Czy w okolicznościach przedstawionych powyżej, Wnioskodawca może dokonać korekty zmniejszającej podstawę opodatkowania oraz podatek VAT należny w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymał postanowienie o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 4 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii czy mogą Państwo dokonać korekty zmniejszającej podstawę opodatkowania oraz podatek VAT należny w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymali Państwo postanowienie z (…) o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawcą jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa (dalej: ,,Wnioskodawca” lub „Spółka”) będąca polskim rezydentem podatkowym oraz czynnym podatnikiem podatku VAT, prowadząca działalność w zakresie m in. handlu hurtowego. W (…) (…) r. ze Spółką nawiązała kontakt osoba podająca się za pracownika (dalej: „Pracownik") firmy mającej siedzibę na terytorium (…) (dalej: „Kontrahenta") w celu rozpoczęcia współpracy i zakupu artykułów (…), którymi Spółka handluje.

Spółka otrzymała dokument podpisany przez osobę uprawnioną do reprezentacji Kontrahenta, z którego wynikało, że Pracownik jest upoważniony do prowadzenia rozmów handlowych i składania zamówień w jego imieniu. Ponadto zgodnie z przyjętą polityką, Spółka telefonicznie potwierdziła upoważnienie Pracownika do składania zamówień, co uczyniła dzwoniąc na stacjonarny numer telefonu Kontrahenta pozyskany z oficjalnej strony internetowej Kontrahenta Spółka uzyskała również potwierdzenie rejestracji Kontrahenta w systemie VIES.

Po przeprowadzonych negocjacjach, w (…) (…) r. Kontrahent złożył Spółce zamówienie na dostawę artykułów (…). Zlecenie zostało złożone poprzez wiadomość e-mail wysłaną z adresu mailowego z domeną zawierającą nazwę Kontrahenta. Ponadto Spółka otrzymała podpisaną przez Kontrahenta fakturę pro formę. W korespondencji mailowej z Kontrahentem do wiadomości dołączone były adresy mailowe działu finansowego i menadżera z tej samej domeny (wszystkie adresy mailowe były zaczerpnięte z oficjalnej strony internetowej Kontrahenta).

W (…) (…) r. Spółka skompletowała i wysłała towar pod wskazany w zamówieniu adres (magazyn mieszczący się na terytorium (…)). Towar został przez Spółkę dostarczony, co zostało potwierdzone podpisanym przez Kontrahenta dokumentem CMR oraz oświadczeniem o dostarczeniu towaru.

W związku z wysłaniem towaru, Spółka wystawiła fakturę z odroczonym terminem płatności ustalonym na (…)  dni od dnia dostawy. Faktura została przesłana i doręczona drogą elektroniczną na adres wskazany w zamówieniu, a ponadto oryginał został dostarczony wraz z dostawą towaru.

W związku z brakiem zapłaty za towar w przewidzianym terminie, Wnioskodawca podjął próbę kontaktu z Kontrahentem w celu ponaglenia uregulowania należności. Tym razem rozmowa została przeprowadzona z inną osobą podającą się za osobę reprezentującą Kontrahenta, która zaprzeczyła, żeby takie zamówienie zostało Spółce złożone. Po tej rozmowie kontakt z Kontrahentem całkowicie się urwał, faktura nie została opłacona, a towar nie został Spółce zwrócony.

Wnioskodawca padł ofiarą oszustwa, z uwagi na fakt, że nigdy nie otrzymał zapłaty za wysłany towar, którego nie udało się również odzyskać. Spółka podjęła próby odnalezienia podmiotu/podmiotów odpowiedzialnych za dokonanie wyżej opisanego oszustwa, poprzez zgłoszenie do (…) (…) zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa o czyn z art. 286 § 1 w zw. z art 294 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. 2024 poz. 17 ze zm., zwana dalej: „kk”), tj. o oszustwo z obostrzeniem odpowiedzialności z uwagi na znaczą wartość mienia.

