Brak obowiązku korekty odliczonego podatku w związku z otrzymanym odszkodowaniem.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 12 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku obowiązku korekty odliczonego podatku w związku z otrzymanym odszkodowaniem.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest rolnikiem zajmującym się uprawą ziemi oraz hodowlą drobiu, opodatkowaną na zasadach określonych dla działów specjalnych. Od 14 lat Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT.

26 maja 2021 r. Wojewoda (…) wydał rozporządzenie w sprawie zwalczania ptasiej grypy na terenie między innymi powiatu (…). Rozporządzeniem tym Wojewoda nakazał ubój lub uśmiercenie prewencyjne drobiu utrzymywanego w zakładach komercyjnych, w tym na fermach. Ferma Wnioskodawcy zlokalizowana była w miejscowości (…) w gminie (…), na terenie powiatu (…).

29 maja 2021 r. przeprowadzono w fermie Wnioskodawcy prewencyjne uśmiercenie drobiu tam znajdującego się, tj. brojlerów indyczych w wieku 2 tygodni w ilości 26 415 sztuk. Uśmiercony drób został zutylizowany. Wszelkie poniesione przez Wnioskodawcę koszty związane z utylizowanym drobiem stanowiły dla Wnioskodawcy 100% stratę.

W związku z zaistniałą sytuacją, całkowicie od Wnioskodawcy niezależną, 16 czerwca 2021 r. Wnioskodawca wystąpił do Powiatowego Lekarza Weterynarii o odszkodowanie. Lekarz Weterynarii decyzją z 9 sierpnia 2021 r. przyznał Wnioskodawcy odszkodowanie ze środków budżetu państwa stanowiące zadośćuczynienie za poniesioną, a niezawinioną przez Wnioskodawcę szkodę. Od otrzymanej decyzji Wnioskodawca nie wniósł przysługującego mu prawa wniesienia powództwa do sądu.

Od faktur dotyczących zakupu, utrzymania uśmierconego drobiu w 2021 r. Wnioskodawca dokonał odliczenia i rozliczenia w deklaracji naliczonego VAT. W rozliczeniu nie uwzględnił faktury VAT za utylizację drobiu.

Pytanie

Mając na uwadze opisany powyżej stan faktyczny, czy otrzymanie odszkodowania z budżetu państwa za niezawinioną przez Wnioskodawcę szkodę wywołało obowiązek skorygowania przez Wnioskodawcę deklaracji VAT za 2021 r. o odliczony podatek od zakupów związanych z uśmierconym drobiem w ilości 26 415 sztuk?

Pana stanowisko w sprawie

Wydatki na zakup piskląt oraz ich hodowlę Wnioskodawca poniósł z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej VAT. Z przyczyn przez Wnioskodawcę niezawinionych tj. na skutek decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii drób został zniszczony. W takiej sytuacji zdaniem Wnioskodawcy, zachował On prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonanych zakupów związanych z uśmierconym drobiem.

Stanowisko związane z poniesieniem szkody niezawinionej zajął Europejski Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z 15 stycznia 1998 r. C-37/95 orzekł, że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało dokonane z zamiarem wykorzystania do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika, nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia zostaje zachowane.

Także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w Interpretacji Indywidualnej z 19 grudnia 2022 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.793.2022.1.IK wskazał, że w razie szkody z przyczyn niezależnych od podatnika to podatnik zachowuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów, które z przyczyn niezależnych nie zostały wykorzystane do działalności opodatkowanej. Zatem w opisanym stanie faktycznym nie było podstaw do korekty podatku naliczonego na podstawie art. 91 ust. 7d ustawy o VAT. Stanowisko Wnioskodawcy znajduje również potwierdzenie Dyrektora KIS w Interpretacji Indywidualnej z 26 sierpnia 2024 r., znak: 0114-KDIP4-1.4012.337.2024.2.RMA, a dotyczącej korekty VAT od zakupów związanych z uśmierconym drobiem z powodu ptasiej grypy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.) - zwanej dalej „ustawą”. W świetle tego przepisu:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powołanego przepisu art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego) oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas - po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych - odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją dokonującego określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji „zamiaru” wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje, jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności.

W tym miejscu należy podkreślić, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie stwierdzał, że prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów podatku VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Potwierdzeniem powyżej przedstawionej linii orzecznictwa jest m.in. wyrok TSUE w sprawie C-268/83 D. A. Rompelman i E. A. Rompelman-Van Deelen z którego wynika, że regulacja dotycząca odliczenia ma za cel całkowicie odciążyć podmiot podlegający opodatkowaniu VAT od podatku od wartości dodanej, który jest winien zapłacić w związku ze swoją działalnością gospodarczą. Wspólny system wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest całkowicie neutralne wobec każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że takie przedsiębiorstwo samo w sobie podlega opodatkowaniu VAT.

Na zasadę neutralności podatku od wartości dodanej powoływano się również w sprawach dotyczących przypadków, gdy z powodów niezależnych od podatnika, podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów i usług do prowadzenia działalności opodatkowanej, ale nabycie zostało dokonane z zamiarem takiego wykorzystania. Sytuacja tego rodzaju miała miejsce m.in. w przypadku spółki belgijskiej, która dokonała odliczenia podatku VAT związanego z robotami inwestycyjnymi przeprowadzonymi na nabytej przez firmę działce (sprawa C-37/95 Ghent Coal Terminal NV). TSUE stwierdził, że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo do odliczenia zostaje zachowane.

