Przeniesienie prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie niezabudowanych działek, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VA... - Interpretacja - 0114-KDIP1-1.4012.613.2024.1.EW
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Przeniesienie prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie niezabudowanych działek, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 4 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem VAT dostawy działek nr 1 i nr 2 na rzecz Skarbu Państwa za odszkodowaniem.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Powiat (…) (dalej: Powiat) jest jednostką samorządu terytorialnego zarejestrowaną na potrzeby podatku od towarów i usług, jako podatnik VAT czynny.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Jednocześnie w myśl art. 4 ust. 1 cytowanej ustawy, powiat wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym m. in. w zakresie gospodarki nieruchomościami.
Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, zwanej dalej „u.g.n.”, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.
Jednostką organizacyjną prowadzoną przez powiat, przy pomocy której zgodnie z art. 33 ustawy o samorządzie powiatowym Zarząd wykonuje zadania powiatu z zakresu gospodarki nieruchomościami, jest Starostwo Powiatowe w (…). Starosta Powiatu (…) jako organ reprezentujący Skarb Państwa otrzymał w dniu 13 sierpnia 2024 r. odszkodowanie w łącznej wysokości 73 393,00 zł za nieruchomości oznaczone jako działka nr 2 o pow. 0,3767 ha (…) w kwocie 60 229,00 zł i działka nr 1 o pow. 0,1033 ha (…) w kwocie 13 164,00 zł, położone w obrębie geodezyjnym (…), przejęte na rzecz Gminy (…) pod realizację inwestycji drogi gminnej na podstawie ostatecznej (w dniu 21 lutego 2023 r.) decyzji Starosty Powiatu (…) nr (…) z 14 lipca 2022 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej obejmującej budowę dróg gminnych - ulic: (…), (…), (…), (…), (…), (…) wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną na osiedlu (…) w (…) (decyzja pod rygorem natychmiastowej wykonalności, zwana dalej "decyzją zrid").
Zgodnie z treścią działu II ksiąg wieczystych nr (…) i (…) ustalono, że na dzień wydania decyzji zrid właścicielem nieruchomości, z których wydzielono powyższe grunty pod drogę był Skarb Państwa, a nieruchomości znajdowały się w użytkowaniu wieczystym Gminy (…).
Zgodnie z przepisami art. 12 ust. 4a i ust. 4f ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, zwanej dalej „specustawą drogową”, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania na rzecz byłych właścicieli, użytkowników wieczystych i osób, którym przysługiwały na nieruchomości ograniczone prawa rzeczowe, w odniesieniu do nieruchomości przejętych pod drogi gminne, wydaje właściwy miejscowo starosta. Dlatego też, Starosta Powiatu (…) wszczął z urzędu postępowanie administracyjne wydając w dniu 15 lipca 2024 r. decyzję (…) w sprawie ustalenia i wypłacenia odszkodowania za nieruchomość oznaczoną jako działka nr 2 i decyzję (…) w sprawie ustalenia i wypłacenia odszkodowania za nieruchomość oznaczoną jako działka nr 1.
Stosownie do art. 18 ust. 1 specustawy drogowej, wysokość odszkodowania za nieruchomości przejęte pod realizację inwestycji drogowej, ustala się według stanu tych nieruchomości w dniu wydania decyzji przez organ I instancji oraz według ich wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania, natomiast zgodnie z art. 12 ust. 5, do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, z zastrzeżeniem art. 18, stosuje się przepisy o gospodarce nieruchomościami.
Przepisy § 49 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie wyceny nieruchomości z dnia 5 września 2023 r. (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1832), stanowią, iż dla potrzeb ustalenia odszkodowania za nieruchomości wywłaszczone lub przejęte z mocy prawa na podstawie przepisów specustawy drogowej określa się przyjmując stan nieruchomości z dnia wydania decyzji, ceny nieruchomości z dnia ustalenia odszkodowania, a przeznaczenie nieruchomości zgodnie z art. 154 u.g.n. bez uwzględnienia ustaleń decyzji zrid.
Przepisy art. 130 ust. 2 u.g.n., stanowią, że ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego określającej wartość nieruchomości, którą zgodnie z art. 156 u.g.n. rzeczoznawca sporządza na piśmie w formie operatu szacunkowego.
