Brak opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego od Wspólnoty Gruntowej Spółki przez Skarb Państwa udziału w dochodach ze sprzedaży przez Zarząd Wspólnoty Gminie prawa własności nieruchomości.

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 22 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego od Wspólnoty Gruntowej Spółki przez Skarb Państwa udziału w dochodach ze sprzedaży przez Zarząd Wspólnoty Gminie (…) prawa własności nieruchomości.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Powiat (...) (dalej: Powiat) jest jednostką samorządu terytorialnego zarejestrowaną na potrzeby podatku od towarów i usług, jako podatnik VAT czynny.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Jednocześnie w myśl art. 4 ust. 1 cytowanej ustawy, powiat wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym m. in. w zakresie gospodarki nieruchomościami.

Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

Jednostką organizacyjną prowadzoną przez powiat, przy pomocy której zgodnie z art. 33 ustawy o samorządzie powiatowym Zarząd wykonuje zadania powiatu z zakresu gospodarki nieruchomościami, jest Starostwo Powiatowe w (...) (dalej: Starostwo).

Skarb Państwa posiada udziały we Wspólnocie Gruntowej Spółce „(...)” (dalej: Wspólnota) utworzonej dla zagospodarowania wspólnoty gruntowej w mieście (...), województwie (...), która w prawie własności posiadała działki o łącznej powierzchni (...) ha, tj.: nr 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9.

Wspólnoty gruntowe to podmioty o statusie prawnym opartym na uregulowaniach zawartych w ustawie z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Uprawnionymi do udziału we wspólnocie są osoby fizyczne lub prawne posiadające gospodarstwa rolne. Uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej polega na korzystaniu z nieruchomości stanowiącej przedmiot wspólnoty zgodnie z jej przeznaczeniem, np. przez wypasanie bydła, pobieranie pożytków naturalnych z lasu lub stawu, udział w dochodach przez podział pożytków z użytków rolnych leśnych, czyli przez udział w zagospodarowaniu wspólnoty gruntowej.

Na podstawie ostatecznej decyzji wydanej dnia 2 września 1966 r. przez Prezydium Powiatowej Rady (...), (...), został ustalony wykaz uprawnionych we Wspólnocie gruntowej położonej w (...) pod nazwą „(...)” oraz wykaz posiadanych przez nich gruntów i przysługujące im udziały (KW nr (...)).

Skarb Państwa posiada udziały w ułamkach: (...) oraz (...).

Celem sprawowania zarządu nad wspólnotą i do właściwego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty, została utworzona spółka dla zagospodarowania wspólnoty gruntowej w mieście (...) „(...)”, której statut został zatwierdzony 6 września 1972 r. przez Kierownika Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Powiatowej Radu Narodowej w (...) (art. 14 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych).

Na posiedzeniu wspólnoty, które odbyło się 27 listopada 2023 r. rozpatrzono i poddano pod głosowanie uchwałę nr 2 dotyczącą wniosku Burmistrza (...) w sprawie zakupu nieruchomości położonej w obrębie (...) (...), jednostce ewidencyjnej (...). (...), powiecie (...), województwie (...) na cele użytku publicznego gminy, która planuje zagospodarować ją na kompleks rekreacyjno – handlowy poprzez budowę hali sportowej oraz miejsc przeznaczonych do handlu (miejsce targowe).

Ww. uchwała została przyjęta. Zarząd Wspólnoty dokonał sprzedaży na rzecz Gminy (...) w formie Aktu notarialnego Rep. A nr (...) z 11 grudnia 2023 r. przysługującego wspólnocie prawa własności ww. nieruchomości składającej się z zabudowanych działek oznaczonych numerami geodezyjnymi 1 o powierzchni (...) ha i 2 o powierzchni (...).

Zgodnie z treścią ww. aktu działka o numerze 1 zabudowana jest starym budynkiem gospodarczym w stanie do rozbiórki, natomiast działka nr 2 zabudowana jest starym parterowym budynkiem administracyjno - gospodarczym i obie posiadają zapewniony dostęp do drogi publicznej.

Działki te zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego części miasta i gminy (...) uchwalonym Uchwałą Nr (...) Rady Miejskiej w (...) z dnia 30 grudnia 2003 r. mają przeznaczenie pod tereny obiektów gospodarki komunalnej, działalności produkcyjnej, usług transportowych i telekomunikacyjnych, dopuszcza się lokalizację innych zakładów produkcyjnych i obiektów usługowych, a także zmianę istniejących funkcji na inne cele (działka nr 1) oraz w części pod tereny stadionu miejskiego i zieleni parkowej, w obrębie którego dopuszcza się realizację obiektów kubaturowych administracyjnych i sportowych oraz obiektów usług komercyjnych, a także w części pod tereny komunikacji samochodowej - dojazdy, parkingi oraz zieleń parkową (działka nr 2).

