Uznanie Zespołu składników wnoszonych do fundacji rodzinnej za przedsiębiorstwo i wyłączenie tej czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 30 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania Zespołu składników wnoszonych do fundacji rodzinnej za przedsiębiorstwo i wyłączenia tej czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą „A”.

Wnioskodawca w zakresie swoich dochodów podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu oraz jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT).

Wnioskodawca prowadzi księgi rachunkowe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości. Działalność ta jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Wnioskodawca wraz z żoną planują utworzenie fundacji rodzinnej (dalej: „Fundacja Rodzinna”) na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326, t. j. z dnia 21 lutego 2023 r. ze zm., dalej: ustawa o fundacji rodzinnej). Fundatorami Fundacji Rodzinnej będzie Wnioskodawca i Jego żona. Beneficjentami Fundacji Rodzinnej będą Wnioskodawca, Jego żona, ich dorosły syn oraz dwaj Jego synowie (wnuki Wnioskodawcy i Jego żony).

Podstawowym celem założenia Fundacji Rodzinnej jest ochrona zgromadzonego mienia (także przed rozdrobnieniem), gromadzenie mienia, zarządzania nim, zapewnienie kontynuacji działalności rodzinnego przedsiębiorstwa oraz spełnianie świadczeń na rzecz beneficjentów.

Mienie do Fundacji Rodzinnej zostanie wniesione w dwóch etapach.

W pierwszym etapie, z chwilą ustanowienia Fundacji Rodzinnej Wnioskodawca i Jego żona wniosą środki pieniężne w kwocie 100 000 zł na pokrycie funduszu założycielskiego (50 000,00 zł Wnioskodawca i 50 000,00 zł żona Wnioskodawcy). Środki pieniężne zostaną przekazane na rachunek bankowy otworzony na potrzeby Fundacji Rodzinnej.

Drugi etap wyposażania Fundacji Rodzinnej w mienie nastąpi po wpisaniu Fundacji Rodzinnej przez sąd rejestrowy do rejestru fundacji rodzinnych. Na tym etapie Wnioskodawca zamierza wnieść do Fundacji Rodzinnej w drodze darowizny składniki majątkowe wykorzystywane przez Niego w prowadzonej działalności gospodarczej.

Do składników materialnych i niematerialnych, które zostaną darowane przez Wnioskodawcę do Fundacji Rodzinnej (dalej: „Zespół składników”) należy zaliczyć w szczególności:

·nieruchomość położoną w Polsce, przy ul. (...), składającą się z prawa wieczystego użytkowania dwóch działek:

-nr 1 o powierzchni (...) m² (dalej: „Działka 1”), oraz

-nr 2 o powierzchni (...) m² (dalej: „Działka 2”),

zabudowanych budynkami produkcyjno-magazynowymi oraz budynkiem socjalnym o łącznej powierzchni użytkowej wynoszącej (...) m², dalej określaną łącznie jako „Nieruchomość”;

·środki trwałe inne niż Nieruchomość;

·prawa i obowiązki wynikające z umów najmu Nieruchomości oraz innych umów;

·wierzytelności i zobowiązania, które wynikają z umów najmu Nieruchomości oraz innych umów;

·       księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, w tym dokumenty związane z umowami najmu nieruchomości, dokumentacja podatkowo -księgowa itp.;

·środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych.

Wnioskodawca nie zatrudnia pracowników.

Wnioskodawca szacuje, że wartość rynkowa Zespołu składników wynosi obecnie ok. (...) zł. Wartość ta zostanie ostatecznie ustalona przez rzeczoznawcę specjalizującego się w wycenach majątkowych.

Wnioskodawca nabył prawo wieczystego użytkowania zabudowanych działek odpowiednio w roku 2000 (Działka 1) i w roku 2003 (Działka 2). Transakcje te nie były opodatkowane podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, co wynika z aktów notarialnych umów sprzedaży.

Zespół składników będzie obejmował wszystkie składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład działalności gospodarczej Wnioskodawcy na dzień wniesienia ich do Fundacji Rodzinnej.

Wniesienie Zespołu składników do Fundacji Rodzinnej nastąpi w formie darowizny.

Prawa i obowiązki oraz wierzytelności i zobowiązania zostaną przeniesione na Fundację Rodzinną na podstawie trójstronnych porozumień zawartych przez Wnioskodawcę, Fundację Rodzinną oraz kontrahenta (z uwzględnieniem postanowień art. 678 § 1 Kodeksu cywilnego w zakresie umów najmu).

