Ustalenie, czy czynność nieodpłatnego wniesienia mienia do fundacji rodzinnej oraz darowizny mienia będzie stanowiła czynność wykonywaną w ramach dzia... - Interpretacja - null
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Ustalenie, czy czynność nieodpłatnego wniesienia mienia do fundacji rodzinnej oraz darowizny mienia będzie stanowiła czynność wykonywaną w ramach działalności gospodarczej, zwolnioną z opodatkowania oraz niewliczanie do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy ww. czynności.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
28 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 28 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
-ustalenia, czy czynność nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizny Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie stanowiła czynność wykonywaną w ramach Pana działalności gospodarczej;
-zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT czynności wniesienia i darowizny Mienia do Fundacji rodzinnej oraz niewliczania do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy ww. czynności.
Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 25 września 2024 r. (wpływ 25 września 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca jest rezydentem podatkowym w Polsce, tj. zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 2022 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm., dalej: „PIT” lub „ustawa PIT”) ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z czym podlega w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT (stosownie do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej: VAT). Zgodnie z centralną ewidencją i informacją o działalności gospodarczej prowadzi ją w zakresie: 85.59.B Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane.
Wnioskodawca złożył oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim, której jest jedynym fundatorem. Oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej zostało złożone na podstawie ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm., dalej: „ustawa o fundacji”) w wyniku czego powstała fundacja rodzinna (dalej: „Fundacja rodzinna” lub „Fundacja”), która na moment składania niniejszego wniosku funkcjonuje jako Fundacja rodzinna w organizacji.
Po przekształceniu Fundacji rodzinnej w organizacji w Fundację rodzinną, które nastąpi z chwilą jej wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, Wnioskodawca planuje wnieść nieodpłatnie, do majątku Fundacji, w której jest fundatorem, posiadane przez niego udziały w Spółce ... (dalej: „Mienie”). ... (dalej: Spółka) posiada siedzibę i nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce. Wnioskodawca nie jest jedynym udziałowcem Spółki.
Wnioskodawca świadczy na rzecz Spółki usługi (opodatkowane VAT) polegające na prowadzeniu szkoleń, w zakres których usług wchodzi w szczególności:
a)organizacja i przeprowadzanie szkoleń techniczno-wdrożeniowych, które obejmują wdrażanie obecnych oraz przyszłych przedstawicieli Spółki, tj. m.in. pracowników lub zleceniobiorców i przekazywanie im niezbędnej wiedzy w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz technik sprzedażowych;
b)przygotowywanie przedstawicieli handlowych do efektywnej obsługi klienta, doboru podzespołów oraz znajomości programu „czyste powietrze”;
c)dostarczanie praktycznej wiedzy dotyczącej efektywnych metod sprzedaży oraz optymalizacji procesów pracy;
d)przekazanie podstawowej wiedzy w zakresie technicznych aspektów oferowanych produktów;
e)przygotowywanie do wystąpień publicznych;
a także przekazywanie wiedzy w innym niezbędnym zakresie mającym na celu zwiększenie efektywności pracy i uzyskanie lepszych wyników sprzedażowych oraz innych czynności uznanych za konieczne w celu prawidłowego wykonania usług.
Dodatkowo, jeżeli na skutek świadczenia Usług, zwiększy się sprzedaż produktów i usług świadczonych przez Spółkę lub dojdzie do pozyskania nowych klientów, to Wnioskodawcy przysługuje z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie.
Mienie może zostać wniesione do Fundacji poprzez jego nieodpłatne wniesienie (w tym także w formie darowizny) na pokrycie nowo powstałego funduszu zapasowego lub zwiększenie istniejącego funduszu założycielskiego Fundacji, albo poprzez darowiznę, która nie zwiększy żadnego funduszu Fundacji, tj. ani funduszu założycielskiego, ani też funduszu zapasowego Fundacji.
Spółka nie posiada w swoim majątku nieruchomości, natomiast na dzień 31 marca 2024 r. posiadała towary na magazynie, których wartość stanowi ok. 8-10% wartości wszystkich aktywów Spółki. Na dzień składania wniosku, wartość towarów nie uległa istotnej zmianie.
Ponadto w piśmie stanowiącym uzupełnienie Wnioskodawca wskazał, że:
1.Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie obrotu udziałami lub akcjami. Jeśli przeprowadza tego typu transakcje, to odbywają się one jedynie w ramach zarządu majątkiem prywatnym.
2.Zgodnie z wpisem w CEIDG, Wnioskodawca nie prowadzi działalności maklerskiej ani brokerskiej. W związku z tym Wnioskodawca uważa, że darowizna nie będzie dokonywana w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej.
3.Wnioskodawca nie jest członkiem zarządu Spółki, więc stosownie do art. 201 Kodeksu Spółek Handlowych, to zarząd prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje. W związku z tym Wnioskodawca nie uczestniczy w zarządzaniu Spółką w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca.
4.Spółka nie posiada rady nadzorczej, więc Wnioskodawca nie jest jej członkiem i tym samym nie sprawuje funkcji członka rady nadzorczej. Sprawuje kontrolę taką jaka wynika z praw i obowiązków osoby posiadającej udziały w Spółce, tj. praw udziałowca.
5.Sprawami Spółki w tym obraniem kierunków jej rozwoju zajmuje się zarząd, którego Wnioskodawca nie jest członkiem. Wnioskodawca ma taki realny wpływ na kierunek rozwoju Spółki, jaki jest możliwy dla osoby posiadającej udziały w Spółce, tj. udziałowca.
