Brak zobowiązania do odprowadzenia podatku VAT w ramach umów zlecenia zawieranych z Fundacjami, Stowarzyszeniami oraz kancelariami prawnymi z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Brak zobowiązana do wystawienia faktur z tytułu wykonywanych świadczeń.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lipca 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 15 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

·niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT wykonywanych świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz

·sposobu dokumentowania ww. świadczeń (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 października 2024 r. (wpływ 15 października 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W imieniu własnym, Wnioskodawczyni zwraca się z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej o braku opodatkowania podatkiem VAT, ewentualnie o zwolnieniu z VAT w związku ze świadczeniem usług nieodpłatnych porad prawnych, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz nieodpłatnych mediacji świadczonych w punktach NPP i NPO prowadzonych przez poszczególne powiaty, na podstawie umów zawieranych ze stowarzyszeniami i fundacjami na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1255 ze zm.).

Z uwagi na charakter jak i krótkoterminowość tychże umów, pytanie dotyczy ogólnych zasad funkcjonowania doradców obywatelskich, prawnych jak i mediatorów udzielających porad w punktach nieodpłatnych porad działających na podstawie wskazanej powyżej ustawy.

1 lipca 2024 r. Wnioskodawczyni rozpoczęła działalność gospodarczą pod firmą (...), w ramach której będzie udzielać porad prawnych w punktach nieodpłatnych porad prawnych oraz nieodpłatnego punktu porad obywatelskich. Obecnie Wnioskodawca obsługuje następujące punkty: Punkt Nieodpłatnych Porad Obywatelskich w A oraz Punkt Nieodpłatnych Porad Prawnych w B – oba punkty znajdują się na terenie powiatu. Zgodnie z konkursem ofert obowiązującym na rok 2024 Punkt w A obsługuje Fundacja X, a punkt w B Fundacja Y.

Wnioskodawczyni ma wykształcenie prawnicze (nie jest adwokatem, ani radcą prawnym) oraz niezbędne doświadczenie zawodowe w przedmiocie świadczenia bezpłatnych porad prawnych w punktach prowadzonych przez powiaty na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1255 ze zm.).

W (...) r. Wnioskodawczyni ukończyła kurs na doradcę obywatelskiego, a następnie zdała egzamin uzyskując tytuł doradcy obywatelskiego. Zaświadczenie potwierdzające ten stan faktyczny zostało wydane (...). Od 1 lipca 2024 r. prowadzi Wnioskodawczyni jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...), której przedmiotem jest (88.99.Z) Pozostała pomoc społeczna bez zakwaterowania, gdzie indziej niesklasyfikowana jak i działalność prawnicza (69.10.Z).

Instytucja doradcy obywatelskiego została opisana szczegółowo w art. 11 ust. 3a ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

W grudniu 2023 r. Wnioskodawczyni zawarła umowy na obsługę punktów nieodpłatnych porad na terenie powiatu z Fundacją X (obsługa Punktu Nieodpłatnych Porad Obywatelskich w A) oraz Fundacją Y (obsługa Punktu Nieodpłatnych Porad Prawnych w B).

Przedmiotem umów zlecenia jest realizacja świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz nieodpłatnych mediacji na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktach wykonawczych do ustawy, na terenie, w lokalizacji oraz zakresie czasowym określonych w umowach.

Fundacjom powierzono, na mocy art. 11 ust. 1 i 2 ustawy, prowadzenie punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w różnych lokalizacjach w kraju, m.in. w województwie.

Aktualnie w ramach zawartych umów, które od 1 lipca zostały aneksowane w związku z podjęciem działalności gospodarczej Wnioskodawca dyżuruje, świadcząc od 1 stycznia 2024 r. nieodpłatne poradnictwo obywatelskie w Punkcie Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz nieodpłatną pomoc prawną w Punkcie Nieodpłatnej Pomocy Prawnej od poniedziałku do piątku – w A od 7:00 do 11:00, a w B od godziny 11:30 do 15:30. Miejsca i godziny dyżurów zostały wyznaczone przez powiat, zgodnie z art. 8 ust. 1 i 10 ww. ustawy.

Świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i nieodpłatnej pomocy prawnej odbywa się według kolejności zgłoszeń, po umówieniu terminu wizyty za pośrednictwem starostwa powiatowego. Zgłoszeń dokonuje się telefonicznie pod numerem telefonu wskazanym przez starostę. Starosta oprócz dokonywania zgłoszeń telefonicznych może również umożliwić dokonywanie zgłoszeń za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, jednak z mojego doświadczenia wynika, że nikt z tej formy na wskazanym terenie nie korzysta.

Nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie udzielane są przez Fundację X oraz Fundację Y realizującą zadanie zlecone przez odpowiednie Starostwa Powiatowe na podstawie zawartych z nimi umów zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Zadania polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej, świadczeniu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej, o których mowa w art. 11 ust. 7 zdanie drugie, są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej realizowanymi przez powiat w porozumieniu z gminami albo samodzielnie. Powiat powierza połowę punktów do prowadzenia adwokatom i radcom prawnym z przeznaczeniem na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej, a połowę organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego, zwanej dalej „organizacją pozarządową”, z przeznaczeniem na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, w praktyce w corocznych w konkursach ofert startuje szereg Fundacji oraz Stowarzyszeń, co prowadzi do ewentualnych zmian w zakresie wykonawców.

Organizację pozarządową wyłania się corocznie w otwartym konkursie ofert, o którym mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, przeprowadzanym jednocześnie na powierzenie prowadzenia punktów przeznaczonych na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Organizacja pozarządowa zapewnia udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie umowy zawartej z powiatem, do której stosuje się odpowiednio przepisy art. 6 ust. 2 pkt 1,1a i 3-6b. Organizacja pozarządowa zapewnia udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na zasadach określonych w art. 5 ust. 2-5, art. 7 oraz art 8 ust. 2-13 (art. 11 ust. 1 -1 a, ust. 2, ust. 7, ust. 10).

Zgodnie z art. 4 ww. ustawy, nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługują osobie uprawnionej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku. Osoba uprawniona, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, składa pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Osoba korzystająca z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dodatkowo składa oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku. Oświadczenie składa się osobie udzielającej nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczącej nieodpłatne poradnictwo obywatelskie.

W myśl art. 3 ww. ustawy, nieodpłatna pomoc prawna obejmuje:

1)poinformowanie osoby fizycznej, zwanej dalej "osobą uprawnioną", o obowiązującym stanie prawnym oraz przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach, w tym w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowo administracyjnym lub

2)wskazanie osobie uprawnionej sposobu rozwiązania jej problemu prawnego, lub

3)sporządzenie projektu pisma w sprawach, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowo administracyjnym, lub

3a) nieodpłatną mediację, lub

4)sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowo administracyjnym oraz poinformowanie o kosztach postępowania i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem sprawy na drogę sądową.

Stosownie do art. 3a ust. 1 ww. ustawy, nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje działania dostosowane do indywidualnej sytuacji osoby uprawnionej, zmierzające do podniesienia świadomości tej osoby o przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach oraz wsparcia w samodzielnym rozwiązywaniu problemu, w tym, w razie potrzeby, sporządzenie wspólnie z osobą uprawnioną planu działania i pomoc w jego realizacji.

Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje w szczególności porady dla osób zadłużonych i porady z zakresu spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego. Każdy przypadek udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenia nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego dokumentuje się w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, zwanej dalej „kartą pomocy”, przez podanie w szczególności informacji dotyczących zgłoszonej sprawy i udzielonej pomocy, dziedziny prawa, której dotyczyła ta pomoc, kategorii sprawy, formy udzielonej pomocy, czasu poświęconego na jej udzielenie i liczby wizyt osoby uprawnionej w tej samej sprawie, ogólnych informacji o osobie uprawnionej dotyczących w szczególności wieku, płci, wykształcenia, dochodu, gospodarstwa domowego i miejsca zamieszkania oraz danych dotyczących punktu, osoby udzielającej pomocy i daty jej udzielenia. Karta pomocy zawiera część obejmującą opinię osoby uprawnionej o udzielonej pomocy. Wypełnienie przez osobę uprawnioną tej części karty pomocy, w tym podanie numeru telefonu w celu zasięgnięcia dalszej opinii, jest uzależnione od zgody osoby uprawnionej. W karcie pomocy nie podaje się danych osobowych osoby uprawnionej, które mogą bezsprzecznie identyfikować osobę.

