Skutki podatkowe związane z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego oraz obowiązek dokonania korekty kwoty podatku odliczonego od towarów i usług nabytych przez przedsiębiorstwo w spadku oraz przez Spadkodawcę.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

15 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 12 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych związanych z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego oraz obowiązku dokonania korekty kwoty podatku odliczonego od towarów i usług nabytych przez przedsiębiorstwo w spadku oraz przez Spadkodawcę.

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

A.A. (…);

2)Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

• Firma Handlowo-Usługowa B. w spadku (…);
• C.C. (…);
• D.D. (…).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

22 stycznia 2021 r. zmarł mąż (dalej także jako: Przedsiębiorca oraz Spadkodawca) Wnioskodawczyni. W skład spadku po zmarłym mężu Wnioskodawczyni wchodzi m.in. przedsiębiorstwo, które prowadzone było w formie jednoosobowej działalności gospodarczej wpisanej do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (dalej: CEIDG) pod firmą: Firma Handlowo-Usługowa B. (…).

Przedsiębiorca był czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem przeważającej działalności gospodarczej prowadzonej przez Przedsiębiorcę była zgodnie z nomenklaturą PKD: Sprzedaż detaliczna pozostałych nowych wyrobów prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach.

Składniki przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej Przedsiębiorcy, w chwili jego śmierci, stworzyły przedsiębiorstwo w spadku działające pod firmą: Firma Handlowo-Usługowa B. w spadku (dalej: PwS).

W skład PwS wchodzi zespół składników materialnych i niematerialnych - w tym między innymi własność towarów znajdujących się w magazynie, należności z tytułu wystawionych faktur, środki pieniężne zgromadzone w kasie przedsiębiorstwa, środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych, prawa z umów handlowych, księgi i dokumenty związane z działalnością prowadzoną w ramach przedsiębiorstwa, pracownicy, narzędzia, przyrządy, wyposażenie niestanowiące środków trwałych a także środki trwałe stanowiące nieruchomości oraz ruchomości, tj.: kocioł CO typ (...) , separator kondensacyjny (...), podnośnik dwukolumnowy 4 tony automat, budynek usługowo-handlowy, urządzenie do zakuwania przewodów hydraulicznych, frezarka, przecinarka taśmowa, samochód osobowy (...), regały magazynowe, gondole sklepowe, regały sklepowe, sprężarka tłokowa, inwestycja w środek trwały - utwardzenie terenu, tokarka (...), kosiarka samojezdna (...), prasa do węży (...), instalacja fotowoltaiczna.

Do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego PwS, dla potrzeb prowadzenia działalności gospodarczej, w ramach PwS może dojść także do nabycia innych niż wymienione składników majątkowych.

27 stycznia 2021 r., celem zapewnienia płynności funkcjonowania przedsiębiorstwa, ustanowiono zarząd sukcesyjny.

PwS zarządza zarządca sukcesyjny - tj. Wnioskodawczyni, żona zmarłego Przedsiębiorcy (jeden ze spadkobierców). Działalność PwS stanowiąca kontynuację działalności Przedsiębiorcy polega przede wszystkim na sprzedaży części zamiennych do maszyn i ciągników rolniczych, narzędzi, artykułów metalowych itp.

Zarząd sukcesyjny został ustanowiony na podstawie przepisów ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1629 ze zm.) dalej „Ustawa o zarządzie sukcesyjnym”.

PwS jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej: PIT) opłacającym, aktualnie, podatek wg podatku liniowego oraz jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT). PwS kontynuuje działalność gospodarczą Przedsiębiorcy dokonując czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, dokonując obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przedsiębiorstwo stanowiło w całości mienie Przedsiębiorcy oraz jego małżonki, tj. Wnioskodawczyni, objęte ustawową wspólnością majątkową małżeńską. Z chwilą śmierci Przedsiębiorcy wyżej wymieniona ustawowa wspólność majątkowa małżeńska ustała, a Wnioskodawczyni stała się z mocy prawa współwłaścicielem ww. przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym, jeżeli w chwili śmierci przedsiębiorcy przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740) stanowiło w całości mienie przedsiębiorcy i jego małżonka, przedsiębiorstwo w spadku obejmuje całe to przedsiębiorstwo.

Aktualnymi właścicielami PwS we współwłasności ułamkowej są:

• żona Przedsiębiorcy w udziale w wysokości 4/6 (jako współwłaścicielka w części ułamkowej wysokości 1/2 udziału, w związku z przekształceniem z mocy prawa dotychczasowej wspólności łącznej ww. składników majątkowych i niemajątkowych we wspólność, do której stosuje się adekwatnie przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych oraz w wyniku dziedziczenia ustawowego w wysokości 1/3 z udziału w przedsiębiorstwie po zmarłym Przedsiębiorcy w wysokości 1/2 części),
• małoletni syn Przedsiębiorcy w udziale w wysokości 1/6 (powyższy udział wynika z okoliczności, że przedmiotem ustawowego dziedziczenia przez syna Przedsiębiorcy był udział w wysokości 1/3 z 1/2 części przedsiębiorstwa w spadku, wobec tego, że przedsiębiorstwo do dnia śmierci Przedsiębiorcy stanowiło majątek wspólny Przedsiębiorcy i jego żony w ramach ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej jako wspólność łączna),
• syn Przedsiębiorcy w wysokości 1/6 (powyższy udział wynika z okoliczności, że przedmiotem ustawowego dziedziczenia przez syna Przedsiębiorcy był udział w wysokości 1/3 z 1/2 części przedsiębiorstwa w spadku, wobec tego, że przedsiębiorstwo do dnia śmierci Przedsiębiorcy stanowiło majątek wspólny Przedsiębiorcy i jego żony w ramach ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej jako wspólność łączna),

- dalej zwani łącznie (tj. PwS, Wnioskodawczyni oraz pozostali spadkobiercy) jako Zainteresowani.