6.Sprawami Spółki zajmuje się zarząd Spółki, któremu Wnioskodawca nie udziela wytycznych, w tym Spółce.
7.W związku z pytaniem Organu o treści: „Czy akceptuje Pan, bądź odrzuca koncepcje inwestycyjne w Spółce, w której posiada Pan udziały?” Wnioskodawca odpowiedział: nie.
8.Na pytanie Organu o treści: „Czy poza wskazanymi we wniosku usługami polegającymi na prowadzeniu szkoleń, świadczył/świadczy/będzie Pan świadczył jakiekolwiek inne usługi na rzecz Spółki, której udziały Pan zbywa, w szczególności czy świadczył/świadczy/będzie Pan świadczył usługi: administracyjne, rachunkowe, informatyczne, finansowe, handlowe lub techniczne, podlegające opodatkowaniu VAT? Ewentualnie inne – jakie?” Wnioskodawca udzielił odpowiedzi, że obecnie i historycznie, świadczył usługi takie jakie wskazał we wniosku (Wnioskodawca rozumie, że nie musi powielać zakresu tych usług w niniejszej odpowiedzi), teraz ciężko się jemu ustosunkować co do przyszłości, na ten moment taka aktywność nie jest przez Wnioskodawca rozważana.
9.Beneficjentami będą osoby fizyczne wskazane w Statucie i na liście beneficjentów w tym także osoba Wnioskodawcy.
10.Nieodpłatne wniesienie nastąpi w formie darowizny, a przez umowę darowizny Wnioskodawca zobowiąże się do bezpłatnego świadczenia na rzecz Fundacji kosztem swojego majątku. W związku z tym Wnioskodawca nie otrzymam nic w zamian za darowiznę.
11.Posiadanie udziałów w Spółce nie stanowi rozszerzenia działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Jako wspólnik Wnioskodawca jest tzw. wspólnikiem pasywnym, który nie dysponuje prawem do prowadzenia spraw Spółki i jej reprezentacji, nie ma także pełnomocnictw w tym zakresie.
12.Przekazanie udziałów Spółki będzie nieodpłatne (darowizna), Wnioskodawca nie uzyska z tego tytułu żadnych środków pieniężnych. W związku z tym przekazaniem Wnioskodawca nie ma zamiaru angażować swoich środków pieniężnych.
13.Nabycie udziałów nie nastąpiło w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT, więc nie stanowiło ani czynności opodatkowanej VAT, ani zwolnionej.
14.W związku z tym, że nabycie udziałów nie nastąpiło w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT (tylko zarządu majątkiem prywatnym), to nie stanowiło, ani czynności opodatkowanej VAT, ani zwolnionej. W związku z tym, zdaniem Wnioskodawcy, nie przysługiwało jemu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
15.Na pytanie Organu o treści: „Czy świadczy Pan usługi, których przedmiotem są usługi przechowywania udziałów i zarządzania nimi? Czy są to transakcje regularne czy sporadyczne?” Wnioskodawca wskazał, że nie świadczy.
16.W związku z pytaniem Organu o treści: „Czy wykonywane przez Pana usługi są usługami, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą? Jeśli tak – prosimy wskazać jakimi? (…)” Wnioskodawca wskazał, że obecnie i historycznie, świadczył usługi takie jakie wskazał we wniosku, zdaniem Wnioskodawcy, w pewnym zakresie, spełniają one definicję usług doradczych.
17.Na pytanie Organu o następującej treści: „Czy posiadane przez Pana udziały odzwierciedlają sytuacje, o których mowa w art. 43 ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług?
W świetle art. 43 ust. 16 ustawy:
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
1) tytuł prawny do towarów;
2) tytuł własności nieruchomości;
3) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4) udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5) prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.”
Wnioskodawca odpowiedział:
Ad 1. Tak jak to zostało wskazane we wniosku pierwotnym, na dzień 31 marca 2024 r. Spółka posiadała towary na magazynie, których wartość stanowi ok. 8-10% wartości wszystkich aktywów Spółki.
Ad 2. Spółka nie posiada nieruchomości.
Ad 3. Spółka wynajmuje biura, w których prowadzi działalność gospodarczą, w związku z posiadaną umową najmu może korzystać z tych nieruchomości, w rezultacie posiada ograniczone prawo rzeczowe w tym zakresie. Jednak, to Spółka ma prawo korzystać z nieruchomości, a nie udziałowiec Spółki, czyli Wnioskodawca.
Ad. 4. j.w. Spółka posiada ograniczone prawa rzeczowe - wynajmuje biura.
Ad.5. Spółka nie posiada instrumentów o tym charakterze.
W związku z powyższym Wnioskodawca ma wątpliwość, czy posiadane udziały odzwierciedlają sytuacje, o których mowa w art. 43 ust. 16, zdaniem Wnioskodawcy wydaje mu się, że nie odzwierciedlają. Jednak gdyby do oceny powyższego należało rozważyć jakiekolwiek inne elementy (niż te, które zostały rozważone powyżej), to proszę o kolejne wezwanie, bo próba odkodowania powyższej definicji nie jest jasna dla Wnioskodawcy.
Pytania
1.Czy wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji będzie dla Wnioskodawcy stanowiło czynność wykonywaną w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT?