Powyższe próby nie przyniosły jednak efektów, gdyż śledztwo zostało umorzone na podstawie art. 322 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. poz. 2024 poz. 37 ze zm., dalej: „k.p.k”). Zaznaczyć należy, że ww. postanowienie zostało wydane wobec niewykrycia sprawców przestępstwa a nie z powodu niepopełnienia czynu czy też braku dowodów jego popełnienia.

W deklaracji podatkowej za (…) rok Spółka wykazała przychód podatkowy z tytułu opisanej dostawy oraz wskazała jako właściwą stawkę (…)% VAT. Obecnie, w związku z otrzymaniem postanowienia (…) (…) umarzającego śledztwo ze wskazanego wyżej powodu, Spółka rozważa korektę przychodów oraz podstawy opodatkowania w VAT.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytania jak we wniosku)

  2. Czy w okolicznościach przedstawionych powyżej, Wnioskodawca może dokonać korekty zmniejszającej podstawę opodatkowania oraz podatek VAT należny w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymał postanowienie z (…) o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

W ocenie Wnioskodawcy, w okolicznościach przedstawionych powyżej, może on dokonać korekty zmniejszającej podstawę opodatkowania oraz podatek VAT należny w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymał postanowienie z (…) o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa.

W pierwszej kolejności należałoby ustalić czy w niniejszej sprawie mamy do czynienia z dostawą towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się odpłatne przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Aby zatem transakcja stanowiła dostawę w rozumieniu ustawy musi mieć charakter odpłatny i przenosić na inny podmiot prawo do rozporządzania towarami. Należy zaznaczyć, że chodzi tutaj o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. W przypadku przejścia własności ekonomicznej ma miejsce dostawa towarów. Przy czym, czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym. Dostawa towarów nie ogranicza się więc wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.

TSUE w wyroku z dnia 8 lutego 1990 r. w sprawie C-320/88 stwierdził, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym. że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. Kluczowym elementem jest w ocenie TSUE przeniesienie praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.

W niniejszej sprawie wolą Spółki było zawarcie umowy z (…) spółką, do czego jednak nie doszło, z uwagi, że Kontrahent wyparł się zlecenia Spółce dostawy towarów. Nie doszło zatem do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na podmiot, który ten towar de facto ukradł, co jak już wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 1. zostało potwierdzone na łamach postanowienia o umorzeniu postępowania Podkreślić należy, że Spółka dochowała należytej staranności w realizacji zamówienia, tj.:

- dysponowała dokumentami potwierdzającymi prawo Pracownika do reprezentowania Kontrahenta,

- potwierdziła telefoniczne zatrudnienie Pracownika u Kontrahenta,

- potwierdziła rejestrację Kontrahenta w systemie VIES,

- zweryfikowała obecność Kontrahenta w sieci,

- otrzymała podpisaną przez Kontrahenta fakturę pro formę,

- otrzymała podpisany przez Kontrahenta dokument CMR oraz oświadczenie o dostarczeniu towaru.

Tym samym spełnione zostały zarówno wymogi formalne w zakresie istotnych elementów transakcji, jak również dotyczące wszelkich innych działań, w tym weryfikacji Kontrahenta, pozwalające na uznanie, iż Spółka dochowała w tym zakresie należytej staranności.

Mimo powyższego, towar został wyłudzony i przejęty przez osobę, która podszywała się pod Kontrahenta. Wnioskodawca nie uzyskał z tego tytułu żadnej zapłaty i nie uzyska jej w przyszłości, z uwagi na fakt, że towar nie został Wnioskodawcy zwrócony. Jak wskazał WSA w Łodzi w wyroku z dnia 25 marca 2009 r., sygn. akt I SA/Łd 1521/08 „aby doszło do dostawy towaru, po stronie dostawcy musi istnieć wola przekazania innemu podmiotowi władztwa nad rzeczą. Kradzież nie może być uznana za odpłatną dostawę towarów. W przypadku kradzieży właściciel zostaje bowiem pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą, przy czym nie pozbawia go to przysługujących mu praw do rzeczy. Fakt kradzieży nie zmienia więc tego, że wciąż ta sama osoba tj. tylko właściciel może skutecznie przenosić prawo do rzeczy. W przypadku kradzieży nie następuje zatem konieczny dla uznania danej czynności za dostawę towaru element przejścia prawa do skutecznego rozporządzania rzeczą w ramach uprawnień właścicielskich.”