Administratorem danych osobowych znajdujących się w oświadczeniach są właściwe powiaty, i to one przechowują i przetwarzają wskazane dane. Wykonawcy w punktach nie prowadzą żadnej dokumentacji, która pozostaje do ich stałej dyspozycji ani nie przyjmują dokumentów od osób uprawnionych w ramach działań prowadzonych w punktach nieodpłatnych porad prawnych i nieodpłatnych porad obywatelskich.

Zgodnie z zawieranymi z Fundacjami, czy też stowarzyszeniami umów zlecenia działając jako zleceniobiorca Wnioskodawczyni korzysta ze wskazanego przez Starostwo wyposażonego pomieszczenia, sprzętu i materiałów (meble, drukarka, materiały papiernicze), zaplecza technicznego (media, Internet) oraz udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości programu do ewidencjonowania świadczeń na potrzeby realizacji świadczeń.

Na podstawie umowy zleceniobiorca ma obowiązek do przestrzegania ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie, a także stosowania procedur dotyczących realizacji świadczeń, w tym czasu i miejsca wykonywania świadczeń określonych w umowach.

Ponadto, obowiązkiem zleceniobiorcy jest w szczególności: prowadzenie karty czasu pracy, osobista obecność w wyznaczonym miejscu i godzinach wykonywania świadczeń zgodnie z umową, logowanie się do udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości w Internecie systemu informatycznego do ewidencjonowania świadczeń, prowadzenie wynikającej z ustawy dokumentacji każdego przypadku udzielenia świadczeń określonych w ustawie przy użyciu systemu informatycznego do ewidencjonowania świadczeń, wysłanie do Fundacji bądź Stowarzyszenia czasem bezpośrednio do właściwego starostwa do 5 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni comiesięcznego rejestru karty czasu pracy, zachowanie w tajemnicy informacji związanych ze świadczoną nieodpłatną pomocą prawną i nieodpłatnym poradnictwem obywatelskim (tajemnica ta wynika z zapisów ustawy o nieodpłatnych poradnictwie prawnym).

Fundacja nie zobowiązała Wnioskodawczyni w umowie do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich. Kwestii tej nie reguluje również ustawa. Ewentualną odpowiedzialność wykonawców wobec osób trzecich można wyprowadzać z zasad ogólnych kodeksu cywilnego.

Wszelkie nieprawidłowości w realizacji umowy, kreują odpowiedzialność wykonawców wobec fundacji/stowarzyszeń, a nie bezpośrednich odbiorców usług.

W punkcie dyżuruje Wnioskodawczyni osobiście, a w razie nieobecności zgłasza ten fakt, a Fundacja w ramach zastępstwa wskazuje inne osoby, które zostały podane w umowie pomiędzy Fundacją a starostwem na obsługę punktu w danym roku. Wymogi dotyczące podania osób na ewentualne zastępstwo znajduje się już w warunkach konkursów.

Z tytułu pełnienia ww. dyżurów umowy z Fundacjami i stowarzyszeniami zawsze przewidują zryczałtowane wynagrodzenie w kwocie brutto w wymiarze miesięcznym, ewentualnie od dyżuru. W poszczególnych latach w zależności od ilości wykonawców siatka godzin dyżurów w punktach NPP i NPO w różnych powiatach może się różnić. Wynagrodzenie jest niezależne od ilości udzielonych świadczeń.

