W zakresie ustalenia: - czy usługi prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B” nabywane przez Państwa nie są objęte zakresem wyłączenia z prawa do odliczenia VAT, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, - czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur VAT dokumentujących nabycie usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” oraz „B”, - czy w związku z nabywaniem przez Państwa usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B”, są Państwo zobowiązani naliczyć podatek VAT należny z tytułu umożliwienia pracownikom i osobom przebywającym na terenie zakładu skorzystania z usług stołówkowych (czyli zakupienia posiłków i napojów) od Operatorów „F” i „B”.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe, w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

    - prawidłowe – w zakresie ustalenia czy usługi prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B” nabywane przez Państwa nie są objęte zakresem wyłączenia z prawa do odliczenia VAT, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT,

    - nieprawidłowe – w zakresie ustalenia czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur VAT dokumentujących nabycie usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” oraz „B”,

    - prawidłowe – w zakresie ustalenia czy w związku z nabywaniem przez Państwa usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B”, są Państwo zobowiązani naliczyć podatek VAT należny z tytułu umożliwienia pracownikom i osobom przebywającym na terenie zakładu skorzystania z usług stołówkowych (czyli zakupienia posiłków i napojów) od Operatorów „F” i „B”.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:

    - czy usługi prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B” nabywane przez Państwa nie są objęte zakresem wyłączenia z prawa do odliczenia VAT, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT,

    - czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur VAT dokumentujących nabycie usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” oraz „B”,

    - czy w związku z nabywaniem przez Państwa usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B”, są Państwo zobowiązani naliczyć podatek VAT należny z tytułu umożliwienia pracownikom i osobom przebywającym na terenie zakładu skorzystania z usług stołówkowych (czyli zakupienia posiłków i napojów) od Operatorów „F” i „B”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

X (dalej zwana „Wnioskodawcą” lub „Spółką”), będąca częścią Grupy kapitałowej X z Centralą w Y, ma swoją siedzibę i zarząd w Polsce, gdzie podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest produkcja …. Zakłady produkcyjne Spółki są zlokalizowane na terenie Z.

Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „podatek VAT”). Sprzedaż Spółki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w przeważającej części stanowiąc wewnątrzwspólnotową dostawę towarów oraz eksport, a w mniejszym zakresie również sprzedaż krajową i świadczenie usług.

Produkcja wyrobów w Spółce to skomplikowane procesy technologiczne, które wymagają zaangażowania wysoko wyspecjalizowanych i doświadczonych pracowników. Wysokość obrotów zrealizowanych przez Spółkę, opodatkowanych podatkiem VAT, jest zależna w znacznym zakresie od efektywności i standardu pracy osób zatrudnionych w Spółce.

Wnioskodawca, zatrudnia obecnie około  … osób, w tym:

  a) pracowników administracji (takich działów jak: zarząd, finanse i księgowość, logistyka, zakupy, zapewnienie jakości, BHP i ochrona środowiska, personalny, administracja, IT, procesy i technologia, inżynieria procesowa, systemy wizyjne, kontrola materiałów, kontrola i planowanie produkcji),

  b) pracowników produkcji, zaszeregowanych w podziale na biznesy:

- D i I (takich działów jak:…),

- N (takich działów jak: …),

- C (takich działów jak: …),

  c) pracowników utrzymania ruchu i konserwacji (takich działów jak: …).

Przez „pracowników” należy rozumieć nie tylko osoby pozostające ze Spółką w stosunku pracy, ale również osoby pozostające z nią w stosunku prawnym na podstawie umów cywilnoprawnych i innych (umowy zlecenia, kontrakty typu „B2B”, umowy o dzieło). Ponadto, ze względu na znaczącą skalę działalności oraz konieczność dysponowania odpowiednimi zasobami ludzkimi, Wnioskodawca zatrudnia również pracowników tymczasowych za pośrednictwem agencji pracy. W Spółce pracują osoby mające obywatelstwo …, jednak z uwagi na położenie siedziby Spółki, wszystkie osoby pracujące dla Wnioskodawcy mają w okresie wykonywania pracy miejsce zamieszkania w Polsce.

Struktura organizacyjna Spółki jest rozbudowana, a każdy dział wymaga znacznej liczby specjalistów w swojej dziedzinie, aby zapewnić ciągłość procesów produkcyjnych. Tak rozległa skala działalności obliguje Wnioskodawcę do zapewnienia odpowiedniego zaplecza technicznego oraz socjalnego, co umożliwia sprawne i niezakłócone prowadzenie biznesu przy tysiącach osób przebywających codziennie na terenach zakładów.

Zakłady Wnioskodawcy są zlokalizowane w …. Głównym powodem, dla którego Wnioskodawca zdecydował się na prowadzenie zakładów w strefie jest pomoc publiczna dla inwestorów lokujących swoje projekty w obszarze strefy, która rekompensuje trudności w prowadzeniu działalności w tych lokalizacjach, wynikające m.in. z peryferyjnego ich położenia. Zakłady Wnioskodawcy zlokalizowane są w …. Działa tu blisko …  firm, które zatrudniają ok. … osób. Natomiast w … swoją działalność prowadzi … firm, zatrudniających ok. … osób. W … działają duże i średnie przedsiębiorstwa z branży m.in. …, które stanowią dla Wnioskodawcy istotną konkurencję na rynku pracy.

Ze względu na dużą skalę działalności, Spółka musi nieustannie pozyskiwać zasoby ludzkie. Jest to utrudnione przez peryferyjną lokalizację zakładów oraz konieczność konkurowania z innymi pracodawcami. Aby skutecznie radzić sobie z wyzwaniami związanymi z rekrutacją nowych osób oraz utrzymaniem obecnie zatrudnionych pracowników, firma musi być atrakcyjnym pracodawcą i w związku z tym utrzymywać wysokie standardy związane z zatrudnieniem i tzw. warunkami około zatrudnieniowymi.

Strategia zapewnienia atrakcyjnych warunków pracy, mająca na celu zwiększenie zaangażowania i satysfakcji pracowników, jest realizowana przez Wnioskodawcę poprzez wprowadzenie różnorodnych dodatkowych benefitów i udogodnień, m.in. takich jak dofinansowanie kart sportowych oraz pakietów medycznych. Zakres tych benefitów jest szeroki, a Spółka stale stara się dodawać nowe, aby sprostać oczekiwaniom pracowników. Ważnym aspektem tej strategii jest również promowanie zdrowego stylu życia wśród pracowników. Dbanie o dobrostan pracowników jest jednym z filarów filozofii przyjętej w całej Grupie X, która stanowi integralną część tożsamości korporacyjnej Wnioskodawcy. Spółka kładzie szczególny nacisk na czynnik ludzki jako fundament każdej działalności biznesowej. Wartości takie jak jakość ludzi, jakość produktu i jakość zarządzania - są głównymi przewodnikami w codziennej pracy i podejmowanych decyzjach w Grupie. Wnioskodawca konsekwentnie promuje te zasady w ramach swojej struktury organizacyjnej oraz relacjach zewnętrznych.

Należy podkreślić, że charakter działalności produkcyjnej na dużą skalę wymaga obecności wykwalifikowanej kadry …. Spore grono pracowników produkcyjnych pracuje w systemie równoważnego czasu pracy z dobowym wymiarem czasu pracy do 12 godzin dziennie. W połączeniu z czasem niezbędnym na dojazd do zakładów Wnioskodawcy, obowiązki związane z pracą zajmują tym pracownikom przeważającą część doby. Przy takim trybie życia, regularne posiłki w trakcie pracy produkcyjnej są niezbędne dla utrzymania odpowiedniego poziomu energii i koncentracji, co jest niezwykle ważne, w szczególności przy pracy z … oraz związanej ze znacznym wysiłkiem fizycznym. Pracownicy potrzebują regularnego uzupełniania energii, aby utrzymać wysoką efektywność i jakość wykonywanych zadań. W związku z powyższym, zapewnienie pracownikom odpowiedniego miejsca oraz możliwości spożycia posiłku, oprócz spełniania wymogów prawnych, jest absolutnym minimum, które pracodawca powinien zapewnić, w zgodzie z prawem pracowników do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

W celu zapewnienia wszystkim osobom znajdującym się na terenie zakładów Spółki dostępu do stosownej bazy żywieniowej, zostały utworzone … stołówki (dalej również jako: „kantyny”), … (dalej jako: „kantyny na D i L i N”) oraz … (dalej jako: „kantyna na I”). Przez kantynę należy rozmieć zaplecza kuchenne z ladą (bufetem), wraz z jadalniami pracowniczymi (salami konsumpcyjnymi). Przez „jadalnie pracownicze” należy rozumieć natomiast miejsce do spożywania posiłków, które zostały stworzone obligatoryjnie przez Spółkę na podstawie przepisów art. 237^15 § 1 Kodeksu Pracy.

Dla zapewnienia możliwości zakupu posiłków na terenie zakładów, Wnioskodawca podpisał dwie umowy z dwoma niepowiązanymi dostawcami zewnętrznymi (dalej również jako „Operatorzy kantyn”), którzy są podatnikami VAT czynnymi, ponieważ Spółka nie posiadała i nie posiada doświadczenia w branży gastronomicznej, które pozwoliłoby Wnioskodawcy na prowadzenie stołówek w ramach własnych struktur.

Na podstawie pierwszej umowy, zawartej między Operatorem „F” a Spółką, Operator „F” zobowiązał się do świadczenia na rzecz Wnioskodawcy usług polegających na obsłudze gastronomiczno- handlowej konsumentów kantyn na D i L i N (dalej również jako: „usługa prowadzenia kantyn”), w tym w szczególności do przygotowywania i oferowania do sprzedaży określonej minimalnej liczby posiłków i napojów po uzgodnionych ze Spółką cenach, w określnych godzinach przez cały tydzień, z wyłączeniem przerw technologicznych. Zgodnie z zawartą umową Operator „F” zobowiązał się również do organizacji i obsługi bankietów, serwisów kawowych, spotkań, konferencji oraz przyjęć organizowanych na terenie zakładu, w zależności od potrzeb Wnioskodawcy na podstawie odrębnych, szczegółowych uzgodnień z Wnioskodawcą.

Druga umowa została zawarta z Operatorem „B” i dotyczy usług prowadzenia kantyny I (dalej również jako: „usługa prowadzenia kantyn”). W ramach umowy Operator „B” zobowiązuje się m.in. do przygotowywania i całodobowego oferowania posiłków na terenie kantyny, stosowania w relacji z konsumentami cen posiłków uzgodnionych ze Spółką zapewnienia różnorodności wyboru w menu oraz utrzymania czystości i higieny zarówno w kantynie, jak i w sali konsumenckiej, w której pracownicy spożywają posiłki.

