Skutki podatkowe związane z realizacją Inwestycji Drogowej.

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest:

• nieprawidłowe w zakresie ustalenia czy obowiązek podatkowy powstanie w momencie nadania Decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności,

• prawidłowe w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych związanych z realizacją Inwestycji Drogowej.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 3 października 2024 r. (data wpływu 4 października 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca: 

Opis zdarzenia przyszłego

(...) S.A. (dalej: „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest producentem i sprzedawcą produktów z sektora (…). Spółka należy do międzynarodowej grupy (...), zajmującej się produkcją produktów sprzedawanych pod markami takimi jak np. (…). Spółka jest czynnym podatnikiem VAT.

Spółka jest właścicielem trzech fabryk zlokalizowanych w Polsce. Jedną z tych fabryk jest fabryka zlokalizowana w (...), w której produkowane są produkty spożywcze sprzedawane pod markami m.in. (…).

Wnioskodawca podjął decyzję o rozbudowie fabryki w (...), w wyniku czego fabryka ta istotnie zwiększy swoje moce produkcyjne. Z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego, zakładanym jest, że rozbudowa fabryki przełoży się bezpośrednio na wzrost wartości sprzedaży (na gruncie podatku VAT) oraz zwiększenie przychodów (na gruncie podatku CIT). Planowana inwestycja wyniesie około 90 milionów złotych.

W związku z rozbudową fabryki, niezbędna jest realizacja inwestycji drogowej polegającej na przebudowie układu komunikacyjnego w ciągu drogi publicznej - ul. (…) w (...) (dalej: „Inwestycja Drogowa”).

Inwestycja Drogowa będzie polegała na budowie ronda wraz z infrastrukturą techniczną, które umożliwi wjazd oraz wyjazd z działek gruntu, na których będzie zlokalizowana rozbudowana fabryka. Realizacja tej Inwestycji jest niezbędna, między innymi, aby zapewnić odpowiedni dostęp dla pojazdów ciężkich przywożących półprodukty oraz odbierających produkty z rozbudowanej fabryki.

Przeprowadzenie Inwestycji Drogowej ma więc bezpośredni związek z opisaną powyżej rozbudową fabryki w (...).

W ramach Inwestycji Drogowej zostaną wykonane m.in. następujące prace: budowa jezdni (składającej się na rondo) (w tym wyburzenie, lub częściowe wyburzenie obecnie znajdujących się na terenie Inwestycji Drogowej budowli), budowa obustronnego chodnika z płyt betonowych, budowa odwodnienia, budowa kanału technologicznego, budowa oświetlenia, wycinka drzew, urządzenie zieleni.

Zgodnie z uzgodnieniami z Miastem reprezentowanym przez Zarząd Dróg Miejskich w (...) (dalej: „Miasto”), ciężar przeprowadzania Inwestycji Drogowej (w tym ciężar ekonomiczny tej inwestycji) będzie spoczywał wyłącznie na Spółce, jako na inwestorze planowanej rozbudowy fabryki. W tym zakresie, do obowiązków Spółki będzie należało m.in. opracowanie projektu budowlanego dla Inwestycji Drogowej, opracowanie projektu tymczasowej i docelowej organizacji ruchu, opracowanie projektów budowlanych i wykonawczych branżowych niezbędnej dla budowy nowych i przebudowy istniejących, kolizyjnych uzbrojeń (w przypadku takiej konieczności), opracowanie kompleksowej dokumentacji z branży zieleni; uzyskanie niezbędnych opinii i uzgodnień (np. w zakresie odwodnienia, zieleni, oświetlenia, kanału technologicznego, organizacji ruchu, nowych uzbrojeń infrastruktury technicznej oraz wynikających z usuwania kolizji).

Od strony przepisów prawa budowlanego, zakłada się, że realizacja Inwestycji Drogowej nastąpi w oparciu o ustawę z 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych („Specustawa”).

Zgodnie ze Specustawą, rozbudowa drogi publicznej może nastąpić po wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej („Decyzja ZRID”). Decyzja ta zastępuje m.in. decyzję o pozwoleniu na budowę, decyzję dotyczącą podziału nieruchomości czy decyzję wywłaszczeniową (tj. pozbawiającą prawa do nieruchomości przeznaczonych pod projektowaną drogę poprzednich właścicieli), co przyśpiesza procedurę przygotowania i realizacji takich inwestycji. Możliwym jest, że Decyzji ZRID zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Zgodnie ze Specustawą, nadanie Decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności oznacza zobowiązanie do niezwłocznego wydania nieruchomości.

Inwestycja Drogowa będzie realizowana:

a)częściowo na działkach gruntu, których obecnym właścicielem jest Miasto (i których Spółka nie jest użytkownikiem wieczystym);

b)częściowo na działkach (lub częściach działek) gruntu, których obecnym właścicielem/współwłaścicielem lub użytkownikiem wieczystym jest Spółka, przy czym w zakresie tych działek, których użytkownikiem wieczystym jest Spółka, ich właścicielem jest Miasto (dalej: „Działki Wnioskodawcy”) oraz

c)częściowo na działkach (lub częściach działek), których obecnym właścicielem/ współwłaścicielem lub użytkownikiem wieczystym są inne niż Spółka oraz Miasto podmioty („Działki Podmiotów Trzecich”).

Na Działki Wnioskodawcy składają się trzy działki gruntu:

1)Działka nr 1- jest to działka, będą własnością Spółki, dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

2)Działka nr 2 - jest to działka, której właścicielem jest Miasto, zaś Spółka jest jej użytkownikiem wieczystym. Dla działki prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

3)Działka nr 3 - jest to działka, której właścicielem jest Miasto, zaś współużytkownikiem wieczystym jest Spółka. Dla działki prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

Przed rozpoczęciem prac budowlanych związanych z Inwestycją Drogową, Działki Wnioskodawcy oraz Działki Podmiotów Trzecich (lub odpowiednie części tych działek), jako przeznaczone pod projektowaną drogę, staną się własnością Miasta (zaś w zakresie tych działek, które obecnie są już własnością Miasta, jednak na których ustanowiono prawo użytkowania wieczystego - prawo użytkowania wieczystego efektywnie wygaśnie). Przy czym, ponieważ Miasto nie ma możliwości / nie jest zainteresowane odkupieniem tych działek, na mocy stosownych ustaleń uzgodniono, że warunkiem przeprowadzenia Inwestycji Drogowej będzie przekazanie na rzecz Miasta („przekazane” w takim znaczeniu, że ich wyłącznym właścicielem stanie się Miasto, zaś istniejące prawa użytkowania wieczystego wygasną), Działek Wnioskodawcy oraz Działek Podmiotów Trzecich, w sposób niepowodujący żadnych obciążeń finansowych po stronie Miasta.

W tym zakresie, przeniesienie prawa własności / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy (lub części Działek Wnioskodawcy) nastąpi:

• albo, jeszcze przed wydaniem decyzji ZRID, w drodze umowy darowizny / umowy nieodpłatnego zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego nieruchomości (wraz z umową darowizny zlokalizowanych na nich budowali) na rzecz Miasta.
• albo, alternatywnie, bezpośrednio na podstawie decyzji ZRID. W takim przypadku z dniem, w którym Decyzja ZRID stanie się ostateczna, wszystkie Działki Wnioskodawcy (lub odpowiednie części Działek Wnioskodawcy) przeznaczone pod Inwestycję Drogową z mocy prawa staną się własnością miasta lub/i nastąpi wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego do tych działek i Miasto stanie się właścicielem zlokalizowanych na nich naniesień.

W takim przypadku, zgodnie ze Specustawą, podmiot, który wydaje decyzję ZRID ma także obowiązek wydać (w odrębnym postępowaniu) decyzję ustalającą wysokość odszkodowania. Wszczęcie takiego postępowania odszkodowawczego następuje z urzędu. Wysokość odszkodowania ustala się na podstawie wartości rynkowej nieruchomości, uwzględniając stan i wartość nieruchomości (według stanu nieruchomości w dniu wydania Decyzji ZRID oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania).

Przy czym, w takim przypadku po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, Spółka zrzeknie się należnego jej odszkodowania. Efektywnie więc, przekazanie Działek Wnioskodawcy na rzecz miasta nastąpi bez otrzymania przez Spółkę wynagrodzenia.

Jednocześnie, Spółka zobowiąże się do zwrotu na rzecz miasta kwoty wypłaconych przez Miasto na rzecz właścicieli/użytkowników wieczystych Działek Podmiotów Trzecich odszkodowań związanych z przeniesieniem na rzecz Miasta Działek Podmiotów Trzecich.

Zarówno w pierwszym przypadku (w którym dojdzie do darowizny/zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego na podstawie umowy cywilnoprawnej) jak również w drugim przypadku (Miasto stanie się wyłącznym właścicielem tej części Działek Wnioskodawcy, na których ma być wybudowana Inwestycja Drogowa, zaś prawo użytkowania wieczystego do tych działek wygaśnie na podstawie decyzji administracyjnej i dojdzie do zrzeczenia się odszkodowania za przejętą część Działek Wnioskodawcy), przekazanie Działek nastąpi efektywnie nieodpłatnie (Spółka nie otrzyma żadnego wynagrodzenia). Należy przy tym wskazać, że takie ustrukturyzowanie przeprowadzenia Inwestycji Drogowej jest w praktyce niezbędne, aby Inwestycja Drogowa mogła być w ogóle zostać realizowana (Miasto nie byłoby zainteresowane odpłatnym nabyciem Działek Wnioskodawcy oraz Działek Podmiotów Trzecich).

