- Prawo do odliczenia części podatku naliczonego (według indywidualnego prewspółczynnika), od wydatków związanych z budową linii (jedna nitka wodociągu), które będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych i niepodlegających VAT oraz - pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z budową sieci wodociągowej, które będą wykorzystywane wyłącznie do świadczenia odpłatnych usług dostawy wody.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 10 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

-prawa do odliczenia części podatku naliczonego (według indywidualnego prewspółczynnika), od wydatków związanych z budową Linii w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu), które będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych i niepodlegających VAT oraz

-pełnego prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z budową sieci wodociągowej ..., które będą wykorzystywane wyłącznie do świadczenia odpłatnych usług dostawy wody.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, składającym do urzędu skarbowego pliki JPK_V7M, zawierające część ewidencyjną i deklaracyjną, w których wykazuje m.in. podatek należny VAT z tytułu wynajmu i dzierżawy oraz sprzedaży energii cieplnej, wody, odbioru ścieków. Gmina jest właścicielem infrastruktury wodociągowej, która jest wykorzystywana przede wszystkim w prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie odpłatnego dostarczania wody. Infrastruktura wodna służy Gminie przede wszystkim w prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie dostarczania wody. Czynności wykonywane przy pomocy infrastruktury, w przeważającej mierze, polegają na prowadzeniu działalności na rzecz odbiorców zewnętrznych, tj. m.in. mieszkańców Gminy, jak również lokalnych przedsiębiorców lub różnego rodzaju instytucji zewnętrznych, na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (transakcje zewnętrzne podlegające VAT).

Zgodnie z ustawą z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 280), w dniu 1 stycznia 2017 r. doszło do scentralizowania rozliczeń VAT Gminy  i jej jednostek budżetowych. Jednostki organizacyjne nie stanowią odrębnych od Gminy podatników VAT – sprzedaż osiągana przez jednostki jest wykazywana w łącznych rozliczeniach VAT Gminy.

W strukturze organizacyjnej Gminy funkcjonują następujące jednostki budżetowe:

1)Gminny …,

2)Gminny …,

3)Szkoła Podstawowa …,

4)Szkoła Podstawowa …,

5)Zespół Szkół ….

Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego prowadzi działalność niepodlegającą podatkowi od towarów i usług oraz działalność gospodarczą opodatkowaną i zwolnioną.

Gmina jako działalność gospodarczą opodatkowaną wykonuje m.in. wynajem na cele niemieszkalne lokali …, sprzedaż energii cieplnej, wody, odbiór ścieków, wynajem hali … i zwolnioną (wynajem na cele mieszkalne lokali w budynku wielofunkcyjnym i budynku …).

Gmina część budynku … użycza nieodpłatnie na rzecz … oraz Gminnej …, a także część pomieszczeń gospodarczych (piwnice) pozostaje do dyspozycji Urzędu Gminy … (pomieszczenia użytkowane przez Urząd Gminy na cele archiwizacji dokumentów, magazyny sprzętu, które służą zadaniom własnym – niepodlegającym VAT). Pomieszczenia wspólne - dla części budynku wykorzystywanej przez Gminę oraz dla części budynku przeznaczonej pod wynajem i oddanej w użyczenie - tj. toalety, korytarze, schody – są wykorzystywane do czynności opodatkowanych i niepodlegających VAT. Gmina wykorzystuje przedmiotowy budynek do działalności opodatkowanej i niepodlegającej podatkowi VAT.

Ponadto Gmina dokonuje sprzedaży energii cieplnej, z kotłowni znajdującej się w budynku …, na rzecz przedsiębiorcy prowadzącego … (znajdującą się w wyodrębnionym lokalu), a także na rzecz … S.A. Zgodnie z umowami najmu Gmina obciąża wynajmujących za wodę, ścieki i centralne ogrzewanie. Gmina w budynku … nie wykonuje czynności zwolnionych.

Czynności zwolnione Gmina wykonuje w budynku wielofunkcyjnym i budynku … (wynajem lokali mieszkalnych).

Poszczególne jednostki organizacyjne Gminy wykonują następujące czynności:

a)Urząd Gminy – niepodlegające, zwolnione, opodatkowane.

W budynku Urzędu Gminy mieści się … - wykonywane są czynności niepodlegające VAT (zadania własne Gminy, usługi pomocy społecznej, nieodpłatne użyczenie pomieszczeń na rzecz …), czynności opodatkowane (wynajem sali na szkolenia, wystawiana jest faktura VAT za pobór wody i wywóz nieczystości tylko na rzecz …. mieszczącej się w Urzędzie Gminy, czynności zwolnione (prowadzenie księgowości w budynku, w tym dotyczące czynności zwolnionych);

b)Gminny … – niepodlegające opodatkowaniu VAT,

c)jednostki oświatowe – niepodlegające opodatkowaniu VAT, opodatkowane (wynajem hali).

Gmina realizuje swoje ustawowe zadania wynikające z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r., poz. 609 z późn. zm.), który stanowi, że gminy wykonują zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy, do zakresu działania gmin należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, Gmina w ramach realizacji zadań własnych odpowiada za zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54 z późn. zm.) w art. 403 ust. 2 w zw. z art. 400a ust. 1 pkt 5 i pkt 42 określa, że wspomaganie realizacji zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska, gospodarce wodnej oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków, jest zadaniem własnym gmin.

Ze stanowiska sądów powszechnych wynika, że jeśli gmina prowadzi działalność w zakresie dostawy wody lub zbiorowego odprowadzania ścieków, to należy uznać ją za przedsiębiorcę wodno-kanalizacyjnego - tak stanowi np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2017 r., sygn. akt III CZP 3/17, zgodnie z którą: „W literaturze przedmiotu i orzecznictwie przyjmuje się jednolicie, iż za przedsiębiorcę w rozumieniu art. 3051 i 3052 k.c., będącego jednocześnie przedsiębiorcą wodno-kanalizacyjnym zgodnie z art. 2 pkt 4 u.z.z.w., można uznać gminę, jeżeli prowadzi działalność w zakresie zbiorowego zaopatrywania w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków przez gminne jednostki organizacyjne czy też urząd gminy”. W ramach prowadzonej działalności w zakresie dostarczania wody Gmina:

-wykonuje, na podstawie umów cywilnoprawnych, odpłatne czynności w zakresie zaopatrzenia w wodę na rzecz podmiotów zewnętrznych, tj. mieszkańców Gminy oraz działających na jej terenie przedsiębiorstw, którzy są obciążani kosztami zużycia wody na podstawie wystawianych przez Gminę faktur VAT,

-wykonuje czynności w zakresie zaopatrzenia w wodę w szczególności na rzecz jednostek organizacyjnych i innych obiektów gminnych (czynności „wewnętrzne” Gminy, niepodlegające VAT). Gmina dokonuje obciążenia jednostek organizacyjnych na podstawie not księgowych z tytułu dostawy wody.

Obecnie w latach … Gmina realizuje zadanie „…”. Celem inwestycji jest budowa indywidualnych oczyszczalni ścieków oraz budowa sieci wodociągowej w miejscowościach ....

Na realizację Projektu Gmina uzyskała dofinansowanie ze środków w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, Działania ,,…”, w ramach poddziałania ,,…”, zgodnie z podpisaną z Województwem … umową Nr …. Środki z Programu na lata 2014-2020 wpłyną na rachunek Gminy, z którego Gmina regulować będzie zobowiązania wobec wykonawców. Gmina otrzyma dofinansowanie po zakończeniu realizacji inwestycji.

Na podstawie zawartej umowy dofinansowanie wynosi 100% wydatków kwalifikowalnych, w kwocie nieprzekraczającej … zł. Całkowita wartość projektu (sieci wodociągowe oraz indywidualne oczyszczalnie ścieków) po przeprowadzonych postępowaniach w zakresie zamówień publicznych wynosi … zł (brutto).