Dokonywana przez Przedsiębiorcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedaż była opodatkowana zgodnie z przepisami ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej „Ustawa o VAT”) podatkiem od towarów i usług, wobec czego podatnik dokonywał odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej.

W związku z potrzebą docelowego uregulowania stanu prawnego PwS, tj. kontynuacji działalności gospodarczej PwS znajdującego się w zarządzie sukcesyjnym przez Wnioskodawczynię:

• Wnioskodawczyni zamierza zarejestrować działalność gospodarczą, która będzie wpisana do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, oraz zostanie zarejestrowana jako podatnik VAT czynny,
• Wnioskodawczyni zamierza kontynuować działalność PwS w ramach własnej działalności gospodarczej w oparciu o przepisy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t. j.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 ze zm., dalej „Prawo przedsiębiorców”), w tym w szczególności art. 2 Prawa przedsiębiorców, zgodnie z którym podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach,
• Wnioskodawczyni oraz pozostali spadkobiercy, zamierzają dokonać (obejmującego przedsiębiorstwo) działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że przedsiębiorstwo (całość składników materialnych i niematerialnych PwS) zostałoby przyznane w całości Wnioskodawczyni, z jednoczesnym zobowiązaniem Wnioskodawczyni do dokonania spłat lub dopłat pozostałych spadkobierców. Intencją jest, aby spłata lub dopłata miała charakter ekwiwalenty - tj. nieprzekraczający wartości udziałów przedsiębiorstwa u poszczególnych spadkobierców, innych niż Wnioskodawczyni lub wyższy niż wartość owych udziałów i w zależności od zgody sądu, może być rozłożona w czasie a także może przybrać inną postać niż zapłata określonej kwoty pieniężnej (np. przez przeniesienie własności rzeczy).

Po dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności Wnioskodawczyni, w ramach własnej, jednoosobowej działalności gospodarczej, będzie wykorzystywała towary i usługi nabyte w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz nabyte w ramach działalności PwS do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, kontynuując działalność gospodarczą PwS (wyjątek w tym zakresie stanowi używanie samochodu osobowego, który był, jest i będzie używany do celów mieszanych, gdzie odliczenie podatku naliczonego ma charakter ograniczony zgodnie z obowiązującymi przepisami).

Otrzymane w drodze dziedziczenia ustawowego oraz przysługujące małżonkowi Przedsiębiorcy składniki majątku PwS łącznie stanowią przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu Cywilnego (aktualnie PwS),

Opisana czynność zostanie dokonana wyłącznie między spadkobiercami dziedziczącymi po tym samym spadkodawcy. Przyszłe przychody/dochody Wnioskodawczyni nie będą opodatkowane w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ani w formie karty podatkowej.

Na dokonanie stosownych czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem jednego z dzieci Wnioskodawczyni zamierza uzyskać zgodę sądu rodzinnego. Jak bowiem wynika z art. 101 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.

W wyniku działu spadku, zgodnie z art. 59 ust. 1 pkt 6 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym, zarząd sukcesyjny PwS wygaśnie.

Pytania (część pytania nr 1 oraz pytania nr 2 i 3 wniosku)

1.Czy w związku z opisanym zdarzeniem przyszłym, tj. działem spadku i zniesieniem współwłasności, a w konsekwencji wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego, powstanie w stosunku do Zainteresowanych obowiązek podatkowy skutkujący obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług?

2.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym po dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności w sposób opisany w zdarzeniu przyszłym i wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego, kontynuując działalność PwS w ramach swojej działalności gospodarczej, Wnioskodawczyni stanie się następcą prawnym w podatku od towarów i usług, tj. przejmie ogół prawnopodatkowych praw i obowiązków PwS powstałych zarówno za życia Spadkodawcy, jak i w czasie istnienia PwS?

3.Czy w związku z opisanym zdarzeniem przyszłym w stosunku do Zainteresowanych zaistnieje obowiązek dokonania korekty kwoty podatku odliczonego od towarów i usług nabytych przez PwS oraz przez Spadkodawcę?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Stosownie do art. 7 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), dalej Ordynacja podatkowa: Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Zgodnie z art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej: Spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 1a, 2 i 2a, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

Art. 97 § 1a-b Ordynacji podatkowej stanowi: Przedsiębiorstwo w spadku, w przypadku gdy ustanowiono zarząd sukcesyjny, wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie odrębnych ustaw.

Przepis art. 26 stosuje się odpowiednio. Do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe i niemajątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym również prawa nabyte przez przedsiębiorcę wynikające z decyzji wydanych na podstawie art. 67a § 1 pkt 1 i 2, są wykonywane przez zarządcę sukcesyjnego.

W myśl art. 97 § 2 Ordynacji podatkowej: Jeżeli, na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

Z treści art. 97 § 4 Ordynacji podatkowej wynika, że: Przepisy § 1-3 stosuje się również do praw i obowiązków wynikających z decyzji wydanych na podstawie przepisów prawa podatkowego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej Ustawą VAT: Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak wskazuje art. 5 ust. 3 Ustawy o VAT: Opodatkowaniu podatkiem podlegają również towary w przypadku, o którym mowa w art. 14. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT: Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu (...).

Stosownie do art. 8 Ustawy o VAT: Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej (...).

W świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm., dalej: Kodeks cywilny): Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Jak stanowi art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego: Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu. Zgodnie z art. 198 ustawy - Kodeks cywilny: Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.

Jak wskazuje art. 2 ust. 1 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym: Przedsiębiorstwo w spadku obejmuje składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, stanowiące mienie przedsiębiorcy w chwili jego śmierci.

W myśl art. 2 ust. 2 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym: Jeżeli w chwili śmierci przedsiębiorcy przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(1) ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny  stanowiło w całości mienie przedsiębiorcy i jego małżonka, przedsiębiorstwo w spadku obejmuje całe to przedsiębiorstwo.

Artykuł 2 ust. 3 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym wskazuje, że: Przedsiębiorstwo w spadku obejmuje także składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej, nabyte przez zarządcę sukcesyjnego albo na podstawie czynności, o których mowa w art. 13, w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.

Jak stanowi art. 3 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym: Właścicielem przedsiębiorstwa w spadku w rozumieniu ustawy jest: osoba, która zgodnie z prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia albo europejskim poświadczeniem spadkowym, nabyła składniki niematerialne i materialne, o których mowa w art. 2 ust. 1, na podstawie powołania do spadku z ustawy albo testamentu albo nabyła przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie na podstawie zapisu windykacyjnego; małżonek przedsiębiorcy w przypadku, o którym mowa w art. 2 ust. 2, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku; osoba, która nabyła przedsiębiorstwo w spadku albo udział w przedsiębiorstwie w spadku bezpośrednio od osoby, o której mowa w pkt 1 lub 2, w tym osoba prawna albo jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, do której wniesiono przedsiębiorstwo tytułem wkładu - w przypadku gdy po śmierci przedsiębiorcy nastąpiło zbycie tego przedsiębiorstwa albo udziału w tym przedsiębiorstwie.

Zgodnie z art. 29 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym: Od chwili ustanowienia zarządu sukcesyjnego zarządca sukcesyjny wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności gospodarczej oraz prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku.

Stosownie do art. 59 ust. 1 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym: Zarząd sukcesyjny wygasa z:

1) upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy, jeżeli w tym okresie żaden ze spadkobierców przedsiębiorcy nie przyjął spadku ani zapisobierca windykacyjny nie przyjął zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem jest przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie, chyba że zarządca sukcesyjny działa na rzecz małżonka przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku;

2) dniem uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, jeżeli jeden spadkobierca albo zapisobierca windykacyjny nabył przedsiębiorstwo w spadku w całości;

3) dniem nabycia przedsiębiorstwa w spadku w całości przez jedną osobę, o której mowa w art. 3 pkt 3;

4) upływem miesiąca od dnia wykreślenia zarządcy sukcesyjnego z CEIDG, chyba że w tym okresie powołano kolejnego zarządcę sukcesyjnego;

5) dniem ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy;

6) dniem dokonania działu spadku obejmującego przedsiębiorstwo w spadku;

7) upływem dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy.

W myśl art. 49 pkt 3 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym: Przedsiębiorstwo w spadku jest jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, będącą podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1a oraz art. 17 ust. 1i ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106, 568, 1065, 1106 i 1747).

Zgodnie z treścią art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług: Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Jak zauważa J. Matarewicz [w:] Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024, art. 6, powołując się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie „wyłączone spod opodatkowania jest zarówno odpłatne, jak i nieodpłatne zbycie przedsiębiorstwa. Nie ma znaczenia także forma zbycia - podatkowi nie będzie podlegać sprzedaż przedsiębiorstwa, a także aport, zamiana i darowizna, jeśli mają za przedmiot przedsiębiorstwo” - prawomocny wyrok z 6 października 2009 r., III SA/Wa 368/09.

W myśl regulacji zawartej w art. 55¹ Kodeksu cywilnego: Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego: Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Jak słusznie zauważa Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 1 marca 2024 r. 0112-KDIL1-2.4012.620.2023.1.NF: „Analizując podstawy do zastosowania wyłączenia, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy należy natomiast wskazać, że zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. Kontynuacja działalności przez nabywcę jest warunkiem wyłączenia spod działania ustawy zbycia przedsiębiorstwa. W sprawie ułamkowe części składników majątku, które podlegać będą przekazaniu przez Panią na skutek nieodpłatnego zniesienia współwłasności, o ile same w sobie nie będą stanowiły przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, ani ZCP zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy, to jednak łącznie wraz z udziałami należącymi do syna zmarłego przedsiębiorcy będą stanowić przedsiębiorstwo. W ten sposób jedyny spadkobierca ustawowy zmarłego przedsiębiorcy uzyska całość dotychczas funkcjonującego PwS stając się jego jedynym właścicielem. Jednocześnie przedmiotowa czynność umożliwi mu kontynuowanie dotychczas prowadzanej działalności PwS w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zbycie udziałów dokonane w związku z nieodpłatnym zniesieniem współwłasności, które w tym przypadku skutkuje przejęciem całości przedsiębiorstwa przez jednego udziałowca podlega wyłączeniu od opodatkowania podatkiem VAT no podstawie art. 6 pkt 1 ustawy”.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu przyszłego stwierdzić należy, że zachodzą wszystkie podstawy do zastosowania wyłączenia, o którym mowa w art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT tj.: po planowanym dziale spadku i zniesieniu współwłasności Wnioskodawczyni będzie dysponować całym majątkiem przedsiębiorstwa (aktualnie PwS) stając się jego jedynym właścicielem, Wnioskodawczyni będzie kontynuować działalność gospodarczą PwS (a wcześniej Spadkodawcy).

