Ustalenia czy: - w opisanym zdarzeniu przyszłym czynności, w ramach których Gmina będzie wykorzystywać majątek powstały w ramach Inwestycji, stanowią czynności podlegające opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5,7 lub 8 ustawy o VAT, - Gminie przysługiwać będzie prawo do obniżenia kwoty podatku należneg o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją Inwestycji.

  Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia czy:

- w opisanym zdarzeniu przyszłym czynności, w ramach których Gmina będzie wykorzystywać majątek powstały w ramach Inwestycji, stanowią czynności podlegające opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5,7 lub 8 ustawy o VAT, 

- Gminie przysługiwać będzie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją Inwestycji.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 września 2024 r. (wpływ 23 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Realizując zadania własne Gminy, określone w art. 7 ust. 1 pkt 1 i 14 ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 609; dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”), w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty w sprawach gospodarki wodnej oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, Gmina planuje zrealizować inwestycje polegające na budowie zbiorników otwartych do retencjonowania wód opadowych i roztopowych w miejscowościach (…) i (…) (dalej: „Inwestycje”).

Na realizację Inwestycji Gmina ubiega się o przyznanie dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Przedmiotem Inwestycji będzie budowa zbiorników retencyjnych wraz z infrastrukturą towarzyszącą, które po oddaniu do użytkowania służyć będą Gminie do odprowadzenia oraz magazynowania wody z terenów je okalających. Budowa zbiorników retencyjnych pozwoli na poprawę gospodarki wodnej na terenach, na których będą się znajdować, co przyczyni się do efektywnego gospodarowania zasobami wodnymi. Zbiorniki będą też stanowić zabezpieczenie przed skutkami intensywnych opadów, w tym przed zalewaniem terenów, na których zostaną wybudowane.

W związku z realizacją Inwestycji, Gmina będzie ponosić wydatki m.in. na następujące towary/usługi:

—otwarte zbiorniki retencyjne,

—infrastrukturę towarzyszącą niezbędną do funkcjonowania otwartych zbiorników retencyjnych,

—roboty pomiarowe,

—oczyszczanie terenu pod zbiorniki,

—wykopy oraz przekopy,

—roboty instalacyjno-hydrauliczne,

—roboty kanalizacyjne,

—roboty ziemne,

—wykonanie konstrukcji oporowych.

Ponoszone w ramach Inwestycji wydatki będą dokumentowane wystawianymi na Gminę przez dostawców/usługodawców fakturami VAT, na których Gmina będzie oznaczona jako nabywca przedmiotowych towarów i usług, w tym z podaniem NIP Gminy.

Efekty rzeczowe planowanych Inwestycji będą ogólnodostępne i przeznaczone do użytku niekomercyjnego. Będą one nieodpłatnie wykorzystywane do odprowadzenia oraz magazynowania wody z terenów okalających zbiorniki, co przyczyni się m.in. do efektywnego gospodarowania zasobami wodnymi oraz ochrony przeciwpowodziowej. W związku z powyższym, Gmina nie będzie osiągała jakichkolwiek dochodów z tytułu wykorzystania efektów Inwestycji. Gmina nie planuje także w przyszłości zmiany charakteru korzystania z wybudowanych zbiorników retencyjnych, w tym ich udostępniania za odpłatnością na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy cywilnoprawnej o podobnym charakterze.

W piśmie z 19 września 2024 r. w odpowiedzi na prośbę „Prosimy żeby doprecyzowali Państwo opis zdarzenia przyszłego poprzez jednoznaczne wskazanie, czy towary i usługi nabywane w ramach realizacji inwestycji polegających na budowie zbiorników otwartych do retencjonowania wód opadowych w miejscowościach (…) i (…) będą przez Gminę wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług”, wskazali Państwo, że:

„Gmina wskazuje, iż w ramach opisu zdarzenia przyszłego udzieliła precyzyjnych informacji odnośnie do przebiegu i charakteru czynności, w ramach których wykorzystywać będzie majątek powstały w ramach inwestycji. Ocena podatkowa tych czynności, tj. potwierdzenie, czy stanowią one czynności opodatkowane VAT, stanowi zadanie Organu w ramach interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego. Gmina nie może w tym zakresie wyręczyć Organu, gdyż to właśnie w celu uzyskania odpowiedzi na to pytanie złożyła wniosek o uzyskanie interpretacji.