Wnioskodawca przekaże Fundacji Rodzinnej wszystkie księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, w tym dokumenty związane z umowami najmu nieruchomości, dokumentację podatkowo-księgową itp., środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych oraz tajemnice przedsiębiorstwa.

W ocenie Wnioskodawcy, składniki materialne i niematerialne, które mają zostać wniesione do Fundacji Rodzinnej stanowią przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 55² Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Wnioskodawca zaznacza, że nie zajdzie okoliczność, o której mowa w ostatniej części tego przepisu, tj. umowa darowizny przedsiębiorstwa do Fundacji Rodzinnej nie będzie zawierać żadnych wyłączeń odnośnie jakichkolwiek składników materialnych bądź niematerialnych funkcjonujących w działalności gospodarczej Wnioskodawcy na dzień dokonania darowizny.

Fundacja Rodzinna będzie kontynuowała działalność prowadzoną dotychczas przez Wnioskodawcę przy pomocy Zespołu składników, tj. działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości. Działalność ta będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług. W związku z tym, Wnioskodawca wskazuje, że Fundacja Rodzinna złoży wniosek o rejestrację jako podatnik VAT czynny.

Działalność w zakresie wynajmu nieruchomości zostanie wskazana w statucie Fundacji Rodzinnej jako jeden z przedmiotów jej działalności.

Ponadto, Wnioskodawca wskazuje, że Fundacja Rodzinna może również prowadzić działalność w obszarach wskazanych w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej.

Po wniesieniu Zespołu składników do Fundacji rodzinnej Wnioskodawca zaprzestanie prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Wynika to z tego, że wszystkie aktywa związane z tą działalnością zostaną przeniesione do Fundacji Rodzinnej. W rezultacie, Wnioskodawca nie będzie posiadać aktywów umożliwiających Mu kontynuowanie dotychczasowej działalności.

Celem przeniesienia Zespołu składników do Fundacji Rodzinnej jest m.in. ochrona rodzinnego majątku przed rozdrobnieniem, umożliwienie sukcesji międzypokoleniowej i bezproblemowa, zgodna z wolą fundatorów, realizacja świadczeń na rzecz członków rodziny (syna oraz wnuków).

Wnioskodawca zdecydował się wystąpić z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej, aby przeprowadzić transakcję wniesienia majątku do Fundacji Rodzinnej w sposób zgodny z przepisami podatkowymi, bezpieczny i nienarażający jej w przyszłości na ryzyko sporu z organami podatkowymi.

Intencją Wnioskodawcy jest jak najszybsze wniesienie darowizny do Fundacji rodzinnej. Niemniej, wniesienie to nastąpi nie wcześniej niż po uzyskaniu od Organu interpretacji podatkowej, na podstawie której Wnioskodawca będzie mógł zapoznać się ze skutkami podatkowymi działań opisanych we wniosku i zastosować się do interpretacji przedstawionej przez Organ.

Pytanie

Czy opisany we wniosku Zespół składników będzie stanowić przedsiębiorstwo w rozumieniu Ustawy o VAT i w związku z tym darowizna Zespołu składników przez Wnioskodawcę do Fundacji Rodzinnej będzie stanowić czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT, jako transakcja zbycia przedsiębiorstwa?

Pana stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 Ustawy, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Art. 7 ust. 1 Ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…), a art. 8 ust. 1 Ustawy – że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów czy świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby czynność podlegała opodatkowaniu, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 Ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 Ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Dostawa towarów bądź świadczenie usługi będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wtedy, gdy dokonywana będzie przez podmiot, który ma status podatnika oraz działa w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Dla ustalenia, czy osoba dokonująca konkretnej dostawy/usługi jest podatnikiem podatku VAT, istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Jednocześnie przepisy art. 6 Ustawy, wyłączają określone czynności spod zakresu ustawy o podatku od towarów i usług. I tak, art. 6 pkt 1 Ustawy stanowi, że przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 Ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie umowy darowizny.

Ze względu na szczególny charakter art. 6 pkt 1 Ustawy, winien on być interpretowany ściśle. Oznacza to, że ww. przepis ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e Ustawy.

Działalność fundacji rodzinnej reguluje ustawa z dnia 21 lutego 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm.), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej.

W myśl art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221) tylko w zakresie:

1)zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

2)najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;

3)przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;

4)nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;

5)udzielania pożyczek:

a)spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,

b)spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,

c)beneficjentom;

6)obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;

7)produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;

8)gospodarki leśnej.

