Opodatkowanie czynności zbycia pojazdów, uzyskanych z mocy prawa lub na mocy wyroków sądów powszechnych, w celu ich demontażu przez przedsiębiorcę pro... - Interpretacja - 0114-KDIP4-1.4012.437.2024.1.KSA

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 23 października 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-1.4012.437.2024.1.KSA

Temat interpretacji

Opodatkowanie czynności zbycia pojazdów, uzyskanych z mocy prawa lub na mocy wyroków sądów powszechnych, w celu ich demontażu przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów.

Interpretacja indywidualna

- stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 22 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania czynności zbycia pojazdów, uzyskanych przez Państwa z mocy prawa lub na mocy wyroków sądów powszechnych, w celu ich demontażu przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (…) (dalej również jako: Gmina) jest jednostką samorządu terytorialnego (miastem na prawach powiatu) zarejestrowaną jako czynny podatnik podatku VAT. Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 280, ze zm.), od dnia 1 stycznia 2017 r. Gmina podjęła wspólne rozliczanie podatku VAT wraz ze wszystkimi jednostkami budżetowymi i zakładem budżetowym (dalej jako: jednostki organizacyjne). Z dniem tym, zgodnie z art. 4 ww. ustawy, Gmina wstąpiła we wszystkie przewidziane w przepisach dotyczących podatku VAT, prawa i obowiązki swoich jednostek organizacyjnych.

Jedną z jednostek organizacyjnych Gminy jest Zarząd Dróg (…) (dalej jako: ZD). Przedmiotem działalności ZD jest (…).

W ramach powyższych zadań, działając w imieniu Gminy, ZD dokonuje sprzedaży samochodów usuniętych z drogi publicznej, przejętych na rzecz Gminy na podstawie art. 50a lub art. 130a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1047, dalej: Prawo o ruchu drogowym).

Zgodnie z art. 50a ust. 1 Prawa o ruchu drogowym, pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub pojazd, którego stan wskazuje na to, że nie jest używany, może zostać usunięty z drogi przez straż gminną lub Policję na koszt właściciela lub posiadacza. Na podstawie art. 50a ust. 2 i ust. 4 Prawa o ruchu drogowym, gdy w terminie 6 miesięcy od dnia jego pojazd nie zostanie odebrany na wezwanie Gminy przez osobę uprawnioną, lub jeśli w ww. terminie nie zostanie ustalona osoba uprawniona do jego odbioru, pojazd ten przechodzi na własność Gminy z mocy ustawy.

Z kolei zgodnie z art. 130a Prawa o ruchu drogowym, pojazd jest usuwany z drogi na koszt właściciela m.in. w przypadku pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu, czy też pozostawienia pojazdu w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela. Ponadto, zgodnie z art. 130a ust. 2 Prawa o ruchu drogowym, pojazd może być usunięty z drogi na koszt właściciela, jeżeli nie ma możliwości zabezpieczenia go w inny sposób, m. in. w przypadku gdy jego stan techniczny zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, powoduje uszkodzenie drogi albo narusza wymagania ochrony środowiska. Na podstawie art. 130a ust. 5f Prawa o ruchu drogowym, do zadań własnych powiatu należy usuwanie pojazdów oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla pojazdów usuniętych we wskazanych wyżej przypadkach. Zgodnie z kolejnymi regulacjami art. 130a Prawa o ruchu drogowym, stawki opłat za usunięcie i parkowanie pojazdu usuniętego z drogi ustala rada powiatu w drodze uchwały, biorąc pod uwagę konieczność sprawnej realizacji zadań oraz koszty usuwania i przechowywania pojazdów na obszarze danego powiatu, przy czym wysokość kosztów nie może być wyższa niż maksymalna kwota opłat za usunięcie pojazdu ogłaszana na każdy rok kalendarzowy przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski.

W przypadku usunięcia pojazdu na podstawie art. 130a Prawa o ruchu drogowym, gdy prawidłowo powiadomiona osoba uprawniona nie odebrała pojazdu w terminie 3 miesięcy od dnia jego usunięcia, lub gdy w terminie 4 miesięcy od dnia jego usunięcia nie został ustalony jego właściciel lub osoba uprawniona do jego odbioru, mimo że w jego poszukiwaniu dołożono należytej staranności, Starosta występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie przepadku pojazdu na rzecz powiatu.

Pojazdy usunięte z drogi i przejęte przez Gminę z mocy prawa na podstawie art. 50a lub na mocy wyroku sądu zgodnie z art. 130a Prawa o ruchu drogowym, nie są wykorzystywane dla potrzeb własnej działalności Gminy.

Gmina zawarła umowę z firmą prowadzącą stację demontażu pojazdów, spełniającą wszelkie wymogi prawne wynikające m.in. z:

  • ustawy z dnia 2 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2056, dalej jako: ustawa o recyklingu pojazdów);
  • rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 28 lipca 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań stacji demontażu oraz sposobu demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2005 r. nr 143 poz. 1206);
  • ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1587);
  • rozporządzenia Ministra Środowiska z 14 października 2010 r. w sprawie obliczania poziomów odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2010 r. nr 202 poz. 1340).

Zgodnie z art. 3 ust. 10 ustawy o recyklingu pojazdów, stacja demontażu to zakład prowadzący przetwarzanie, w tym demontaż obejmujący następujące czynności:

  • usunięcie z pojazdów wycofanych z eksploatacji elementów i substancji niebezpiecznych, w tym płynów,
  • wymontowanie z pojazdów wycofanych z eksploatacji przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia,
  • wymontowanie z pojazdów wycofanych z eksploatacji elementów nadających się do odzysku lub recyklingu.

