Brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków inwestycyjnych w związku z realizacją projektu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 sierpnia 2024 r., za pośrednictwem ePUAP, wpłynął Państwa wniosek z 22 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków inwestycyjnych w związku z realizacją projektu pn. (…). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Gmina (dalej: Gmina lub Wnioskodawca) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT). Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego, która działa na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 609 z późn. zm) (dalej: Ustawa o samorządzie gminnym).

W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 280), z dniem 1 stycznia 2017 r. Gmina podjęła wspólne rozliczanie VAT wraz ze wszystkimi swoimi jednostkami organizacyjnymi, o których mowa w art. 2 pkt 1 tej ustawy.

Gmina jest w trakcie realizacji inwestycji pn. (...) (dalej: Inwestycja lub Projekt), która jest dofinansowana z funduszy unijnych w ramach działania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

(…).

Projekt polega/będzie polegał na zmodernizowaniu budynku, będącego własnością Gminy, który położony jest w miejscowości (…) na działce ewidencyjnej numer 1, obręb geodezyjny 1 (dalej: Obiekt Kultury) oraz zakupieniu określonego wyposażenia do tego budynku.

W ramach realizacji Inwestycji Gmina ponosi/będzie ponosić wydatki (dalej łącznie jako: Wydatki inwestycyjne), udokumentowane fakturami VAT, na których Gmina oznaczona jest/będzie jako nabywca przedmiotowych towarów i usług. W ramach Wydatków inwestycyjnych zostaną zakupione określone, wymienione poniżej, roboty budowlane oraz wyposażenie.

Przebudowa Budynku w ramach Projektu polega/będzie polegać na wykonaniu następujących prac: instalacja oświetlenia energooszczędnego typu led, awaryjnego, ewakuacyjnego, montaż grzejników przystosowanych do pompy ciepła natynkowo wraz z instalacją, wykonanie zaprawek w ubytkach po montażu instalacji co, wykonanie nowych warstw podłogi wykończonej płytkami, okładziny schodów z płytek kamionkowych GRES, ścianki działowe, parapety wewn., tynki wewnętrzne na nowych ścianach, gładź, dwukrotne malowanie farbami z gruntowaniem, balustrady schodowe ze stali nierdzewnej, zamontowanie nowej stolarki okiennej i drzwiowej, instalacja nowego zadaszenia nad wejściem, wykonanie instalacji ciepłej wody użytkowej natynkowo, montaż pompy ciepła 8kw, wykonanie systemu odprowadzenia ścieków, montaż ogrzewania podłogowego, wykonanie instalacji sanitarnych wraz z montażem armatury, izolacje cieplne i przeciwdźwiękowe z wełny mineralnej, docieplenie ścian przy użyciu gotowych zapraw klejących wraz z przygotowaniem podłoża i ręczne wykonanie wyprawy elewacyjnej z gotowej suchej mieszanki, rozebranie pokrycia z eternitu, przedłużenie krokiew, ołacenie i pokrycie dachu, instalacja odgromowa, nawierzchnie z kostki brukowej betonowej, wykonanie i przyłączenie szamba, ogrodzenie z siatki panelowej na słupkach stalowych oraz montaż instalacji fotowoltaicznej.

Ponadto w ramach Inwestycji zakupione zostaną przez Gminę krzesła i stoliki stanowiące wyposażenie Obiektu Kultury.

Po zrealizowaniu Inwestycji Obiekt Kultury będzie zarządzany bezpośrednio przez Urząd Gminy.

W przebudowanym i wyposażonym w związku z realizacją Inwestycji Obiekcie Kultury planowane jest prowadzenie przez Gminę tj. bezpośrednio przez Urząd Gminy, m.in. bezpłatnych zajęć opiekuńczo-wychowawczych oraz bezpłatnych zajęć świetlicowych dla dzieci.

