Opodatkowanie otrzymanej rekompensaty kapitałowej w postaci dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych. - Interpretacja - null

Shutterstock

Opodatkowanie otrzymanej rekompensaty kapitałowej w postaci dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych. - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Opodatkowanie otrzymanej rekompensaty kapitałowej w postaci dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych.

Interpretacja indywidualna

- stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie pytania oznaczonego nr 1 jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 czerwca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 18 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania otrzymanej rekompensaty kapitałowej w postaci dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 29 sierpnia 2024 r. (wpływ 5 września 2024 r.) Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...), („Wnioskodawca”) jest spółką kapitałową w rozumieniu art. 4 § 1 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych powstałą na podstawie umowy z dnia 28 stycznia 2011 r., zawartej w formie aktu notarialnego rep. A nr (...). Jedynym wspólnikiem w spółce posiadającym całość udziałów spółki jest Gmina (...) („Gmina”).

Wnioskodawca jest aktualnie na etapie realizacji przedsięwzięcia gospodarczego polegającego na realizacji zadania z zakresu gospodarki komunalnej powierzonego Uchwałą nr (...) Rady Miejskiej w (...) z dnia 27 lipca 2023 roku. Wnioskodawcy powierzono prowadzenie zadań z zakresu zadań własnych gminy obejmujących kulturę, kulturę fizyczną, turystykę i promocję Gminy. Powyższe jest zgodne z przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

W związku z realizacją ww. zadania 10 maja 2024 roku Gmina zawarła z Wnioskodawcą Umowę nr (...) („Umowa”). Na jej podstawie strony wprowadziły formę rekompensaty, należną Wnioskodawcy w przypadku:

1.Realizacji przez Wnioskodawcę zadań własnych gminy z zakresu kultury, kultury fizycznej oraz promocji Gminy poprzez współorganizacje imprez kulturalnych i sportowych, tj. zadań użyteczności publicznej, której celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w okresie od podpisania umowy do 31 grudnia 2024 r. („zadania”).

2.Poniesienia przez Wnioskodawcę kosztów realizacji zadań, o których mowa w pkt 1, niepokrytych przychodami osiągniętymi przez Wnioskodawcę w związku z realizacją rzeczonych zadań.

Instytucja rekompensaty wskazana przez strony ma być realizowana zgodnie z Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie zasad stosowania 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczeń usług publicznych, przyznawanej przedsiębiorstwom zobowiązanym do wykonywania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym („Decyzja UE”).

Samą rekompensatę strony Umowy zdefiniowały jako wszelkie przysporzenia majątkowe udzielone Wnioskodawcy przez Gminę w dowolnej formie (w szczególności polegające na podwyższeniu kapitału zakładowego Wnioskodawcy), otrzymywane przez Spółkę wyłącznie z tytułu i w celu pokrycia uzasadnionych kosztów realizacji zadań w zakresie, w jakim kosztów tych nie pokrywają przychody osiągnięte przez Wnioskodawcę w związku z realizacją zadań. Uzasadnione koszty natomiast obejmują:

1.Całość uzasadnionych kosztów bezpośrednich brutto związanych z wykonywaniem zadań.

2.Rozsądny zysk Wnioskodawcy w wysokości 2% całkowitej wysokości kosztów, o których mowa w pkt 1, pomniejszonych o przychody osiągnięte przez Wnioskodawcę w związku z realizacją zadań, lecz nieprzekraczającej kwoty 30.000 zł, przy czym rozsądny zysk zawiera się w kwocie rekompensaty w postaci podwyższenia kapitału zakładowego.

3.Podatek dochodowy odprowadzony przed Wnioskodawcę w części w jakiej jego wysokość przypisana jest do dochodu osiąganego w związku z realizacją zadań.

Na poczet rekompensaty Gmina zobowiązała się w Umowie do podwyższenia kapitału zakładowego Wnioskodawcy, z czego część środków z przeznaczeniem na współorganizację wydarzenia „(...)”.

Wartość rekompensaty nie może prowadzić do przekroczenia wysokości 15.000.000 EUR rocznie w okresie obowiązywania Umowy. Wiąże się to z art. 5 ust. 1 wyżej wymienionej Decyzji UE, zgodnie z którym, rekompensata nie może przekraczać kwoty niezbędnej do pokrycia kosztów netto wynikających z wywiązywania się z zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych, z uwzględnieniem rozsądnego zysku.

Poziom należnej rekompensaty obniżają ponadto przychody osiągnięte przez Wnioskodawcę w związku z realizacją zadań, o osiąganiu których Spółka obowiązana jest informować Gminę przy złożeniu rozliczenia końcowego, które ma nastąpić 15 stycznia 2025 r.

