Prawa do częściowego odliczenia podatku VAT, wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją zadania.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 26 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do częściowego odliczenia podatku VAT, wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją zadania – (…).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina jest czynnym podatnikiem podatku VAT (...).

Z dniem 1 stycznia 2017 r. Gmina podjęła łączne (scentralizowane) rozliczenia VAT wraz ze wszystkimi swoimi jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi, jednocześnie dokonała wstecznej centralizacji rozliczeń podatku VAT począwszy od 1 stycznia 2011 r. Oznacza to, że jedynym czynnym podatnikiem VAT jest Gmina, a jej rozliczenia VAT obejmują wszystkie transakcje sprzedaży i zakupu realizowane przez wszystkie jednostki organizacyjne Gminy. Jednostki te nie przestały istnieć - zmienił się natomiast ich status na gruncie VAT, gdyż przestały one być traktowane jako odrębni od Gminy podatnicy VAT, lecz z punktu widzenia VAT stały się częścią jednego podatnika - tj. Gminy.

Gmina, jako jednostka samorządu terytorialnego wykonuje zadania z zakresu transportu zbiorowego i dróg publicznych za pośrednictwem swojej jednostki budżetowej tj. A.

A. jako jednostka budżetowa realizująca zadania polegające m.in. na organizacji lokalnego transportu zbiorowego - autobusowego oraz tramwajowego, świadczy usługi komunikacji miejskiej i uzyskuje wpływy ze sprzedaży biletów. Sprzedaż biletów jest opodatkowana stawką VAT 8%.

A. nie dokonuje sprzedaży ani nieodpłatnego wydania biletów komunikacji miejskiej na rzecz jednostek organizacyjnych Gminy objętych centralizacją.

Gmina realizując projekt ,,(...)’’ pełni funkcję organizatora lokalnego transportu zbiorowego oraz prowadzi działalność gospodarczą.

W dniu ... 2021 r. Gmina podpisała umowę na wykonanie robót budowlanych całościowo służących rozbudowie linii tramwajowych w B., na które uzyskała stosowne pozwolenia - Decyzje A.:

1) Dla linii tramwajowych - (...) wydaną przez Prezydenta (...) w dniu 16 marca 2017 r. (znak: (...)) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn.: (...).

2) (...)

Celem inwestycji komunikacyjnej jest uruchomienie nowych linii tramwajowych poprzez budowę pełnej infrastruktury tramwajowej łączącej Osiedle C. z D. i E., co wiązało się z koniecznością kompleksowej przebudowy pasa drogowego na długości ponad (...) km, aby wkomponować torowiska w istniejącą infrastrukturę miejską, w ulice i skrzyżowania oraz sąsiadujące zagospodarowanie.

Z uwagi na pozyskanie funduszy unijnych z różnych źródeł, umowa o kompleksowe roboty budowlane (dalej: Kontrakt pn.: ,,(...)’’ została podzielona na źródła finansowania, a środki na realizację pochodzą z:

• Programu 1.;
• Programu 2.;
• Programu 3.

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dla Gminy dotyczy zadania 2 projektu pod nazwą: ,,(...)’’.

Projekt składa się z 2 zadań:

Zadanie 1. Przebudowa ul. (....) na odcinku od skrzyżowania z (...).

Zadanie 2. Budowa i przebudowa oświetlenia na energooszczędne w ramach realizacji projektu ,,(...)’’.

Umowa o dofinansowanie projektu podpisana została w dniu ... 2017 r.

Cel szczegółowy projektu to: ,,(...)’’.

Zakres robót dotyczących rozbudowy linii tramwajowych obejmował kompleksową budowę infrastruktury, torowiska i trakcji tramwajowej wraz z zasilaniem oraz przebudową istniejącej infrastruktury technicznej, w tym układu drogowego i zagospodarowania terenu wraz z oświetleniem wymaganym dla dróg i terenów miejskich.

W związku z wkomponowaniem torowiska w istniejące ulice niezbędne było jednoczesne zapewnienie właściwego oświetlenia zmienionych przebudową dróg oraz ciągów pieszych i rowerowych, które zagwarantuje bezpieczeństwo wszystkim użytkownikom.

Przebudowa i budowa oświetlenia ulicznego jako elementu pasa drogowego wynikała z budowy nowych linii i związana była z niezbędnymi przebudowami dróg i skrzyżowań oraz zmianami wymuszonymi podczas procesu projektowania linii tramwajowych w istniejącym układzie komunikacyjnym i zagospodarowaniu terenów.