Przepisy art. 154 ust. 1 u.g.n. stanowią, że wyboru właściwego podejścia oraz metody i techniki szacowania nieruchomości dokonuje rzeczoznawca majątkowy, uwzględniając w szczególności cel wyceny, rodzaj i położenie nieruchomości, przeznaczenie w planie miejscowym, stan nieruchomości oraz dostępne dane o cenach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych.
Zgodnie z art. 154 ust. 2 i 3 u.g.n., w przypadku braku planu miejscowego, przeznaczenie nieruchomości ustala się na podstawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a w przypadku braku studium lub decyzji uwzględnia się faktyczny sposób użytkowania nieruchomości.
Na dzień wydania decyzji zrid obszar, na którym zlokalizowane są nieruchomości będące przedmiotem niniejszej interpretacji, nie był objęty obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Na podstawie opracowanego „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy (…)” (Uchwała Nr (…) Rady Miejskiej w (…) z dnia 30 maja 2000 r. z późn. zm.), biegły ustalił, że na dzień wydania decyzji zrid nieruchomość oznaczona jako działka nr 2 była położona w pasie przebiegu szlaku kolejowego (…) - (…) - (…), a w rejestrze gruntów jest oznaczona jako użytek gruntowy Tp - grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych, natomiast nieruchomość oznaczona jako działka nr 1 była również położona w pasie przebiegu szlaku kolejowego (…) - (…) - (…), w otoczeniu terenów zabudowy mieszkaniowej, głównie jednorodzinnej, a w rejestrze gruntów jest oznaczona również jako użytek gruntowy Tp - grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych.
Decyzją zrid obie nieruchomości zostały przeznaczone pod drogę publiczną gminną. W toku oględzin nieruchomości rzeczoznawca majątkowy ustalił, że działka nr 2 stanowi odcinek drogi o nieutwardzonej nawierzchni żwirowej i gruntowej, natomiast działka nr 1 stanowi odcinek drogi o nieutwardzonej nawierzchni gruntowej. Obie nieruchomości przylegają do istniejących ulic o nawierzchni żwirowej i mają dostęp do rozprowadzonych wzdłuż tych ulic sieci: elektrycznej, wodociągowej, kanalizacji sanitarnej, telefonicznej dla działki 2 oraz sieci elektrycznej i kanalizacji sanitarnej dla działki nr 1.
Działki są położone pomiędzy peryferyjnym osiedlem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (…) a ww. szlakiem kolejowym, w odległości ok. 1 km - 1,5 km od siedziby władz miejskich.
Nieruchomości będące przedmiotem interpretacji nie były wykorzystywane przez Powiat (…) do działalności gospodarczej oraz z tytułu ich nabycia nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT.
Pytanie
Czy dostawa towarów polegająca na przeniesieniu prawa własności nieruchomości oznaczonych nr geod. 1 i 2 na rzecz Gminy (…) w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania jest opodatkowana podatkiem VAT?
Państwa stanowisko w sprawie
Stanowisko Wnioskodawcy w świetle opisanego zdarzenia faktycznego jest następujące:
Co do nieruchomości oznaczonej jako działka nr 2 o pow. 0,3767 ha (…), która na dzień wydania decyzji zrid nie była objęta obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, na podstawie opracowanego „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy (…)” (Uchwała Nr (…) Rady Miejskiej w (…) z dnia 30 maja 2000 r. z późn. zm.) była położona w pasie przebiegu szlaku kolejowego (…) - (…) - (…), w rejestrze gruntów jest oznaczona jako użytek gruntowy Tp - grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych, a w toku oględzin przez rzeczoznawcę majątkowego stanowi odcinek drogi o nieutwardzonej nawierzchni żwirowej i gruntowej, należy traktować jako dostawę terenów niezabudowanych, a uzyskane wynagrodzenie w formie odszkodowania korzysta ze zwolnienia z podatku VAT, ponieważ spełnia warunki określone w art. 43 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 2 pkt 33 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej „ustawą o VAT”.