Wysokość rekompensaty przysługującej Wnioskodawcy wylicza się według wzoru określonego w § 2 ust. 5 Umowy:

R=UK=Kb+Z+Pd+ŚP-P

gdzie poszczególne litery oznaczają:

R - kwotę rekompensaty

UK - Uzasadnione Koszty

Kb - całość uzasadnionych kosztów bezpośrednich, o których mowa w ust. 2 pkt 1 Umowy

Z - rozsądny zysk, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 Umowy

Pd - podatek dochodowy, o którym mowa w ust. 2 pkt 3 Umowy

ŚP - środki publiczne, o których mowa w ust. 3 Umowy

P - przychody osiągnięte przez Spółkę w związku z realizacją Zadań, o których mowa w ust. 4 Umowy

Do uzasadnionych kosztów Wnioskodawcy nie wlicza się administracyjnych kar pieniężnych, kar umownych lub innych świadczeń o podobnym charakterze, zarówno publicznoprawnych jak i prywatnoprawnych, których obowiązek poniesienia przez Wnioskodawcę wynika z przyczyn leżących po stronie Wnioskodawcy, jej pracowników, współpracowników lub podmiotów, z których zasobów rzeczowych lub osobowych Wnioskodawca korzystał w związku z realizacją zadań.

Koszty, o których mowa powyżej, stanowią całość wydatków poniesionych w związku z wykonywaniem usług publicznych na podstawie ogólnie przyjętych zasad księgowości, w tym koszty realizacji projektu. Do wydatków tych zalicza się tak samo koszty stałe, jak i zmienne. Koszty są obliczane w następujący sposób: jeżeli działalność Wnioskodawcy ograniczać się będzie do świadczenia usług publicznych, uwzględnia się wszystkie jej koszty. W oparciu o rozliczenie końcowe z 15 stycznia 2025 roku dojdzie do analizy, czy przekazana rekompensata była adekwatna, a więc czy nie stwierdzono niedoboru rekompensaty (stan w którym łączna wysokość rekompensaty udzielonej Wnioskodawcy w związku z realizacją zadań nie była wystarczająca na pokrycie uzasadnionych kosztów) bądź nadwyżki rekompensaty (stan w którym łączna wysokość rekompensaty udzielonej Wnioskodawcy w związku z realizacją zadań była nadmierna w stosunku do pokrycia uzasadnionych kosztów. W przypadku stwierdzenia niedoboru Wnioskodawca będzie uprawniony do uzyskania wyrównania, natomiast w razie zaistnienia nadwyżki Gmina może obniżyć należną rekompensatę na podstawie innych umów bądź zażądać zwrotu nadwyżki.

Za usługi wykonywane w związku z realizacją zadań powierzonych przez Gminę Wnioskodawca nie pobiera wynagrodzenia od podmiotów trzecich. Wnioskodawca byłby w stanie świadczyć usługi na rzecz Gminy bez rekompensat otrzymywanych od Gminy tylko w przypadku, gdyby Wnioskodawca uzyskał odpowiednie środki finansowe z innych źródeł (np. dofinansowanie z Unii Europejskiej).

Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Spółka jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W zależności od konkretnej imprezy zadania spółki są różne. Zdecydowanie najwięcej zadań (...) sp. z o.o. wykonuje przy A. Zawierane są osobne umowy z teatrami wystawiającymi sztuki podczas imprezy. Osobno zawierane są umowy na montaż scen, oświetlenia oraz nagłośnienia. Zawierana jest również umowa kupna-sprzedaży na zakup odlewów odcisków dłoni i tablic pamiątkowych. Z występującymi muzykami zawierane są osobne umowy, w tym umowy o dzieło oraz umowa licencyjna ze Stowarzyszeniem Autorów ZAiKS.

Spółka zapewnia również miejsce do zrealizowania imprezy. Spółka zatrudnia na umowę zlecenia osoby odpowiadające za porządek i wykonywanie prostych prac fizycznych. Spółka zawiera również umowy z podmiotem świadczącym usługi ochrony fizycznej.

Zlecane jest również tworzenie wszelkich materiałów informacyjnych, promocyjnych, takich jak plakaty, broszury, filmy, artykuły prasowe, reklamy w radio, posty na platformach internetowych. Zawierane są również umowy sponsorskie.

W przypadku pozostałych imprez promocyjno-kulturalnych takich jak (…), (…) czy (…) spółka (...) zawiera z podmiotami kompleksową usługę realizacji imprezy. Spółka najczęściej zapewnia tylko tytuł prawny do nieruchomości, na której odbywa się impreza.

Działania Spółki mają charakter organizacyjny - polegają na zorganizowaniu zawarcia umów, nadzorem nad ich prawidłową realizacją i ogólnym nadzorem nad prawidłowym przebiegiem zleconych imprez.

Zgodnie z zawartą z Gminą umową, a dokładniej § 2 ust. 2 (...) sp. z o.o. otrzymuje w ramach niniejszej umowy wynagrodzenie określone jako „rozsądny zysk spółki”, tj. dwa procent całkowitej kwoty kosztów nie więcej jednak niż 30.000 zł. Jest to jedyne wynagrodzenie, które otrzymuje Spółka w związku z prowadzonymi zadaniami.

