Niepodleganie opodatkowaniu podatkiem VAT sprzedaży działki.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 5 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT sprzedaży działki 1 oraz podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 8 października 2024 r. (wpływ 9 października 2024 r.)

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowany będący stroną postępowania:

A

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

B

3.Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

C

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Przedmiotem wniosku jest działka nr 1 położona w miejscowości X. Grunt należał w przeszłości do A i D, którzy nabyli go do majątku wspólnego od rodziców D w dniu 26.11.1979 r. umową przekazania gospodarstwa rolnego. Od tej daty małżonkowie (…) prowadzili gospodarstwo rolne, w skład którego wchodził m.in. grunt będący przedmiotem wniosku. D zmarł 15.04.2010 r., a nieruchomości wchodzące w skład gospodarstwa odziedziczyli: żona B i synowie A i C (Wnioskodawcy), w udziałach:

1)B 1/2 posiadała + 1/6 = 4/6

2)A - 1/6

3)C - 1/6.

Od tej daty całe gospodarstwo rolne prowadzi wyłącznie A za zgodą pozostałych współwłaścicieli.

Gospodarstwo rolne ma łączną powierzchnię (…) ha, natomiast działka nr 1 ma powierzchnię (…) ha. Część gruntów wchodzących w skład tego gospodarstwa jest położona w miejscowości Y, natomiast działka będąca przedmiotem wniosku jest położona w X.

Działka 1 nie była przedmiotem najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze. W dniu 8.12.2022 r. Gmina X - w związku z budową drogi - odkupiła od właścicieli gruntów, przez których tereny została wytyczona ta droga, paski gruntów; w tym odkupiła od Wnioskodawców 329 m. kw gruntów. W związku z tym odkupem doszło do wydzielenia (na wniosek i na koszt Gminy) z działki nr 3 działek nr 1 i 2. Działka nr 2 (skrajny pasek gruntu) została kupiona za symboliczną kwotę 1 zł/m² przez Gminę X na pas drogi zgodnie z MPZP.

Działka nr 1 będąca przedmiotem wniosku w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jest przeznaczona pod zabudowę przemysłową i usługową oraz infrastrukturę techniczną, urządzenia towarzyszące, drogi wewnętrzne i zieleń urządzoną.

Wnioskodawcy postanowili dokonać sprzedaży działki nr 1, ponieważ jej rolnicze wykorzystanie stało się niezwykle utrudnione ze względu na jej sąsiedztwo i kształt.

Po wejściu w życie miejscowego planu większość sąsiadujących działek została sprzedana pod budowę wielkopowierzchniowych hal magazynowych, produkcyjnych i usługowych. Działka nr 1 znajduje się w bliskiej odległości zjazdu na drogę (…), a cały rejon został zurbanizowany w bardzo wysokim stopniu, gdyż MPZP zezwala na zabudowę aż do 70% powierzchni gruntu. Poprzez budowę hal na okolicznych gruntach doszło do odwodnienia działki nr 1, co spowodowało znaczne wysuszenie gleby. Grunt wymaga zwiększenia nakładów na nawożenie, a i tak plony co roku są coraz niższe. Doprowadziło to do degradacji działki, a po wybudowaniu hal na sąsiednich działkach dodatkowo będzie ona zanieczyszczana, w tym spalinami z usług logistycznych. Obecnie prowadzenie działalności rolniczej na tym gruncie staje się niemożliwe. Ponadto po utwardzeniu dróg dojazdowych dojazd do działki stał się problematyczny, gdyż wykorzystywane w rolnictwie maszyny powodują zanieczyszczenie dróg, co prowadzi do konfliktów z innymi użytkownikami. Reasumując, uprawianie gruntu o powierzchni zaledwie 0,9 ha na obszarze zurbanizowanym staje się coraz mniej dochodowe oraz kłopotliwe.

Planowane jest zbycie działki 1 w całości bez podziału i bez wyznaczania dróg wewnętrznych. Cały teren działki jest nieuzbrojony, nie są wydane warunki zabudowy i nie zostały poczynione żadne nakłady inwestycyjne. Z uwagi na kształt i lokalizację gruntu, tj. długi i wąski prostokąt pomiędzy gruntami, którym zainteresowani są nabywcy planujący postawić wielkopowierzchniowe hale na łącznej powierzchni kilku przylegających gruntów, to gruntem jest duże zainteresowanie. Współwłaściciele nie ogłaszali nigdzie oferty sprzedaży gruntu. Podmiot, który jest wstępnie zainteresowany zakupem działki sam się zgłosił, ponieważ nabywa działki sąsiednie i jest zainteresowany zakupem dużego obszaru gruntów, aby na nim wybudować dużą halę.