5 lipca 2024 r. wpłynęły ze Wspólnoty na rachunek bankowy Starostwa dotyczący dochodów Skarbu Państwa, środki w wysokości (...) zł będące udziałem przypadającym Skarbowi Państwa w dochodach uzyskanych ze sprzedaży przysługującego wspólnocie prawa własności ww. nieruchomości.

Pytania

1.Czy otrzymany od Wspólnoty Gruntowej Spółki „(...)” przez Skarb Państwa udział w dochodach ze sprzedaży przez Zarząd Wspólnoty Gminie (...) przysługującego wspólnocie prawa własności nieruchomości podlega przepisom ustawy o VAT?

2.Jeśli odpowiedź na pytanie nr 1 jest twierdząca, to czy można zastosować do udziału w sprzedaży obu działek zwolnienie z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a i faktura powinna być wystawiona na Wspólnotę czy Gminę?

Państwa stanowisko w sprawie

Utworzona przez Wspólnotę gruntową Spółka zarządzająca wspólnotą zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych jest osobą prawną i działa na podstawie statutu, natomiast na podstawie art. 14 ww. ustawy jej kompetencje sprowadzają się tylko i wyłącznie do sprawowania zarządu nad wspólnotą i właściwego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty. Szczegółowe kompetencje poszczególnych organów spółki określa jej statut. Spółka utworzona do sprawowania zarządu nad gruntami mimo tego, że posiada osobowość prawną to nie jest właścicielem gruntu.

Grunty wspólnoty stanowią przedmiot współwłasności osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej, a dochód uzyskany z tytułu zarządzania przez spółkę majątkiem wspólnoty jest wyłącznie własnością członków wspólnoty.

Nieruchomości będące przedmiotem transakcji sprzedaży były zabudowane budynkiem gospodarczym oraz administracyjno - gospodarczym, a Skarbowi Państwa w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz nie ponosił wydatków na ich ulepszenie.

W nawiązaniu do powyższego, zdaniem Wnioskodawcy otrzymany udział w dochodach ze sprzedaży przez Zarząd Wspólnoty gruntowej „(...)” Gminie (...) przysługującego wspólnocie gruntowej prawa własności nieruchomości podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, zatem Skarb Państwa jako właściciel udziału w nieruchomości powinien wystawić na ten udział fakturę na nabywającego nieruchomość czyli Gminę (...) z zastosowaniem dla obu działek zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie zarówno gruntu jak też udziału w prawie własności gruntu traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:

Należy wskazać, że nieruchomość gruntowa, jak i zabudowana spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jej sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Należy zauważyć, że dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ustawy, rozumiana jest przez ustawodawcę, jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W określeniu „jak właściciel” zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. W rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług „dostawa” oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).

Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Idąc dalej należy wskazać, że czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, ponieważ „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy.

Należy jednak podkreślić, że odpłatna dostawa towarów w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli jest wykonywana przez podmiot działający w charakterze podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że Powiat jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Skarb Państwa posiada udziały we Wspólnocie Gruntowej utworzonej dla zagospodarowania Wspólnoty gruntowej w mieście (…), która w prawie własności posiadała działki o łącznej powierzchni (…) ha. Celem sprawowania zarządu nad Wspólnotą i do właściwego zagospodarowania gruntów wchodzących w skład tej wspólnoty, została utworzona spółka dla zagospodarowania wspólnoty gruntowej. Zarząd Wspólnoty dokonał sprzedaży na rzecz Gminy (…) przysługującego Wspólnocie prawa własności ww. nieruchomości składającej się z zabudowanych działek oznaczonych numerami geodezyjnymi 1 i 2. Działka o numerze 1 zabudowana jest starym budynkiem gospodarczym w stanie do rozbiórki, natomiast działka nr 2 zabudowana jest starym parterowym budynkiem administracyjno - gospodarczym. 5 lipca 2024 r. wpłynęły ze wspólnoty na rachunek bankowy Starostwa dotyczący dochodów Skarbu Państwa, środki będące udziałem przypadającym Skarbowi Państwa w dochodach uzyskanych ze sprzedaży przysługującego Wspólnocie prawa własności ww. nieruchomości.