Rekompensata może być wykorzystana tylko i wyłącznie na realizację powierzonego zadania.

Środki, które zostały przez Gminę wpłacone tytułem podniesienia kapitału zakładowego de facto są rekompensatą za poniesione wydatki na imprezy promocyjno-kulturalne.

Gmina z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego Spółki otrzymała udziały, co zostało ujawnione w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Pytanie (oznaczone we wniosku nr 1)

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że zrealizowanie Rekompensaty kapitałowej w postaci dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych na gruncie zaprezentowanych w powyższym stanie faktycznym okoliczności będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu VAT oraz że przedmiotowa rekompensata będzie stanowiła składnik podstawy opodatkowania VAT z tytułu świadczenia zleconej usługi publicznej?

Państwa stanowisko w sprawie

W opinii Wnioskodawcy zrealizowanie rekompensaty w postaci dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, a przedmiotowa rekompensata będzie stanowiła składnik podstawy opodatkowania VAT z tytułu świadczonych usług publicznych. Ponadto otrzymanie rekompensaty bezpośredniej w formie pieniędzy będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT” opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Dalej, w myśl art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Należy tym samym stwierdzić, że opodatkowanie VAT zależne będzie od spełnienia przesłanki odpłatności świadczenia, a więc faktu czy przysługiwało za nie wynagrodzenie, przy czym nie ma znaczenia czy z tego tytułu podatnik wykreował zysk. Tego typu stanowisko zostało przyjęte niejednokrotnie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade, wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear).

Analogicznie do orzeczenia z dnia 5 lutego 1981 r. w sprawie C-154/80 Staatssecretaris van Financien przeciwko Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA ETS świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Ponadto, zgodnie z orzeczeniem w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia) dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności.

W związku z powyższym opodatkowaniu VAT podlegać będą czynności, w których:

1.istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

2.wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

3.istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie usługodawcy, odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

4.istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego,

5.świadczenie wykonywane jest przez podmiot działający dla tej czynności w charakterze podatnika VAT.

W niniejszym stanie faktycznym przesłanki te zostały spełnione.

Po pierwsze, wszelkie czynności podejmowane przez Wnioskodawcę celem wykonywania zadań powierzonych przez Gminę oraz otrzymywanie z tego tytułu rekompensat realizowane jest na podstawie zawartych między podmiotami Umów. Tym samym spełniona jest pierwsza przesłanka.

Po drugie, zgodnie z zawartą Umową rekompensaty przysługują wyłącznie w ramach wyrównania kosztów realizacji zadań, co odnosi się zarówno do rekompensaty przekazanej na poczet kapitału zakładowego jak i w pozostałym zakresie. Kwoty podlegają ponadto rozliczeniu w celu oceny adekwatności rekompensaty do kosztów rzeczywiście poniesionych przez Wnioskodawcę. Rozliczenie opierać się ma wyłącznie o wydatki jakie Wnioskodawca przeznaczył na realizację zadań powiększonych o podatek dochodowy odprowadzany przez Wnioskodawcę oraz o tzw. rozsądny zysk. W związku z tym należy stwierdzić, że również druga przesłanka została w całości zrealizowania.

Po trzecie rekompensata równa jest uzasadnionym kosztom, w skład których wliczany jest wspomniany rozsądny zysk w wysokości 2% całkowitej wysokości poniesionych kosztów. Wysokość zysku jest wiec wyliczana osobno jako korzyść usługodawcy, niezależnie od pozostałych poniesionych kosztów. Zysk jest wyliczany ponadto zależnie od wysokości kosztów związanych z wykonywaniem zadań i zawiera się w kwocie przeznaczonej na kapitał zakładowy Wnioskodawcy. Tym samym również przesłanka trzecia została spełniona.

Po czwarte, rekompensata jest oznaczona kwotowo, na podstawie przedstawionego wzoru matematycznego, pozwalającego precyzyjnie wyliczyć jej dokładną kwotę. Zarówno więc koszty realizacji zadania jak i rekompensata mogą być przedstawione za pomocą konkretnej wartości pieniężnej i w ten sposób podlegają również rozliczeniu. Przesłanka nr 4 również została spełniona.

W kontekście piątej przesłanki, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Dalej, zgodnie z ust. 2 wspomnianego przepisu działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Natomiast, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jak wskazał jednak organ podatkowy w interpretacji indywidualnej z dnia 5 grudnia 2022 r. „Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - (Dz. Urz. UE. L. Nr 347 z 11.12.2006 s. 1 ze zm.), zgodnie z którym:

Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku l, chyba że niewielka skala tych działań sprawiaj że mogą być one pominięte.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) - tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 VATU.” (0113-KDIPT1-2.4012.594.2022.2.KT).