Tym samym, nabywane w ramach kontraktu towary i usługi dotyczące przebudowy oświetlenia były nierozerwalnie związane z wydatkami ponoszonymi na rozbudowę linii tramwajowych. Realizacja inwestycji w zakresie rozbudowy samej linii tramwajowej nie byłaby możliwa bez przebudowy oświetlenia. Z kolei przebudowa przedmiotowej infrastruktury technicznej nie miałaby miejsca, gdyby nie realizacja całości przedsięwzięcia. Budowa w powyższym zakresie była niezbędna do powstania nowej sieci tramwajowej oraz świadczenia usług komunikacji miejskiej.

Budowa i przebudowa oświetlenia determinuje prawidłowe wykonanie całej inwestycji i funkcjonowanie infrastruktury tramwajowej. Wydatki ponoszone w tej części były nierozerwalnie związane z wydatkami ponoszonymi na rozbudowę linii tramwajowych.

Wszelkie zakontraktowane roboty i działania podejmowane w ramach rozbudowy linii tramwajowych w (...) były niezbędne do tego, żeby świadczyć usługi komunikacji miejskiej profesjonalnie i bezpiecznie dla pasażerów. Między robotami związanymi z budową różnych elementów a budową infrastruktury tramwajowej istniał zatem związek bezpośredni (np. przebudowa dróg pod torowisko) lub wynikowy (przebudowa oświetlenia związana z przebudową dróg), gdyż z technologicznego punktu widzenia budowa i przebudowa oświetlenia była niezbędna dla budowy torowiska.

Wydatki wskazane w zadaniu drugim pozostają w ścisłej korelacji z infrastrukturą służącą czynnościom opodatkowanym i były niezbędne do powstania i osiągnięcia kompleksowego celu inwestycji - rozbudowy linii tramwajowych w (...).

Data rozpoczęcia realizacji projektu: (...) r.

Data rozpoczęcia rzeczowej realizacji projektu: (...) r.

Data finansowego zakończenia projektu: (...) r.

Całkowita wartość projektu: (...) zł

Wydatki kwalifikowalne: (...) zł

Dofinansowanie: (...) zł (… % wydatków kwalifikowalnych)

Faktury były wystawiane na Gminę odrębnie dla każdego zadania.

Pytanie

Czy Gmina ma prawo do częściowego odliczenia podatku VAT, wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją zadania nr 2 projektu – budowa i przebudowa oświetlenia na energooszczędne w ramach projektu „(...)”, stosując odliczanie częściowe proporcją określoną dla jednostki wykorzystującej inwestycję?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Gminy budowa i przebudowa oświetlenia na energooszczędne w ramach projektu, w związku z realizacją inwestycji „(...)’’, służy Gminie do celów mieszanych, tj. zarówno do celów działalności gospodarczej (sprzedaż biletów komunikacji miejskiej, najmu powierzchni reklamowej na wiatach przystankowych), jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (zadania własne gminy).

Gmina realizuje przypisane jej zadania w ramach projektu za pomocą jednostki budżetowej A. Faktury zakupu wystawiane były na Gminę. A. świadczy na rzecz ludności usługę komunikacji miejskiej w zakresie transportu zbiorowego, prowadzi sprzedaż biletów, nie dokonuje sprzedaży ani nieodpłatnego wydania biletów komunikacji miejskiej na rzecz jednostek organizacyjnych Gminy objętych centralizacją.

A. wykorzystuje powstałą infrastrukturę do świadczenia usług transportu miejskiego pasażerów (autobus, tramwaj), a także usług reklamowych, które stosownie do treści art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 t. j. - dalej VATU) opodatkowane są podatkiem od towarów i usług.

Budowa i przebudowa oświetlenia i udostępnienie go mieszkańcom to przedsięwzięcie mieszczące się zarówno w sferze działalności gospodarczej jak i w sferze działań publicznoprawnych mających na celu zaspokojenie potrzeb wspólnoty. Nakłady poniesione w związku z realizacją projektu służą pośrednio zarówno do celów działalności gospodarczej Gminy opodatkowanej podatkiem VAT oraz niepodlegającej opodatkowaniu VAT. Z uwagi na to, że budowa i przebudowa oświetlenia zalicza się do zadań własnych, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 609 t.j.), Gminie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w związku z realizacją inwestycji tylko i wyłącznie w części dotyczącej wykorzystywania infrastruktury do czynności opodatkowanych (prowadzonej działalności gospodarczej), ale nie przysługuje w części wykorzystywania infrastruktury do zadań własnych.