Wynagrodzenie jest przekazywane po każdym przepracowanym miesiącu przelewem na rachunek bankowy zleceniobiorcy na podstawie wystawianego do 5-tego dnia następnego miesiąca dokumentu księgowego (faktura z 14-dniowym terminem płatności oraz ewidencja pracy, cześć organizacji żąda również protokołu przekazanie dokumentacji starostwu) w wersji elektronicznej. Podstawą wypłaty wynagrodzenia jest każdy zrealizowany w danym miesiącu dyżur, przeprowadzony według harmonogramu punktu świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego zgodnie z podpisaną listą obecności.

W związku z realizacją umowy Wnioskodawczyni ponosi wydatki w postaci kosztów dojazdu do miejsca dyżuru i nie ponosi innych wydatków. Świadcząc porady prawne udziela Wnioskodawczyni nie jako osoba prowadząca swoją działalność gospodarczą, lecz jako doradca obywatelski, prawnik i mediator pozostający w dyspozycji Fundacji i Starostwa. Przed założeniem działalności gospodarczej również udzielała Wnioskodawczyni porad we wskazanych punktach na analogicznych zasadach.

Zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, porada dotyczy przede wszystkim poinformowania o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących uprawnieniach lub spoczywających obowiązkach, bez podejmowania decyzji za osobę uprawnioną odnośnie podejmowanych przez nią czynności.

Ponadto, realizując umowę zlecenia nie ponosi Wnioskodawczyni ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, rozumianego jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia straty.

W ocenie Wnioskodawczyni, przychody otrzymywane od Fundacji czy Stowarzyszeń z tytułu ww. umowy zlecenia za realizację świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktach wykonawczych do ustawy, na terenie, w lokalizacji oraz zakresie czasowym określonych w samej umowie – mieszczą się w zakresie przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r., tj. będą to przychody wymienione w pkt 8 – przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane wyłącznie od osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej.

Roczny dochód Wnioskodawczyni w związku z realizacją wspomnianych umów jest zawsze niższy niż 200.000 zł.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Dochód otrzymywany od kancelarii prawnych mieści się w zakresie przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Działając jako zleceniobiorca nie korzysta Wnioskodawczyni z infrastruktury kancelarii – pomieszczenie, sprzęt w postaci laptopa, drukarki, niszczarki, meble biurowe, papier, ksero, notatniki, wszelkie akcesoria piśmiennicze i tonery zapewnia starostwo, dla którego prowadzony jest punkt.

Z tytułu prowadzonych dyżurów umowy przewidują stałe wynagrodzenie miesięczne – jeśli Wnioskodawczyni obsługuje wszystkie dyżury, ewentualnie zryczałtowane wynagrodzenie za dyżur.

Umowy przewidują odpowiedzialność cywilną na zasadach ogólnych z kodeksu cywilnego.

W odniesieniu do kancelarii nie obowiązują inne zasady zawierania umów, aniżeli dla fundacji i stowarzyszeń

Pytania

1.Czy wobec tak przedstawionego stanu faktycznego jako osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą jest Wnioskodawczyni zobowiązana odprowadzić podatek od towarów i usług z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia z umów zlecenia, zawieranych z Fundacjami i Stowarzyszeniami oraz z kancelariami prawnymi w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej?

2.Czy z tytułu wykonywanych świadczeń jest Wnioskodawczyni zobowiązana do wystawiania faktury VAT, a jeśli nie, to jaki dokument powinna wystawić?

Pani stanowisko w sprawie

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz prawny jak również szeroko przyjętą praktykę realizacji umów zlecenia pomiędzy organizacjami a wykonawcami, w świetle rodzaju czynności, warunków ich świadczenia i zasad przyznawania wynagrodzenia, stwierdzić należy, że dokonywane w ramach umowy zlecenia czynności nie stanowią wykonywania samodzielnej działalności gospodarczej, stąd podlegają wyłączeniu opodatkowaniem podatkiem VAT wobec faktu, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia.

Stanowisko zdają się potwierdzać indywidualne interpretacje podatkowe wydane w analogicznych sprawach.

