Brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z realizacją Projektu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 18 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z realizacją Projektu pn. „(...)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina (...) jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku VAT. Gmina dokonała centralizacji rozliczeń podatku VAT wraz z podległymi jednostkami budżetowymi i obecnie rozlicza się z urzędem skarbowym w sposób skonsolidowany. Gmina (...), dążąc do poprawy jakości powietrza, przystąpiła do projektu pod nazwą „(...)”, realizowanego w ramach (...).

Projekt jest realizowany przez Województwo (...) (lider Projektu) we współpracy z partnerami (jednostkami samorządu terytorialnego na terenie województwa). Realizacja Projektu należy do zadań własnych gminy z zakresu ochrony środowiska i przyrody, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.). Projekt zakłada doprowadzenie do poprawy jakości powietrza poprzez zapewnienie sieci ekspertów wyspecjalizowanych w dziedzinie ochrony powietrza i energetyki w jednostkach samorządu terytorialnego, a także zapewnienie dostępu do informacji i możliwości aktywnej ich wymiany pomiędzy j.s.t. i innymi podmiotami zainteresowanymi i związanymi z ochroną powietrza. Projekt jest realizowany w latach 2024-2028.

W ramach Projektu Gmina zatrudni ekodoradcę (stanowisko w Urzędzie Gminy). Ekodoradcy stanowić będą wsparcie dla JST w realizacji działań z zakresu ochrony powietrza, a także wsparcie dla pracowników JST w zakresie energetyki i dziedzin pokrewnych ochronie powietrza, m.in. w zakresie wykorzystania dostępnych narzędzi i przepisów prawa. Jednocześnie ekodoradcy stanowić będą wsparcie dla mieszkańców w dążeniu do poprawy jakości życia i zdrowia. Ponadto ekodoradcy swoim działaniem i postawą będą kreowali wizerunek JST jako podmiotu wiarygodnego, kompetentnego i otwartego na mieszkańca, wychodzącego naprzeciw potrzebom mieszkańców i podejmującego się najcięższych zadań w celu ochrony zdrowia mieszkańców i ochrony środowiska, w którym żyją. Ekodoradcy będą stanowili wykwalifikowaną kadrę pracowniczą i będą posiadać kompetencje pozwalające na realizację powierzonych im działań.

Zadania ekodoradcy będą polegać m.in. na:

1.opracowaniu strategii służącej poprawie jakości powietrza, m.in. na podstawie dokumentów gminnych takich jak: Plan gospodarki niskoemisyjnej, Program ograniczania niskiej emisji oraz założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną, itp., nadzór nad jej wdrożeniem i monitorowanie stanu jej realizacji;

2.zapewnieniu kompleksowego wsparcia osobom ubogim energetycznie;

3.udział w kontrolach palenisk oraz czynną współpracę w tym zakresie z uprawnionymi urzędnikami gminy i policją;

4.doradztwo mieszkańcom w zakresie wymiany źródła ogrzewania i termomodernizacji oraz pomoc w pozyskaniu środków finansowych na ten cel; wykonanie planów termomodernizacji, analiz zasadności wymiany źródeł ciepła i możliwości zastosowania OZE;

5.wsparciu w pozyskiwaniu zewnętrznego wsparcia finansowego dla gminy na realizację zidentyfikowanych potrzeb w zakresie inwestycji i działań ograniczających emisję zanieczyszczeń, podnoszących efektywność energetyczną i budujących świadomość społeczną w tym zakresie (wyszukanie instrumentów wsparcia, pomoc merytoryczna w wypełnieniu wniosku o dofinansowanie, wsparcie merytoryczne realizacji projektu);

6.organizację wydarzeń w zakresie ochrony powietrza, a także wydrukowanie i dystrybucję materiałów informacyjno-edukacyjnych.

Ponoszone przez Gminę wydatki w ramach Projektu (np. zakup samochodu dla ekodoradcy, zakup drona, wyposażenie stanowiska pracy ekodoradcy, wyposażenie ekodoradcy w narzędzia i usługi niezbędne do prowadzenia kontroli, audyty energetyczne i przeglądy kominiarskie, diagnoza ubóstwa energetycznego) zostaną udokumentowane fakturami z wykazanymi na nich kwotami podatku. Zakupione w ramach Projektu towary i usługi nie będą wykorzystywane do działalności gospodarczej Gminy. Będą one wykorzystywane wyłącznie do zadań własnych Gminy wynikających z ustawy o samorządzie gminnym. Gmina nie będzie uzyskiwała przychodów w związku z realizacją Projektu. Wydatki na realizację Projektu są dokumentowane przez dostawców i wykonawców fakturami VAT z wykazanym VAT, z oznaczeniem Gminy jako nabywcy towarów/usług. Gmina nie będzie wykorzystywała towarów i usług nabytych w ramach Projektu do czynności opodatkowanych VAT. Realizacja Projektu jest związana wyłącznie z realizacją nieodpłatnych zadań własnych Gminy, wynikających z przepisów ustawy o samorządzie gminnym w zakresie ochrony środowiska.