Zgodnie z art. 5 ustawy o recyklingu pojazdów, zbieranie pojazdów wycofanych z eksploatacji mogą prowadzić wyłącznie przedsiębiorcy prowadzący punkty zbierania pojazdów i przedsiębiorcy prowadzący stacje demontażu, przy czym demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji może być prowadzony wyłącznie w stacjach demontażu.

Z art. 18 ustawy o recyklingu pojazdów wynika natomiast obowiązek przekazania pojazdu wycofanego z eksploatacji przedsiębiorcy prowadzącemu stację demontażu lub punktowi zbierania pojazdów. Przepis ten przewiduje, że właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji przekazuje go wyłącznie do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów.

Czyniąc zadość powyższym obowiązkom, w przypadku pojazdów usuniętych z dróg (przejętych z mocy prawa lub na podstawie prawomocnych orzeczeń sądów powszechnych), które nie nadają się do dalszej eksploatacji, Gmina przekazuje je do wyspecjalizowanej stacji demontażu pojazdów, w celu dokonania ich demontażu. Gmina dokonuje sprzedaży pojazdów na rzecz stacji demontażu, celem wyzbycia się mienia uzyskanego wbrew własnej woli, z mocy prawa lub na mocy wyroku sądu powszechnego, w ramach wykonywania zadań własnych Gminy.

W ramach zawartej z Gminą umowy, stacja demontażu zobowiązana jest do wystawienia na rzecz Gminy zaświadczenia o dokonaniu demontażu przekazanych pojazdów. Umowa wskazuje stałą cenę przysługującą Gminie za pojazd przekazany do demontażu, zależną od masy całkowitej pojazdu i odrębne, stałe ceny za inne pojazdy przekazane do demontażu, typu rowery, motocykle, przyczepy oraz pojazdy stanowiące odpad w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Ponieważ z umowy wynika obowiązek demontażu przekazanych pojazdów, odpłatność uzyskiwana od stacji demontażu stanowi nie tyle cenę za pojazd sprzedany na rzecz stacji demontażu, ale cenę za stanowiący własność Gminy złom, który powstanie w efekcie demontażu pojazdu.

Pytanie

Czy zbycie pojazdów niewykorzystywanych przez Gminę do prowadzenia jakiejkolwiek własnej działalności (uzyskanych przez Gminę z mocy prawa lub na mocy wyroków sądów powszechnych), dokonywane w celu ich demontażu przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Zbycie pojazdów niewykorzystywanych przez Gminę do prowadzenia jakiejkolwiek własnej działalności (uzyskanych przez Gminę z mocy prawa lub na mocy wyroków sądów powszechnych), dokonywane w celu ich demontażu przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Uzasadnienie stanowiska Gminy:

Sprawa ta wymaga rozpoznania w świetle następujących przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361, dalej jako: ustawa o VAT):

  • art. 5 ust. 1 pkt 1, zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
  • art. 7 ust. 1, który stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel;
  • art. 15 ust. 1, w myśl którego podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności;
  • art. 15 ust. 2, z którego wynika, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, obejmuje ona w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych;
  • art. 15 ust. 6, zgodnie z którym nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji, których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powyższych przepisów wynika, że co do zasady dostawa towarów (w tym samochodów) stanowi przedmiot opodatkowania podatkiem VAT. Jednak aby dana czynność rzeczywiście była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podatnika działającego w takim charakterze. Tymczasem Gmina, wykonująca zadania poprzez powołane w danym celu jednostki organizacyjne, nie zawsze działa w charakterze podatnika VAT.

W kontekście ww. art. 15 ust. 6 ustawy o VAT należy zwrócić uwagę, że sformułowane w tym przepisie kryterium cywilnoprawnej podstawy działań organów publicznych może być jednak stosowane dopiero wówczas, gdy bez wątpienia ustalone zostanie, że działania organu spełniają przesłanki działalności gospodarczej określone w ust. 2 ww. artykułu. Na tę okoliczność zwrócił uwagę Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: TSUE) m.in. w postanowieniu z 20 marca 2014 r. w sprawie C-72/13 Gmina Wrocław, interpretując przepisy Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej jako: Dyrektywa VAT), których implementację stanowią przywoływane wyżej art. 15 ust. 1, 2 i 6 ustawy o VAT. Według TSUE, dopiero uznanie, że organ władzy publicznej wykonuje działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy VAT pozwala zbadać możliwość uznania organu władzy publicznej jako podatnika VAT. Samo wykonywanie czynności na podstawie umowy cywilnoprawnej, jeśli nie następuje ono w ramach działalności gospodarczej organu władzy publicznej, nie jest wystarczające dla uznania tej czynności za opodatkowaną VAT.

Zadanie usuwania pojazdów z dróg publicznych (zgodnie art. 50a lub art. 130a Prawa o ruchu drogowym) należy do zadań własnych Gminy i nie jest ono związane z prowadzeniem przez Gminę działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, pojazdy usunięte z drogi i przejęte przez Gminę z mocy prawa lub na podstawie wyroku sądu, nie są wykorzystywane dla potrzeb własnej działalności Gminy. Dokonując zatem sprzedaży tych samochodów Gmina dysponuje jedynie swoim mieniem nabytym z mocy prawa, w ramach swoich obowiązków wykonywanych w charakterze organu władzy publicznej. Mienia tego Gmina nie nabyła w wyniku własnej decyzji. Co więcej, Gmina nie może odrzucić przejęcia tego mienia, nabycie pojazdów odbywa się bez jej woli i bez jakiejkolwiek swobody Gminy w tym zakresie. Co za tym idzie, Gmina nie nabywa przedmiotowych pojazdów w warunkach, które umożliwiałyby stwierdzenie, że realizuje ona działalność gospodarczą. Gmina nie ma możliwości odrzucenia przyjęcia takiego mienia. W normalnych warunkach prowadzenia działalności gospodarczej nigdy by takiego przedmiotu nie nabyła, ponieważ nie występują tu cele zarobkowe. Sprzedaż tych pojazdów również nie wykazuje cech działalności gospodarczej, a jedynie cechy wykonywania zwykłego prawa własności. Gmina dokonuje sprzedaży samochodów usuniętych z dróg, przede wszystkim w celu uniknięcia ponoszenia wydatków związanych z ich posiadaniem, gdyż nabyła je na mocy przepisów prawnych lub na podstawie wyroku sądu, niezależnie od własnej woli i nie jest w stanie rozsądnie spożytkować ich w inny sposób, gdyż nie nadają się one do eksploatacji. W powyższych okolicznościach, sprzedając te pojazdy Gmina nie działa w charakterze podatnika VAT wykonującego działalność gospodarczą.