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej również opowiada się za brakiem wystąpienia dostawy towarów w przypadku ich kradzieży bowiem kradzież towaru nie mieści się w pojęciu świadczenia wzajemnego. TSUE w wyroku z dnia 14 lipca 2005 r. w sprawie C-435/03 wyjaśnił, że z natury świadczenia wzajemnego wynika, iż dostawca w zamian za przeniesienie prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel oczekuje z drugiej strony wynagrodzenia. Jak wskazano wyżej, w przypadku kradzieży nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Skoro więc kradzież jest niezależna od woli i działań właściciela rzeczy, to trudno mówić o wynagrodzeniu za świadczenie, do którego w istocie nie dochodzi. Ponadto osoba, która dokonuje kradzieży działa z zamiarem uzyskania władztwa nad rzeczą bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek obciążeń z tego tytułu, w tym świadczeń wzajemnych.

W podobnym tonie wypowiedział się WSA w Łodzi w wyroku z dnia 25 marca 2009 r. sygn. akt I SA/Łd 1521/08 wskazując, że: „skoro kradzież towarów Spółki i związane z tym fałszowanie dokumentów oraz faktur a następnie sprzedaż tych towarów osobom trzecim są czynami sankcjonowanymi przez Kodeks karny to w ocenie Sądu mamy wówczas do czynienia z czynnością, o której mowa w art. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji czynność taka nie podlega tej ustawie oraz opodatkowaniu VAT. Organy władzy państwowej nie mogą bowiem czerpać korzyści, w tym podatkowych z czynności, których samo państwo zabroniło. Tym samym strona skarżąca nie ma obowiązku odprowadzania podatku VAT, ponieważ wskazana czynność nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Naturalną konsekwencją przedstawionego stanowiska jest uznanie, iż wystawione przez pracownika dokumenty nie są fakturami, gdyż jak wynika z przepisu art. 106 ust. 1 cyt. ustawy, faktura w szczególności stwierdza dokonanie sprzedaży. Skoro bowiem sfałszowane przez pracownika faktury nie dokumentują sprzedaży dokonanej przez Spółkę, tym samym nie generują obrotu po stronie Spółki, a co za tym idzie nie powinny być uwzględnione w rozliczeniu podatkowym z tytułu podatku od towarów i usług.” Potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca znajduje również w wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 19 września 2023 r., sygn. akt I SA/Wr 84/23.

W świetle przedstawionych okoliczności Spółka ma niepodważalne prawo do dokonania korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego, które zostały pierwotnie ustalone z uwzględnieniem dokonanej dostawy towarów, o której mowa w stanie faktycznym. Natomiast z uwagi, że miejscem docelowym towaru było państwo członkowskie Unii Europejskiej ((…)) w zgodzie z regulacją art. 29a ust. 15 ustawy o VAT Spółka nie jest zobligowana do posiadania dokumentacji, o której mowa w art. 29a ust. 13 ustawy o VAT potwierdzającej uzgodnienie z nabywcą towaru warunki obniżenia podstawy opodatkowania.

Pamiętać należy również o treści art. 6 pkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, a z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na względzie w okolicznościach przedstawionych powyżej. Wnioskodawca może dokonać korekty zmniejszającej podstawę opodatkowania oraz podatek VAT należny w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymał postanowienie z (…) o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Jednocześnie ustawodawca przewidział możliwość wyłączenia stosowania przepisów ustawy.

