabywa od Firmy niemieckiej usługi ubezpieczeniowe oraz pośrednictwa ubezpieczeniowego, polegające na zawieraniu w imieniu zatrudnionych przez Spółkę opiekunek obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Niemczech oraz miesięcznym rozliczaniu tych ubezpieczeń. Usługi te, zgodnie z polskim prawem, podlegają zwolnieniu z VAT.

Zgodnie z art. 28b ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik posiada siedzibę. W tym przypadku, Spółka będąca polskim podatnikiem VAT, powinna stosować zasady obowiązujące w Polsce. Oznacza to, że usługi nabywane od Firmy niemieckiej są traktowane jako import usług i podlegają przepisom polskiego prawa podatkowego.

Import usług ubezpieczeniowych oraz pośrednictwa ubezpieczeniowego jest zwolniony z VAT w Polsce, co potwierdza również orzecznictwo TSUE oraz interpretacje wydawane przez organy podatkowe.

Zgodnie z tezami prezentowanymi w interpretacjach Krajowej Informacji Skarbowej, usługi polegające na pośredniczeniu w zawieraniu umów ubezpieczenia, których celem jest doprowadzenie do zawarcia umów ubezpieczeniowych, stanowi pośrednictwo ubezpieczeniowe zwolnione od podatku VAT (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 sierpnia 2021 r., 0112-KDIL1-2.4012.299.2021.2.ST). Usługi zatem, o których mowa w pytaniu, korzystają w Polsce ze zwolnienia od VAT. Oznacza to, że polski podatnik powinien je wykazać w ewidencji i deklaracji VAT jako zwolnione od opodatkowania.

Reasumując powyższe, Spółka nabywając usługi ubezpieczeniowe oraz pośrednictwa ubezpieczeniowego od Firmy niemieckiej, powinna zastosować zwolnienie z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

W związku z powyższym, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie, że Spółka nabywając usługi ubezpieczeniowe/pośrednictwa ubezpieczeniowego od Firmy niemieckiej w ramach importu usług, powinna zastosować stawkę ZW (zwolnienie z VAT), na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

·    istnieje związek prawny między dostawcą i odbiorcą bądź między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

·    wynagrodzenie otrzymane przez dostawcę/usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za dokonywane dostawy bądź świadczone usługi na rzecz odbiorcy,

·    istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

·    odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

·    istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

W przypadku świadczenia usług, gdy jedna ze stron posiada siedzibę poza terytorium kraju, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Na podstawie art. 2 pkt 1 ustawy:

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy:

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy o podatku od towarów i usług. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

Stosownie natomiast do art. 28b ust. 3 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej – miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Z kolei w sytuacji, gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Zatem miejscem świadczenia, a tym samym miejscem opodatkowania wskazanych usług świadczonych przez Firmę niemiecką na Państwa rzecz – stosownie do treści art. 28b ust. 1 ustawy – jest miejsce, w którym usługobiorca (Państwo) posiada siedzibę, a zatem Polska.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy:

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Jak stanowi art. 17 ust. 2 ustawy:

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powiązanie tego mechanizmu z regulacjami w zakresie określenia miejsca świadczenia usług ma na celu, z jednej strony opodatkowanie usług w miejscu ich konsumpcji, a z drugiej strony, zaoszczędzenie usługodawcy obowiązków związanych z rejestracją oraz rozliczeniem podatku.

Warunkiem zastosowania odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy względem usług, do których stosuje się art. 28b ustawy jest, aby usługodawca nie posiadał siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, natomiast usługobiorcą był m.in. podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy posiadający siedzibę działalności gospodarczej bądź stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju.

W przedmiotowej sprawie będą Państwo nabywać usługi od Firmy niemieckiej, będącej podatnikiem zarejestrowanym w Niemczech, która posiada siedzibę działalności gospodarczej poza terytorium kraju oraz nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. W konsekwencji, nabywane przez Państwa usługi, na podstawie art. 28b ustawy, będą opodatkowane na terytorium Polski. W związku z tym, powinni Państwo rozpoznać import usług i jako podatnik, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, zobowiązani będą Państwo do opodatkowania nabywanych usług, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego na terytorium Polski.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności podatkiem VAT lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE:

Należy wskazać, że ww. zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianych zwolnień wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku ze wskazanymi w ww. przepisach czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług ubezpieczeniowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych, ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