Działalność Operatorów kantyn w zakładzie produkcyjnym Wnioskodawcy zapewnia nieocenione korzyści poprzez dostęp do zaplecza gastronomicznego. Dzięki ich obecności, organizacja poczęstunku dla kontrahentów staje się łatwa i efektywna, co jest szczególnie istotne podczas regularnych spotkań biznesowych. Zapewnienie poczęstunku podczas takich spotkań nie tylko odpowiada powszechnym standardom biznesowym, ale także jest elementem budowania pozytywnego wizerunku firmy w relacjach z kontrahentami. Operatorzy Kantyn dbają o to, aby w każdej chwili można było skorzystać z szerokiej oferty przekąsek i napojów, co umożliwia sprawną organizację różnorodnych spotkań i narad w zakładach Wnioskodawcy.

W kantynie D i I posiłki są przygotowywane bezpośrednio w znajdującej się tam kuchni, natomiast w kantynie L i N gotowe posiłki są dowożone z zewnątrz i wydawane na terenie kantyny. Obsługa w kantynach odbywa się w systemie samoobsługowym. Jedzenie jest udostępnione w postaci szwedzkiego stołu. Konsumenci samodzielnie nakładają potrawy, które chcą spożyć i uiszczają za nie zapłatę na rzecz Operatorów kantyn.

Zakup posiłków przez konsumentów jest dobrowolny. Pracownicy i osoby znajdujące się na terenie zakładów sami decydują o tym, czy chcą skorzystać z usług Operatorów kantyn.

Spółka nie dopłaca do posiłków wydawanych w kantynie - pracownicy sami ponoszą ich koszt (z wyjątkiem obowiązkowych posiłków profilaktycznych, których nabycie jest rozliczane z Operatorami kantyn osobno od usługi będącej przedmiotem niniejszego wniosku). Możliwe jest, aby konsumenci kantyny zakupili posiłek/ki także na wynos, w tym dla swoich bliskich lub członków rodziny.

Z tytułu dzierżawy kantyn, Operatorzy kantyn uiszczają na rzecz Spółki miesięczną opłatę czynszową. Natomiast z tytułu świadczenia przez Operatorów kantyn usług zapewniania możliwości nabycia posiłków na terenie zakładu, Wnioskodawca wypłaca Operatorom kantyn miesięczne wynagrodzenie w stałej kwocie ryczałtowej, regulowane w całości ze środków obrotowych Spółki. Wynagrodzenie za dodatkowe zlecenia (np. zapewnienie cateringu na organizowanych wydarzeniach i konferencjach) jest rozliczane odrębnie.

Podstawowa usługa Operatów kantyn opisana we wniosku jest przez nich kwalifikowana jako „usługa stołówkowa”. Na fakturach wystawianych od czerwca 2024 roku podmioty te wskazują numer PKWiU 56.29.20.0. Na fakturach wystawionych przez Operatora „F” w pozycji „Opis” jest wpisywana fraza „Obsługa gastronomiczno-handlowa konsumentów kantyny w zakładzie produkcyjnym L/D wg Umowy z dnia ... za m-c ...”. Na fakturach wystawionych przez Operatora „B” w pozycji „Opis” jest wpisywana fraza „Opłata ryczałtowa za prowadzenie stołówki”. Wynagrodzenie wypłacane przez Wnioskodawcę Operatorom kantyn w związku z zawartą umową współpracy ma na celu motywowanie ich do długoterminowego zaangażowania i współpracy na zasadach ustalonych ze Spółką. W szczególności, obejmuje to spełnianie przez Operatorów kantyn wymogów dotyczących asortymentu posiłków, stosowania niewygórowanych cen dla klientów na terenie zakładu oraz utrzymania wysokich standardów obsługi klientów. Dzięki temu stołówki mogą funkcjonować zgodnie z zamierzeniami Wnioskodawcy, przyczyniając się do realizacji polityki propracowniczej Spółki, a jednocześnie zapewniając stabilność i rentowność dla Operatorów kantyn. Bez finansowania ze strony Wnioskodawcy nie byłoby możliwe zapewnienie dostępu do bazy żywieniowej na terenie zakładu na odpowiednim poziomie i na skalę odpowiadającą potrzebom liczby zatrudnionych osób, w szczególności mając na względzie zlokalizowanie zakładów Wnioskodawcy na obrzeżach miast.

Ze względu na peryferyjne położenie zakładów Wnioskodawcy w …., jak i na zamknięty charakter ich funkcjonowania, korzystanie przez pracowników z alternatywnych punktów gastronomicznych do kantyn jest znacznie utrudnione. Konsumentami kantyn są osoby, które są upoważnione do wejścia na teren zakładu pracy Wnioskodawcy na podstawie imiennej karty dostępu lub karty dostępu z numerem gościa (pracownicy, zleceniobiorcy, współpracownicy oraz inne osoby upoważnione do wstępu i poruszania się po terenie zakładu). W przypadku pracowników fizycznych mogą oni skorzystać z kantyn w ramach wyznaczonych przerw w czasie pracy lub przed pracą/po pracy. Natomiast pracownicy biurowi mogą skorzystać ze stołówki w ramach regulaminowej przerwy oraz przed pracą/po pracy.

Przebywanie na terenie zakładu jest dozwolone tylko w godzinach pracy lub poza nimi w uzasadnionych przypadkach. Osoby chcące wejść na teren zakładu muszą przekroczyć bramki znajdujące się w kilku punktach kontrolnych za pomocą indywidualnych kart dostępu. Goście mogą wejść na teren zakładu wyłącznie na podstawie uprzedniego zezwolenia, w uzasadnionych przypadkach. Zamknięty charakter funkcjonowania zakładów ma kluczowe znaczenie dla utrzymania bezpieczeństwa, porządku organizacyjnego oraz zachowania poufności istotnych informacji Spółki m.in. w zakresie procesów technologicznych.

Pracownicy nie mogą opuszczać terenu zakładu w trakcie pracy bez zgody przełożonych, która jest udzielana tylko w szczególnych przypadkach. Pracownicy nie mają więc zasadniczo praktycznej możliwości zakupienia posiłku w zewnętrznych punktach gastronomicznych podczas zmiany. W przypadku zamówienia jedzenia z dowozem należy pamiętać, że dostawcy nie mogą wejść na teren zakładu bez odpowiedniego upoważnienia. Dlatego odbiór jedzenia przez pracownika musiałby odbywać się przy bramach wejściowych do zakładu. Ze względu na ograniczony czas przerwy stanowi to realną przeszkodę dla pracowników w spożyciu posiłku w wyznaczonym czasie przerwy. Należy również wskazać, że Wnioskodawca prowadzi działalność na ogromną skalę, w związku z czym zapewnienie większemu gronu pracowników możliwości odbioru wyżywienia w czasie przerw przy bramach wejściowych przy tak dużej ilości pracowników jest logistycznie niemożliwe.

Pracownicy mogą przywozić własne przygotowane wcześniej jedzenie do pracy i przechowywać je w wyznaczonym miejscu. Niemniej jednak, jeśli zapomną swojego posiłku lub nie zdążą go przygotować, w celu zaspokojenia swoich potrzeb żywieniowych, mogą skorzystać z możliwości zakupu posiłków oferowanych przez Operatorów kantyn, co jest podstawowym celem zakupienia przez Wnioskodawcę usług prowadzenia kantyn od Operatorów „F” i „B”.

Brak możliwości zakupu i spożycia ciepłego posiłku na terenie zakładów pracodawcy odbiłby się negatywnie nie tylko na efektywności pracy pracowników, ale również na wizerunku Wnioskodawcy jako pracodawcy. Niespożycie posiłku w ciągu dnia, zwłaszcza przy 12-godzinnych zmianach i pracy fizycznej, którą wykonuje znacząca część pracowników, stwarza zagrożenie dla zdrowia tych pracowników oraz zwiększa ryzyko wypadków przy pracy. Zapewnienie przez Wnioskodawcę odpowiedniego zaplecza gastronomicznego, w którym pracownicy mogą nabyć posiłki w sytuacjach awaryjnych jest przejawem odpowiedzialności społecznej Wnioskodawcy jako pracodawcy.

Dodatkowo, należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465), Wnioskodawca jest zobligowany przepisami prawa do nieodpłatnego zapewnienia posiłków profilaktycznych i napojów niektórym pracownikom produkcyjnym zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, w tym pracownikom tymczasowym, dla których jest pracodawcom-użytkownikiem, zgodnie z umowami zawartymi z agencjami pracy tymczasowej.

Posiłki profilaktyczne są wydawane uprawnionym pracownikom fizycznym na kantynie i rozliczane na podstawie dodatkowej faktury VAT (wartość posiłków nie wchodzi w skład opłat przewidzianych w Umowach z Operatorami „F” i „B” za usługi prowadzenia kantyn). Usługi prowadzenia kantyn będące przedmiotem wniosku wpływają jednak również na wykonanie tego obowiązku przez Wnioskodawcę. Zapewnienie obsługi wydawania posiłków na miejscu jest niezbędne z powodów logistycznych, aby efektywnie zorganizować wydawanie posiłków podczas przerw dla upoważnionych pracowników. Jest to konieczne ze względu na rozmiar zakładów produkcyjnych Wnioskodawcy. Uporządkowanie procesu wydawania posiłków za pomocą Operatorów kantyn, weryfikujących osoby uprawnione do otrzymania posiłków profilaktycznych pozwala na spełnienie obowiązków prawnych Wnioskodawcy oraz umożliwia pracownikom spożycie tych posiłków w czasie przerw. Warto zaznaczyć, że Wnioskodawca jest dużym pracodawcą, co wymaga dedykowanych rozwiązań logistycznych, niezbędnych do obsługi licznych grup pracowników. Z tego powodu obecność stołówek oraz osób odpowiedzialnych za ich obsługę w zakładzie pracy jest konieczna z punktu widzenia logistyki i organizacji pracy.

Regularna współpraca umożliwia Wnioskodawcy pełne zaufanie do Operatorów kantyn. Obecność własnego zaplecza gastronomicznego w zakładach produkcyjnych stanowi istotne ułatwienie dla Wnioskodawcy także przy organizacji różnego rodzaju spotkań biznesowych, konferencji oraz innych wydarzeń, w których zapewnienie wyżywienia dla gości jest standardem. Stała współpraca z Operatorami kantyn daje Wnioskodawcy pewność co do wysokiej jakości usług oraz minimalizuje ryzyko niewłaściwej obsługi. To z kolei przyczynia się do efektywniejszej organizacji działań w zakładzie.

Pytania

  1. Czy opisane we wniosku usługi prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B” nabywane przez Spółkę nie są objęte zakresem wyłączenia z prawa do odliczenia VAT, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT? Innymi słowy, czy te usługi nie stanowią "usług gastronomicznych" w rozumieniu tego artykułu?