Gmina służy natomiast pomocą, jeśli w ocenie Organu istnieje potrzeba dalszego doprecyzowania charakteru podejmowanych w związku z tym majątkiem czynności - jak wskazano we wniosku, majątek ten będzie nieodpłatnie wykorzystywany do odprowadzenia oraz magazynowania wody z terenów okalających zbiorniki, co przyczyni się m.in. do efektywnego gospodarowania zasobami wodnymi oraz ochrony przeciwpowodziowej”.

Pytania (pytanie nr 1 ostatecznie sformułowane w piśmie z 19 września 2024 r.)

1.Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym czynności, w ramach których Gmina będzie wykorzystywać majątek powstały w ramach inwestycji, stanowią czynności podlegające opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5, art. 7 lub art. 8 ustawy o VAT?

2.Czy Gminie przysługiwać będzie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją inwestycji?

Państwa stanowisko w sprawie (stanowisko do pytania nr 1 ostatecznie wyrażone w piśmie z 25 lipca 2024 r.)

1.W opisanym zdarzeniu przyszłym, czynności, w ramach których Gmina będzie wykorzystywać majątek powstały w ramach inwestycji, nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5, art. 7 lub art. 8 ustawy o VAT.

2.Gminie nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją Inwestycji.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Uwagi ogólne

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z pewnymi zastrzeżeniami, które nie mają zastosowania w niniejszej sprawie. Dla oceny możliwości skorzystania z prawa do odliczenia, w każdym przypadku istotne jest więc ustalenie czy towary i usługi, przy zakupie których naliczono VAT:

- zostały nabyte przez podatnika tego podatku (przesłanka podmiotowa) oraz

- pozostają w bezspornym związku z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi (przesłanka przedmiotowa).

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Gmina jako podatnik VAT w ramach ponoszenia wydatków na Inwestycje

Odnosząc się do warunku nabywania towarów i usług przez podatnika, należy wskazać, że kwestia ta została uregulowana w art. 15 ustawy o VAT. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Natomiast w myśl art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Kolejno, stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Katalog zadań własnych gminy został określony w art. 7 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie gminnym.

Kryterium uznania jednostki samorządu terytorialnego za podatnika VAT jest więc charakter wykonywanych przez nią czynności, tj. dokonywanie czynności o charakterze publicznoprawnym wyłącza, co do zasady, te podmioty z kategorii podatników VAT, natomiast dokonywanie czynności cywilnoprawnych skutkuje zasadniczo uznaniem tych podmiotów za podatników, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu VAT.

Mając na uwadze powyższe należy uznać, że Gmina nabywając towary/usługi celem realizacji Inwestycji, nie będzie nabywała ich do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT i tym samym nie będzie działała w charakterze podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 tej ustawy. Wydatki na Inwestycje będą bowiem ponoszone na realizację nieodpłatnych zadań użyteczności publicznej w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności w zakresie gospodarki wodnej oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej (art. 7 ust. 1 pkt 1 i 14 ustawy o samorządzie gminnym). Jak zostało wskazane, Gmina nie przewiduje wykorzystywania towarów i usług nabytych w ramach realizacji Inwestycji do świadczenia odpłatnych czynności, które potencjalnie mogłyby podlegać opodatkowaniu VAT po stronie Gminy i stanowiłyby działalność gospodarczą Gminy w rozumieniu ustawy o VAT.

Wydatki na Inwestycje będą zatem ponoszone, zdaniem Gminy, wyłącznie w celu realizacji zadań własnych, poza działalnością gospodarczą Gminy, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Tym samym nie zostanie spełniona pierwsza przesłanka warunkująca prawo do odliczenia VAT, stanowiąca o ponoszeniu wydatków przez podatnika tego podatku w ramach wykonywanej przez nią działalności gospodarczej.