Zdaniem Gminy realizacja zadań własnych Gminy może odbywać się także w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Budowa i przebudowa oświetlenia w zamiarze Gminy jest przeznaczona do celów działalności gospodarczej w rozumieniu VAT, a także do użytku publicznego. Gmina posiada częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu realizacji budowy energooszczędnego oświetlenia jako niezbędnej i nierozerwalnej z technologicznego punktu widzenia infrastruktury towarzyszącej w związku z budową torowiska i przebudową układu drogowego. Gmina nie poniosłaby wydatków na przebudowę oświetlenia, gdyby nie było to konieczne dla osiągnięcia kompleksowego celu inwestycji. Zdaniem Gminy powstała infrastruktura ma wpływ na sprzedaż opodatkowaną oraz zaspokaja potrzeby mieszkańców.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Zgodnie z wydaną dla Gminy interpretacją indywidualną nr (...) z ... 2017 r. Gmina ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego stosując proporcje jednostki wykorzystującej inwestycję.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 VATU, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 7 ust. 1 VATU, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 VATU, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 VATU nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 VATU w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 90 ust. 1 VATU w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Stosownie do art. 86 ust. 2a VATU w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5- w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej "sposobem określenia proporcji". Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Zgodnie z art. 86 ust. 22. VATU Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego. Podsumowując: Gmina jest czynnym podatnikiem podatku VAT, prowadzi działalność gospodarczą.

Dokonuje sprzedaży opodatkowanej biletów komunikacji miejskiej. Powstała w ramach realizacji kompleksowej inwestycji infrastruktura w postaci energooszczędnego oświetlenia zaspokaja potrzeby mieszkańców, ale jednocześnie ma wpływ na podniesienie atrakcyjności komunikacji miejskiej i sprzedaż opodatkowaną biletów.

W przypadku, gdy nabywane towary i usługi, wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, Gmina ma możliwość wyliczenia podatku VAT naliczonego do odliczenia przy zastosowaniu proporcji umożliwiającej odliczenie podatku naliczonego w wysokości najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej działalności i dokonywanych przez nich nabyć.

W celu obliczenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu Gmina może stosować zasady określone w art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86 ust. 2a i nast. VATU oraz przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2021 r. poz. 999).

Gmina ma prawo do częściowego odliczenia podatku VAT naliczonego stosując proporcję wyliczoną dla jednostki wykorzystującej infrastrukturę oświetleniową tj. A.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”. W myśl tego przepisu:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Pojęcie „podatnik” zostało zdefiniowane w art. 15 ust. 1 ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Organy władzy mają na gruncie podatku od towarów i usług szczególny status, wynikający z art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11 grudnia 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem:

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań, oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności:

• czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników,
• czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Z art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Ta zasada wyklucza możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu VAT. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych podatkiem VAT.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowoprawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku.

Wyrażoną w art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte m.in. w art. 86 ust. 2a ustawy, zgodnie z którym:

Zgodnie z art. 86 ust. 2b ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2c ustawy:

Stosownie do art. 86 ust. 2d ustawy:

Za art. 86 ust. 2g ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy:

Stosownie do art. 86 ust. 22 ustawy:

Na podstawie powyższej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej rozporządzeniem.

Na mocy § 1 rozporządzenia:

Podatnikami, do których odnoszą się przepisy zawarte w rozporządzeniu, są jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

Zgodnie z § 2 pkt 8 rozporządzenia:

W myśl § 3 ust. 1 rozporządzenia:

Oznacza to, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie będzie ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostek samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko będą ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla poszczególnych jednostek organizacyjnych.

W kolejnych ustępach § 3 rozporządzenia przedstawione zostały wzory, według których należy obliczać sposoby określenia proporcji dla poszczególnych jednostek organizacyjnych.

Powołany wyżej przepis art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy.

W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. Towarzyszą one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą.

Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach, o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT.

Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy – przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy, czy nieodpłatną działalność statutową.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego podatnik powinien w pierwszej kolejności przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością niepodlegającą opodatkowaniu lub zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy oraz (w przypadku wystąpienia także czynności zwolnionych od podatku) w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy.