  2. Czy mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny/zdarzenie przyszłe, Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur VAT dokumentujących nabycie usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” oraz „B”?

  3. Czy w związku z nabywaniem przez Spółkę usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B”., opisanych we wniosku, Spółka jest zobowiązana naliczyć podatek VAT należny z tytułu umożliwienia pracownikom i osobom przebywającym na terenie zakładu skorzystania z usług stołówkowych (czyli zakupienia posiłków i napojów) od Operatorów „F” i „B”?

Państwa stanowisko

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane we wniosku usługi prowadzenia kantyn nie stanowią usług, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Ad. 2

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur VAT dokumentujących nabycie usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B” ze względu na istniejący związek ponoszonych wydatków ze sprzedażą opodatkowaną Wnioskodawcy.

Ad. 3

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że nie ma obowiązku naliczania podatku VAT należnego z tytułu umożliwienia osobom przebywającym na terenie zakładu korzystania z usług stołówkowych (czyli zakupienia posiłków i napojów) od Operatorów „F" i „B”.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

Ad. 1 i 2

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W świetle powyższego, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. gdy odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tj. takich, które prowadzą do określenia podatku należnego.

W art. 88 ust. 1 ustawy o VAT zawarto pewne ograniczenia i wyłączenia dotyczące prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony. Zgodnie z pkt. 4 tego przepisu, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób oraz usług noclegowych nabywanych w celu ich odprzedaży, opodatkowanych u tego podatnika na podstawie art. 8 ust. 2a.

Jednocześnie, zgodnie z art. 88 ust. 3a ustawy o VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy:

1) sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący,

2) transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;

4) wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:

a) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności,

b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,

c) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego

       - w części dotyczącej tych czynności;

5) faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;

7) wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze - w części dotyczącej tych czynności.

Badając prawo podatnika do odliczenia VAT na podstawie otrzymanej faktury, należy więc określić, czy:

  - nabywane usługi lub towary są związane z czynnościami opodatkowanymi VAT podatnika oraz czy - w okolicznościach sprawy występuje którakolwiek z przesłanek ograniczających lub wyłączających prawo podatnika do odliczenia VAT, wymienionych w art. 88 ustawy o VAT.

W ocenie Wnioskodawcy, żadna z okoliczności wymienionych w art. 88 nie występuje w sytuacji opisanej we wniosku. Czynności wykonywane przez Operatorów „B” i „F” za wynagrodzeniem stanowią czynności podlegające opodatkowaniu VAT. Należy bowiem wskazać, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Kwota wypłacana Operatorom „B” i „F” stanowi wynagrodzenie w zamian za określone zachowanie tych podmiotów, polegające w głównej mierze na pozostawaniu w gotowości do świadczenia usług stołówkowych i cateringowych na rzecz Wnioskodawcy oraz jego pracowników i gości poprzez prowadzenie działalności na terenie zakładów Wnioskodawcy, na podstawie ustalonego stosunku prawnego (wynikającego z umów między Wnioskodawcą oraz Operatorami „F” i „B”). Biorąc pod uwagę powyższe, istnieje związek pomiędzy zapłatą wypłacaną na rzecz Operatorów kantyn, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata stanowi wynagrodzenie za świadczenie na rzecz Wnioskodawcy usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy więc uznać, że transakcje udokumentowane fakturami VAT przez Operatorów kantyn podlegają opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Faktury te potwierdzają faktyczne wykonanie czynności oraz są wystawione przez podmioty rzeczywiście istniejące, dlatego wyłączenia prawa do odliczenia VAT, o których mowa w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT, nie mają zastosowania.

Wnioskodawca uważa również, że w sprawie nie zachodzi przesłanka wyłączająca prawo do odliczenia VAT wymieniona w art. 88 ust. 1 pkt. 4 ustawy o VAT, tj. opisane we wniosku usługi prowadzenia kantyn przez Operatorów „F" i „B" nie stanowią „usług gastronomicznych” w rozumieniu tego przepisu. Ograniczenia prawa podatnika do odliczenia podatku naliczonego mają charakter wyjątkowy i nie mogą podlegać wykładni rozszerzającej, w związku z czym, w ocenie Wnioskodawcy dokonując wykładni tego przepisu należy odnieść się do pojęcia usług gastronomicznych w podstawowym, językowym znaczeniu tego słowa.

Ustawa nie zawiera definicji usług gastronomicznych, w związku z czym pomocniczo należy posłużyć się definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego (dalej również jako: „SJP”), zgodnie z którym termin „gastronomiczny” odnosi się do działalności produkcyjno-usługowej, jak prowadzenie restauracji i barów oraz do sztuki przyrządzania potraw. W kontekście definicji zawartej w SJP, usługa gastronomiczna polega na przygotowaniu i podaniu posiłku w miejscu jego przygotowania, na przykład w restauracji lub innym lokalu.

Określając znaczenie terminu „usługa gastronomiczna” pomocniczo w tym zakresie można się również odwołać do definicji usług restauracyjnych zawartych w Rozporządzeniu Wykonawczym Rady (UE) Nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającym środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE.L 77 z 23.3.2011). W myśl art. 6 ust. 1 Rozporządzenia: „usługi restauracyjne i cateringowe oznaczają usługi polegające na dostarczaniu gotowej lub niegotowej żywności lub napojów albo żywności i napojów, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi pozwalającymi na ich natychmiastowe spożycie. Dostarczanie żywności lub napojów lub żywności i napojów stanowi jedynie element większej całości, w której muszą przeważać usługi. Usługi restauracyjne polegają na świadczeniu takich usług w lokalu należącym do usługodawcy, podczas gdy usługi cateringowe polegają na świadczeniu takich usług poza lokalem usługodawcy”. Powyższe odpowiada wyżej wskazanemu słownikowemu rozumieniu pojęcia „usług gastronomicznych”.

Mając na uwadze takie rozumienie pojęcia „usług gastronomicznych”, w opisanym stanie faktycznym podmiotami, które nabywają usługi tego rodzaju są konsumenci, tj. pracownicy Spółki i inne osoby korzystające z kantyn, które samodzielnie decydują o rodzaju zakupionych posiłków i napojów oraz uiszczają za nie zapłatę. Natomiast nabywane przez Spółkę usługi prowadzenia kantyn przez Operatorów „B” i „F”, będące przedmiotem niniejszego wniosku, nie są tego typu usługami, ponieważ cena za te świadczenia nie obejmuje przygotowania posiłków oraz napojów i ich wydania do konsumpcji (wartości posiłków). Celem usług prowadzenia kantyn przez Operatorów kantyn na rzecz Wnioskodawcy jest zapewnienie dostępu do bazy żywieniowej na terenie zakładów Wnioskodawcy. Zakup tych usług jest podyktowany potrzebą zorganizowania zaplecza gastronomicznego wewnątrz zakładu ze względu na specyficzne warunki gospodarcze działalności prowadzonej w obszarze … .

W ocenie Wnioskodawcy, pomimo że Operatorzy kantyn stosują w wystawianych fakturach PKWiU 56.29.20.0 odpowiadające usługom stołówkowym, usługi będące przedmiotem niniejszego wniosku nabywane przez Wnioskodawcę nie stanowią usług stołówkowych sensu stricto.

Zgodnie z objaśnieniami do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, wskazane przez Operatorów kantyn na fakturach grupowanie obejmuje:

    - „usługi stołówkowe w zakresie przygotowywania posiłków i napojów zazwyczaj po obniżonej cenie, grupom ściśle określonych osób, najczęściej związanych zawodowo (mogą to być: stołówki zakładowe, szkolne, studenckie, dla sportowców, mesy i kantyny dla członków sił zbrojnych itp.) świadczone na podstawie koncesji oraz

    - „usługi kawiarenek lub jadalni w szkole lub firmie, w których klienci obsługują się sami lub są obsługiwani przy ladzie, i płacą przed zjedzeniem posiłku”.

Na podstawie powyższych objaśnień, Wnioskodawca skłania się ku stanowisku, że „usługi stołówkowe” objęte PKWiU 56.29.20.0 są w opisanym stanie faktycznym świadczone przez Operatorów kantyn na rzecz klientów (konsumentów) kantyn. Nie są to natomiast usługi objęte niniejszym wnioskiem nabywane przez Wnioskodawcę, gdyż samo przygotowywanie oraz sprzedaż posiłków w stołówce odbywa się za odrębną odpłatnością ze strony klientów (konsumentów) kantyn. Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie, o którym mowa we wniosku, celowościowo powinno być postrzegane jako zapewnienie dostępu do bazy żywieniowej (pozostawanie w gotowości do świadczenia usług stołówkowych/cateringowych w określonym miejscu i czasie za wynagrodzeniem), a niejako usługa stołówkowa.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy usługi prowadzenia kantyn przez Operatorów „B” i „F” nie mieszczą się w zakresie pojęcia „usługi gastronomicznej”/„usługi stołówkowej”. Należy je traktować jako zapewnienie gotowości do świadczenia usług stołówkowych i cateringowych na rzecz Wnioskodawcy i jego pracowników na terenie zakładów Wnioskodawcy, na podstawie ustalonego stosunku prawnego. Wskutek powyższego, w ocenie Wnioskodawcy usługi te nie są objęte wyłączeniem prawa do odliczenia VAT, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Jednocześnie, z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisów wykonawczych do tej ustawy nie wynika, aby przedmiotowa usługa korzystała ze zwolnienia z VAT, w związku z czym, w ocenie Spółki Operatorzy kantyn prawidłowo doliczają 23% VAT do wystawianych faktur, a Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego na ich podstawie.

Ze względu na ograniczoną liczbę klientów (konsumentów) wynikającą z zamkniętego charakteru zakładu Wnioskodawcy oraz lokalizację zakładów w …, zarówno obecnie, jak i w przyszłości, może dojść do sytuacji, w której Operatorzy kantyn realizowaliby świadczenia poniżej swojego progu rentowności, wskutek czego skłonni byliby zrezygnować ze świadczenia swoich usług w zakładach Spółki.

Wypłata wynagrodzenia za usługi prowadzenia kantyn (pozostawanie w dyspozycyjności do świadczenia usług stołówkowych /cateringowych) ma na celu zagwarantowanie Operatorom kantyn określonego poziomu rentowności, czego celem jest zatrzymanie ich w zakładach Spółki.