2.Czy darowizna Mienia na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie dla Wnioskodawcy stanowiła czynność wykonywaną w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej dla celów VAT?
3.Czy wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, które jest zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a VAT?
4.Czy darowizna Mienia na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, które jest zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a VAT?
5.Czy wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji nie będzie wliczało się do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT, tj. czy Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do uwzględnienia czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej we współczynniku proporcji na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy VAT?
6.Czy darowizna Mienia na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji nie będzie wliczała się do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT, tj. czy Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do uwzględnienia czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej we współczynniku proporcji na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy VAT?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy:
1.Wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji będzie dla Wnioskodawcy stanowiło czynność wykonywaną w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT.
2.Darowizna Mienia na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie dla Wnioskodawcy stanowiła czynność wykonywaną w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej dla celów VAT.
W przypadku gdyby w odpowiedzi na pytanie nr 1 i 2 organ podatkowy potwierdził stanowisko Wnioskodawcy, to zdaniem Wnioskodawcy:
3.Wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, które jest zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a VAT.
4.Darowizna Mienia na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, które jest zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a VAT.
W przypadku gdyby w odpowiedzi na pytanie nr 3 i 4 organ podatkowy potwierdził stanowisko Wnioskodawcy, to:
5.Wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji nie będzie wliczało się do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT, tj. Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do uwzględnienia czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej we współczynniku proporcji na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy VAT.
6.Darowizna Mienia na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji nie będzie wliczała się do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT, tj. Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do uwzględnienia czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej we współczynniku proporcji na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy VAT.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), (dalej: „ustawa”):
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W związku z art. 2 pkt 6 ustawy: Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
W świetle art. 7 ust. 1 ustawy: Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy: przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Należy zwrócić także uwagę na to, że w niektórych przypadkach, nieodpłatne świadczenie usług spełnia definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy: za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W świetle powyższego czynność nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej nie będzie stanowić dostawy towarów, tylko może ewentualnie stanowić świadczenie usług.
Jednocześnie wskazać należy, iż nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy VAT podlega opodatkowaniu, ale tylko takie, która jest wykonywane przez podmiot, który w związku z jej realizacją występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zdefiniowane zostały w art. 15 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy.
W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W orzeczeniu z 24 kwietnia 2007 r. (I FSK 603/06, Legalis), Naczelny Sąd Administracyjny („NSA”) podkreślił, że aby sprzedaż działek będących prywatnym majątkiem sprzedającego była opodatkowana, konieczne jest nie tylko jej uwzględnienie w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, ale również wykonanie jej przez podmiot, który jest podatnikiem VAT w związku z tą czynnością.
Podobne stanowisko wyraził również Wojewódzki Sąd Administracyjny („WSA”) w Warszawie (orzeczenie z 21 lutego 2007 r., III SA/WA 4176/06). Ostatecznie, NSA rozstrzygnął sprawę (wyrok z 29 października 2007 r., I EPS 3/07, onsaiwsa 2008, nr 1, poz. 8), podzielając powyższe argumenty, i stwierdził, że osoba fizyczna nie staje się podatnikiem VAT w związku ze sprzedażą działek stanowiących jej prywatny majątek, ponieważ taka sprzedaż nie może być uznana za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT. NSA podkreślił ponadto, że w kontekście opodatkowania VAT sprzedaży działek budowlanych wydzielonych z osobistego majątku osoby fizycznej istotne jest, czy ta osoba dokonała zakupu danej nieruchomości w charakterze handlowca czy też w celach prywatnych. Nie można uznać osoby fizycznej za podatnika VAT z tytułu sprzedaży jej osobistego majątku, który został nabyty na własne potrzeby, a nie w celu prowadzenia działalności handlowej. NSA uznał zatem, że pierwotne przeznaczenie nabywanych działek ma decydujący wpływ na późniejsze zaklasyfikowanie sprzedaży elementów majątku osoby fizycznej w kontekście podatku VAT.
O tym czy dany podmiot jest podatnikiem podatku VAT, czy też nie, decydują kryteria obiektywne. Zatem, co do zasady, świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli mieści się w zakresie prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.
Podkreślić należy, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Jak wyjaśniono wyżej - odwołując się do treści przepisów ustawy - w przypadku osób fizycznych należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92, które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r. sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny, to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Należy także przywołać orzeczenie TSUE z 15 września 2011 r. TSUE w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10, odnoszące się do rozstrzygnięcia czy sprzedaż działki była sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą w świetle przepisów ustawy VAT.
Z tezy ww. orzeczenia wynika m.in., że liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego i nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych.
Trybunał wyjaśnił, że inaczej jest w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zgodnie z ww. orzeczeniem TSUE, przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
Konsekwentnie świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.
W związku z powyższym nie wystarcza stwierdzić jedynie świadczenia usług, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego tego świadczenia za występującego w związku z tym konkretnym świadczeniem jako podatnika podatku od towarów i usług.
Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów, była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).
W wyrokach w sprawach C-60/90 Polysar Investments Netherlands BV z 20 czerwca 1991 r. i C-155/94 Wellcome Trust Ltd z 20 czerwca 1996 r. oraz w sprawie C-80/95 Harnaś & Helm CV z dnia 6 lutego 1997 r., TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika.
Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy.
Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.
