Wyłączenie z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy czynności wniesienia w drodze darowizny do fundacji rodzinnej całego przedsiębiorstwa.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 11 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy czynności wniesienia w drodze darowizny do fundacji rodzinnej całego przedsiębiorstwa.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 19 września 2024 r. (wpływ 20 września 2024 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pan A.A. (dalej: „Przedsiębiorca”, „Fundator”, „Wnioskodawca”) prowadzi od 2018 r. działalność gospodarczą pod nazwą A.A. wpisaną do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej pod numerem REGON: (…), NIP: (…).

Jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług oraz podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przedsiębiorca nie uzyskuje dochodów z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1604) oraz nie uzyskuje dochodów z działalności gospodarczej osiągniętych z realizacji nowej inwestycji określonej w decyzji o wsparciu, o której mowa w ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji (Dz. U. z 2023 r. poz. 74, 1688 i 2005).

Głównym przedmiotem działalności Przedsiębiorcy jest najem i dzierżawa nieruchomości (PKD - 68.20.Z).

Przedsiębiorca posiada tytuły własności każdej nieruchomości, które wykorzystywane są w prowadzonej działalności gospodarczej. Nieruchomości wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych. Nieruchomości te podlegają amortyzacji według właściwych stawek amortyzacji, dla każdej nieruchomości prowadzona jest tabela amortyzacyjna. Część nieruchomości ma charakter komercyjny i wynajmowana/wydzierżawiana jest na rzecz osób prawnych, pozostałe nieruchomości są wynajmowane/wydzierżawiane na rzecz osób fizycznych.

W toku prowadzonej działalności gospodarczej Przedsiębiorca wykorzystuje następujące nieruchomości:

1. Nieruchomość A

Budynek biurowy z częścią serwisowo - magazynową o powierzchni 1585 m² oraz budynek magazynowy o powierzchni 1997 m² wynajmowany na rzecz spółki handlowej (z ograniczoną odpowiedzialnością), będącej podmiotem niepowiązanym z Przedsiębiorcą. Nieruchomość jest wynajmowana na podstawie umowy najmu zawartej z najemcą 15 lutego 2023 r. Najemca zobowiązał się, że przedmiot najmu będzie wykorzystywany na cele zgodne z jego przeznaczeniem użytkowym, tj. do działalności handlowej, biurowej i magazynowej. W latach 2018-2023 na nieruchomość A Przedsiębiorca dokonał nakładów modernizacyjnych na łączną kwotę 1 489 436,07 zł netto.

2. Nieruchomość B

Budynek mieszkalny wielorodzinny, sześciolokalowy o powierzchni 278 m² wraz z przynależnym garażem wolnostojącym o powierzchni użytkowej 89 m². Obejmuje on sześć samodzielnych lokali mieszkalnych bez wyodrębnienia własnościowego, wszystkie lokale wynajmowane są osobom fizycznym na cele mieszkaniowe. Najemcy lokali mieszkalnych nie są powiązani z Przedsiębiorcą. Z najemcami zawarte są umowy najmu, określające szczegółowo przedmiot i zakres przedmiotu najmu. Poza powyżej wskazanymi nieruchomościami Przedsiębiorca posiada także inne nieruchomości, które na chwilę obecną nie zostały wprowadzone do majątku przedsiębiorstwa i stanowią jego majątek prywatny.

Do majątku prywatnego Przedsiębiorcy należą następujące nieruchomości:

3. Nieruchomość C

Budynek mieszkalny jednorodzinny wykorzystywany na cele prywatne Przedsiębiorcy, co do którego Przedsiębiorca nie zamierza na chwilę obecną zmieniać przeznaczenia.

4. Nieruchomość D

Budynek mieszkalny jednorodzinny wykorzystywany na cele prywatne Przedsiębiorcy.

Nieruchomości C i D nie są przedmiotem niniejszego wniosku, gdyż nie stanowią majątku Przedsiębiorstwa. Nie wyklucza się w przyszłości wynajmu nieruchomości C i D podmiotom niepowiązanym w ramach działalności fundacji.