Wyrażoną w ww. art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego uzupełniają regulacje zawarte w art. 91 ustawy.

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 7d ustawy:

Z przywołanych wyżej przepisów art. 86 i 91 ustawy wynika, że podatnik jest zobowiązany do rozpoznania prawa do odliczenia podatku naliczonego w momencie nabycia towarów i usług oraz dokonania ewentualnej korekty tego odliczonego bądź nieodliczonego podatku w przypadku późniejszej zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług lub zmiany sposobu wykorzystania.

Stwierdzenie, czy konieczność korekty rzeczywiście zachodzi wymaga zbadania okoliczności, na skutek których podatnik zaniechał inwestycji lub wykonywania czynności opodatkowanych.

Taki wniosek można wyciągnąć z orzeczeń TSUE wydanych na kanwie przepisu art. 20(1)(b) VI Dyrektywy, a mianowicie w sprawie C-37/95 Państwo Belgijskie a Ghent Coal Terminal NV oraz C-110/94 między Intercommunale voor Zeewaterontziliting (INZO) a Państwem Belgijskim.

W obu przypadkach chodziło o sytuacje, w których podatnik zaniechał inwestycji z przyczyn „pozostających poza jego kontrolą”, na skutek decyzji innego organu nakazującego zmianę miejsca prowadzenia działalności i zamiany działki, na której rozpoczęto inwestycję (C-37/95) i sytuacji, w której „decyzja o zaniechaniu inwestycji wynikała z przeprowadzonego studium jej opłacalności, które nie potwierdziło możliwości generowania zysku z danej działalności” (C-110/94). Zatem podatnik jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego z tytułu towarów i usług nabytych w związku z pracami inwestycyjnymi wykonywanymi z przeznaczeniem ich na planowaną działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu, a nabyte prawo do odliczenia pozostaje w mocy, nawet jeśli w wyniku niezależnych od niego okoliczności podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów lub usług do transakcji podlegających opodatkowaniu. Zawsze jednak należy brać pod uwagę okoliczności towarzyszące temu zachowaniu, a w szczególności, czy były one konsekwencją zdarzeń od podatnika niezależnych, czy też - podejmowanych świadomie decyzji gospodarczych.

Tym samym w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo do odliczenia zostaje zachowane.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan rolnikiem zajmującym się uprawą ziemi oraz hodowlą drobiu. Od 10 lat jest Pan czynnym podatnikiem VAT.

26 maja 2021 r. Wojewoda wydał rozporządzenie w sprawie zwalczania ptasiej grypy między innymi na terenie powiatu (…). Rozporządzeniem tym Wojewoda nakazał ubój lub uśmiercenie prewencyjne drobiu utrzymywanego w zakładach komercyjnych, w tym na fermach. Pana ferma zlokalizowana była na terenie powiatu (…). 29 maja 2021 r. przeprowadzono prewencyjny ubój Pana drobiu, tj. brojlerów indyczych w wieku 2 tyg. w ilości 26 415 sztuk. Uśmiercony drób został zutylizowany i stanowiło to dla Pana 100% stratę.

W związku z zaistniałą sytuacją 16 czerwca 2021 r. wystąpił Pan do Powiatowego Lekarza Weterynarii o odszkodowanie. Lekarz Weterynarii decyzją z 9 sierpnia 2021 r. przyznał Panu odszkodowanie ze środków budżetu państwa, stanowiące zadośćuczynienie za poniesioną szkodę.

Od faktur dotyczących zakupu, utrzymania ubitego i uśmierconego drobiu w 2021 r. dokonał Pan odliczenia i rozliczenia w deklaracji naliczonego VAT.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy otrzymane przez Pana odszkodowanie za niezawinioną przez Pana szkodę wywołało u Pana obowiązek skorygowania odliczonego podatku od zakupów związanych z uśmierconym i z utylizowanym drobiem w ilość 26415 sztuk.

Z przedstawionych okoliczności wynika, że zakup towarów i usług został dokonany z zamiarem wykorzystania ich w opodatkowanej działalności gospodarczej. Konieczność uśmiercenia i utylizacji drobiu wyniknęła z przyczyn niezależnych od Pana, tj. z wydanego rozporządzenia Wojewody (...) w sprawie zwalczania ptasiej grypy.

Zatem pomimo otrzymania odszkodowania z budżetu państwa za niezawinioną przez Pana szkodę, nie był Pan zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego, odliczonego z tytułu zakupu i utrzymania drobiu, który następnie został uśmiercony i zutylizowany. Nie można bowiem w opisanej sytuacji stwierdzić, że w odniesieniu do nabytych towarów, które z przyczyn niezależnych od Pana nie zostały sprzedane, doszło do zmiany ich przeznaczenia. A tylko wówczas jest obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego odliczonego na wcześniejszym etapie.

Tym samym Pana stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który przedstawił Pan i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).