Po realizacji Inwestycji zmodernizowany w ramach Projektu Obiekt Kultury będzie ogólnodostępny i udostępniany mieszkańcom i innym podmiotom bezpłatnie. W konsekwencji Gmina nie będzie uzyskiwać żadnych dochodów z infrastruktury zmodernizowanej w ramach Inwestycji (ani zakupionego wyposażenia), w szczególności Obiekt Kultury po zrealizowaniu Inwestycji nie będzie odpłatnie wynajmowany czy wydzierżawiany przez Gminę.

Pytanie

Czy w przedstawionych okolicznościach Gmina ma i będzie miała prawo do odliczenia VAT naliczonego od Wydatków inwestycyjnych związanych z realizacją Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionych okolicznościach Gmina nie ma i nie będzie miała prawa do odliczenia VAT naliczonego od Wydatków inwestycyjnych związanych z realizacją Projektu.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 Ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Tak skonstruowana zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 Ustawy o VAT.

Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wskazać należy również, że aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go - dla tej czynności - za podatnika podatku VAT, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak wynika z art. 15 ust. 6 Ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizacji zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku VAT w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dodatkowo należy wskazać art. 2 ust. 1 Ustawy o samorządzie gminnym, Gmina wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym oraz na własną odpowiedzialność. Do zadań publicznych o charakterze lokalnym, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 15 ww. ustawy, wykonanych przez gminę, należą m.in. utrzymanie gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.

Powyższe oznacza, iż organ władzy publicznej jest podatnikiem VAT w tych przypadkach, w których: (i) wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach zadań własnych lub (ii) wykonuje czynności mieszczące się wprawdzie w ramach zadań własnych, gdy mają on swoje źródło w stosunku cywilnoprawnym, tj. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Tylko w tym zakresie wykonywane przez Gminę czynności mogą zatem mieć przymiot działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT.

Jednocześnie, powołane wyżej przepisy Ustawy o VAT wskazują, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje, gdy zostaną spełnione łącznie następujące warunki: (i) odliczenia dokonuje podatnik VAT oraz (ii) wystąpi związek między nabywanymi towarami lub usługami z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 Ustawy VAT, a następnie - w ramach tej działalności - związek ze sprzedażą opodatkowaną VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy w rozpatrywanych okolicznościach nie zostaną spełnione wskazane wyżej warunki do odliczenia VAT naliczonego od Wydatków inwestycyjnych poniesionych w związku z realizacją Inwestycji, ponieważ: (i) Gmina nie występuje/nie będzie w tym przypadku występować jako podatnik VAT oraz, w konsekwencji (ii) wydatki te nie są/nie będą wykorzystywane do czynności podlegających VAT, w tym opodatkowanych.

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż Inwestycja jest i będzie realizowana z założeniem, że po jej wykonaniu Obiekt Kultury nie będzie wykorzystywana przez Gminę do prowadzenia działalności gospodarczej. Gmina będzie działać w tym zakresie w ramach reżimu publicznoprawnego. W związku z realizacją Projektu Wnioskodawca występuje/będzie występować jako organ władzy publicznej, w ramach i w celu realizacji zadań własnych, nałożonych nań odrębnymi przepisami prawa, a nie na podstawie i w celu wykonywania zobowiązań wynikających z umów cywilnoprawnych. A zatem, na podstawie art. 15 ust. 6 Ustawy o VAT, Gmina nie będzie tu działać w charakterze podatnika VAT.

Ponadto, w kontekście drugiej z ww. przesłanek, należy zauważyć, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje jedynie, gdy związek pomiędzy nabyciem towarów/usług a sprzedażą opodatkowaną jest dostatecznie oczywisty. Jak natomiast zostało wskazane w opisie stanu faktycznego, po realizacji Projektu Obiekt Kultury nie będzie służył Gminie do czynności opodatkowanych VAT. Tym samym Wydatki inwestycyjne ponoszone/poniesione przez Gminę na realizację Inwestycji nie służą/nie będą służyły sprzedaży opodatkowanej VAT, a więc druga z ww. przesłanej nie zostanie spełniona.

Stanowisko Gminy znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego w zakresie VAT.

Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 3 listopada 2023 r., sygn. 0112-KDIL1- 1.4012.480.2023.1.JKU, Dyrektor KIS stwierdził, że „W związku z powyższym, ze względu na niespełnienie podstawowej pozytywnej przesłanki, warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, Wnioskodawca nie ma - na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy - prawa do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących zakupy związane z realizacją projektu. Podsumowując, Gmina nie ma prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na realizację projektu pn.: „(...)”.

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej z dnia 15 listopada 2023 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.565.2023.2.DS oraz interpretacji indywidualnej z dnia 24 listopada 2023 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.593.2023.2.KS.

Podsumowując, Gminie nie przysługuje i nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT od Wydatków inwestycyjnych poniesionych w związku z realizacją Inwestycji, gdyż nie zostaną spełnione warunki określone w art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT do odliczenia tj. w związku z realizacją Inwestycji (i) Gmina nie występuje/nie będzie w tym przypadku występować jako podatnik VAT oraz (ii) po realizacji Inwestycji Obiekt Kultury, a tym samym Wydatki inwestycyjne, nie będą wykorzystywane do czynności podlegających VAT, w tym opodatkowanych.

Mając na uwadze przedstawione wyżej argumenty, Wnioskodawca wnosi jak na wstępie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:

Natomiast stosownie do art. 88 ust. 4 ustawy:

Zatem, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku i niepodlegających temu podatkowi. Podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Natomiast w myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.):

Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym:

Z powołanych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie czynności o charakterze cywilnoprawnym, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Oznacza to, że w pozostałym zakresie np. w zakresie zadań własnych nałożonych na gminę na podstawie odrębnych przepisów, jednostki samorządu terytorialnego nie występują jako podatnicy podatku VAT. Zatem, zadania realizowane przez gminę, wskazane w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, tj. zadania własne nałożone na gminę na podstawie odrębnych przepisów, nie stanowią działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Gmina jest w trakcie realizacji inwestycji pn. (...), która jest dofinansowana z funduszy unijnych. (…). W ramach realizacji Inwestycji Gmina ponosi/będzie ponosić wydatki inwestycyjne, udokumentowane fakturami VAT, na których Gmina oznaczona jest/będzie jako nabywca przedmiotowych towarów i usług. Po realizacji Inwestycji zmodernizowany w ramach Projektu Obiekt Kultury będzie ogólnodostępny i udostępniany mieszkańcom i innym podmiotom bezpłatnie. W konsekwencji Gmina nie będzie uzyskiwać żadnych dochodów z infrastruktury zmodernizowanej w ramach Inwestycji (ani zakupionego wyposażenia), w szczególności Obiekt Kultury po zrealizowaniu Inwestycji nie będzie odpłatnie wynajmowany czy wydzierżawiany przez Gminę.

Wątpliwości Gminy dotyczą prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków inwestycyjnych związanych z realizacją projektu pn. (...).

Jak wynika z powołanych przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W analizowanej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku VAT naliczonego nie są/nie będą spełnione. Z wniosku wynika, że po realizacji Obiekt Kultury będzie ogólnodostępny i udostępniany mieszkańcom i innym podmiotom bezpłatnie. Ponadto Obiekt Kultury po zrealizowaniu Inwestycji nie będzie odpłatnie wynajmowany czy wydzierżawiany przez Gminę. Gmina nie będzie uzyskiwać żadnych dochodów z infrastruktury zmodernizowanej w ramach Inwestycji (ani zakupionego wyposażenia). Zatem w niniejszej sprawie podatek naliczony dotyczący wydatków objętych realizacją inwestycji nie jest/nie będzie związany z realizacją czynności opodatkowanych wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Tym samym, nie są/nie będą spełnione przesłanki z art. 86 ust. 1 ustawy uprawniające do odliczenia podatku naliczonego i Gmina nie przysługuje/nie będzie przysługiwać prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków inwestycyjnych związanych z realizacją inwestycji pn. (...).

Tym samym Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).