Pytanie

Czy Gminie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT od wydatków poniesionych na realizację Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 cytowanej ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy o VAT.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Gmina jako podatnik VAT.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, za podatników uznaje się osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei, zgodnie z ust. 6 przedmiotowej regulacji, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zadań własnych gminy należą sprawy ochrony środowiska i przyrody.

Zatem mając na uwadze, że realizacja Projektu stanowi zadanie własne Gminy i nie będzie skutkować zawarciem żadnych umów cywilnoprawnych, należy uznać, że Gmina nie będzie w przedmiotowym zakresie działała w charakterze podatnika VAT, lecz jako organ władzy publicznej w reżimie publicznoprawnym.

Związek zakupionych towarów i usług z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Dla oceny możliwości skorzystania z prawa do odliczenia, w każdym przypadku istotne jest więc ustalenie, czy towary i usługi przy zakupie których naliczono VAT:

1.zostały nabyte przez podatnika tego podatku oraz

2.pozostają w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług oraz niepodlegających temu podatkowi. Jak wskazano w stanie faktycznym, realizacja Projektu nie ma związku z czynnościami opodatkowanymi, ani nie będzie generowała żadnych przychodów dla Gminy.

W konsekwencji, należy uznać, że Gmina nie będzie w przedmiotowym zakresie działała w charakterze podatnika VAT oraz ponoszone przez Gminę wydatki na realizację Projektu nie będą miały związku ze wykonywaniem przez Gminę czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Tym samym, nie będzie przysługiwało jej prawo do odliczenia podatku VAT od tych wydatków.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Zasada ta wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy, oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Na mocy art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z ww. regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady, status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy:

Z powołanych regulacji wynika, że organy władzy publicznej nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U.  z 2024 r. poz. 609 ze zm.):

Na podstawie art. 6 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie gminnym:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Jak wynika z opisu sprawy, są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przystąpili Państwo do projektu pod nazwą „(...)”, realizowanego w ramach (...).

Projekt ten jest realizowany przez Województwo (...) we współpracy z partnerami (jednostkami samorządu terytorialnego na terenie województwa). Projekt zakłada doprowadzenie do poprawy jakości powietrza poprzez zapewnienie sieci ekspertów wyspecjalizowanych w dziedzinie ochrony powietrza i energetyki w jednostkach samorządu terytorialnego, a także zapewnienie dostępu do informacji i możliwości aktywnej ich wymiany pomiędzy j.s.t. i innymi podmiotami zainteresowanymi i związanymi z ochroną powietrza.

W ramach Projektu zatrudnią Państwo ekodoradcę (stanowisko w Urzędzie Gminy). Ekodoradcy stanowić będą wsparcie dla JST w realizacji działań z zakresu ochrony powietrza, a także wsparcie dla pracowników JST w zakresie energetyki i dziedzin pokrewnych ochronie powietrza, m.in. w zakresie wykorzystania dostępnych narzędzi i przepisów prawa. Jednocześnie ekodoradcy stanowić będą wsparcie dla mieszkańców w dążeniu do poprawy jakości życia i zdrowia. Ponadto ekodoradcy swoim działaniem i postawą będą kreowali wizerunek JST jako podmiotu wiarygodnego, kompetentnego i otwartego na mieszkańca, wychodzącego naprzeciw potrzebom mieszkańców i podejmującego się najcięższych zadań w celu ochrony zdrowia mieszkańców i ochrony środowiska, w którym żyją. Ekodoradcy będą stanowili wykwalifikowaną kadrę pracowniczą i będą posiadać kompetencje pozwalające na realizację powierzonych im działań.

Ponoszone przez Państwa wydatki w ramach Projektu (np. zakup samochodu dla ekodoradcy, zakup drona, wyposażenie stanowiska pracy ekodoradcy, wyposażenie ekodoradcy w narzędzia i usługi niezbędne do prowadzenia kontroli, audyty energetyczne i przeglądy kominiarskie, diagnoza ubóstwa energetycznego) zostaną udokumentowane fakturami z wykazanymi na nich kwotami podatku. Zakupione w ramach Projektu towary i usługi nie będą wykorzystywane do Państwa działalności gospodarczej. Nie będą Państwo uzyskiwali przychodów w związku z realizacją Projektu. Wydatki na realizację Projektu są dokumentowane przez dostawców i wykonawców fakturami VAT z wykazanym VAT, z oznaczeniem Państwa jako nabywcy towarów/usług. Nie będą Państwo wykorzystywali towarów i usług nabytych w ramach Projektu do czynności opodatkowanych VAT.

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu wydatków związanych z realizacją Projektu. 

Rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy jest uwarunkowane tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT, w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Zasada ta wyłącza tym samym możliwość odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które są wykorzystywane do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu. Oznacza to, że podstawowym warunkiem, który uprawnia do odliczenia podatku naliczonego, jest związek nabywanych towarów i usług ze sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie związek taki nie występuje. Jak Państwo wskazali, nie będą Państwo wykorzystywali towarów i usług nabytych w ramach Projektu do czynności opodatkowanych VAT.

W konsekwencji, nie została spełniona podstawowa pozytywna przesłanka warunkująca prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, o której mowa w art. 86 ust. 1 ustawy.

Tym samym nie mają Państwo – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu wydatków związanych z realizacją Projektu pn.: „(...)”. 

Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).