Wnioskodawca jest spółką kapitałową, o której mowa w Kodeksie spółek handlowych, posiadającą osobowość prawną. Tym samym jest on niezależnym podmiotem, wykonującym we własnym imieniu i na własny rachunek czynności wchodzące w zakres działalności gospodarczej, definiowanej w przywołanym już art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Wnioskodawca nie jest więc adresatem normy zawartej w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że zarówno Wnioskodawca jak i Gmina w niniejszym stanie faktycznym są podmiotami działającymi w charakterze podatników VAT. Piąta przesłanka została więc również spełniona.

Na mocy art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W konsekwencji wszystkie wskazane przesłanki zostały w niniejszym stanie faktycznym spełnione, a otrzymana przez Wnioskodawcę rekompensata w formie uiszczenia przez Wspólnika dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych do udziałów Gminy w spółce przekazywanej na kapitał zakładowy, jak również w formie bezpośredniego zwrotu ponoszonych przez Wnioskodawcę kosztów z uwzględnieniem zdefiniowanego w Umowie Rozsądnego Zysku i podatku dochodowego, stanowi/będzie stanowić podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Wnioskodawca stoi zatem na stanowisku, iż

1.zrealizowanie Rekompensaty kapitałowej w postaci dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych na gruncie zaprezentowanych w powyższym stanie faktycznym okoliczności będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu VAT oraz że przedmiotowa rekompensata będzie stanowiła składnik podstawy opodatkowania VAT z tytułu świadczenia zleconej usługi publicznej,

2.otrzymanie przez niego Rekompensaty bezpośredniej w formie przyznawanych Wnioskodawcy przez Gminę (...) pieniędzy będzie stanowić zapłatę w rozumieniu art. 29a ust. 1 Ustawy o VAT, a w konsekwencji będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak wynika z ww. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla uznania, że dostawa towarów czy świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Co istotne usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council TSUE stwierdził, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. w sprawie C‑154/80 Staatssecretaris van Financien przeciwko Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA ETS, które zapadło na tle przepisów Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R.J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie podkreślono, że dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

  • istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
  • wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
  • istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
  • istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Ponadto, aby czynność podlegała opodatkowaniu musi być wykonana przez podmiot działający dla tej czynności w charakterze podatnika podatku VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług stanowią implementację art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Zgodnie z ww. regulacją:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Organy władzy publicznej mają na gruncie podatku od towarów i usług szczególny status, wynikający z art. 15 ust. 6 ustawy, zgodnie z którym:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Unormowanie to stanowi odzwierciedlenie art. 13 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, który stanowi, że:

Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.

Organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te będą natomiast podatnikami VAT w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenia usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pojęcie podatnika obejmuje swym zakresem podmioty, które dokonują czynności podlegającej opodatkowaniu. Ustawodawca określił wskazane pojęcie na tyle szeroko, by w każdym przypadku profesjonalnej aktywności zawodowej, dokonywania czynności opodatkowanych podmiot mógł zostać uznany za podatnika w zakresie tych czynności. Podkreślić przy tym należy, że działalność gospodarcza ma miejsce również wówczas, gdy nie przyniosła ona żadnych widocznych efektów (bez względu na cel i rezultat takiej działalności). Charakterystyka ta pozwala na uznanie, że pojęcie podatnika na gruncie podatku od towarów i usług ma wymiar autonomiczny - niezależny od uregulowań innych aktów normatywnych regulujących stosunki prawnopodatkowe.

W zakresie statusu podmiotu publicznego wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 29 października 2015 r. w sprawie C-174/14 Saudaçor - Sociedade Gestora de Recursos e Equipamentos da Saúde dos Açores SA przeciwko Fazenda Pública, w którym stwierdził:

„(…) ponieważ (…) art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112 należy jako wyjątek interpretować w sposób ścisły, należy uznać, że wyliczenie znajdujące się w tym przepisie jest wyczerpujące, a pojęcie „innych podmiotów prawa publicznego” stanowi pozostałą kategorię podmiotów należących do władzy publicznej, innych niż te, które zostały konkretnie wymienione w tym przepisie.

Jeżeli chodzi w szczególności o pierwszy z dwóch warunków ustanowionych w art. 13 ust. 1 wspomnianej dyrektywy, to znaczy o warunek dotyczący statusu podmiotu publicznego, to Trybunał orzekł już, że osoba, która wykonuje czynności należące do prerogatyw władztwa publicznego w sposób niezależny, nie pozostając częścią administracji publicznej, nie może zostać zaklasyfikowana jako podmiot prawa publicznego w rozumieniu tego przepisu (zob. podobnie w szczególności postanowienie Mihal, C-456/07, EU:C:2008:293, pkt 18 i przytoczone tam orzecznictwo).

Trybunał wyjaśnił również, że status „podmiotu prawa publicznego” nie może wynikać jedynie z tego, że dana działalność polega na wykonywaniu czynności należących do prerogatyw władztwa publicznego (zob. podobnie w szczególności postanowienie Mihal, C‑456/07, EU:C:2008:293, pkt 17 i przytoczone tam orzecznictwo)”.