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawczyni zajmuje stanowisko, że zbycie udziałów dokonane w związku działem spadku i zniesieniem współwłasności, które w tym przypadku skutkuje przejęciem całości przedsiębiorstwa przez jednego udziałowca (Wnioskodawczynię) podlega wyłączeniu od opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT, w konsekwencji nie powstanie obowiązek podatkowy skutkujący obowiązkiem zapłaty podatku od towarów i usług, a także nie zaistnieje obowiązek udokumentowania przedmiotowej czynności fakturą VAT.

Analogicznie interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 września 2023 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.311.2023.2.0S., gdzie wskazano: „Mając na uwadze istotę ustawy o zarządzie sukcesyjnym należy uznać, że w przedmiotowej sprawie wniesienie całości udziałów w przedsiębiorstwie w spadku przez wszystkich spadkobierców, tj. zarówno przez Pana jak i Pana matkę, do działalności prowadzonej przez Pana matkę, stanowiące całość przedsiębiorstwa w spadku zdolnego do kontynuowania działalności gospodarczej tego przedsiębiorstwa, będzie podlegać wyłączeniu od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.”

Ad 2

Odnosząc się do treści pytania i uwzględniając regulacje przytoczone w prezentacji stanowiska własnego na pierwsze z zadanych pytań, ze szczególnym uwzględnieniem regulacji Kodeksu Cywilnego i Ustawy o zarządzie sukcesyjnym, w tym miejscu warto przytoczyć treść przepisów rozdziału 14 Ordynacji podatkowej, dotyczących praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształcanych.

Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa: Spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 1a, 2 i 2a, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

W myśl art. 97 § 1a cytowanej ustawy - Ordynacja podatkowa: Przedsiębiorstwo w spadku, w przypadku gdy ustanowiono zarząd sukcesyjny, wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie odrębnych ustaw. Przepis art. 26 stosuje się odpowiednio.

Stosownie do treści art. 97 § 1b ww. ustawy - Ordynacja podatkowa: Do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe i niemajątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym również prawa nabyte przez przedsiębiorcę wynikające z decyzji wydanych na podstawie art. 67a § 1 pkt 1 i 2, są wykonywane przez zarządcę sukcesyjnego.

Na mocy art. 97 § 2 Ordynacji podatkowej: Jeżeli, na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

Na podstawie art. 97 § 2a Ordynacji podatkowej: Przepis § 2 stosuje się odpowiednio w przypadku dalszego prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwo w spadku i ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

Na mocy art. 97 § 4 Ordynacji podatkowej: Przepisy § 1-3 stosuje się również do praw i obowiązków wynikających z decyzji wydanych na podstawie przepisów prawa podatkowego.

Zgodnie z art. 97a § 1 Ordynacji podatkowej: Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe przedsiębiorstwa w spadku ponoszą zapisobierca windykacyjny kontynuujący prowadzenie tego przedsiębiorstwa, spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy, jeżeli nie został uczyniony zapis windykacyjny obejmujący przedsiębiorstwo w spadku, a także małżonek zmarłego przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku. Przepis art. 98 stosuje się odpowiednio.

Natomiast art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że: Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1b Ustawy o VAT oraz art. 17 ust. 1i Ustawy o VAT - podatnikiem w rozumieniu właściwych przepisów Ustawy o VAT, co do zasady, jest podatnik kontynuujący prowadzenie działalności gospodarczej zmarłego podatnika.

Jak zwraca uwagę Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 7 września 2022 r. nr 0112-KDIL1-1.4012.275.2022.3.JKU: „Biorąc pod uwagę cele instytucji zarządu sukcesyjnego, stwierdzić należy, że w opisanym przypadku spadkobierca, czy też spadkobiercy, którzy kontynuują działalność gospodarczą spadkodawcy oraz przedsiębiorstwa w spadku, powinni przejąć prawa i obowiązki przedsiębiorstwa w spadku na zasadach analogicznych do art. 97 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej”.

Zatem w sytuacji, kiedy przejęty majątek służy dalej spadkobiercy - Panu D. po dokonaniu akty darowizny przez Panią S. - jak ma to miejsce w przedmiotowej sprawie - do kontynuacji działalności spadkodawcy, niewątpliwie musi dojść również do przejęcia praw i obowiązków przedsiębiorstwa w spadku.

Przedsiębiorstwo w spadku jest w rzeczywistości masą majątkową posiadającą, zgodnie z art. 15 ust. 1a ustawy, przymiot podatnika. Jest to podmiot kontynuujący działalność gospodarczą zmarłej osoby fizycznej, dla celów podatkowych wstępujący w miejsce zmarłego podatnika (art. 15 ust. 1b ustawy). Zatem czynność wniesienia przez spadkobierców do działalności Wnioskodawcy majątku w celu kontynuowania działalności gospodarczej zmarłego (przedsiębiorstwa) odbywać się będzie w ramach generalnego (pełnego) następstwa prawnego.”

Analogicznie stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 19 października 2021 r. 0114-KDIP3-1.4011.614.2021.1.EC: „Ponieważ ustanowiono zarządcę sukcesyjnego (była nim matka Wnioskodawcy), w okresie od śmierci ojca Wnioskodawcy do dnia przeprowadzenia działu spadku, w obrocie prawnym istniało przedsiębiorstwo w spadku, które przejęło przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe i niemajątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Nabycie w drodze działu spadku skutkuje wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego. Po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego ustał byt prawny przedsiębiorstwa w spadku osoby fizycznej, a Wnioskodawca, który po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego kontynuuje działalność przedsiębiorstwa w spadku w ramach prowadzonej przez siebie jednoosobowej działalności gospodarczej, przejął przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki zmarłego ojca jak 1 jego prawa niemajątkowe. W analizowanej sprawie trzeba również zwrócić uwagę na istotny fakt, a mianowicie kontynuowanie działalności spadkodawcy, gdyż nawet w przypadku trudności z precyzyjnym rozgraniczeniem na linii - prawo majątkowe, prawo niemajątkowe - przestaje mieć ono decydujące znaczenie, gdy ma miejsce właśnie taka kontynuacja. Wówczas niezależnie od charakteru przedmiotowych praw z mocy prawa może z nich korzystać następca prawny.”