Gdy fundacja rodzinna wykonuje czynności zgodne z definicją dostawy towarów czy świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ustawy o VAT, będzie uznana za podatnika podatku VAT prowadzącego działalność gospodarczą, tak jak każda inna osoba prawna i na takich samych zasadach.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą uznania darowizny Zespołu składników do Fundacji Rodzinnej za czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT, jako transakcji zbycia przedsiębiorstwa.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji przedsiębiorstwa, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm., dalej: Kodeks cywilny), zgodnie z którą przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W myśl art. 55² Kodeksu cywilnego, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Najistotniejsze jest, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Przedsiębiorstwo, w rozumieniu powyższego przepisu, powinno łączyć mienie w funkcjonalnie zorganizowane przedsięwzięcie gospodarcze.

Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem. To oznacza, że składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów. Z wyłączenia stosowania przepisów ustawy korzysta więc przekazanie przedsiębiorstwa (lub jego niezależnej części), w tym dóbr materialnych oraz ewentualnie elementów niematerialnych, które razem tworzą przedsiębiorstwo (lub jego część) zdolne do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Nabywca musi mieć jednak na celu prowadzenie przekazanego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jedynie natychmiastową likwidację danej działalności lub sprzedanie zapasów, zasobów, jeśli istnieją.

Zdaniem Wnioskodawcy, zważywszy na wskazane w opisie zdarzenia przyszłego okoliczności, a mianowicie, że:

-Zespół składników będzie obejmował całe przedsiębiorstwo Wnioskodawcy prowadzące na dzień jego wniesienia do Fundacji Rodzinnej w drodze darowizny działalność w zakresie najmu,

-działalność przedsiębiorstwa Wnioskodawcy jest opodatkowana podatkiem VAT,

-Fundacja Rodzinna będąca nabywcą przedsiębiorstwa będzie kontynuować Jego działalność,

-działalność Fundacji Rodzinnej w zakresie najmu prowadzona w oparciu o nabyty Zespół składników będzie opodatkowana podatkiem VAT,

zostaną spełnione wszystkie przesłanki, aby planowana czynność wniesienia Zespołu składników materialnych i niematerialnych do Fundacji rodzinnej była transakcją zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, która będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Tak więc, zdaniem Wnioskodawcy, opisany we wniosku Zespół składników będzie stanowić przedsiębiorstwo w rozumieniu Ustawy o VAT i w związku z tym darowizna Zespołu składników przez Wnioskodawcę do Fundacji Rodzinnej będzie stanowić czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 Ustawy o VAT, jako transakcja zbycia przedsiębiorstwa.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

Natomiast w oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy:

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Jednocześnie przepis art. 6 ustawy wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem, w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, na podstawie którego:

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na przepisy dotyczące działalności fundacji rodzinnej, która uregulowana została w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej.

Jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej:

Według art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej:

Stosownie do art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej:

Z cytowanych przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna tworzona jest w celu gromadzenia majątku rodzinnego przedsiębiorstwa, zarządzania nim oraz zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów tej fundacji. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej określają również zakres, w jakim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Zatem, w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług – w rozumieniu art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług – w tym również w zakresie zbywania mienia, gdy fundacja będzie dokonywała tych czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na cel czy rezultat tej działalności, będzie uznana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości. Działalność ta jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Wnioskodawca wraz z żoną planują utworzenie fundacji rodzinnej (dalej: „Fundacja Rodzinna”) na podstawie przepisów ustawy o fundacji rodzinnej. Fundatorami Fundacji Rodzinnej będzie Wnioskodawca i Jego żona. Beneficjentami Fundacji Rodzinnej będą Wnioskodawca, Jego żona, ich dorosły syn oraz dwaj Jego synowie (wnuki Wnioskodawcy i Jego żony).

Podstawowym celem założenia Fundacji Rodzinnej jest ochrona zgromadzonego mienia (także przed rozdrobnieniem), gromadzenie mienia, zarządzania nim, zapewnienie kontynuacji działalności rodzinnego przedsiębiorstwa oraz spełnianie świadczeń na rzecz beneficjentów.

Mienie do Fundacji Rodzinnej zostanie wniesione w dwóch etapach.

W pierwszym etapie, z chwilą ustanowienia Fundacji Rodzinnej Wnioskodawca i Jego żona wniosą środki pieniężne w kwocie 100 000 zł na pokrycie funduszu założycielskiego (50 000,00 zł Wnioskodawca i 50 000,00 zł żona Wnioskodawcy). Środki pieniężne zostaną przekazane na rachunek bankowy otworzony na potrzeby Fundacji Rodzinnej.

