Ustalenie, czy w związku ze sprzedażą działek będą Państwo podatnikiem podatku VAT - Interpretacja - 0112-KDIL1-1.4012.506.2024.2.EK
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Ustalenie, czy w związku ze sprzedażą działek będą Państwo podatnikiem podatku VAT
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
19 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny sygnowany datą 24 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy w związku ze sprzedażą działek o nr (…) będą Państwo podatnikiem podatku VAT. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 września 2024 r. (wpływ 11 września 2024 r.).
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:
(…)
2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:
(…).
Opis zdarzenia przyszłego
Małżonkowie (…) 5 kwietnia 2012 r., na podstawie aktu notarialnego Rep. (…) nabyli do majątku wspólnego niezabudowane działki – grunty rolne oznaczone numerami (…) o łącznej powierzchni (...).
Przy powyższym akcie notarialnymi (…) oświadczyli, że w ich małżeństwie obowiązuje wspólność ustawowa, a nabycia dokonują za fundusze pochodzące z majątku wspólnego.
Sprzedający oświadczył, że niniejszej umowy nie dokonał jako podatnik podatku od towarów i usług. Przy wskazanym akcie notarialnym strony również zgodnie oświadczyły, że przedmiotowe grunty rolne są i będą wykorzystywane do prowadzenia produkcji rolnej, nie utracą one charakteru rolnego i nie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
Przy sporządzeniu aktu notarialnego okazano:
1.Wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nr (…) wydany przez Burmistrza (…) 20 marca 2021 r., z którego wynika, iż zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (…):
a)działka nr (…) położona w obrębie (…) to w części teren, którego podstawowym przeznaczeniem jest zabudowa w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych oznaczony na rysunku planu symbolem (...) oraz w części teren drogi wraz z urządzeniami towarzyszącymi oznaczony na rysunku planu symbolem (...);
b)działka nr (…) położona w obrębie (…) to w części teren, którego podstawowym przeznaczeniem jest zabudowa produkcyjno-techniczna, oznaczony na rysunku planu symbolem (...) oraz w części teren, którego podstawowym przeznaczeniem są grunty orne, użytki zielone, oznaczone na rysunku planu symbolem (...);
c)działka nr (…) położona w obrębie (…) to w części teren, którego podstawowym przeznaczeniem jest zabudowa produkcyjno-techniczna, oznaczony na rysunku planu symbolem (...), w części teren zieleni nieurządzonej oznaczony na rysunku planem symbolu (...), w części teren którego podstawowym przeznaczeniem są grunty orne, użytki zielone oznaczone na rysunku planu symbolem (...) oraz w części teren drogi wraz z urządzeniami towarzyszącymi oznaczone na rysunku planu symbolem (...).
2.Wypis i wyrys z operatu ewidencyjnego Starosty (…) z 22 marca 2012 r., w którym działki nr (…) oznaczone są symbolami Ł – łąki trwałe i R – grunty orne.
3.Wypis i wyrys z operatu ewidencyjnego Starosty (…) z 29 marca 2012 r., w którym działka nr (…) oznaczona jest symbolami Ł – łąki trwałe i R – grunty orne.
Po nabyciu działek (…) małżonkowie (…) i (…) działkę oznaczoną nr (…) podzielili w ten sposób, że:
1)wyodrębnili działkę o nr (…) oraz działkę (…) i (…). Działkę o nr (…) i (…) przekazali do Gminy dla poszerzenia drogi gminnej. Droga ta łączy inne działki nienależące do Wnioskodawcy;
2)w kolejności z działki nr (…) wyodrębniono działkę o nr (…) i (…) – działka nr (…) również została oddana do Gminy celem jak wyżej.
Przedmiotem stanowiącym zapytanie niniejszej interpretacji jest działka nr (…).
Po nabyciu działki oznaczonej nr (…) małżonkowie (…) i (…) działkę oznaczoną tym numerem podzielili w ten sposób, że wyodrębnili działkę o nr (…) oraz (…). Działkę o nr (…) przekazali do Gminy dla poszerzenia drogi gminnej. Droga ta łączy inne działki nienależące do Wnioskodawcy.
W zamian za przekazane działki do Gminy celem poszerzenia dróg gminnych, Wnioskodawcy otrzymali działkę o nr (…) oraz działkę o nr (…).