Dofinansowanie obejmuje: koszty netto robót budowlanych … + koszty netto usług nadzoru … zł (bez podatku VAT – umowa zlecenia) + koszty netto opracowania projektu budowlanego i dokumentacji technicznej … zł + koszty netto opracowanie programu funkcjonalno-użytkowego … zł. Łączne wydatki pokryte dofinansowaniem wyniosą … zł. Wkład własny Gminy w realizację Projektu wynosi nie mniej … zł, w tym na wydatki niekwalifikowalne związane z Projektem. Mieszkańcy Gminy, przedsiębiorcy oraz podmioty niescentralizowane nie partycypują w kosztach inwestycji.

Otrzymane przez Gminę na podstawie umowy z Województwem dofinansowanie będzie przeznaczone na pokrycie części kosztów związanych z realizacją projektu. Z ogólnej kwoty wynikającej z umowy o dofinansowanie na poszczególne zadania przypadną następujące kwoty:

1.Koszty inwestycyjne – robót budowlanych obejmują:

1)Budowa indywidualnych oczyszczalni ścieków:

…

2)Budowa sieci wodociągowych :

…

2.Ponadto Gmina poniesie koszty:

1)inspektora nadzoru (dotyczy wszystkich zadań) w wysokości (bez podatku VAT, netto = brutto) …. zł. Gmina otrzyma rachunek na wynagrodzenie ryczałtowe z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenie inspektora nadzoru (kwota objęta dofinansowaniem wynosi … zł);

2)koszty dokumentacji projektowo-kosztorysowej w wysokości … zł, w tym:

a)dotyczy oczyszczalni ścieków - kwota netto w wysokości …zł objęta dofinansowaniem, podatek VAT w wysokości … zł – stanowi wydatek Gminy;

b)dotyczy budowy wodociągu - w wysokości … zł, kwota netto w wysokości … zł objęta dofinansowaniem, podatek VAT w wysokości … zł – stanowi wydatek Gminy;

3)koszty opracowania programu funkcjonalno-użytkowego (dotyczy wszystkich zadań) w wysokości … zł (kwota netto … zł - w tym … zł stanowią wydatki Gminy, podatek VAT w wysokości … zł – w całości stanowi wydatki Gminy);

4)koszty usługi doradczej w zakresie zamówień publicznych (dotyczy wszystkich zadań) w wysokości … zł (kwota netto … zł i podatek VAT w wysokości … zł – w całości stanowią wydatki Gminy).

Zestawienie poniesionych wydatków związanych z realizacją projektu i źródła ich finansowania przedstawia się następująco: załącznik nr 1

Struktura udziału poszczególnych źródeł finansowania (koszty 100% - wynosi … zł) w realizowanym projekcie „…” przedstawia się następująco:

-dofinansowanie – 81,12 %

-wkład własny Gminy – 18,88 % .

Rzeczowa realizacja Projektu została rozpoczęta. Dotychczas zostały:

-poniesione wydatki związane z opracowaniem programu funkcjonalno-użytkowego (w 2022 r.) oraz w styczniu 2024 r. dotyczące usługi doradczej w zakresie zamówień publicznych (dotyczy wszystkich zadań),

-w dniu 25 kwietnia 2023 r. podpisana została umowa o dofinansowanie,

-w dniu 15 lutego 2024 r. podpisane zostały umowy z wykonawcą na roboty budowlane i opracowanie dokumentacji projektowej:

część nr 1 – Budowa sieci wodociągowej w miejscowości …,

część nr 2 - Budowa indywidualnych oczyszczalni ścieków w miejscowości ….

-w dniu 29 lutego 2024 r. podpisana została umowa z Inspektorem nadzoru (umowa zlecenia, za którą zostanie wystawiony rachunek – bez podatku VAT).

Zapłata należnego wynagrodzenia ryczałtowego i wystawienie faktur odbędzie się w dwóch terminach:

1)część I – za wykonanie dokumentacji projektowej

2)część II - po zakończeniu i odbiorze robót przez zamawiającego.

Gmina do chwili złożenia wniosku o interpretację nie dokonała zapłaty żadnej części wynagrodzenia, Wykonawca nie wystawił żadnej faktury za dokumentację projektową oraz za wykonanie robót budowlanych.

Przedmiotem niniejszego wniosku jest zapytanie dotyczące możliwości odliczenia podatku VAT w części dotyczącej budowy sieci wodociągowej w miejscowości …. Inwestycja obejmuje wykonanie rozbudowy istniejącej sieci głównej.

Zadanie polega na budowie sieci bez przyłączy, na następujących odcinkach:

1)Linia w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu) – w przyszłości będą podłączeni mieszkańcy i budynki użyteczności publicznej: Urząd Gminy, budynek wielofunkcyjny,

2)Linia … - w przyszłości zostaną podłączeni tylko mieszkańcy,

3)Linia … - w przyszłości zostaną podłączeni mieszkańcy i Gminne Centrum Kultury w …,

4)Linia … – w przyszłości zostaną podłączeni tylko mieszkańcy.

Realizacja zadania wymaga wykonania dokumentacji projektowej, uzyskania niezbędnych decyzji, wykonanie sieci wodociągowych o łącznej długości … m w miejscowościach … oraz wykonanie … szt. hydrantów zewnętrznych.

Gmina nie będzie wykonywać samodzielnie dokumentacji projektowej oraz robót budowlanych związanych z Projektem. Zrealizuje je wyłoniony przez Gminę w ramach przeprowadzonego przetargu wykonawca, z którym Gmina podpisała umowy na wykonanie poszczególnych zadań. Wykonawca wystawi faktury z wykazanym podatkiem VAT, wskazując Gminę jako nabywcę. Zakres wykonywanych prac przez wykonawcę będzie obejmował:

-pozyskanie danych i materiałów niezbędnych do wykonania dokumentacji projektowej,

-sporządzenie wymaganej dokumentacji projektowej wraz z uzgodnieniami, zgodami oraz uzyskaniem pozwolenia na budowę zgodnie z wymaganiami i zakresem PFU,

-wykonanie robót zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją projektową przez Starostwo Powiatowe, szczegółowymi specyfikacjami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlanych, zasadami wiedzy technicznej i sztuki budowlanej oraz zasadami i warunkami bhp po wytyczeniu przez uprawnionego geodetę,

-przekazanie zrealizowanych robót Zamawiającemu,

-obsługę geodezyjną prowadzonych robót,

-przygotowanie rozliczenia końcowego,

-wykonanie robót zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją projektową, szczegółowymi specyfikacjami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlanych, zasadami wiedzy technicznej i sztuki budowlanej oraz zasadami i warunkami bhp po wytyczeniu przez uprawnionego geodetę,

-oznakowanie robót,

-dostawę materiałów,

-wykonanie prac przygotowawczych, przekopy próbne oraz podwieszenie instalacji obcych,

-wykonanie wykopów wraz z umocnieniem ścian i odwodnieniem,

-przygotowanie podłoża i fundamentu pod przewody i obiekty na sieci,

-ułożenie przewodów wodociągowych, montaż rur ochronnych i armatury, w tym hydrantów,

-zasypanie i zagęszczenie wykopu z demontażem umocnień ścian wykopu,

-przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej,

-dokonanie próby wodnej szczelności sieci wodociągowej,

-prowadzenia dziennika budowy i wykonywanie obmiarów ilości zrealizowanych robót,

-zapewnienie obsługi geodezyjnej prowadzonych robót,

-uporządkowanie terenu budowy i terenów przyległych (stwierdzone przez kierownika budowy wpisem do dziennika budowy i potwierdzone przez Inspektora Nadzoru),

-przekazanie zrealizowanych robót Zamawiającemu.

Do obowiązków Gminy jako zamawiającego usługi należy:

1)dostarczenie uzgodnionej i zatwierdzonej dokumentacji technicznej wraz z pozwoleniem na budowę (zgłoszeniem),

2)przekazanie wykonawcy placu budowy,

3)zapewnienie nadzoru inwestorskiego, a w razie potrzeby i autorskiego,

4)odbiór robót zanikowych i ulegających zakryciu oraz przedmiotów odbioru,

5)odbiór przedmiotu umowy po jego wykonaniu,

6)pełne sfinansowanie zadania poprzez realizację faktur wystawionych na podstawie odpowiednich dokumentów, uzasadniających ich wartość.