Drugi etap wyposażania Fundacji Rodzinnej w mienie nastąpi po wpisaniu Fundacji Rodzinnej przez sąd rejestrowy do rejestru fundacji rodzinnych. Na tym etapie Wnioskodawca zamierza wnieść do Fundacji Rodzinnej w drodze darowizny składniki majątkowe wykorzystywane przez Niego w prowadzonej działalności gospodarczej.

Do składników materialnych i niematerialnych, które zostaną darowane przez Wnioskodawcę do Fundacji Rodzinnej (dalej: „Zespół składników”) należy zaliczyć w szczególności:

·nieruchomość położoną w Polsce, przy ul. (...), składającą się z prawa wieczystego użytkowania dwóch działek:

-nr 1 o powierzchni (...) m² (dalej: „Działka 1”), oraz

-nr 2 o powierzchni (...) m² (dalej: „Działka 2”),

zabudowanych budynkami produkcyjno-magazynowymi oraz budynkiem socjalnym o łącznej powierzchni użytkowej wynoszącej (...) m², dalej określaną łącznie jako „Nieruchomość”;

·środki trwałe inne niż Nieruchomość;

·prawa i obowiązki wynikające z umów najmu Nieruchomości oraz innych umów;

·wierzytelności i zobowiązania, które wynikają z umów najmu Nieruchomości oraz innych umów;

·       księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, w tym dokumenty związane z umowami najmu nieruchomości, dokumentacja podatkowo -księgowa itp.;

·środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych.

Wnioskodawca nie zatrudnia pracowników.

Wnioskodawca szacuje, że wartość rynkowa Zespołu składników wynosi obecnie ok. (...) zł. Wartość ta zostanie ostatecznie ustalona przez rzeczoznawcę specjalizującego się w wycenach majątkowych.

Zespół składników będzie obejmował wszystkie składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład działalności gospodarczej Wnioskodawcy na dzień wniesienia ich do Fundacji Rodzinnej.

Wniesienie Zespołu składników do Fundacji Rodzinnej nastąpi w formie darowizny.

Prawa i obowiązki oraz wierzytelności i zobowiązania zostaną przeniesione na Fundację Rodzinną na podstawie trójstronnych porozumień zawartych przez Wnioskodawcę, Fundację Rodzinną oraz kontrahenta (z uwzględnieniem postanowień art. 678 § 1 Kodeksu cywilnego w zakresie umów najmu).

Wnioskodawca przekaże Fundacji Rodzinnej wszystkie księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, w tym dokumenty związane z umowami najmu nieruchomościami, dokumentację podatkowo-księgowa itp., środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych oraz tajemnice przedsiębiorstwa.

Składniki materialne i niematerialne, które mają zostać wniesione do Fundacji Rodzinnej stanowią przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Fundacja Rodzinna będzie kontynuowała działalność prowadzoną dotychczas przez Wnioskodawcę przy pomocy Zespołu składników, tj. działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości. Działalność ta będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług. W związku z tym, Wnioskodawca wskazuje, że Fundacja Rodzinna złoży wniosek o rejestrację jako podatnik VAT czynny.

Działalność w zakresie wynajmu nieruchomości zostanie wskazana w statucie Fundacji Rodzinnej jako jeden z przedmiotów jej działalności.

Ponadto, Wnioskodawca wskazuje, że Fundacja Rodzinna może również prowadzić działalność w obszarach wskazanych w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej.

Po wniesieniu Zespołu składników do Fundacji rodzinnej Wnioskodawca zaprzestanie prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Wynika to z tego, że wszystkie aktywa związane z tą działalnością zostaną przeniesione do Fundacji Rodzinnej. W rezultacie, Wnioskodawca nie będzie posiadać aktywów umożliwiających Mu kontynuowanie dotychczasowej działalności.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy opisany we wniosku Zespół składników będzie stanowić przedsiębiorstwo w rozumieniu ustawy i w związku z tym darowizna Zespołu składników przez Pana do Fundacji Rodzinnej będzie stanowić czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy, jako transakcja zbycia przedsiębiorstwa.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „przedsiębiorstwo”, należy więc odwołać się odpowiednio do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

W myśl art. 55¹ Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego:

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla badanej kwestii jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Przedsiębiorstwo, w rozumieniu powyższego przepisu, powinno więc łączyć mienie w funkcjonalnie zorganizowane przedsięwzięcie gospodarcze, a nie tylko stanowić zgromadzone niematerialne i materialne składniki stanowiące sobą przedsiębiorstwo w przedstawionym znaczeniu przedmiotowym. Organizacyjna i funkcjonalna istota przedsiębiorstwa kreuje powstanie samodzielnego podmiotu gospodarczego, zdolnego do funkcjonowania w obrocie na niezmienionych zasadach, pomimo jego zbycia. Ponadto, przepis art. 55¹ Kodeksu cywilnego wskazuje, że przedsiębiorstwo jest „zespołem składników”. Pojęcie zespół (a nie zbiór) zakłada istnienie pewnego poziomu powiązań organizacyjnych pomiędzy składnikami przedsiębiorstwa.

