Zwolnienie od podatku VAT usług świadczonych na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI).

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 23 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku usług świadczonych na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A.A. (dalej: Wnioskodawca) jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność polegającą na świadczeniu usług w zakresie doradztwa w prowadzeniu działalności gospodarczej. Miejscem zamieszkania Wnioskodawcy jest Polska.

Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (dalej: PKD) przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest: pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (70.22.Z).

Przedmiotem pozostałej działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest także m.in.: kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek (68.10.Z), wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (68.20.Z), pośrednictwo w obrocie nieruchomościami (68.31.Z), zarządzanie nieruchomościami wykonywane na zlecenie (68.32.Z).

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca świadczy za wynagrodzeniem kompleksowe usługi o charakterze doradczym oraz analitycznym. Dodatkowo należy wskazać, że Wnioskodawca, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie wskazanym powyżej, może korzystać z usług świadczonych na jego rzecz przez podwykonawców oraz posługuje się osobami zatrudnionymi na podstawie umów o pracę oraz umów cywilnoprawnych.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT) w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361, dalej: ustawa o VAT).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca planuje zawarcie umowy o współpracy, tj. umowy o świadczenie usług eksperckich (dalej: Umowa) ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, która jednocześnie będzie komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej będącej alternatywną spółką inwestycyjną (dalej: ASI). Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z którą Wnioskodawca zawrze Umowę jest jednocześnie podmiotem zewnętrznie zarządzającym ASI (dalej: ZASI).

Jednocześnie Wnioskodawca jest akcjonariuszem ASI, a tym samym należy uznać, że Wnioskodawca i ASI są podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, jak i przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805, dalej: ustawa o CIT).

Wnioskodawca jest również udziałowcem ZASI, a tym samym należy uznać, że Wnioskodawca i ZASI są podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, jak i przepisów ustawy o CIT.

Zarówno ASI jak i ZASI działają na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1034 ze zm., dalej jako ustawa o funduszach inwestycyjnych).

Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną (art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

ZASI jest podmiotem zarządzającym, o którym mowa w art. 8b ust. 2 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych. Wynika to z faktu, że zgodnie z art. 8a ust. 2 pkt 2 w zw. z 8b ust. 2 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzającym alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadzącej działalność w formie spółki komandytowo-akcyjnej, w której jedynym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jest spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Decyzje o sposobie działania ASI, w tym o lokowaniu zgromadzonych aktywów, podejmowane są przez ZASI, zgodnie z przepisami prawa, z umową spółki oraz tak, aby osiągnąć maksymalną wartość zgromadzonych aktywów.

Z uwagi na fakt, iż ZASI będzie zarządzała portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, na postawie art. 70a ust. 2 w zw. z art. 70zb ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, działalność ZASI nie wymaga uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego (dalej: KNF) na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI), przy czym ZASI uzyska wpis do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez KNF.

Zgodnie z treścią wspomnianego wyżej art. 70e ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu.

Jednocześnie, w myśl art. 140 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18 ze zm.): każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.

W świetle powyższego, podmiotem uprawnionym do prowadzenia spraw alternatywnej spółki inwestycyjnej będącej spółką komandytowo-akcyjną jest komplementariusz. Zatem, podmiotem uprawnionym do prowadzenia spraw ASI jest ZASI, z którym Wnioskodawca zawarł umowę na świadczenie obsługi prawnej. W doktrynie wskazuje się, że prowadzenie spraw polega na podejmowaniu wszelkich decyzji w sprawach dotyczących spółki, w szczególności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa spółki, a pojęcie to jest bliskie zarządzaniu.