Działka nr 1 będzie wykorzystywana rolniczo do momentu ostatecznej umowy sprzedaży. Wnioskodawcy nie zamierzają zawierać umowy przedwstępnej, chyba że ewentualny nabywca gruntu będzie starał się o kredyt w celu sfinansowania zakupu. Nie dojdzie do udzielenia nikomu pełnomocnictwa do władania działką ani w umowie przedwstępnej ani poza nią. Nie zostaną także dokonane żadne nakłady inwestycyjne do momentu ostatecznej sprzedaży.

A jest zatrudniony jako kierowca zawodowy oraz prowadzi całe rodzinne gospodarstwo rolne oraz dzierżawi od różnych osób grunty rolne o łącznej powierzchni ok. 60 ha. Grunty własne i dzierżawione uprawia rolniczo jako rolnik ryczałtowy. Płody rolne uzyskane z upraw rolniczych są sprzedawane na zasadach określonych w art. 43 ust. 1 pkt 3 u.p.t.u., tj. w ramach zwolnienia dla dostaw produktów rolnych dokonywanych przez rolnika ryczałtowego.

C od 11 lat przebywa w Niemczech, gdzie pracuje jako pracownik fizyczny w gospodarstwie rolnym. Nie prowadzi gospodarstwa rolnego ani innej działalności.

B do śmierci męża prowadziła z nim gospodarstwo rolne. Po śmierci męża przeszła na rentę rodzinną i nie prowadzi gospodarstwa rolnego ani innej działalności.

Żaden z Wnioskodawców nie jest podatnikiem VAT. A prowadzi gospodarstwo rolne jako rolnik ryczałtowy. Pobiera dopłaty z UE.

Żaden z Wnioskodawców nie zajmuje się obrotem nieruchomościami, a posiadane nieruchomości pochodzą z powyższego spadku i są ich majątkiem osobistym. Nie kupowali ani nie zbywali innych niż wskazane nieruchomości.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowani w odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania podali, że:

1)Nie potrafią w tej chwili wskazać dokładnej daty planowanej sprzedaży działki nr 1, jednak będzie to prawdopodobnie nie później niż w roku 2025.

2)Przed sprzedażą nie zostaną wydane pozwolenia na budowę.

3)Przed sprzedażą nie zostaną wydane żadne inne pozwolenia ani decyzje w odniesieniu do działki 1.

4)Nie planują zawierać umowy przedwstępnej z potencjalnym nabywcą. Jedynym powodem zawarcia takiej umowy byłaby konieczność pozyskania przez kupującego środków finansowych na zakup gruntu. Bez umowy przedwstępnej staranie się o kredyt, czy inne formy finansowania, jest wysoce niemożliwe, stąd ewentualna możliwość zawarcia takiej umowy. W związku z tym, jedynym warunkiem sprzedaży działki 1 określonym w umowie przedwstępnej byłoby uzyskanie finansowania zakupu przez kupującego w postaci kredytu lub pożyczki. Na stronach takiej umowy nie będą ciążyć żadne inne zobowiązania poza zwykłymi zobowiązaniami wynikającymi z umowy przedwstępnej sprzedaży tzn. zobowiązanie właścicieli do przeniesienia własności oraz zobowiązanie nabywcy do nabycia nieruchomości oraz zapłaty ceny.

5)Tak jak to opisano we wniosku, działkę nr 1 od daty śmierci D objął w posiadanie A, który uprawia ją rolniczo jako rolnik ryczałtowy. Płody rolne uzyskane z upraw rolniczych są przez Niego sprzedawane na zasadach określonych w art. 43 ust. 1 pkt 3 u.p.t.u., tj. w ramach zwolnienia dla dostaw produktów rolnych dokonywanych przez rolnika ryczałtowego.

Pytanie

Czy sprzedaż działki 1 w warunkach opisanych wyżej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług przez Wnioskodawców?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Zainteresowanych, sprzedaż działki 1 nie będzie podlegała podatkowi od towarów i usług, nie zostanie bowiem dokonana w ramach działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 u.p.t.u.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.t.u. podatnikami VAT są m.in. osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, zdefiniowaną w ust. 2 tego przepisu, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych - art. 15 ust. 2 ustawy.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem VAT jest więc spełnienie dwóch przesłanek łącznie:

1)po pierwsze - czynność jest ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,

2)po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Ustawodawca zastrzegł jednak, że musi to być działanie charakterystyczne dla producentów, handlowców lub usługodawców. W orzecznictwie podkreśla się, że do działalności gospodarczej zdefiniowanej na potrzeby podatku VAT można zaliczyć wyłącznie działania cechujące się fachowością i profesjonalizmem; działania charakteryzujące się stałym, powtarzalnym charakterem (np. stypizowaniem działań, ciągłością współpracy); działania podporządkowane regułom opłacalności i zysku oraz stałym uczestnictwem w obrocie gospodarczym. Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową - profesjonalną (tak np. w wyroku WSA w Warszawie z 26.4.2019 r., III SA/Wa 2798/18 utrzymanym przez NSA wyrokiem z 6.4.2023 r., I FSK 1742/19).