Podkreślić w związku z tym należy, że zgodnie z przywoływanym wyżej postanowieniem TSUE z 20 marca 2014 r. w sprawie C-72/13 Gmina Wrocław, czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności przez uprawnionego nie mogą same z siebie być uznane za prowadzenie działalności gospodarczej i jako takie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Również Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) w wyroku sygn. akt I FSK 1547/14 z dnia 5 grudnia 2014 r. dotyczącym opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży mienia komunalnego nabytego przez gminę z mocy prawa, którego gmina nie wykorzystywała do swojej działalności, uznał, że w stosunku do takiego mienia gmina pełni wyłącznie funkcje właścicielskie.

Oznacza to, że jego sprzedaż nie spełnia definicji działalności gospodarczej i jako taka nie podlega opodatkowaniu. NSA wskazał w tym wyroku: „Analizując zatem okoliczności nabycia oraz dostawy zbędnych składników majątkowych można powziąć uzasadnioną wątpliwość, czy mimo dokonywania świadczeń, z którymi łączy się otrzymanie wynagrodzenia, gmina każdorazowo prowadzi w tym zakresie działalność gospodarczą. Innymi słowy, czy jej działania mają stricte zarobkowy charakter, a w konsekwencji, czy gmina działa w ramach takich dostaw w charakterze podatnika podatku od wartości dodanej. Można bowiem odnieść wrażenie, że dostawa zbędnych składników majątku przez gminę, pod wieloma względami, odpowiada warunkom, w których osoba fizyczna dokonuje sprzedaży składników swojego majątku osobistego, których z określonych przyczyn nie potrzebuje, gdyż nie jest w stanie lub nie zamierza ich wykorzystywać dla swoich prywatnych potrzeb”. W tym kontekście należy zaś przypomnieć, że w uzasadnieniu postanowienia sygn. akt I FSK 1612/11 z dnia 17 sierpnia 2012 r. (zapadłym w ramach postępowania sądowego zakończonego ww. wyrokiem sygn. akt I FSK 1547/14) NSA zwrócił uwagę, że: „zbywane przez gminę mienie znajduje się jedynie w jej zasobach komunalnych i nie było nigdy wykorzystywane w jakiejkolwiek działalności, tj. gmina pełni w tym przypadku wyłącznie funkcje właścicielskie. Z punktu widzenia gminy, przedmiot dostawy jest jej zatem w zasadzie zbędny. Ponadto towary stanowiące przedmiot dostawy zostały nabyte z mocy prawa (art. 5 ust. 1 przepisów wprowadzających) lub pod tytułem darmym (darowizna, spadkobranie), a zatem w konsekwencji czynności, z którymi nie wiązało się prawo do odliczenia podatku naliczonego. Nabycie z mocy prawa i w drodze spadkobrania jest niezależne od woli gminy, natomiast wykonywanie jedynie funkcji właścicielskich nie przynosi żadnych wymiernych korzyści zarówno tworzącym wspólnotę samorządową mieszkańcom jak i samej gminie. W związku z powyższym, przedmiotem części dostaw jest mienie, którego gmina, gdyby miała taką możliwość, mogłaby do swych zasobów komunalnych nie włączyć. (…) Dokonując dostawy mienia gmina może działać w zamiarze uniknięcia ponoszenia wydatków związanych z posiadaniem rzeczy, które nabyła wbrew swojej woli i których z obiektywnych przyczyn nie jest w stanie w żaden sposób spożytkować” (pkt 37 ww. postanowienia NSA).

W wyroku sygn. akt I FSK 1970/14 z dnia z 20 kwietnia 2016 r., NSA wypowiedział się natomiast jednoznacznie w sprawie sprzedaży przez gminę pojazdów usuniętych z drogi publicznej, które nie nadają się do dalszej eksploatacji, uznając, że gmina z tytułu wykonywania czynności polegającej na odpłatnym przekazywaniu pojazdów do demontażu nie jest podatnikiem VAT, ponieważ nie prowadzi działalności gospodarczej w tym zakresie. W wyroku tym NSA stwierdził: „Jak zauważono w środku odwoławczym, „Gmina dokonując przekazania pojazdów do demontażu na podstawie zawartej umowy wystąpi w charakterze podatnika VAT, ponieważ czynność ta jest czynnością cywilnoprawną”, która „w świetle art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 traktowana jest jako dostawa towarów (…)”. W tym stanie rzeczy trafna jest uwaga poczyniona w odpowiedzi na skargę kasacyjną, że wykładnia prezentowana przez Ministra Finansów jest niezgodna z metodyką sformułowaną w linii orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości, zasadnie przyjętą w zaskarżonym orzeczeniu i jako taka nie może odnieść pożądanego skutku. Nie wystarczy bowiem do objęcia systemem VAT, by dana czynność (cywilnoprawna) spełniała przesłanki uznania jej za dostawę w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, lecz niezbędne jest, by dostawa ta została wykonana w ramach działalności gospodarczej”.