Mając na uwadze wskazane przepisy prawa oraz praktykę interpretacyjną oraz okoliczność, że w przedstawionym stanie przyszłym Wnioskodawczym po dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności będzie kontynuować działalność gospodarczą Spadkodawcy jak i PwS - przedstawiając własne stanowisko w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego wskazać należy, że Wnioskodawczyni przejmie ogół prawnopodatkowych praw i obowiązków PwS w zakresie podatku od towarów i usług powstałych zarówno za życia Spadkodawcy, jak i w czasie istnienia PwS.

Powyższe skutkować będzie, m.in.:

• obowiązkiem korekty podatku naliczonego przez Wnioskodawczynię w przypadku ziszczenia się przesłanek (po dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności), o których mowa w art. 86 ust. 19a Ustawy o VAT w stosunku do dostawy towarów lub świadczenia usług, gdzie nabywcą towaru lub usługi (oraz podmiotem dokonującym odliczenia podatku naliczonego) był Spadkodawca lub PwS, czy też
• prawem do obniżenia podatku należnego przez Wnioskodawczynię, w przypadku ziszczenia się przesłanek (po dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności), o których mowa w art. 29a ust. 13 Ustawy o VAT w stosunku do dla dostawy towarów lub świadczenia usług, dla których obowiązek podatkowy powstał w stosunku do Spadkodawcy lub PwS.

Ad 3

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do dokonywania korekty zostały określone w Rozdziale 2 Działu IX. Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 90a ust. 1 Ustawy o VAT: W przypadku, o którym mowa w art. 86 ust. 7b, gdy w ciągu 120 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nieruchomość stanowiąca część przedsiębiorstwa podatnika została przez niego oddana do użytkowania, nastąpi zmiana w stopniu wykorzystania tej nieruchomości do celów działalności gospodarczej, dokonuje się korekty podatku naliczonego odliczonego przy jej nabyciu lub wytworzeniu. Korekty, o której mowa w zdaniu pierwszym, dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła ta zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Jeżeli podatnik wykorzystuje tę nieruchomość w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, korekta powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90 ust. 3-10a i 10c-10g, zastosowaną przy odliczeniu.

Zgodnie z art. 90a ust. 2: W przypadku, o którym mowa w ust. 1, przepisu art. 8 ust. 2 nie stosuje się.

Jak wskazuje art. 90b Ustawy o VAT:

1.W przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy:

1)którym mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu;

2)w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu,

2.w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 1, nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty,

3.przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio również w przypadku, o którym mowa w art. 86a ust. 13,

4.na potrzeby korekty, o której mowa w ust. 1, uznaje się, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty,

5.w przypadku gdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, kwota korekty, o której mowa w ust. 1, powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90, zastosowaną przy odliczeniu,

6.w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł korekty, o której mowa w ust. 1, dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy. Przepisy ust. 2-5 stosuje się odpowiednio.

Stosownie do treści art. 91 ust. 1 ustawy: Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a lub 10c-10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy: W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Jak stanowi art. 91 ust. 3 ustawy: Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej - w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.

W świetle art. 91 ust. 4 ustawy: W przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.

Zgodnie z art. 91 ust. 5 ustawy: W przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 - w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Na mocy art. 91 ust. 6 ustawy: W przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:

• opodatkowane - w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;
• zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu - w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.

Zgodnie z brzmieniem art. 91 ust. 7 ustawy: Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

Na podstawie art. 91 ust. 7a ustawy: W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.

W oparciu o art. 91 ust. 7b ustawy: W przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c. Jak stanowi art. 91 ust. 7c ustawy: Jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje - korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, Jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.

W myśl art. 91 ust. 7d ustawy: W przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług. Innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana.

Na podstawie art. 91 ust. 8 ustawy: Korekty, o której mowa w ust. 5-7, dokonuje się również, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2, zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania.

Obowiązek skorygowania podatku naliczonego od wcześniej nabytych towarów lub środków trwałych wykorzystywanych przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, które są następnie przedmiotem zbycia (aportu) przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, reguluje art. 91 ust. 9 ustawy.

Zgodnie z brzmieniem art. 91 ust. 9 ustawy: W przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W przypadku następstwa prawnego, korekta jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, będącego następcą prawnym, który w tym zakresie przejmuje, wynikające z art. 91 ust. 1-8 ustawy, obowiązki zbywcy.