W ocenie Wnioskodawcy, zakup usług prowadzenia kantyn od Operatorów „B” oraz „F” jest związany w sposób bezpośredni oraz pośredni z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy opodatkowaną VAT na wielu płaszczyznach, w tym w szczególności wpływa na poniżej wskazane obszary działalności:

Obszar 1: Efektywna organizacja pracy na terenie zakładu

W pierwszej kolejności należy wskazać, że utrzymanie Operatorów kantyn w zakładach Spółki jest dla Wnioskodawcy kluczowe w kontekście organizacyjnym. Duża skala działalności Spółki i liczne grono pracowników wymuszają na Wnioskodawcy wprowadzenie szeregu rozwiązań logistycznych, w tym także w zakresie organizacji przerw obiadowych, których celem jest zapewnienie sprawnego przemieszczania się pracowników po terenie zakładu.

Możliwość zakupu i spożycia posiłków na miejscu, na terenie zakładów o każdej porze dnia i nocy, znacząco ułatwia organizację przerw obiadowych. Pracownicy nie muszą tracić cennego czasu przerwy na poszukiwanie alternatywnych form zakupu posiłków, które są ograniczone ze względu na zamknięty charakter zakładu i działalność w ... Uwzględniając znaczną liczbę pracowników, istnieje wysokie zapotrzebowanie na usługi przygotowywania posiłków i napojów, co sprawia, że zapewnienie dostępu do punktu żywieniowego wewnątrz zakładu jest również uzasadnione ze względów bezpieczeństwa (przemieszczanie się po terenie zakładu w czasie pracy jest ograniczone, a pracownicy nie mogą opuszczać terenu zakładu w czasie pracy bez zgody przełożonych, która jest udzielana tylko w szczególnych przypadkach). Takie rozwiązanie pozwala pracownikom na nabywanie posiłków bez konieczności opuszczania terenu fabryki.

Należy podkreślić, że kurierzy i dostawcy jedzenia nie są uprawnieni do swobodnego wstępu na teren zakładu. Prawo wjazdu na teren zakładu mają wyłącznie osoby posiadające odpowiednie zezwolenie. Te zasady są kluczowe dla utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa w zakładzie. W związku z powyższym, w praktyce pracownicy nie mają możliwości skorzystania z innych form nabywania posiłków, w tym odbioru zamówionych posiłków „na dowóz” w czasie regulaminowych przerw na terenie zakładu. Przy tak dużej liczbie pracowników, odbiór posiłków przy bramkach wejściowych nie jest praktycznym ani efektywnym rozwiązaniem.

Umiejscowienie punktów sprzedaży posiłków blisko miejsca konsumpcji posiłków (jadalni, których wyznaczenie jest obowiązkiem pracodawcy, wynikającym z art. 237¹⁵ § 1 Kodeksu Pracy), znacząco ułatwia także zarządzanie przepływem pracowników po terenie zakładu w czasie ustawowych przerw. Wprowadzone rozwiązanie wspiera lepszą organizację działalności całego zakładu, biorąc pod uwagę skalę działalności Wnioskodawcy i wiążące się z tym problemy natury logistycznej oraz umożliwia pracownikom pełniejsze wykorzystanie czasu przerw obiadowych.

Obszar 2: Realizacja obowiązków Wnioskodawcy wynikających z prawa pracy

Należy również zaznaczyć, że część pracowników fizycznych, którzy wykonują pracę w zakładzie Wnioskodawcy, może pracować w warunkach szczególnie uciążliwych w rozumieniu Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279 z późn. zm.), w związku z czym Wnioskodawca zobowiązany jest z mocy prawa do zapewnienia tym pracownikom nieodpłatnych posiłków profilaktycznych. Wartość tych posiłków nabywanych przez Wnioskodawcę nie jest wprawdzie wliczana do wynagrodzenia za usługi prowadzenia kantyny świadczone przez Operatorów kantyn (zakup posiłków jest rozliczany na podstawie odrębnych faktur VAT, w zależności od ich ilości), jednakże nie stoi to w sprzeczności z faktem, że zapewnienie obecności Operatorów kantyn w zakładzie Wnioskodawcy jest kluczowe dla możliwości realizacji obowiązków narzuconych na Wnioskodawcę przez Kodeks pracy pod względem organizacyjnym.

Dostępność Operatorów kantyn w zakładzie umożliwia sprawne przygotowywanie posiłków regeneracyjnych i ich dystrybucję do uprawnionych pracowników, co z kolei przyczynia się do skutecznego wypełnienia obowiązków Wnioskodawcy wynikających z art. 232 Kodeksu pracy. Aby Wnioskodawca mógł w sposób efektywny zorganizować procedurę wydawania posiłków osobom uprawnionym przy tak dużej liczbie pracowników oraz całodobowym cyklu pracy w zakładzie, niezbędna jest obecność działającej stołówki wewnątrz zakładu.

Obszar 3: Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz efektywność pracowników

Utrzymanie czynnych kantyn jest również kluczowe dla zapewnienia optymalnych warunków pracy. Spożycie posiłku odpowiedniej jakości nie jest wyłącznie zaspokojeniem potrzeby fizjologicznej pracownika, ale w sposób znaczący wpływa również na jego efektywność w pracy oraz zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie, co udowodniono w licznych badaniach naukowych. Im większy wysiłek fizyczny związany z daną pracą tym większe zapotrzebowanie na składniki dostarczające energii. Niedostarczenie wystarczającej ilości energii z pożywienia jest wyjątkowo trudne dla organizmu i zdecydowanie nie sprzyja efektywności w pracy. W takiej sytuacji organizm adaptuje się poprzez spowolnienie procesów metabolicznych odpowiedzialnych za wytwarzanie energii. Częste objawy to senność, apatia, brak sił oraz ogólne osłabienie.

Uwzględniając więc fakt, że część pracowników Spółki wykonuje pracę w systemie zmianowym z przedłużonym dobowym wymiarem czasu pracy do 12 godzin, możliwość sporządzenia odpowiednich jakościowo posiłków przed lub po czasie pracy jest znacząco ograniczona, dlatego zapewnienie dostępu do bazy żywieniowej na terenie zakładów pracy, w której pracownicy będą mogli nabyć posiłki o odpowiednich walorach odżywczych ma ogromne znaczenie pod względem dbania o dobrostan pracowników. Dzięki stałemu charakterowi współpracy z Operatorami kantyn, Wnioskodawca może wpływać na jakość posiłków wydawanych pracownikom w kantynach.

Spadek koncentracji i uwagi wynikający z niespożycia posiłku stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia, szczególnie dla pracowników fizycznych, którzy w dużej mierze pracują z maszynami w ruchu. Obniżenie funkcji percepcyjnych i motorycznych zwiększa ryzyko wypadków przy pracy. Dlatego zapewnienie przez pracodawcę możliwości nabycia oraz spożycia posiłku jest nie tylko kwestią zdrowia i chęci zaspokojenia potrzeb osobistych pracowników, ale także integralnym elementem szeroko pojętego bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jak wskazano w publikacji pt. „Promocja zdrowia w zakładzie pracy: wsparcie dla zdrowego odżywiania się i aktywności fizycznej pracowników” opracowanej przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, w ramach umowy z Ministerstwem Zdrowia na realizację Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020, (dalej również jako: „Raport NPZ”) „regularne posiłki podnoszą wydajność pracowników aż o 20%, a także mają wpływ na wzrost odporności organizmu i zapobieganie chorobom układu naczyniowo-sercowego (WHO, 2003) (...) Wg Mc Aulay, Deary, Ferguson i Frier (2001) u osób, które omijają posiłek w wyniku hipoglikemii mogą wystąpić trudności w wykonywaniu złożonych czynności, wymagających skupienia uwagi i koncentracji. Aby temu zapobiec, przerwy między posiłkami nie powinny trwać dłużej, niż 3-4 godziny. (...) Warto tu przytoczyć wyniki badań przeprowadzonych przez organizację Health Enhancement Research Organization (HERO) z których wynika, że pracownicy, którzy regularnie jedzą zdrowe posiłki osiągają o 25% większą wydajność w pracy”.

W związku z powyższym, zapewnienie przez Wnioskodawcę możliwości zakupu posiłku na terenie zakładu pracy w sytuacjach awaryjnych, takich jak brak czasu na jego nabycie przed rozpoczęciem pracy lub niezabranie go z domu, ma także charakter prewencyjny wobec potencjalnych negatywnych skutków związanych z brakiem spożycia przez pracownika posiłku o odpowiednich walorach energetycznych.

Raport NPZ potwierdza, że sposób odżywiania ma ogromny wpływ na koncentrację oraz refleks pracowników, przekładających się na ich efektywność. Wszystkie te aspekty są kluczowe z perspektywy pracodawcy. W zgodzie z Korporacyjnymi Zasadami Biznesowymi Grupy, wnioskodawca nie uważa za akceptowalne biznesowe, aby jego pracownicy, zwłaszcza ci pracujący w systemie zmianowym po 12 godzin, nie mieli dostępu do odpowiedniej bazy żywieniowej na terenie zakładu.

Obszar 4: Wizerunek Wnioskodawcy jako pracodawcy

Jakość zasobów ludzkich wpływa bezpośrednio na zdolności produkcyjne Wnioskodawcy, przekładając się na obrót generowany ze sprzedaży wytworzonych produktów, podlegający opodatkowaniu VAT. Zapewnienie pracownikom możliwości spożywania posiłków na terenie zakładu pracy jest istotne również z perspektywy utrzymania wizerunku atrakcyjnego pracodawcy.

Dostęp do możliwości nabycia posiłków na terenie zakładów, w szczególności w przypadku takiej skali działalności, jaką prowadzi Wnioskodawca, jest powszechnie przyjętym standardem wśród przedsiębiorstw produkcyjnych. Brak takiej możliwości odbiłby się negatywnie na wizerunku Spółki jako pracodawcy. Zapewnienie godnych warunków pracy jest elementem wartości przyjętych w całej Grupie X, które są publicznie deklarowane przez Wnioskodawcę na jego stronie internetowej oraz w relacjach zewnętrznych. Utworzenie kantyn, w których wszyscy pracownicy mogą zakupić posiłki oraz napoje, jest zgodne z opublikowanymi w Internecie Korporacyjnymi Zasadami Biznesowymi Grupy, którą jest m.in. zapewnienie bezpiecznego i przyjemnego środowiska pracy, które będzie komfortowe dla wszystkich osób pracujących.

Obszar 5: Sprawna organizacja spotkań biznesowych dla kontrahentów

Dzięki stałej obecności Operatorów kantyn „B” i „F” na terenie zakładów, Wnioskodawca może korzystać z usług stołówkowych i cateringowych, zapewniając dostęp do posiłków i napojów podczas spotkań z kontrahentami. Organizacja poczęstunków dla kontrahentów w inny sposób, np. przy pomocy firm zewnętrznych i bez wykorzystania infrastruktury stołówek, byłaby trudna do zrealizowania ze względu na skalę działalności Wnioskodawcy, częstotliwość zapotrzebowania na usługi związane z wyżywieniem, peryferyjną lokalizację zakładów oraz rygorystyczne zasady bezpieczeństwa obowiązujące w zakładach produkcyjnych Spółki. Usługi prowadzenia kantyn mają więc pośredni związek ze sprzedażą opodatkowaną, ponieważ ułatwiają organizację spotkań biznesowych, których efekty wpływają na całokształt działalności Wnioskodawcy, w tym na zwiększenie obrotów opodatkowanych VAT.