Reasumując Wnioskodawcy na podstawie aktu notarialnego Rep. (…) z 12 października 2022 r. działając w imieniu własnym przenieśli na rzecz Gminy (…) niezabudowane działki oznaczone (…). Natomiast Gmina przeniosła na rzecz małżonków niezabudowane działki o nr (…) i (…).
Zatem przedmiotem stanowiącym zapytanie niniejszej interpretacji jest działka nr (…).
Wnioskodawcy posiadają dodatkowe dokumenty:
1)z 16 kwietnia 2020 r. – wypis z rejestru gruntów dla działki nr (…), z którego wynika, że działka o tym numerze jest opisana jako łąki trwałe oraz grunty orne;
2)z 27 kwietnia 2020 r. – wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – dotyczy przeznaczenia działek nr (…) i nr (…), z którego wynika, że działki o tych numerach to w części tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów, wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, zabudowy usługowej oznaczone na rysunku planu symbolem (...), a w części tereny rolnicze oznaczone symbolem (...). Rada Miejska w (…) nie wyznaczyła obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji, ani obszarów specjalnej strefy rewitalizacji w rozumieniu ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji;
3)z 3 grudnia 2021 r. – wypis z rejestru gruntów dla działki nr (…), z którego wynika, że działka o tym numerze jest opisana jako łąki trwałe oraz grunty orne;
4)z 9 grudnia 2021 r. – wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – dotyczy przeznaczenia działki nr (…), z którego wynika, że działka w obrębie (…) to w części tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów, wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, zabudowy usługowej oznaczone na rysunku planu symbolem (...), a w części tereny rolnicze oznaczone symbolem (...). Rada Miejska w (…) nie wyznaczyła obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji, ani obszarów specjalnej strefy rewitalizacji w rozumieniu ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji.
10 sierpnia 2021 r. na podstawie aktu notarialnego nr Rep. (…) małżonkowie (…) i (…) zobowiązali się do zawarcia umowy sprzedaży działek nr (…) oraz (…). Strony ustaliły, że umowa przyrzeczona zostanie zawarta najpóźniej do 31 lipca 2022 r.
20 lipca 2022 r. aktem notarialnym nr (…) małżonkowie zawarli aneks nr 1 do przedwstępnej umowy sprzedaży, z którego wynika, że małżonkowie (…) i (…) działając w imieniu własnym i na własną rzecz zobowiązują się zawrzeć umowę sprzedaży działek nr (…), (…).
Strony ustaliły również, że umowa przyrzeczona zostanie zawarta w terminie do 31 grudnia 2024 r. po spełnieniu się poniższych warunków zawieszających:
·wejdzie w życie zmiana do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego działki (…), (…) oraz (…) lub też przyjęcia nowego planu zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym na całości ww. działek będzie możliwa realizacja inwestycji polegającej na budowie obiektu magazynowo- produkcyjnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą;
·kupujący uzyska na swoją rzecz i swoim staraniem lub na rzecz dowolnego podmiotu ostateczną i prawomocną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji, niezbędną dla realizacji inwestycji;
·kupujący uzyska ostateczną i prawomocną decyzję na pozwolenie na budowę niezbędną dla realizacji inwestycji.
10 lutego 2023 r. pomiędzy małżonkami a przyszłym nabywcą została podpisana umowa użyczenia działek o numerach (…), w ramach której użyczający oddali biorącemu w użyczenie do bezpłatnego używania oraz udzielili biorącemu w użyczenie prawa do dysponowania terenem na cele budowlane.
Podsumowując, wniosek o wydanie interpretacji dotyczy działek o nr (…) i (…), które Wnioskodawcy nabyli do majątku wspólnego posiadając wspólność ustawową oraz działki nr (…), którą Wnioskodawcy otrzymali do wspólnego majątku od Gminy (…) w zamian za przekazanie innych działek opisanych powyżej.
Zarówno Pani (…), jak i (…), prowadzą indywidualne działalności gospodarcze.
Pani (…) jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, i prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych, spedycyjnych oraz gastronomicznych. Natomiast działalność Pana (…) jest zawieszona.
Działki będące przedmiotem interpretacji nigdy nie były związane z działalnością gospodarczą poszczególnych przedsiębiorców i nigdy nie zostały przekazane do prowadzenia tych działalności.
Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu sprawy
·działkę nr (…), z podziału której powstała między innymi działka nr (…), z której następnie wydzielono działkę nr (…) (działkę będącą przedmiotem wniosku),
·działkę nr (…), z podziału której powstała między innymi działka nr (…) (działka będącą przedmiotem wniosku),
·działkę nr (…) (działka będącą przedmiotem wniosku),
Wnioskodawca wraz z osobą zainteresowaną nabyli celem zarządu majątkiem prywatnym małżonków, tj. ulokowania zgromadzonego wspólnego majątku.
Małżonkowie działki będące przedmiotem wniosku nabyli wyłącznie do majątku prywatnego celem ulokowania pieniędzy i od momentu nabycia do momentu planowanej sprzedaży nie korzystali i nie będą korzystać do celów osobistych, poza wskazaną umową użyczenia zawartą pomiędzy Wnioskodawcami a przyszłym nabywcą 10 lutego 2023 r. nie oddawali i nie oddadzą ich w najem/dzierżawę albo do używania na podstawie innych umów.
Odpowiedź dotyczy wszystkich działek będących przedmiotem wniosku, tj. (…).
Wnioskodawca wraz z osobą Zainteresowaną nie prowadzili i nie będą prowadzić działań, żeby uatrakcyjnić działki będące przedmiotem wniosku dla celów sprzedaży lub podniesienia ich wartość, a w szczególności nie ogrodzili działek, nie wydzielili drogi wewnętrznej, nie uzbroili działek, nie podjęli działań w celu ich uzbrojenia.
Podział działek nr (…) oraz (…) nastąpił z inicjatywy Gminy. Działki zostały podzielone po nabyciu ich przez Wnioskodawcę oraz osobę Zainteresowaną. Podział nastąpił w celu:
·podział działki (…) – w celu wyodrębnienia dwóch dodatkowych działek o nr (…) i (…) – i przekazania ich do Gminy w celu poszerzenia przez tę Gminę drogi gminnej, gdyż ta łączy inne działki nienależące do Wnioskodawcy oraz osoby zainteresowanej;
·podział działki (…) – w celu wyodrębnienia dwóch dodatkowych działek o nr (…) i (…) – i przekazania działki nr (…) do Gminy w celu poszerzenia przez tę Gminę drogi gminnej, gdyż ta łączy inne działki nienależące do Wnioskodawcy oraz osoby zainteresowanej.
Działki będące przedmiotem sprzedaży (…) na dzień ich sprzedaży będą objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a ich przeznaczenie wg planu będzie następujące:
·działka (…) – teren produkcji lub usług z częściową strefą zakazu lub lokalizacji obiektów budowlanych lub urządzeń produkcyjnych.
Plan nie został ustalony na wniosek Wnioskodawcy oraz osoby zainteresowanej. Powyższy plan powstał z inicjatywy Gminy.
Na dzień sprzedaży oraz do momentu planowania sprzedaży nie zostanie wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Nikt w tym celu nie wystąpi o taką decyzję.
Dla działek będących przedmiotem wniosku nie jest wydane pozwolenie na budowę. Na moment planowanej sprzedaży wystąpi takie pozwolenie, o które wystąpi kupujący.
Zarówno Wnioskodawca, jak i osoba Zainteresowana, nie była/nie jest/nie będzie rolnikiem ryczałtowym, o którym mowa w art. 2 pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług, korzystającym ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy.
Z przeznaczonych do sprzedaży działek będących przedmiotem wniosku nie były/nie są/nie będą dokonywane przez Wnioskodawcę i osobę Zainteresowaną zbiory i dostawy produktów rolnych.
Ani Wnioskodawca, ani osoba Zainteresowana nie występowali, nie będą występować o zmianę przeznaczenia terenu bądź o decyzję o wyłączeniu gruntów z produkcji rolnej dla działek będących przedmiotem wniosku.
Zarówno Wnioskodawca, jak i osoba Zainteresowana, nie prowadzili żadnych działań marketingowych dotyczących sprzedaży ww. działek. Użyczający dowiedział się o ewentualnej możliwości użyczenia tzw. „pocztą pantoflową”, i dodatkową wiedzę w tej sprawie pozyskał w Gminie.
20 lipca 2022 r. aktem notarialnym nr (…) małżonkowie zawarli aneks nr 1 do przedwstępnej umowy sprzedaży, z którego wynika, że:
1)małżonkowie (…) działając w imieniu własnym i na własną rzecz zobowiązują się zawrzeć umowę sprzedaży działek nr (…), (…).