Przedsiębiorca poza wskazanymi wcześniej nieruchomościami A oraz B wykorzystuje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej także inne składniki materialne i niematerialne.

W szczególności należą do nich:

1.samochód osobowy marki (...) wykorzystywany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej - umowa leasingu,

2.polisa OC dotycząca działalności gospodarczej,

3.wyposażenie (w tym meble, sejf, urządzenia biurowe, elektronika, narzędzia oraz elektronarzędzia),

4.rachunek bankowy do celów działalności gospodarczej.

Wnioskodawca zamierza utworzyć fundację rodzinną, o której mowa w ustawie z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. poz. 326 ze zm.; dalej: „ustawa o FR”).

W przyszłości Wnioskodawca planuje wniesienie do fundacji rodzinnej prowadzonego przez siebie Przedsiębiorstwa rozumianego jako zorganizowany zespół składników majątkowych.

Fundacja rodzinna w oparciu o otrzymane z tego tytułu składniki majątkowe będzie kontynuować działalność gospodarczą prowadzoną przez Przedsiębiorstwo Wnioskodawcy bez potrzeby poniesienia dodatkowych nakładów inwestycyjnych lub innych wydatków. Jednocześnie fundacja rodzinna nie będzie w stanie prowadzić takiej działalności bez majątku Wnioskodawcy.

Wraz z przeniesieniem na fundację rodzinną Przedsiębiorstwa doszłoby do przeniesienia wszelkich praw i obowiązków wynikających z zawartych umów, których stroną jest Przedsiębiorstwo Wnioskodawcy, a także innych elementów majątkowych i niemajątkowych.

Byłyby to w szczególności:

• wszystkie umowy najmu/dzierżawy zawarte z najemcami/dzierżawcami,
• polisy OC, umowy leasingu,
• umowy na dostawę tzw. mediów (gaz, prąd, woda, usługi telekomunikacyjne - Internet),
• umowy zawarte ze zleceniobiorcami,
• podatkowa księga przychodów i rozchodów i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (w tym ewidencje środków trwałych oraz tabele amortyzacyjne środków trwałych).

Przedstawione w stanie faktycznym składniki majątkowe Przedsiębiorstwa są ze sobą funkcjonalnie powiązane i stanowią zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych, które wspólnie służą prowadzeniu przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej.

Tym samym dokonanie w przyszłości rzeczonej darowizny będzie umożliwiać fundacji rodzinnej jako nabywcy kontynuowanie w niezmienionej formie działalności gospodarczej prowadzonej obecnie przez Przedsiębiorstwo Wnioskodawcy.

Po wniesieniu Przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej nastąpi całkowita likwidacja działalności w dotychczasowej formie.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

W odpowiedzi na pytania Organu wskazał Pan:

1.Czy przedmiot wniesienia do fundacji w momencie wniesienia będzie posiadał potencjalną zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze?

Odpowiedź: Przedmiot wniesienia do fundacji rodzinnej w momencie wniesienia będzie posiadał całkowitą zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze. Zadania te będą zbieżne z realizowanymi obecnie przez Przedsiębiorstwo.

2.Czy na moment wniesienia – składniki majątku podlegające wniesieniu do fundacji stanowić będą zorganizowany zespół praw, obowiązków i rzeczy, zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisanych przedsiębiorstwu i kontynuowaniu określonej działalności przez ich nabywcę (fundację rodzinną)?

Odpowiedź: Na moment wniesienia składniki majątku podlegające wniesieniu do fundacji rodzinnej stanowić będą zorganizowany zespół praw, obowiązków i rzeczy, zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisanych Przedsiębiorstwu i kontynuowaniu określonej działalności przez fundację rodzinną.

3.Czy w oparciu o nabyte składniki, nabywca (fundacja rodzinna) będzie kontynuował dokładnie w takim samym zakresie działalność dotychczas prowadzoną przez Pana (najem i dzierżawa nieruchomości), bez konieczności nabywania dodatkowych rzeczy/składników majątku?

Odpowiedź: W oparciu o nabyte składniki nabywca (fundacja rodzinna) będzie kontynuować dokładnie w takim samym zakresie działalność dotychczas prowadzoną przez Wnioskodawcę (najem i dzierżawa nieruchomości), bez konieczności nabywania dodatkowych rzeczy/składników majątku.