Obszar 6: Wynagrodzenie z tyt. czynszu najmu powierzchni na terenie zakładu

Nabywane od Operatorów „B” i „F” usługi prowadzenia kantyn mają istotny wpływ nie tylko na organizację pracy w zakładzie i dbałość o pracowników, lecz również bezpośrednio wiążą się z działalnością opodatkowaną Spółki w postaci wynajmu pomieszczeń na stołówkę zakładową na rzecz Operatorów kantyn. Tytułem najmu, Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie w postaci kwoty czynszu, które podlega opodatkowaniu VAT. Tym samym opłaty za usługi prowadzenia kantyn przez Operatorów „B” i „F”, których celem jest zobligowanie Operatorów kantyn do prowadzenia działalności na terenie zakładu (niezależnie od rentowności działalności Operatorów „B” i „F” związanej ze sprzedażą posiłków pracownikom), mają również bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, opodatkowaną podatkiem VAT.

Związek nabywanych usług z czynnościami opodatkowanymi

W judykaturze ukształtował się obecnie powszechnie akceptowany pogląd, zgodnie z którym brak bezpośredniego związku zakupu z konkretną transakcją opodatkowaną nie wyklucza istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego. Również wydatki zaliczane do tzw. kosztów ogólnych, wiążące się z całokształtem działalności podatnika, kreują prawo do odliczenia VAT w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo do odliczenia VAT.

Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 14.10.2019 r., sygn. III SA/Wa 322/19, „należy wskazać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego, zgodnie z art. 86 ust. 1 u.p.t.u., istnieje nawet wtedy, gdy nie można ustalić bezpośredniego związku pomiędzy zakupem, a opodatkowaną transakcją, a zakup jest po prostu związany z ogólną działalnością podatnika, która co do zasady podlega opodatkowaniu. Innymi słowy, związek ten może być bezpośredni (gdy nabywane towary bądź usługi służą dalszej odsprzedaży lub w bezpośredni sposób wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika) lub pośredni (gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania podmiotu, a zatem w sposób pośredni wiążą się z działalnością gospodarczą i osiąganymi przychodami; poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotów).”

Zgodnie z utrwaloną linią interpretacyjną, aby można było stwierdzić, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami a powstaniem obrotu. W ocenie Wnioskodawcy, takie okoliczności niewątpliwie występują w sytuacji opisanej we wniosku. W dłużej perspektywie czasowej, zakup usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „B” i „F” przyczynia się do zabezpieczenia i generowania przez Wnioskodawcę obrotu z działalności produkcyjnej.

Jak wykazano powyżej, nabywanie usług prowadzenia kantyn usprawnia funkcjonowanie przedsiębiorstwa pod względem organizacyjnym, wspiera zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach oraz umożliwia realizację polityki Spółki w zakresie dbania o dobrostan pracowników. Te czynniki pozytywnie wpływają na wizerunek Wnioskodawcy jako atrakcyjnego pracodawcy i solidnego partnera biznesowego.

Wnioskodawca pragnie również wskazać, że celem nabywania usług prowadzenia kantyn są przede wszystkim potrzeby biznesowe Wnioskodawcy, a nie chęć zaspokojenia potrzeb osobistych pracowników. W orzecznictwie utarł się pogląd, że oceniając związek wydatków z działalnością opodatkowaną, nie można pomijać uwarunkowań biznesowych, w jakich funkcjonuje podatnik oraz wynikających z tego potrzeb. Jak wskazał TSUE w wyroku z 11.12.2008 r. ws. DANFOSS A/S I ASTRAZENECA A/S v. SKATTEMINISTERIET (C-371/07) dotyczącym kwestii udostępniania posiłków pracownikom podczas spotkań biznesowych, „Szczególny sposób, w jaki przedsiębiorstwo jest zorganizowane, stanowi zatem wskazówkę, że świadczenia polegające na nieodpłatnym wydawaniu posiłków pracownikom nie są wykonywane w celach innych niż związane z jego działalnością”.

Przepisy ustawy nie definiują pojęcia „potrzeb osobistych”. Za SJP uznać należy, że potrzebami „osobistymi" są takie potrzeby, które „dotyczą danej osoby” i które są jej potrzebami „prywatnymi”, tj. potrzebami niezwiązanymi z prowadzoną przez tą osobę działalnością gospodarczą, statusem pracownika, czy pełnioną funkcją. Jak wskazano w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 5.10.2023 r., (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.347.2023.2.SN), „można przyjąć, że potrzebami osobistymi są te, których realizacja nie jest związana ze stosunkiem pracy, a więc potrzeby osobiste to te, których zaspokojenie wynika z dobrej woli pracodawcy. Natomiast potrzeby pracownicze to te, których spełnienie nie wynika z autonomii woli stron, ale do zaspokajania których pracodawca jest zobowiązany na podstawie przepisów prawa, np.: przepisów Kodeksu pracy, przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, itp.”.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi prowadzenia kantyn są ściśle powiązane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą co ukazują argumenty przedstawione powyżej, a interes Wnioskodawcy przeważa nad interesem prywatnym użytkowników kantyn pomimo tego, że nabycie ww. usług umożliwia również pracownikom i innych osobom przebywającym na terenie zakładu zaspokojenie ich potrzeb fizjologicznych. Osobista korzyść w postaci możliwości nabycia posiłku, jaką odnoszą pracownicy, jest drugorzędna w stosunku do zaspokojenia potrzeb przedsiębiorstwa w zakresie sprawnej organizacji pracy zakładu i zapewnienia odpowiedniej konkurencyjności na rynku pracy.

Fakt, że nabywane usługi prowadzenia kantyn umożliwiają pracownikom i osobom przebywającym na terenie zakładu zaspokojenie ich potrzeb fizjologicznych poprzez nabycie posiłków i napojów nie wyłącza prawa do odliczenia VAT, jeżeli istnieje związek z działalnością gospodarczą podatnika i jego korzyść jest przeważająca. Potwierdza to m.in. treść uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 09.09.2020 r., sygn. I SA/Wr 204/20. Wojewódzki Sąd Administracyjny zwrócił uwagę, że Organ podatkowy nie może pomijać argumentów skarżącej, że głównym powodem uruchomienia stołówki był brak lokali gastronomicznych w bliskim otoczeniu spółki, a finansowanie posiłków stanowi działanie podyktowane chęcią lepszego zorganizowania pracy oraz zminimalizowania czasu, jaki dotychczas przeznaczany był przez pracowników na spożywanie posiłków. Zdaniem Sądu, „w przypadku braku stołówki wyjścia pracowników na przerwy obiadowe powodowałyby ich długie nieobecności i dezorganizowały pracę, co przekładałoby się na przychody Spółki. Argument ten wskazuje na stricte biznesowy charakter decyzji o uruchomieniu stołówki. Oferowanie pracownikom usług cateringowych co prawda nie jest obowiązkiem pracodawcy wynikającym z przepisów prawa, ale nie oznacza to, że realizuje ono cele osobiste Pracowników.” Sąd podkreślił, że w sytuacji, gdy korzyść z organizacji stołówki będą osiągać zarówno spółka, jak i jej pracownicy, należy ocenić czyja korzyść jest przeważająca. Zdaniem Organu, „Samo stwierdzenie wystąpienia korzyści osobistej po stronie Pracowników nie jest bowiem wystarczające do uznania, że nabycie następuje na ich cele osobiste w sytuacji, w której to korzyść pracodawcy miałaby zasadnicze znaczenie - na taką sytuację wskazywała Skarżącej we wniosku.”

W związku z powyższym, Wnioskodawca uważa, że ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „B” i „F”. W ramach podstawowej działalności gospodarczej Wnioskodawca świadczy bowiem czynności opodatkowane VAT, a więc nabywane usługi prowadzenia kantyn są związane z wykonywaniem przez niego czynności opodatkowanych. Dodatkowo, nie można pominąć kwestii, że Operatorzy Kantyn uiszczają na rzecz Wnioskodawcy czynsz za najem pomieszczeń na terenie zakładu. Nabywanie usług prowadzenia kantyn wykazuje więc nie tylko pośredni, ale również bezpośredni związek z czynnościami opodatkowanymi.

Warto zaznaczyć, że usługi podobne do tych opisanych we wniosku były już analizowane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w wydanych interpretacjach indywidualnych. Dla przykładu, w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z dnia 22.08.2023 r. (sygn. 0114-KDIP4- 1.4012.261.2023.2.AM), dotyczącej usługi pozostawania w gotowości do świadczenia usług gastronomicznych i cateringowych na rzecz pracowników oraz wnioskodawcy przy organizacji spotkań biznesowych poprzez prowadzenie działalności wewnątrz zakładu, Organ potwierdził pogląd wnioskodawcy, zgodnie z którym tego rodzaju usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz wiążą się z istnieniem prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu ich nabycia po stronie wnioskodawcy (zakładu pracy). Jak wskazał Dyrektor KIS w ww. interpretacji, „W analizowanej sprawie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej opłatę za osiągnięcie minimalnego poziomu rentowności w danym miesiącu oraz pozostawanie w gotowości do świadczenia usług, gdyż jest ona związana z prowadzoną działalnością opodatkowaną w postaci wynajmu pomieszczeń na stołówkę zakładową (...) Ponadto, fakturowane przez B. usługi mają pośrednio związek z Państwa podstawową sprzedażą opodatkowaną, ponieważ usługi B. pomagają w organizowaniu przez Państwa spotkań biznesowych. W konsekwencji, nabywane od B. usługi związane są z wykonywanymi przez Państwa czynnościami opodatkowanymi. Ponadto, w analizowanej sprawie nie będą miały zastosowania przepisy art. 88 ust. 1 pkt 4 oraz ust. 3a pkt 2 ustawy. Nabywana przez Państwa od B. usługa (pozostawania w gotowości do świadczenia usług) nie stanowi usługi gastronomicznej.” Podobne stanowisko wskazano również w interpretacji indywidualnej z dnia 5 marca 2010 r. IPPP3/443-1183/09-4/MPe.