W przypadku gdyby zostało uznane, że w wyniku przeniesienia mienia Wnioskodawca działa jako podatnik VAT, to zdaniem Wnioskodawcy czynność nieodpłatnego przeniesienia będzie zwolniona z podatku VAT.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a usługi, zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach.
Jednak powyższe zwolnienie nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
-tytuł prawny do towarów;
-tytuł własności nieruchomości;
-prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
-udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
-prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowany poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Mając na uwadze powyższe i w związku z tym, że Spółka nie posiada nieruchomości ani towarów na stanie magazynowym, to w przypadku uznania, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynność nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, to będzie ono zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a.
Stosownie do art. 90 ust. 3 ustawy VAT
1.W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
2.Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.
3.Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
4.Do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:
1)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;
2)usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
Należy podkreślić, że ustawodawca nie zdefiniował pojęcia charakter „pomocniczy”.
W takim przypadku w pierwszej kolejności należy zastosować wykładnię językową, która jest podstawą komunikacji z adresatem normy. W przypadku gdyby wykładnia językowa nie doprowadziła do jednoznacznych rezultatów dopuszczalne jest skorzystanie z pozajęzykowych wykładni.
Według internetowego słownika synonimów (strona internetowa http://synonim.net/synonim/pomocniczy), synonimami do słowa „pomocniczy” są pojęcia: „pomocny, wspierający, poboczny, akcesoryjny, dodatkowy, dopływowy, posiłkowy, subsydialny, subsydiarny, uzupełniający, wspomagający”.
Zgodnie z przepisem art. 174 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz.UE.L Nr 347/1, z późn. zm.) wskazane zostało w jaki sposób na podstawie danych dotyczących struktury wszystkich transakcji podatnika należy obliczyć kwotę odliczeń przysługujących podatnikowi wykonującemu czynności wywierające różne skutki w zakresie prawa do odliczenia podatku. Natomiast stosownie do art. 174 (2) Dyrektywy niektóre kategorie przychodów zostały wyłączone z obrotów uwzględnianych przy obliczeniu proporcji, o której mowa w ust. 1. Konsekwentnie dokonywanie niektórych transakcji zarówno opodatkowanych, jak i zwolnionych od podatku nie wpływa na wysokość podatku naliczonego podlegającego proporcjonalnemu rozliczeniu.
Na podstawie przepisu art. 174 (2) ww. Dyrektywy w drodze odstępstwa od ust. 1, przy obliczaniu proporcji podlegającej odliczeniu nie uwzględnia się następujących kwot:
a.wysokości obrotu uzyskanego z dostaw dóbr inwestycyjnych używanych przez podatnika do potrzeb jego przedsiębiorstwa;
b.wysokości obrotu uzyskanego z transakcji związanych z pomocniczymi transakcjami w zakresie nieruchomości i z pomocniczymi transakcjami finansowymi;
c.wysokości obrotu uzyskanego z transakcji, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. b-g), jeżeli są to transakcje pomocnicze.
Dyrektywa w zakresie podatku VAT posługuje się określeniem „incidental transactions” w ramach odpowiedniego przepisu, co na język polski może być tłumaczone jako „transakcje incydentalne/uboczne”.
Termin „incydentalny” według Słownika języka polskiego (Słownika Wydawnictwa Naukowego PWN) oznacza przy tym „mający małe znaczenie lub zdarzający się bardzo rzadko”, natomiast termin „uboczny” oznacza „dotyczący czegoś pośrednio, mniej istotny lub dodatkowy”.
Transakcje o charakterze „incydentalnym” oznaczają zdarzenia występujące nie tyle rzadko, ile ubocznie, przy określonej okazji, nawet gdyby występowały w sposób powtarzalny.
Pojęcie „incydentalności” odnosi się więc nie tyle do samej częstotliwości występowania danego zdarzenia, co raczej do jego poboczności względem zasadniczej działalności podatnika.
Przy interpretacji terminu transakcji pomocniczych warto odwołać się także do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 11 lipca 1996 r. w sprawie Regie Dauphinoise (C-306/94) TSUE dokonał interpretacji pojęcia incydentalności w kontekście wykonywania transakcji finansowych. We wspomnianym wyroku TSUE wskazał, że o sporadycznym charakterze transakcji nie decyduje ich relatywnie niewielki udział wartościowy w całokształcie prowadzonej przez podatnika działalności. W wyroku tym odniesiono się również do charakteru i kontekstu wykonywanych czynności wskazując, że tworzenie na własny rachunek lokat przez firmę zarządzającą nieruchomościami, ze środków wpłacanych przez właścicieli lub najemców, nie może być traktowane jako incydentalne, gdyż otrzymanie odsetek z tych inwestycji jest bezpośrednią, stałą i konieczną konsekwencją działalności opodatkowanej firm zarządzających nieruchomościami. Tym samym, TSUE wskazał transakcje uznawane za wykonywane w sposób incydentalny jako te, które nie stanowią bezpośredniej, stałej i koniecznej konsekwencji działalności opodatkowanej.
Na taką interpretację może również wskazywać orzeczenie z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie EDM (C-77/01). We wspomnianym orzeczeniu TSUE, za incydentalne (pomocnicze) uznał te transakcje finansowe, których realizacja angażuje niewielką ilość towarów lub usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (które to towary i usługi stanowią aktywa podatnika), a skala przychodów może być wskazówką, czy rzeczywiście transakcje mają charakter incydentalny (pomocniczy).