Podobne stanowisko prezentują również władze skarbowe odnośnie sprzedaży przez jednostki samorządu terytorialnego mienia, które nie służyło do wykonywania przez gminy działalności gospodarczej, a jedynie działalności podejmowanej w charakterze organu władzy publicznej (takiego jak np. samochody pożarnicze).

Przykładowo w interpretacji nr 0112-KDIL2-2.4012.559.2018.1.LS z dnia z 20 grudnia 2018 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził: „Analizując obowiązujące przepisy prawa, należy stwierdzić, że skoro samochody specjalne o przeznaczeniu pożarniczym są/były wykorzystywane przez Ochotniczą Straż Pożarną w ramach realizacji zadań własnych Gminy, nie zostały zakupione na potrzeby działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT, są/były użytkowane dla realizacji celów, które stanowią działalność niepodlegającą opodatkowaniu (realizacja celów zadań własnych Gminy) i Wnioskodawcy przy nabyciu przedmiotowych samochodów nie przysługiwało/nie będzie przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, to Gmina sprzedając przedmiotowe samochody nie dzieła/nie będzie działać w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Zatem powyższa czynność nie podlega/nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT. Podsumowując, mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że sprzedaż przez Gminę samochodów pożarniczych wykorzystywanych wyłącznie w ramach zadań własnych Gminy nie podlega/nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

Analogiczne stanowisko wyraził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej także w innych licznych interpretacjach indywidualnych, w tym np.:

  • w interpretacji nr 2461-IBPP1.4512.103.2017.1.AP z dnia 21 marca 2017 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że:

„skoro samochody specjalne o przeznaczeniu pożarniczym STAR 266 oraz ŻUK A-151B są używane przez wnioskodawcę w ramach realizacji zadań własnych Gminy, nie zostały zakupione na potrzeby działalności gospodarczej w rozumieniu VAT, były faktycznie użytkowane dla realizacji celów, które stanowią działalność niepodlegającą opodatkowaniu (realizacja celów zadań własnych Gminy) i wnioskodawcy przy nabyciu przedmiotowych samochodów nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, to w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej należy uznać, że Gmina sprzedając powyższe samochody pożarnicze nie działa w charakterze podatnika rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, zatem sprzedaż tych samochodów nie podlega opodatkowaniu VAT”;

  • w interpretacji nr 0111-KDIB3-2.4012.119.2017.1.ASZ z dnia 11 lipca 2017 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że:

„skoro samochód pożarniczy nie został nabyty na potrzeby działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT, lecz jako służący do wykonywania działalności publicznoprawnej to wnioskodawca sprzedając ww. samochód nie będzie działał dla tej czynności „w charakterze podatnika”. Sprzedaży przedmiotowego samochodu pożarniczego, wykorzystywanego do wykonywania zadań własnych Gminy nie sposób traktować w kategorii działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Oznacza to, że sprzedaż ww. samochodu nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT (...) w przypadku sprzedaży samochodu przeciwpożarowego Gmina powinna potraktować tę czynność jako niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem”;

  • w interpretacji nr 0115-KDIT1-2.4012.792.2017.1.AD z dnia 5 grudnia 2017 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym:

„dokonując zbycia pojazdów pożarniczych nie będzie działał on w charakterze podatnika VAT w myśl art. 15 ust. 1 i 2 ustawy. Zatem powyższa czynność nie będzie podlegała ustawie o VAT i tym samym nie będzie opodatkowana podatkiem VAT”.

Podobne stanowisko wynika z interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w zakresie sprzedaży innego rodzaju mienia gmin wycofanego z eksploatacji. Przykładowo, w interpretacji nr 0113-KDIPT1-3.4012.595.2023.1.KS z dnia 11 grudnia 2023 r., wskazano: „Mając na uwadze przywołane wyżej przepisy oraz opis sprawy przedstawiony we wniosku, stwierdzam, że sprzedając zdemontowane metalowe elementy (zakwalifikowane jako złom) uzyskane w wyniku likwidacji drobnego wyposażenia wykorzystywanego wyłącznie do celów działalności statutowej DPS, nie działają Państwo w charakterze podatnika podatku VAT, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy i w zakresie, w jakim realizują Państwo ww. zadania są Państwo objęci regulacją przepisu art. 15 ust. 6 ustawy. Tym samym sprzedaż ta nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT”.

Identyczne stanowisko dotyczy sprzedaży przez gminy złomu powstałego w ramach budowy dróg publicznych, gdzie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej również jednoznacznie wskazuje na brak opodatkowania VAT, choćby w interpretacji nr 0112-KDIL1-1.4012.307.2022.1.JKU z dnia 9 sierpnia 2022 r., w której stwierdzono: „Sprzedaży przedmiotowego złomu, wykorzystywanego w ramach władztwa publicznego Gminy nie sposób traktować w kategorii działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że sprzedaż ww. złomu nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W świetle powyższego uznać należy, iż Gmina dokonując sprzedaży przedmiotowego złomu, powstałego po demontażu infrastruktury drogowej, nie będzie działała jako podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a tym samym ww. sprzedaż należy traktować jako czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT”.

Pojazdy usunięte z drogi, nabyte przez Gminę z mocy prawa lub na podstawie wyroku sądu, analogicznie jak będące przedmiotem powyższych interpretacji samochody pożarnicze, czy innego rodzaju mienie wycofane z eksploatacji lub powstałe w ramach działalności komunalnej gmin, również nie są wykorzystywane przez Gminę do jakiejkolwiek działalności gospodarczej. W przypadku sprzedaży pojazdów usuniętych z dróg, Gmina także działa wyłącznie w charakterze organu władzy publicznej wykonując swoje zadanie własne, nie zaś w charakterze podatnika VAT.