Z art. 6 pkt 2 ustawy wynika bowiem, że:

Zatem powyższy przepis zawiera wyłączenia z opodatkowania wymienionych w nim czynności, działań i zdarzeń, przy czym wyłączenie ma charakter przedmiotowy, a nie podmiotowy. Wskazany przepis dotyczy czynności niepożądanych z punktu widzenia obowiązującego porządku prawnego. W orzecznictwie TSUE przyjmowane jest, że przesłanką wyłączenia z opodatkowania jest m.in. działalność prowadzona poza ramami prawa, ale przy braku wpływu na konkurencyjność (wyrok z dnia 29 czerwca 1999 r. w sprawieC-158/98), jak też czynność nielegalna ze względu na jej charakter (wyrok z dnia 5 lipca 1988 r. w sprawie C-289/86).

Trzeba przy tym wyjaśnić, że przez wzgląd na zasadę neutralności oraz konieczność eliminowania zakłóceń konkurencji, na gruncie opodatkowania nie można czynić różnicowania pomiędzy czynnościami legalnymi a czynnościami nielegalnymi, z wyjątkiem tych, w przypadku których nie jest możliwa jakakolwiek konkurencja pomiędzy sektorem legalnym a nielegalnym oraz z wyjątkiem czynności mających za przedmiot takie towary, które nie mogą być w ogóle wprowadzone na rynek do obrotu publicznego (np. narkotyki).

Czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Pojęcie dostawy towarów jak i świadczenia usług zostało w znacznej mierze oderwane od ważności i skuteczności tych czynności na gruncie prawa cywilnego. Stąd należy przyjmować, że czynności, które są nieważne w świetle prawa cywilnego z powodu niezachowania wymaganej formy, mogą podlegać opodatkowaniu. Decydujący jest w tym wypadku nie prawny, lecz ekonomiczny aspekt transakcji.

Według art. 2 pkt 1 ustawy:

Na mocy art. 2 pkt 3 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie, istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W celu przedstawienia właściwego rozumienia pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy zaznaczyć, że dotyczy ono tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nią jak właściciel. Należy przy tym podkreślić, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”, lecz jako własność ekonomiczną. Własność ekonomiczna to sytuacja, w której - z punktu widzenia aspektów ekonomicznych oraz w rozumieniu potocznym - należałoby uznać kogoś za właściciela rzeczy, np. posiadacza nieruchomości, której wydaniu nie towarzyszyło przeniesienie własności w formie aktu notarialnego. W przypadku przejścia własności ekonomicznej ma miejsce dostawa towarów. Przy czym, czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym. Dostawa towarów nie ogranicza się więc wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.

Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdza się, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:

Z kolei według art. 13 ust. 1 ustawy:

Natomiast, zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy:

Przepis ust. 1 stosuje się pod warunkiem, że nabywca towarów jest:

 1) podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;

 2) osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;

 3) podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, działającymi w takim charakterze na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, niewymienionymi w pkt 1 i 2, jeżeli przedmiotem dostawy są wyroby akcyzowe, które, zgodnie z przepisami o podatku akcyzowym, są objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub procedurą przemieszczania wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą;

 4) podmiotem innym niż wymienione w pkt 1 i 2, działającym (zamieszkującym) w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim, jeżeli przedmiotem dostawy są nowe środki transportu.

Na podstawie art. 13 ust. 6 ustawy:

Zatem gdy następuje wywóz towarów z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w wyniku dokonania dostawy towarów z ustalonym nabywcą, tj. przeniesienia na konkretny podmiot prawa do dysponowania wywożonym towarem jak właściciel, co do zasady, zachodzi wówczas transakcja wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów w sprzedaży, której po stronie nabywcy odpowiada wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w zakupie.

Jednocześnie, w myśl art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy (którym Organ jest związany) wynika, że są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. W (…) (…) r. nawiązała z Państwem kontakt osoba podająca się za pracownika firmy (Pracownik) mającej siedzibę na terytorium (…) (Kontrahent) w celu rozpoczęcia współpracy i zakupu artykułów (…), którymi Państwo handlują.