4.Czy fundacja będzie prowadzić działalność pod dotychczasowym adresem, pod którym Pan prowadzi swoją działalność gospodarczą?

Odpowiedź: Fundacja rodzinna będzie prowadzić działalność pod dotychczasowym adresem, pod którym Wnioskodawca prowadzi swoją działalność gospodarczą.

5.Czy przedmiotem darowizny do fundacji, oprócz składników majątkowych materialnych i niematerialnych wymienionych we wniosku, będą również m.in.:

• należności i zobowiązania przypisane do przedmiotu transakcji,
• tajemnice przedsiębiorstwa,
• wyposażenie opisane we wniosku,
• rachunek bankowy do celów działalności gospodarczej?

Odpowiedź: Przedmiotem darowizny do fundacji rodzinnej, oprócz składników majątkowych materialnych i niematerialnych wymienionych we wniosku, będą również należności i zobowiązania przypisane do przedmiotu transakcji, tajemnice przedsiębiorstwa oraz wyposażenie opisane we wniosku.

Przedmiotem darowizny do fundacji rodzinnej nie będzie rachunek bankowy dla celów działalności gospodarczej, bowiem:

               I.          z punktu widzenia celu jakim jest możliwie szybkie zamknięcie działalności gospodarczej i rozpoczęcie działalności przez fundację rodzinną

               II.    odmienne wymogi w zakresie dokumentacji wymaganej przez banki w zakresie prowadzenia rachunku bankowego dla jednoosobowej działalności gospodarczej i fundacji rodzinnej oraz

              III.    ze względu na długotrwałą i skomplikowaną procedurę przeniesienia dotychczasowego rachunku bankowego do fundacji rodzinnej, Wnioskodawca podejmie decyzję, że rachunek bankowy dla fundacji rodzinnej zostanie otwarty w innym banku, który oferuje korzystne warunki i szybką procedurę, zaś środki z dotychczasowego rachunku firmowego niezwłocznie zostaną przelane na rachunek bankowy fundacji rodzinnej.

Tym samym w całości środki te zostaną przeniesione z dotychczasowego rachunku bankowego dla celów działalności gospodarczej, na rachunek bankowy fundacji rodzinnej.

6.Czy zatrudnia Pan w swojej działalności pracowników, a jeśli tak, to czy przeniesieniu do fundacji podlegać będą także ci pracownicy?

Odpowiedź: Wnioskodawca nie zatrudnia żadnego pracownika w ramach umowy o pracę. Jak wskazano we wniosku, przeniesieniu na fundację rodzinną podlegać będą umowy zawarte ze zleceniobiorcami.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone we wniosku nr 1)

Czy planowane wniesienie przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Pana stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Zdaniem Wnioskodawcy planowane wniesienie przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.; dalej „ustawa o VAT”) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Na podstawie przytoczonych przepisów ustawy o VAT stwierdzić można, że przepisów ustawy nie stosuje się między innymi do transakcji zbycia przedsiębiorstwa. Oznacza to, że zbywca przedsiębiorstwa nie jest zobowiązany do naliczenia podatku VAT należnego, zaś nabywca nie jest uprawniony do odliczenia podatku VAT naliczonego - w przeciwieństwie do sytuacji, kiedy przedmiotem transakcji byłoby zbycie pojedynczych składników majątkowych.

Działalność fundacji rodzinnej regulowana jest przepisami ustawy z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. poz. 326 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o FR fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej.

Z kolei w myśl art. 2 ust. 2 ustawy o FR przez świadczenie rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów.

Fundacja rodzinna może prowadzić tzw. dozwoloną działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o FR fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 221) między innymi w zakresie najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie.