W ramach zarządzania, ZASI realizuje na rzecz ASI czynności o charakterze kompleksowym, zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym polegające w szczególności na:

1)obsłudze prawnej, w tym:

a)przeprowadzaniu badania prawnego (badanie due diligence) przed zakupem lub sprzedażą aktywów przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i informowanie o nich ASI;

b)analizie działań podejmowanych przez ASI w świetle przepisów prawnych dotyczących funduszy inwestycyjnych, statutów, umów, polityki inwestycyjnej i innych dokumentów regulujących zarządzanie ASI oraz innych przepisów prawa;

c)sporządzaniu umów inwestycyjnych i innych związanych z funkcjonowaniem ASI;

2)usługach administracyjnych (w tym przechowywanie dokumentacji);

3)udziale i reprezentowaniu ASI w negocjacjach dotyczących inwestycji;

4)analizie oraz udzielaniu rekomendacji w zakresie wyszukanych potencjalnych projektów inwestycyjnych w zakresie zgodności z polityką inwestycyjną ASI, w tym:

a)zarządzaniu procesem due diligence technologicznego w oparciu o zespół ekspercki;

b)przekazywanie ASI rekomendacji na podstawie analizy raportów due diligence;

5)wsparciu ASI w procesach negocjacyjnych, w tym także aktywne uczestnictwo w negocjacjach mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji;

6)sourcingu, selekcji oraz ocenie projektów i podmiotów do inwestycji;

7)wsparciu w bieżącym monitorowaniu wyników spółek portfelowych oraz w monitorowaniu poziomu realizacji założonej strategii inwestycyjnej;

8)analizie wyników inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych (w szczególności analizy wewnętrznej stopy zwrotu);

9)przygotowaniu rekomendacji oraz planów dotyczących realizacji procesu wyjścia z inwestycji;

10)podejmowaniu decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych podejmowanych w ramach ASI;

11)opracowywaniu i wdrażaniu innych niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalności ASI;

12)działaniach marketingowych i public relations ASI.

Część zadań, składających się na czynność zarządzania ASI, ZASI będzie wykonywała wspólnie lub za pośrednictwem Wnioskodawcy (w ramach świadczenia usług eksperckich przez Wnioskodawcę). W ramach świadczenia usług eksperckich na rzecz ZASI w związku z zarządzaniem ASI, Wykonawca będzie wykonywał za wynagrodzeniem następujące czynności:

1)sporządzanie wycen przedsiębiorstw, wybranych składników majątku, projektów inwestycyjnych, znaków towarowych oraz wartości niematerialnych i prawnych;

2)tworzenie szczegółowych modeli finansowych, analiz finansowych i raportów analitycznych;

3)ocena projektów inwestycyjnych;

4)analizy oraz rekomendacje potencjalnych projektów inwestycyjnych;

5)tworzenie dokumentów związanych z pozyskiwaniem kapitału, współtworzenie umów inwestycyjnych;

6)reprezentowanie ASI na zewnątrz, m.in. wobec organów administracji publicznej;

7)analiza potencjalnych ryzyk związanych z poszczególnymi inwestycjami;

8)przygotowywanie oraz nadzorowanie procesów wykonania analiz due diligence projektów inwestycyjnych, obejmujących badanie sytuacji finansowej oraz działalności operacyjnej podmiotu stanowiącego cel inwestycyjny;

9)przygotowanie rekomendacji dotyczących opracowywania propozycji strategii inwestycyjnych dotyczących lokowania aktywów ASI;

10)doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji przez ASI, weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk związanych w poszczególnymi inwestycjami;

11)przygotowanie i wprowadzanie w życie strategii rozwoju ASI, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba;

12)przygotowanie rekomendacji oraz planów dotyczących realizacji procesu wyjścia z inwestycji;

13)prowadzenie bieżącej obsługi administracyjnej (np. w zakresie przechowywania dokumentacji ASI).

Wymienione wyżej usługi są świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy.

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę stanowią odrębną całość, a także spełniają szczególne i istotne funkcje dla całej działalności ZASI, w konsekwencji czego mają realny i kluczowy wpływ na funkcjonowanie ASI.

Wskazane usługi są świadczone na rzecz ZASI przez Wnioskodawcę i jego podwykonawców oraz osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę lub innych umów cywilnoprawnych i stanowią kompleksowe świadczenie w zakresie czynności eksperckich i związanych obsługą zarządzania ASI.