Analogicznie zatem jak w przypadku sprzedaży samochodów pożarniczych, czy innego rodzaju mienia wycofanego z eksploatacji, w zakresie których Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej jednoznacznie wskazuje na brak opodatkowania VAT, w ocenie Gminy, sprzedaż pojazdów usuniętych z drogi, dokonywana na rzecz stacji demontażu pojazdów, również nie powinna podlegać opodatkowaniu.

Co istotne, w stanie faktycznym będącym przedmiotem wniosku, Gmina dokonuje sprzedaży pojazdów usuniętych z dróg wyłącznie w celu ich demontażu, czyli rozbiórki i utylizacji, uzyskując z tego tytułu wynagrodzenie, będące de facto ceną za złom powstały w efekcie demontażu pojazdów. Sprzedaży tej Gmina dokonuje zatem w takich samych okolicznościach jakby dokonywała sprzedaży złomu powstałego z mienia niewykorzystywanego do działalności gospodarczej, na rzecz punktu skupu złomu.

Innymi słowy, sprzedaż przez Gminę pojazdów na rzecz stacji demontażu pełni z perspektywy Gminy identyczną rolę, jak sprzedaż innego rodzaju złomu powstałego z mienia niewykorzystywanego przez Gminę do prowadzenia działalności gospodarczej. Jedyna różnica sprowadza się de facto do tego, że sprzedaży tej Gmina dokonuje nie na rzecz punktu skupu złomu, ale na rzecz stacji demontażu pojazdów.

Różnica ta wynika natomiast z tego, że przepisy ustawy o recyklingu pojazdów ściśle określają ścieżkę postępowania w zakresie pojazdów wycofanych z eksploatacji. Zgodnie z przywołanym wyżej art. 18 ustawy o recyklingu pojazdów, właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji nie może przekazać pojazdu nigdzie indziej niż wyłącznie do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów.

W odróżnieniu zatem od innego rodzaju towarów, które Gmina oddaje do punktów skupu złomu, uzyskując wynagrodzenie za sprzedaż złomu, tak w przypadku samochodów usuniętych z dróg, czyniąc zadość ww. przepisom ustawy o recyklingu pojazdów, Gmina oddaje je do wyspecjalizowanej stacji demontażu, uzyskując ustalone w umowie wynagrodzenie stanowiące de facto wynagrodzenie za złom powstały w efekcie tego demontażu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwaną dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 2 pkt 6 i 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:

6) towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii;

22) sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Z kolei stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Oba warunki muszą być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

  • istnieje związek prawny między dostawcą i odbiorcą bądź między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
  • wynagrodzenie otrzymane przez dostawcę/usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za dokonywane dostawy bądź świadczone usługi na rzecz odbiorcy,
  • istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
  • odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
  • istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Jednak nie każda czynność, stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności:

  • inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań, oraz
  • mieszczące się w ramach zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Jak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. (…)

Na podstawie art. 91 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 107):

Prawa powiatu przysługują miastom, które w dniu 31 grudnia 1998 r. liczyły więcej niż 100 000 mieszkańców, a także miastom, które z tym dniem przestały być siedzibami wojewodów, chyba że na wniosek właściwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu praw powiatu, oraz tym, którym nadano status miasta na prawach powiatu, przy dokonywaniu pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym:

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Z kolei zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 6 i 15 ustawy o samorządzie powiatowym:

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:

6)transportu zbiorowego i dróg publicznych;

15)porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli.

Jednocześnie w art. 4 ust. 4 ustawy o samorządzie powiatowym wskazano, że:

Ustawy mogą określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat.

Zgodnie z art. 50a ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1251), zwanej dalej „ustawą Prawo o ruchu drogowym”:

Pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub pojazd, którego stan wskazuje na to, że nie jest używany, może zostać usunięty z drogi przez straż gminną lub Policję na koszt właściciela lub posiadacza.

W myśl art. 50a ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Pojazd usunięty w trybie określonym w ust. 1, nieodebrany na wezwanie gminy przez uprawnioną osobę w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia, uznaje się za porzucony z zamiarem wyzbycia się. Pojazd ten przechodzi na własność gminy z mocy ustawy.

Zgodnie z art. 130a ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Pojazd jest usuwany z drogi na koszt właściciela w przypadku:

1)pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposób zagraża bezpieczeństwu;

2)nieokazania przez kierującego dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie, jeżeli pojazd ten jest zarejestrowany w kraju, o którym mowa w art. 129 ust. 2 pkt 8 lit. c;

3)przekroczenia wymiarów, dopuszczalnej masy całkowitej lub nacisku osi określonych w przepisach ruchu drogowego, chyba że istnieje możliwość skierowania pojazdu na pobliską drogę, na której dopuszczalny jest ruch takiego pojazdu;

4)pozostawienia pojazdu nieoznakowanego kartą parkingową, w miejscu przeznaczonym dla pojazdu kierowanego przez osoby wymienione w art. 8 ust. 1 i 2;

5)pozostawienia pojazdu w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela;

6)kierowania nim przez osobę nieposiadającą uprawnienia do kierowania pojazdami albo której zatrzymano prawo jazdy i nie ma możliwości zabezpieczenia pojazdu przez przekazanie go osobie znajdującej się w nim i posiadającej uprawnienie do kierowania tym pojazdem; przepisu nie stosuje się, jeżeli kierujący posiada pokwitowanie, o którym mowa w art. 135 ust. 4 lub 5 albo w art. 135a ust. 5 lub 6, upoważniające do kierowania pojazdem.