Droga gruntowa nie stanowi budowli w świetle przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, nie mieści się także w definicji drogi, określonej w art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, stąd też zdaniem wnioskodawcy należy nieruchomość traktować jako niezabudowaną, a w świetle art. 2 pkt 33 ustawy o VAT nie jest terenem budowlanym, gdyż dla nieruchomości brak jest obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i brak jest informacji o przeznaczeniu nieruchomości w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a jedynie jest informacja że położona jest w pasie przebiegu szlaku kolejowego (…) - (…) - (…).
Na podstawie ww. art. 2 pkt 33 ustawy o VAT dla ustalenia czy teren jest budowlany nie uwzględnia się faktycznego sposobu użytkowania nieruchomości, o którym mowa w art. 154 ust. 3 u.g.n., a który zgodnie z rejestrem gruntów oznaczony jest jako użytek gruntowy Tp - grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych.
Co do nieruchomości oznaczonej jako działka nr 1 o pow. 0,1033 ha (…), która na dzień wydania decyzji zrid nie była objęta obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, na podstawie opracowanego „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy (…)” (Uchwała Nr (…) Rady Miejskiej w (…) z dnia 30 maja 2000 r. z późn. zm.) była położona w pasie przebiegu szlaku kolejowego (…) - (…) - (…) w otoczeniu terenów zabudowy mieszkaniowej, głównie jednorodzinnej, w rejestrze gruntów jest oznaczona jako użytek gruntowy Tp - grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych, a w toku oględzin przez rzeczoznawcę majątkowego stanowi odcinek drogi o nieutwardzonej nawierzchni gruntowej, należy traktować jako dostawę terenów niezabudowanych, a uzyskane wynagrodzenie w formie odszkodowania korzysta ze zwolnienia z podatku VAT, ponieważ spełnia warunki określone w art. 43 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 2 pkt 33 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej „ustawą o VAT”.
Droga gruntowa nie stanowi budowli w świetle przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, nie mieści się także w definicji drogi, określonej w art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, stąd też zdaniem wnioskodawcy należy nieruchomość traktować jako niezabudowaną, a w świetle art. 2 pkt 33 ustawy o VAT nie jest terenem budowlanym, gdyż dla nieruchomości brak jest obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i brak jest informacji o przeznaczeniu nieruchomości w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a jedynie jest informacja że położona jest w pasie przebiegu szlaku kolejowego (…) - (…) - (…) w otoczeniu terenów zabudowy mieszkaniowej, głównie jednorodzinnej. Na podstawie ww. art. 2 pkt 33 ustawy o VAT dla ustalenia czy teren jest budowlany nie uwzględnia się faktycznego sposobu użytkowania nieruchomości, o którym mowa w art. 154 ust. 3 u.g.n., a który zgodnie z rejestrem gruntów oznaczony jest jako użytek gruntowy Tp - grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Według art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:
1)przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2)wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3)wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4)wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5)ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6)oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7)zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).
W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną - objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.
Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Z art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Natomiast stosownie do treści art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.
Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z dnia 11 grudnia 2006, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:
Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.
Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.
W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.
W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że ani organ władzy publicznej ani urząd obsługujący ten organ wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane. Zatem w przedmiotowym zakresie nie występują Państwo jako podmiot prawa publicznego, lecz jako właściciel. Państwa sytuacja w odniesieniu do kwestii własności nieruchomości jest taka sama jak innych podmiotów, dokonujących dostawy gruntów.
Tym samym dokonując zbycia opisanych nieruchomości gruntowych, działają Państwo jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.
Tak więc przeniesienie przez Państwa własności opisanych we wniosku działek na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Wyjaśnić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów – przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.
Czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają opodatkowaniu stawką podatku VAT właściwą dla przedmiotu świadczenia albo korzystają ze zwolnienia od podatku.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ust. 1 ustawy.
Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy
Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane.
Na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy
Przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen - „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.
Zatem także w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.
Z powyższych przepisów wynika, że przeznaczenie określonego gruntu należy oceniać wyłącznie w oparciu o istniejący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz – w przypadku braku takiego planu - wydane decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Opodatkowaniu podlegają te dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych, tylko te, które stanowią tereny budowlane w myśl art. 2 pkt 33 ustawy. Natomiast dostawa gruntów niezabudowanych, które nie są terenami budowlanymi, jest zwolniona od podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130):
Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Stosownie do art. 4 ust. 2 ww. ustawy:
W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:
1) lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;
2) sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
Z zapisów wyżej cytowanego przepisu wynika, że przez decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu należy rozumieć zarówno decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak i decyzję o warunkach zabudowy.