Natomiast w ogólnym rozumieniu „czynność ubezpieczeniowa” charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym przypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe, TSUE w sprawie C-8/01 orzekł, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (wyroki TS w sprawie Card Protection Plan C-349/96, EU:C:1999:93, pkt 17; Skandia C-240/99, EU:C:2001:140, pkt 37; Taksatororringen C-8/01, EU:C:2003:621, pkt 39). Trybunał wyraził stanowisko, że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczenia i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Należy zwrócić uwagę na rolę jaką odgrywa Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w kształtowaniu wykładni wspólnotowej, w tym wykładni prawa podatkowego. Istotę funkcji TSUE należy postrzegać nie tylko przez pryzmat dokonywanej przez niego wykładni konkretnych przepisów prawa wspólnotowego, ale również z punktu widzenia roli jego orzeczeń jako źródła prawa wspólnotowego. Należy także dodać, że TSUE odgrywa kluczową rolę z punktu widzenia jednolitej interpretacji prawa i gwarantuje zarazem, że normy prawa wspólnotowego nie wywołają odmiennych skutków w różnych państwach. Zaznaczyć także należy, że idea ujednolicenia wykładni i stosowania prawa unijnego, jaka stawiana jest działalności TSUE, pokazuje, że intencją Trybunału nie jest, aby wykładnia przez niego przyjęta, była wyłącznie jednokrotnym rozstrzygnięciem prawnym, osadzonym w konkretnym stanie faktycznym, ale także aby przyczyniała się do rozwoju i udoskonalenia prawa wspólnotowego. Wykładnia ta ma także prowadzić do ukształtowania jednolitego rozumienia prawa podatkowego. Działalność TSUE stanowi także istotną rolę „uzupełniającą” w systemie prawa wspólnotowego, co wiąże się z charakterem prawa wspólnotowego, które posiada – często zamierzony – mało precyzyjny charakter wypowiedzi normatywnych.

W wyniku tego działania zdefiniowaniu podlegają rozstrzygnięcia o istotnym znaczeniu, co ma miejsce także w przedmiotowej sprawie, stanowiące uzupełnienie systemu prawa wspólnotowego. Wiele pojęć bywa także w drodze wydawanych orzeczeń TSUE odczytanych z mało jasnych przepisów prawa wspólnotowego. Interpretacja przyjęta przez sędziów Trybunału tworzy uzupełnienie przepisów podatkowego prawa wspólnotowego, stanowiąc także ukierunkowanie w procesie tworzenia prawa. Tym samym stanowi także uzasadnienie dla treści aktów prawodawczych. Uzasadnienie może także stanowić wytyczną w sposobie rozumienia określonych przepisów. W konsekwencji powyższych stwierdzeń należy przyjąć, że wspólnotowym prawem podatkowym są w rzeczywistości dopełniające się wzajemnie dyrektywy i orzecznictwo TSUE.

Dlatego też interpretacji zwolnień od podatku należy dokonywać w pierwszej kolejności w oparciu o regulacje dyrektywy 2006/112/WE w kontekście celu tych zwolnień i przy uwzględnieniu orzecznictwa TSUE.

Ponadto, mając na uwadze wykładnię zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy oraz w art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że:

Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa.

Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Powyższe tezy znalazły potwierdzenie w wyroku w sprawie C-40/15, gdzie Trybunał wskazał (w kontekście uznania danej działalności za usługi „świadczone przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych” w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy VAT), że w pierwszej kolejności usługodawca powinien pozostawać w stosunku z ubezpieczycielem i ubezpieczonym. Stosunek ten może być wyłącznie pośredni, jeżeli usługodawca jest podwykonawcą brokera lub agenta. W drugiej kolejności jego działalność powinna obejmować istotne aspekty pośrednictwa ubezpieczeniowego, takie jak wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem.

Jak wynika z powołanych przepisów krajowych, wskazanego przepisu Dyrektywy oraz orzecznictwa TSUE, zwolnieniu od podatku podlegają usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, w tym wykonywane przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych.

W orzecznictwie TSUE dotyczącym tej tematyki wyraźnie jednak zostało podkreślone, że pośrednictwo ubezpieczeniowe, to czynności których celem jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę ubezpieczenia. Zgodnie z tym orzecznictwem, istotnymi aspektami pośrednictwa ubezpieczeniowego jest wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem w celu zawarcia umowy.

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

-wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy;

-uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę;

-prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji;

-nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to oczywiście, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże, aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest aby wywoływały lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest aby skutek tych czynności odnalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że prowadzą Państwo działalność w zakresie świadczenia usług opieki domowej dla osób fizycznych, delegując zatrudnione opiekunki na terenie Niemiec. Usługi opiekuńcze, które świadczy Spółka korzystają ze zwolnienia od podatku. Spółka ubezpiecza delegowane opiekunki w kraju wykonywania usługi zgodnie z Rozporządzeniem 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W ramach prowadzonej działalności, Spółka ubezpiecza delegowane opiekunki i w związku z tym nabywa od niemieckiego podmiotu – Firma niemieckiej – usługi ubezpieczeniowe oraz pośrednictwa ubezpieczeniowego, polegające na zawieraniu w imieniu zatrudnionych przez Spółkę opiekunek obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Niemczech. W Niemczech istnieje wiele kas chorych, które spełniają obowiązek ubezpieczeniowy. Firma niemiecka, na podstawie zlecenia z polskiej Spółki oraz po udzieleniu jej odpowiedniego pełnomocnictwa, zawiera w imieniu zatrudnionych osób obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz dokonuje miesięcznego rozliczania tych ubezpieczeń. Kwota ubezpieczenia jest wpłacana bezpośrednio na rachunek niemieckiej kasy ubezpieczeniowej. Za wykonanie tych usług Firma niemiecka nalicza wynagrodzenie i wystawia fakturę na rzecz Spółki. Firma niemiecka wykonuje czynności dla zawarcia umowy ubezpieczenie w oparciu o zasady wskazane przez ubezpieczyciela. Zakres ubezpieczenia pozostaje określony przez ubezpieczyciela. Z tytułu usług pośrednictwa ubezpieczeniowego jest naliczana opłata za każdego pracownika. Suma do zapłaty wynika z ilości ubezpieczanych pracowników i obowiązującej stawki za jednego pracownika. Wykonywane przez Firmę niemiecką usługi ubezpieczeniowe/pośrednictwa ubezpieczeniowego nie obejmują usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy (czynności ściągania długów w tym factoringu, usługi doradztwa, usługi w zakresie leasingu). Opisane usługi Firma niemiecka wykonuje we własnym imieniu i na własny rachunek.