Natomiast zgodnie z art. 130a ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Pojazd może być usunięty z drogi na koszt właściciela, jeżeli nie ma możliwości zabezpieczenia go w inny sposób, w przypadku gdy:

1)kierowała nim osoba:

a)znajdująca się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,

b)nieposiadająca przy sobie wymaganych dokumentów uprawniających do kierowania lub używania pojazdu;

2)jego stan techniczny zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego, powoduje uszkodzenie drogi albo narusza wymagania ochrony środowiska.

W myśl art. 130a ust. 5c ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Pojazd usunięty z drogi w przypadkach określonych w ust. 1-2 oraz art. 140ad ust. 7 umieszcza się na wyznaczonym przez starostę parkingu strzeżonym do czasu uiszczenia opłaty za jego usunięcie i parkowanie, z uwzględnieniem ust. 7.

W świetle art. 130a ust. 5f ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Usuwanie pojazdów oraz prowadzenie parkingu strzeżonego dla pojazdów usuniętych w przypadkach, o których mowa w ust. 1-2, należy do zadań własnych powiatu. Starosta realizuje te zadania przy pomocy powiatowych jednostek organizacyjnych lub powierza ich wykonywanie zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych.

Według art. 130a ust. 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Rada powiatu, biorąc pod uwagę konieczność sprawnej realizacji zadań, o których mowa w ust. 1-2, oraz koszty usuwania i przechowywania pojazdów na obszarze danego powiatu, ustala corocznie, w drodze uchwały, wysokość opłat, o których mowa w ust. 5c, oraz wysokość kosztów, o których mowa w ust. 2a. Wysokość kosztów, o których mowa w ust. 2a, nie może być wyższa niż maksymalna kwota opłat za usunięcie pojazdu, o których mowa w ust. 6a.

Zgodnie z art. 130a ust. 10 ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Starosta w stosunku do pojazdu usuniętego z drogi, w przypadkach określonych w ust. 1 lub 2, występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie jego przepadku na rzecz powiatu, jeżeli prawidłowo powiadomiony właściciel lub osoba uprawniona nie odebrała pojazdu w terminie 3 miesięcy od dnia jego usunięcia. Powiadomienie zawiera pouczenie o skutkach nieodebrania pojazdu.

Natomiast zgodnie z art. 130a ust. 10a ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Starosta występuje z wnioskiem, o którym mowa w ust. 10, nie wcześniej niż przed upływem 30 dni od dnia powiadomienia.

Na mocy art. 130a ust. 10d ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Przepis ust. 10 stosuje się odpowiednio, gdy w terminie 4 miesięcy od dnia usunięcia pojazdu nie został ustalony jego właściciel lub osoba uprawniona do jego odbioru, mimo że w jej poszukiwaniu dołożono należytej staranności.

Na podstawie art. 130a ust. 10e ustawy Prawo o ruchu drogowym:

W sprawach o przepadek pojazdu sąd stwierdza, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do orzeczenia przepadku, w szczególności, czy usunięcie pojazdu było zasadne i czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru, dołożono należytej staranności oraz czy orzeczenie przepadku nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 130a ust. 10f ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Do wykonania orzeczenia sądu o przepadku pojazdu jest obowiązany starosta. Wykonanie orzeczenia następuje w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

W tym miejscu należy przytoczyć § 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1805), zwane dalej „rozporządzeniem”. Zgodnie z tym przepisem:

Przepisy działu II rozdziału 6 ustawy dotyczące przechowywania, oszacowania i sprzedaży ruchomości stosuje się do ruchomości: które stały się własnością Skarbu Państwa albo powiatu na podstawie: prawomocnego orzeczenia przepadku przedmiotów, wydanego w postępowaniu karnym, w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, w postępowaniu administracyjnym, w postępowaniu cywilnym oraz w postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

W myśl § 4 ust. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia:

Przepisy działu II rozdziału 6 ustawy dotyczące organu egzekucyjnego stosuje się odpowiednio do starostów w zakresie likwidacji ruchomości, które zostały przejęte na rzecz powiatu na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym - zwanych dalej „organem likwidacyjnym”.

W świetle § 7 ust. 1 rozporządzenia:

Do sprzedaży ruchomości stosuje się przepisy art. 104 i 105 oraz art. 105a § 1-3, 5 i 6, a także art. 105b-108 ustawy oraz przepisy wydane na podstawie art. 109 § 1 i 2 ustawy.

Jak wynika z art. 105 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2505 ze zm.):

Zajęte ruchomości, z zastrzeżeniem § 2 i 3, organ egzekucyjny:

1)sprzedaje w drodze licytacji publicznej;

2)sprzedaje po cenie oszacowania podmiotom prowadzącym działalność handlową;

3)przekazuje do sprzedaży podmiotom prowadzącym sprzedaż komisową tego rodzaju ruchomości;

4)sprzedaje w drodze przetargu ofert;

5)sprzedaje z wolnej ręki.

Natomiast przez umowę sprzedaży, o której mowa w art. 535 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Z opisu sprawy wynika, że jedną z Państwa jednostek organizacyjnych jest Zarząd Dróg (…). Działając w Państwa imieniu ZD dokonuje sprzedaży samochodów usuniętych z drogi publicznej, przejętych na Państwa rzecz z mocy prawa na podstawie art. 50a lub na mocy wyroku sądu zgodnie z art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym. Pojazdy nie są przez Państwa wykorzystywane dla potrzeb własnej działalności.

W przypadków pojazdów usuniętych z dróg, które nie nadają się do dalszej eksploatacji, dokonują Państwo ich sprzedaży do wyspecjalizowanej stacji demontażu pojazdów, z którą mają Państwo zawartą umowę, w celu dokonania ich demontażu.