Po dokonaniu opisanego powyżej przekazania Działek Wnioskodawcy oraz Działek Podmiotów Trzecich, Miasto (Zarząd Dróg Miejskich w (...)), udostępni tymczasowo Spółce, jako inwestorowi inwestycji budowlanej polegającej na rozbudowie fabryki zarówno działki które były już własnością miasta, jak również przekazane na jego rzecz Działki Wnioskodawcy oraz Działki Podmiotów Trzecich na potrzeby realizacji Inwestycji Drogowej.

Prace budowlane w ramach realizacji Inwestycji Drogowej rozpoczną się już więc w momencie, kiedy to Miasto będzie właścicielem wszystkich działek gruntu, na której realizowana będzie Inwestycja Drogowa.

Po tym, jak Decyzja ZRID stanie się ostateczna, Spółka przystąpi do realizacji Inwestycji Drogowej. W tym zakresie, Spółka zleci wykonanie stosowne prac budowlanych przedsiębiorstwu budowlanemu (dalej: „Wykonawca Prac”), który za wykonanie prac będzie obciążał Spółkę fakturami dokumentującymi świadczenie usług budowlanych, z naliczonym podatkiem VAT.

Po zakończeniu Inwestycji Drogowej, przekazanie nakładów na wszystkich działkach na których zrealizowana została Inwestycja Drogowa zostanie komisyjnie przekazane przez Spółkę na rzecz miasta. Przekazanie nastąpi na podstawie protokołu odbioru. Wraz z przekazaniem, Spółka przeniesie na rzecz Zarządu Dróg Miejskich działających w imieniu Prezydenta Miasta całość autorskich praw majątkowych i zależnych do projektu budowlanego, komplet dokumentów związanych z realizacją Inwestycji Drogowej, prawo do gwarancji jakości i rękojmi udzielonej przez Wykonawcę Prac (i jego podwykonawców) wraz z zabezpieczeniem gwarancji (np. kaucją, gwarancją bankową itp).

Przekazanie to nastąpi nieodpłatnie (Spółka, jako inwestor nie będzie żądała żadnego wynagrodzenia za poniesione nakłady i nie będzie dochodziła zwrotu poniesionych kosztów związanych z realizacją Inwestycji Drogowej oraz zrzeknie się wszelkich roszczeń w stosunku do Miasta, w tym do Zarządu Dróg Miejskich z tego tytułu).

Miasto posiada status czynnego podatnika VAT.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

W uzupełnieniu wniosku, w odpowiedzi na poszczególne pytania, wskazali Państwo:

1. Czy przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia „Działek Wnioskodawcy”?

Tak, Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia „Działek Wnioskodawcy” (zdefiniowanych w złożonym wniosku o wydanie interpretacji).

2. Czy przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia/wybudowania budowli znajdujących się na „Działkach Wnioskodawcy”?

Tak, Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia/wybudowania budowli znajdujących się na „Działkach Wnioskodawcy” (zdefiniowanych w złożonym wniosku o wydanie interpretacji).

3.Czy realizowana przez Państwa Inwestycja Drogowa będzie związana z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą, w ramach której wykonują Państwo wyłącznie czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, które nie korzystają ze zwolnienia od podatku?

Tak, realizowana przez Spółkę Inwestycja Drogowa (zdefiniowana we wniosku o wydanie interpretacji) będzie związana z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą, w ramach której Spółka wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, które nie korzystają ze zwolnienia od podatku.

Pytania (w zakresie podatku od towarów i usług)

1)Czy dokonanie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) przez Spółkę darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których Spółce przysługuje prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatne zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego) na rzecz Miasta będzie stanowiło nieodpłatną dostawę towarów na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy VAT?

2)Czy przeniesienie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy na podstawie Decyzji ZRID, po uprawomocnieniu się której Spółka zrzeknie się odszkodowania, będzie stanowiło nieodpłatną dostawę na podstawie art. 7 ust. 2 Ustawy o VAT?

3)Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, zgodnie z którym w odniesieniu do czynności, których dotyczy pytanie nr 1 oraz nr 2, obowiązek podatkowy w podatku VAT powstanie w momencie (a) zawarcia umowy darowizny oraz zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego - w zakresie, którego dotyczy pytanie nr 1 lub (b) uprawomocnienia się Decyzji ZRID, lub w przypadku gdyby Decyzji ZRID nadano rygor natychmiastowej wykonalności - w momencie nadania Decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności - w zakresie, którego dotyczy pytanie nr 2?

4)Czy w odniesieniu do czynności, których dotyczy pytanie nr 1 oraz pytanie nr 2 prawidłowe jest stanowisko Spółki, że podstawę opodatkowania VAT z tytułu tej czynności należy określić w oparciu o art. 29a ust. 2 ustawy VAT, czyli należy uwzględnić wartość po jakiej Działki Wnioskodawcy mogłyby zostać nabyte (bez podatku) na datę powstania obowiązku podatkowego związanego z ich dostawą?

5)Czy Spółka ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących nabycie usług budowlanych dotyczących realizacji Inwestycji Drogowej, które Spółka otrzyma od Wykonawcy Prac?

6)Czy nieodpłatne przekazanie przez Spółkę na rzecz Miasta nakładów poniesionych na realizację Inwestycji Drogowej w okolicznościach opisanych w niniejszym wniosku o wydanie interpretacji stanowi nieodpłatne świadczenie usług na cele związane z działalnością gospodarczą Spółki i tym samym nie podlega opodatkowaniu VAT oraz przekazanie to nie wpływa (a) ani na podstawę opodatkowania / kwotę deklarowanego przez Spółkę podatku VAT w deklaracji VAT (jednolitym pliku kontrolnym), ani też na (b) obowiązek dokonania korekty odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Wykonawcę Prac?

Państwa stanowisko w sprawie

1. Dokonanie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) przez Spółkę darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których Spółce przysługuje prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatne zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego) na rzecz Miasta będzie stanowiło nieodpłatną dostawę towarów na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy VAT.

2. Przeniesienie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy na podstawie Decyzji ZRID, po uprawomocnieniu się której Spółka zrzeknie się odszkodowania, będzie stanowiło nieodpłatną dostawę na podstawie art. 7 ust. 2 Ustawy o VAT.

3. W odniesieniu do czynności, których dotyczy pytanie nr 1 oraz nr 2, obowiązek podatkowy w podatku VAT powstanie w momencie (a) zawarcia umowy darowizny oraz zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego - w zakresie, którego dotyczy pytanie nr 1 lub (b) uprawomocnienia się Decyzji ZRID, lub w przypadku gdyby Decyzji ZRID nadano rygor natychmiastowej wykonalności - w momencie nadania Decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności - w zakresie, którego dotyczy pytanie nr 2.

4. W odniesieniu do czynności, których dotyczy pytanie nr 1 oraz pytanie nr 2 prawidłowe jest stanowisko Spółki, że podstawę opodatkowania VAT z tytułu tej czynności należy określić w oparciu o art. 29a ust. 2 ustawy VAT, czyli należy uwzględnić wartość po jakiej Działki Wnioskodawcy mogłyby zostać nabyte (bez podatku) na datę powstania obowiązku podatkowego związanego z ich dostawą.

5. Spółka ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących nabycie usług budowlanych dotyczących realizacji Inwestycji Drogowej, które Spółka otrzyma od Wykonawcy Prac.

6. Nieodpłatne przekazanie przez Spółkę na rzecz Miasta nakładów poniesionych na realizację Inwestycji Drogowej w okolicznościach opisanych w niniejszym wniosku o wydanie interpretacji stanowi nieodpłatne świadczenie usług na cele związane z działalnością gospodarczą Spółki i tym samym nie podlega opodatkowaniu VAT oraz przekazanie to nie wpływa (a) ani na podstawę opodatkowania / kwotę deklarowanego przez Spółkę podatku VAT w deklaracji VAT (jednolitym pliku kontrolnym), ani też na (b) obowiązek dokonania korekty odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Wykonawcę Prac.

Uzasadnienie Wnioskodawcy

1. Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT: „Opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.”

Na podstawie art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT: „Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również: 1) przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie; (...)”

Zgodnie z art. 7 ust. 2 Ustawy o VAT: „Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1)przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2)wszelkie inne darowizny - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.”

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT: „Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.”

Na podstawie zacytowanych powyżej przepisów, Ustawa o VAT wymaga - dla wystąpienia dostawy towarów - spełnienia co do zasady trzech warunków. Po pierwsze, aby transakcja była dokonywana przez podatnika VAT działającego w takim charakterze. Po drugie, aby transakcja ta wiązała się z przeniesieniem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Po trzecie, aby transakcja wiązała się z odpłatnością, tj. otrzymaniem zapłaty przez podatnika. Przepisy Ustawy o VAT (art. 7 ust. 2 Ustawy o VAT) wskazują jednak na sytuację, w których dostawa towarów podlega opodatkowaniu również wtedy, kiedy odbywa się ona bez wynagrodzenia. W tym zakresie, za „dostawę towarów” (podlegającą Ustawie o VAT) rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w tym wszelkie inne darowizny, o ile podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Przenosząc powyższy przepis na grunt omawianego zdarzenia przyszłego, należy wskazać, że celem realizacji Inwestycji Drogowej, Spółka dokona (przed rozpoczęciem prac związanych z realizacją Inwestycji Drogowej) darowiznę w zakresie Działek Wnioskodawcy (zaś w zakresie działek stanowiących prawo użytkowania wieczystego - Spółka zrzeknie się prawa użytkowania wieczystego na rzecz Miasta i dokonana darowizny zlokalizowanych na tych działkach budowli). W związku z tą darowizną / zrzeczeniem się prawa użytkowania wieczystego Spółka nie otrzyma żadnego wynagrodzenia.