W rozpatrywanej sprawie Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy otrzymany od Wspólnoty Gruntowej Spółki przez Skarb Państwa udział w dochodach ze sprzedaży przez Zarząd Wspólnoty Gminie (…) przysługującego Wspólnocie prawa własności nieruchomości podlega przepisom ustawy o VAT.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy wyjaśnić istotę i status prawny zarówno wspólnoty gruntowej (jej członków), jak i spółki powołanej do zarządzania taką wspólnotą.

W piśmiennictwie podkreśla się (por. G. Bieniek, S. Rudnicki: Nieruchomości. Problematyka prawna, Lexis-Nexis Warszawa 2005, s. 742), że instytucja wspólnot gruntowych, będących reliktem uwłaszczenia włościan, przetrwała do dziś w ustawie z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych w postaci szczególnego rodzaju współwłasności rządzącej się własnymi prawami. Wskazuje się, że ustawa o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, nie rozstrzygając wyraźnie charakteru podmiotowego wspólnoty gruntowej, nadała jej szczególną konstrukcję prawną, odrębną od przepisów kodeksu cywilnego o współwłasności.

Zauważyć należy, że Sąd Najwyższy, rozważając m.in. w uchwale z dnia 23 sierpnia 1968 r., sygn. akt III CZP 73/68, charakter wspólnoty gruntowej uznał, że choć wspólnota gruntowa zbliża się do współwłasności, to jednak jest to współwłasność szczególna, rządząca się własnymi przepisami. Istotą tej współwłasności jest uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej w postaci korzystania z objętych nią gruntów zgodnie z przeznaczeniem, przysługujące osobom fizycznym lub prawnym posiadającym gospodarstwo rolne (por. uchwała SN z dnia 9 grudnia 1969 r., sygn. akt III CZP 89/69, OSNCP 10/70).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 140):

Jak wskazuje art. 15 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych:

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych:

W myśl art. 16 ust. 2 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych:

Stosownie do art. 20 ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych:

Powyższe przepisy wskazują na to, że powołanymi do zarządu, reprezentowania wspólnoty na zewnątrz, a więc również do występowania w sprawach dotyczących nieruchomości wchodzących w skład wspólnoty, są wyłącznie przewidziane w statucie organy spółki.

Z cytowanych przepisów ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych wynika nadto, że wspólnota gruntowa może działać tylko w ramach utworzonej spółki. Skoro więc uprawnienie do działania na zewnątrz należy do statutowych organów spółki, zatem dostawy gruntów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT dokonuje spółka, zaś zbywane nieruchomości gruntowe stanowią składnik majątku tej spółki związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Podkreślenia wymaga fakt, iż spółka realizuje cel w zakresie sprawowania zarządu nad wspólnotą oraz racjonalnego zagospodarowania gruntów wchodzących w jej skład, a zatem dysponując określonym, przyznanym jej majątkiem, zarządza nim. Ponadto wspólnota posiada władztwo ekonomiczne nad powierzonymi jej gruntami, czyli działa jak właściciel. Wobec tego, podejmowane czynności związane z nieruchomością wchodzą w zakres działalności gospodarczej wspólnoty i to wspólnota z tytułu tych czynności jest podatnikiem w rozumieniu ustawy o VAT.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy należy wskazać, że podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do rozliczenia podatku z tytułu dostawy zabudowanych działek oznaczonych numerami geodezyjnymi 1 i 2 nie są Państwo (Powiat (…)), posiadający ułamkowy udział w nieruchomości, ale Wspólnota Gruntowa Spółki „(…)”, gdyż prawo do rozporządzania towarami jak właściciel, czyli faktyczne władanie rzeczą, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, należy zgodnie z ww. przepisem do Wspólnoty Gruntowej Spółki „(…)”.

Zatem, udział w dochodach związanych ze zbyciem przez Zarząd Wspólnoty działek zabudowanych oznaczonych numerami geodezyjnymi 1 i 2, nie jest związany z Państwa działalnością gospodarczą. Nie stanowi wobec tego u Państwa odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Powiat dla tej czynności nie działa w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

W efekcie, otrzymane od Wspólnoty Gruntowej Spółki „(…)” środki stanowiące udział w dochodach ze sprzedaży przez Zarząd Wspólnoty Gminie (…) przysługującego Wspólnocie prawa własności nieruchomości nie podlega po stronie Powiatu przepisom ustawy o VAT.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 wniosku uznaję za nieprawidłowe.

W związku z tym, że stanowisko dotyczące pytania nr 1 wniosku uznałem za nieprawidłowe odpowiedź na pytanie nr 2 wniosku (które było uzależnione od stanowiska zajętego w pytaniu nr 1) jest bezzasadna.

Dodatkowe informacje

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).