Przepisy ustawy o VAT oraz ustawy o fundacji rodzinnej nie definiują pojęcia „Przedsiębiorstwo". W tym celu należy odnieść się do ogólnej definicji przedsiębiorstwa zawartej w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.; dalej: „K.C.”). Zgodnie z art. 55(1) K.C. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1)  oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)  własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)  prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)  wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)  koncesje, licencje i zezwolenia;

6)  patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)  majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)  tajemnice przedsiębiorstwa;

9)  księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Powyższy katalog składników materialnych i niematerialnych przedsiębiorstwa jest otwarty, nie ma enumeratywnego charakteru. Jak stwierdzono w Komentarzu do Kodeksu cywilnego Kodeksowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa z art. 55(1) nie jest jednak wyczerpujące, co sugeruje użyty przez ustawodawcę zwrot „w szczególności".

W konsekwencji przedsiębiorstwo może stanowić zespół większej lub mniejszej liczby składników, w tym tych wyraźnie wskazanych przez ustawodawcę w art. 55(1) bądź niewskazanych wprost. Akcentuje się, iż składniki niematerialne przedsiębiorstwa odgrywają w nim rolę najważniejszą, a wśród nich klientela, renoma, czy tzw. know-how (M. Balwicka-Szczyrba [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. A. Sylwestrzak). Należy jednak zastrzec, by po dokonanych włączeniach składników majątkowych przedmiot czynności nie utracił przymiotu przedsiębiorstwa w znaczeniu przyjętym w Kodeksie cywilnym.

W myśl art. 55(2) K.C. czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Natomiast w myśl art. 55(4) K.C. nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.

Jak podkreślono w Komentarzu do Kodeksu cywilnego „osoba podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo jest irrelewantna dla definiowania przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, tj. nie można uzależniać uznania określonego zespołu składników za przedsiębiorstwo od tego, czy prowadzi je ten czy inny podmiot, a nadto jeden, czy większa liczba podmiotów. Może się także zdarzyć, że jeden podmiot będzie prowadził więcej niż jedno przedsiębiorstwo” (M. Balwicka-Szczyrba [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. A. Sylwestrzak). W przedmiotowej sprawie chodzi o przedsiębiorstwo prowadzone przez jedną osobę fizyczną, która w przyszłości ma zostać także fundatorem fundacji rodzinnej.

Na podstawie cytowanych przepisów należy wskazać, że przedsiębiorstwo będące przedmiotem zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki majątkowe (materialne i niematerialne) należące i wykorzystywane przez przedsiębiorstwo muszą pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, aby tworzyły zespół składników, a nie zbiór pojedynczych elementów. Tym samym w związku ze zbyciem przedsiębiorstwa, nabyte składniki majątkowe muszą służyć kontynuowaniu tożsamej działalności gospodarczej.

W uzasadnieniu do projektu ustawy o fundacji rodzinnej (druk nr 2798) wskazano, że „Skutki podatkowe w zakresie VAT transakcji i zdarzeń dokonywanych w związku z wprowadzeniem do systemu prawnego fundacji rodzinnej będą określane w konkretnych stanach faktycznych w oparciu o istniejące krajowe przepisy o VAT z uwzględnieniem regulacji wynikających z dyrektywy VAT i innych przepisów unijnych. Ustawa nie wprowadza zmian w tym zakresie”.

Podsumowując, skoro przedmiotem darowizny byłoby przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55(1) K.C. oraz fundacja rodzinna jako nabywca składników majątkowych Przedsiębiorstwa kontynuowałaby prowadzoną przez Przedsiębiorstwo Wnioskodawcy działalność gospodarczą w niezmienionej formie bez konieczności poniesienia żadnych dodatkowych nakładów inwestycyjnych, zdaniem Wnioskodawcy planowane wniesienie przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wnioskodawca zdaje sobie sprawę z tego, że każda interpretacja indywidualna wydawana jest w jednostkowej sprawie w oparciu o przedstawiony stan faktyczny. Niemniej w analogicznych bądź podobnych sprawach zostały wydane już interpretacje indywidualne zgodne ze stanowiskiem Wnioskodawcy co stanowi wyraz ukształtowanej linii interpretacyjnej: z 26 kwietnia 2024 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.174.2024.1.AK), z 5 marca 2024 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.77.2024.1.KFK), z 18 grudnia 2023 r. (sygn. 0112-KDIL1- 2.4012.573.2023.l.DS).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem", podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

Natomiast w oparciu o z art. 8 ust. 1 ustawy:

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Jednocześnie przepis art. 6 ustawy wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

I tak, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, na podstawie którego:

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na przepisy dotyczące działalności fundacji rodzinnej, która uregulowana została w ustawie z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej.

Jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej:

Jak wynika z art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej:

Z cytowanych przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna tworzona jest w celu gromadzenia majątku rodzinnego przedsiębiorstwa, zarządzania nim oraz zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów tej fundacji. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej określają również zakres, w jakim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Zatem, w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług - w rozumieniu art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług - w tym również w zakresie zbywania mienia, gdy fundacja będzie dokonywała tych czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na cel czy rezultat tej działalności, będzie uznana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy wniesienie majątku w postaci Przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „przedsiębiorstwo”, należy więc odwołać się odpowiednio do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1061 ze zm.).

W myśl art. 55¹ Kodeksu cywilnego:

W świetle art. 55² Kodeksu cywilnego:

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla badanej kwestii jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Przedsiębiorstwo, w rozumieniu powyższego przepisu, powinno więc łączyć mienie w funkcjonalnie zorganizowane przedsięwzięcie gospodarcze, a nie tylko stanowić zgromadzone niematerialne i materialne składniki stanowiące sobą przedsiębiorstwo w przedstawionym znaczeniu przedmiotowym. Organizacyjna i funkcjonalna istota przedsiębiorstwa kreuje powstanie samodzielnego podmiotu gospodarczego, zdolnego do funkcjonowania w obrocie na niezmienionych zasadach, pomimo jego zbycia.

Ponadto, przepis art. 55¹ Kodeksu cywilnego wskazuje, że przedsiębiorstwo jest „zespołem składników". Pojęcie zespół (a nie zbiór) zakłada istnienie pewnego poziomu powiązań organizacyjnych pomiędzy składnikami przedsiębiorstwa.

Transakcja mająca za przedmiot zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce jedynie wówczas, gdy wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego elementy (o ile występują w danym stanie faktycznym), zostaną przekazane nabywcy. Należy podkreślić, że na gruncie przytaczanego przepisu, istnieje możliwość umownego wyłączenia pewnych elementów z transakcji zbycia przedsiębiorstwa, ale tylko wówczas, gdy elementy te nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. W przeciwnym przypadku, danej transakcji nie można uznać za zbycie przedsiębiorstwa.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01, Zita Modes, w którym stwierdził, że:

TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych, umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10, Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów.

Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Z wyłączenia stosowania przepisów ustawy korzysta przekazanie przedsiębiorstwa (lub jego niezależnej części), w tym dóbr materialnych oraz ewentualnie elementów niematerialnych, które razem tworzą przedsiębiorstwo (lub jego część) zdolne do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Nabywca musi jednakże mieć na celu prowadzenie przekazanego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jedynie natychmiastową likwidację danej działalności lub sprzedanie zapasów, zasobów, jeśli istnieją.

Sformułowanie zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy rozumieć w sposób funkcjonalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów, który jest przedmiotem zbycia, pozwala na prowadzenie i służy w sposób trwały prowadzeniu samodzielnej działalności gospodarczej nabywcy, realizowanej uprzednio w przedsiębiorstwie zbywcy.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa (sprzedaż, darowizna itp.) decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Aby można było uznać, że przedmiotem dokonywanej czynności jest przedsiębiorstwo, to przedmiotem tym muszą być objęte bezwzględnie te elementy, które umożliwią kontynuowanie działalności gospodarczej. Nie można w tym zakresie formułować jednoznacznych, uniwersalnych wzorów czy kryteriów. Będą się one zmieniały przy każdej dokonywanej czynności, a okoliczności konkretnego przypadku stanowią podstawę oceny, czy przedmiotem czynności prawnej jest przedsiębiorstwo czy też nie. Tym samym, ocena czy doszło do zbycia przedsiębiorstwa jest możliwa w sytuacji, kiedy miarodajne będzie ustalenie, czy zbyto minimum środków bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności gospodarczej realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe. Przy czym, strony - jak wynika z art. 55² Kodeksu cywilnego - mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące przedsiębiorstwo objąć przedmiotem czynności prawnej z tym, że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres włączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan czynnym podatnikiem podatku VAT i prowadzi Pan od 2018 r. działalność gospodarczą, której głównym przedmiotem jest najem i dzierżawa nieruchomości (PKD - 68.20.Z). Posiada Pan tytuł własności każdej nieruchomości, którą wykorzystuje Pan w prowadzonej działalności.