Ad. 3

W ocenie Wnioskodawcy, nie ma on obowiązku naliczania podatku VAT należnego z tytułu umożliwienia osobom przebywającym na terenie zakładu korzystania z usług kantyn prowadzonych przez Operatorów „F” i „B”, gdyż w analizowanej sprawie nie można mówić o świadczeniu przez Wnioskodawcę czynności nieodpłatnych zrównanych z czynnościami opodatkowanymi na rzecz jego pracowników i pozostałych osób korzystających z kantyny. W opisanych okolicznościach nie dochodzi do czynności opodatkowanych, o których mowa w art. 7 ust. 2 (nieodpłatna dostawa towarów) lub art. 8 ust. 2 (nieodpłatne świadczenie usług) ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

  a) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

  b) wszelkie inne darowizn

    - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Niniejszy wniosek obejmuje kwestie zapewnienia możliwości nabycia posiłków na terenie zakładów, nie dotyczy natomiast nieodpłatnego przekazywania pracownikom lub innym osobom przygotowanych gotowych posiłków, napojów lub innych towarów, w związku z czym przepis art. 7 ust. 2 ustawy o VAT w sprawie nie znajduje zastosowania.

Natomiast w myśl art. art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

  1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

  2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Oceniając, czy powyższy przepis ma zastosowanie, należy w pierwszej kolejności przeanalizować, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia ze świadczeniem usług przez Wnioskodawcę na rzecz pracowników i osób korzystających z kantyny.

Z ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Słownik języka polskiego definiuje czasownik „świadczyć” jako „wykonywać coś na czyjąś rzecz”, „świadczenie” zaś to według SJP „obowiązek wykonania, przekazania czegoś.” Wskazywałoby to, że przez „świadczenie” należy rozumieć działanie aktywne oraz skonkretyzowane.

Warunkiem opodatkowania VAT określonej czynności jest jej zidentyfikowanie oraz możliwość wskazania beneficjenta tej czynności. Zdaniem Wnioskodawcy, z samego tylko faktu, że dzięki nabyciu usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „B” i „F” przez Wnioskodawcę, jego pracownicy oraz osoby przebywające na terenie kantyny mogą od tych podmiotów nabyć posiłki i napoje, nie można wywodzić, że Wnioskodawca wykonuje na rzecz swoich pracowników i osób przebywających na terenie zakładu jakiekolwiek świadczenie, spełniające definicję usługi. W opinii Wnioskodawcy, nie można również mówić o czynności podlegającej opodatkowaniu VAT, bez określenia podmiotów, które faktycznie uzyskują korzyść (otrzymują określone świadczenia) - beneficjentów tego świadczenia.

Należy wskazać, że pracownicy oraz pozostali użytkownicy kantyn korzystają z usług Operatorów kantyn w sposób dobrowolny oraz za odpłatnością na rzecz tych podmiotów. W związku z powyższym, nawet gdyby uznać, że Wnioskodawca dokonuje świadczenia na rzecz tych podmiotów, nie ma możliwości wymiernego określenia, przypisania i wycenienia korzyści, jak uzyskują poszczególne osoby z tyt. zapewnienia możliwości nabycia posiłku w zakładzie na terenie Wnioskodawcy.

Podkreślenia wymaga, że zdaniem Wnioskodawcy, w opisanej sytuacji nie dochodzi do świadczenia usług na rzecz pracowników i użytkowników kantyn. Niemniej jednak, nawet jeżeli uznano by, że takie świadczenie usług ma miejsce (co Wnioskodawca uważa za niewłaściwe), to świadczenie to nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.

Nieodpłatne świadczenie usług jest uznawane za odpłatne wyłącznie w przypadkach określonych w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Kluczowym elementem w ustaleniu, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu zgodnie z tym przepisem, jest ustalenie celu tego świadczenia. Aby nieodpłatne świadczenie mogło być traktowane jako odpłatne, a tym samym podlegało opodatkowaniu VAT, musi być realizowane na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą podatnika. W związku z tym, opodatkowaniu podlegają nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, czyli te, które nie wpływają na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek ani odbiór przez kontrahentów. Innymi słowy, opodatkowane są wszystkie nieodpłatne świadczenia usług, które nie są związane z potrzebami działalności gospodarczej.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabywanie usług prowadzenia kantyn od Operatorów „B” i „F” oraz umożliwienie pracownikom i gościom nabywania posiłków na terenie zakładu dzięki zakupionej usłudze jest związane z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Celem nabycia usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „B” i „F” jest przede wszystkim zaspokojenie potrzeb biznesowych Wnioskodawcy (niwelacja zagrożeń związanych z brakiem dostępu do bazy żywieniowej na terenie zakładu oraz usprawnienie kwestii organizacyjnych związanych z przerwami obiadowymi oraz organizacją spotkań z kontrahentami na terenie zakładu, jak i zapewnienie wysokiej konkurencyjności na rynku pracy). Ewentualne korzyści osiągane przez pracowników i gości (użytkowników) kantyn są więc kwestią poboczną.

Zapewniając funkcjonowanie kantyn na terenie zakładu pracy Spółka kieruje się przede wszystkim własnym interesem a nie chęcią zaspokojenia osobistych potrzeb pracowników i współpracowników oraz gości. Świadczenia nieodpłatne, które są związane z działalnością gospodarczą podatnika, nie podlegają opodatkowaniu VAT. W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, nie jest on zobowiązany do naliczana podatku należnego z tytułu możliwości korzystania przez pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu z usług stołówkowych od Operatorów „B” i „F”.

Ocena stanowiska

Stanowisko Państwa w zakresie podatku od towarów i usług jest w części prawidłowe, w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy, który stanowi, że:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawa ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Wystarczającym zatem jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towaru lub usługi, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej oraz planowanej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakup ten dokonany został w celu jego wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej. Ta warunkowość realizacji określonego w art. 86 ust. 1 ustawy prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powoduje, że nieziszczenie się warunku pozytywnego, jakim jest wykorzystanie towaru lub usługi do realizacji czynności opodatkowanej podatnika, np. gdy okaże się, że zmieniono przeznaczenie towaru (usługi) i został on ostatecznie wykorzystany do czynności zwolnionych od VAT lub niepodlegających VAT – spowoduje konieczność weryfikacji uprzedniego odliczenia podatku naliczonego.

Z uregulowań ustawy wyraźnie wynika, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług, będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W myśl art. 88 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy:

Reguła powyższa wyłącza możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w odniesieniu do wszystkich wydatków ponoszonych w związku z nabyciem usług noclegowych oraz gastronomicznych, za wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.

Należy wskazać, że ustawa nie definiuje pojęcia usług gastronomicznych. Posiłkując się zatem definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN przyjąć należy, że usługa gastronomiczna polega na przygotowaniu i podaniu posiłku w miejscu, w którym jest on przyrządzany, tj. w restauracji czy innym lokalu.

Pojęcie „usług gastronomicznych” rozumiane jest wąsko. Jego zakres znaczeniowy pokrywa się z tym określonym w art. 6 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112; (Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1, ze zm.) dla „usług restauracyjnych”, które zdefiniowane zostały jako świadczone w lokalu należącym do usługodawcy usługi polegające na dostarczaniu gotowej lub niegotowej żywności i napojów, przeznaczonych do spożycia przez ludzi, wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi pozwalającymi na ich natychmiastowe spożycie. Dostarczanie żywności lub napojów albo też żywności i napojów stanowić ma przy tym jedynie element większej całości, w której przeważać powinny usługi.

Podobnie wypowiedział się również Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku w sprawie C-231/94 Faalborg-Gelting. W powyższym orzeczeniu TSUE udzielił odpowiedzi na pytanie, kiedy mamy do czynienia z usługą restauracyjną, a kiedy ze sprzedażą żywności „na wynos”, t.j. de facto z dostawą towarów. Jak zauważył TSUE, usługa restauracyjna jest rezultatem szeregu czynności, począwszy od gotowania potrawy do jej serwowania, przy czym jednocześnie do dyspozycji klienta pozostaje infrastruktura, w tym jadalnia z pomieszczeniami sąsiadującymi (np. szatnia), umeblowanie i zastawa stołowa. Osoby, które w ramach wykonywania swojego zawodu pracują w restauracjach, wykonują na rzecz nabywcy posiłków wiele czynności, takich jak nakrywanie do stołu, doradzanie klientowi i objaśnianie szczegółów dotyczących posiłków w menu, podawanie do stołu i sprzątanie po zakończeniu konsumpcji. Usługi restauracyjne charakteryzuje zatem cały zespół cech i czynności, przy czym dostawa posiłku jest jedynie częścią usługi, choć stanowi dominujący element. Zatem należy je klasyfikować dla celów VAT jako świadczenie usług. Jednocześnie TSUE podkreślił, że sytuacja wygląda odmiennie, jeśli transakcja dotyczy posiłków „na wynos” i nie obejmuje usługi mającej na celu uzyskanie wzrostu konsumpcji na miejscu przy odpowiednim podaniu potrawy. Wtedy mamy do czynienia z dostawą towarów (tj. żywności).

Wprawdzie powyższy wyrok dotyczył rozstrzygnięcia kwestii miejsca opodatkowania określonych czynności, jednak zaprezentowany przez TSUE podział na usługi restauracyjne oraz dostarczanie żywności „na wynos” może być pomocny przy ustaleniu rzeczywistego charakteru cateringu. Wyrok ten w pośredni sposób pomaga odróżniać klasyczne usługi gastronomiczne od cateringu, rozumianego jako przygotowanie i dostarczenie żywności we wskazane miejsce.

Ponadto, z art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t. j. Dz. U. 2023 r. poz. 1465) wynika, że:

Stosownie do art. 237¹⁵ § 1 i § 2 Kodeksu pracy:

§ 1. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące prac wykonywanych w różnych gałęziach pracy.

§ 2. Ministrowie właściwi dla określonych gałęzi pracy lub rodzajów prac w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej oraz Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określą, w drodze rozporządzenia, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące tych gałęzi lub prac.

Przepisy wykonawcze regulujące powyższe obowiązki to:

    - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60 poz. 279 ze zm.),

    - rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650 ze zm.).

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Sprzedaż Państwa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w przeważającej części stanowiąc wewnątrzwspólnotową dostawę towarów oraz eksport, a w mniejszym zakresie również sprzedaż krajową i świadczenie usług. Zatrudniają Państwo około … osób. Przez „pracowników” wskazują Państwo, że należy rozumieć nie tylko osoby pozostające ze Spółką Państwa w stosunku pracy, ale również osoby pozostające z nią w stosunku prawnym na podstawie umów cywilnoprawnych i innych (umowy zlecenia, kontrakty typu „B2B”, umowy o dzieło). Zatrudniają Państwo również pracowników tymczasowych za pośrednictwem agencji pracy.

Zakłady Państwa są zlokalizowane w …. W celu zapewnienia wszystkim osobom znajdującym się na terenie zakładów Państwa dostępu do stosownej bazy żywieniowej, zostały utworzone … stołówki (kantyny), … w … (kantyny na D i L i N) oraz … (kantyna na I).