Jednocześnie, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Spółce przysługiwało w przeszłości prawo do odliczenia podatku VAT związanego z nabyciem Działek Wnioskodawcy / nabyciem lub wybudowaniem zlokalizowanych na nich budowli.

W związku z powyższym, należy dojść do wniosku, że dojdzie do dostawy towaru w rozumieniu art. 7 ust. 2 podlegającego przepisom Ustawy o VAT.

W tym zakresie:

• W odniesieniu do darowizny działek stanowiących własność / współwłasność Spółki - dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzenia tymi działkami wraz ze zlokalizowanymi na nich budowlami na rzecz Miasta;
• W odniesieniu do darowizny budowli zlokalizowanych na działkach stanowiących prawo użytkowania wieczystego - dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi budowlami jak właściciel;
• Przepisy nie odnoszą się wprost do konsekwencji zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego na rzecz właściciela gruntu. Należy jednak przyjąć, że skoro zarówno ustanowienie prawa użytkowania wieczystego, jak również sprzedaż tego prawa traktowane jest jako dostawa towaru na gruncie Ustawy o VAT (przede wszystkim w uchwale NSA z 8 stycznia 2007 r. przyjęto o sygn. I FPS 1/06 przyjęto, że oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów), to należy przyjąć, że również zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego na rzecz właściciela stanowi „dostawę towaru”, pomimo, że wydanie nieruchomości następuje w takim przypadku na rzecz jej cywilnoprawnego właściciela (stanowisko takie zostało przedstawione np. w interpretacji o sygn. 0112-KDIL4.4012.616.2018.2.JK). Dodatkowo, bez względu na powyżej wskazaną okoliczność, w niniejszej sprawie dochodzi do zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego w zakresie nieruchomości zabudowanej budowlą (której własność będzie darowana na rzecz Miasta), a więc kwestia opodatkowania wydania gruntu na rzecz Miasta będzie - na podstawie art. 29a ust. 8 Ustawy o VAT - zdeterminowana zasadami opodatkowania darowizny budowli na niej zlokalizowanych.

W konsekwencji, należy przyjąć, że dokonanie przez Spółkę darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których Spółce przysługuje prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatne zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego) na rzecz Miasta będzie stanowiło nieodpłatną dostawę towarów na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy VAT.

2. Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2

Do uzasadnienia stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 będą miały zastosowanie analogiczne przepisy, jak do uzasadnienia stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1.

W opinii Spółki, również w przypadku, w którym dojdzie do przeniesienia własności Działek Wnioskodawcy na rzecz Miasta (oraz wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego i przeniesienia własności budowli zlokalizowanych na tych działkach – w zakresie działek objętych prawem użytkowania wieczystego) na podstawie Decyzji ZRID, po uprawomocnieniu się której Spółka zrzeknie się odszkodowania, dojdzie do nieodpłatnej dostawy towarów na podstawie art. 7 ust. 2 Ustawy o VAT.

Co prawda, w takiej sytuacji może pojawić się wątpliwość, czy jest to dostawa odpłatna (w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 2 Ustawy o VAT, skoro Decyzja ZRID będzie, obiektywnie przewidywała odszkodowanie) czy też dostawa nieodpłatna (w rozumieniu art. 7 ust. 2 Ustawy o VAT). Jednak w opinii Spółki, skoro na podstawie uzgodnień z Miastem, od samego początku rozpoczęcia procesu związanego z Inwestycją Drogową uzgodnionym pomiędzy stronami jest, że Spółka zrzeknie się odszkodowania, to w istocie - uwzględniając ekonomiczny charakter transakcji - dojdzie do nieodpłatnej dostawy.

Stanowisko takie potwierdzane jest w indywidualnych interpretacjach przepisów prawa podatkowego.

Dla przykładu w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 kwietnia 2021 r. o numerze 0111-KDIB3-2.4012.85.2021.2.SR za prawidłowe uznano stanowisko podatnika, zgodnie z którym „wywłaszczenie gruntów Spółki przez Gminę bez wynagrodzenia (w związku z obowiązkiem zrzeczenia się odszkodowania) stanowi nieodpłatne przekazanie towarów opodatkowane VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy VAT.”

Natomiast w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 24 kwietnia 2020 r. o numerze 0114-KDIP4-1.4012.19.2020.2.BS wskazano: „Z okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca zrzekł się całości przysługującego mu odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości (Działki) w celu spełnienia zadań publicznych (rozbudowa drogi powiatowej). Skoro zatem w przedmiotowej sprawie nie zostało/nie zostanie wypłacone odszkodowanie (wynagrodzenie), to nie wystąpiła/nie wystąpi odpłatna dostawa towarów (Działek) i w konsekwencji nie dokonano dostawy towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W okolicznościach wskazanych we wniosku, czynność przeniesienia własności nieruchomości (Działek) w związku z ich wywłaszczeniem pod drogę powiatową, może stanowić jedynie nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, o ile zostaną spełnione warunki, o których mowa w tym przepisie.”

3. Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 3

Zgodnie z art. 19a ust. 1 Ustawy o VAT: „Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.”

W ramach omawianego zdarzenia przyszłego należy przyjąć, że obowiązek podatkowy związany z planowaną nieodpłatną dostawą Działek Wnioskodawcy na rzecz Miasta powstaje na zasadach ogólnych, określonych w art. 19a ust. 1 Ustawy. Ponieważ, zgodnie z tym przepisem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą „dokonania dostawy towarów”, należy więc przeanalizować w którym momencie dojdzie do dostawy Działek Wnioskodawcy, rozumianej (na gruncie Ustawy o VAT) jako „przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel”.

W tym zakresie, zgodnie z utrwalonym poglądem, przez „przeniesienie prawa do rozporządzanie towarem jak właściciel” należy rozumieć przeniesienie ekonomicznego władztwa nad rzeczą oraz związanego z nim przeniesienia odpowiedzialności / ryzyka związanego z towarem. W ocenie Wnioskodawcy:

• w sytuacji, gdy do dostawy Działek Wnioskodawcy dojdzie w wyniku podpisania umowy darowizny pomiędzy Spółką oraz Miastem (oraz w zakresie działek objętych prawem użytkowania wieczystego - umowy zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego połączonej z darowizną zlokalizowanych na działce budowli) - do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel dojdzie w momencie zawarcia umowy z Miastem.
• Natomiast w sytuacji, gdy do dostawy Działek Wnioskodawcy dojdzie w wyniku wydania Decyzji ZRID, należy uznać, że przeniesienie prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel nastąpi co do zasady (z wyjątkiem opisanym poniżej) w momencie, w którym decyzja ta stanie się ostateczna.

W tym ostatnim zakresie, stanowisko takie zostało potwierdzone w indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 19 kwietnia 2021 r., nr 0111-KDIB3-2.4012.85.2021.2.SR, w której za prawidłowe uznano stanowisko podatnika, zgodnie z którym w przypadku, kiedy „wywłaszczenie gruntów Spółki przez Gminę bez wynagrodzenia stanowi nieodpłatne przekazanie towarów opodatkowane VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy VAT obowiązek podatkowy VAT powstaje w momencie uprawomocnienia się Decyzji”.

Stanowisko takie pośrednio potwierdza także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 marca 2019 r., sygn. I FSK 328/17), w którego uzasadnieniu wskazano: „(...) uwzględniając fakt, że proces przejęcia nieruchomości (2012 r.) oraz wypłaty odszkodowania (2015 r.) był rozciągnięty w czasie, nie sposób zgodzić się jednak ze stanowiskiem skarżącej, że dopiero z chwilą wypłaty odszkodowania doszło do dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. Wiodące znaczenie miało bowiem w tym przypadku przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na rzecz Miasta Gminy C., które nastąpiło, gdy decyzja z dnia 31 października 2012 r., zatwierdzająca projekt podziału nieruchomości stała się ostateczna. Wówczas bowiem jednostka samorządowa stała się właścicielem gruntów.”

Natomiast jeżeli Decyzji ZRID zostałby nadany rygor natychmiastowej wykonalności, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.

4. Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 4

Zgodnie z art. 29a ust. 1 Ustawy o VAT: „Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.”

Zgodnie z art. 29a ust. 2 Ustawy o VAT: „W przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie tej dostawy towarów.”

Z zacytowanych powyżej przepisów wynika, że w przypadku nieodpłatnych dostaw towarów (opodatkowanych VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy VAT), podatnik dokonujący przekazania powinien określić podstawę opodatkowania VAT uwzględniając następujące aspekty:

• podatnik powinien ustalić jaka byłaby cena netto (teoretycznego) nabycia przekazywanych towarów (ewentualnie koszt wytworzenia tych towarów, jeśli towary nie były nabywane),
• cena ta powinna być określona nie na podstawie cen historycznych (np. cen z daty nabycia przez podatnika), lecz na podstawie cen obowiązujących w dacie dokonania nieodpłatnej dostawy (czy też, bardziej precyzyjnie - z daty powstania obowiązku podatkowego).

W świetle powyższych uwag dotyczących zasad ustalania podstawy opodatkowania VAT, w przypadku nieodpłatnej dostawy towarów podlegającej opodatkowaniu oraz interpretacji przepisu art. 29a ust. 2 ustawy VAT, który ma zastosowanie w niniejszej sprawie, zdaniem Spółki, ustalenie podstawy opodatkowania VAT dla czynności polegającej na przeniesieniu przez Spółkę na rzecz Miasta w drodze darowizny lub też za zrzeczeniem się odszkodowania należy określić w oparciu o art. 29a ust. 2 ustawy VAT, czyli jako cenę nabycia (bez podatku) Działek Wnioskodawcy (wraz ze zlokalizowanymi na nich budowlami) określoną na dzień dokonania darowizny / uprawomocnienia się Decyzji, tj. cenę nabycia po której Działki Wnioskodawcy mogłoby zostać zakupione na normalnych warunkach rynkowych.