Wykonawca zobowiązany będzie wykonać usługi dotyczące budowy sieci wodociągowych w terminie 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy. Umowa po przeprowadzonym przetargu została zawarta w miesiącu lutym 2024 r. Za wykonanie przedmiotu umowy ustalone jest wynagrodzenie ryczałtowe. Rozliczenie za wykonanie przedmiotu umowy odbywać się będzie na podstawie dwóch faktur: faktury częściowej za wykonanie dokumentacji projektowej oraz faktury końcowej płatnej po odbiorze końcowym robót budowlanych. Faktura będzie wskazywać jedną pozycję na wszystkie sieci (do faktury dołączony będzie załącznik z podziałem wydatków na poszczególne linie sieci wodociągowej). Zapłata wynagrodzenia nastąpi na podstawie polecenia przelewu na rachunek bankowy Wykonawcy, w terminie do 30 dni od daty doręczenia Gminie wystawionej przez wykonawcę faktury.

Gmina dotychczas otrzymała następujące faktury:

-w dniu 24 października 2022 r. dotyczącą opracowania programu funkcjonalno-użytkowego (dotyczy wszystkich zadań);

-w dniu 25 stycznia 2024 r. dotyczącą usługi doradczej w zakresie zamówień publicznych (dotyczy wszystkich zadań).

Z powyższych faktur Gmina nie dokonywała odliczeń podatku naliczonego związanego z realizacją inwestycji (indywidualnych oczyszczalni ścieków oraz sieci wodociągowej) i są one przedmiotem odrębnego wniosku o interpretację złożonego przez Gminę (w sprawie indywidualnych oczyszczalni ścieków).

Na otrzymanych fakturach Gmina jest i będzie oznaczona jako nabywca towarów i usług. Wydatki inwestycyjne są bezpośrednio i wyłącznie związane z budową sieci wodociągowych i będą wykorzystywane wyłącznie w gospodarce wodnej.

Wydatki związane z sieciami wodociągowymi stanowić będą nakłady na środek trwały będący własnością Gminy, które zostaną przyjęte do ewidencji środków trwałych Gminy, podlegające amortyzacji na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Realizowane w ramach Projektu sieci wodociągowe po ich wybudowaniu, pozostaną własnością Gminy. Wydatki ponoszone w związku z budową sieci wodociągowych wyniosą powyżej 15 tys. zł i stanowią one nakłady na wytworzenie nieruchomości w rozumieniu art. 2 ust. 14a ustawy o VAT.

Realizowana inwestycja - budowa sieci wodociągowych służy czynnościom:

1)Linia w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu) – opodatkowanym i niepodlegającym VAT (w przyszłości będą podłączeni mieszkańcy i budynki użyteczności publicznej: Urząd Gminy, budynek wielofunkcyjny),

2)Linia … – opodatkowanym (w przyszłości zostaną podłączeni tylko mieszkańcy),

3)Linia … - opodatkowanym (w przyszłości zostaną podłączeni tylko mieszkańcy i Gminne Centrum Kultury w …),

4)Linia … – opodatkowanym (w przyszłości zostaną podłączeni tylko mieszkańcy).

Gmina na podstawie art. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 275) realizuje w szczególności przedsięwzięcia mające na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem przez zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru. Wykorzystanie hydrantów w celach przeciwpożarowych nie wystąpi lub będzie marginalne (pożary wymagające użycia hydrantów i dostarczanej przez nie wody zdarzają się niezwykle rzadko). W przypadku zużycia wody na cele przeciwpożarowe, które jest przez Gminę uwzględniane w zużyciu wewnętrznym (jako związane z działalnością nieopodatkowaną VAT), zużycie to jest określane na podstawie zestawień Straży Pożarnej, które opracowano na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 września 2021 r. w sprawie szczegółowej organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U. z 2021 r., poz. 1737), wydanego na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2024 r., poz. 275 ze zm.).

Hydranty mogą służyć również sporadycznie odpowietrzaniu sieci wodociągowej. Odpowietrzanie takie ma na celu m.in. zapewnienie prawidłowego ciśnienia wody w sieci wodociągowej. Ponadto, hydranty mogą być również stosowane w celach technologicznych do płukania wodociągów w celu usunięcia osadów. Oznacza to, że hydranty mogą służyć zarówno marginalnej działalności związanej z ochroną przeciwpożarową, jak i dostawie wody na rzecz odbiorców zewnętrznych oraz zużyciu ,,wewnętrznemu” wody.

Woda wykorzystywana na cele technologiczne jest uwzględniania w opisanym przez Gminę sposobie określenia proporcji w taki sposób, że nie zwiększa ani licznika, ani mianownika, gdyż służy ona działalności opodatkowanej VAT (odbiorcy zewnętrzni), jak i działalności nieopodatkowanej VAT (odbiorcy wewnętrzni) dokładnie w takim stopniu, jaki odpowiada udziałowi wody zużytej na cele opodatkowane VAT w sumie zużycia wody zarówno na cele opodatkowane, jak i nieopodatkowane VAT. Powyższe wynika z faktu, iż jest to zużycie techniczne, które jest niezbędne dla czynności realizowanych ogółem przez Gminę z wykorzystaniem infrastruktury.

Gmina będzie w stanie dokonać - na podstawie wystawianych faktur - przyporządkowania ponoszonych wydatków do poszczególnych odcinków budowanych sieci wodociągowych, natomiast Gmina nie będzie w stanie dokonać bezpośredniego przyporządkowania ponoszonych wydatków związanych z budową sieci wodociągowych do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem).

Gmina otrzyma odrębne faktury dotyczące:

-za opracowanie dokumentacji projektowej dotyczącej budowy sieci (bez załącznika do faktury z podziałem na poszczególne sieci),

-za roboty budowlane dotyczące budowy sieci (z załącznikiem do faktury z podziałem na poszczególne sieci).

Gmina jest w stanie dokonać w następujący sposób bezpośredniego przyporządkowania ponoszonych wydatków do poszczególnych rodzajów czynności (opodatkowanych i niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT) związanych z budową sieci wodociągowych:

1)Linia w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu) – opodatkowanym i niepodlegającym VAT (w przyszłości będą podłączeni mieszkańcy i budynki użyteczności publicznej: Urząd Gminy, budynek wielofunkcyjny) - nie jest możliwe wyodrębnienie,

2)Linia … opodatkowanym (w przyszłości zostaną podłączeni mieszkańcy) - jest możliwe wyodrębnienie,

3)Linia … - opodatkowanym (w przyszłości zostaną podłączeni mieszkańcy i Gminne Centrum Kultury w …) - jest możliwe wyodrębnienie,

4)Linia … – opodatkowanym (w przyszłości zostaną podłączeni tylko mieszkańcy) - jest możliwe wyodrębnienie.

W przypadku poniesionych kosztów dotyczących zarówno indywidualnych oczyszczalni ścieków oraz sieci wodociągowych (związanych z czynnościami mieszanymi – opodatkowanymi, zwolnionymi, niepodlegającymi VAT) Gmina nie ma możliwości ich bezpośredniego wyodrębnienia. Dotyczy to wydatków związanych z:

1)nadzorem budowlanym – mieszanym: opodatkowanym, zwolnionym, niepodlegającym VAT, nie jest możliwe i konieczne wyodrębnienie, gdyż Gmina otrzyma rachunek na wynagrodzenie ryczałtowe z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenie inspektora nadzoru, bez kwoty podatku naliczonego (brak kwoty do odliczenia);

2)opracowaniem programu funkcjonalno-użytkowego (dotyczy wszystkich zadań), czyli związanych z czynnościami opodatkowanymi, zwolnionymi, niepodlegającymi VAT - nie jest możliwe wyodrębnienie;

3)usługą doradczą w zakresie zamówień publicznych (dotyczy wszystkich zadań) czyli związanych z czynnościami opodatkowanymi, zwolnionymi, niepodlegającymi VAT - nie jest możliwe wyodrębnienie.