Z kolei w wyroku z 22 lutego 2018 r. w sprawie C-182/17 Nagyszénás Településszolgáltatási Nonprofit Kft. przeciwko Nemzeti Adó-és Vámhivatal Fellebviteli Igazgatósága, TSUE wskazał, że:

„Artykuł 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że, z zastrzeżeniem sprawdzenia przez sąd odsyłający istotnych okoliczności faktycznych, działalność taka jak będąca przedmiotem postępowania głównego, polegająca na wykonywaniu przez spółkę niektórych zadań publicznych gminy zgodnie z umową zawartą między tą spółką a gminą stanowi odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej na mocy tego przepisu.

Art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że – z zastrzeżeniem sprawdzenia przez sąd odsyłający istotnych okoliczności faktycznych i prawa krajowego – działalność, taka jak omawiana w postępowaniu głównym, polegająca na wykonywaniu przez spółkę określonych publicznych zadań gminy na mocy umowy zawartej między tą spółką a gminą, nie jest objęta zasadą nieopodatkowania podatkiem od wartości dodanej przewidzianą w tym przepisie wówczas, gdy działalność ta stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 tej dyrektywy”.

Rolę gminy określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465). Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Na mocy art. 7 ust. 1 pkt 9, 10 i 18 ww. ustawy:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;

10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych;

18) promocji gminy.

W myśl z art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej - uregulowano w ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 679).

Jak stanowi art. 1 ust. 2 ww. ustawy o gospodarce komunalnej:

Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.

W oparciu o art. 2 ustawy o gospodarce komunalnej:

Gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego.

W myśl art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarce komunalnej:

Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego postanawiają o wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej.

Na mocy art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Powyższy przepis odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy:

Podstawa opodatkowania obejmuje:

1)podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Na podstawie art. 29a ust. 7 ustawy:

Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1)stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2)udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;

3)otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi wartość otrzymanego świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Przepis art. 29a ust. 6 i ust. 7 ustawy wymienia elementy, które powinny być wliczane bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru, czy też konkretnego rodzaju usługi. Gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nie jest natomiast podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Otrzymane dotacje i inne dopłaty podlegają więc opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą są związane. Jeżeli dotacja, subwencja lub inna dopłata o podobnym charakterze przekazywana jest w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług - istnieje bezpośredni związek między otrzymaną dopłatą a dostawą towarów lub świadczeniem usług i ich ceną - to stanowi ona podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie ma przy tym znaczenia, od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę - czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest, aby było to wynagrodzenie za daną konkretną usługę lub za daną konkretną dostawę.

Zatem, aby dotacje i inne środki o podobnym charakterze stanowiły podstawę opodatkowania, muszą być wypłacane jako należność z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług i być bezpośrednio związane z ceną tego świadczenia. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności - nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Definicji terminu „bezpośredniego wpływu na cenę” nie zawiera ani ustawa, ani Dyrektywa 2006/112/WE Rady, dlatego też w tym zakresie należy odwołać się do sposobu wykładni tego pojęcia wynikającego z orzecznictwa TSUE.

W wyroku z 15 lipca 2004 r. w sprawie C-144/02 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Republice Federalnej Niemiec TSUE wyjaśnił:

„26. Przewidując, że do podstawy opodatkowania podatkiem VAT zalicza się, w przypadkach, które określa art. 11 część A ust. 1 lit. a) szóstej dyrektywy, subwencje przyznane podatnikom, przepis ten zmierza do obciążenia podatkiem VAT całej wartości towarów lub usług, a przez to do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji.

27. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu stosuje się on, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji.

28. Aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna przede wszystkim być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlegać opodatkowaniu. Należy stwierdzić w szczególności, że prawo do otrzymywania subwencji jest przyznawane beneficjentowi, skoro tylko ten ostatni dokona transakcji podlegającej opodatkowaniu (wyrok z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie C‑184/00 Office des produits wallons, Rec. str. I‑9115, pkt 12 i 13).

29. Ponadto należy zbadać, czy nabywcy towarów lub usługobiorcy czerpią zysk z subwencji przyznanej jej beneficjentowi. Niezbędne jest bowiem, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący cenę, jakiej ten ostatni żąda. Należy zatem zbadać, czy okoliczność, że subwencja jest przyznawana sprzedawcy lub świadczącemu usługi, pozwala mu obiektywnie na sprzedaż towarów lub świadczenie usług po cenie niższej od tej, której by żądał, gdyby nie otrzymał subwencji (ww. wyrok w sprawie Office des produits wallons, pkt 14).

30. Powinno być w każdym razie możliwe zidentyfikowanie świadczenia wzajemnego, które stanowi subwencja. Nie ma konieczności, by kwota subwencji odpowiadała dokładnie zmniejszeniu ceny dostarczonego towaru lub wykonanej usługi. Wystarczy, by korelacja istniejąca między tym zmniejszeniem a wspomnianą wyżej subwencją, która może mieć charakter ryczałtowy, była istotna (ww. wyrok w sprawie Office des produits wallons, pkt 17).