W związku z powyższym Wnioskodawca uważa jak wskazał na wstępie.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w ustawie jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, (…).
Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał w charakterze podatnika.
Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.
Nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.
Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
W wyrokach w sprawach C-60/90 Polysar Investments Netherlands BV z 20 czerwca 1991 r. i C-155/94 Wellcome Trust Ltd z 20 czerwca 1996 r. oraz w sprawie C-80/95 Harnas & Helm CV z 6 lutego 1997 r. TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.
Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.
Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Dotyczy to sytuacji, gdy:
·posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada;
·sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej;
·posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.
Należy zatem zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły. Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności. Podkreślić należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C‑142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.
Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4(2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.
W orzeczeniu TSUE z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.
Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że „zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej”.
W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).
Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką, WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r. sygn. akt I SA/Op 176/10 stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.
Wskazać zatem należy, że nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalność gospodarczą, lecz tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych.
Z wniosku wynika, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą i jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Zgodnie z centralną ewidencją i informacją o działalności gospodarczej prowadzi ją Pan w zakresie: 85.59.B Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane. Złożył Pan oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim, której jest jedynym fundatorem. Po przekształceniu Fundacji rodzinnej w organizacji w Fundację rodzinną, które nastąpi z chwilą jej wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, planuje Pan wnieść nieodpłatnie, do majątku Fundacji, w której jest fundatorem, posiadane przez siebie udziały w Spółce ... (dalej: „Mienie”). Na rzecz Spółki świadczy Pan usługi (opodatkowane VAT) polegające na prowadzeniu szkoleń.
Mienie może zostać wniesione do Fundacji poprzez jego nieodpłatne wniesienie (w tym także w formie darowizny) na pokrycie nowo powstałego funduszu zapasowego lub zwiększenie istniejącego funduszu założycielskiego Fundacji, albo poprzez darowiznę, która nie zwiększy żadnego funduszu Fundacji, tj. ani funduszu założycielskiego, ani też funduszu zapasowego Fundacji. Beneficjentami będą osoby fizyczne wskazane w Statucie i na liście beneficjentów w tym także Pan.
Spółka nie posiada w swoim majątku nieruchomości, natomiast na dzień 31 marca 2024 r. posiadała towary na magazynie, których wartość stanowi ok. 8-10% wartości wszystkich aktywów Spółki. Na dzień składania wniosku, wartość towarów nie uległa istotnej zmianie.
Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej w zakresie obrotu udziałami lub akcjami. Jeśli przeprowadza tego typu transakcje, to odbywają się one jedynie w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Zgodnie z wpisem w CEIDG, nie prowadzi Pan działalności maklerskiej ani brokerskiej. Nie jest Pan członkiem zarządu Spółki, nie uczestniczy Pan w zarządzaniu Spółką w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca. Sprawami Spółki zajmuje się zarząd, którego Pan nie jest członkiem. Ma Pan taki realny wpływ na kierunek rozwoju Spółki, jaki jest możliwy dla osoby posiadającej udziały w Spółce, tj. udziałowca. Posiadanie udziałów w Spółce nie stanowi rozszerzenia działalności gospodarczej Pana. Jako wspólnik nie dysponuje Pan prawem do prowadzenia spraw Spółki i jej reprezentacji, nie ma także pełnomocnictw w tym zakresie.
Nieodpłatne wniesienie nastąpi w formie darowizny, a przez umowę darowizny zobowiąże się Pan do bezpłatnego świadczenia na rzecz Fundacji kosztem swojego majątku. W związku z tym nie otrzyma Pan nic w zamian za darowiznę. W związku z tym przekazaniem nie ma Pan zamiaru angażować swoich środków pieniężnych.
Nabycie udziałów nie nastąpiło w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT (tylko zarządu majątkiem prywatnym), więc nie stanowiło ani czynności opodatkowanej VAT, ani zwolnionej. W związku z tym nie przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Nie świadczy Pan usług, których przedmiotem są usługi przechowywania udziałów i zarządzania nimi.
Pana wątpliwości dotyczą m.in. ustalenia, czy czynność nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie stanowiła czynność wykonywaną w ramach Pana działalności gospodarczej.
W przedmiotowej sprawie uznać należy, że nieodpłatne wniesienie przez Pana Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie stanowić czynność wykonywaną przez Pana w ramach działalności gospodarczej. Świadczy Pan usługi polegające na prowadzeniu szkoleń na rzecz Spółki, które - jak sam Pan wskazuje - podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wykonywane przez Pana czynności wykraczają poza zwykłe prawa i obowiązki, związane z posiadaniem udziałów. Pana rola nie ogranicza się bowiem do biernego modelu realizacji praw własności, na co wskazują w szczególności realizowane przez Pana czynności takie jak m.in. organizacja i przeprowadzanie szkoleń techniczno-wdrożeniowych, przygotowywanie przedstawicieli handlowych do efektywnej obsługi klienta, doboru podzespołów oraz znajomości programu „czyste powietrze”, dostarczanie praktycznej wiedzy dotyczącej efektywnych metod sprzedaży oraz optymalizacji procesów pracy, a także przekazywanie wiedzy w innym niezbędnym zakresie mającym na celu zwiększenie efektywności pracy i uzyskanie lepszych wyników sprzedażowych oraz innych czynności uznanych za konieczne w celu prawidłowego wykonania usług.