Z grona podatników wyklucza się natomiast te osoby, gdy dokonują sprzedaży rzeczy stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odprzedaży albo w celu wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej np. dzierżawy.

W związku z tym, w celu ustalenia, czy podmiot działa „w charakterze podatnika VAT” należy każdorazowo ustalić, czy - w odniesieniu do konkretnej transakcji - podmiot działa w warunkach charakterystycznych dla działalności producentów, handlowców lub usługodawców.

Sprzedaż nieruchomości znajdującej się w majątku prywatnym nie powinna więc podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ sprzedawca nie działa w charakterze podatnika VAT. Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż działek jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, był przedmiotem orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Słaby i Kuć, C-180/10 i C-181/10. W tym orzeczeniu TSUE podkreślił, że zwykłe (tj. poza działalnością handlową) nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi „wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego” w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy VAT, jako że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy. Takie transakcje nie stanowią same z siebie działalności gospodarczej w rozumieniu dyrektywy (podobnie TSUE uznał w wielu wcześniejszych orzeczeniach). Jedynie wtedy, gdy sprzedający w celu dokonania sprzedaży podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców, w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy VAT, należy uznać go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a więc za podatnika podatku od wartości dodanej. W wyroku tym TSUE położył nacisk na angażowanie środków własnych sprzedawcy i to w celach charakterystycznych dla producenta lub handlowca, wskazując jedynie przykładowo na uzbrojenie terenu.

W opisanej we wniosku transakcji Zainteresowani nie zaangażują żadnych środków w związku z planowaną sprzedażą, nie podejmą żadnych aktywnych działań związanych z transakcją, nie będą także ponosić żadnych nakładów na nieruchomość. Nieruchomość nie jest także przedmiotem działalności żadnego z Zainteresowanych. A wykorzystywał działkę do działalności rolniczej, jednak jako rolnik ryczałtowy nie rozlicza VAT z tego tytułu. Nie można więc uznać, że wykorzystuje tę działkę w działalności gospodarczej zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 u.p.t.u. Reasumując, brak podstaw do stwierdzenia, że opisane we wniosku czynności związane z jednorazową sprzedażą nieruchomości wykraczają poza zwykły zarząd majątkiem prywatnym i stanowią działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. Z podanych wyżej powodów należy uznać, że planowana sprzedaż nieruchomości nie podlega podatkowi od towarów i usług.

Jeden z Zainteresowanych wykorzystuje grunty rolne, w tym działkę nr 1 do prowadzenia gospodarstwa rolnego i z tego tytułu jest rolnikiem ryczałtowym w rozumieniu art. 2 pkt 19 u.p.t.u. Zgodnie z art. 117 u.p.t.u., rolnik ryczałtowy w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku:

1)wystawiania faktur;

2)prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług;

3)składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 99 ust. 1;

4)dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96.

Działka 1, podobnie jak pozostałe grunty wchodzące w skład gospodarstwa rolne, służy wyłącznie w działalności zwolnionej z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 u.p.t.u.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wielu interpretacjach wyraża stanowisko, w myśl którego sprzedaż gruntów przez rolnika ryczałtowego, nawet wtedy, gdy są one wykorzystywane do działalności rolniczej, nie podlega VAT. Tak np. uznano w interpretacji z 31 maja 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.95.2022.3.DK.