Pytaniem Wnioskodawcy objęte są wyłącznie te usługi, które Wnioskodawca świadczy na rzecz ZASI (a pośrednio na rzecz ASI), a zatem usługi eksperckie związane bezpośrednio z działalnością ZASI oraz ASI. Pytanie sformułowane w niniejszym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie dotyczy pozostałej działalności Wnioskodawcy, jaką jest świadczenie usług o charakterze doradczym i analitycznym na rzecz innych podmiotów (w tym niebędących funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi ani podmiotami zarządzającymi takimi funduszami).

Przedmiotowe usługi nie stanowią usług zarządzania portfelami inwestycyjnymi.

Pytanie

Czy przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI) będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI) będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zwolnienie, o którym mowa w powyższym przepisie uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch kryteriów:

• pierwszy, zgodnie z którym świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
• drugi, zgodnie z którym ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfelów papierów wartościowych - w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Artykuł 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT jest wyrazem implementacji do polskiego porządku prawnego art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: Dyrektywa VAT), zgodnie z którym państwa członkowskie UE zwalniają z opodatkowania podatkiem VAT transakcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Z powołanego wyżej przepisu Dyrektywy VAT wynika, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom z państw członkowskich swobodę w zakresie określenia, jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z podatku VAT.

Na gruncie ustawy o VAT, pojęcie „funduszu inwestycyjnego” zostało określone poprzez odesłanie do przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych: ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1)fundusz inwestycyjny otwarty;

2)alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Przy czym, na podstawie art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W myśl powołanych przepisów, alternatywna spółka inwestycyjna jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego, innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty, którego wyłącznym przedmiotem działalności jest, co do zasady, zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, zwolnienie z VAT unormowane w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) obejmuje także czynności zarządzania wykonywane na rzecz ASI, będącej rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego.

Z kolei jak stanowi art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych, przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu.

Zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego (art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

Zatem, część zadań, składających się na zarządzanie ASI, ZASI mogą wykonywać za pośrednictwem podmiotów zewnętrznych, posiadających wiedzę specjalistyczną wymaganą do realizacji powierzonego zakresu usług. Wnioskodawcę należy uznać za jeden z takich właśnie podmiotów w kontekście usług świadczonych na rzecz ZASI, które zostały zawarte w opisie zdarzenia przyszłego.

W tym miejscu należy wskazać, że w wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE, Trybunał) uznał, że zarządzanie funduszami powierniczymi (obecnie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi): „jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”, co oznacza, że o możliwości zastosowania zwolnienia VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi nie decyduje status podatnika będącego usługodawcą, ale wyłącznie rodzaj i zakres podejmowanych czynności (świadczonych usług).

W konsekwencji zajętego przez TSUE stanowiska stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do zawężania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT jedynie do usług świadczonych bezpośrednio przez ZASI na rzecz ASI.

Jednocześnie, Wnioskodawca podkreśla, że świadczy usługi na rzecz ZASI i pośrednio na rzecz ASI. Jak zostało podkreślone, zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT ma zastosowanie do wszelkich podmiotów świadczących usługi zarządzania ASI, przy czym w szczególności, zdaniem Wnioskodawcy, znajduje zastosowanie do czynności wykonywanych przez podmiot działający na zlecenie ZASI zgodnie z art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i wykonujący w imieniu ZASI usługi, które mogą zostać uznane za usługi zarządzania.

W konsekwencji, spełniony zostanie drugi warunek omawianego zwolnienia, zgodnie z którym usługi powinny być świadczone w odniesieniu do alternatywnych funduszy inwestycyjnych.