Zatem, biorąc pod uwagę opis sprawy i powołane orzeczenia TSUE należy wskazać, że nieodpłatne wniesienie przez Pana Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji w sytuacji, kiedy dokonuje Pan na rzecz tej Spółki transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, prowadzone będą w ramach działalności gospodarczej, ze względu na właśnie wykonywanie ww. transakcji na rzecz tej Spółki. W konsekwencji, dokonując nieodpłatnego zbycia udziałów posiadanych w Spółce będzie Pan działał w charakterze podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy dokonującego ww. czynności w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.
Podkreślić w tym miejscu należy, że w ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 2 ustawy:
Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej przepisu, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.
Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu - zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy - podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, a więc nie mają wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zysk, wizerunek czy odbiór przez kontrahentów. Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć te nieodpłatne usługi, które są wykonywane w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. Jeśli podejmowane przez podmiot działania mają na celu przyniesienie korzyści prowadzonej działalności gospodarczej, to tym samym są związane z jej prowadzeniem, a więc, jak to określa art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Z wniosku wynika, że do utworzonej przez Pana Fundacji rodzinnej zamierza Pan wnieść udziały posiadane w Spółce, dla której to świadczy Pan czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług i z tytułu których – jak wykazano wyżej – będzie Pan podatnikiem podatku VAT. Przeniesienie ww. Mienia na rzecz Fundacji rodzinnej nastąpi nieodpłatnie.
Z uwagi na powyższe okoliczności, w niniejszej sprawie nie można uznać, że wniesienie przez Pana Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będą miały wpływ na przyszłą sprzedaż w Pana działalności gospodarczej, jej wizerunek, generowane zyski czy odbiór przez kontrahentów. Tym samym trudno jest uznać, że czynności te będą dokonywane na cele związane z Pana działalnością gospodarczą.
Zatem, skoro ww. czynność nieodpłatnego wniesienia udziałów posiadanych w Spółce oraz ww. darowizna Mienia do Fundacji rodzinnej nie nastąpią w związku z prowadzoną przez Pana działalnością gospodarczą, to czynności te wypełnią warunki nieodpłatnego świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, o którym mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy. W związku z tym, czynności te będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 i 2 jest prawidłowe.
Pana wątpliwości dotyczą również ustalenia czy czynność nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, które będzie zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:
a)spółkach,
b)innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną
– z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.
W świetle art. 43 ust. 15 ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2)usług doradztwa;
3)usług w zakresie leasingu.
Według art. 43 ust. 16 ustawy:
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
1)tytuł prawny do towarów;
2)tytuł własności nieruchomości;
3)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4)udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5)prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.
Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:
Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:
1) jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
2) złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
Stosownie zaś do art. 43 ust. 23 ustawy:
Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku, w tym m.in. właśnie usług, których przedmiotem są udziały czy akcje w spółkach, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i ust. 23 ustawy.
Analiza przedstawionego opisu sprawy i treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że wniesienie Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji, jak wyżej wskazano, będą wykonywane w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy i będą stanowić czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Z okoliczności sprawy wynika, że nie świadczy Pan usług, których przedmiotem są usługi przechowywania udziałów i zarządzania nimi, jak również nie będzie Pan dokonywał wniesienia udziałów w ramach działalności maklerskiej ani brokerskiej. Ponadto, z treści wniosku oraz jego uzupełnienia nie wynika, że w analizowanej sprawie mamy do czynienia z wyłączeniami ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 15 i ust. 16 ustawy. Jakkolwiek wskazał Pan, że obecnie i historycznie, świadczy usługi polegające na prowadzeniu szkoleń, które według Pana, w pewnym zakresie, spełniają definicję usług doradczych, to jednak zauważyć należy, że zakresem postawionego we wniosku pytania objęte są ww. czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej oraz ww. darowizna Mienia a nie ww. usługi szkoleniowe.
Zatem należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie spełni Pan warunki określone w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy. Tym samym, nieodpłatne wniesienie Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT i korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.
W związku z powyższym Pana stanowisko w zakresie pytania nr 3 i 4 jest prawidłowe.
Pana wątpliwości dotyczą także ustalenia, czy czynność nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji należy wliczyć do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
W przypadkach, gdy podatnik wykonuje czynności uprawniające do odliczenia VAT i nieuprawniające do tego odliczenia, i nie ma możliwości przyporządkowania ponoszonych wydatków do czynności opodatkowanych lub zwolnionych, zastosowanie znajduje przepis art. 90 ustawy, który ma na celu określenie wartości podatku naliczonego, służącego wyłącznie czynnościom opodatkowanym, z pominięciem tej części podatku naliczonego, w jakiej nabyte towary i usługi będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności zwolnionych od podatku.
Jak stanowi art. 90 ust. 1 ustawy:
W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Na mocy art. 90 ust. 2 ustawy:
Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.
Stosownie do art. 90 ust. 3 ustawy:
Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
W świetle art. 90 ust. 4 ustawy:
Proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.
Na podstawie art. 90 ust. 6 ustawy:
Do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:
1)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;
2)usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
Według art. 90 ust. 10 ustawy:
W przypadku gdy proporcja określona zgodnie z ust. 2-8:
1)przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 10 000 zł – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%;
2)nie przekroczyła 2% – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.
Analiza powołanych wyżej przepisów wskazuje zatem, że na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy, występuje obowiązek wyodrębnienia kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego oraz kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.