Związek wydatków na Inwestycje z działalnością opodatkowaną VAT

Drugim warunkiem wynikającym z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, niezbędnym do zastosowania prawa do odliczenia VAT naliczonego, jest związek ponoszonych wydatków z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT. Z literalnej interpretacji art. 86 ust. 1 ustawy o VAT bezpośrednio wynika, że odliczyć można podatek naliczony związany z transakcjami, których następstwem jest określenie podatku należnego. Tym samym, zasada ta wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Istnienie bezpośredniego związku między nabywanymi towarami i usługami a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku w Dyrektywie VAT. Przepisy Rozdziału 1-4 Tytułu X Dyrektywy VAT (art. 167 i nast.) wprowadzają podstawową regułę wspólnego systemu podatku VAT, zgodnie z którą podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną, natomiast prawo takie nie przysługuje w przypadku dokonywania transakcji zwolnionych lub nieopodatkowanych.

Zdaniem Gminy, efekty planowanych Inwestycji, po ich zakończeniu, będą wykorzystywane przez Gminę do wykonywania zadań własnych Gminy w zakresie gospodarki wodnej oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, tj. budowa zbiorników retencyjnych zmniejszy zagrożenie zalewania terenów sąsiednich. Jednocześnie, z uwagi na charakter planowanych Inwestycji oraz określone przeznaczenie zbiorników retencyjnych, Gmina nie będzie uzyskiwała żadnych dochodów z tytułu ich późniejszego wykorzystania. Ponadto, Gmina nie planuje także w przyszłości zmiany charakteru korzystania z ww. zbiorników retencyjnych, w tym ich udostępniania za odpłatnością na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy cywilnoprawnej o podobnym charakterze. Wobec powyższego, w omawianych okolicznościach, zdaniem Gminy, nie wystąpi związek przyczynowo-skutkowy, który decydowałby o prawie do odliczenia podatku związanego z wydatkami dotyczącymi realizacji Inwestycji.

Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej okoliczności sprawy, należy wskazać, iż w ocenie Gminy sposób wykorzystania efektów planowanych Inwestycji będzie miał charakter publicznoprawny (niekomercyjny). W konsekwencji, wskazać należy, iż efekty rzeczowe planowanych do realizacji Inwestycji wykorzystywane będą przez Gminę wyłącznie na potrzeby czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT.

Powyższe stanowisko Gminy znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (na gruncie podobnych stanów faktycznych / zdarzeń przyszłych), przykładowo w:

- interpretacji indywidualnej z dnia 12 października 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.525.2022.2.IG, w której Organ wskazał, iż: „rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT, w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W przedmiotowej sprawie nie zostanie spełniony warunek związku ponoszonych wydatków z wykonywaniem czynności opodatkowanych, ponieważ - jak wskazali Państwo w opisie sprawy - nie będą Państwo osiągali jakichkolwiek dochodów z tytułu wykorzystania infrastruktury realizowanej w ramach Inwestycji. Nie planują Państwo udostępniania ww. infrastruktury za odpłatnością na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy cywilnoprawnej o podobnym charakterze. (...) Tym samym, nie będą Państwo mieli możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją opisanego zadania, gdyż nie zostanie spełniony jeden z warunków określonych w art. 86 ust. 1 ustawy, jakim jest związek nabywanych towarów i usług z wykonywaniem czynności opodatkowanych.”;

- interpretacji indywidualnej z dnia 29 lutego 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.69.2024.1.AAR, w której Organ wskazał, iż: „Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, odliczenie podatku VAT naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT, w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W omawianej sprawie podstawowy warunek uprawniający do odliczenia podatku VAT naliczonego, jakim jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, nie zostanie spełniony. Jak wynika z opisu sprawy, zadanie inwestycyjne polegające na budowie zbiornika retencyjnego, nie będzie służyło do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.”;

- interpretacji indywidualnej z dnia 5 marca 2024 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.30.2024.1.HW, w której Organ wskazał, iż: „Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny. W omawianej sprawie związek taki nie wystąpi. Jak Państwo wskazali, towary i usługi zakupione w związku z realizacją Zadania będą wykorzystywane do czynności niepodlegających podatkowi VAT. W konsekwencji, z uwagi na niespełnienie podstawowej przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, nie będą mieli Państwo prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją ww. Zadania”.

Analogiczne stanowisko przyjęto m.in. w: interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 10 stycznia 2024 r., sygn. 0114-KDIP4- 1.4012.578.2023.2.RMA, interpretacji indywidualnej           DKIS z dnia 7 lutego 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.23.2024.1.RMA, interpretacji   indywidualnej DKIS z dnia 1 marca 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.27.2024.2.IK, interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 4 marca 2024 r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.33.2024.1.DS, interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 15 marca 2024 r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.49.2024.1.ID.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Gminy, nie będzie ona miała prawa do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług na potrzeby realizacji Inwestycji, z tego względu, że wydatki ponoszone na realizację Inwestycji nie będą miały związku z wykonywanymi przez Gminę czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t .j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy:

Czynnością zrównaną z odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy jest także, zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy:

Zatem, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów (przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), a także wszelkie inne przekazania oraz darowizny wskazane w art. 7 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy, pod warunkiem, że podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Niespełnienie powyższego warunku jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów (w tym darowizny) – w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy, bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to wszelkie przekazanie lub zużycie towarów bez wynagrodzenia (nieodpłatne przekazanie), pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

Jak wyżej wskazano nieodpłatnie przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa (nieodpłatne przekazanie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, jak również wszelkie inne darowizny) podlega opodatkowaniu po łącznym spełnieniu warunków zawartych w art. 7 ust. 2 ustawy, tj. jeżeli:

- dokonujący nieodpłatnego przekazania jest podatnikiem podatku od towarów i usług,

- przekazane towary należą do jego przedsiębiorstwa,

- przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego towaru lub jego części składowych.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynikają z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to – co do zasady – niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności (wynagrodzenie za usługę). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Ponadto w myśl art. 8 ust. 2 ustawy:

Zatem opodatkowaniu podlegać powinno, jako odpłatne świadczenie usług, użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza (w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników), jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w całości lub w części, przy nabyciu tych towarów, ich imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. Tylko łączne zaistnienie ww. przesłanek umożliwia zastosowanie fikcji prawnej i objęcie zakresem opodatkowania VAT usług świadczonych nieodpłatnie. Jeśli jeden z tych warunków nie jest spełniony, podatnik nie powinien opodatkowywać takiego nieodpłatnego świadczenia usług.

Dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej przepisu, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Ponadto, nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Według art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L 347 z 11.12.2006 str. 1 z późn. zm.), zgodnie z którym:

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465):

Jak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 14 ustawy o samorządzie gminnym:

W tym miejscu należy zauważyć, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 20 marca 2014 r. wydał postanowienie w sprawie C-72/13 Gmina Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów, w którym orzekł, że „dyrektywę 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się ona opodatkowaniu podatkiem VAT transakcji takich jak te zamierzone przez gminę Wrocław, o ile sąd odsyłający stwierdzi, iż transakcje te stanowią działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 tej dyrektywy oraz, iż nie są wykonywane przez rzeczoną gminę w charakterze organu władzy publicznej w rozumieniu art. 13 ust. 1 akapit pierwszy owej dyrektywy. Jeśli jednak należałoby uznać te transakcje za wykonywane przez wspomnianą gminę działającą w charakterze organu władzy publicznej, przepisy dyrektywy 2006/112 nie sprzeciwiałyby się ich opodatkowaniu, gdyby sąd odsyłający stwierdził, że ich zwolnienie mogłoby prowadzić do znaczących zakłóceń konkurencji w rozumieniu art. 13 ust. 2 tej dyrektywy”.

Mając na względzie powyższe należy pamiętać, że w każdym przypadku konieczna jest ocena spełniania przesłanek art. 9 i 13 Dyrektywy 2006/112/WE (odpowiednio art. 15 ustawy) w konkretnych okolicznościach stanu faktycznego sprawy.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii ustalenia, czy w opisanym zdarzeniu przyszłym czynności, w ramach których Gmina będzie wykorzystywać majątek powstały w ramach inwestycji, stanowią czynności podlegające opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5, art. 7 lub art. 8 ustawy.

Zakres aktywności podejmowanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, w świetle powołanych wyżej przepisów należy interpretować w perspektywie ogólnej zasady, tj. że realizacja danej inwestycji ma służyć zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców Gminy. Zatem każde działanie podejmowane przez jednostki samorządu terytorialnego w imieniu własnym, na własną odpowiedzialność i finansowane z budżetu tych jednostek, a dotyczące mienia Gminy, należy uznać za działanie publiczne, służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej, które jest wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadanie własne.