31. Wreszcie w pojęciu „subwencje związane bezpośrednio z ceną” w rozumieniu art. 11 część A ust. 1 lit. a) szóstej dyrektywy mieszczą się jedynie te subwencje, które stanowią całkowicie lub częściowo świadczenie uzyskiwane w zamian za dostawy towarów lub świadczenia usług oraz są przyznawane osobie trzeciej przez sprzedawcę lub świadczącego usługi (cytowany wyżej wyrok w sprawie Office des produits wallons, pkt 18)”.

Aby stwierdzić, czy otrzymywane przez beneficjenta środki wchodzą do podstawy opodatkowania świadczonych usług, niezbędne jest stwierdzenie, czy występują konkretne usługi, z którymi związane jest to dofinansowanie, wykonywane przez odbiorcę dofinansowania. Tylko w takim przypadku dotacja może wchodzić do podstawy opodatkowania. Następnie należy zbadać, zgodnie z tezami wyroków TSUE, czy dofinansowanie stanowi element determinujący cenę tej usługi (świadczenia).

Wskazali Państwo, że są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Jedynym Państwa wspólnikiem posiadającym całość udziałów jest Gmina.

Są Państwo aktualnie na etapie realizacji przedsięwzięcia gospodarczego polegającego na realizacji zadania z zakresu gospodarki komunalnej powierzonego Uchwałą Rady Miejskiej w (...). Powierzono Państwu prowadzenie zadań z zakresu zadań własnych gminy obejmujących kulturę, kulturę fizyczną, turystykę i promocję Gminy.

W zależności od konkretnej imprezy Państwa zadania są różne. Zdecydowanie najwięcej zadań wykonują Państwo przy A. Zawierane są osobne umowy z teatrami wystawiającymi sztuki podczas imprezy. Osobno zawierane są umowy na montaż scen, oświetlenia oraz nagłośnienia. Zawierana jest również umowa kupna-sprzedaży na zakup odlewów odcisków dłoni i tablic pamiątkowych. Z występującymi muzykami zawierane są osobne umowy, w tym umowy o dzieło oraz umowa licencyjna ze Stowarzyszeniem Autorów ZAiKS.

Zapewniają Państwo również miejsce do zrealizowania imprezy. Zatrudniają Państwo na umowę zlecenia osoby odpowiadające za porządek i wykonywanie prostych prac fizycznych. Zawierają Państwo również umowy z podmiotem świadczącym usługi ochrony fizycznej.

Zlecane jest również tworzenie wszelkich materiałów informacyjnych, promocyjnych, takich jak plakaty, broszury, filmy, artykuły prasowe, reklamy w radio, posty na platformach internetowych. Zawierane są również umowy sponsorskie.

W przypadku pozostałych imprez promocyjno-kulturalnych takich jak (…), (…) czy (…) zawierają Państwo z podmiotami kompleksową usługę realizacji imprezy. Najczęściej zapewniają Państwo tylko tytuł prawny do nieruchomości, na której odbywa się impreza.

Państwa działania mają charakter organizacyjny - polegają na zorganizowaniu zawarcia umów, nadzorem nad ich prawidłową realizacją i ogólnym nadzorem nad prawidłowym przebiegiem zleconych imprez.

W związku z realizacją ww. zadania Gmina zawarła z Państwem Umowę. Na jej podstawie strony wprowadziły formę rekompensaty, należną Państwu w przypadku:

1.Realizacji przez Państwa zadań własnych gminy z zakresu kultury, kultury fizycznej oraz promocji Gminy poprzez współorganizację imprez kulturalnych i sportowych, tj. zadań użyteczności publicznej, której celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.

2.Poniesienia przez Państwa kosztów realizacji zadań, o których mowa w pkt 1, niepokrytych przychodami osiągniętymi przez Państwa zadań w związku z realizacją rzeczonych zadań.

Instytucja rekompensaty wskazana przez strony ma być realizowana zgodnie z Decyzją UE. Samą rekompensatę strony Umowy zdefiniowały jako wszelkie przysporzenia majątkowe udzielone Państwu przez Gminę w dowolnej formie (w szczególności polegające na podwyższeniu Państwa kapitału zakładowego), otrzymywane przez Państwa wyłącznie z tytułu i w celu pokrycia uzasadnionych kosztów realizacji zadań w zakresie, w jakim kosztów tych nie pokrywają przychody osiągnięte przez Państwa w związku z realizacją zadań. Uzasadnione koszty obejmują:

1.Całość uzasadnionych kosztów bezpośrednich brutto związanych z wykonywaniem zadań.

2.Państwa Rozsądny zysk w wysokości 2% całkowitej wysokości kosztów, o których mowa w pkt 1, pomniejszonych o przychody osiągnięte przez Państwa w związku z realizacją zadań, lecz nieprzekraczającej kwoty 30.000 zł, przy czym rozsądny zysk zawiera się w kwocie rekompensaty w postaci podwyższenia kapitału zakładowego.