Jak wskazano w opisie stanu przyszłego, przedsiębiorstwo Spadkodawcy (aktualnie PwS) w dalszym ciągu będzie służyć Wnioskodawczym (po dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności) do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (uwzględniając wyjątek w zakresie używania samochodu osobowego do celów mieszanych), a w konsekwencji, Wnioskodawczyni prezentując własne stanowisko odnośnie trzeciego z zadanych pytań jest zdania, że nie zaistnieje (zarówno w stosunku do Wnioskodawczyni jak i pozostałych Zainteresowanych) obowiązek korekty na zasadach określonych przepisami Rozdziału 2 Działu IX. Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe Ustawy o VAT.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 października 2023 r. nr 0112-KDIL3.4012.268.2023.2.AK, gdzie wskazano: „Podsumowując, po dokonaniu działu spadku, na Panu, jako przyszłym nabywcy „pozostałych składników przedsiębiorstwa”, nie będzie ciążył obowiązek dokonania korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od towarów (zarówno środków trwałych, jak i towarów handlowych) nabytych w ramach przedsiębiorstwa przez spadkodawcę, jak również w czasie działalności przedsiębiorstwa w spadku, ponieważ ww. majątek w dalszym ciągu będzie służył Panu do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.”

Analogicznie:

• interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 października 2023 r. nr 0112-KDIL3.4012.420.2023.4.AK,
• interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 marca 2022 r. nr 0112-KDIL1-1.4012.808.2021.2.AW.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Ad 1 i 2

Stosownie do art. 7 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), dalej Ordynacja podatkowa:

Zatem, byt prawny podatnika – osoby fizycznej, na którego przepisy podatkowe nakładają obowiązek podatkowy ustaje z chwilą jego śmierci.

W myśl art. 96 ust. 7 ustawy:

Zgodnie z regulacją art. 96 ust. 7b ustawy:

Należy również zaznaczyć, że zgodnie z art. 97 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

W myśl art. 97 § 1a cytowanej ustawy Ordynacja podatkowa:

Stosownie do treści art. 97 § 1b ww. ustawy Ordynacja podatkowa:

W myśl art. 97 § 2 Ordynacji podatkowej:

Na podstawie art. 97 § 2a Ordynacji podatkowej:

Zatem z art. 97 § 2 i art. 97 § 2a Ordynacji podatkowej wynika, że spadkobiercy przejmują wszelkie majątkowe prawa i obowiązki, a prawa niemajątkowe w zależności od tego czy kontynuują działalność spadkodawcy czy nie.

Z treści art. 97 § 4 Ordynacji podatkowej wynika, że:

Zgodnie z art. 97a § 1 Ordynacji podatkowej:

Zaznaczenia wymaga, że powołany powyżej art. 97 ustawy Ordynacja podatkowa, stanowi o prawach i obowiązkach spadkobiercy, które były związane z prowadzoną przez spadkodawcę działalnością gospodarczą, natomiast art. 97a dotyczy zobowiązań podatkowych przedsiębiorstwa w spadku.

Natomiast art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że:

W świetle art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Jak stanowi art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego:

Współwłasność nie cechuje się fizycznym rozgraniczeniem własności w określonej rzeczy. Nie można przypisać jej określonego fizycznego składnika w rzeczy wspólnej. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela.

Ze względu na charakter udziału, jako wyłącznego prawa współwłaściciela, zgodnie z art. 198 Kodeksu cywilnego, zasadą jest, że:

Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział. Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.

Artykuł 922 § 1 Kodeksu cywilnego wskazuje, że:

Jak stanowi art. 924 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 925 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z treścią art. 1051 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 1025 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Z treści przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego można wywieść, że z chwilą śmierci spadkodawcy wszystkie jego prawa i obowiązki, poza wyraźnie wskazanymi wyjątkami, ściśle związanymi z osobą spadkodawcy, przechodzą na spadkobierców.

Zgodnie natomiast z art. 1035 Kodeksu cywilnego:

Jednak zgodnie z art. 1036 ustawy Kodeks cywilny:

Przepis art. 1037 § 1 ustawy Kodeks cywilny stanowi natomiast, że:

Według art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Artykuł 2 pkt 6 ustawy stanowi, że:

Dostawa towaru mieści się w definicji sprzedaży określonej w art. 2 pkt 22 ustawy, według którego:

Należy zaznaczyć, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 1a ustawy:

Art. 15 ust. 1b ustawy wskazuje, że:

W oparciu o art. 17 ust. 1 ustawy:

W art. 17 ust. 1i ustawy wskazano, że:

Przepis art. 17 ust. 1j ustawy stanowi, że:

Przepisy ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 170), zwaną dalej ustawą o zarządzie sukcesyjnym, wprowadziły specyficzny rodzaj podatnika, jaki stanowi przedsiębiorstwo w spadku.

Ponadto przepisy ustawy o zarządzie sukcesyjnym wprowadziły także zmiany m.in. w ustawie o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz w ustawie o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

W myśl art. 2 ust. 2 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Art. 2 ust. 3 ustawy o zarządzie sukcesyjnym wskazuje, że:

Jak stanowi art. 3 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Zgodnie z art. 29 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Stosownie do art. 59 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

W myśl art. 49 pkt 3 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Zgodnie z treścią art. 6 pkt 1 ustawy:

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego).

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Pojęcie „przedsiębiorstwa” nie zostało zdefiniowane w ustawie. Zgodnie z poglądem przyjętym powszechnie w doktrynie prawa podatkowego, orzecznictwie sądowym oraz interpretacjach organów podatkowych – dla celów VAT – pojęcie przedsiębiorstwa powinno być rozumiane zgodnie z jego definicją zawartą w art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

W myśl regulacji zawartej w art. 55¹ Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 2 pkt 27e ustawy:

Jak stanowi art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady:

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie o podatku od towarów i usług, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sàrl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

Należy zauważyć, że o tym czy zbycie składników majątku powinno być do celów podatku od towarów i usług traktowane jako zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją.

Zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. Podkreślić należy przy tym, że kontynuacja działalności przez nabywcę jest warunkiem wyłączenia spod działania ustawy zbycia przedsiębiorstwa.