Strony ustaliły również, że umowa przyrzeczona zostanie zawarta w terminie do 31 grudnia 2024 r. po spełnieniu się poniższych warunków zawieszających:
·wejdzie w życie zmiana do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego działki nr (…), (…) oraz (…) lub też przyjęcia nowego planu zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym na całości ww. działek będzie możliwa realizacja inwestycji polegającej na budowie obiektu magazynowo- produkcyjnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą;
·kupujący uzyska na swoją rzecz i swoim staraniem lub na rzecz dowolnego podmiotu ostateczną i prawomocną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji niezbędną dla realizacji inwestycji;
·kupujący uzyska ostateczną i prawomocną decyzję na pozwolenie na budowę niezbędną dla realizacji inwestycji.
Są to wszystkie warunki, jakie zawierała umowa przedwstępna sprzedaży zawarta z kupującym.
Zgodnie z tymi postanowienia na Wnioskodawcy oraz osobie zainteresowanej nie ciążyły prawa i obowiązki. Na kupującym tak jak podano powyżej.
Kupujący nie inwestował i nie będzie inwestować w infrastrukturę działek nr (…) (nie uzbroi terenu w media, nie uzbroi go) do momentu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży.
Ani Wnioskodawca, ani osoba Zainteresowana, nie udzielą i nie udzielili przyszłemu nabywcy działek pełnomocnictwa do występowania w sprawach dotyczących działek będących przedmiotem wniosku.
Postanowienia umowy użyczenia:
·prawa i obowiązki użyczających i biorącego w użyczenie:
-użyczający udzielają prawa do dysponowania terenem na cele budowlane stosownie do przepisu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, przy czym niniejsze prawo ogranicza się do zakresu niezbędnego dla uzyskania przez biorącego w użyczenie wszelkich niezbędnych zezwoleń, warunków technicznych, przyłączeniowych wraz z umowami przyłączeniowymi i uzgodnień wymaganych dla otrzymania pozwolenia na budowę na przedmiotowych nieruchomościach obiektów handlowo-usługowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w postaci instalacji zewnętrznych, przyłączy, decyzji na lokalizację zjazdów, przebudowę zjazdów, pylonu reklamowego, elementów małej architektury;
-biorący w użyczenie ponosi wszelkie koszty powstałe na skutek działań wymienionych powyżej bez możliwości domagania się zwrotu kosztów od użyczających;
-biorący w użyczenie nie jest uprawniony do dokonania jakichkolwiek nakładów na nieruchomości wskazanej w umowie użyczenia bez uprzedniej pisemnej zgody użyczających pod rygorem nieważności;
-każda ze stron może rozwiązać umowę za jednomiesięcznym okresem wypowiedzenia;
-prawo do dysponowania terenem na cele budowlane nie zostało udzielone biorącemu w użyczenie w ramach pełnomocnictwa,
-umowa użyczenia nadal obowiązuje.
Pani (…) nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, usług deweloperskich lub innych usług o zbliżonym charakterze.
Działalność gospodarcza Pana (…) jest obecnie zawieszona, nie jest działalnością w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, usług deweloperskich lub innych usług o zbliżonym charakterze.
Pytanie
Czy przy sprzedaży działek o nr (…), które Wnioskodawcy nabyli do majątku wspólnego posiadając wspólność ustawową oraz działki nr (…), którą Wnioskodawcy otrzymali do wspólnego majątku od Gminy (…) w zamian za przekazanie innych, małżonkowie (…) występują w roli podatnika podatku od towarów i usług – tj. w roli podatnika, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług, czy też dokonują sprzedaży w ramach majątku prywatnego i zarządu majątkiem wspólnym?
Państwa stanowisko w sprawie
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.) (zwanej dalej „ustawą”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postaci energii.
Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Zatem grunty spełniają definicję towaru wynikającą z powyższego przepisu, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.
Stosownie do art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 2086), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich i majątek wspólny. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 ww. Kodeksu, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 cyt. Kodeksu, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonana czynności prawnej prowadzącej do zbycia obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 cyt. Kodeksu oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Zauważyć jednak należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bowiem, aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług, przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tej czynności.