W świetle art. 2 pkt 5 ww. ustawy:
Przez inwestycję celu publicznego należy rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), a także krajowym (obejmującym również inwestycje międzynarodowe i ponadregionalne), oraz metropolitalnym (obejmującym obszar metropolitalny) bez względu na status podmiotu podejmującego te działania oraz źródła ich finansowania, stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r., poz. 121, z późn. zm.).
Stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344 ze zm.):
Celami publicznymi w rozumieniu ustawy są wydzielanie gruntów pod drogi publiczne, drogi rowerowe i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji.
Na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 162):
Wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.
Artykuł 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy wskazuje, że:
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.
Według art. 11i ust. 1 ww. ustawy:
W sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, z wyjątkiem art. 28 ust. 2.
W myśl art. 11i ust. 2 ww. ustawy:
W sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przepisów ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2017 r., poz. 1023, 1529 i 1566 oraz z 2018 r., poz. 756).
Fakt, że w przypadku wydawania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej zostały w całości wyłączone przepisy określone w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oznacza w szczególności, że ustalenie lokalizacji drogi w ramach zezwolenia na realizację inwestycji drogowej może nastąpić niezależnie od tego, czy dla terenu, przez który ma przebiegać ta inwestycja, obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz niezależnie od treści postanowień takiego planu.
Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:
Decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości.
Jak stanowi ust. 3 tego artykułu:
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.
Według regulacji art. 12 ust. 4 tej ustawy:
Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:
a) własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
b) własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych
- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.
Na podstawie art. 112 ust. 2 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami:
Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.
W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:
Wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.
Istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.
Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości z terenu niebędącego terenem przeznaczonym pod zabudowę na teren przeznaczony pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego. Zmiana ta nie wystąpiłaby, gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.
Jak już wcześniej wskazano przeniesienie z mocy prawa własności gruntu w opisanym przypadku w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, natomiast opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności w zamian za wynagrodzenie pełniące funkcję odszkodowania.
Z okoliczności sprawy wynika, że przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji drogowej obejmującej budowę dróg gminnych - ulic: (…), (…), (…), (…), (…), (…) wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną na osiedlu (…) w (…) działki gruntu nr 1 i 2 nie miały charakteru terenu budowlanego w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy, gdyż działki te położone były na terenie, dla którego nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, nie została dla nich również wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujący w tym zakresie stan prawny należy stwierdzić, że zgodnie z powołanymi wyżej przepisami zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości z terenu niebędącego terenem przeznaczonym pod zabudowę na teren przeznaczony pod zabudowę odbywa się w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Zmiana ta nie wystąpiłaby gdyby nie doszło do czynności wywłaszczenia.
Zatem zmiana przeznaczenia ww. wywłaszczonej nieruchomości następuje w tym samym momencie, w którym nieruchomość ta stała się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa. Zatem, właściwym jest stwierdzenie, że najpierw dochodzi do czynności wywłaszczenia, a następnie do dokonania zmiany przeznaczenia nieruchomości. Tym samym, wywłaszczona nieruchomość powinna zostać opodatkowana zgodnie z obowiązującą kwalifikacją nieruchomości w momencie wywłaszczenia.
Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że czynność przeniesienia niezabudowanych działek gruntu nr 1 i 2, w zamian za odszkodowanie w trybie wywłaszczenia, w związku z ich przeznaczeniem pod inwestycję dotyczącą budowy drogi publicznej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy stanowiąc odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Jednakże z uwagi na okoliczność, że opisane we wniosku działki, stanowiły teren niezabudowany, a zmiana przeznaczenia wywłaszczonej nieruchomości odbywa się w tym samym momencie, w którym ta nieruchomość staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa - jej sprzedaż podlegała zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.
W konsekwencji, mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że przeniesienie prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie niezabudowanych działek nr 1 i 2, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.
Zatem Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).