Odnosząc się zaś do warunku pierwszego, należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Do dnia 31 marca 2013 r. art. 43 ust. 8 ustawy o VAT zawierał definicję „zarządzania” na cele stosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. Jednak na skutek nowelizacji, spowodowanej dostosowaniem polskich przepisów do orzecznictwa TSUE (m.in. do wyroku C-169/04 Abbey National), usunięto z ustawy definicję zarządzania. Zdaniem TSUE, pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy VAT jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniana przez państwa członkowskie. Oznacza to, że zakres omawianego zwolnienia z VAT należy interpretować w zgodzie z prawem wspólnotowym oraz orzecznictwem TSUE.

Niemniej jednak, Dyrektywa VAT nie definiuje także pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”.

W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. U. UE. L. z 2009 r. Nr 302 str. 32 ze zm., dalej: Dyrektywa UCITS).

W artykule 6 ust. 2 zdanie ostatnie Dyrektywy UCITS określono: działalność związana z zarządzaniem UCTIS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z ww. załącznikiem II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem są następujące:

• zarządzanie inwestycjami,
• administracja:

a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłata zysków;

g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg,

• wprowadzanie do obrotu.

Funkcję zarządzania definiuje także Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 174 str. 1 ze zm., dalej: Dyrektywa ZAFI).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. w) Dyrektywy ZAFI, „zarządzanie AFI” oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI.

Z kolei na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI:

a)zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;

b)zarządzanie ryzykiem.

Z kolei w myśl pkt 2 załącznika I do Dyrektywy ZAFI, inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI:

a)administrowanie:

i.   obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;

ii.   zapytania klientów;

iii.  wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;

iv.  monitorowanie przestrzegania uregulowań;

v.   prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;

vi.  podział dochodu;

vii. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;

viii. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;

ix.  przechowywanie ksiąg;

b)wprowadzanie do obrotu;

c)działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami w które zainwestowali;

d)udzielanie pożyczek w imieniu AFI;

e)obsługa podmiotów specjalnego przeznaczenia utworzonych do celów sekurytyzacji.

W ocenie Wnioskodawcy, z powołanych wyżej: załącznika I do Dyrektywy ZAFI oraz z załącznika II do Dyrektywy UCITS, wynika, że na czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi składają się nie tylko działania polegające na zarządzaniu inwestycjami (realizacją polityki inwestycyjnej funduszy), lecz także czynności z zakresu administracji, w tym zapewnienia obsługi prawnej i obsługi rachunkowo-księgowej.

Kwestia tego, jak należy rozumieć „zarządzanie” w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych (uprzednio: powierniczych) była przedmiotem licznych orzeczeń TSUE. W szczególności wskazać należy:

1.Wyrok z 4 maja 2006 r., sygn. C-169/04, Abbey National PLC, Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise, w którym Trybunał orzekł, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli gdy oceniać je globalnie tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami: „(...) art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy powinien być interpretowany w ten sposób, że pojęcie „zarządzania specjalnymi funduszami powierniczymi [zarządzania funduszami powierniczymi]” w rozumieniu tego przepisu obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania funduszami powierniczymi”. Trybunał zaznaczył też, że: „Odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że (...) zarządzanie funduszami powierniczymi, o którym mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. Dodatkowo, TSUE podkreślił, że: „(...) aby móc je zakwalifikować jako transakcje zwolnione z opodatkowania w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy, usługi w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią powinny tworzyć odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w owym pkt 6 (...). Świadczone usługi powinny zatem dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnienie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy”.

2.Wyrok z 7 marca 2013 r. sygn. C-275/11, GfBk Gesellschaft fur Börsenkommunikation mbH v. Finanzamt Bayreuth, z którego wynika, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi może składać się wiele czynności: „Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym Ponadto, Trybunał podkreślił, że: „Poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem, do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 w rubryce „Administracja”(…)”.

3.Wyrok z 9 grudnia 2015 r., sygn. C-595/13, Staatssecretaris van Financiën v. Fiscale Eenheid X NV cs., w którym TSUE podkreślił, że: „(...) nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym (...)”.