Z wniosku wynika, że zmarł przedsiębiorca, który był czynnym podatnikiem podatku VAT. Aktualnymi właścicielami PwS we współwłasności ułamkowej są: żona Przedsiębiorcy w udziale w wysokości 4/6, małoletni syn Przedsiębiorcy w udziale w wysokości 1/6 oraz syn Przedsiębiorcy w wysokości 1/6. Zamierza Pani zarejestrować działalność gospodarczą i kontynuować działalność PwS w ramach własnej działalności gospodarczej. Zainteresowani zamierzają dokonać działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że przedsiębiorstwo zostałoby przyznane w całości Pani.

Mają Państwo wątpliwości, czy w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności, powstanie w stosunku do Zainteresowanych obowiązek zapłaty podatku VAT.

Odnosząc się do powyższych wątpliwości należy wskazać, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każda inna transakcja, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).

Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdza się, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.

Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”.

Co do zasady, aby można było mówić o przedsiębiorstwie, składniki materialne i niematerialne tworzące to przedsiębiorstwo powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w sposób tworzący zespół. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby mogły posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

W przypadku współwłasności każdy ze współwłaścicieli jest odrębnym podmiotem, każdy może rozporządzać swoim udziałem w oderwaniu od pozostałych współwłaścicieli. Jednak nie dochodzi przy tym do fizycznego wyodrębnienia masy majątkowej stanowiącej tę współwłasność.

Jak Państwo wskazali każdy ze Spadkobierców ma zamiar przekazać część, a nie całość Przedsiębiorstwa w spadku,  tj. żona Spadkodawcy 4/6 udziału w tym przedsiębiorstwie, oraz synowie po 1/6 udziału. Co do zasady, udział w przedsiębiorstwie nie posiada cech fizycznie wyodrębnionych samodzielnych składników majątkowych i niemajątkowych, tym samym nie może być uznany za przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego, ani też zorganizowaną jego część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Nie można jednak w sprawie pominąć specyficznych regulacji wynikających z ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.

Celem wprowadzenia tych przepisów było zachowanie ciągłości prowadzenia przedsiębiorstwa w okresie, gdy trwają jeszcze procedury spadkowe. Ustawa obejmuje kwestie tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy wykonującego we własnym imieniu działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG oraz kontynuowania tej działalności gospodarczej.

Ze względu na specyfikę regulacji wynikających z ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej w przypadku, gdy ostatecznym celem dokonywanego przeniesienia udziałów stanowiących ułamkową część przedsiębiorstwa w spadku jest dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa w jego dotychczasowym zakresie, czynność taka będzie podlegać wyłączeniu od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Tym samym przeniesienie udziałów przedsiębiorstwa w spadku na Pani rzecz będzie wyłączone z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1. Całość udziałów przejmie Pani celem dalszego kontynuowania działalności przedsiębiorstwa w spadku.

Zatem częściowy dział spadku i zniesienie współwłasności w skład którego wchodzi przedsiębiorstwo w spadku będzie wyłączone z opodatkowania podatkiem na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

W efekcie należy stwierdzić, że w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności, nie powstanie w stosunku do Zainteresowanych obowiązek zapłaty podatku VAT.

Macie Państwo również wątpliwości, czy stanie się Pani następcą prawnym, tj. przejmie ogół prawnopodatkowych praw i obowiązków PwS powstałych zarówno za życia Spadkodawcy, jak i w czasie istnienia PwS.

Jak wynika z opisu sprawy, Pani oraz pozostali spadkobiercy, zamierzają dokonać działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że przedsiębiorstwo zostanie przyznane w całości Pani. Po dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności Pani, w ramach własnej, jednoosobowej działalności gospodarczej, będzie wykorzystywała towary i usługi nabyte w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz nabyte w ramach działalności PwS do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, kontynuując działalność gospodarczą PwS. W związku z tym wygaśnie zarząd sukcesyjny, gdyż Pani stanie się jedynym właścicielem przedsiębiorstwa w spadku.

W tym miejscu należy wskazać, że z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom – stosownie do wielkości ich udziałów – przechodzą na nich. Ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Tak więc na skutek działu spadku następuje „konkretyzacja” składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

W przypadku śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą sukcesja podatkowa uzależniona jest od tego, czy ustanowiono zarządcę sukcesyjnego. Jeżeli taka sytuacja ma miejsce, to sukcesorem na mocy przepisów Ordynacji podatkowej jest przedsiębiorstwo w spadku. Prawa i obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego wykonuje w tym przypadku zarządca sukcesyjny.

Te prawa i obowiązki nie przechodzą na spadkobierców mocą wyraźnego zastrzeżenia z art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej. Gdy natomiast zarządcy sukcesyjnego nie ustanowiono, prawa i obowiązki przejmują spadkobiercy.

Natomiast w przypadku wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego (jak ma to miejsce w przedmiotowej sprawie) ustaje byt prawny przedsiębiorstwa w spadku osoby fizycznej, a naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1a, z rejestru jako podatnika VAT. Oznacza to, że po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego prawa i obowiązki przejmują spadkobiercy na zasadach ogólnych.

Jak wynika z cytowanego powyżej przepisu art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej – przepis stanowi uregulowanie kwestii przejęcia praw i obowiązków spadkodawcy – spadkobiercy podatnika (z pewnymi zastrzeżeniami) przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Ponadto, przedsiębiorstwo w spadku, w przypadku, gdy ustanowiono zarząd sukcesyjny, wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie odrębnych ustaw (art. 97 § 1a przedmiotowej ustawy).