Dla zapewnienia możliwości zakupu posiłków na terenie zakładów, podpisali Państwo dwie umowy z dwoma niepowiązanymi dostawcami zewnętrznymi (Operatorzy kantyn), którzy są podatnikami VAT czynnymi.

Na podstawie pierwszej umowy, zawartej między Operatorem „F” a Państwem, Operator „F” zobowiązał się do świadczenia na rzecz Państwa usług polegających na obsłudze gastronomiczno- handlowej konsumentów kantyn na D i L i N, w tym w szczególności do przygotowywania i oferowania do sprzedaży określonej minimalnej liczby posiłków i napojów po uzgodnionych ze Spółką cenach, w określonych godzinach przez cały tydzień, z wyłączeniem przerw technologicznych. Zgodnie z zawartą umową Operator „F” zobowiązał się również do organizacji i obsługi bankietów, serwisów kawowych, spotkań, konferencji oraz przyjęć organizowanych na terenie zakładu, w zależności od potrzeb Państwa na podstawie odrębnych, szczegółowych uzgodnień z Państwem.

Druga umowa została zawarta z Operatorem „B” i dotyczy usług prowadzenia kantyny I. W ramach umowy Operator „B” zobowiązuje się m.in. do przygotowywania i całodobowego oferowania posiłków na terenie kantyny, stosowania w relacji z konsumentami cen posiłków uzgodnionych z Państwem zapewnienia różnorodności wyboru w menu oraz utrzymania czystości i higieny zarówno w kantynie, jak i w sali konsumenckiej, w której pracownicy spożywają posiłki.

W kantynie D i I posiłki są przygotowywane bezpośrednio w znajdującej się tam kuchni, natomiast w kantynie L i N gotowe posiłki są dowożone z zewnątrz i wydawane na terenie kantyny. Obsługa w kantynach odbywa się w systemie samoobsługowym. Jedzenie jest udostępnione w postaci szwedzkiego stołu. Konsumenci samodzielnie nakładają potrawy, które chcą spożyć i uiszczają za nie zapłatę na rzecz Operatorów kantyn.

Zakup posiłków przez konsumentów jest dobrowolny. Pracownicy i osoby znajdujące się na terenie zakładów sami decydują o tym, czy chcą skorzystać z usług Operatorów kantyn.

Nie dopłacają Państwo do posiłków wydawanych w kantynie - pracownicy sami ponoszą ich koszt (z wyjątkiem obowiązkowych posiłków profilaktycznych, których nabycie jest rozliczane z Operatorami kantyn osobno od usługi będącej przedmiotem niniejszego wniosku). Możliwe jest, aby konsumenci kantyny zakupili posiłek/ki także na wynos, w tym dla swoich bliskich lub członków rodziny.

Z tytułu dzierżawy kantyn, Operatorzy kantyn uiszczają na rzecz Państwa miesięczną opłatę czynszową. Natomiast z tytułu świadczenia przez Operatorów kantyn usług zapewniania możliwości nabycia posiłków na terenie zakładu, Państwo wypłacają Operatorom kantyn miesięczne wynagrodzenie w stałej kwocie ryczałtowej, regulowane w całości ze środków obrotowych Spółki Państwa. Wynagrodzenie za dodatkowe zlecenia (np. zapewnienie cateringu na organizowanych wydarzeniach i konferencjach) jest rozliczane odrębnie.

Podstawowa usługa Operatów kantyn opisana we wniosku jest przez nich kwalifikowana jako „usługa stołówkowa”. Na fakturach wystawianych od czerwca 2024 roku podmioty te wskazują numer PKWiU 56.29.20.0. Na fakturach wystawionych przez Operatora „F” w pozycji „Opis” jest wpisywana fraza „Obsługa gastronomiczno-handlowa konsumentów kantyny w zakładzie produkcyjnym L/D wg Umowy z dnia ... za m-c ...”. Na fakturach wystawionych przez Operatora „B” w pozycji „Opis” jest wpisywana fraza „Opłata ryczałtowa za prowadzenie stołówki”. Wynagrodzenie wypłacane przez Państwa Operatorom kantyn w związku z zawartą umową współpracy ma na celu motywowanie ich do długoterminowego zaangażowania i współpracy na zasadach ustalonych ze Spółką. W szczególności, obejmuje to spełnianie przez Operatorów kantyn wymogów dotyczących asortymentu posiłków, stosowania niewygórowanych cen dla klientów na terenie zakładu oraz utrzymania wysokich standardów obsługi klientów. Dzięki temu stołówki mogą funkcjonować zgodnie z zamierzeniami Państwa, przyczyniając się do realizacji polityki propracowniczej Państwa, a jednocześnie zapewniając stabilność i rentowność dla Operatorów kantyn.

Konsumentami kantyn są osoby, które są upoważnione do wejścia na teren zakładu pracy Państwa na podstawie imiennej karty dostępu lub karty dostępu z numerem gościa (pracownicy, zleceniobiorcy, współpracownicy oraz inne osoby upoważnione do wstępu i poruszania się po terenie zakładu). W przypadku pracowników fizycznych mogą oni skorzystać z kantyn w ramach wyznaczonych przerw w czasie pracy lub przed pracą/po pracy. Natomiast pracownicy biurowi mogą skorzystać ze stołówki w ramach regulaminowej przerwy oraz przed pracą/po pracy.

Wątpliwości Państwa dotyczą kwestii czy usługi prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B” nabywane przez Państwa nie są objęte zakresem wyłączenia z prawa do odliczenia VAT, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT,

Państwo wskazując na regulacje art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podkreślają, że usługi które nabywają nie stanowią usług gastronomicznych i oczekują potwierdzenia, że usługi te nie mieszczą się w dyspozycji ww. przepisu. Jednocześnie wskazali Państwo, że „Kwota wypłacana Operatorom „B” i „F” stanowi wynagrodzenie w zamian za określone zachowanie tych podmiotów, polegające w głównej mierze na pozostawaniu w gotowości do świadczenia usług stołówkowych i cateringowych na rzecz Wnioskodawcy oraz jego pracowników i gości.”

Na fakturach wystawianych od czerwca 2024 roku podmioty te wskazują numer PKWiU 56.29.20.0.

Jak już wskazano wyżej z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy wynika, że obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób oraz usług noclegowych nabywanych w celu ich odprzedaży, opodatkowanych u tego podatnika na podstawie art. 8 ust. 2a.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że przepis art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy nie odwołuje się do klasyfikacji PKWiU.

W Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. 2015 r., poz. 1676) ustawodawca w dziale 56 („Usługi związane z wyżywieniem”) sklasyfikował pod symbolem PKWiU 56.29.20.0 „Usługi stołówkowe”.

Uwzględniając klasyfikacje PKWiU stwierdzić należy, że usługi stołówkowe stanowią odrębne usługi od usług gastronomicznych. Tym samym z uwagi na odmienny charakter tych usług nie można uznać, że do usług stołówkowych znajdzie zastosowanie ograniczenie w odliczeniu podatku naliczonego, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Natomiast charakter usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „B” i „F” wskazany przez Państwa w opisie sprawy zasadniczo potwierdza, że nie stanowią one usług gastronomicznych. Należy je traktować jako zapewnienie gotowości do świadczenia usług stołówkowych i cateringowych na rzecz Państwa i pracowników Państwa na terenie zakładów. Zatem w analizowanej sprawie nie będzie miał zastosowania przepis art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Tak, więc stanowisko Państwa, że opisane we wniosku usługi prowadzenia kantyn nie stanowią usług, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, jest prawidłowe.

Kolejne wątpliwości Państwa dotyczą kwestii czy przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur VAT dokumentujących nabycie usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” oraz „B”.

Odnosząc się do wątpliwości Państwa należy wskazać, że decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. Jak już wcześniej wskazano, aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu.

W tym miejscu należy zauważyć, że przepisy ustawy nie definiują pojęcia „potrzeb osobistych”. Za Słownikiem Języka Polskiego uznać należy, że potrzebami „osobistymi” są takie potrzeby, które „dotyczą danej osoby” i które są jej potrzebami „prywatnymi”, tj. potrzebami niezwiązanymi z prowadzoną przez tą osobę działalnością gospodarczą, statusem pracownika, czy pełnioną funkcją.

Zatem można przyjąć, że potrzebami osobistymi są te, których realizacja nie jest związana ze stosunkiem pracy, a więc potrzeby osobiste to te, których zaspokojenie wynika z dobrej woli pracodawcy. Natomiast potrzeby pracownicze to te, których spełnienie nie wynika z autonomii woli stron, ale do zaspokajania których pracodawca jest zobowiązany na podstawie przepisów prawa, np.: przepisów Kodeksu pracy, przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy itp.

Biorąc pod uwagę indywidualną sytuację opisaną we wniosku Państwa należy wskazać, że wydatki ponoszone przez Państwa nie są związane z działalnością opodatkowaną przedsiębiorstwa. Zapewnienie - szeroko rozumianym - pracownikom oraz osobom przebywającym na terenie Państwa zakładów możliwości nabywania posiłków służy zaspokojeniu (ewentualnych) osobistych potrzeb ww. osób.

W analizowanej sprawie charakter nabywanych usług powoduje, że nie są to usługi ani bezpośrednio ani pośrednio związane z działalnością Państwa. Nabywane przez Państwa usługi prowadzenia kantyn, będące przedmiotem niniejszego wniosku, mają na celu zapewnienie dostępu do bazy żywieniowej na terenie Państwa zakładów. Osoby znajdujące się na terenie zakładu same decydują o tym, czy będą korzystać z posiłków czy nie oraz same finansują te posiłki. Nie są Państwo zobowiązani do zorganizowania tych posiłków, ponieważ posiłki profilaktyczne, choć są one sporządzane przez te same podmioty, które prowadzą kantyny, są rozliczane odrębnie od usług, których dotyczy wniosek. Prowadzenie kantyn dla pozostałych pracowników nie wynika z obowiązków nałożonych na Państwa przepisami prawa, ani nie jest niezbędne dla prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ pracownicy są obowiązani świadczyć pracę bez względu na to, czy pracodawca umożliwia im skorzystanie z możliwości zakupienia posiłków, czy też nie.

W tym miejscu należy zauważyć, że w wyroku z 11 grudnia 2008 r. w sprawie C-371/07 Danfoss i AstraZeneca przeciwko Skatteministeriet Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zaznaczył, że: „Poza sporem jest, że zwykle do pracownika należy wybór rodzaju, dokładnego czasu lub miejsca spożywania posiłku. Pracodawca w tym zakresie nie interweniuje, ponieważ obowiązkiem pracownika jest jedynie powrót do miejsca pracy o odpowiedniej porze i wykonywanie swoich zwykłych zajęć. (…) Wydawanie posiłków pracownikom ma co do zasady na celu zaspokojenie potrzeb prywatnych i należy do sfery wyboru pracownika, w której pracodawca nie interweniuje (…).” (pkt 57 wyroku).