Nie tylko z orzecznictwa TSUE, ale także z wyroków krajowych sądów administracyjnych wynika, że w celu ustalenia, czy dane usługi świadczone przez osobę trzecią podlegają zwolnieniu z VAT, należy każdorazowo badać, czy są one nierozerwalnie związane z działalnością właściwą dla funduszy a ich skutkiem jest realizacja szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym. Przykładowo, w wyroku NSA z 13 lutego 2018 r., sygn. I FSK 634/16 zostało wskazane, że: „Usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem, jeżeli tworzą odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami”.

Wnioskodawca zaznacza, że konieczność dokonywania wykładni art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT w świetle orzecznictwa TSUE oraz ukształtowanej w tym orzecznictwie definicji „zarządzania” jest w pełni akceptowana w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, czego wyrazem są np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA) z 23 kwietnia 2018 r. sygn. I FSK 1028/16, czy też wyrok NSA z 31 stycznia 2023 r., sygn. I FSK 2154/19.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, że:

• ww. zwolnienie z VAT dotyczy wyłącznie tych usług, które stanowią odrębną całość oraz są specyficzne i istotne w kontekście działalności funduszu inwestycyjnego, a usługi takie powinny mieć realny wpływ na funkcjonowanie funduszu;
• dla uznania możliwości zastosowania ww. zwolnienia z VAT nie jest konieczne, aby usługi świadczone przez podatnika dotyczyły wyłącznie działalności inwestycyjnej funduszu, zarządzania portfelem inwestycyjnym lub zarządzania ryzykiem.

W tym miejscu należy jeszcze raz podkreślić, iż nie ulega wątpliwości, że usługi zarządzania funduszem to nie tylko zarządzanie jego aktywami oraz podejmowanie kluczowych z punktu widzenia funduszu decyzji, lecz także bieżąca obsługa działalności tego podmiotu, w tym w szczególności jego obsługa administracyjna, prawna i księgowa (co wynika wprost z załącznika I do Dyrektywy ZAFI oraz z załącznika II do Dyrektywy UCITS). Z kolei na gruncie orzecznictwa krajowego, stanowisko takie wyraził m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 1 sierpnia 2019 r., sygn. I SA/Kr 609/19: „Okoliczność, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnofinansowej funduszu, nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym”.

Przechodząc do analizy usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI), należy w pierwszej kolejności wskazać, iż polegają one na kompleksowym udzielaniu wsparcia w procesie zarządzania, w tym m.in. na obsłudze procesów inwestycyjnych ASI. Wspomniane usługi pozwolą ASI m.in. na:

(i)   odnajdywanie nowych obszarów do inwestycji,

(ii)  wyznaczanie kierunków inwestycyjnych dla ASI oraz

(iii) przeprowadzanie analizy aktualnej sytuacji gospodarczej podmiotów będących przedmiotem inwestycji.

Ponadto, usługi Wnioskodawcy stanowią zespół powiązanych ze sobą czynności, których zakres oraz cel jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania inwestycjami ASI - mają nierozerwalny związek z działalnością ASI i samym procesem inwestycyjnym, odnoszą się bowiem do kluczowego elementu jej aktywności w ramach podejmowanego procesu inwestycyjnego, jakim jest tworzenie dokumentów związanych z pozyskiwaniem kapitału czy też współtworzenie umów inwestycyjnych, przygotowywanie oraz nadzorowanie procesów due diligence zbywanych lub nabywanych przez ASI aktywów czy czynności podejmowane w toku negocjacji transakcji dotyczących aktywów ASI. Ponadto, należy wskazać, że działania Wnioskodawcy nie będą stanowić jedynie usług sprowadzających się do dostarczenia wiedzy eksperckiej i informacji dla podmiotów decyzyjnych, lecz będą to także usługi zawierające rekomendacje i analizy działań pod kątem jej zgodności z polityką inwestycyjną ASI - zarówno w jej codziennej działalności, jak i w zakresie zarządzania jej aktywami. Zatem Wnioskodawca może mieć pośredni, rzeczywisty wpływ na decyzje inwestycyjne podejmowane przez ASI z uwagi na posiadane uprawnienie do zgłaszania ZASI zastrzeżeń w zakresie planowanych inwestycji.