Umowa wskazuje stałą cenę przysługującą Państwu za pojazd przekazany do demontażu, zależną od masy całkowitej pojazdu i odrębne, stałe ceny za inne pojazdy przekazane do demontażu, typu rowery, motocykle, przyczepy oraz pojazdy stanowiące odpad w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy zbycie pojazdów, uzyskanych przez Państwa z mocy prawa lub na mocy wyroków sądów powszechnych, dokonywane w celu ich demontażu przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak już wskazano, organy władzy publicznej mają na gruncie podatku VAT szczególny status, wynikający z art. 15 ust. 6 ustawy. Wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter podmiotowo-przedmiotowy.

Aby to wyłączenie miało miejsce, muszą zostać spełnione dwa warunki:

  • dotyczy wyłącznie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy,
  • odnosi się tylko do tych czynności, które związane są z realizacją zadań nałożonych na te podmioty przepisami prawa i do realizacji których zostały one powołane.

Tylko spełnienie ww. warunków łącznie daje możliwość legalnego wyłączenia z kategorii podatników podatku od towarów i usług na mocy art. 15 ust. 6 ustawy.

Jako że jednostki samorządu terytorialnego są wyposażone w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, należy uznać, że spełniają zawartą w tym przepisie definicję podatnika VAT. Oznacza to, że w zakresie czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nawet, gdy dotyczą one zadań własnych tych jednostek, podmioty te powinny być uznawane za podatników VAT. Zatem w przypadku, gdy jednostka samorządu terytorialnego wykonuje czynności na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. na warunkach i w okolicznościach właściwych również dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą - powinna być traktowana jako podatnik VAT, gdyż w przedmiotowym zakresie działa de facto w sposób analogiczny do tych podmiotów.

Aby zatem określić możliwość zastosowania art. 15 ust. 6 ustawy, który wyłącza organy władzy publicznej (oraz urzędy obsługujące te organy) z definicji podatnika VAT, konieczne jest określenie czy realizowane przez Państwa zadania są zadaniami, dla których zostali Państwo powołani w ramach reżimu publicznoprawnego, czy też są to czynności wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Oznacza to, że decydującą przesłanką przesądzającą o uznaniu bądź nieuznaniu organu władzy publicznej za podatnika VAT będzie zachowanie się tego organu jako organu władzy publicznej, bądź jako przedsiębiorcy w stosunku do określonych świadczeń.

Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Konieczność spełniania dwóch warunków wyłączających organy publiczne z opodatkowania VAT (wykonywanie czynności przez organ podlegający prawu publicznemu oraz wykonywanie danej czynności przez podmiot działający w charakterze organu publicznego w odniesieniu do tej czynności) była wielokrotnie podkreślana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak stwierdził TSUE w orzeczeniu w sprawie C-4/89 - Comune di Carpaneto Piascentino i inni a Ufficio provinciale imposta sul valore aggiunto di Piacenza - art. 4 (5) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby czynności wykonywane przez organy publiczne w rozumieniu tego przepisu stanowiły czynności wykonywane przez organy prawa publicznego podlegające szczególnym zasadom prawnym mającym do nich zastosowanie. Drugi akapit tej regulacji należy natomiast interpretować w taki sposób, aby Państwa Członkowskie zobowiązane były zapewnić, by organy prawa publicznego traktowane były jak podatnicy w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze organów publicznych w przypadku, gdy czynności te mogą być również podejmowane w ramach działalności konkurencyjnych przez przedsiębiorców prywatnych, jeśli traktowanie tych organów jako podmiotów nieposiadających statusu podatnika mogłoby prowadzić do istotnego naruszenia zasad konkurencji.

W wyroku w sprawie C-102/08 (Salix) TSUE zauważył, że „art. 4 ust. 5 akapit drugi szóstej dyrektywy (odpowiednio art. 13 akapit drugi Dyrektywy 2006/112/WE ) należy interpretować tak, że instytucje prawa publicznego uważać należy za podatników w związku z działalnością, którą podejmują i transakcjami, które zawierają jako władze publiczne nie tylko, gdy wykluczenie ich z kategorii podatników na mocy akapitów pierwszego lub czwartego wspomnianego przepisu prowadziłoby do znaczącego zakłócenia konkurencji na niekorzyść ich konkurentów prywatnych, lecz również gdy prowadziłoby ono do takich zakłóceń na niekorzyść ich samych.”

W wyroku z 16 września 2008 r. w sprawie C-288/07 TSUE wyjaśnił, że podmiot prawa publicznego może być zobowiązany na podstawie prawa krajowego do wykonywania określonej działalności o charakterze czysto gospodarczym w ramach właściwego mu reżimu prawnego, podczas gdy ta sama działalność może być wykonywana równolegle przez podmioty prywatne, także nieopodatkowanie podatkiem od wartości dodanej tego podmiotu może skutkować pojawieniem się pewnych zakłóceń konkurencji. Przepis art. 4 ust. 5 akapit drugi VI Dyrektywy powinien być interpretowany w związku z tym w ten sposób, że znaczące zakłócenia konkurencji, do których prowadziłoby nieopodatkowanie podmiotów prawa publicznego działających w charakterze organów władzy publicznej, powinny być oceniane w odniesieniu do danej działalności jako takiej, przy czym ocena ta nie musi dotyczyć w szczególności danego rynku. Opodatkowanie podmiotów prawa publicznego podatkiem od wartości dodanej, niezależnie od tego, czy następuje na podstawie akapitu drugiego art. 4 ust. 5 VI Dyrektywy, czy na podstawie akapitu trzeciego tego przepisu, wynika z wykonywania danej działalności jako takiej, niezależnie od tego, czy podmioty te napotykają na konkurencję na szczeblu rynku lokalnego, na którym wykonują tę działalność. Z przytoczonego wyroku wynika zatem, że zarówno regulacje art. 4 VI Dyrektywy, jak i art. 13 Dyrektywy 112/2006/WE Rady zmierzają do opodatkowania podatkiem od wartości dodanej podmiotów prawa publicznego także wówczas, gdy działają one w charakterze organów władzy publicznej i prowadzą każdy rodzaj działalności mającej charakter gospodarczy. Jeśli zatem organ władzy publicznej wykonuje określoną działalność o charakterze gospodarczym w ramach właściwego mu reżimu prawnego, to wówczas należy traktować go jako podatnika VAT.