Otrzymali Państwo dokument podpisany przez osobę uprawnioną do reprezentacji Kontrahenta, z którego wynikało, że Pracownik jest upoważniony do prowadzenia rozmów handlowych i składania zamówień w jego imieniu. Ponadto zgodnie z przyjętą polityką, telefonicznie potwierdzili Państwo upoważnienie Pracownika do składania zamówień, co uczynili Państwo dzwoniąc na stacjonarny numer telefonu Kontrahenta pozyskany z oficjalnej strony internetowej Kontrahenta uzyskali Państwo również potwierdzenie rejestracji Kontrahenta w systemie VIES.

Po przeprowadzonych negocjacjach, w (…) (…) r. Kontrahent złożył Państwu zamówienie na dostawę artykułów (…). Zlecenie zostało złożone poprzez wiadomość e-mail wysłaną z adresu mailowego z domeną zawierającą nazwę Kontrahenta. Ponadto otrzymali Państwo podpisaną przez Kontrahenta fakturę pro formę. W korespondencji mailowej z Kontrahentem do wiadomości dołączone były adresy mailowe działu finansowego i menadżera z tej samej domeny (wszystkie adresy mailowe były zaczerpnięte z oficjalnej strony internetowej Kontrahenta).

W (…) (…) r. skompletowali Państwo i wysłali towar pod wskazany w zamówieniu adres (magazyn mieszczący się na terytorium (…)). Towar został przez Państwa dostarczony, co zostało potwierdzone podpisanym przez Kontrahenta dokumentem CMR oraz oświadczeniem o dostarczeniu towaru.

W związku z wysłaniem towaru, wystawili Państwo fakturę z odroczonym terminem płatności ustalonym na (…) dni od dnia dostawy. Faktura została przesłana i doręczona drogą elektroniczną na adres wskazany w zamówieniu, a ponadto oryginał został dostarczony wraz z dostawą towaru.

W związku z brakiem zapłaty za towar w przewidzianym terminie, podjęli Państwo próbę kontaktu z Kontrahentem w celu ponaglenia uregulowania należności. Tym razem rozmowa została przeprowadzona z inną osobą podającą się za osobę reprezentującą Kontrahenta, która zaprzeczyła, żeby takie zamówienie zostało Państwu złożone. Po tej rozmowie kontakt z Kontrahentem całkowicie się urwał, faktura nie została opłacona, a towar nie został Państwu zwrócony.

Wskazują Państwo, że padli ofiarą oszustwa, z uwagi na fakt, że nigdy nie otrzymali zapłaty za wysłany towar, którego nie udało się również odzyskać. Podjęli Państwo próby odnalezienia podmiotu/podmiotów odpowiedzialnych za dokonanie wyżej opisanego oszustwa, poprzez zgłoszenie do (…) (…) zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa o czyn z art. 286 § 1 w zw. z art 294 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. 2024 r. poz. 17 ze zm.), tj. o oszustwo z obostrzeniem odpowiedzialności z uwagi na znaczą wartość mienia.

Powyższe próby nie przyniosły jednak efektów, gdyż śledztwo zostało umorzone na podstawie art. 322 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz. U. poz. 2024 poz. 37 ze zm.). Zaznaczyli Państwo, że ww. postanowienie zostało wydane wobec niewykrycia sprawców przestępstwa a nie z powodu niepopełnienia czynu czy też braku dowodów jego popełnienia.

W deklaracji podatkowej za (…) rok wykazali Państwo przychód podatkowy z tytułu opisanej dostawy oraz wskazali jako właściwą stawkę (…)% VAT.

Państwa wątpliwości w niniejszej sprawie dotyczą możliwości dokonania korekty zmniejszającej podstawę opodatkowania oraz podatek VAT należny w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymali Państwo postanowienie z (…) o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa.