Zakres opodatkowana podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, na mocy którego podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowość prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Należy wskazać, że małżeństwo nie należy do żadnej kategorii podmiotów wymienionych w cytowanym wyżej art. 15 ust. 1 ustawy. Powyższe stwarza dla małżonków prowadzących działalność gospodarczą szczególną sytuację prawną. Żaden z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie zabrania małżonkom prowadzenia działalności gospodarczej jako odrębnym podatnikom. Nie ma przy tym przeszkód, aby pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębne działalności istniała ustawowa wspólność majątkowa. W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza bowiem możliwość interpretacji przepisów, która zakładałaby, że stosunki majątkowe między małżonkami, regulowane przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mogą kształtować zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług.
Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, zdaniem Wnioskodawcy, przy sprzedaży działek o numerach (…), (…) i (…) Wnioskodawcy nie będą występowali jako podatnicy podatku od towarów i usług, bowiem:
1)po pierwsze, działki zostały nabyte do wspólnego majątku prywatnego;
2)po drugie, działki nigdy nie były wykorzystywane do indywidualnych działalności gospodarczych obojga małżonków;
3)po trzecie, działki nigdy nie zostały wprowadzone do działalności tych małżonków;
4)po czwarte, działki nigdy nie miały charakteru firmowego;
5)po piąte, w tej sytuacji nie ma znaczenia fakt utraty rolnego charakteru tych działek.
Małżonkowie przy tej transakcji nie występują w roli podatnika podatku od towarów i usług, występują jednorazowo, wyłącznie jako osoby racjonalnie zarządzające majątkiem wspólnym, nie korzystając z profesjonalnej obsługi osób trzecich. Działania małżonków przy tej sprzedaży nie noszą znamion działalności, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w myśl którego działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, w świetle przytoczonych wyżej przepisów należy uznać, że status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy podmiot dokonujący transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.
Określony w cytowanej ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.
Tym samym, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Zdaniem Wnioskodawcy, w tej sytuacji nie mamy do czynienia z podatnikiem podatku od towarów i usług.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Zatem, należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości gruntowej) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.
Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE Rady”:
Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
a)określone udziały w nieruchomości;
b)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
c)udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. W świetle art. 195 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.
Zgodnie z art. 196 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Na podstawie art. 196 § 2 ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Przepis art. 198 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Współwłaściciel ma względem swojego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
Należy w tym miejscu zauważyć, że kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Stosownie do art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
Przepis art. 36 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że:
Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.
Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości gruntowych (oraz udziałów we współwłasności nieruchomości), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Według art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Wskazać bowiem należy, że status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów cytowanej wyżej ustawy.
W tym miejscu należy również zaznaczyć, że na podstawie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że:
Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności jednej z następujących transakcji: (…); dostawa terenu budowlanego.
Zgodnie z art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Do celów ust. 1 lit. b) „teren budowlany” oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie.
W myśl art. 2 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Opodatkowaniu VAT podlegają następujące transakcje: odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze; (…).
Analiza powyższych przepisów prawa wspólnotowego wskazuje, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te powinny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku prywatnego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej. W tym kontekście, nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku prywatnego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż działek jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, był przedmiotem orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10). Z orzeczenia tego wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy 2006/112/WE Rady, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych. Zatem, kryterium decydującym o zaliczeniu transakcji sprzedaży nieruchomości przez osoby fizyczne do działalności gospodarczej jest podejmowanie aktywnych działań angażujących środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców.
Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w przypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
W tym miejscu podkreślić należy również, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania towaru (np. nieruchomości) dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika tego podatku. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym również nieruchomości, jest ustalenie m.in. czy majątek został nabyty i faktycznie wykorzystany na potrzeby osobiste, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych rozważań, nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Zatem, należy jeszcze raz powtórzyć, że w kwestii podlegania opodatkowaniu sprzedaży działek istotne jest, czy w danej sprawie w celu dokonania ich sprzedaży podjęli Państwo aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, co skutkuje koniecznością uznania Państwa za podmioty prowadzące działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatników podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpi w ramach zarządu Państwa majątkiem prywatnym.
Przejawem takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
Ze wskazanych regulacji wynika, że w świetle definicji zawartej w art. 15 ustawy, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem dostawa towarów (w tym gruntów) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.