W zakresie możliwości odliczenia podatku naliczonego dotyczącego indywidualnych oczyszczalni ścieków (w tym wspólnych wydatków wymienionych w pkt 1-3 dotyczących także sieci wodociągowych) Gmina złożyła odrębny wniosek o interpretację indywidualną. W związku z powyższym niniejszy wniosek nie obejmuje wspólnych wydatków z indywidualnymi oczyszczalniami ścieków ww. wymienionych w pkt 1-3, dotyczy tylko wydatków ściśle związanych z infrastrukturą wodną – w zakresie możliwości odliczenia podatku naliczonego dotyczącego robót budowlanych oraz opracowania dokumentacji projektowej dotyczącej sieci wodociągowych.

Odliczenia podatku VAT w zakresie gospodarki wodnej Gmina dokonuje według indywidualnego prewspółczynnika. W 2021 r. Gmina  wystąpiła z wnioskiem o interpretację indywidualną w zakresie możliwości stosowania indywidualnego prewspółczynnika przy odliczeniach i korektach wieloletnich podatku naliczonego związanego z infrastrukturą wodociągową. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 18 października 2021 r. wydał interpretację indywidualną o sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.800.2021.1.KK, w której uznano za prawidłowe stanowisko Gminy. Metodą, jaką zaproponowała Gmina we wniosku o interpretację do wyliczenia indywidualnego prewspółczynnika, jest metoda oparta na kryterium faktycznej ilości dostarczonej wody (ilość wody zużytej w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT, w sumie ilości wody dostarczanej w ramach ogółu wszystkich transakcji/zużyć) według następującego wzoru:

X=Z/(Z+W)x100%

gdzie:

X - prewspółczynnik,

Z - ilość zużytej wody w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT (w m3),

W - ilość wody dostarczonej na potrzeby własne niepodlegające VAT (w m3).

Gmina dokonuje wyliczenia ilości wody do odbiorców zewnętrznych na podstawie odczytów z liczników i wystawionych na te odczyty faktur w danym roku. Również na podstawie odczytów z liczników wylicza się ilość dostarczonej wody do jednostek wewnętrznych (dokumentowane notami księgowymi).

W chwili obecnej Gmina korzysta z prawa do odliczenia podatku VAT w odniesieniu do zakupów towarów i usług wykorzystywanych przez Gminę w prowadzonej działalności w zakresie zbiorowego dostarczania wody, stosując indywidualny sposób określenia proporcji przy pomocy klucza metrażowego. Powyższy sposób wyliczenia (prewspółczynnika) jest najbardziej obiektywną i najbardziej rzetelną metodą wyodrębnienia wydatków dla celów rozliczenia podatku z zakresu działalności wodociągowej. Na podstawie niniejszej interpretacji Gmina chce rozstrzygnąć wyłącznie prawo do odliczenia podatku VAT od realizowanej inwestycji, a nie zakres w jakim gminie to prawo będzie przysługiwało.

Infrastrukturą wodociągową na terenie Gminy zarządza Gmina . Gmina zawiera umowy cywilnoprawne z odbiorcami zewnętrznymi (m.in. mieszkańcami Gminy, lokalnymi przedsiębiorcami, różnego rodzaju instytucjami) na dostawę wody, a także wystawia z tego tytułu faktury VAT.

Realizowane przez Gminę odpłatne czynności, polegające na dostawie wody, wykonywane na rzecz podmiotów trzecich (na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych), stanowią odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Gmina, jako właściciel istniejącej sieci wodociągowej, wykorzystuje ją do własnej działalności gospodarczej – świadczenia odpłatnych usług. Dochody z dostawy wody są dochodami Gminy. Gmina wykazuje na podstawie wystawionych faktur (odbiorcom zewnętrznym) w plikach JPK i odprowadza z tego tytułu podatek VAT należny. Gmina wykonuje czynności cywilnoprawne i w tym zakresie jest podatnikiem podatku VAT, stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Pytania

Czy w związku z realizowaną inwestycją „…” Gmina ma prawo do odliczenia:

a)części podatku naliczonego (według indywidualnego prewspółczynnika), od wydatków związanych z budową Linii w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu), które będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych i niepodlegających VAT,

b)pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z budową sieci wodociągowej ..., które będą wykorzystywane wyłącznie do świadczenia odpłatnych usług dostawy wody?

Państwa stanowisko w sprawie

a)Gminie przysługiwać będzie częściowe prawo do odliczenia (według indywidualnego prewspółczynnika określonego w otrzymanej indywidualnej interpretacji), gdyż budowa sieci wodociągowych Linii w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu) związana będzie z czynnościami opodatkowanymi oraz niepodlegającymi VAT.

Zdaniem Gminy, w odniesieniu do wydatków służących czynnościom mieszanym (działalności gospodarczej oraz czynnościom niepodlegającym VAT) dotyczących inwestycji – „...”, Gmina ma prawo do częściowego odliczenia podatku VAT naliczonego z zastosowaniem prewspółczynnika.

Wobec otrzymanej interpretacji indywidualnej z dnia 18.10.2021 r., Gmina może do odliczeń stosować indywidualny rzeczywisty prewspółczynnik według udziału liczby metrów sześciennych wody dostarczonej do odbiorców zewnętrznych (czynności opodatkowane VAT) w liczbie metrów sześciennych wody dostarczonej ogółem (tj. do odbiorców zewnętrznych i odbiorców wewnętrznych). Gminie przysługuje częściowe odliczenie podatku VAT, ustalone za pomocą proporcji wyliczonej dla działalności wodociągowej Gminy.

b)prawo do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków inwestycyjnych związanych z budową ... sieci wodociągowych, które wykorzystywane będą przez Gminę wyłącznie do świadczenia odpłatnych usług dostawy wody do odbiorców zewnętrznych i nie będą wykorzystywane przez odbiorców wewnętrznych.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 1, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Nowo budowana sieć wodociągowa Odcinki: ... będą służyć wyłącznie do sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT. Jeśli towary i usługi, przy nabyciu których naliczono podatek, są wykorzystywane w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej, wówczas podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku.

Uzasadnienie

Zdaniem Gminy, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z powyższego przepisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Gmina wybudowaną sieć wodociągową będzie wykorzystywać do czynności tylko opodatkowanych (Odcinek ...) oraz mieszanych, tj. opodatkowanych oraz niepodlegających podatkowi VAT (Odcinek Linii w miejscowości ... – zużycie wewnętrzne). W przypadku otrzymanej faktury od wykonawcy dotyczącej robót budowlanych oraz dokumentacji projektowej dotyczących budowy sieci jest możliwe wyodrębnienie wartości poniesionych wydatków oraz podatku VAT przypadającego wyłącznie:

-na budowę ..., czyli do czynności opodatkowanych,

-na budowę Odcinka Linii w miejscowości ..., czyli do czynności opodatkowanych i niepodlegających VAT.

Zasady odliczenia podatku naliczonego w przypadku wydatków związanych z czynnościami mieszanymi reguluje art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. Stosownie do treści wymienionego przepisu, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz do celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Powyższy przepis reguluje zasady odliczania naliczonego podatku VAT w sytuacji, gdy Gmina nie jest w stanie przyporządkować poniesionych wydatków do działalności gospodarczej oraz czynności pozostałych.

Gmina stoi na stanowisku, iż skoro wydatki dotyczące budowy Odcinka Linii w miejscowości ... są związane z czynnościami opodatkowanymi oraz niepodlegającymi opodatkowaniu, to przysługuje jej prawo do częściowego odliczenia podatku VAT naliczonego, w wysokości ustalonej w oparciu o prewspółczynnik.

Świadczenie na rzecz odbiorców zewnętrznych odpłatnych usług w zakresie dostarczania wody stanowi czynności podlegające opodatkowaniu VAT. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w szeregu interpretacji indywidualnych, przykładowo w wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 marca 2019 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.50.2019.1.WL, w której Organ wskazał, że ,,odpłatne czynności w zakresie dostarczania wody i odbioru ścieków realizowane przez Gminę na rzecz Odbiorców zewnętrznych, stanowią/będą stanowiły dla celów VAT usługi opodatkowane VAT, jednocześnie niekorzystające ze zwolnienia od podatku, lecz podlegające opodatkowaniu według właściwej stawki VAT”.

Identyczne stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16 marca 2018 r., sygn. 0112-KDIL4.4012.26.2018.1.NK, w której Organ uznał, iż „wykonywanie przez Gminę odpłatnych usług w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków na rzecz Odbiorców zewnętrznych jest/będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług według właściwej dla nich stawki. Tym samym ww. usługi nie korzystają/nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT”.