Ustawodawca nie precyzuje, w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością gospodarczą podmiotu, musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Warunek zachowania związku zakupów z działalnością opodatkowaną jest również akcentowany w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z 6 kwietnia 1995 r. (w sprawie C-4/94, BLP Group plc v. Commissioners of Customs & Excise) TSUE stwierdził, że powstanie prawa do odliczenia podatku jest uzależnione od bezpośredniego i niezwłocznego związku z transakcjami opodatkowanymi (ang. direct and immediate link with the taxable transactions). Także w wyroku z 8 czerwca 2000 r. (w sprawie C-98/98, Commissioners of Customs and Excise a Midland Bank plc), TSUE nie miał wątpliwości, że artykuł 2 Pierwszej Dyrektywy i artykuł 17 ust. 2, 3 i 5 Szóstej Dyrektywy w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych należy interpretować w taki sposób, aby warunkiem odliczenia przez podatnika VAT oraz podstawą do ustalenia zakresu tego prawa było zasadniczo istnienie bezpośredniego związku pomiędzy daną transakcją nabycia a daną transakcją (lub transakcjami) sprzedaży, uprawniającymi do dokonania odliczenia. Podobnie w wyroku z 13 marca 2014 r. w sprawie C-204/13 Heinz Malburg TSUE wskazał, że aby można było przyznać podatnikowi prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT i określić zakres tego prawa, zasadniczo konieczne jest istnienie bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku a jedną lub kilkoma transakcjami objętymi podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia.

Ponadto, Trybunał w wyroku z dnia 13 marca 2008 r. w sprawie C-437/06 Securenta przesądził, że w sytuacji gdy podatnik wykonuje działalność gospodarczą i działalność niemającą charakteru gospodarczego, prawo do odliczenia z tytułu ewentualnych wydatków jest dopuszczalne jedynie w zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności gospodarczej podatnika.

A zatem uprawnienie do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie wynika z każdego rodzaju powiązania pośredniego przy dokonywaniu świadczeń opodatkowanych. Uprawnienie to może dawać dopiero oczywistość oraz bezpośredniość tego powiązania zakupionych towarów i usług z dokonywaną przez podatnika sprzedażą opodatkowaną.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że są czynnym podatnikiem podatku VAT.

Zrealizowali Państwo projekt ,, (...)’’. Celem inwestycji komunikacyjnej jest uruchomienie nowych linii tramwajowych poprzez budowę pełnej infrastruktury tramwajowej łączącej Osiedle C. z D. i E., co wiązało się z koniecznością kompleksowej przebudowy pasa drogowego na długości ponad (...) km, aby wkomponować torowiska w istniejącą infrastrukturę miejską, w ulice i skrzyżowania oraz sąsiadujące zagospodarowanie.

Projekt składa się z 2 zadań (wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dla Państwa dotyczy zadania 2 projektu pod nazwą: ,,(...)’’):

Zadanie 1. Przebudowa ul. (....) na odcinku od skrzyżowania z (...).

Zadanie 2. Budowa i przebudowa oświetlenia na energooszczędne w ramach realizacji projektu ,,(...)’’.

Cel szczegółowy projektu to: ,,(...)’’.

Zakres robót dotyczących rozbudowy linii tramwajowych obejmował kompleksową budowę infrastruktury, torowiska i trakcji tramwajowej wraz z zasilaniem oraz przebudową istniejącej infrastruktury technicznej, w tym układu drogowego i zagospodarowania terenu wraz z oświetleniem wymaganym dla dróg i terenów miejskich.

W związku z wkomponowaniem torowiska w istniejące ulice niezbędne było jednoczesne zapewnienie właściwego oświetlenia zmienionych przebudową dróg oraz ciągów pieszych i rowerowych, które zagwarantuje bezpieczeństwo wszystkim użytkownikom.

Przebudowa i budowa oświetlenia ulicznego jako elementu pasa drogowego wynikała z budowy nowych linii i związana była z niezbędnymi przebudowami dróg i skrzyżowań oraz zmianami wymuszonymi podczas procesu projektowania linii tramwajowych w istniejącym układzie komunikacyjnym i zagospodarowaniu terenów.

Faktury były wystawiane na Gminę odrębnie dla każdego zadania.

Państwa wątpliwości dotyczą prawo do częściowego odliczenia podatku VAT, wynikającego z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją zadania – budowa i przebudowa oświetlenia na energooszczędne.

Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Jak wynika z art. 9 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym

Z całości unormowań ustawy o samorządzie gminnym, szczególnie przepisów przywołanych powyżej, wynika, że w działalności gminy należy wyróżnić wykonywanie działań publicznych i – wykraczającą poza te działania – działalność gospodarczą.

W analizie przedstawionego przez Państwa zagadnienia zastosowanie znajdą m.in. przepisy ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 320 ze zm.).