Celowo Wnioskodawczyni odnosi się do zakresu umów w sposób szeroki, bowiem z uwagi na obecny stan prawny konkursy ofert na obsługę punktów NPP i NPO ogłaszane są corocznie, a rożne fundacje i stowarzyszenia mają nieco różniące się treści umów, chociaż sama podstawa oraz zakres działalności wykonawców w oparciu o ustawę o nieodpłatnej pomocy prawnej jest zawsze tożsame i opiera się na analogicznych zasadach. Odnoszenie się do bardzo konkretnej umowy może doprowadzić do konieczności corocznego występowania o wydawanie interpretacji indywidualnych w analogicznych stanach faktycznych, których charakter działalności w istocie nie ulegnie zmianie.

Przychody otrzymywane od Fundacji i Stowarzyszeń z tytułu ww. umowy zlecenia za realizację świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktach wykonawczych do ustawy, na terenie, w lokalizacji oraz zakresie czasowym określonych w umowie – mieszczą się w zakresie przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r., tj. będą to przychody wymienione w pkt 8 – przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej.

W związku z wykonywaniem czynności w ramach zlecenia nie dysponuje Wnioskodawczyni niezależnością i samodzielnością pozwalającą na uznanie, iż działa jako profesjonalny podmiot gospodarczy. Tym bardziej, że wykonywane czynności, w szczególności nieodpłatne poradnictwo obywatelskie nie mieści się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zauważyć należy, że realizując umowę zlecenia nie ma Wnioskodawczyni żadnej możliwości swobodnego zorganizowania m.in. wyboru godzin i dni dyżuru, lokalu, infrastruktury, osób uprawnionych czy szerszego zakresu usług, ani zwiększenia poprzez te działania poziomu wynagrodzenia.

Co więcej, nie ponosi Wnioskodawczyni także ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, rozumianego jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia straty.

Umowa zlecenia przewiduje bowiem stałe, zryczałtowane wynagrodzenie, niezależnie od liczby osób uprawnionych, które zgłoszą się na dyżur oraz efektu świadczonych usług. Zasady przyznawania wynagrodzenia zostały opisane powyżej. Od osób uprawnionych nie pobiera się żadnego wynagrodzenia za pomoc, której są beneficjentami. W świetle umowy Zleceniobiorca nie może pobierać jakichkolwiek środków pieniężnych od osób obsługiwanych. W rezultacie, skoro umowa przewiduje stałe wynagrodzenie nie można mówić o ponoszeniu ryzyka ekonomicznego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

a)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

b)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno, jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy.

Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie zawartej umowy zlecenia na rzecz Fundacji, nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym nie powinnam być z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania podatku VAT. Zatem nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług od wynagrodzenia otrzymanego na podstawie tejże umowy zlecenia.

Podobne stanowisko zwarte jest również w interpretacjach: 0114-KDIP4-2.4012.88.2023.2.WH – Interpretacja indywidualna z 26 kwietnia 2023 r., 0111-KDIB3-1.4012.111.2023.2.10 - Interpretacja indywidualna z 20 kwietnia 2023 r., z których wynika, że tak nieodpłatna pomoc prawna, jak i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie winno być wyłączone z opodatkowania VAT w zakresie prowadzonej przez siebie działalności.

Czy w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko w sprawie oceny prawnej przedstawionego powyżej stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Co istotne uwagę zwraca charakter zawieranych umów zlecenia. Nie jest bowiem podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami.

Świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie zawartej umowy zlecenia na rzecz Fundacji, Stowarzyszeń oraz kancelarii prawnych, nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym Wnioskodawczyni nie powinna być z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania podatku VAT.

Po kilku konsultacjach Wnioskodawczyni uważa, że powinna wystawiać notę księgową, bowiem uzasadnione wątpliwości budzi uprawnienie do wystawiania faktur VAT za obsługę punktów nieodpłatnych mediacji na podstawie ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy:

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Należy przy tym podkreślić, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług podlega opodatkowaniu. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika. Warunkiem bowiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie musi ona być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Stosownie art. 15 ust. 3 ustawy:

W myśl art. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), dalej jako „ustawa o PIT”:

W opisie sprawy wskazała Pani, że przychody otrzymywane od Fundacji, Stowarzyszenia, czy kancelarii z tytułu ww. umów mieszczą się w zakresie przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT, tj. będą to przychody wymienione w pkt 8.

Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym a wykonującym zlecane czynności co do warunków:

·wykonywania tych czynności,

·wynagrodzenia, oraz

·odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zatem, użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko powinny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in., czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym, istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia.

Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze fakt, że w zasadzie każdy stosunek prawny o charakterze odpłatnym, istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, określa wynagrodzenie oraz przynajmniej podstawowe warunki wykonywania czynności, należy uznać, że „odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich” jest kryterium kluczowym dla oceny charakteru prawnopodatkowego danego podmiotu. Jest to czynnik odróżniający na gruncie ustawy o podatku VAT prowadzenie działalności gospodarczej (przesłanki warunkującej status podatnika podatku VAT) od innego rodzaju aktywności zawodowej niepowodującej powstania podmiotowości prawnopodatkowej na gruncie ustawy.

Istotna jest w tym przypadku analiza istoty odpowiedzialności, wynikającej z charakteru stosunku prawnego łączącego Panią z Fundacją, Stowarzyszeniem i kancelarią.

Pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowane zostało również w drugim akapicie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11.12.2006 Nr 347, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Na podstawie tego artykułu:

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

W akapicie pierwszym, art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, określa osobę, która może stać się podatnikiem, jako każdą osobę, która niezależnie prowadzi w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

Przepis art. 10 Dyrektywy 2006/112/WE Rady wyjaśnia znaczenie terminu „samodzielnie” użytego w art. 9. Jak stanowi ww. art. 10 Dyrektywy 2006/112/WE:

W celu określenia granic pojęcia „działalności gospodarczej” i „podatnika” należy przypomnieć art. 9 ust. 2 i art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady.

Przepis art. 9 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady stwierdza, że:

Przy czym, zgodnie z art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Dyrektywa 2006/112/WE Rady wskazuje na bardzo szeroki zakres działalności gospodarczej, obejmujący wszystkie etapy produkcji, dystrybucji i dostarczania towarów i usług.

To, że działalność gospodarcza, która ma być traktowana jako taka, nie jest działalnością wykonywaną okazjonalnie, nie oznacza, że działalność ta, aby mieścić się w zakresie podatku VAT, musi osiągnąć pewną liczbę operacji lub osiągnąć określony poziom dochodu. Decydującym elementem jest wola lub zamiar osoby dokonującej czynności, aby brać udział w produkcji, dystrybucji lub dostarczaniu dóbr lub usług. Elementem definiującym działalność gospodarczą na gruncie przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady jest to, że osoba, w celu wykonywania swoich działań, wykorzystuje zasoby ludzkie lub rzeczowe w taki sam sposób, jak są one wykorzystywane przez producenta, handlowca lub osoby świadczące usługi. Działalność gospodarcza w rozumieniu Dyrektywy 2006/112/WE Rady będzie miała miejsce, gdy zaistnieje zamiar wykorzystania i zorganizowania środków w celu wzięcia udziału w produkcji, dystrybucji towarów lub świadczeniu usług.

Przedmiotowe zagadnienie było również przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (orzeczenia w sprawie C-202/90 Ayuntamiento de Sevilla przeciwko Recaudadores de Tributos de las Zonas Primera y Segunda, C-235/85 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Niderlandów). TSUE w ww. orzeczeniach wskazał, że za samodzielną nie będzie mogła być uznana działalność gospodarcza, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy, a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością.