Analogiczne stanowisko zawarte zostało także w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 czerwca 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.166.2024.2.AM, w której uznano, że ,,Świadczone przez Państwa ww. usługi na rzecz Odbiorców zewnętrznych są/będą wykonywane odpłatnie w ramach zawartych umów cywilnoprawnych, w odniesieniu do tych usług nie działają/nie będą Państwo działać jako organ władzy publicznej i nie mogą Państwo skorzystać z wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. Działają Państwo w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a ww. czynności - jako usługi zdefiniowane w art. 8 ust. 1 ustawy - podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Zwolnienie od podatku możliwe jest tylko wówczas, gdy wynika to wprost z ustawy lub przepisów wykonawczych do ustawy. Odpłatne świadczenie usług dostarczania wody nie zostało przez ustawodawcę wymienione wśród usług zwolnionych od podatku, w konsekwencji dostawa wody na rzecz Odbiorców zewnętrznych podlega opodatkowaniu wg stawki VAT właściwej dla tych usług. Zatem wykonywanie przez Państwa odpłatnych usług w zakresie dostarczania wody na rzecz Odbiorców zewnętrznych stanowi/będzie stanowić działalność gospodarczą oraz czynności podlegające opodatkowaniu, niekorzystające ze zwolnienia od podatku VAT”.

Natomiast dokonywanie świadczeń na rzecz swojej własnej działalności, zdaniem Gminy, nie stanowi usługi. Powyższe potwierdził w interpretacji indywidualnej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej:

-z dnia 5 maja 2023 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.45.2023.2.DS, w której uznał, że ,,świadczenie – składające się na istotę usługi – zakłada istnienie dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, tj. dwóch odrębnych podmiotów. Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że z racji braku możliwości uznania jednostek organizacyjnych za odrębnych od Gminy podatników podatku od towarów i usług, nie występuje wzajemne świadczenie pomiędzy podatnikami. Zatem nie występuje żadna czynność, dla której Gmina występowałaby w charakterze podmiotu świadczącego usługę na rzecz takich jednostek. Tym samym w przedmiotowej sprawie nie występuje świadczenie usług pomiędzy Gminą a jej Jednostkami organizacyjnymi, które można rozpatrywać w kategorii czynności podlegających opodatkowaniu. W opisanym przypadku nie znajdzie także zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy z uwagi na niespełnienie przesłanek zawartych w tym przepisie. W konsekwencji, z tytułu wykorzystania Infrastruktury w celu dostarczania wody i odbioru ścieków na rzecz Odbiorców wewnętrznych, nie są/nie będą Państwo zobowiązani do naliczenia podatku należnego”;

-z dnia 4 stycznia 2019 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.844.2018.1.EG, gdzie stwierdził, iż „w rozpatrywanej sytuacji nie występuje świadczenie usług pomiędzy Gminą a jej jednostkami, które można rozpatrywać w kategorii czynności podlegających opodatkowaniu. W związku z powyższym, wykorzystywanie Infrastruktury w celu dostaw wody/odbioru ścieków na rzecz Odbiorców wewnętrznych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

Realizowana inwestycja w Gminie podniesie standard istniejącej infrastruktury wodociągowej wykorzystywanej do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, jak również w niewielkim stopniu do czynności wewnętrznych, tj. niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dokonując wydatków na budowę Odcinka Linii w miejscowości ... sieci wodociągowych, Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia odpowiedniej części podatku naliczonego od poniesionych wydatków, ustalonej zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.

W art. 86 ust. 2a ustawy o VAT ustawodawca wskazał wyraźnie, iż sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Ponadto, zgodnie z art. 86 ust. 22 ustawy o VAT, minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.

W konsekwencji, na mocy powyższej delegacji, Minister Finansów wydał Rozporządzenie, w którym wskazał m.in. dla jednostek samorządu terytorialnego sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej. Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2021 r. poz. 999), w przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Sposób obliczenia proporcji dla gmin został przewidziany w § 3 ust. 2 ww. rozporządzenia. W odniesieniu do wydatków poniesionych w ramach realizacji inwestycji, w stosunku do których Gmina nie będzie w stanie dokonać bezpośredniej alokacji do prowadzonej działalności, Gmina powinna dokonać odliczenia podatku VAT naliczonego przy zastosowaniu tzw. prewspółczynnika.

Zasady odliczenia podatku naliczonego w takiej sytuacji reguluje art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. Stosownie do treści wymienionego przepisu, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz do celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

W wyroku NSA z dnia 18 października 2021 r., sygn. I FSK 330/18 uznano, że celem wprowadzenia art. 86 ust. 2a ustawy o VAT przez ustawodawcę było uwzględnienie zasady, że podatek naliczony od wydatków poniesionych przez podatnika nie może uprawniać do odliczenia w zakresie, w jakim dotyczy działalności, która ze względu na brak jej gospodarczego charakteru, nie należy do zakresu stosowania ustawy o podatku VAT. Przepis ten nakłada obowiązek określenia metody podziału kwot podatku naliczonego w przypadku, gdy nabywane przez podatnika towary i usługi są wykorzystywane zarówno (jednocześnie) do celów wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza – z wyjątkiem wykorzystania do celów osobistych, które pozostaje opodatkowane (zgodnie z art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT) – zaś przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe. Regulacja ta ma zatem zastosowanie wówczas, gdy dane towary i usługi są wykorzystywane jednocześnie do sprzedaży opodatkowanej jak i w celach aktywności, która znajduje się poza zakresem opodatkowania VAT.

Powyższy przepis reguluje zasady odliczania naliczonego podatku VAT w sytuacji, gdy Gmina nie jest w stanie przyporządkować poniesionych wydatków do działalności gospodarczej oraz czynności pozostałych.

Celem głównym Gminy jest odpłatne świadczenie usług w zakresie dostarczania wody na rzecz odbiorców zewnętrznych. Przebudowywana infrastruktura jedynie w niewielkim stopniu jest wykorzystywana na potrzeby funkcjonowania jednostek organizacyjnych Gminy oraz na cele przeciwpożarowe.

Gmina stoi na stanowisku, iż skoro wydatki inwestycyjne są związane z czynnościami opodatkowanymi oraz niepodlegającymi opodatkowaniu, to przysługuje jej prawo do częściowego odliczenia podatku VAT naliczonego, w wysokości ustalonej w oparciu o sposób określenia proporcji (prewspółczynnik).

Jak już wskazywano, Gmina uzyskała interpretację, w której Organ m.in potwierdził, że Gminie przysługuje prawo do odliczenia części podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki inwestycyjne i bieżące związane z infrastrukturą wodną, według udziału procentowego, w jakim przedmiotowa infrastruktura wykorzystywana jest/będzie do wykonywania działalności gospodarczej oraz uznano, że w takim przypadku prawidłowym będzie zastosowanie klucza odliczenia wyliczonego według udziału liczby metrów sześciennych wody dostarczonej do odbiorców zewnętrznych (czynności opodatkowane VAT) w liczbie metrów sześciennych wody dostarczonej ogółem (tj. do odbiorców zewnętrznych i odbiorców wewnętrznych).

W konsekwencji powyższego oraz w związku z posiadaną przez Gminę interpretacją indywidualną, Gmina wyraża stanowisko, że w odniesieniu do wydatków związanych z realizacją przedmiotowej inwestycji - budową sieci wodociągowych Linia w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu) przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim będzie ona wykorzystywana do czynności opodatkowanych VAT przy zastosowaniu rzeczywistego prewspółczynnika metrażowego ustalonego dla gospodarki wodnej, zgodnie z otrzymaną interpretacją indywidualną z dnia 18 października 2021 r.