3.Podatek dochodowy odprowadzony przed Państwa w części, w jakiej jego wysokość przypisana jest do dochodu osiąganego w związku z realizacją zadań.

Na poczet rekompensaty Gmina zobowiązała się w Umowie do podwyższenia Państwa kapitału zakładowego, z czego część środków z przeznaczeniem na współorganizację wydarzenia „(...)”.

Wartość rekompensaty nie może prowadzić do przekroczenia wysokości 15.000.000 EUR rocznie w okresie obowiązywania Umowy.

Poziom należnej rekompensaty obniżają przychody osiągnięte przez Państwa w związku z realizacją zadań, o osiąganiu których są Państwo obowiązani informować Gminę przy złożeniu rozliczenia końcowego, które ma nastąpić 15 stycznia 2025 r.

Wysokość rekompensaty przysługującej Państwu wylicza się według wzoru określonego w § 2 ust. 5 Umowy:

R=UK=Kb+Z+Pd+ŚP-P

gdzie poszczególne litery oznaczają:

R - kwotę rekompensaty

UK - Uzasadnione Koszty

Kb - całość uzasadnionych kosztów bezpośrednich, o których mowa w ust. 2 pkt 1 Umowy

Z - rozsądny zysk, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 Umowy

Pd - podatek dochodowy, o którym mowa w ust. 2 pkt 3 Umowy

ŚP - środki publiczne, o których mowa w ust. 3 Umowy

P - przychody osiągnięte przez Państwa w związku z realizacją Zadań, o których mowa w ust. 4 Umowy

Mają Państwo wątpliwości, czy zrealizowanie Rekompensaty kapitałowej w postaci dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych będzie stanowiło czynność podlegającą opodatkowaniu VAT oraz czy przedmiotowa rekompensata będzie stanowiła składnik podstawy opodatkowania VAT z tytułu świadczenia zleconej usługi publicznej.

Z powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że Państwo, jako utworzona przez Gminę spółka prawa handlowego, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działają w charakterze podatników podatku VAT.

Co istotne, są Państwo spółką prawa handlowego, będącą odrębnym od Gminy podmiotem posiadającym osobowość prawną, zatem nie są Państwo adresatem normy prawnej zawartej w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Tym samym nie mogą Państwo korzystać z wyłączenia z opodatkowania, które dotyczy ściśle określonych podmiotów, tj. organów władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy.

Istota spółki z ograniczoną odpowiedzialnością uregulowana została w Tytule III Dziale I ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18 ze zm.).

Zgodnie z art. 151 § 1 ustawy Kodeks spółek handlowych:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

W myśl art. 152 ustawy Kodeks spółek handlowych:

Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej.

Stosownie do art. 153 ustawy Kodeks spółek handlowych:

Umowa spółki stanowi, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy więcej udziałów. Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i są niepodzielne.

Zgodnie z art. 14 § 1 ustawy Kodeks spółek handlowych:

Przedmiotem wkładu niepieniężnego do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej albo przeznaczonego na kapitał akcyjny prostej spółki akcyjnej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług.

W myśl art. 177 § 1 i § 2 ustawy Kodeks spółek handlowych:

§ 1. Umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału.

§ 2. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów.

Zgodnie z art. 178 § 1 i § 2 ustawy Kodeks spółek handlowych:

§ 1. Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, do dopłat tych stosuje się przepisy § 2 oraz art. 179.

§ 2. Jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie; spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.

Natomiast stosownie do art. 179 § 1 ustawy Kodeks spółek handlowych:

Dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.

Zgodnie z art. 257 ustawy Kodeks spółek handlowych:

§ 1. Jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego następuje nie na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki przewidujących maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin podwyższenia, może ono nastąpić jedynie przez zmianę umowy spółki.

§ 2. Podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych.

§ 3. Jeżeli podwyższenie kapitału zakładowego następuje na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki, przy zachowaniu wymagań określonych w § 1, oświadczenia dotychczasowych wspólników o objęciu nowych udziałów wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Art. 260 § 2 stosuje się odpowiednio.

Dopłaty mogą być wnoszone w związku z czasowymi trudnościami finansowymi spółki, potrzebą jej dokapitalizowania, koniecznością poniesienia dodatkowych nakładów inwestycyjnych itp.

Dopłata jest formą wewnętrznej przymusowej pożyczki wspólników na rzecz spółki. Wspólnikowi, który uiścił dopłatę, nie przysługuje (chyba że zarządzono zwrot dopłat) roszczenie o wypłatę uiszczonej sumy.

W razie powzięcia uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określającej termin i wysokość dopłat, równowartość dopłat ujmuje się w odrębnej pozycji pasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłat wspólników) i wykazuje się jako składnik kapitału własnego dopóty, dopóki ten nie zostanie użyty w sposób uzasadniający jego odpisanie; uchwalone, lecz niewniesione dopłaty wykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych ,,Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna)” (art. 36 ust. 2e ustawy z 29 września 1994 r. ustawy o rachunkowości; Dz. U. z 2019 r., poz. 351). W konsekwencji kapitał zakładowy nie ulegnie zwiększeniu, a wartość dopłaty będzie zaliczona na wpłaty należne (Kidyba Andrzej: Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1-300 Ksh, LEX, 2008, wyd. VI.).