W analizowanej sprawie zamierza Pan utworzyć fundację rodzinną i wnieść do niej prowadzone przez siebie Przedsiębiorstwo rozumiane jako zorganizowany zespół praw, obowiązków i rzeczy, posiadający całkowitą zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze przypisane Przedsiębiorstwu, które będą kontynuowane przez fundację rodzinną.

Wraz z przeniesieniem na fundację rodzinną Przedsiębiorstwa doszłoby do przeniesienia wszelkich praw i obowiązków wynikających z zawartych umów, których stroną jest Przedsiębiorstwo, wszystkich umów najmu/dzierżawy zawartych z najemcami/dzierżawcami, polisy OC, umów leasingu, umów na dostawę tzw. mediów (gaz, prąd, woda, usługi telekomunikacyjne - Internet), umów zawartych ze zleceniobiorcami, podatkowej księgi przychodów i rozchodów i dokumentów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (w tym ewidencji środków trwałych oraz tabeli amortyzacyjnych środków trwałych), należności i zobowiązań przypisanych do przedmiotu transakcji, tajemnic przedsiębiorstwa oraz wyposażenia opisanego we wniosku.

Przedmiotem darowizny do fundacji rodzinnej nie będzie rachunek bankowy dla celów działalności gospodarczej, gdyż z punktu widzenia celu jakim jest możliwie szybkie zamknięcie działalności gospodarczej i rozpoczęcie działalności przez fundację rodzinną, odmienne wymogi w zakresie dokumentacji wymaganej przez banki w zakresie prowadzenia rachunku bankowego dla jednoosobowej działalności gospodarczej i fundacji rodzinnej oraz ze względu na długotrwałą i skomplikowaną procedurę przeniesienia dotychczasowego rachunku bankowego do fundacji rodzinnej, podejmie Pan decyzję, że rachunek bankowy dla fundacji rodzinnej zostanie otwarty w innym banku, który oferuje korzystne warunki i szybką procedurę, zaś środki z dotychczasowego rachunku firmowego niezwłocznie zostaną przelane na rachunek bankowy fundacji rodzinnej. Tym samym w całości środki te zostaną przeniesione z dotychczasowego rachunku bankowego dla celów działalności gospodarczej, na rachunek bankowy fundacji rodzinnej. Przedsiębiorstwo nie zatrudnia żadnego pracownika w ramach umowy o pracę, więc nie dojdzie do przeniesienia pracowników w ramach transakcji.

W oparciu o nabyte składniki nabywca (fundacja rodzinna) będzie kontynuować dokładnie w takim samym zakresie działalność dotychczas prowadzoną przez Przedsiębiorstwo (najem i dzierżawa nieruchomości), bez konieczności nabywania dodatkowych rzeczy/składników majątku i ponoszenia dodatkowych nakładów inwestycyjnych. Fundacja rodzinna będzie prowadzić działalność pod dotychczasowym adresem, pod którym Pan prowadzi swoją działalność gospodarczą. Po wniesieniu Przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej nastąpi całkowita likwidacja działalności w dotychczasowej formie.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy, należy uznać, że przedmiotem planowanej transakcji będzie przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Tym samym, jego przekazanie (wniesienie darowizną do fundacji rodzinnej) będzie korzystało z wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

W konsekwencji, wniesienie przez Pana w drodze darowizny całego majątku Przedsiębiorstwa związanego z prowadzoną przez Pana jednoosobową działalnością gospodarczą do fundacji rodzinnej - w świetle art. 6 pkt 1 ustawy - nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług (pytanie nr 1), natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych i podatku dochodowego od osób fizycznych (pytanie nr 2 i 3) zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).