Ponadto, zgodnie z opinią RG M.G. Tesauro z 4 czerwca 1991 r. do sprawy C-202/90, co się tyczy warunków pracy należy przeanalizować czy pracownik jest niejako zintegrowany z organizacją pracodawcy (...) czy i w jakim zakresie może swobodnie zorganizować swoją działalność. Jest oczywistym, że możliwość swobodnego zorganizowania (wybór współpracowników, struktury niezbędne do wykonywania zadań, godziny pracy), jak też brak zintegrowania w przedsiębiorstwie czy w administracji stanowią elementy typowe dla działalności wykonywanej w sposób samodzielny. Jednakże poddanie się niektórym dyrektywom jak też pewnej kontroli czy władzy dyscyplinarnej pracodawcy, które odnajdujemy również w stosunku pracy nie wykluczają charakteru samodzielnego działalności. Co się tyczy warunków wynagrodzenia, okoliczność, że wynagrodzenie (także to określone ustawą) jest proporcjonalne do usług i charakter przypadkowy, który z tego wynika stanowią jasne wskaźniki istnienia stosunku samodzielnej pracy. Nie ma wątpliwości, że ryzyko w ramach stosunku pracy podporządkowanej spoczywa tylko na pracodawcy. W zakresie odpowiedzialności wskazano, że należy badać czy pracownik jest odpowiedzialny wobec osób trzecich za czynności i działania, które można mu przypisać (pkt 6).

Zauważyć też należy, że sformułowanie w powołanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy, w stosunku do osób trzecich, za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy.

Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.

O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można zatem mówić w przypadku, gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne jak w przypadku stosunku pracy, jako że nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Oznacza to, że z treści zawartych umów wynikać powinno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy.

Powyższe oznacza, że jeżeli analiza umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) pomiędzy zleceniobiorcą – Panią a zleceniodawcami – Stowarzyszeniem, Fundacją i kancelarią wykaże, że spełnione są wszystkie trzy warunki, to nie można uznać Pani za podatnika VAT. Jednocześnie brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza, że zleceniobiorca występuje w charakterze podatnika VAT.

Warunek pierwszy – warunki wykonywania czynności. Należy uznać, że co do zasady w istotę typowej umowy zlecenia, której przedmiotem jest poradnictwo obywatelskie oraz pomoc prawna świadczone przez osobę fizyczną, wpisane jest wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego.

W tym kontekście należy zauważyć, że wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego powoduje, że zleceniobiorca nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego (co ma ścisły związek z tym jak kształtuje się wynagrodzenie – warunek drugi).

Warunek drugi – wynagrodzenie. Zakładając, że umowa przewiduje, że zleceniobiorca korzysta z infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego (spełniony warunek pierwszy), ustalenie, że warunek drugi jest spełniony w praktyce sprowadza się do weryfikacji czy umowa przewiduje stałe wynagrodzenie. Jeżeli umowa przewiduje stałe wynagrodzenie, to nie można mówić o ponoszeniu ryzyka ekonomicznego przez doradcę.

Warunek trzeci – odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich. Warunek będzie spełniony jeżeli zgodnie z umową odpowiedzialność jest po stronie zlecającego, a nie po stronie faktycznego wykonawcy – zleceniobiorcy, co wyklucza samodzielny charakter jego działalności. Warunek będzie także spełniony, gdy dana umowa nie przewiduje (nie wprowadza) takiej odpowiedzialności.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani prawnikiem oraz wykonuje – na podstawie umów zlecenia zawieranych z Fundacjami, Stowarzyszeniami oraz kancelariami – świadczenia z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Przychody otrzymywane od zleceniodawców mieszczą się w zakresie przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z zawieranymi umowami zlecenia, działając jako zleceniobiorca, Wnioskodawczyni korzysta ze wskazanego przez Starostwo wyposażonego pomieszczenia, sprzętu i materiałów (meble, drukarka, materiały papiernicze), zaplecza technicznego (media, Internet) oraz udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości programu do ewidencjonowania świadczeń na potrzeby realizacji świadczeń. Zleceniodawca nie zobowiązał Wnioskodawczyni w umowie do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich. Kwestii tej nie reguluje również ustawa. Ewentualną odpowiedzialność wykonawców wobec osób trzecich można wyprowadzać z zasad ogólnych kodeksu cywilnego. Z tytułu pełnienia dyżurów, umowy zawsze przewidują zryczałtowane wynagrodzenie w wymiarze miesięcznym, ewentualnie od dyżuru. Wynagrodzenie jest niezależne od ilości udzielonych świadczeń. Realizując umowę zlecenia nie ponosi Wnioskodawczyni ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, rozumianego jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia straty.