Powyższe stanowisko potwierdza Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w interpretacji indywidualnej:

-z dnia 28 grudnia 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.609.2022.1.RMA w której uznał, że ,,Wskazali Państwo, że w interpretacji z 4 czerwca 2020 r. nr 0114-KDIP4-3.4012.269.2020.2.RK został potwierdzony sposób wyliczenia prewspółczynnika, tj. fakt, że podatek VAT naliczony związany z wydatkami w zakresie działalności wodno-kanalizacyjnej ustalany jest za pomocą rzeczywistego prewspółczynnika opartego na kryterium udziału rocznego obrotu z transakcji opodatkowanych z działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji, w całkowitym rocznym obrocie Gminy z działalności w zakresie wodociągów i kanalizacji (tj. zarówno transakcji zewnętrznych podlegających VAT, jak i potrzeb własnych niepodlegających VAT) i że ww. sposób wyliczenia jest najbardziej obiektywną i najbardziej rzetelną metodą wyodrębnienia wydatków dla celów rozliczenia podatku z zakresu działalności wodno-kanalizacyjnej prowadzonej przez Gminę. Z wniosku wynika ponadto, że infrastruktura wybudowana w ramach II etapu budowy kanalizacji w miejscowościach (…) zapewni dostęp do kanalizacji dla mieszkańców ww. miejscowości, jak i dla budynków użyteczności publicznej należących do Gminy. Nowo wybudowany odcinek sieci będzie zatem obsługiwał zarówno odbiorców zewnętrznych w ramach czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, jak i wewnętrznych, które to czynności traktowane są jako niepodlegające VAT. Tym samym mają Państwo prawo do odliczenia części podatku naliczonego od wydatków związanych z realizowaną inwestycją „(…)” przy uwzględnieniu współczynnika proporcji wyliczonej dla działalności wodno-kanalizacyjnej Gminy”;

-z dnia 23 marca 2022 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.903.2021.2.RG, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, iż „odnośnie wydatków ponoszonych w związku z realizacją ww. projektu, które będą wykorzystywane do celów prowadzonej działalności gospodarczej oraz do celów innych niż działalność gospodarcza, i nie będziecie Państwo mieli możliwości przypisania tych wydatków do działalności gospodarczej, Państwa Centrum Kultury będzie przysługiwało prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją ww. projektu w powyższym zakresie, na podstawie art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86 ust. 2a i następne ustawy oraz przepisów ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r.”;

-z dnia 16 marca 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.39.2021.2.APR, w której uznał, że „w odniesieniu do ponoszonych przez Gminę wydatków na termomodernizację budynku Urzędu Miejskiego, skoro towary i usługi nabyte w ramach realizacji ww. inwestycji Gmina będzie wykorzystywała zarówno do celów prowadzonej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy i Gmina nie będzie miała możliwości jednoznacznego przyporządkowania wydatków ponoszonych na realizację ww. inwestycji do celów prowadzonej działalności gospodarczej w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, Wnioskodawca w pierwszej kolejności będzie zobowiązany, na podstawie art. 86 ust. 2a ustawy, do obliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu współczynnika (proporcji) umożliwiającego odliczenie podatku naliczonego zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, przy uwzględnieniu przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r.”

-z dnia 08 maja 2020 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.196.2020.2.MH, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, iż „w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych przez Wnioskodawcę zarówno do działalności gospodarczej (opodatkowanej oraz zwolnionej), jak również do celów innych niż działalność gospodarcza (niepodlegających opodatkowaniu), a Wnioskodawca nie ma możliwości przypisania tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej, to wówczas Wnioskodawca do tych wydatków będzie zobowiązany do stosowania proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a i następne ustawy i przepisów ww. rozporządzenia w sprawie sposobu określenia proporcji”.

Gmina nie powinna dodatkowo stosować proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż poniesione wydatki nie są wykorzystywane do czynności zwolnionych.

Gminie będzie przysługiwało częściowe prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na budowę sieci wodociągowej - Linia w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu) za pomocą indywidualnego prewspółczynnika.

Gmina natomiast będzie miała prawo do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego od budowy sieci wodociągowej Linia ..., ponieważ poniesione wydatki w całości będą związane bezpośrednio z czynnościami opodatkowanymi. Na terenie budowanych sieci wodociągowej nie występują odbiorcy wewnętrzni, tj. jednostki organizacyjne Gminy. Ponadto celem głównym Gminy jest odpłatne świadczenie usług w zakresie dostawy wody do odbiorców zewnętrznych. Infrastruktura jedynie w niewielkim stopniu może zostanie (w razie zaistnienia potrzeby) wykorzystywana na cele przeciwpożarowe.

Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 01 marca 2023 r., sygnatura 0114-KDIP4-1.4012.3.2023.1.PS wynika, że „zapewnienie ochrony przeciwpożarowej należy do Państwa zadań własnych, obowiązek ten został na Państwa nałożony odrębnymi – wyżej wskazanymi – przepisami prawa, a czynności tych nie dokonują Państwo na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Nie prowadzą więc Państwo w tym zakresie działalności gospodarczej, a tym samym nie działają Państwo w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy w odniesieniu do tych czynności. Zatem stanowią one, tak jak Państwo wskazali we wniosku, czynności niepodlegające opodatkowaniu. Infrastruktura jaka powstanie w ramach Inwestycji, nie będzie wykorzystywana przez Państwa do świadczenia usług dostawy wody oraz odbioru ścieków na rzecz jednostek organizacyjnych oraz budynków Gminy. Z wniosku wynika ponadto, że możliwe, że zużycie wody na cele przeciwpożarowe w ogóle nie wystąpi. Przedmiotowa Inwestycja będzie służyć celom przeciwpożarowym jedynie sporadycznie, tzn. wyłącznie w przypadku wybuchu pożaru. Mając na uwadze powyższe należy przyjąć, że będzie Państwu przysługiwało pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z realizacją Zadania w zakresie Infrastruktury A, gdyż jej ewentualne wykorzystanie do czynności niepodlegających opodatkowaniu (w związku z celami przeciwpożarowymi) ma charakter losowy, a zatem może w ogóle nie wystąpić. Zatem w analizowanej sprawie nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące prewspółczynnika. Oznacza to, że w sytuacji, gdy woda zostanie wykorzystana przez Państwa lub Państwa jednostki do celów przeciwpożarowych (czynności niepodlegające opodatkowaniu), w zakresie Infrastruktury A nastąpi zmiana przeznaczenia. W konsekwencji konieczna będzie stosowna korekta odliczonego uprzednio podatku naliczonego – na zasadach określonych w art. 91 ustawy. W konsekwencji będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia całości podatku naliczonego od wydatków związanych z budową Infrastruktury A”.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z pewnymi zastrzeżeniami, które nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie. Podkreślić należy, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Zasada neutralności wymaga przyznania Gminie prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków inwestycyjnych w sytuacji gdy są one wykorzystywane do działalności opodatkowanej.

Gmina realizując inwestycję polegającą na budowie sieci wodociągowej Linia ..., działa jako podatnik VAT. Gmina będzie wykorzystywać ww. odcinki sieci wodociągowych do świadczenia usług dostawy wody, które będzie traktować jako czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Po zakończonej inwestycji Gmina nie dokona przekazania sieci wodociągowej żadnemu podmiotowi, będzie sama dalej administrowała sieciami, wystawiała faktury na sprzedaż wody i uiszczała należny podatek. Gmina będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od budowy sieci wodociągowej Linia ... w pełnej wysokości.