Tak więc czynności wynikające z realizacji zadań własnych, nałożonych odrębnymi przepisami, podejmowane w ramach reżimu publicznoprawnego, z tytułu których Gmina nie uzyskuje wpływów, pozostają poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług. Są one bowiem realizowane przez Gminę poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a Gmina realizując te czynności, nie występuje w charakterze podatnika podatku VAT, zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy, bowiem w tym zakresie działa jako organ władzy w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy.

W rozpatrywanej sprawie wskazali Państwo, że:

- Efekty rzeczowe planowanych inwestycji będą ogólnodostępne i przeznaczone do użytku niekomercyjnego. Będą one nieodpłatnie wykorzystywane do odprowadzenia oraz magazynowania wody z terenów okalających zbiorniki, co przyczyni się m.in. do efektywnego gospodarowania zasobami wodnymi oraz ochrony przeciwpowodziowej. W związku z powyższym, nie będą Państwo osiągali jakichkolwiek dochodów z tytułu wykorzystania efektów Inwestycji. Nie planują Państwo także w przyszłości zmiany charakteru korzystania z wybudowanych zbiorników retencyjnych, w tym ich udostępniania za odpłatnością na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy cywilnoprawnej o podobnym charakterze.

- Planują Państwo zrealizować inwestycje polegające na budowie zbiorników otwartych do retencjonowania wód opadowych i roztopowych w miejscowościach (...) i (...), realizując zadania własne Gminy, określone w art. 7 ust. 1 pkt 1 i 14 ustawy o samorządzie gminnym w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty w sprawach gospodarki wodnej oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej.

W omawianej sprawie, realizując wskazane inwestycje będą Państwo działali w ramach reżimu publicznoprawnego. Jak wynika bowiem z opisu sprawy, majątek nabyty w ramach inwestycji służyć będzie wyłącznie do wykonywania zadań własnych Gminy (tj. będzie wykorzystywany na cele związane z zaspokajaniem zbiorowych potrzeb wspólnoty w sprawach gospodarki wodnej oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej), ponadto będzie ogólnodostępny i wykorzystywany nieodpłatnie. Tym samym, z wniosku nie wynika, aby wykonywali Państwo czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Wobec powyższego, realizując ww. inwestycje nie będą Państwo działać w charakterze podatnika podatku VAT.

Zatem przyszłe wykorzystywanie majątku powstałego w ramach inwestycji w sposób opisany powyżej, realizowane będzie poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a Państwo wykonując te czynności nie będą występować w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, bowiem w tym zakresie działać będą Państwo jako organ władzy w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy.

W konsekwencji nieodpłatne udostępnienie przez Gminę majątku powstałego w ramach inwestycji, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W analizowanej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 7 ust. 2 ustawy, gdyż Gmina realizując przedmiotowe inwestycje nie będzie działała w charakterze podatnika podatku VAT oraz nie dojdzie do przekazania towarów lub ich zużycia na cele osobiste Gminy, ani jej pracowników, ani też do darowizn. Również nie znajdzie zastanawiania w art. 8 ust. 2 ustawy, bowiem nieodpłatne wykorzystywanie infrastruktury będzie się odbywać w związku z wykonywaniem przez Gminę zadań własnych.

Podsumowując, stwierdzam, że w opisanym zdarzeniu przyszłym czynności, w ramach których Gmina będzie wykorzystywać majątek powstały w ramach inwestycji, nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5, art. 7 lub art. 8 ustawy.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Ponadto, Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy Gminie przysługiwać będzie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją inwestycji.

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wskazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Ponadto, warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie warunki uprawniające do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie zostaną spełnione. Jak rozstrzygnięto wyżej w opisanym zdarzeniu przyszłym czynności, w ramach których Gmina będzie wykorzystywać majątek powstały w ramach inwestycji, nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5, art. 7 lub art. 8 ustawy.

Zatem, Gmina nie będzie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z realizacją inwestycji na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy.

Podsumowując, stwierdzam, że Gminie nie będzie przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją inwestycji.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź straci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.