Tym samym, warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Jednocześnie przedstawiona w ww. przepisie zasada, wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.
Na podstawie powyższych uregulowań należy stwierdzić, że podatnik dokonujący zakupów towarów i usług wykorzystywanych zarówno do czynności opodatkowanych jak i zwolnionych od podatku, w celu prawidłowej realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego może zastosować metodę proporcjonalnego odliczenia podatku naliczonego, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy.
Należy zauważyć, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku pomiędzy dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością opodatkowaną generującą podatek należny.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni (wydatek na nabycie towaru, który następnie zostanie przez podatnika sprzedany), bądź pośredni. O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu.
W analizowanej sprawie należy ustalić, czy wniesienie przez Pana Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji mają charakter pomocniczy wobec prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej oraz nie stanowią jej elementu.
Należy wskazać, że ustawodawca zarówno w akcie zasadniczym, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy o podatku od towarów i usług nie zdefiniował pojęcia charakter „pomocniczy”. W takim przypadku w pierwszej kolejności stosuje się wykładnię językową, która jest podstawą komunikacji z adresatem normy. Dopiero kiedy wykładnia językowa nie prowadzi do jednoznacznych rezultatów dopuszczalne jest skorzystanie z pozajęzykowych wykładni. Według internetowego słownika synonimów (strona internetowa: https://www.synonimy.pl/synonim/pomocniczy/), synonimami do słowa „pomocniczy” są pojęcia: „wspomagający, posiłkowy, usługowy, rezerwowy, doradczy, orientacyjny, towarzyszący, dodatkowy, uzupełniający, służebny”.
Należy zauważyć, że przepis art. 174 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.) wskazuje, w jaki sposób w oparciu o dane dotyczące struktury wszystkich transakcji podatnika, należy obliczyć kwotę odliczeń przysługujących podatnikowi wykonującemu czynności wywierające różne skutki w zakresie prawa do odliczenia podatku.
Natomiast zgodnie z przepisem art. 174 (2) Dyrektywy 2006/112/WE, niektóre kategorie przychodów wyłączane są z obrotów uwzględnianych przy obliczeniu proporcji, o której mowa w ust. 1.
Oznacza to, że dokonywanie niektórych transakcji zarówno opodatkowanych, jak i zwolnionych od podatku nie wpływa na wysokość podatku naliczonego podlegającego proporcjonalnemu rozliczeniu.
Na podstawie przepisu art. 174 (2) Dyrektywy 2006/112/WE:
Przy obliczaniu proporcji podlegającej odliczeniu nie uwzględnia się następujących kwot:
a)wysokości obrotu uzyskanego z dostaw dóbr inwestycyjnych używanych przez podatnika do potrzeb jego przedsiębiorstwa;
b)wysokości obrotu uzyskanego z transakcji związanych z pomocniczymi transakcjami w zakresie nieruchomości i z pomocniczymi transakcjami finansowymi;
c)wysokości obrotu uzyskanego z transakcji, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. b)-g), jeżeli są to transakcje pomocnicze.
Przepisy unijnej dyrektywy w zakresie VAT posługują się określeniem „incidental transactions” w ramach odpowiedniego przepisu, co na język polski może być tłumaczone jako „transakcje incydentalne/uboczne”. Termin „incydentalny” wg Słownika języka polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN (wydanie internetowe: sjp.pwn.pl) oznacza przy tym „mający małe znaczenie lub zdarzający się bardzo rzadko”, natomiast termin „uboczny” oznacza „dotyczący czegoś pośrednio, mniej istotny lub dodatkowy”. Transakcje o charakterze „incydentalnym” oznaczają zdarzenia występujące nie tyle rzadko, ile ubocznie, przy określonej okazji, nawet gdyby występowały w sposób powtarzalny. Pojęcie „incydentalności” odnosi się więc nie tyle do samej częstotliwości występowania danego zdarzenia, co raczej do jego poboczności względem zasadniczej działalności podatnika.
Interpretując termin transakcji pomocniczych należy także wskazać na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie Empresa de Desenvolvimento Mineiro (C-77/01) Trybunał rozstrzygał kwestię możliwości uznania za transakcje incydentalne (pomocnicze) w rozumieniu art. 19 ust. 2 (który był odpowiednikiem art. 174 ust. 2 w VI Dyrektywie) różnych transakcji finansowych, dokonywanych przez spółkę holdingową. Transakcje finansowe, które były przedmiotem rozważań TSUE obejmowały udzielanie pożyczek, lokowanie środków na rachunkach depozytów bankowych lub w papierach wartościowych, takich jak bony skarbowe lub certyfikaty depozytowe, przy czym wysokość wpływów z takiej działalności finansowej przewyższała wpływy z działalności operacyjnej.
W świetle powyższego wyroku, najważniejszą przesłanką uznania transakcji za pomocniczą w rozumieniu art. 174 Dyrektywy, a tym samym art. 90 ust. 6 pkt 1 i 2 ustawy, powinien być niewielki poziom wykorzystywania zasobów przedsiębiorstwa, przy czym dotyczy to generalnie tych zasobów, których nabycie wiązało się z powstaniem podatku naliczonego.