Co istotne, powołany wyżej wyrok TSUE C-180/10 i C-181/10 odnosił się rolników zwolnionych od VAT (ryczałtowych). Fakt ten nie wpłynął na ocenę dokonaną przez TSUE. Trzeba więc uznać, że jeżeli rolnik ryczałtowy dokonuje zbycia gruntów wykorzystywanych przez niego na cele upraw rolnych, to przy ocenie, czy taka transakcja podlega VAT, należy się kierować wyłącznie kryterium wskazanym przez TSUE w tym wyroku. Chodzi tu o aktywność sprzedającego wykonywaną w celu dokonania sprzedaży, polegającą na podejmowaniu aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, takich jak angażowanie środków podobnych do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców, uzbrojenie terenu lub działania marketingowe znacznie przekraczające zwykłe formy ogłoszenia. Jak to zauważył NSA w postanowieniu o skierowaniu pytania prejudycjalnego do TSUE w sprawie sprzedaży gruntów rolnych przez rolnika (czynnego podatnika VAT) „W orzecznictwie krajowym podkreśla się, że warunkiem koniecznym do opodatkowania podatkiem VAT danej transakcji nie jest sam fakt bycia podatnikiem VAT, ale występowanie w roli podatnika VAT w odniesieniu do konkretnej transakcji wchodzącej w zakres działalności gospodarczej danego podmiotu.” Istotne jest jedynie, „(...) czy sprzedający podejmował aktywność w zakresie obrotu nieruchomościami, a także, że w ogóle nie prowadził działalności gospodarczej poza działalności rolniczą.” (post. NSA z 18.1.2023 r., I FSK 923/19).

Na ocenę, czy sprzedaż działki 1 podlega podatkowi nie powinien więc wpływać fakt, iż działka ta stanowi część gospodarstwa rolnego prowadzonego przez jednego ze współwłaścicieli mającego status rolnika ryczałtowego. Nadal bowiem istotne jest jedynie, czy sprzedający wykażą się aktywnością w zakresie obrotu nieruchomościami, wykraczającą poza zarząd majątkiem prywatnym. Ponieważ jednak żadne ze współwłaścicieli nie planuje dokonać jakichkolwiek działań na działce 1 w związku z planowaną sprzedażą, w ocenie Wnioskodawców planowana transakcja nie powinna podlegać podatkowi VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

Zatem w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, należy przyjąć, że zbycie nieruchomości gruntowych (działek) traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061).

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Zgodnie z art. 196 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny:

Na podstawie art. 196 § 2 ww. ustawy Kodeks cywilny:

Art. 198 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:

Współwłaściciel ma względem swojego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od  towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu, musi być wykonywana przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tej czynności.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Według art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 15 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 19 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy:

Zaznaczyć należy, że zwolnienie rolnika ryczałtowego od podatku ma charakter przedmiotowo-podmiotowy. Od podatku zwolnieni są tylko rolnicy ryczałtowi i tylko w zakresie wyraźnie wskazanym w przepisie. Świadczenie usług rolniczych oraz dostawa produktów rolnych przez podmioty inne niż rolnicy ryczałtowi podlega opodatkowaniu. Innego rodzaju działalność prowadzona przez rolnika ryczałtowego, nieuprawniająca go do zwolnienia przedmiotowego (np. działalność handlowa, dostawa produktów rolnych innych niż własnej produkcji, dzierżawa, świadczenie usług innych niż rolnicze), co do zasady podlegać będzie opodatkowaniu wg stawek właściwych dla tych czynności.

Ponadto, określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy, mamy do czynienia z podatnikiem podatku od towarów i usług jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

W tym miejscu należy również wskazać, że na podstawie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady:

Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że:

Zgodnie z art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

W myśl art. 2 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Analiza powyższych przepisów prawa wspólnotowego wskazuje, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te powinny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej ani też nie został wykorzystany w trakcie jego posiadania na cele działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „gospodarczą” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, czy też prowadzenia działalności, ani też w trakcie posiadania nie został wykorzystany do działalności gospodarczej.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r.  w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie  (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba  i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy 2006/112/WE Rady, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Co istotne – jak wskazał TSUE – dla uznania, że czynność sprzedaży działek następuje poza działalnością gospodarczą nie ma znaczenia fakt, że podmiot dokonujący dostawy jest „rolnikiem ryczałtowym”. Trybunał nie uznał za podatnika VAT w rozumieniu prawa UE osoby fizycznej dokonującej sprzedaży gruntu, która prowadziła działalność rolniczą na tym gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, jeżeli nie wykonywała ona dodatkowych czynności (oprócz podziału) w związku z tą sprzedażą.

Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy 2006/112/WE Rady. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Należy zatem sięgnąć do wykładni wynikającej z orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla celów działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania nieruchomości czy jej części w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być, np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów (w tym udziału w nieruchomości gruntowej) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że powyższe może mieć miejsce również w odniesieniu do czynności dokonanej jednorazowo. Dla uznania czynności za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej nie ma bowiem znaczenia częstotliwość jej wykonywania, lecz zamiar, z jakim została zrealizowana i okoliczności w jakich ją wykonano. Oznacza to, że w niniejszej sprawie należy przeanalizować całokształt działań, jakie Państwo podjęli w odniesieniu do działki będącej przedmiotem sprzedaży.

Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem, osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.

Jak wynika z opisu sprawy, planują Państwo zbycie działki 1 w całości bez podziału i bez wyznaczania dróg wewnętrznych. Ww. działkę odziedziczyli Państwo po śmierci męża i ojca w udziałach:

1)B 1/2 posiadała + 1/6 = 4/6

2)A - 1/6

3)C - 1/6.

Teren działki jest nieuzbrojony, nie są wydane warunki zabudowy i nie zostały poczynione żadne nakłady inwestycyjne. Z uwagi na kształt i lokalizację gruntu, tj. długi i wąski prostokąt pomiędzy gruntami, którym zainteresowani są nabywcy planujący postawić wielkopowierzchniowe hale na łącznej powierzchni kilku przylegających gruntów, to jest duże zainteresowanie gruntem. Współwłaściciele nie ogłaszali nigdzie oferty sprzedaży gruntu. Podmiot, który jest wstępnie zainteresowany zakupem działki sam się zgłosił, ponieważ nabywa działki sąsiednie i jest zainteresowany zakupem dużego obszaru, aby na nim wybudować halę. Przed sprzedażą nie zostaną wydane pozwolenia na budowę ani nie zostaną wydane żadne inne pozwolenia ani decyzje w odniesieniu do działki 1. Działka 1 nie była przedmiotem najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego działka nr 1 jest przeznaczona pod zabudowę przemysłową i usługową oraz infrastrukturę techniczną, urządzenia towarzyszące, drogi wewnętrzne i zieleń urządzoną.

Działka nr 1 będzie wykorzystywana rolniczo do momentu ostatecznej umowy sprzedaży. Wnioskodawcy nie zamierzają zawierać umowy przedwstępnej z potencjalnym nabywcą. Jedynym powodem zawarcia takiej umowy byłaby konieczność pozyskania przez kupującego środków finansowych na zakup gruntu. Bez umowy przedwstępnej staranie się o kredyt, czy inne formy finansowania, jest wysoce niemożliwe, stąd ewentualna możliwość zawarcia takiej umowy. W związku z tym, jedynym warunkiem sprzedaży działki 1 określonym w umowie przedwstępnej byłoby uzyskanie finansowania zakupu przez kupującego w postaci kredytu lub pożyczki. Nie dojdzie do udzielenia nikomu pełnomocnictwa do władania działką ani w umowie przedwstępnej ani poza nią. Nie zostaną także dokonane żadne nakłady inwestycyjne do momentu ostatecznej sprzedaży.

W przedmiotowej sprawie zatem brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując sprzedaży działki nr 1 (udziałów w działce) – będącej przedmiotem zapytania – wystąpią Państwo w charakterze podatników w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzących działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy polegającą na handlu nieruchomościami. Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT nie wystarcza stwierdzić jedynie dostawy towarów, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku ze sprzedażą jako podatnika podatku od towarów i usług.

Jednakże w świetle przedstawionych okoliczności sprawy, sprzedaż przez Państwa udziałów w działce 1 należy uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Jak wynika bowiem z opisu sprawy, udziały w działce nabyli Państwo na podstawie umowy przekazania gospodarstwa rolnego (B udział w wysokości 1/2) oraz w drodze spadku (udziały w wysokości po 1/6). Jednocześnie z opisu sprawy wynika, że nie podejmowali Państwo i nie będą podejmowali żadnych czynności mających podnieść atrakcyjność działki.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika także, że nie zamierzają Państwo zamieszczać ogłoszeń o sprzedaży ww. nieruchomości w środkach masowego przekazu, ani zawierać przedwstępnych umów sprzedaży. Nie udzielili i nie udzielą Państwo pełnomocnictwa osobie trzeciej do działania w Państwa imieniu w związku z planowaną sprzedażą działki.

Zatem, w związku z planowaną sprzedażą udziałów we współwłasności działki 1, będą Państwo korzystali z przysługującego Państwu prawa do rozporządzania własnym majątkiem, co nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Czynność ta oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania. Brak tego statusu pozbawia Państwa cech podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, w zakresie planowanej sprzedaży udziałów w działce 1, a ich dostawy – cech czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W konsekwencji, sprzedaż przez Państwa udziałów w działce 1 nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Podkreślam, że wydając interpretację przepisów prawa podatkowego Organ nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach przedstawionego przez Państwa opisu sprawy. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w kwestii dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie pytania oznaczonego we wniosku jako nr 2. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie (pytanie oznaczone we wniosku jako nr 1).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).