Wyłączenie zatem organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy stanowi odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania i jako takie musi być ściśle interpretowane.

W przypadku czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych, dany podmiot nie działa w charakterze organu, lecz występuje jako zwykły uczestnik obrotu gospodarczego. Wykonywanie bowiem czynności na podstawie umów cywilnoprawnych mogłoby prowadzić do nierówności konkurencyjnej podmiotów działających na rynku oraz „organu władzy”, który korzystałby z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy.

Tym samym, jednostka samorządu terytorialnego, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Należy podkreślić, że sposób, w jaki jednostka samorządu terytorialnego weszła w posiadanie majątku będącego przedmiotem zbycia, nie wyłącza możliwości zakwalifikowania późniejszej jego dostawy jako działalności gospodarczej.

Zatem transakcja zbycia składników majątku przejętych w trybie art. 50a i art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym jest niewątpliwie czynnością cywilnoprawną (nie zaś publicznoprawną).

Gmina - w zakresie czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) - jako osoba prawna podlega obowiązkowi podatkowemu na zasadach ogólnych. W tym zakresie bowiem wykonywane przez nią czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Wykonywane przez Państwa czynności wskazane w opisie sprawy nie podlegają wyłączeniu spod opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. Podmioty publiczne nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały one powołane, pod warunkiem że czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W przypadku przekazania pojazdów za odpłatnością do stacji demontażu nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Państwa działania w tym przypadku są tożsame z działaniami każdego innego podmiotu dokonującego dostawy towarów.

W przypadku zbycia pojazdów (w celu przekazania ich za odpłatnością do stacji demontażu) relacja między stronami transakcji nie ma charakteru podrzędności typowej dla stosunków publicznoprawnych. W przypadku takich czynności nie korzystają Państwo z prerogatyw władzy publicznej. Okoliczności te jednoznacznie potwierdzają, że wykonując opisaną czynność nie działają Państwo w charakterze organu władzy publicznej.

Pomimo że nabyli Państwo składniki majątku w drodze przejęcia w trybie art. 50a i art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym, to jednak dokonując zbycia tych składników za odpłatnością, działają Państwo w charakterze podatnika VAT, gdyż zbycie ruchomości należy traktować w kategorii działalności gospodarczej.

Odmienne rozstrzygnięcie niniejszej kwestii prowadziłoby do nierównego traktowania podmiotów dokonujących sprzedaży ruchomości, co stałoby nie tylko w sprzeczności z powszechnym obowiązkiem przepisów prawa, ale również z jedną z naczelnych zasad Unii Europejskiej, zasadą konkurencyjności.

Zatem jako zarejestrowany czynny podatnik podatku VAT, są Państwo również podatnikiem tego podatku w zakresie zbycia pojazdów nabytych z mocy prawa lub na mocy wyroków sądów powszechnych. Przedmiot zbycia dotyczy niewątpliwie składników Państwa majątku. W takim przypadku bez znaczenia jest, że nabycie opisanych składników majątku nastąpiło nieodpłatnie w drodze przejęcia w trybie art. 50a i art. 130a ustawy Prawo o ruchu drogowym. Istotne jest, że w rozpatrywanej sprawie wypełnione zostały przesłanki określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy. Zbycie przez Państwa nabytych pojazdów ma niewątpliwie charakter cywilno-prawny.

Tym samym zbycie przez Państwa pojazdów uzyskanych z mocy prawa lub na mocy wyroków sądów powszechnych, dokonywane w celu ich demontażu przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu pojazdów, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, stanowiąc dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy.

Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanego przez Państwa orzeczenia TSUE C-72/13, wskazać należy, że tezy wynikające z tego orzeczenia nie stoją w sprzeczności z rozstrzygnięciem zawartym w niniejszej interpretacji. TSUE w ww. wyroku stwierdził m.in., że: „Dyrektywę Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się ona opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej transakcji takich jak te zamierzone przez Gminę Wrocław (Polska), o ile sąd odsyłający stwierdzi, iż transakcje te stanowią działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 tej dyrektywy oraz iż nie są wykonywane przez rzeczoną gminę w charakterze organu władzy publicznej w rozumieniu art. 13 ust. 1 akapit pierwszy owej dyrektywy. Jeśli jednak należałoby uznać te transakcje za wykonywane przez wspomnianą gminę działającą w charakterze organu władzy publicznej, to przepisy dyrektywy 2006/112 nie sprzeciwiałyby się ich opodatkowaniu, gdyby sąd odsyłający stwierdził, że ich zwolnienie mogłoby prowadzić do znaczących zakłóceń konkurencji w rozumieniu art. 13 ust. 1 akapit drugi tej dyrektywy”.

Natomiast odnośnie przywołanych przez Państwa wyroków sądów administracyjnych należy zauważyć, że wyroki sądów to rozstrzygnięcia w konkretnej sprawie, osadzonej w określonym stanie faktycznym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) w swoim rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie przewiduje on takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych (w Polsce nie obowiązuje system precedensów sądowych). W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroku zamyka się w obrębie sprawy, w której została wydana.

Odnośnie powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego, co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).