Ponadto jak wskazał Trybunał w wyroku z 11 lipca 1996 r. w sprawie Regie Dauphinoise (C-306/94) transakcje pomocnicze w rozumieniu art. 174 Dyrektywy, a tym samym art. 90 ust. 6 pkt 1 i 2 ustawy, nie mogą być to transakcje, które stanowią bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności podatnika. Jeżeli więc działalność finansowa lub związana z transakcjami nieruchomościowymi stanowi stały i niezbędny element wbudowany w funkcjonowanie przedsiębiorstwa podatnika, to transakcje takie nie mogą być uznane za pomocnicze.
Zaznaczyć przy tym należy, że Trybunał orzekał na tle konkretnego stanu faktycznego, indywidualnego dla danej sprawy. Jakkolwiek więc w obu tych orzeczeniach Trybunał sformułował określone tezy, to jednak nie można stwierdzić, aby kwestia rozumienia i zakresu stosowania przepisów odnoszących się do czynności sporadycznych, była już w orzecznictwie ustalona w sposób jednoznaczny. Ocena omawianego pojęcia „pomocniczości” świadczonych usług nie jest pojęciem uniwersalnym, dającym się odnieść do ogólnych okoliczności w analizowanych sprawach, lecz opiera się na wielu różnorodnych przesłankach. Tak więc, przy bardzo nieostrych granicach podlegającego wykładni pojęcia „incydentalnych (pomocniczych) transakcji finansowych”, co wynika również z przytoczonych orzeczeń TSUE, nie powinien decydować jeden wskaźnik, punkt odniesienia, czy też jedno tylko kryterium, ale ich całokształt wyznaczający miejsce, znaczenie i zakres danych transakcji w całokształcie działalności gospodarczej podatnika.
Zatem transakcje pomocnicze w rozumieniu art. 90 ust. 6 pkt 1 i 2 ustawy, to transakcje, które nie wiążą się (lub wiążą się w sposób marginalny) z wykorzystaniem składników majątkowych oraz usług, które przy zakupie podlegają opodatkowaniu.
Drugim z kryteriów ukształtowanym przez orzecznictwo TSUE jest warunek, aby nie mogły być to transakcje, które stanowią bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności podatnika.
Jeżeli zatem, działalność finansowa stanowi stały i niezbędny element wbudowany w funkcjonowanie przedsiębiorstwa podatnika, to transakcje takie nie mogą być uznane za pomocnicze. Ani ilość udzielanego finansowania w formie poręczeń, gwarancji, pożyczek, ani rodzaje zawieranych transakcji na instrumentach finansowych, czy też liczba kontrahentów, którym udzielono tego finansowania, same w sobie nie świadczą o tym, czy można i należy traktować ww. czynności, jako czynności incydentalne (pomocnicze) w rozumieniu art. 90 ust. 6 ustawy. Aby dojść do wniosku, że czynności te mają taki charakter, konieczne jest ich zestawienie według różnorakich kryteriów. Trzeba wziąć zatem pod uwagę wartość, ilość, częstotliwość czynności, stopień zaangażowania aktywów podatnika itd., na tle całokształtu jego działalności. Innymi słowy, aby ocenić, czy czynność jest incydentalna należy wziąć pod uwagę całokształt działalności podatnika. Jeśli okoliczności wskazują, że podatnik wykonuje dany typ transakcji jako element prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, wówczas należy uznać, że transakcje takie nie są pomocnicze. Transakcjami, które nie mogą być uznane za pomocnicze będą takie, które z założenia mają być wykonane jako element prowadzonej działalności.
W odniesieniu do Pana wątpliwości należy jeszcze raz podkreślić, że w świetle orzecznictwa TSUE aby ocenić, czy dane czynności mogą być uznane za „pomocnicze” konieczne jest ich zestawienie według różnych kryteriów (wartości, ilości, częstotliwości, wielkości zaangażowanych środków itd.) z całokształtem Pana działalności gospodarczej. Jak już wskazano, przy bardzo nieostrych granicach wykładni pojęcia „incydentalnych” (pomocniczych) transakcji finansowych, nie powinien decydować jeden wskaźnik, czy też jedno kryterium, ale ich całokształt wyznaczający miejsce, znaczenie i zakres danych transakcji w całokształcie Pana działalności gospodarczej.
Czynność nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będą stanowić transakcje, które mają charakter pomocniczy. Z okoliczności sprawy wynika, że ww. czynności nie będą stanowić bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia Pana działalności. Ponadto stopień zaangażowania aktywów Pana działalności przy ww. czynności wniesienia Mienia oraz ww. darowizny Mienia również będzie znikomy. Jak Pan sam wskazał, w związku z ww. wniesieniem udziałów posiadanych w Spółce, nie zamierza Pan angażować swoich środków pieniężnych. Co więcej, z opisu sprawy nie wynika, aby czynności te mogły stanowić czynność powtarzalną, regularną. Są to czynności nieodpłatne, więc nie można mówić o uzyskanym z tego tytułu dochodzie i jego wpływie na prowadzoną przez Pana działalność.
W rezultacie, z uwagi na okoliczności niniejszej sprawy należy się z Panem zgodzić, że nie będzie Pan zobowiązany do uwzględnienia czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizny Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji we współczynniku proporcji na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy.
Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania nr 5 i 6 jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.
Podkreślić należy, iż Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach przedstawionego przez Pana opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.
Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Natomiast odnośnie powołanych przez Pana wyroków sądów administracyjnych należy zauważyć, iż wyroki sądów, są to rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnych spraw i co do zasady wiążą one strony postępowania w tych konkretnych, indywidualnych sprawach nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Zatem powołane orzeczenia nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).