Okoliczności sprawy wskazują, że nie otrzymali Państwo zapłaty za wysłany towar, którego nie udało się również odzyskać. Należy jednak zauważyć, że przepisy z zakresu podatku VAT nie uzależniają opodatkowania czynności od dokonania zapłaty. W analizowanym przypadku sama dostawa towaru, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, faktycznie miała miejsce i została udokumentowana fakturą. Nabycie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel zmaterializowało się w momencie, kiedy towar został przez Państwa dostarczony, co zostało potwierdzone podpisanym przez Kontrahenta dokumentem CMR oraz oświadczeniem o dostarczeniu towaru. W związku z wysłaniem towaru, wystawili Państwo fakturę z odroczonym terminem płatności ustalonym na (…) dni od dnia dostawy. Faktura została przesłana i doręczona drogą elektroniczną na adres wskazany w zamówieniu, a ponadto oryginał został dostarczony wraz z dostawą towaru. Należy więc podkreślić, iż w opisanym stanie faktycznym miała miejsce dostawa towaru, o której mówi w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem doszło do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).

Dopiero bowiem po dokonaniu transakcji powzięli Państwo podejrzenie, że padli Państwo ofiarą wyłudzenia towaru. Natomiast zdarzenie gospodarcze, jakim jest dostawa towarów, faktycznie zaistniało. Realizując opisaną dostawę nie dokonali Państwo czynności niepożądanej z punktu widzenia obowiązującego porządku prawnego. Tym samym dokonanej transakcji nie można uznać za czynność niebędącą przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

W tym miejscu można przywołać wyrok WSA w Warszawie sygn. akt VIII SA/Wa 351/18 (orzeczenie prawomocne), z którego wynika, że w sytuacji wyłudzenia towaru dochodzi do wykonania czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, której nie można utożsamiać z kradzieżą, cyt.:

„Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż nie ma istotnego znaczenia to, czy podmiot, który przejął władanie nad towarem nabył jednocześnie prawo własności, jak i to, że Spółka nie uzyskała zapłaty za towar będący przedmiotem dostaw. Założeniem transakcji była jej odpłatność i sytuacji opisanej w stanie faktycznym we wniosku o wydanie interpretacji nie można utożsamiać z kradzieżą. Tym samym w okolicznościach niniejszej sprawy nie znajdą zastosowania przywoływane przez Skarżącą zarówno we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, jak i w skardze orzeczenia TSUE uznające, iż kradzież towarów nie jest objęta pojęciem odpłatnej dostawy. W tych okolicznościach w ocenie Sądu co do zasady prawidłowe jest stanowisko organu interpretacyjnego, z którego wynika, iż w przypadku dokonania dostawy, także na rzecz innego podmiotu niż na to wskazuje faktura sprawia, że doszło do wykonania czynności opodatkowanej podatkiem VAT i brak jest podstaw do dopatrywania się naruszenia w tym względzie art. 5 ust. 1, art. 2 pkt 22 jak i art. 6 ust. 2 ustawy o VAT. Przedmiotem dostaw były bowiem palety, które są przedmiotem legalnego obrotu i mają wpływ na konkurencyjność.”

W ww. orzeczeniu sąd wskazał też, że:

W tym miejscu wskazać także należy na wyrok TSUE z 21.11.2013 r. (C-494/12, Dixons Retail plc v. Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs), zgodnie z którym: „fizyczne wydanie towarów nabywcy, który w oszukańczy sposób posługuje się kartą bankową jako środkiem płatniczym, stanowi «dostawę towarów»” (patrz Bartosiewicz A.; VAT. Komentarz; WKP 2018/LEX Omega komentarz do art. 6 ustawy o VAT). Autor ww. komentarza wskazuje także, iż: „W uzasadnieniu wskazano m.in., że „oszukańcze posłużenie się kartą bankomatową jako środkiem zapłaty za rzeczone transakcje jest bez znaczenia dla okoliczności, że czynności te mogą zostać zaklasyfikowane jako dostawa towaru””.