Biorąc pod uwagę cele instytucji zarządu sukcesyjnego, stwierdzić należy, że spadkobierca, czy też spadkobiercy, którzy kontynuują działalność gospodarczą spadkodawcy oraz przedsiębiorstwa w spadku, powinni przejąć prawa i obowiązki przedsiębiorstwa w spadku na zasadach analogicznych do art. 97 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej.

Przedsiębiorstwo w spadku jest w rzeczywistości masą majątkową posiadającą, zgodnie z art. 15 ust. 1a ustawy, przymiot podatnika. Jest to podmiot kontynuujący działalność gospodarczą zmarłej osoby fizycznej, dla celów podatkowych wstępujący w miejsce zmarłego podatnika (art. 15 ust. 1b ustawy).

Zatem w sytuacji, kiedy przejęty majątek służy dalej spadkobiercy – Pani – do kontynuacji działalności spadkodawcy, niewątpliwie musi dojść również do przejęcia praw i obowiązków przedsiębiorstwa w spadku.

Zatem czynność wniesienia przez spadkobierców do Pani działalności majątku, w celu kontynuowania działalności gospodarczej zmarłego (przedsiębiorstwa) odbywać się będzie w ramach generalnego (pełnego) następstwa prawnego. Przekazanie na Pani rzecz udziałów w przedsiębiorstwie w spadku nastąpi bowiem w dniu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego i wówczas stanie się Pani  jedynym właścicielem przedsiębiorstwa w spadku.

W efekcie, po przekazaniu udziałów przez synów na Pani rzecz i wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego, Pani stanie się jedynym właścicielem przedsiębiorstwa w spadku, po jego przekazaniu do własnego przedsiębiorstwa i dalszej kontynuacji działalności, przejmie Pani ogół prawnopodatkowych praw i obowiązków przedsiębiorstwa w spadku zarówno powstałych za życia spadkodawcy, jak i w czasie istnienia przedsiębiorstwa w spadku.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 1 i 2 wniosku uznaję za prawidłowe.

Ad 3

Mają Państwo również wątpliwości związane z obowiązkiem dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonego przy nabytych przez PwS oraz przez Spadkodawcę towarów i usług.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do dokonywania korekty zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 91 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 3 ustawy:

W świetle art. 91 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 5 ustawy:

Na mocy art. 91 ust. 6 ustawy:

Zgodnie z brzmieniem art. 91 ust. 7 ustawy:

Na podstawie art. 91 ust. 7a ustawy:

W oparciu o art. 91 ust. 7b ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 7c ustawy:

W myśl art. 91 ust. 7d ustawy:

Na podstawie art. 91 ust. 8 ustawy:

Obowiązek skorygowania podatku naliczonego od wcześniej nabytych towarów lub środków trwałych wykorzystywanych przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych, które są następnie przedmiotem zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, reguluje art. 91 ust. 9 ustawy.

Zgodnie z brzmieniem art. 91 ust. 9 ustawy:

Zatem korekta podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy, dotyczy podatku naliczonego od zakupów związanych jednocześnie z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego oraz z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, jeżeli podatnik nie jest w stanie wyodrębnić całości lub części kwot podatku, które posłużyłyby tylko czynnościom opodatkowanym oraz gdy zmianie uległo przeznaczenie towaru, od którego podatek został odliczony lub nieodliczony w całości.

Ponadto, korekta ta jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, będącego następcą prawnym (beneficjentem praw i obowiązków zbywcy), który w tym zakresie przejmuje, wynikające z art. 91 ust. 1-8 ustawy, obowiązki zbywcy.

Zatem, nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, będący następcą prawnym, co do zasady, przejmuje obowiązki swojego poprzednika.

Jak wskazano w opisie sprawy, przedsiębiorstwo Spadkodawcy (aktualnie PwS) w dalszym ciągu będzie służyć Pani (po dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności) do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Zatem, w stosunku do Pani – jako nabywcy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego – znajdzie, co do zasady, zastosowanie art. 91 ust. 9 ustawy, przy czym ze względu na brak zmiany przeznaczenia nabytych towarów – dalsze wykorzystywanie do  czynności opodatkowanych – ani na Pani, ani na pozostałych spadkobiercach nie ciąży obowiązek dokonania korekty na podstawie ww. przepisu.

W efekcie, po dokonaniu działu spadku, nie będzie na Zainteresowanych ciążył obowiązek dokonania korekty naliczonego podatku od towarów i usług, odliczonego od nabytych w ramach przedsiębiorstwa przez spadkodawcę, jak również w czasie działalności przedsiębiorstwa w spadku, ponieważ ww. majątek w dalszym ciągu będzie służył Pani do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 wniosku uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywiste zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku.  W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Wskazujemy, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Informujemy, że niniejsza interpretacja rozstrzyga w części dotyczącej ustalenia, czy w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności, a w konsekwencji wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego, powstanie w stosunku do Zainteresowanych obowiązek podatkowy skutkujący obowiązkiem zapłaty podatku VAT oraz czy stanie się Pani następcą prawnym, tj. przejmie ogół prawnopodatkowych praw i obowiązków PwS powstałych zarówno za życia Spadkodawcy, jak i w czasie istnienia PwS, a także w zakresie obowiązku dokonania przez Zainteresowanych korekty kwoty podatku odliczonego od towarów i usług nabytych przez przedsiębiorstwo w spadku oraz przez Spadkodawcę (część pytania nr 1 oraz pytania nr 2 i 3 wniosku). Natomiast w zakresie ustalenia, czy w związku z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego powstanie obowiązek sporządzania spisu z natury (część pytania nr 1 wniosku) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani A.A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).