Powyższe potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

-z dnia 13 lutego 2024 r. sygn. 0112-KDIL1-1.4012.40.2024.1.EK, w której stwierdzono, że ,,Jak wynika z powołanych przepisów prawa, obniżenie podatku należnego o podatek naliczony na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku VAT w zakresie wydatków dotyczących infrastruktury wodociągowej zostały spełnione. Z okoliczności sprawy wynika jednoznacznie, że są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT, a wydatki ponoszone na Inwestycję w zakresie infrastruktury wodociągowej są związane wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. Jak bowiem wskazali Państwo we wniosku: „Efekty inwestycji w zakresie infrastruktury wodociągowej będą wykorzystywane wyłącznie do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (dostawa wody dla mieszkańców). Efekty inwestycji nie będą wykorzystywane do czynności zwolnionych z VAT, ani do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT – w szczególności do powstałej w ramach inwestycji sieci wodociągowej nie zostaną podłączone żadne jednostki organizacyjne Gminy, do sieci będą podłączani wyłącznie mieszkańcy”. Podsumowując mają Państwo prawo do odliczenia podatku VAT w całości w związku z realizacją zadania pn.: „(…)” w zakresie wydatków dotyczących infrastruktury wodociągowej. Prawo to przysługuje Państwu pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wynikających z treści art. 88 ustawy”,

-z dnia 21 września 2023 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.459.2023.1.KAK gdzie stwierdzono, że ,,Gmina funkcjonuje jako przedsiębiorstwo wodociągowo - kanalizacyjne i jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z odbiorcami świadczy usługi odprowadzania (odbioru) ścieków. Z tytułu realizacji ww. umów będziecie Państwo wystawiali na rzecz odbiorców faktury VAT i rozliczali podatek należny. Przedmiotowa inwestycja będzie służyła zbiorowemu odprowadzeniu ścieków wyłącznie od gospodarstw domowych czyli odbiorców indywidualnych. Efekty inwestycji będą wykorzystywane przez Gminę wyłącznie do działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Jak wynika z powołanych przepisów prawa, obniżenie podatku należnego o podatek naliczony na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku VAT od realizowanej inwestycji zostaną spełnione. Z okoliczności sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT, a wydatki związane są z inwestycją, która wykorzystywana będzie przez Państwa wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Zatem będzie przysługiwało Państwu pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z inwestycją pn. „…”,

-z dnia 24 listopada 2022 r. sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.765.2022.1.AM, w której uznano, że „Gmina, będąca zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT, planuje w 2022 r. zrealizować inwestycję pn. „…”. Inwestycja będzie zrealizowana w całości ze środków własnych Gminy, a nabyty w ramach ww. zadania inwestycyjnego majątek stanowić będzie Państwa własność. Ww. majątek wykorzystywany będzie przez Państwa wyłącznie w związku ze świadczeniem odpłatnych usług odprowadzania ścieków od Odbiorców zewnętrznych, tj. nie będzie w żadnym zakresie wykorzystywany w związku z odprowadzaniem ścieków od Odbiorców wewnętrznych. Wydatki inwestycyjne, jak również wszelkie wydatki związane z bieżącym utrzymaniem przedmiotowego majątku zostaną każdorazowo dokumentowane wystawianymi przez dostawców/wykonawców na Państwa fakturami VAT, na których Gmina oznaczona będzie jako nabywca przedmiotowych towarów i usług. W omawianej sprawie ww. warunek określony w art. 86 ust. 1 ustawy uprawniający do odliczenia podatku VAT zostanie spełniony, ponieważ – jak wynika z okoliczności sprawy – przedmiotowy majątek będzie wykorzystywany wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (tj. świadczenia usług odprowadzania ścieków wyłącznie na rzecz odbiorców zewnętrznych). Zatem będzie przysługiwało Państwu pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków inwestycyjnych i wydatków bieżących poniesionych na ww. Inwestycję z uwagi na spełnienie pozytywnych przesłanek warunkujących to prawo. Jednocześnie mogą Państwo zrealizować prawo do odliczenia VAT naliczonego pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy”;

-z dnia 21 września 2021 r. sygn. 0111-KDIB3-2.4012.566.2021.1.DK, w której wskazano, że „nowo wybudowany odcinek kanalizacyjny nie będzie obsługiwał żadnych jednostek Gminy ani budynków użyteczności publicznej. Do powstałej infrastruktury będzie podłączonych jedynie 5 budynków mieszkalnych. Z wszystkimi podmiotami zostaną zawarte umowy cywilnoprawne, a odbiór ścieków będzie opodatkowany podatkiem VAT i udokumentowany fakturami. Reasumując, w związku z wykorzystaniem przez Gminę powstałej infrastruktury wyłącznie do celów odpłatnego świadczenia usług w zakresie odbioru ścieków, Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT w pełnej wysokości w związku z realizacją inwestycji pn. „(…)” na terenie miejscowości X. Zaznaczenia wymaga, że Wnioskodawca będzie mógł zrealizować prawo do odliczenia VAT naliczonego, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy”,

-z dnia 06 grudnia 2021 r. sygn. 0114-KDIP4-2.4012.775.2021.1.MC, gdzie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że ,,rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W opisanej sprawie przesłanka, o której mowa w art. 86 ust. 1 ustawy zostanie spełniona. Jak wskazano we wniosku, towary i usługi, które będą zakupione w związku z realizacją projektu (zadania) będą wykorzystywane przez Gminę wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanym podatkiem VAT (dostarczanie wody mieszkańcom oraz firmom na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych). Jednocześnie, realizowane zadanie nie przewiduje przyłączenia do nowo wybudowanego odcinka sieci wodociągowej budynków jednostek organizacyjnych gminy. Ponadto, Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT”.

Pełne odliczenie przysługuje Gminie od wydatków dotyczących ....

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z art. 87 ust. 1 ustawy wynika, że:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych podatkiem VAT.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części przysługuje podatnikowi, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.

Wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte w art. 86 ust. 2a i następne ustawy.

Stosownie do art. 86 ust. 2a ustawy:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2d ustawy:

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2h ustawy:

Jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy:

Na podstawie delegacji zawartej w ww. przepisie zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej „rozporządzeniem z dnia 17 grudnia 2015 r.”

Zgodnie z § 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r.:

Podatnikami, do których odnoszą się przepisy zawarte w rozporządzeniu, są jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

Zgodnie z § 2 pkt 8 ww. rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r.:

W myśl § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r.:

Oznacza to, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie będzie ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostek samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko będą ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla poszczególnych jednostek organizacyjnych.

Powołany wyżej przepis art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, w jaki sposób obliczać kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy.

W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. Towarzyszą one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą.

Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach, o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT.

Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy – przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy, czy nieodpłatną działalność statutową.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały zdefiniowane w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy:

Organy władzy mają na gruncie podatku od towarów i usług szczególny status, wynikający z art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.):

W świetle art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Z wniosku wynika, że Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W dniu 1 stycznia 2017 r. doszło do scentralizowania rozliczeń VAT Gminy i jej jednostek budżetowych. W ramach prowadzonej działalności w zakresie dostarczania wody Gmina wykonuje, na podstawie umów cywilnoprawnych, odpłatne czynności w zakresie zaopatrzenia w wodę na rzecz podmiotów zewnętrznych, tj. mieszkańców Gminy oraz działających na jej terenie przedsiębiorstw, którzy są obciążani kosztami zużycia wody na podstawie wystawianych przez Gminę faktur VAT oraz wykonuje czynności w zakresie zaopatrzenia w wodę w szczególności na rzecz jednostek organizacyjnych i innych obiektów gminnych (czynności „wewnętrzne” Gminy, niepodlegające VAT). Gmina dokonuje obciążenia jednostek organizacyjnych na podstawie not księgowych z tytułu dostawy wody.

Obecnie w latach 2024-2025 Gmina realizuje zadanie „...”. Celem inwestycji jest budowa indywidualnych oczyszczalni ścieków oraz budowa sieci wodociągowej w miejscowościach ....

Przedmiotem niniejszego wniosku jest zapytanie dotyczące możliwości odliczenia podatku VAT w zakresie wydatków dotyczących budowy sieci wodociągowej w miejscowości .... Inwestycja obejmuje wykonanie rozbudowy istniejącej sieci głównej. Zadanie polega na budowie sieci bez przyłączy, na następujących odcinkach: Linia w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu) , .... Wydatki inwestycyjne są bezpośrednio i wyłącznie związane z budową sieci wodociągowych i będą wykorzystywane wyłącznie w gospodarce wodnej.

Realizowana inwestycja - budowa sieci wodociągowych służy czynnościom:

1)Linia w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu) – opodatkowanym i niepodlegającym VAT (w przyszłości będą podłączeni mieszkańcy i budynki użyteczności publicznej: Urząd Gminy, budynek wielofunkcyjny),

2)Linia … – opodatkowanym (w przyszłości zostaną podłączeni tylko mieszkańcy),

3)Linia … - opodatkowanym (w przyszłości zostaną podłączeni tylko mieszkańcy i Gminne Centrum Kultury w …),

4)Linia … – opodatkowanym (w przyszłości zostaną podłączeni tylko mieszkańcy.