Państwa wątpliwości w rozpatrywanej sprawie dotyczą ustalenia, czy przy sprzedaży działek o nr (…), które nabyli Państwo do majątku wspólnego posiadając wspólność ustawową oraz działki nr (…), którą Wnioskodawcy otrzymali do wspólnego majątku od Gminy w zamian za przekazanie innych, małżonkowie (…) występują w roli podatnika podatku od towarów i usług – tj. w roli podatnika, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług, czy też dokonują sprzedaży w ramach majątku prywatnego i zarządu majątkiem wspólnym.
Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.
Należy więc przeanalizować całokształt działań, jakie podjęli Państwo w odniesieniu do nieruchomości, które będą przedmiotem sprzedaży, i ustalić, czy w odniesieniu do opisanej czynności, będą Państwo spełniali przesłanki do uznania za podatników podatku od towarów i usług.
Należy wskazać, że kwestie dotyczące stosunków cywilnoprawnych między podmiotami, w tym kwestie dotyczące przeniesienia własności nieruchomości, reguluje art. 535 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Moment przeniesienia własności nieruchomości został określony w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego:
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Z kolei umowa przedwstępna została uregulowana w art. 389-396 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 389 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
Umowa przedwstępna jest więc jedynie zobowiązaniem do przeniesienia własności, lecz własności nie przenosi. Kupujący nie otrzymuje na mocy tej umowy żadnych uprawnień właścicielskich. Właścicielem zostaje dopiero dzięki zawarciu umowy przyrzeczonej.
Tym samym, zgodnie z powyższymi normami prawa cywilnego – umowa przedwstępna, będąca przyrzeczeniem zawarcia właściwej umowy sprzedaży, nawet jeśli sporządzona została w formie aktu notarialnego, nie powoduje przeniesienia prawa własności nieruchomości.
Ponadto należy zwrócić uwagę, że na podstawie art. 95 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela.
Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
W myśl art. 96 Kodeksu cywilnego:
Umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).
Stosownie do art. 98 Kodeksu cywilnego:
Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
Zgodnie z art. 99 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.
Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.
Jak stanowi art. 108 Kodeksu cywilnego:
Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonuje w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.
Z regulacji art. 109 Kodeksu cywilnego wynika, że:
Przepisy działu niniejszego stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy oświadczenie woli ma być złożone przedstawicielowi.
Jak wynika z przepisów art. 95 do art. 109 Kodeksu cywilnego, pełnomocnictwo to jednostronne oświadczenie osoby (mocodawcy), na mocy którego inna osoba (pełnomocnik) staje się upoważniona do działania w imieniu mocodawcy.
Zatem każda czynność wykonana przez pełnomocnika w imieniu mocodawcy i w zakresie udzielonego pełnomocnictwa wywoła skutki bezpośrednio w sferze prawnej mocodawcy.
W rozpatrywanej sprawie wskazali Państwo, że 10 sierpnia 2021 r. na podstawie aktu notarialnego zobowiązali się Państwo do zawarcia umowy sprzedaży działek (…) . 20 lipca 2022 r. aktem notarialnym nr (…) małżonkowie zawarli aneks do przedwstępnej umowy sprzedaży, z którego wynika, że działając w imieniu własnym i na własną rzecz zobowiązują się Państwo zawrzeć umowę sprzedaży działek (…) w terminie do 31 grudnia 2024 r. po spełnieniu się poniższych warunków zawieszających:
·wejdzie w życie zmiana do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego działki (…) lub też przyjęcia nowego planu zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym na całości ww. działek będzie możliwa realizacja inwestycji polegającej na budowie obiektu magazynowo- produkcyjnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą;
·kupujący uzyska na swoją rzecz i swoim staraniem lub na rzecz dowolnego podmiotu ostateczną i prawomocną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji, niezbędną dla realizacji inwestycji;
·kupujący uzyska ostateczną i prawomocną decyzję na pozwolenie na budowę niezbędną dla realizacji inwestycji.