W konsekwencji, w oparciu o przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że opisana przez Państwa sytuacja będąca przedmiotem wniosku spełnia warunki do uznania jej za czynność opodatkowaną podatkiem VAT, ponieważ w ramach prowadzonej przez Państwa działalności dokonali Państwo dostawy towarów, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W przedmiotowej sprawie miała miejsce wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, bowiem z okoliczności przedmiotowej sprawy wynika, że została zrealizowana dostawa towarów, w ramach której nastąpił wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Przy czym bez znaczenia pozostaje fakt, że dostawa nastąpiła na rzecz innego podmiotu niż wskazuje na to zamówienie. W rozpatrywanej sprawie miała miejsce dostawa towarów jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z opisu sprawy wynika, że wysłany towar został dostarczony do wskazanego miejsca, co zostało potwierdzone w dokumencie CMR oraz w oświadczeniu o dostarczeniu towaru, a Państwo wystawili fakturę dokumentującą sprzedaż.

Natomiast ujawnienie okoliczności, iż padli Państwo ofiarą wyłudzenia towaru miało miejsce dopiero po dokonaniu transakcji i po wywiezieniu towaru poza terytorium kraju.

W konsekwencji powyższego w analizowanej sprawie, dostawa towarów została zrealizowana, jednakże na rzecz innego podmiotu niż ten, na który została wystawiona faktura VAT. Tym samym doszło do wykonania czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle powyższego brak jest podstaw na gruncie podatku VAT do zmniejszenia wykazanej sprzedaży.

Biorąc powyższe pod uwagę brak jest podstaw do dokonania korekty zmniejszającej podstawę opodatkowania oraz podatek VAT należny w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymali Państwo postanowienie z (…) o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa.

Tym samym Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. Ocena prawna Państwa stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (pytanie oznaczone nr 1) zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Zastrzega się jednocześnie, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie kwestii objętej treścią zadanego przez Państwa pytania i udzielono jej wyłącznie w oparciu o przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego. Zatem kwestia uznania, że w opisanej sytuacji mamy do czynienia z przestępstwem, kwestia dochowania należytej staranności oraz kwestia prawidłowości zastosowanej stawki podatku nie były przedmiotem rozstrzygnięcia, bowiem wykracza to poza zakres rzeczowy interpretacji.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyroków Sądów Administracyjnych – wspierających Państwa argumentację – zauważyć należy, że powołane wyroki sądu nie mają mocy powszechnie obowiązującej. Sąd wyrokiem lub postanowieniem rozstrzyga wyłącznie konkretną sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia i jedynie w tej sprawie ma moc wiążącą. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia, o czym stanowi art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz., 935). Zatem powołane orzeczenia nie posiadają waloru wykładni powszechnej, co w praktyce oznacza, że nie stanowią one podstawy dla analogicznego rozstrzygnięcia przez organy podatkowe. Jednocześnie podkreślić należy, że powołane wyroki nie zapadły dokładnie w tożsamych do sprawy stanach faktycznych.

Końcowo, odnosząc się do wydanego wcześniej postanowienia sygn. (…) należy stwierdzić, że zostało ono wydane w odniesieniu do nieistniejącego opisu sprawy, gdyż pytali Państwo o dokonaną sprzedaż, a w uzasadnieniu postanowienia został wskazany wyrok TSUE nr C-596/21, który dotyczył oszustwa i ewentualnego prawa do odliczenia podatku naliczonego oraz wskazano, że cyt.: „ Zatem odnosząc się do Państwa wątpliwości należy wyjaśnić, że przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie może być kwestia prawa do skorygowania wyliczonego przychodu podatkowego czy prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług w okolicznościach, które wskazują na wystąpienie oszustwa.”

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym albo opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383, ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

  - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

  - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz., 935) dalej jako „PPSA”. 

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

   - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

   - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.