Gmina będzie w stanie dokonać - na podstawie wystawianych faktur - przyporządkowania ponoszonych wydatków do poszczególnych odcinków budowanych sieci wodociągowych, natomiast Gmina nie będzie w stanie dokonać bezpośredniego przyporządkowania ponoszonych wydatków związanych z budową sieci wodociągowych do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem).

Infrastrukturą wodociągową na terenie Gminy zarządza Gmina. Gmina zawiera umowy cywilnoprawne z odbiorcami zewnętrznymi (m.in. mieszkańcami Gminy, lokalnymi przedsiębiorcami, różnego rodzaju instytucjami) na dostawę wody, a także wystawia z tego tytułu faktury VAT.

Realizowane przez Gminę odpłatne czynności, polegające na dostawie wody, wykonywane na rzecz podmiotów trzecich (na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych), stanowią odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Gmina, jako właściciel istniejącej sieci wodociągowej, wykorzystuje ją do własnej działalności gospodarczej – świadczenia odpłatnych usług. Gmina wykazuje na podstawie wystawionych faktur (odbiorcom zewnętrznym) w plikach JPK i odprowadza z tego tytułu podatek VAT należny. Gmina wykonuje czynności cywilnoprawne i w tym zakresie jest podatnikiem podatku VAT, stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Jak wyżej wskazano, odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z czynnościami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza tym samym możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych podatkiem VAT.

Podatnik w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności ma obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji.

Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, podatnikowi, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej, brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do podatku naliczonego związanego z zakupem towarów i usług wykorzystywanych wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych z opodatkowania oraz niepodlegających temu podatkowi.

Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy należy wskazać, że w odniesieniu wydatków związanych z budową sieci wodociągowej ..., które – jak Państwo wskazali - będą wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT (w przyszłości będą podłączeni mieszkańcy i Gminne Centrum Kultury w …), zostaną spełnione warunki uprawniające do pełnego odliczenia podatku naliczonego.

Wobec powyższego, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, przysługuje Państwu pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków dotyczących budowy sieci wodociągowej ..., które będą wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych. Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wynikających z treści art. 88 ustawy.

Natomiast, odnosząc się do wydatków związanych z budową Linii w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu), wskazali Państwo, że w tym zakresie realizowana inwestycja - budowa sieci wodociągowych służy czynnościom opodatkowanym i niepodlegającym VAT (w przyszłości będą podłączeni mieszkańcy i budynki użyteczności publicznej: Urząd Gminy, budynek wielofunkcyjny). Gmina nie będzie w stanie dokonać bezpośredniego przyporządkowania ponoszonych wydatków związanych z budową sieci wodociągowych do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). Wobec powyższego, od ww. wydatków przysługuje Państwu prawo do odliczenia części podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zw. z art. 86 ust. 2a i następne ustawy o VAT.

Jak wynika z wyżej cytowanego przepisu art. 86 ust. 2a ustawy, sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Z uwagi na różnorodność i bogactwo życia gospodarczego wybór sposobu, według którego dokonuje się tego proporcjonalnego przypisania, należy do podatnika. Przepisy ustawowe wymagają jedynie, aby odpowiadał on najbardziej specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Będzie to spełnione, jeśli sposób ten:

• zapewni dokonanie odliczenia podatku naliczonego wyłącznie w części przypadającej na działalność gospodarczą (co do zasady dotyczącej czynności opodatkowanych VAT) oraz
• obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą oraz na cele inne (z wyjątkiem celów prywatnych) – gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Sposób określenia proporcji, jak wyżej wskazano, powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Oznacza to, że podatnik jest zobowiązany do wyodrębnienia takiej części podatku naliczonego, którą można przypisać prowadzonej działalności gospodarczej. Warto nadmienić, że zastosowane przez podatnika metody, czy też sposoby, na podstawie których podatnik ten dokona wydzielenia odpowiedniej kwoty podatku naliczonego, muszą odpowiadać wartościom faktycznym i rzeczywistym. Ciężar rzetelnego ustalenia, jaka część podatku naliczonego związana jest z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka część wykorzystywana jest dla potrzeb innych niż prowadzona działalność gospodarcza, spoczywa zawsze na podatniku.

Przy czym, korzystając z delegacji ustawowej zawartej w art. 86 ust. 22 ustawy, Minister Finansów, w cyt. wyżej rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 r., określił dla jednostek samorządu terytorialnego, w tym dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanych przez te jednostki działalności i dokonywanych przez nie nabyć.

Ustawodawca na mocy art. 86 ust. 2h ustawy, daje podatnikom możliwość zastosowania innego sposobu określenia proporcji niż wskazują przepisy art. 86 ust. 22 ustawy o VAT, jednak tylko w sytuacji, gdy wybrany sposób jest bardziej reprezentatywny. Zatem podatnik może zastosować inną metodę tylko i wyłącznie, gdy wybrana przez niego metoda jest bardziej reprezentatywna i tym samym najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej działalności.

Wskazali Państwo, że odliczenia podatku VAT w zakresie gospodarki wodnej Gmina dokonuje według indywidualnego prewspółczynnika. W 2021 r. Gmina wystąpiła z wnioskiem o interpretację indywidualną w zakresie możliwości stosowania indywidualnego prewspółczynnika przy odliczeniach i korektach wieloletnich podatku naliczonego związanego z infrastrukturą wodociągową. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 18 października 2021 r. wydał interpretację indywidualną o sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.800.2021.1.KK, w której uznano za prawidłowe stanowisko Gminy. Metodą, jaką zaproponowała Gmina we wniosku o interpretację do wyliczenia indywidualnego prewspółczynnika, jest metoda oparta na kryterium faktycznej ilości dostarczonej wody (ilość wody zużytej w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT, w sumie ilości wody dostarczanej w ramach ogółu wszystkich transakcji/zużyć). Obecnie Gmina korzysta z prawa do odliczenia podatku VAT w odniesieniu do zakupów towarów i usług wykorzystywanych przez Gminę w prowadzonej działalności w zakresie zbiorowego dostarczania wody, stosując indywidualny sposób określenia proporcji przy pomocy klucza metrażowego. Wskazali Państwo, że powyższy sposób wyliczenia (prewspółczynnika) jest najbardziej obiektywną i najbardziej rzetelną metodą wyodrębnienia wydatków dla celów rozliczenia podatku z zakresu działalności wodociągowej.

Mając zatem na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że od wydatków związanych z budową Linii w miejscowości ... (jedna nitka wodociągu), które będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych i niepodlegających będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia części podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 1 w zw. 86 ust. 2a i następne ustawy. Odliczenia będą Państwo mogli dokonać według indywidualnego prewspółczynnika metrażowego, który był przedmiotem oceny w wydanej dla Państwa interpretacji indywidualnej nr 0113-KDIPT1-3.4012.800.2021.1.KK - przy czym stosowanie tej metody jest możliwe, o ile warunki wskazane w ww. interpretacji będą spełnione.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wynikających z treści art. 88 ustawy.

Tym samym stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydając interpretację przyjęto jako element opisu sprawy wskazaną przez Państwa okoliczność, że odliczenia podatku VAT w zakresie gospodarki wodnej Gmina dokonuje według indywidualnego prewspółczynnika, wyliczonego z zastosowaniem metody opartej na kryterium faktycznej ilości dostarczonej wody (ilość wody zużytej w ramach transakcji zewnętrznych podlegających VAT, w sumie ilości wody dostarczanej w ramach ogółu wszystkich transakcji/zużyć), która była przedmiotem wydanej dla Państwa interpretacji indywidualnej nr 0113-KDIPT1-3.4012.800.2021.1.KK z 18 października 2021 r. W niniejszej interpretacji nie dokonano analizy w tym zakresie.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z  art.  14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W  związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swoją aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że ta interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych wskazać należy, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i należy je traktować indywidualnie.

Końcowo należy zauważyć, iż zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, wyczerpujący opis stanu faktycznego winien wynikać z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, a nie z załączonych do niego dokumentów, w związku z czym nie były one przedmiotem merytorycznej analizy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

·Stosownie do art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).