10 lutego 2023 r. pomiędzy małżonkami a przyszłym nabywcą została podpisana umowa użyczenia działek o numerach (…), w ramach której użyczający oddali biorącemu w użyczenie do bezpłatnego używania oraz udzielili biorącemu w użyczenie prawa do dysponowania terenem na cele budowlane. Postanowienia umowy użyczenia:
·prawa i obowiązki użyczających i biorącego w użyczenie
-użyczający udzielają prawa do dysponowania terenem na cele budowlane stosownie do przepisu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, przy czym niniejsze prawo ogranicza się do zakresu niezbędnego dla uzyskania przez biorącego w użyczenie wszelkich niezbędnych zezwoleń, warunków technicznych, przyłączeniowych wraz z umowami przyłączeniowymi i uzgodnień wymaganych dla otrzymania pozwolenia na budowę na przedmiotowych nieruchomościach obiektów handlowo-usługowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w postaci instalacji zewnętrznych, przyłączy, decyzji na lokalizację zjazdów, przebudowę zjazdów, pylonu reklamowego, elementów małej architektury;
-biorący w użyczenie ponosi wszelkie koszty powstałe na skutek działań wymienionych powyżej bez możliwości domagania się zwrotu kosztów od użyczających;
-biorący w użyczenie nie jest uprawniony do dokonania jakichkolwiek nakładów na nieruchomości wskazanej w umowie użyczenia bez uprzedniej pisemnej zgody użyczających pod rygorem nieważności;
-każda ze stron może rozwiązać umowę za jednomiesięcznym okresem wypowiedzenia;
-prawo do dysponowania terenem na cele budowlane nie zostało udzielone biorącemu w użyczenie w ramach pełnomocnictwa,
-umowa użyczenia nadal obowiązuje.
Natomiast jak wynika z opisu sprawy żadne z Państwa nie udzieliło przyszłemu nabywcy działek pełnomocnictwa do występowania w sprawach dotyczących działek będących przedmiotem wniosku.
Tym samym Kupujący uzyskując na swoją rzecz i swoim staraniem lub na rzecz dowolnego podmiotu ostateczną i prawomocną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji, niezbędną dla realizacji inwestycji, jak i ostateczną i prawomocną decyzję na pozwolenie na budowę niezbędną dla realizacji inwestycji, nie będzie działał w Państwa imieniu i na Państwa rzecz.
Jednocześnie, skoro nie udzielili Państwo Kupującemu pełnomocnictwa, a biorący w użyczenie nie jest uprawniony do dokonania jakichkolwiek nakładów na nieruchomości wskazanej w umowie użyczenia bez uprzedniej pisemnej zgody użyczających pod rygorem nieważności, której – jak wynika z treści wniosku – Państwo nie udzielili, przed sprzedażą nie dojdzie również do uzyskania przez Kupującego wszelkich niezbędnych zezwoleń, warunków technicznych, przyłączeniowych wraz z umowami przyłączeniowymi i uzgodnień wymaganych dla otrzymania pozwolenia na budowę na przedmiotowych nieruchomościach obiektów handlowo-usługowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w postaci instalacji zewnętrznych, przyłączy, decyzji na lokalizację zjazdów, przebudowę zjazdów, pylonu reklamowego, elementów małej architektury. Powyższe potwierdza również fakt, że:
1)Kupujący nie inwestował i nie będzie inwestować w infrastrukturę działek nr (…) (nie uzbroi terenu w media, nie uzbroi go) do momentu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży;
2)umowa sprzedaży działek nr (…) zostanie zawarta po spełnieniu się wyłącznie poniższych warunków zawieszających:
·wejdzie w życie zmiana do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego działki (…), (…) oraz (…) lub też przyjęcia nowego planu zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym na całości ww. działek będzie możliwa realizacja inwestycji polegającej na budowie obiektu magazynowo- produkcyjnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą;
·kupujący uzyska na swoją rzecz i swoim staraniem lub na rzecz dowolnego podmiotu ostateczną i prawomocną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji, niezbędną dla realizacji inwestycji;
·kupujący uzyska ostateczną i prawomocną decyzję na pozwolenie na budowę niezbędną dla realizacji inwestycji.
Jak Państwo wskazali, są to wszystkie warunki, jakie zawierała umowa przedwstępna sprzedaży zawarta z kupującym. Zgodnie z tymi postanowienia na Wnioskodawcy oraz osobie zainteresowanej nie ciążyły prawa i obowiązki. Na kupującym tak jak podano powyżej.
Natomiast działki będące przedmiotem sprzedaży nr (…) na dzień ich sprzedaży będą objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a ich przeznaczenie wg planu będzie następujące: działka nr (…) – teren produkcji lub usług z częściową strefą zakazu lub lokalizacji obiektów budowlanych lub urządzeń produkcyjnych. Jednakże plan nie został ustalony na wniosek Wnioskodawcy oraz osoby zainteresowanej. Powyższy plan powstał z inicjatywy Gminy.