Zaznaczyć należy, że środki zgromadzone na kapitale zapasowym co do zasady są przeznaczane na pokrycie bieżących i przyszłych strat.

Z treści wniosku wynika, że z tytułu wykonywania zadań własnych Gminy przysługuje Państwu rekompensata służąca pokryciu kosztów realizacji zadań w zakresie, w jakim kosztów tych nie pokrywają przychody osiągnięte przez Państwa w związku z realizacją zadań. Zgodnie z zawartą z Gminą Umową, otrzymują Państwo wynagrodzenie określone jako „rozsądny zysk spółki” tj. dwa procent całkowitej kwoty kosztów nie więcej jednak niż 30.000 zł. Jest to jedyne wynagrodzenie, które otrzymują Państwo w związku z prowadzonymi zadaniami.

Za usługi wykonywane w związku z realizacją zadań powierzonych przez Gminę nie pobierają Państwo wynagrodzenia od podmiotów trzecich. Byliby Państwo w stanie świadczyć usługi na rzecz Gminy bez rekompensat otrzymywanych od Gminy tylko w przypadku, gdyby uzyskali Państwo odpowiednie środki finansowe z innych źródeł (np. dofinansowanie z Unii Europejskiej). Rekompensata może być wykorzystana tylko i wyłącznie na realizację powierzonego zadania.

Jak wynika z wniosku, że samą rekompensatę strony Umowy zdefiniowały jako wszelkie przysporzenia majątkowe udzielone Państwu przez Gminę w dowolnej formie (w szczególności polegające na podwyższeniu Państwa kapitału zakładowego), otrzymywane przez Państwa wyłącznie z tytułu i w celu pokrycia uzasadnionych kosztów realizacji zadań w zakresie, w jakim kosztów tych nie pokrywają przychody osiągnięte przez Państwa w związku z realizacją zadań.

Na poczet rekompensaty Gmina zobowiązała się w Umowie do podwyższenia Państwa kapitału zakładowego, z czego część środków z przeznaczeniem na współorganizację wydarzenia „(...)”. Środki, które zostały przez Gminę wpłacone tytułem podniesienia kapitału zakładowego de facto są rekompensatą za poniesione wydatki na imprezy promocyjno-kulturalne. Gmina z tytułu podwyższenia Państwa kapitału zakładowego otrzymała udziały.

Rekompensata stanowi zatem źródło finansowania realizowanych przez Państwo ww. usług na rzecz Gminy. Zatem z uwagi na charakter opisanej rekompensaty w formie dopłaty do udziałów Gminy w Spółce wpłaconej tytułem podniesienia kapitału zakładowego, uznać należy, że stanowi ona wynagrodzenie za świadczone przez Państwa na rzecz Gminy usługi.

Świadczenie usług ma miejsce bowiem również wówczas, gdy następuje zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Jeżeli podmiot jest zobowiązany do dokonania określonej czynności, wówczas uznaje się, że świadczy usługę o ile można wyodrębnić podmiot który jest beneficjentem rzeczonej usługi.

Tym samym, w zakresie wykonywania czynności związanych z realizacją części zadań własnych Gminy, finansowanych z otrzymywanych od Gminy środków finansowych, będą Państwo działali w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, a wykonywane czynności będą spełniały definicję świadczenia usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, dlatego też będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług otrzymana rekompensata w formie dopłaty do udziałów Gminy w Spółce wpłaconej tytułem podniesienia kapitału zakładowego w istocie będzie stanowiła zapłatę (wynagrodzenie) za świadczone przez Państwa na rzecz Gminy usługi.

A zatem pomiędzy płatnością, którą otrzymują Państwo od Gminy za świadczone przez Państwa na rzecz Gminy usługi będzie zachodził związek bezpośredni, ponieważ płatność będzie następować w zamian za to świadczenie. Na gruncie rozpoznawanej sprawy nie można przyjąć, że między Stronami nie będzie następowała wymiana świadczeń. Z tych też względów, czynności w opisanym we wniosku zakresie będą stanowić określone w art. 8 ust. 1 ustawy, odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym otrzymana przez Państwa rekompensata w formie uiszczenia przez Gminę dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych do udziałów Gminy w Spółce wpłaconej tytułem podniesienia kapitału zakładowego Spółki, będzie stanowiła podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja dotyczy opodatkowania otrzymanej Rekompensaty kapitałowej w postaci dopłaty wniesionej na podstawie art. 178 § 1 Kodeksu spółek handlowych (pytanie nr 1). Natomiast w zakresie opodatkowania otrzymanej Rekompensaty bezpośredniej w formie przyznawanych Państwu przez Gminę pieniędzy (pytanie nr 2) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), ul. (…), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).