Następnie, świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią dającą się wyodrębnić całość. Za przyjęciem, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią całość, przemawia m.in. fakt, że usługi Wnioskodawcy mają charakter kompleksowy, świadczone są na podstawie jednej umowy oraz objęte są jednym wynagrodzeniem. Ponadto, Wnioskodawca podkreśla, że świadczone przez niego na podstawie Umowy usługi nie pokrywają się z zakresem działalności ASI, niemniej są one ściśle związane z tą działalnością i stanowią jej konieczny element. Co więcej, usługi te pełnią specyficzne i istotne funkcje w kontekście działalności ASI - odnoszą się bowiem do kluczowego aspektu jej działalności, jakim jest podejmowanie i realizacja procesu inwestycyjnego. Podkreślenia wymaga, że bez czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę, ZASI nie byłaby w stanie realizować czynności zarządzania ASI, bowiem czynności polegające na tworzeniu dokumentów związanych z pozyskiwaniem kapitału, i współtworzeniu umów inwestycyjnych; negocjowaniu umów, identyfikacji ryzyk związanych z podejmowanymi decyzjami inwestycyjnymi, a w konsekwencji zapewnianie zgodnego z prawem działania ASI, są bezsprzecznie czynnościami istotnymi dla jej funkcjonowania. Wsparcie zapewniane przez Wnioskodawcę umożliwia więc ASI skuteczne prawnie pozyskiwanie/zbywanie aktywów, a także realizację oraz ochronę przysługujących jej praw.

Jednocześnie, usługi świadczone przez Wnioskodawcę w oderwaniu od całokształtu procesu zarządzania ASI, nie miałyby dla ZASI znaczenia. Usługi te mają realny wpływ na funkcjonowanie ASI - co więcej, ich realizacja jest niezbędna celem zapewnienia jej prawidłowej działalności.

Wnioskodawca podkreśla także, że jego usługi będą świadczone w sposób powtarzalny i ciągły. Specyfika usług świadczonych na podstawie Umowy odróżnia je od pozostałych usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz innych podmiotów, które to pozostałe usługi nie są objęte pytaniem postawionym w ramach niniejszego wniosku.

Spełniony zatem zostanie także pierwszy warunek omawianego zwolnienia, zgodnie z którym usługi, które będzie świadczył Wnioskodawca, będą kwalifikowane jako usługi zarządzania w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.

Reasumując całość, przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego usługi, świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI) podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.

Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie TSUE oraz sądów administracyjnych, jak również w wydawanych aktualnie przez organy podatkowe interpretacjach indywidualnych, które to interpretacje potwierdzają możliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT usług doradztwa, w szczególności doradztwa w procesie inwestycyjnym, wykonywanych na rzecz funduszy inwestycyjnych.

Stanowisko takie zostało przedstawione m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

• z 29 lutego 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.6.2024.1.APR;
• z 5 lutego 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.505.2023.2.DS;
• z 11 stycznia 2024 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.742.2023.1.PRP;
• z 15 maja 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.96.2023.2.MAT;
• z 18 października 2023 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.831.2018.8.KT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że jest Pan osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie doradztwa w prowadzeniu działalności gospodarczej. Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności przedmiotem Pana działalności jest: pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (70.22.Z). Przedmiotem pozostałej Pana działalności gospodarczej jest także m.in.: kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek (68.10.Z), wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (68.20.Z), pośrednictwo w obrocie nieruchomościami (68.31.Z), zarządzanie nieruchomościami wykonywane na zlecenie (68.32.Z).  W ramach prowadzonej działalności świadczy Pan za wynagrodzeniem kompleksowe usługi o charakterze doradczym oraz analitycznym. Jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej planuje Pan zawarcie umowy o współpracy, tj. umowy o świadczenie usług eksperckich ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, która jednocześnie będzie komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej będącej alternatywną spółką inwestycyjną (ASI). Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z którą zawrze Pan Umowę jest jednocześnie podmiotem zewnętrznie zarządzającym ASI (ZASI).