Państwa wątpliwości w analizowanej sprawie dotyczą ustalenia, czy nabywając od Firmy niemieckiej opisane we wniosku usługi w ramach importu usług, korzystają Państwo ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

W tym miejscu przywołać należy Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.2004.166.1), zwane dalej: „rozporządzeniem 883/2004”.

Zgodnie z art. 1 lit. a rozporządzenia 883/2004:

Jak stanowi art. 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia 883/2004:

Stosownie do art. 4 rozporządzenia 883/2004:

Przy czym w pkt (8) preambuły do rozporządzenia 883/2004 wskazano, że:

Analiza kwestii dot. transakcji ubezpieczeniowych, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady (a tym samym usług ubezpieczeniowych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy) w kontekście powołanego orzecznictwa TSUE prowadzi do wniosku, że nabywane przez Państwa od Firmy niemieckiej usługi nie mogą być objęte zwolnieniem od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy – gdyż nie będą usługami, o których mowa w tym przepisie.

Jak już bowiem wyżej wskazano, usługi ubezpieczeniowe charakteryzują się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy. Zatem podmiot, który chce być objęty ubezpieczeniem zawiera z ubezpieczycielem umowę, na podstawie której w przypadku zaistnienia określonych w tej umowie okoliczności będzie mógł uzyskać określone świadczenie.

W przypadku obowiązkowych ubezpieczeń społecznych nie dochodzi do świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegających opodatkowaniu VAT. Pomiędzy ubezpieczającym a ubezpieczonym nie dochodzi do zawarcia umowy, nie istnieje tutaj związek prawny, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, z jakim mamy do czynienia w przypadku usług ubezpieczeniowych „komercyjnych”. Obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu podlegają osoby wykonujące pracę, jednak nie istnieje tu relacja opisana np. w wyroku TSUE w sprawie C-8/01, gdzie ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki, przy czym transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczenia i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym. Świadczenia z tytułu zabezpieczenia społecznego mogą obejmować np. świadczenia z tytułu choroby, ale i świadczenia z tytułu starości, trudno zatem stwierdzić, że istnieje tu jakieś ryzyko, które powinno być objęte ubezpieczeniem.

Zatem, z uwagi na powyższe, usługi świadczone przez Firmę niemiecką na Państwa rzecz, polegające na zawieraniu w imieniu zatrudnionych przez Państwa opiekunek obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Niemczech, stanowią import usług, który nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, gdyż w świetle powołanych wyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE, czynności podejmowane przez Firmę niemiecką nie spełniają przesłanek do uznania ich za usługi ubezpieczeniowe, a tym samym i za pośrednictwo ubezpieczeniowe.

Nabywane przez Państwa usługi od Firmy niemieckiej stanowią usługi administracyjne, techniczne, polegające na dopełnieniu formalności związanych z delegowaniem zatrudnionych przez Państwa opiekunek na teren Niemiec. W związku z powyższym, ww. usługi świadczone przez Firmę niemiecką stanowią odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przy zastosowaniu właściwej stawki podatku.

W konsekwencji, usługi nabywane przez Państwa od Firmy niemieckiej, polegające na zawieraniu w imieniu zatrudnionych przez Spółkę opiekunek obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Niemczech, powinni Państwo wykazać jako import usług niekorzystający ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do powołanej w Państwa uzasadnieniu interpretacji indywidualnej należy zauważyć, że interpretacje wydawane są w indywidualnych sprawach podatników w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy prawa i stan faktyczny/zdarzenie przyszłe przedstawiony przez danego podatnika. Interpretacje nie stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa, więc zawartego w nich stanowiska organu podatkowego nie można wprost przenosić na grunt innej sprawy. Interpretacja wskazana przez Państwa jest rozstrzygnięciem odnoszącym się do indywidualnych spraw przedstawionych przez wnioskodawców, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Każdą sprawę Organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·    Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).