Stanowisko takie zostało potwierdzone np. w interpretacji indywidualnej z 19 kwietnia 2021 r. o nr 0111-KDIB3-2.4012.85.2021.2.SR.

5. Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 5

Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, „W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.”

Przepisy Ustawy VAT nie precyzują charakteru związku pomiędzy nabytymi towarami (podatkiem naliczonym), a czynnościami opodatkowanymi. Związek ten może być jednak bezpośredni - związany bezpośrednio z daną czynnością opodatkowaną (np. z konkretną sprzedażą) albo pośredni - związany z całokształtem funkcjonowania określonego podatnika. Należy przy tym wskazać, że formułując w art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Zatem, w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych. Ponadto, granicę w tak przyznanym podatnikom prawie do odliczenia podatku naliczonego określa art. 88 Ustawy o VAT, który stanowi katalog sytuacji, w ramach których ex lege podatnik nie będzie miał prawa do odliczenia VAT naliczonego (tzw. Przesłanki negatywne odliczenia).

Należy również podkreślić, że prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możność wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Zdaniem Spółki, w przypadku opisanym w ramach niniejszego wniosku istnieje związek pośredni pomiędzy wydatkami na przeprowadzenie Inwestycji Drogowej, a sprzedażą opodatkowaną będącą rezultatem realizacji rozbudowy fabryki.

Dla prawidłowego funkcjonowania rozbudowanej fabryki konieczne jest posiadanie odpowiedniej komunikacji z drogami publicznymi. Zapewnienie odpowiedniego i bezpiecznego połączenie z drogami publicznymi umożliwi pojazdom ciężkim dostarczającym oraz odbierającym towary odpowiednie dostęp do terenu fabryki, z terenu której spółka dokonuje dostaw towarów (podlegających podatkowi VAT). W ocenie Spółki istnieje w omawianym przypadku ogólny związek pomiędzy wydatkami na realizację Inwestycji Drogowej, a czynnościami opodatkowanymi VAT, które Spółka zamierza wykonywać w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazuje, że jego stanowisko w zakresie możliwości prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z tytułu nabywanych usług i towarów w związku z realizacją Inwestycji Drogowej znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego wydawanych przez organy podatkowe w analogicznych lub podobnych stanach faktycznych, przykładowo w:

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 kwietnia 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.214.2022.1.KO, w której wskazano: „Mając na uwadze okoliczności, że wydatki poniesione w celu zrealizowania Inwestycji drogowej i Zjazdów będą miały związek ze sprzedażą opodatkowaną, tj. realizacją przez Państwa Przedsięwzięcia deweloperskiego U polegającego na wybudowaniu budynków mieszkalnych i przebudowaniu istniejącego już budynku na budynek biurowousługowy, która będzie generować u Państwa sprzedaż opodatkowaną, to stwierdzić należy, że wydatki poniesione w celu zrealizowania Inwestycji drogowej i Zjazdów będą miały pośredni związek z prowadzeniem przez Państwa działalności gospodarczej generującej podatek należny. W przedmiotowej sprawie zachodzi zatem związek przyczynowo-skutkowy między wydatkami poniesionym na realizację Inwestycji drogowej i Zjazdów przekazanej następnie na rzecz Miasta oraz czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług Państwa w ramach działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży lokali mieszkalnych i usługowych w ramach transakcji podlegających opodatkowaniu VAT. Daje to podstawę do dokonania odliczeń podatku naliczonego przy ponoszeniu wydatków na budowę Inwestycji drogowej i Zjazdów”;
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 listopada 2021 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.686.2021.2.ASZ, w której stwierdzono: „Poniesione przez Wnioskodawcę wydatki związane z realizowaną inwestycją drogową będą ściśle związane z realizowaną przez niego Inwestycją - budową obiektu handlowego i jego późniejszym odpłatnym wynajmem. Wynajem obiektu handlowego będzie stanowić czynność opodatkowaną podatkiem VAT, a zatem wydatki poniesione na budowę infrastruktury drogowej będą wykorzystywane przez Spółkę do czynności generujących podatek należny. Oznacza to, że pomiędzy poniesionymi przez Spółkę wydatkami na budowę infrastruktury drogowej a wykonywanymi przez nią czynnościami opodatkowanymi występuje pośredni związek. Zapewnienie odpowiedniej drogi dojazdowej do obiektu handlowego jest warunkiem koniecznym do zrealizowania całej inwestycji. Powyższe daje podstawę Spółce do dokonania odliczeń podatku naliczonego przy ponoszeniu wydatków na budowę infrastruktury”;
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 maja 2021 r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.112.2021.3.ST, w której wskazano: „W przedmiotowej sprawie zachodzi zatem związek przyczynowo-skutkowy między wydatkami poniesionymi na realizację Infrastruktury przekazanej następnie na rzecz jednostek sektora publicznego oraz zakupem gruntu a czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług Wnioskodawcy wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży Nieruchomości oraz sporadycznie na wynajmie. Daje to podstawę do dokonania odliczeń podatku naliczonego przy ponoszeniu wydatków na budowę Infrastruktury oraz przy zakupie gruntu. Jednak prawo to będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, o których mowa w art. 88. Podsumowując, Spółka ma/będzie miała prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków bezpośrednich i pośrednich ponoszonych w związku z budową Infrastruktury oraz nabyciem gruntu, przekazywanych nieodpłatnie na rzecz jednostek sektora publicznego”;
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 stycznia 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.692.2020.1.EK, w której uznano, iż: „(...) należy wskazać, że pomiędzy wydatkami poniesionymi na realizację Inwestycji Drogowej a czynnościami opodatkowanymi VAT istnieje związek przyczynowo-skutkowy. Jak wynika z opisu zdarzenia, realizacja Inwestycji Drogowej odbywa się wyłącznie w związku z Inwestycją Mieszkaniową - inwestycja jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania Inwestycji Mieszkaniowej, brak odpowiedniego połączenia z siecią dróg publicznych uniemożliwiałby lub utrudniał korzystanie z Inwestycji Mieszkaniowej, co w konsekwencji oznaczałoby znacznie niższą wartość rynkową inwestycji i możliwy do uzyskania przychód ze sprzedaży lokali mieszkalnych i usługowych. Zatem wybudowanie Inwestycji Drogowej będzie służyć zapewnieniu możliwości wykonywania przez Wnioskodawcę w przyszłości czynności opodatkowanych, polegających na sprzedaży wybudowanych lokali mieszkalnych i usługowych. Wobec tego w niniejszej sprawie zostaną spełnione podstawowe warunki uprawniające do odliczenia podatku od towarów i usług, określone w art. 86 ust. 1 ustawy, ponieważ wydatki ponoszone w związku ww. Inwestycją Drogową są konieczne w prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej i mają związek z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT.

Oznacza to więc, że Wnioskodawcy przysługiwać będzie pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z tytułu nabywanych usług i towarów w związku z realizacją Inwestycji Drogowej.

6. Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 6

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, „Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.”

Zgodnie z art. 8 ust. 2 Ustawy o VAT, „Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.”

Zgodnie z art. 91 ust. 2 Ustawy o VAT: „W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.”

Natomiast zgodnie z art. 91 ust. 4 Ustawy o VAT: „W przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.”

Zgodnie z art. 94 ust. 7a oraz 7b Ustawy o VAT: „W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.

7b. W przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.”

Zgodnie z art. 29a ust. 17 Ustawy o VAT, „W przypadku, gdy podstawa opodatkowania uległa zwiększeniu, korekty tej podstawy dokonuje się w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania.”

Omawiając stanowisko Wnioskodawcy w zakresie omawianego pytania należy przede wszystkim wskazać, że obiekty składające się na Inwestycję Drogową, jako na inwestycję realizowaną na działkach, które będą własnością Miasta nie mogą być przedmiotem odrębnej własności gdyż w momencie wykonania Inwestycji Drogowej staną się ona z mocy prawa własnością Miasta, tj. Wnioskodawca nie będzie w żadnym momencie właścicielem efektów Inwestycji Drogowej i nie będzie mógł nimi swobodnie rozporządzać.

Tym samym, zgodnie z powszechną praktyką organów podatkowych (przykłady interpretacji wskazywane są poniżej), przekazanie nakładów w ramach Inwestycji Drogowej Miastu nie będzie traktowane jako dostawa towarów realizowana przez Spółkę. W konsekwencji, jeśli nieodpłatne przekazanie nakładów poniesionych przez Spółkę w związku z realizacją Inwestycji Drogowej nie będzie stanowiło dostawy towarów, należy rozważyć czy będzie ono mogło zostać uznane za świadczenie usług w rozumieniu Ustawy o VAT.

Analiza regulacji art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, prowadzi do wniosku, iż „usługa” w rozumieniu przepisów ustawy VAT może wystąpić w sytuacji, gdy mamy do czynienia ze „świadczeniem”. Świadczeniem z kolei jest każde zachowanie obejmujące zarówno określone działanie, tzn. podjęcie określonych aktywnych zachowań na rzecz innego podmiotu, jak również powstrzymanie się od działania, tzn. nieczynienie, zaniechanie bądź tolerowanie. Aby dane świadczenie uznać za konstytuujące „usługę” w rozumieniu regulacji VAT konieczne jest dodatkowo wystąpienie związku prawnego między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego świadczenie to jest realizowane. Należy również zauważyć, że co do zasady warunkiem uznania danego świadczenia za czynność opodatkowaną podatkiem VAT jako usługi, jest jego odpłatność. W kontekście powyższego należy jednak przypomnieć okoliczność, że samo przekazanie nakładów poniesionych w związku z realizacją Inwestycji Drogowej nie będzie wiązało się z otrzymaniem jakiegokolwiek wynagrodzenia od Miasta na rzecz Spółki.