Zgodnie z art. 1 ustawy o drogach publicznych:

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:

W myśl art. 2a ust. 2 ustawy o drogach publicznych:

Jak wynika z art. 7 ustawy o drogach publicznych:

Stosownie do art. 19 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:

W myśl art. 19 ust. 2 pkt 4 ustawy o drogach publicznych:

Jak wynika z art. 20 pkt 4 ustawy o drogach publicznych:

Z powyższych przepisów wynika, że działania zarządców dróg mieszczą się w zakresie czynności o charakterze publicznoprawnym i wynikają z wykonywania przez te jednostki władztwa publicznoprawnego.

Zadania własne gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz określa ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 266 ze zm.).

W myśl art. 18 ust. 1 pkt 3 Prawa energetycznego:

Jak wynika z art. 3 pkt 22 Prawa energetycznego:

Z powyższego jednoznacznie wynika, że zapewnienie wspólnocie oświetlenia ulicznego – w tym jego utrzymanie, modernizacja i konserwacja – jest realizacją zadania własnego gminy. Nie ulega wątpliwości, że oświetlenie uliczne służy przede wszystkim zaspokajaniu potrzeb zbiorowych wspólnoty. Finansując Państwo przebudowę i budowę oświetlenia ulicznego, nie występują w charakterze podatnika VAT, a poniesione w związku z zakupem, wyminą, a także utrzymaniem, modernizacją i konserwacją lamp oświetleniowych wydatki nie są związane z wykonywaniem przez Państwa czynności opodatkowanych.

Takiego związku przyczynowo-skutkowego, nawet o charakterze pośrednim, nie można upatrywać w tym, że Państwo za pomocą A. (jednostki budżetowej) z tutułu organizacji lokalnego transportu zbiorowego - autobusowego oraz tramwajowego, świadczą usługi komunikacji miejskiej i uzyskują wpływy ze sprzedaży biletów (sprzedaż biletów jest opodatkowana stawką VAT 8%). Wskazują Państwo, że nabywane w ramach kontraktu towary i usługi dotyczące przebudowy oświetlenia były nierozerwalnie związane z wydatkami ponoszonymi na rozbudowę linii tramwajowych. Realizacja inwestycji w zakresie rozbudowy samej linii tramwajowej nie byłaby możliwa bez przebudowy oświetlenia. Z kolei przebudowa przedmiotowej infrastruktury technicznej nie miałaby miejsca, gdyby nie realizacja całości przedsięwzięcia. Budowa w powyższym zakresie była niezbędna do powstania nowej sieci tramwajowej oraz świadczenia usług komunikacji miejskiej.

Jednak jeżeli określone wydatki mają bezpośredni związek z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu, to ewentualne doszukiwanie się pośredniego wpływu tych czynności na działalność opodatkowaną nie może prowadzić do zmiany ich kwalifikacji z punktu widzenia możliwości zastosowania odliczenia. Taki związek jest bowiem zbyt nieuchwytny i marginalny w porównaniu do wyraźnego związku tych wydatków z czynnościami niepodlegającymi VAT.

Ponadto podkreślenia wymagają okoliczności przedstawione we wniosku, tj. realizują Państwo projekt ,,(...)’’. Projekt składa się z 2 zadań: Zadanie 1. Przebudowa ul. (....) na odcinku od skrzyżowania z (...) oraz Zadanie 2. Budowa i przebudowa oświetlenia na energooszczędne w ramach realizacji projektu ,,(...)’’. Faktury były wystawiane na Gminę odrębnie dla każdego zadania. Ponadto w ramach zadania 2 wyodrębniają Państwo wydatki na budowę i przebudowę oświetlenia na energooszczędne (tego dotyczy Państwa pytanie).

Dowodzi to tym samym, że wymiana oświetlenia – pomimo, że realizowana łącznie z budową linii tramwajowej - stanowi całkowicie osobny zakres prac, finansowany z całkowicie osobnego źródła (Programu 3 ,,(...)’’).

Trudno zatem uznać, że nabywane w ramach kontraktu towary i usługi dotyczące przebudowy oświetlenia były nierozerwalnie związane z wydatkami ponoszonymi na rozbudowę linii tramwajowych skoro da się je wyodrębnić i de facto nie odnoszą się do całości realizowanego projektu, a jedynie jej części, która wpisuje się stricte w realizację Państwa zadań własnych.

Zatem nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego od kwoty podatku należnego ani w całości ani w części z faktur dokumentujących wydatki związane z realizacją zadania - budowa i przebudowa oświetlenia na energooszczędne.

Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).