Zarówno ASI jak i ZASI działają na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

W ramach zarządzania, ZASI realizuje na rzecz ASI czynności o charakterze kompleksowym, zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym polegające w szczególności na:

1)obsłudze prawnej, w tym:

a)przeprowadzaniu badania prawnego (badanie due diligence) przed zakupem lub sprzedażą aktywów przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i informowanie o nich ASI;

b)analizie działań podejmowanych przez ASI w świetle przepisów prawnych dotyczących funduszy inwestycyjnych, statutów, umów, polityki inwestycyjnej i innych dokumentów regulujących zarządzanie ASI oraz innych przepisów prawa;

c)sporządzaniu umów inwestycyjnych i innych związanych z funkcjonowaniem ASI;

2)usługach administracyjnych (w tym przechowywanie dokumentacji);

3)udziale i reprezentowaniu ASI w negocjacjach dotyczących inwestycji;

4)analizie oraz udzielaniu rekomendacji w zakresie wyszukanych potencjalnych projektów inwestycyjnych w zakresie zgodności z polityką inwestycyjną ASI, w tym:

a)zarządzaniu procesem due diligence technologicznego w oparciu o zespół ekspercki;

b)przekazywanie ASI rekomendacji na podstawie analizy raportów due diligence;

5)wsparciu ASI w procesach negocjacyjnych, w tym także aktywne uczestnictwo w negocjacjach mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji;

6)sourcingu, selekcji oraz ocenie projektów i podmiotów do inwestycji;

7)wsparciu w bieżącym monitorowaniu wyników spółek portfelowych oraz w monitorowaniu poziomu realizacji założonej strategii inwestycyjnej;

8)analizie wyników inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych (w szczególności analizy wewnętrznej stopy zwrotu);

9)przygotowaniu rekomendacji oraz planów dotyczących realizacji procesu wyjścia z inwestycji;

10)podejmowaniu decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych podejmowanych w ramach ASI;

11)opracowywaniu i wdrażaniu innych niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalności ASI;

12)działaniach marketingowych i public relations ASI.

Część zadań, składających się na czynność zarządzania ASI, ZASI będzie wykonywała wspólnie lub za pośrednictwem Pana (w ramach świadczenia przez Pana usług eksperckich). W ramach świadczenia usług eksperckich na rzecz ZASI w związku z zarządzaniem ASI, będzie Pan wykonywał za wynagrodzeniem następujące czynności:

1)sporządzanie wycen przedsiębiorstw, wybranych składników majątku, projektów inwestycyjnych, znaków towarowych oraz wartości niematerialnych i prawnych;

2)tworzenie szczegółowych modeli finansowych, analiz finansowych i raportów analitycznych;

3)ocena projektów inwestycyjnych;

4)analizy oraz rekomendacje potencjalnych projektów inwestycyjnych;

5)tworzenie dokumentów związanych z pozyskiwaniem kapitału, współtworzenie umów inwestycyjnych;

6)reprezentowanie ASI na zewnątrz, m.in. wobec organów administracji publicznej;

7)analiza potencjalnych ryzyk związanych z poszczególnymi inwestycjami;

8)przygotowywanie oraz nadzorowanie procesów wykonania analiz due diligence projektów inwestycyjnych, obejmujących badanie sytuacji finansowej oraz działalności operacyjnej podmiotu stanowiącego cel inwestycyjny;

9)przygotowanie rekomendacji dotyczących opracowywania propozycji strategii inwestycyjnych dotyczących lokowania aktywów ASI;

10)doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji przez ASI, weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk związanych w poszczególnymi inwestycjami;

11)przygotowanie i wprowadzanie w życie strategii rozwoju ASI, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba;

12)przygotowanie rekomendacji oraz planów dotyczących realizacji procesu wyjścia z inwestycji;

13)prowadzenie bieżącej obsługi administracyjnej (np. w zakresie przechowywania dokumentacji ASI).