Mając na uwadze powyższe, uznać należy, że w przedmiotowej sprawie nieodpłatne przekazanie Miastu nakładów poniesionych w związku z realizacją Inwestycji Drogowej przez Spółkę będzie mogło stanowić jedynie nieodpłatne świadczenie usług.

Nieodpłatne świadczenie usług w ściśle określonych przypadkach może podlegać opodatkowaniu VAT. Są to sytuacje określone w art. 8 ust. 2 pkt 2 Ustawy o VAT, takie jak między innymi nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, czy też wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Wobec powyższego, w przedmiotowej sprawie przekazanie nakładów poniesionych na rzecz Miasta nie będzie stanowiło nieodpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 Ustawy o VAT - a więc takiego rodzaju nieodpłatnego świadczenia usług, które zgodnie z przepisami Ustawy o VAT stanowi czynność opodatkowana tym podatkiem.

Kluczowym argumentem rozstrzygającym jest tutaj fakt związku czynności z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Jak wskazano powyżej, realizacja Inwestycji Drogowej jest istotna do realizacji inwestycji polegającej na rozbudowie fabryki i wobec tego jej przeprowadzenie przez Wnioskodawcę niewątpliwie ma bezpośredni związek z prowadzoną działalnością.

Mając na uwadze powyższe, czynność nieodpłatnego przekazania nakładów poniesionych w związku z realizacją Inwestycji Drogowej na rzecz Miasta pozostaje poza zakresem obowiązywania ustawy o VAT, jako nieodpłatna czynność mająca związek z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy.

Spółka wskazuje, iż kwestia traktowania czynności nieodpłatnego przekazania nakładów na podmiot udostępniający grunt w związku z realizowaną inwestycją jako czynności niepodlegającej opodatkowaniu VAT znajduje potwierdzenie m.in. w:

• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 lutego 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-2.4012.9.2023.1.AA, w której odstąpiono od uzasadnienia prawnego, uznając jednocześnie za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku, zgodnie z którym: „warunek, o którym mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 Ustawy o VAT nie zostanie spełniony i nieodpłatne przeniesienie przez Inwestora nakładów poniesionych przez niego w ramach realizacji Inwestycji drogowej na rzecz Zarządcy drogi, a także nieodpłatne przeniesienie przez Inwestora Autorskich praw majątkowych oraz Praw rękojmi i gwarancji na Zarządcę drogi nie będzie stanowiło czynności podlegających opodatkowaniu VAT”;
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 kwietnia 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.214.2022.1.KO, w której stwierdzono: „(...) nieodpłatne przekazanie na własność Miasta nakładów związanych z realizacją Inwestycji drogowej i Zjazdów, stanowić będzie nieodpłatne świadczenie usług, jednakże czynność ta nie będzie spełniała wskazanej w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy przesłanki do objęcia jej opodatkowaniem. Aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu - jak wskazano - świadczenie tych usług musi się odbyć bez związku z potrzebami prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. W przedmiotowej sprawie nieodpłatne przekazanie nakładów związanych z Inwestycją drogową i Zjazdami będzie miało związek z prowadzoną działalnością gospodarczą Państwa. Inwestycja drogowa i Zjazdy są konieczne w celu zapewnienia odpowiedniego dostępu do Nieruchomości U, a w konsekwencji ich realizacja doprowadzi do zwiększenia atrakcyjności Nieruchomości U, która będzie przez Spółkę wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej. Podsumowując, nieodpłatne przekazanie Miastu Inwestycji drogowej i Zjazdów, położonych na gruntach będących w użytkowaniu wieczystym Miasta, nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”;
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 listopada 2021 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.686.2021.2.ASZ, w której wskazano: „(...) wybudowanie przedmiotowej drogi dojazdowej jest niezbędnym elementem do prawidłowej eksploatacji nowopowstającego obiektu handlowego. Brak przedmiotowej drogi dojazdowej natomiast uniemożliwiłby prawidłowe funkcjonowanie, korzystanie oraz eksploatację budowanej nieruchomości, do których dostęp i prawidłowy dojazd powinien być zapewniony przez cały czas ich funkcjonowania. Wnioskodawca argumentuje, że prawidłowy dojazd do Inwestycji jest również jednym z podstawowych czynników mających zapewnić bezpieczeństwo korzystania z nowopowstającego obiektu handlowego oraz jego późniejszej eksploatacji. W konsekwencji niezapewnienie przedmiotowej infrastruktury drogowej uniemożliwi Spółce kompleksową realizację Inwestycji oraz prowadzenie działalności związanej z jej późniejszym wynajmem. Wybudowanie przedmiotowej infrastruktury drogowej umożliwi tym samym prowadzenie działalności gospodarczej przez Spółkę oraz uzyskiwanie w przyszłości przychodów z inwestycji (opodatkowanych podatkiem VAT). Odnosząc się do przedstawionych przez Wnioskodawcę informacji należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku przesłanka braku związku nieodpłatnego świadczenia usług z potrzebami prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej nie jest spełniona. W konsekwencji, nieodpłatne przekazanie inwestycji drogowej nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem, ponieważ nie są spełnione warunki, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy. Z okoliczności przedstawionych przez Wnioskodawcę wynika, że przedmiotowe świadczenie ma związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Zatem nieodpłatne przekazanie na rzecz Miasta infrastruktury drogowej wykonanej przez Spółkę na gruncie Miasta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”;
• interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 maja 2021 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.132.2021.3.AW, w której wskazano, że: „(...) nieodpłatne przekazanie nakładów związanych z Infrastrukturą będzie miało związek z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy. Infrastruktura jest konieczna w celu zapewnienia odpowiedniego dostępu do nieruchomości i właściwego ich skomunikowania z drogami publicznymi, a w konsekwencji jej realizacja doprowadzi do zwiększenia atrakcyjności Nieruchomości, która będzie przez Spółkę wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej. Podsumowując, nieodpłatne przekazanie jednostkom sektora publicznego Infrastruktury, położonej na gruncie należącym do jednostek sektora publicznego, nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe”.

Tym samym, nieodpłatne przekazanie Miastu nakładów poniesionych w związku z realizacją Inwestycji Drogowej nie będzie stanowiło czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.

Jednocześnie, w opinii Wnioskodawcy, okoliczność przekazania Inwestycji Drogowej na rzecz Miasta nie spowoduje konieczności skorygowania odliczenia podatku VAT z faktur otrzymanych od Wykonawcy Prac, w szczególności na podstawie art. 91 Ustawy o VAT. Korekty przewidziane w tym przepisie dotyczą bowiem zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług z działalności opodatkowanej VAT na działalność zwolnioną z VAT.

Jednocześnie, przekazanie Inwestycji Drogowej na rzecz Miasta nie będzie stanowiło okoliczności, która skutkowałaby zwiększenia podstawy opodatkowania (np. na podstawie art. 29a ust. 17 Ustawy o VAT) z tytułu dokonywanych przez Spółkę czynności opodatkowanych. Raz jeszcze należy podkreślić, że Spółka nie otrzyma od Miasta wynagrodzenia za przekazane nakłady.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:

• nieprawidłowe w zakresie ustalenia czy obowiązek podatkowy powstanie w momencie nadania Decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności,
• prawidłowe w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z przywołanego art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto należy wskazać, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Z pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy, zaś w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy:

Zatem opodatkowaniu podatkiem VAT podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Powyższe oznacza, że przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika w formie darowizny uznaje się za odpłatną dostawę towarów, o ile podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie towarów nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT i nie będzie rodziło obowiązków w zakresie podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, niespełnienie powyższego warunku jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów – w świetle brzmienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy, bez względu na cel, na który zostały one przekazane.

Ponadto, usługa o charakterze nieodpłatnym, tj. w ramach której odbiorca świadczenia nie jest obowiązany do żadnego świadczenia ekwiwalentnego na rzecz świadczącego usługę, może podlegać opodatkowaniu, jeżeli świadczenie usługi nastąpi dla celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Jednocześnie, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 311), zwanej dalej ustawą o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Stosownie do art. 11a ust. 2a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W myśl art. 11f ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Jak stanowi art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Zgodnie z art. 17 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Stosownie do art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Z powołanych przepisów wynika zatem, że istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa do nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Jeśli zatem wywłaszczenie lub przymusowa sprzedaż następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo właścicielem trzech fabryk zlokalizowanych w Polsce. Jedną z tych fabryk jest fabryka zlokalizowana w (...), w której produkowane są produkty spożywcze.

Podjęli Państwo decyzję o rozbudowie fabryki w (...), w wyniku czego fabryka ta istotnie zwiększy swoje moce produkcyjne. Zakładanym jest, że rozbudowa fabryki przełoży się bezpośrednio na wzrost wartości sprzedaży (na gruncie podatku VAT).

W związku z rozbudową fabryki, niezbędna jest realizacja inwestycji drogowej polegającej na przebudowie układu komunikacyjnego w ciągu drogi publicznej w (...) (Inwestycja Drogowa).

Inwestycja Drogowa będzie polegała na budowie ronda wraz z infrastrukturą techniczną, które umożliwi wjazd oraz wyjazd z działek gruntu, na których będzie zlokalizowana rozbudowana fabryka. Realizacja tej Inwestycji jest niezbędna, między innymi, aby zapewnić odpowiedni dostęp dla pojazdów ciężkich przywożących półprodukty oraz odbierających produkty z rozbudowanej fabryki. Przeprowadzenie Inwestycji Drogowej ma więc bezpośredni związek z opisaną powyżej rozbudową fabryki w (...).