Ponadto Wnioskodawca wraz z osobą Zainteresowaną nie prowadzili i nie będą prowadzić działań, żeby uatrakcyjnić działki będące przedmiotem wniosku dla celów sprzedaży lub podniesienia ich wartości, a w szczególności nie ogrodzili działek, nie wydzielili drogi wewnętrznej, nie uzbroili działek, nie podjęli działań w celu ich uzbrojenia. Zarówno Wnioskodawca, jak i osoba Zainteresowana, nie prowadzili żadnych działań marketingowych dotyczących sprzedaży ww. działek. Pani nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, usług deweloperskich lub innych usług o zbliżonym charakterze. Działalność gospodarcza Pana jest obecnie zawieszona, nie jest działalnością w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, usług deweloperskich lub innych usług o zbliżonym charakterze.
W przedmiotowej sprawie w stosunku do dostawy udziału we współwłasności działek brak jest podstaw do uznania Państwa za podatników podatku od towarów i usług. Z informacji przedstawionych we wniosku nie wynika bowiem taka Państwa aktywność, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem przez Państwa prawa własności.
Co istotne, poza wskazaną umową użyczenia zawartą pomiędzy Wnioskodawcami a przyszłym nabywcą 10 lutego 2023 r. nie oddawali i nie oddadzą Państwo działek w najem, dzierżawę albo do używania na podstawie innych umów.
Ponadto z opisu sprawy wynika, że nie wykorzystywali Państwo ww. działek w prowadzonych przez Państwa działalnościach gospodarczych w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy (w tym Pana działalności, która jest zawieszona).
Wobec powyższego należy uznać, że sprzedaż przez Państwa działek nr (…), nie będzie stanowiła działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż brak jest przesłanek świadczących o takiej Państwa aktywności w przedmiocie tych transakcji, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności). Nie wystąpił bowiem ciąg zdarzeń, które jednoznacznie przesądzają, że zbycie przez Państwa ww. nieruchomości gruntowych wypełnia przesłanki działalności gospodarczej. Nie podjęli Państwo aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców.
Konsekwentnie, w przedmiotowej sprawie, brak jest przesłanek pozwalających uznać Państwa za podatników w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, którzy prowadzą działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, polegającą na handlu nieruchomościami w odniesieniu do sprzedaży przez Państwa działek nr (…). Działania podejmowane przez Państwa należą zatem do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. W przedmiotowych transakcjach przenosząc na przyszłych kupujących prawo własności działek nr (…) korzystać będą Państwo z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.
Mając na uwadze powołane przepisy oraz okoliczności analizowanej sprawy należy stwierdzić, że dokonując dostawy działek nr (…) będą Państwo korzystali z przysługującego prawa do rozporządzania majątkiem prywatnym, co nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Brak tego statusu pozbawia Państwa cech podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, w zakresie dostawy działek nr (…), a dostawę tych działek, cech czynności podlegających opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Podsumowanie
Przy sprzedaży działek o nr (…), które Wnioskodawcy nabyli do majątku wspólnego posiadając wspólność ustawową oraz działki nr (…), którą Wnioskodawcy otrzymali do wspólnego majątku od Gminy w zamian za przekazanie innych, małżonkowie (…) nie wystąpią w roli podatników podatku od towarów i usług, bowiem – jak wynika z opisu sprawy – dokonają Państwo sprzedaży w ramach majątku prywatnego i zarządu majątkiem wspólnym.
Tak więc Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na informacji, że żadne z Państwa nie udzieliło przyszłemu nabywcy działek pełnomocnictwa do występowania w sprawach dotyczących działek będących przedmiotem wniosku, kupujący uzyska na swoją rzecz i swoim staraniem lub na rzecz dowolnego podmiotu ostateczną i prawomocną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji, niezbędną dla realizacji inwestycji; kupujący uzyska ostateczną i prawomocną decyzję na pozwolenie na budowę niezbędną dla realizacji inwestycji. Powyższe stwierdzenie przyjęto jako element opisanego zdarzenia przyszłego i nie było ono przedmiotem analizy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Jednocześnie podkreślić należy, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pani (…) (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).