Wymienione wyżej usługi są świadczone przez Pana na podstawie Umowy. Usługi te stanowią odrębną całość, a także spełniają szczególne i istotne funkcje dla całej działalności ZASI, w konsekwencji czego mają realny i kluczowy wpływ na funkcjonowanie ASI.

Wskazane usługi są świadczone na rzecz ZASI przez Pana i Pana podwykonawców oraz osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę lub innych umów cywilnoprawnych i stanowią kompleksowe świadczenie w zakresie czynności eksperckich i związanych z obsługą zarządzania ASI.

Pana wątpliwości w tej sprawie dotyczą kwestii, czy usługi, które będą przez Pana świadczone na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI), będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

a)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

b)usług doradztwa;

c)usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług zarządzania określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

W odniesieniu do kwestii będącej przedmiotem Pana wątpliwości należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

• przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania, oraz
• podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Z uwagi na powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, stwierdzić należy, że czynności, które będzie Pan wykonywać na rzecz ZASI (pośrednio również na rzecz ASI), tj.:

1)sporządzanie wycen przedsiębiorstw, wybranych składników majątku, projektów inwestycyjnych, znaków towarowych oraz wartości niematerialnych i prawnych;

2)tworzenie szczegółowych modeli finansowych, analiz finansowych i raportów analitycznych;

3)ocena projektów inwestycyjnych;

4)analizy oraz rekomendacje potencjalnych projektów inwestycyjnych;

5)tworzenie dokumentów związanych z pozyskiwaniem kapitału, współtworzenie umów inwestycyjnych;

6)reprezentowanie ASI na zewnątrz, m.in. wobec organów administracji publicznej;

7)analiza potencjalnych ryzyk związanych z poszczególnymi inwestycjami;

8)przygotowywanie oraz nadzorowanie procesów wykonania analiz due diligence projektów inwestycyjnych, obejmujących badanie sytuacji finansowej oraz działalności operacyjnej podmiotu stanowiącego cel inwestycyjny;

9)przygotowanie rekomendacji dotyczących opracowywania propozycji strategii inwestycyjnych dotyczących lokowania aktywów ASI;

10)doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji przez ASI, weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk związanych w poszczególnymi inwestycjami;

11)przygotowanie i wprowadzanie w życie strategii rozwoju ASI, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba;

12)przygotowanie rekomendacji oraz planów dotyczących realizacji procesu wyjścia z inwestycji;

13)prowadzenie bieżącej obsługi administracyjnej (np. w zakresie przechowywania dokumentacji ASI),

będą mieściły się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) dla ww. usług.

Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie również kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1034) – dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

W myśl art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

Natomiast art. 5 u.f.i. stanowi, że:

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 7 u.f.i.:

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (u.f.i.).

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Według art. 8a ust. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 8a ust. 2 u.f.i.:

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 u.f.i.:

Na podstawie art. 8b ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 8b ust. 2 u.f.i.:

Zgodnie z art. 70a ust. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 70a ust. 2 u.f.i.:

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 u.f.i.:

Stosownie do art. 70g ust. 1 u.f.i.:

W analizowanej sprawie, w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, planuje Pan zawrzeć Pan umowy o współpracy, tj. umowy o świadczenie usług eksperckich ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, która jednocześnie będzie komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej będącej alternatywną spółką inwestycyjną (ASI). Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z którą zawrze Pan Umowę jest jednocześnie podmiotem zewnętrznie zarządzającym ASI (ZASI). Zarówno ASI jak i ZASI działają na podstawie przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zatem biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia opisanych przez Pana usług będzie spełniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że opisane we wniosku usługi, które zamierza Pan świadczyć na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI) będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy. W konsekwencji, będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).