W ramach Inwestycji Drogowej zostaną wykonane m.in. następujące prace: budowa jezdni (składającej się na rondo) (w tym wyburzenie, lub częściowe wyburzenie obecnie znajdujących się na terenie Inwestycji Drogowej budowli), budowa obustronnego chodnika z płyt betonowych, budowa odwodnienia, budowa kanału technologicznego, budowa oświetlenia, wycinka drzew, urządzenie zieleni.

Zgodnie z uzgodnieniami z Miastem reprezentowanym przez Zarząd Dróg Miejskich w (...), ciężar przeprowadzania Inwestycji Drogowej (w tym ciężar ekonomiczny tej inwestycji) będzie spoczywał wyłącznie na Państwu, jako na inwestorze planowanej rozbudowy fabryki. W tym zakresie, do Państwa obowiązków będzie należało m.in. opracowanie projektu budowlanego dla Inwestycji Drogowej, opracowanie projektu tymczasowej i docelowej organizacji ruchu, opracowanie projektów budowlanych i wykonawczych branżowych niezbędnej dla budowy nowych i przebudowy istniejących, kolizyjnych uzbrojeń (w przypadku takiej konieczności), opracowanie kompleksowej dokumentacji z branży zieleni; uzyskanie niezbędnych opinii i uzgodnień (np. w zakresie odwodnienia, zieleni, oświetlenia, kanału technologicznego, organizacji ruchu, nowych uzbrojeń infrastruktury technicznej oraz wynikających z usuwania kolizji).

Od strony przepisów prawa budowlanego, zakłada się, że realizacja Inwestycji Drogowej nastąpi w oparciu o ustawę z 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Specustawa).

Zgodnie ze Specustawą, rozbudowa drogi publicznej może nastąpić po wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (Decyzja ZRID). Decyzja ta zastępuje m.in. decyzję o pozwoleniu na budowę, decyzję dotyczącą podziału nieruchomości czy decyzję wywłaszczeniową (tj. pozbawiającą prawa do nieruchomości przeznaczonych pod projektowaną drogę poprzednich właścicieli), co przyśpiesza procedurę przygotowania i realizacji takich inwestycji. Możliwym jest, że Decyzji ZRID zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Zgodnie ze Specustawą, nadanie Decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności oznacza zobowiązanie do niezwłocznego wydania nieruchomości.

Inwestycja Drogowa będzie realizowana:

a)częściowo na działkach gruntu, których obecnym właścicielem jest Miasto (i których Państwo nie są użytkownikiem wieczystym);

b)częściowo na działkach (lub częściach działek) gruntu, których obecnym właścicielem/współwłaścicielem lub użytkownikiem wieczystym są Państwo, przy czym w zakresie tych działek, których użytkownikiem wieczystym są Państwo, ich właścicielem jest Miasto (Działki Wnioskodawcy) oraz

c)częściowo na działkach (lub częściach działek), których obecnym właścicielem/ współwłaścicielem lub użytkownikiem wieczystym są inne niż Państwo oraz Miasto podmioty (Działki Podmiotów Trzecich).

Na Działki Wnioskodawcy składają się trzy działki gruntu:

1)Działka nr 1- jest to działka, będąca Państwa własnością, dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

2)Działka nr 2 - jest to działka, której właścicielem jest Miasto, zaś Państwo są jej użytkownikiem wieczystym. Dla działki prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

3)Działka nr 3 - jest to działka, której właścicielem jest Miasto, zaś współużytkownikiem wieczystym są Państwo. Dla działki prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

Przed rozpoczęciem prac budowlanych związanych z Inwestycją Drogową, Działki Wnioskodawcy oraz Działki Podmiotów Trzecich (lub odpowiednie części tych działek), jako przeznaczone pod projektowaną drogę, staną się własnością Miasta (zaś w zakresie tych działek, które obecnie są już własnością Miasta, jednak na których ustanowiono prawo użytkowania wieczystego - prawo użytkowania wieczystego efektywnie wygaśnie). Przy czym, ponieważ Miasto nie ma możliwości / nie jest zainteresowane odkupieniem tych działek, na mocy stosownych ustaleń uzgodniono, że warunkiem przeprowadzenia Inwestycji Drogowej będzie przekazanie na rzecz Miasta („przekazane” w takim znaczeniu, że ich wyłącznym właścicielem stanie się Miasto, zaś istniejące prawa użytkowania wieczystego wygasną), Działek Wnioskodawcy oraz Działek Podmiotów Trzecich, w sposób niepowodujący żadnych obciążeń finansowych po stronie Miasta.

W tym zakresie, przeniesienie prawa własności / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy (lub części Działek Wnioskodawcy) nastąpi:

• albo, jeszcze przed wydaniem decyzji ZRID, w drodze umowy darowizny / umowy nieodpłatnego zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego nieruchomości (wraz z umową darowizny zlokalizowanych na nich budowali) na rzecz Miasta.
• albo, alternatywnie, bezpośrednio na podstawie decyzji ZRID. W takim przypadku z dniem, w którym Decyzja ZRID stanie się ostateczna, wszystkie Działki Wnioskodawcy (lub odpowiednie części Działek Wnioskodawcy) przeznaczone pod Inwestycję Drogową z mocy prawa staną się własnością miasta lub/i nastąpi wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego do tych działek i Miasto stanie się właścicielem zlokalizowanych na nich naniesień.

W takim przypadku, zgodnie ze Specustawą, podmiot, który wydaje decyzję ZRID ma także obowiązek wydać (w odrębnym postępowaniu) decyzję ustalającą wysokość odszkodowania. Wszczęcie takiego postępowania odszkodowawczego następuje z urzędu. Wysokość odszkodowania ustala się na podstawie wartości rynkowej nieruchomości, uwzględniając stan i wartość nieruchomości (według stanu nieruchomości w dniu wydania Decyzji ZRID oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania). Przy czym, w takim przypadku po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, zrzekną się Państwo należnego jej odszkodowania. Efektywnie więc, przekazanie Działek Wnioskodawcy na rzecz Miasta nastąpi bez otrzymania przez Państwa wynagrodzenia.

Jednocześnie, zobowiążą się Państwo do zwrotu na rzecz Miasta kwoty wypłaconych przez Miasto na rzecz właścicieli/użytkowników wieczystych Działek Podmiotów Trzecich odszkodowań związanych z przeniesieniem na rzecz Miasta Działek Podmiotów Trzecich.

Zarówno w pierwszym przypadku (w którym dojdzie do darowizny/zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego na podstawie umowy cywilnoprawnej) jak również w drugim przypadku (Miasto stanie się wyłącznym właścicielem tej części Działek Wnioskodawcy, na których ma być wybudowana Inwestycja Drogowa, zaś prawo użytkowania wieczystego do tych działek wygaśnie na podstawie decyzji administracyjnej i dojdzie do zrzeczenia się odszkodowania za przejętą część Działek Wnioskodawcy), przekazanie Działek nastąpi efektywnie nieodpłatnie (nie Państwo otrzyma żadnego wynagrodzenia). Takie ustrukturyzowanie przeprowadzenia Inwestycji Drogowej jest w praktyce niezbędne, aby Inwestycja Drogowa mogła być w ogóle zostać realizowana (Miasto nie byłoby zainteresowane odpłatnym nabyciem Działek Wnioskodawcy oraz Działek Podmiotów Trzecich).

Po dokonaniu opisanego powyżej przekazania Działek Wnioskodawcy oraz Działek Podmiotów Trzecich, Miasto (Zarząd Dróg Miejskich w (...)), udostępni tymczasowo Państwu, jako inwestorowi inwestycji budowlanej polegającej na rozbudowie fabryki zarówno działki które były już własnością miasta, jak również przekazane na jego rzecz Działki Wnioskodawcy oraz Działki Podmiotów Trzecich na potrzeby realizacji Inwestycji Drogowej.

Prace budowlane w ramach realizacji Inwestycji Drogowej rozpoczną się już więc w momencie, kiedy to Miasto będzie właścicielem wszystkich działek gruntu, na której realizowana będzie Inwestycja Drogowa.

Po tym, jak Decyzja ZRID stanie się ostateczna, przystąpią Państwo do realizacji Inwestycji Drogowej. W tym zakresie, zlecą Państwo wykonanie stosowne prac budowlanych przedsiębiorstwu budowlanemu (Wykonawca Prac), który za wykonanie prac będzie obciążał Państwa fakturami dokumentującymi świadczenie usług budowlanych, z naliczonym podatkiem VAT.

Po zakończeniu Inwestycji Drogowej, przekazanie nakładów na wszystkich działkach na których zrealizowana została Inwestycja Drogowa zostanie komisyjnie przekazane przez Państwa na rzecz miasta. Przekazanie nastąpi na podstawie protokołu odbioru. Wraz z przekazaniem, przeniosą Państwo na rzecz Zarządu Dróg Miejskich działających w imieniu Prezydenta Miasta całość autorskich praw majątkowych i zależnych do projektu budowlanego, komplet dokumentów związanych z realizacją Inwestycji Drogowej, prawo do gwarancji jakości i rękojmi udzielonej przez Wykonawcę Prac (i jego podwykonawców) wraz z zabezpieczeniem gwarancji (np. kaucją, gwarancją bankową itp).

Przekazanie to nastąpi nieodpłatnie (Państwo, jako inwestor nie będą żądali żadnego wynagrodzenia za poniesione nakłady i nie będą dochodzili zwrotu poniesionych kosztów związanych z realizacją Inwestycji Drogowej oraz zrzekną się wszelkich roszczeń w stosunku do Miasta, w tym do Zarządu Dróg Miejskich z tego tytułu).

Przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia Działek Wnioskodawcy. Ponadto, przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia/wybudowania budowli znajdujących się na Działkach Wnioskodawcy.

Realizowana przez Państwa Inwestycja Drogowa będzie związana z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą, w ramach której wykonują Państwo wyłącznie czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, które nie korzystają ze zwolnienia od podatku.

Państwa wątpliwości dotyczą między innymi ustalenia, czy dokonanie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) przez Państwa darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których przysługuje Państwu prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatne zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego) na rzecz Miasta będzie stanowiło nieodpłatną dostawę towarów na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy (pytanie nr 1) oraz ustalenia, czy przeniesienie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy na podstawie Decyzji ZRID, po uprawomocnieniu się której zrzekną się Państwo odszkodowania, będzie stanowiło nieodpłatną dostawę na podstawie art. 7 ust. 2 Ustawy (pytanie nr 2).

W odniesieniu do Państwa wątpliwości wskazać należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów (przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), jak również nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego towaru lub jego części składowych. Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie tych towarów pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać opodatkowania ich dostawy).

W analizowanej sprawie przeniesienie prawa własności / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy (lub części Działek Wnioskodawcy) nastąpi: albo jeszcze przed wydaniem decyzji ZRID, w drodze umowy darowizny / umowy nieodpłatnego zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego nieruchomości (wraz z umową darowizny zlokalizowanych na nich budowali) na rzecz Miasta albo alternatywnie, bezpośrednio na podstawie decyzji ZRID. W takim przypadku z dniem, w którym Decyzja ZRID stanie się ostateczna, wszystkie Działki Wnioskodawcy (lub odpowiednie części Działek Wnioskodawcy) przeznaczone pod Inwestycję Drogową z mocy prawa staną się własnością miasta lub/i nastąpi wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego do tych działek i Miasto stanie się właścicielem zlokalizowanych na nich naniesień. Przy czym, po uprawomocnieniu się decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, zrzekną się Państwo należnego jej odszkodowania. Efektywnie więc, przekazanie Działek Wnioskodawcy na rzecz Miasta nastąpi bez otrzymania przez Państwa wynagrodzenia.

Zarówno w pierwszym przypadku (w którym dojdzie do darowizny/zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego na podstawie umowy cywilnoprawnej), jak również w drugim przypadku (Miasto stanie się wyłącznym właścicielem tej części Działek Wnioskodawcy, na których ma być wybudowana Inwestycja Drogowa, zaś prawo użytkowania wieczystego do tych działek wygaśnie na podstawie decyzji administracyjnej i dojdzie do zrzeczenia się odszkodowania za przejętą część Działek Wnioskodawcy), przekazanie Działek nastąpi efektywnie nieodpłatnie (nie otrzymają Państwo żadnego wynagrodzenia).

Jednocześnie z opisu sprawy wynika, że przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia Działek Wnioskodawcy. Ponadto, przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia/wybudowania budowli znajdujących się na Działkach Wnioskodawcy. 

Zatem mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku dokonanie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) przez Państwa darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których przysługuje Państwu prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatne zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego) na rzecz Miasta, jak również przeniesienie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy na podstawie Decyzji ZRID, po uprawomocnieniu się której zrzekną się Państwo odszkodowania będzie stanowić nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy.

W rozpatrywanej sprawie dokonanie darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których przysługuje Państwu prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatne zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego), a także przeniesienie zlokalizowanych na tych działkach budowli nastąpi nieopłatnie.

Ponadto przeniesienie własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy, a także przeniesienie zlokalizowanych na tych działkach budowli na podstawie Decyzji ZRID należy uznać za czynność nieopłatną, gdyż w rzeczywistości nie otrzymają Państwo żadnego wynagrodzenia z tytułu przeniesienia własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy (po uprawomocnieniu się Decyzji ZRID zrzekną się Państwo odszkodowania).

Jednocześnie wskazali Państwo, że przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia Działek Wnioskodawcy oraz przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia/wybudowania budowli znajdujących się na Działkach Wnioskodawcy. 

Zatem należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku zostaną spełnione przesłanki wskazane w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Tym samym w rozpatrywanej sprawie dokonanie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) przez Państwa darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których przysługuje Państwu prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatne zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego) na rzecz Miasta, jak również przeniesienie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy na podstawie Decyzji ZRID, po uprawomocnieniu się której zrzekną się Państwo odszkodowania będzie stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 oraz pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy w odniesieniu do czynności, których dotyczy pytanie nr 1 oraz nr 2, obowiązek podatkowy w podatku VAT powstanie w momencie (a) zawarcia umowy darowizny oraz zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego - w zakresie, którego dotyczy pytanie nr 1 lub (b) uprawomocnienia się Decyzji ZRID, lub w przypadku gdyby Decyzji ZRID nadano rygor natychmiastowej wykonalności – w momencie nadania Decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności - w zakresie, którego dotyczy pytanie nr 2 (pytanie nr 3).

Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 19a ust. 8 ustawy:

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

Ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego wymaga od wykonawcy danej usługi prawidłowego określenia momentu jej wykonania. Ustawa nie definiuje tego momentu, ani w żaden sposób nie precyzuje, jakimi kryteriami należy posługiwać się dla jego określenia. Jednakże przyjąć należy, że momentem wykonania usługi jest moment faktycznego wykonania wszystkich działań i czynności składających się na daną usługę. Zatem, usługa jest wykonana, gdy usługodawca zrealizował wszystkie czynności składające się na określony rodzaj usług. Należy zaznaczyć, że o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter. Jednocześnie podkreślić należy, że ustalenie zakresu świadczonej usługi i w konsekwencji momentu jej wykonania powinno następować w sposób obiektywny.

Z cytowanych powyżej przepisów wynika, że co do zasady obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Natomiast w sytuacji, gdy przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi podatnik otrzyma całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Zatem z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego.

Powyższy przepis art. 19a ust. 1 ustawy formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

Natomiast na podstawie art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy:

Stosownie natomiast do treści art. 19a ust. 6 ustawy:

Z uwagi na fakt, że w rozpatrywanej sprawie w przypadku gdy przeniesienie własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy nastąpi na podstawie Decyzji ZRID zrzekną się Państwo odszkodowania, nie dojdzie do przeniesienia prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, a tym samym przepis art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy nie będzie miał zastosowania w analizowanej sytuacji.

W konsekwencji w rozpatrywanej sprawie moment powstania obowiązku podatkowego należy ustalić zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z powołanego powyżej art. 19a ust. 1 ustawy.

Zatem mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w przypadku dokonania przez Państwa darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których przysługuje Państwu prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatnego zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego) (pytanie nr 1) obowiązek podatkowy powstanie w momencie zawarcia umowy darowizny oraz w momencie zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego, zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy.

Natomiast w przypadku przeniesienia własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy na podstawie Decyzji ZRID, po uprawomocnieniu się której zrzekną się Państwo odszkodowania (pytanie nr 2) obowiązek podatkowy powstanie w momencie uprawomocnienia się Decyzji ZRID, na podstawie art. 19a ust. 1 ustawy.

Jednocześnie należy wskazać, że także w przypadku gdyby Decyzji ZRID nadano rygor natychmiastowej wykonalności obowiązek podatkowy powstanie w momencie uprawomocnienia się Decyzji ZRID, gdyż Decyzji ZRID, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności nie należy utożsamiać z decyzją ostateczną (rygor natychmiastowej wykonalności nadaje się decyzji nieostatecznej, wobec której może toczyć się postępowanie odwoławcze).

Zatem nie można zgodzić się z Państwem, że jeżeli Decyzji ZRID zostałby nadany rygor natychmiastowej wykonalności, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie ustalenia czy obowiązek podatkowy powstanie w momencie zawarcia umowy darowizny oraz w momencie zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego, a także ustalenia czy obowiązek podatkowy powstanie w momencie uprawomocnienia się Decyzji ZRID należało uznać za prawidłowe.

Natomiast Państwa stanowisko w zakresie ustalenia czy obowiązek podatkowy powstanie w momencie nadania Decyzji ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności należało uznać za nieprawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą także ustalenia, czy w odniesieniu do czynności, których dotyczy pytanie nr 1 oraz pytanie nr 2 prawidłowe jest stanowisko Spółki, że podstawę opodatkowania VAT z tytułu tej czynności należy określić w oparciu o art. 29a ust. 2 ustawy VAT, czyli należy uwzględnić wartość po jakiej Działki Wnioskodawcy mogłyby zostać nabyte (bez podatku) na datę powstania obowiązku podatkowego związanego z ich dostawą (pytanie nr 4).

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 29a ust. 2 ustawy:

W myśl art. 29a ust. 6 ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że w przypadku, gdy ma miejsce nieodpłatna dostawa towarów spełniająca warunki dla zrównania jej z dostawą odpłatną, podlegającą opodatkowaniu na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest cena nabycia lub koszt wytworzenia towaru określone w momencie dostawy towaru, tj. w momencie jego przekazania. Oznacza to, że podstawą opodatkowania jest wprawdzie cena nabycia lub koszt wytworzenia towaru, lecz skorygowana na dzień, w którym dochodzi do nieodpłatnego przekazania przedmiotowych towarów.

Jak ustalono powyżej, w rozpatrywanej sprawie dokonanie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) przez Państwa darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których przysługuje Państwu prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatne zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego) na rzecz Miasta, jak również przeniesienie (przed rozpoczęciem prac związanych z Inwestycją Drogową) własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy na podstawie Decyzji ZRID, po uprawomocnieniu się której zrzekną się Państwo odszkodowania będzie stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Zatem w analizowanym przypadku podstawę opodatkowania należy ustalić na podstawie art. 29a ust. 2 ustawy, tzn. podstawą opodatkowania będzie cena nabycia towarów rozumiana jako cena zaktualizowana na moment dokonania nieodpłatnego przekazania towaru, czyli cena jaką nabywca zapłaciłby za nabyty towar w dniu jego nieodpłatnego przekazania.