Pani wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności kwestii opodatkowania podatkiem VAT wykonywanych świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (pytanie oznaczone we wniosku nr 1).

Mając powyższe na uwadze, na gruncie powołanych przepisów należy stwierdzić, że przy tak przedstawionym opisie sprawy, świadczenie przez Panią nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie zawartych umów zlecenia z Fundacjami, Stowarzyszeniami oraz kancelariami prawnymi nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie, a tym samym nie jest Pani z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania podatku od towarów i usług.

Nie ponosi bowiem Pani – jak wynika z okoliczności sprawy – odpowiedzialności wobec osób trzecich za wykonywane czynności, jak i ryzyka gospodarczego i ekonomicznego. Zleceniodawcy nie zobowiązali Pani do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich (kwestii tej nie reguluje ani umowa, ani ustawa). Ponadto, do wykonywania czynności wynikających z umów zlecenia wykorzystuje Pani lokal i infrastrukturę (sprzęt i materiały, zaplecze techniczne) zapewnioną przez Starostwo oraz z udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości programu do ewidencjonowania świadczeń na potrzeby realizacji świadczeń. Co więcej – jak wskazała Pani we wniosku – nie ma Pani wpływu na wysokość wynagrodzenia. Umowy zawarte ze zleceniodawcami przewidują stałe miesięczne wynagrodzenie.

Zatem, zawarcie opisanych umów zlecenia powoduje powstanie stosunku prawnego posiadającego cechy zbliżone do stosunku pracy, w ramach którego Pani – zleceniobiorca związany jest ze zleceniodawcami więzami prawnymi co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia, a także odpowiedzialności zleceniodawcy wobec osób trzecich. Jak bowiem wskazano wyżej, warunek ten będzie także spełniony, gdy dana umowa nie przewiduje (nie wprowadza) takiej odpowiedzialności.

Wobec powyższego, przy spełnieniu wszystkich warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, realizowane przez Panią świadczenia z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, na podstawie przedmiotowych umów zlecenia, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, w analizowanej sprawie nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług od świadczonych – na podstawie umów zlecenia – usług nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

Podsumowując, stwierdzam, że nie będzie Pani zobowiązana do odprowadzenia podatku VAT z tytułu uzyskiwanych kwot w ramach umów zlecenia zawieranych z Fundacjami, Stowarzyszeniami oraz kancelariami prawnymi w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

Tym samym, Pani stanowisko w kwestii dotyczącej pytania oznaczonego we wniosku nr 1 uznałem jako prawidłowe.

Pani wątpliwości dotyczą również kwestii dokumentowania wykonywanych świadczeń (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Należy wskazać, że zasady wystawiania faktur zostały uregulowane w Dziale XI ustawy, w Rozdziale 1 – Faktury.

W myśl art. 106a ustawy:

W świetle art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Elementy jakie powinna zawierać faktura wymienione zostały w art. 106e ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 106b ust. 2 ustawy:

Według art. 106b ust. 3 ustawy:

W oparciu o przepisy ustawy, należy wskazać, że faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika.

Jak wynika z powyższego rozstrzygnięcia, w analizowanej sprawie realizowane przez Panią świadczenia z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, na podstawie przedmiotowych umów zlecenia, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji nie jest Pani zobowiązana do dokumentowania tych czynności fakturami (faktura nie jest dowodem właściwym dla udokumentowania otrzymanego z tego tytułu wynagrodzenia).

Podsumowując, stwierdzam, że nie jest Pani zobowiązana do wystawienia faktur z tytułu wykonywanych świadczeń.

Jednocześnie należy wskazać, że na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług brak jest przeciwskazań dla udokumentowania wykonywanych przez Panią czynności poprzez wystawienie innego dokumentu księgowego, np. noty księgowej – niemniej jednak należy zauważyć, że nie jest to dokument przewidziany przez przepisy o podatku od towarów i usług i jako taki nie jest objęty regulacją tych przepisów.

Tym samym Pani stanowisko uznałem jako prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku zdarzeniem przyszłym, Pani ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).