Transakcja mająca za przedmiot zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce jedynie wówczas, gdy wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego elementy (o ile występują w danym stanie faktycznym), zostaną przekazane nabywcy. Należy podkreślić, że na gruncie przytoczonego przepisu, istnieje możliwość umownego wyłączenia pewnych elementów z transakcji zbycia przedsiębiorstwa, ale tylko wówczas, gdy elementy te nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. W przeciwnym przypadku, danej transakcji nie można uznać za zbycie przedsiębiorstwa.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01, Zita Modes, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych, umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10, Finanzamt Lüdenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

W kontekście zatem zbycia przedsiębiorstwa, z wyłączenia stosowania przepisów ustawy korzysta przekazanie przedsiębiorstwa (lub jego niezależnej części), w tym dóbr materialnych oraz ewentualnie elementów niematerialnych, które razem tworzą przedsiębiorstwo (lub jego część) zdolne do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Nabywca musi jednakże mieć na celu prowadzenie przekazanego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jedynie natychmiastową likwidację danej działalności lub sprzedanie zapasów, zasobów, jeśli istnieją.

Sformułowanie zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, należy rozumieć w sposób funkcjonalny, tzn. analizując, czy dany zespół aktywów, który jest przedmiotem zbycia, pozwala na prowadzenie i służy w sposób trwały prowadzeniu samodzielnej działalności gospodarczej nabywcy, realizowanej uprzednio w przedsiębiorstwie zbywcy.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa (sprzedaż, darowizna itp.) decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Aby można było uznać, że przedmiotem dokonywanej czynności jest przedsiębiorstwo, to przedmiotem tym muszą być objęte bezwzględnie te elementy, które umożliwią kontynuowanie działalności gospodarczej. Nie można w tym zakresie formułować jednoznacznych, uniwersalnych wzorów czy kryteriów. Będą się one zmieniały przy każdej dokonywanej czynności, a okoliczności konkretnego przypadku stanowią podstawę oceny, czy przedmiotem czynności prawnej jest przedsiębiorstwo czy też nie. Tym samym, ocena czy doszło do zbycia przedsiębiorstwa jest możliwa w sytuacji, kiedy miarodajne będzie ustalenie, czy zbyto minimum środków bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności gospodarczej realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe. Przy czym, strony – jak wynika z art. 55² Kodeksu cywilnego – mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące przedsiębiorstwo objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres włączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa.

W analizowanej sprawie zamierza Pan wnieść do Fundacji Rodzinnej w drodze darowizny składniki majątkowe wykorzystywane przez Pana w prowadzonej działalności gospodarczej. Zespół składników będzie obejmował wszystkie składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład Pana działalności gospodarczej na dzień wniesienia ich do Fundacji Rodzinnej. Wniesienie Zespołu składników do Fundacji Rodzinnej nastąpi w formie darowizny. Składniki materialne i niematerialne, które mają zostać wniesione do Fundacji Rodzinnej stanowią przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Fundacja Rodzinna będzie kontynuowała działalność prowadzoną dotychczas przez Pana przy pomocy Zespołu składników, tj. działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości. Działalność ta będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług. W związku z tym, Fundacja Rodzinna złoży wniosek o rejestrację jako podatnik VAT czynny. Działalność w zakresie wynajmu nieruchomości zostanie wskazana w statucie Fundacji Rodzinnej jako jeden z przedmiotów jej działalności. Po wniesieniu Zespołu składników do Fundacji rodzinnej zaprzestanie Pan prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy, należy uznać, że przedmiotem planowanej transakcji będzie przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Tym samym, jego przekazanie (wniesienie do Fundacji Rodzinnej w postaci darowizny) będzie korzystało z wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Podsumowując uznać należy, że opisany we wniosku Zespół składników będzie stanowić przedsiębiorstwo w rozumieniu ustawy i w związku z tym darowizna Zespołu składników do Fundacji Rodzinnej będzie stanowić czynność wyłączoną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy, jako transakcja zbycia przedsiębiorstwa.

Tym samym Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).