Tym samym w przypadku dokonania przez Państwa darowizny prawa własności Działek Wnioskodawcy (lub - w zakresie działek, co do których przysługuje Państwu prawo użytkowania wieczystego - nieodpłatnego zrzeczenia się prawa użytkowania wieczystego) na rzecz Miasta, jak również przeniesienia własności Działek Wnioskodawcy / wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego Działek Wnioskodawcy na podstawie Decyzji ZRID, po uprawomocnieniu się której zrzekną się Państwo odszkodowania, które będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy – za podstawę opodatkowania powinni Państwo przyjąć cenę, za jaką Miasto nabyłoby towary stanowiące przedmiot przeniesienia, ustaloną w momencie wydania (przekazania) towarów na rzecz Miasta, niezawierającą kwoty podatku należnego.

Zatem zgodzić należy się z Państwem, że ustalenie podstawy opodatkowania VAT dla czynności polegającej na przeniesieniu przez Państwa na rzecz Miasta w drodze darowizny lub też za zrzeczeniem się odszkodowania należy określić w oparciu o art. 29a ust. 2 ustawy, czyli jako cenę nabycia (bez podatku) Działek Wnioskodawcy (wraz ze zlokalizowanymi na nich budowlami) określoną na dzień dokonania darowizny / uprawomocnienia się Decyzji, tj. cenę nabycia, po której Działki Wnioskodawcy mogłoby zostać zakupione na normalnych warunkach rynkowych.

Zatem Państwa stanowiskom w zakresie pytania nr 4 należało uznać za prawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy mają Państwo prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących nabycie usług budowlanych dotyczących realizacji Inwestycji Drogowej, które otrzymają Państwo od Wykonawcy Prac (pytanie nr 5).

 Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy:

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możliwość wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi. Przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa - mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu. Najczęściej do wydatków mających pośredni wpływ na wykonywanie czynności opodatkowanych zalicza się koszty reprezentacji i reklamy, wydatki związane z udziałem w targach, konferencjach, koszty doradztwa podatkowego itp.

Podkreślić należy, iż ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy należy wskazać, że pomiędzy wydatkami poniesionymi na realizację Inwestycji Drogowej a czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług istnieje związek przyczynowo-skutkowy.

Jak wynika z opisu sprawy, w związku z rozbudową fabryki, niezbędna jest realizacja inwestycji drogowej polegającej na przebudowie układu komunikacyjnego w ciągu drogi publicznej. Inwestycja Drogowa będzie polegała na budowie ronda wraz z infrastrukturą techniczną, które umożliwi wjazd oraz wyjazd z działek gruntu, na których będzie zlokalizowana rozbudowana fabryka. Realizacja tej Inwestycji jest niezbędna, między innymi, aby zapewnić odpowiedni dostęp dla pojazdów ciężkich przywożących półprodukty oraz odbierających produkty z rozbudowanej fabryki. Przeprowadzenie Inwestycji Drogowej ma bezpośredni związek z rozbudową fabryki w (...). Rozbudowa fabryki przełoży się bezpośrednio na wzrost wartości sprzedaży (na gruncie podatku VAT).

Ponadto wskazali Państwo, że realizowana przez Państwa Inwestycja Drogowa będzie związana z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą, w ramach której wykonują Państwo wyłącznie czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, które nie korzystają ze zwolnienia od podatku.

Wobec powyższego w niniejszej sprawie zostanie spełniony podstawowy warunek uprawniający do odliczenia podatku od towarów i usług, określone w art. 86 ust. 1 ustawy, ponieważ wydatki ponoszone w związku z ww. Inwestycją Drogową są konieczne w prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej i mają związek z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

Z uwagi zatem na fakt, że są Państwo czynnym podatnikiem VAT, będzie Państwu przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki na realizację Inwestycji Drogowej, które otrzymają Państwo od Wykonawcy Prac, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, o ile nie zaistnieją przesłanki negatywne określone w art. 88 ustawy.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 5 należało uznać za prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również ustalenia, czy nieodpłatne przekazanie przez Państwa na rzecz Miasta nakładów poniesionych na realizację Inwestycji Drogowej stanowi nieodpłatne świadczenie usług na cele związane z Państwa działalnością gospodarczą i tym samym nie podlega opodatkowaniu VAT oraz przekazanie to nie wpływa (a) ani na podstawę opodatkowania / kwotę deklarowanego przez Państwa podatku VAT w deklaracji VAT (jednolitym pliku kontrolnym), ani też na (b) obowiązek dokonania korekty odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Wykonawcę Prac (pytanie nr 6).

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy formułują zatem zasadę, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady odpłatne świadczenie usług, a nieodpłatne ich świadczenie traktuje się jako odpłatne w przypadkach określonych w ww. art. 8 ust. 2 ustawy.

Dla stwierdzenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie będzie się wpisywało w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Zatem, aby nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, tj. za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika. Opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością. Przez świadczenie usług niezwiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć takie świadczenie usług, które odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności.

Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podatnika, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez dany podmiot.

Stosownie do z art. 29a ust. 17 ustawy:

Ponadto, zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 3 ustawy:

Na podstawie art. 91 ust. 7 ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 7a ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 7b ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 7c ustawy:

Na podstawie art. 91 ust. 7d ustawy:

Z okoliczności sprawy wynika, że po zakończeniu Inwestycji Drogowej, przekazanie nakładów na wszystkich działkach na których zrealizowana została Inwestycja Drogowa zostanie komisyjnie przekazane przez Państwa na rzecz miasta. Przekazanie nastąpi na podstawie protokołu odbioru. Wraz z przekazaniem, przeniosą Państwo na rzecz Zarządu Dróg Miejskich działających w imieniu Prezydenta Miasta całość autorskich praw majątkowych i zależnych do projektu budowlanego, komplet dokumentów związanych z realizacją Inwestycji Drogowej, prawo do gwarancji jakości i rękojmi udzielonej przez Wykonawcę Prac (i jego podwykonawców) wraz z zabezpieczeniem gwarancji (np. kaucją, gwarancją bankową itp).

Przekazanie to nastąpi nieodpłatnie (Państwo, jako inwestor nie będzie żądali żadnego wynagrodzenia za poniesione nakłady i nie będą dochodzili zwrotu poniesionych kosztów związanych z realizacją Inwestycji Drogowej oraz zrzekną się wszelkich roszczeń w stosunku do Miasta, w tym do Zarządu Dróg Miejskich z tego tytułu).

Analiza przedstawionych przez Państwa okoliczności sprawy prowadzi do wniosku, że przekazania na rzecz Miasta nakładów poniesionych na realizację Inwestycji Drogowej na gruncie nienależącym do Państwa, nie można rozpatrywać w kategorii dostawy towarów. Z wniosku wynika, że nie będzie przysługiwać Państwu prawo do rozporządzania jak właściciel gruntem, na którym realizowana będzie Inwestycja Drogowa. Zatem, przekazania przez Państwa nieodpłatnie nakładów poniesionych w związku z realizacją Inwestycji Drogowej nie można uznać za dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy.

Czynność ta stanowić może wobec tego świadczenie usług w rozumieniu powołanego art. 8 ustawy. Z uwagi natomiast na fakt, że opisane przekazanie nastąpi nieodpłatnie, kwestia uznania tej czynności za odpłatne świadczenie usług opodatkowane podatkiem od towarów i usług powinna być rozważana na podstawie powołanego powyżej art. 8 ust. 2 ustawy.

Aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu powinno być świadczeniem do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Jak wynika z wniosku, Inwestycja Drogowa będzie polegała na budowie ronda wraz z infrastrukturą techniczną, które umożliwi wjazd oraz wyjazd z działek gruntu, na których będzie zlokalizowana rozbudowana fabryka. Realizacja tej Inwestycji jest niezbędna, między innymi, aby zapewnić odpowiedni dostęp dla pojazdów ciężkich przywożących półprodukty oraz odbierających produkty z rozbudowanej fabryki. Przeprowadzenie Inwestycji Drogowej ma bezpośredni związek z rozbudową fabryki w (...). Rozbudowa fabryki przełoży się bezpośrednio na wzrost wartości sprzedaży (na gruncie podatku VAT).

Należy zatem uznać, że w sprawie będącej przedmiotem wniosku nieodpłatne świadczenie usług, polegające na nieodpłatnym przekazaniu na rzecz Miasta nakładów poniesionych na realizację Inwestycji Drogowej będzie miało związek z prowadzoną przez Państwa działalnością gospodarczą.

Zatem uwzględniając okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że nieodpłatne przekazanie na rzecz Miasta nakładów poniesionych na realizację Inwestycji Drogowej stanowić będzie nieodpłatne świadczenie usług, jednakże czynność ta nie będzie spełniała wskazanej w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy przesłanki do objęcia jej opodatkowaniem.

W konsekwencji nieodpłatne przekazanie przez Państwa na rzecz Miasta nakładów poniesionych na realizację Inwestycji Drogowej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie należy wskazać, że nieodpłatne przekazanie przez Państwa na rzecz Miasta nakładów poniesionych na realizację Inwestycji Drogowej nie będzie wpływać na podstawę opodatkowania / kwotę deklarowanego przez Państwa podatku VAT w deklaracji VAT (jednolitym pliku kontrolnym), jak również nie będzie wpływać na obowiązek dokonania korekty odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez Wykonawcę Prac.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 6 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług, natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji o ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).