Umożliwienie korzystania z posiłków przez pracowników, osoby związane ze Spółką Państwa a nawet pośrednio przez rodziny osób mających wstęp na teren zakładu (poprzez możliwość zakupu posiłków na wynos) powoduje, że usługi te służą wprawdzie zaspokojeniu potrzeb pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładów Państwa, ale odbywa się bez związku z prowadzaną działalnością gospodarczą Państwa.

Powyższy opis sprawy nie wskazuje również na to, że sami Państwo wykonują jakieś czynności na rzecz pracowników. Wynajmują Państwo pomieszczenia Operatorom kantyn i dopiero te podmioty w dalszej kolejności podejmują działania na rzecz osób posiadających uprawnienia do przebywania na terenach zakładów Państwa (w tym głównie na rzecz pracowników).

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że nie przysługuje/nie będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie usług wykonywanych w ramach umów opisanych we wniosku (tj. usług prowadzenia kantyn) przez Operatorów „F” oraz „B”, gdyż jak wyżej wskazano konieczność zapewnienia przez Państwa dostępu do stołówki zakładowej nie wynika z żadnych przepisów, jak również nie jest niezbędne dla celów prowadzonej działalności gospodarczej bowiem pracownicy są zobowiązani świadczyć pracę niezależnie od możliwości skorzystania z miejsca jakie daje z własnej woli pracodawca, a gdzie mogą oni nabyć oraz skonsumować posiłki. To do pracownika należy decyzja czy skorzysta ze stołówki pracowniczej oraz kiedy, zatem zależy to wyłącznie od woli pracownika i nie przekłada się na działalność opodatkowaną Państwa (Pracodawcy). Zatem umożliwienie pracownikom skorzystania ze stołówki pracowniczej, tj. w sytuacji, gdy pracownicy sami decydują czy i kiedy skorzystają ze stołówki zakładowej ma na celu zaspokojenie ich potrzeb prywatnych, zatem nie ma/nie będzie miało związku ze sprzedażą opodatkowaną Państwa.

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 grudnia 2022 r. sygn. akt I FSK 2134/19 można przeczytać:

Tut. Organ nie może zgodzić się z Państwem, że zakup usług prowadzenia kantyn od Operatorów jest związany w sposób bezpośredni oraz pośredni z działalnością gospodarczą Państwa. We wskazanych w uzasadnieniu obszarach działalności zakup usług prowadzenia kantyn od Operatorów nie wpływa na efektywną organizację pracy na terenie zakładu. Nie ma związku z Państwa czynnościami opodatkowanymi. Spożywanie posiłków przez pracowników podczas przerw obiadowych stanowi prywatną korzyść pracownika. Pracownik może pójść do kantyny i zakupić posiłek dla siebie (w tym dla swoich bliskich lub członków rodziny) albo w ogóle nie być zainteresowany spożyciem posiłku w tej formie i zakupem go dla innych osób. Z kolei brak możliwości opuszczania terenu zakładu pracy w czasie pracy przez pracowników i brak swobodnego wstępu kurierów i dostawców jedzenia na teren zakładu nie może stanowić argumentu, że jest to niezbędne dla celów prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej. Pracownicy są bowiem obowiązani świadczyć prace bez względu na to, czy Państwo umożliwili im korzystanie z usług kantyn czy też nie. Zatem usługa prowadzenia kantyn w tej sytuacji nie jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania Państwa przedsiębiorstwa.

Wskazali Państwo też, że Nabycie posiłków profilaktycznych jest rozliczane z Operatorami kantyn osobno od usługi będącej przedmiotem niniejszego wniosku. Zatem obszar 2 – Realizacja obowiązków Wnioskodawcy wynikających z prawa pracy w zakresie analizowanej sprawy nie obejmujący posiłków profilaktycznych, nie jest związany z działalnością gospodarczą Państwa, gdyż nie mają Państwo obowiązku prawnego zabezpieczenia pracownikom, jak i również ich bliskim i członkom rodziny takich usług.

Opisany przez Państwa obszar 3 – Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz efektywność pracowników dotyczy jak już wyżej wskazano zaspokojenia prywatnych potrzeb pracownika, jego bliskich i członków rodziny. Argument, że spożycie posiłku w sposób znaczący wpływa na efektywność w pracy oraz zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy jest zbyt daleko idący. Pracownik sam decyduje czy będzie spożywał posiłek i w jakiej formie (czy przyniesie go z domu, kupi po drodze do pracy czy też zakupi w kantynie), a tym samym pozostaje to bez wpływu na efektywność pracy pracownika. Korzystanie z usług kantyny przez pracowników nie świadczy o ich efektywności w pracy. Oznacza to, że pracownik, który nie zakupi posiłku w kantynie nie jest mniej efektywny w pracy od pracownika korzystającego z usług kantyny.

Również argumenty Państwa przedstawione w obszarze 4 - Wizerunek Wnioskodawcy jako pracodawcy pozostają bez wpływu na opisaną sprawę, gdyż jak już wyżej wskazano pracownicy mają obowiązek świadczyć prace bez względu na to, czy Państwo umożliwią im korzystanie z usług kantyn czy też nie.

Odnoszą się z kolei do obszaru nr 5 - Sprawna organizacja spotkań biznesowych należy zauważyć, że mogą Państwo przy organizacji poczęstunków dla kontrahentów korzystać z różnych form oferowanych przez firmy zewnętrzne. W tym przypadku korzystanie z usług kantyn nie jest niezbędne dla prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej.

Natomiast odnosząc się do obszaru 6 - Wynagrodzenie z tyt. czynszu najmu powierzchni na terenie zakładu należy stwierdzić, że mimo, że Państwo otrzymują wynagrodzenie w postaci kwoty czynszu, która podlega opodatkowaniu VAT, to zakup usług prowadzenia kantyn od Operatorów nie jest związany w sposób bezpośredni oraz pośredni z działalnością gospodarczą Państwa. Zakup usług prowadzenia kantyn służy zaspokajaniu prywatnych potrzeb pracowników, a w przypadku zakupu przez nich posiłków swoim bliskim lub członkom rodziny to także służy zaspokajaniu prywatnych potrzeb tych osób, niebędących Państwa pracownikami.

Stanowisko organu potwierdza również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku z 23 listopada 2018 r. sygn. akt I SA/Op 189/18 (orzeczenie prawomocne), w którym stwierdził, że cyt.

Podsumowując, analiza przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa podatkowego prowadzi do wniosku, że nie mają/nie będą mieli Państwo prawa do odliczenia podatku VAT z otrzymanych od Operatorów „F” i „B” faktur dokumentujących usługi wykonywane w ramach umów opisanych we wniosku .

Stanowisko Państwa, że mają Państwo prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur VAT dokumentujących nabycie usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B” ze względu na istniejący związek ponoszonych wydatków ze sprzedażą opodatkowaną Państwa, jest nieprawidłowe.

Wątpliwości Państwa dotyczą także kwestii czy w związku z nabywaniem przez Państwa usług prowadzenia kantyn przez Operatorów „F” i „B”, są Państwo zobowiązani naliczyć podatek VAT należny z tytułu umożliwienia pracownikom i osobom przebywającym na terenie zakładu skorzystania z usług stołówkowych (czyli zakupienia posiłków i napojów) od Operatorów „F” i „B”.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

 1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

 2) wszelkie inne darowizny

   - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie przedmiotem rozstrzygania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył Trybunał w wyroku C-102/86 „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”. Należy też zwrócić uwagę na wyrok C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie Trybunał zauważył, iż czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

- odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, usługi o charakterze nieodpłatnym, jako niemieszczące się w zakresie opodatkowania tym podatkiem, co do zasady nie podlegają opodatkowaniu. Jednakże, od zasady tej określono wyjątki, zgodnie z którymi opodatkowaniu VAT podlega również świadczenie usług niemające charakteru odpłatnego.

I tak, przepis art. 8 ust. 2 ustawy o VAT stanowi,

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

 1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

 2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Mając na uwadze powyższe regulacje należy wskazać, że co do zasady, opodatkowaniu podlega odpłatne świadczenie usług, w tym przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Ponadto, usługa o charakterze nieodpłatnym, tj. w ramach której odbiorca świadczenia nie jest obowiązany do żadnego świadczenia ekwiwalentnego na rzecz świadczącego usługę, może podlegać opodatkowaniu, jeżeli świadczenie usługi nastąpi dla celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z opisu sprawy wynika, że nie świadczą Państwo żadnych usług na rzecz pracowników w związku z nabywaniem usług od Operatorów kantyn. Zatem nie będą mieli Państwo obowiązku naliczania podatku należnego z tytułu umożliwienia korzystania pracownikom z usług Operatorów.

Stanowisko Państwa, że nie mają obowiązku naliczania podatku VAT należnego z tytułu umożliwienia osobom przebywającym na terenie zakładu korzystania z usług stołówkowych (czyli zakupienia posiłków i napojów) od Operatorów „F" i „B” jest prawidłowe, ale wynika to z innego uzasadnienia niż przedstawili Państwo we wniosku.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

- zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,

- zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Tut. organ pragnie zauważyć również, że na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii nie może wpłynąć powołany wyrok I SA/Wr 204/20. Przytoczony wyrok jest rozstrzygnięciem w konkretnej sprawie, osadzonym w określonym stanie faktycznym i tylko do niego się zawęża. Nie negując orzeczeń sądu, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane. Organ podatkowy jest zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę, natomiast rozstrzygnięcia sądów podejmowane są w oparciu o zebrany w danej sprawie materiał dowodowy.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych należy wskazać, że interpretacje wydawane są w indywidualnych sprawach podatników w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy prawa i stan faktyczny/zdarzenie przyszłe przedstawiony przez danego podatnika. Powołane interpretacje nie stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa, więc zawartego w nich stanowiska organu podatkowego nie można wprost przenosić na grunt innej sprawy. Każdą sprawę tut. Organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie.

Ponadto wskazać należy, iż interpretacje rozbieżne bądź wątpliwe mogą być poddane weryfikacji w trybie art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym Szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu zmienić wydaną interpretację indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Oznacza to, że interpretacje indywidualne wydane przez upoważniony do tego organ, każdorazowo podlegają analizie i weryfikacji, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może zmienić nieprawidłową interpretację indywidualną.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego podanego przez Państwa. Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje wyjaśnienia stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, tj. nie przeprowadza dowodów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega jednak, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

   - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

   - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

     - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U  z 2024 r., poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

   - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

   - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co  do  zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji