Skutki podatkowe licytacyjnej sprzedaży nieruchomości niezabudowanej, której właścicielem w chwili sprzedaży nie jest dłużnik, ale nowy właściciel, kt... - Interpretacja - 0114-KDIP1-3.4012.472.2024.2.PRM

www.shutterstock.com

Interpretacja indywidualna z dnia 11 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.472.2024.2.PRM

Temat interpretacji

Skutki podatkowe licytacyjnej sprzedaży nieruchomości niezabudowanej, której właścicielem w chwili sprzedaży nie jest dłużnik, ale nowy właściciel, który nabył ten lokal do majątku osobistego.

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 19 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych licytacyjnej sprzedaży nieruchomości niezabudowanej, której właścicielem w chwili sprzedaży nie jest dłużnik, ale nowy właściciel, który nabył ten lokal do majątku osobistego. Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 4 września 2024 r. (wpływ 4 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego z nieruchomości gruntowej niezabudowanej przeznaczonej w MPZP na cele budownictwa mieszkaniowego, dłużnik (będący osobą prawną i podatnikiem VAT) w listopadzie 2023 r. dokonał sprzedaży zajętej nieruchomości na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Wedle oświadczenia złożonego przez nabywcę nabył on nieruchomość pod wpływem błędu notariusza bez wiedzy o toczącym się postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości będącej przedmiotem zajęcia i zamierzał ją wykorzystać na własne cele mieszkaniowe tj. wybudowanie na kupionej nieruchomości gruntowej budynku mieszkalnego jednorodzinnego.

Dłużnik będący osobą prawną z tytuł sprzedaży nieruchomości występował jako podatnik podatku VAT i udokumentował dokonaną sprzedaż stosownym dokumentem tj. fakturą VAT.

Stosownie do treści art. 930 k.p.c., rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. (...)

Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.

Stosownie do treści art. 18 ustawy o VAT, komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Mając powyższe na uwadze, Pana zdaniem, należy stwierdzić, iż sprzedaż w toku postępowania egzekucyjnego zajętej nieruchomości jest na gruncie prawa możliwa i skuteczna a nabywcy przysługuje prawo do uczestniczenia w postępowaniu w charakterze dłużnika.

W toku postępowania komornik we wrześniu 2024 r. dokona sprzedaży nieruchomości w trybie przepisów o uproszczonej egzekucji z nieruchomości. Nieruchomość na dzień dokonanej sprzedaży stanowić będzie własność osoby trzeciej tj. osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, która może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. Mając powyższe na uwadze z punktu widzenia formalnego sprzedaż nieruchomości w formie przymusowej nastąpi przed upływem 5 lat od dnia jej nabycia.

Doprecyzowanie i uzupełnienie zdarzenia przyszłego

Dłużnikiem w sprawie jest Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, (…).

Osobą, która nabyła nieruchomość od dłużnika poza licytacją jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej tj. Pan A.A., (…).

Dane działki: nr (…), niezabudowana nieruchomość położona w (…), dz. ew. nr 1, pow. 1048 m2.

Nabywca nie wykorzystuje, ani nie wykorzystywał działki od momentu jej nabycia do momentu zbycia w żaden sposób.

Nieruchomość nie będzie udostępniana w całości lub części przez nabywcę osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych lub innych umów o podobnym charakterze.

Wedle Pana wiedzy faktura dokumentująca sprzedaż nieruchomości przez dłużnika na rzecz nabywcy pozalicytacyjnego została wystawiona z naliczonym podatkiem VAT.

Nabywca nieruchomości nie jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT.

Wedle Pana wiedzy, nabywcy nie przysługiwało/przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z wystawionej przez dłużnika faktury.

Nabywca nie podjął prac i czynności związanych z budową domu na własne cele mieszkaniowe.

Pytania

1)Czy w przedmiotowym stanie faktycznym komornik dokonujący sprzedaży nieruchomości występuje w myśl art. 18 ustawy o VAT jako płatnik pomimo, że w wyniku sprzedaży nie dochodzi do dostawy dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika (z uwagi, iż nieruchomość na dzień sprzedaży stanowi własność osoby trzeciej mogącej uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika)?

2)W przypadku odpowiedzi pozytywnej, czy z tytułu dokonywanej w przedstawiony sposób sprzedaży licytacyjnej, komornik jest zobowiązany do wystawienia stosownej faktury z uwagi, że dokonywana jest dostawa terenów niezabudowanych budowlanych a od daty nabycia nieruchomości przez sprzedającego nie upłynął okres 5 lat?

3)W przypadku odpowiedzi pozytywnej, czy komornik wbrew literalnemu brzmieniu art. 106c ustawy o VAT ma udokumentować sprzedaż na rzecz i w imieniu podmiotu innego niż dłużnik tj. osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (dłużnik prawidłowo udokumentował uprzednio dokonaną sprzedaż nieruchomości i odprowadził należny podatek VAT)?

4)Czy transakcja zbycia licytacyjnego niezabudowanej nieruchomości przeznaczonej na cele budowlane stanowiącej własność osoby fizycznej nieprowadzącej działalności w przedstawionych okolicznościach korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, przysługujące osobie trzeciej (nabywcy nieruchomości od dłużnika) prawo wskazane w treści art. 930 k.p.c. do uczestniczenia w postępowaniu w charakterze dłużnika nie przesądza o statusie dłużnika na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Dłużnikiem w postępowaniu w dalszym ciągu pozostaje podmiot wymieniony w tytule wykonawczym tj. osoba prawna będąca podatnikiem VAT.

Mając powyższe na uwadze organ egzekucyjny nie występuje jako płatnik w zakresie sprzedaży zajętej nieruchomości, która na dzień sprzedaży stanowi własność osoby fizycznej nieprowadzącej działalności.

W Pana ocenie, nie ciąży na Panu obowiązek w zakresie ustalenia wysokości należnego podatku od towarów i usług i jego udokumentowania na rzecz i w imieniu osoby fizycznej, która nabyła nieruchomości od dłużnika. Z uwagi na przymusowy charakter sprzedaży, przedmiot sprzedaży tj. tereny niezabudowane budowlane oraz brak upływu czasu komornik nie może stwierdzić, czy dokonana sprzedaż licytacyjna nie zakwalifikuje (w ocenie Urzędu Skarbowego) osoby fizycznej nieprowadzącej działalności jako podatnika podatku od towarów i usług w myśl ustawy o VAT, stąd w przypadku gdy w ocenie Urzędu wyrażone uprzednio Pana stanowisko będzie błędne, zastosowanie znajdzie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku od towarów i usług (VAT).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r. poz. 2505 i 2760) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Natomiast zgodnie z art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej:

Płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony.

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie „płatnikami” oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku do którego toczy się postępowanie egzekucyjne.

Zaznaczenia wymaga, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.

Zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle przedstawionych powyżej przepisów grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż traktowana jest jako odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Interpretując zawarty w tym artykule zwrot „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy utożsamiać z czynnością, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”. Istotny jest przede wszystkim aspekt ekonomiczny, a nie prawny transakcji, w ramach której podatnik przenosi na nabywcę prawo do rozporządzania towarami jak właściciel. Akcent sformułowanej definicji położony został głównie na podkreślenie przeniesienia ekonomicznego władztwa nad rzeczą w taki sposób, aby nabywca mógł nią dysponować podobnie jak właściciel.

Wskazać także należy, że pojęcie „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży, rozumie się przez nią odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Określona czynność jest opodatkowana podatkiem VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan Komornikiem Sądowym i prowadzi Pan postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi tj. (...) Sp. z o.o. Ww. dłużnik w listopadzie 2023 r. dokonał sprzedaży zajętej przez Pana niezabudowanej działki nr 1. Nabywcą nieruchomości jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej Pan A.A.

Pana wątpliwości (pytanie nr 1) w pierwszej kolejności sprowadzają się do ustalenia, czy wystąpi Pan jako płatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 18 ustawy w przypadku licytacyjnej sprzedaży wyżej opisanej nieruchomości niezabudowanej, której właścicielem w chwili sprzedaży nie będzie dłużnik, ale nowy właściciel, który nabył działkę od dłużnika w celu wykorzystywania na własne cele mieszkaniowe.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że opodatkowanie danej czynności podatkiem od towarów i usług uwarunkowane jest łącznym spełnieniem dwóch przesłanek. Po pierwsze konkretna czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, po wtóre – musi być dokonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W tym miejscu rozstrzygnąć należy, kto będzie uznany za podatnika podatku VAT przy licytacyjnej sprzedaży niezabudowanej działki nr 1. Jak z wniosku wynika, w momencie licytacyjnej sprzedaży ww. działki, prawo do rozporządzania nią jak właściciel będzie należeć do nabywcy nieruchomości tj. Pana A.A.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz elementy zdarzenia przyszłego, wskazać należy, że sprzedaż niezabudowanej działki nr 1 przez dłużnika, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, stanowiło dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, i skutkowało przeniesieniem prawa własności do nieruchomości. Wraz z przeniesieniem przez dłużnika na rzecz nowego właściciela (Pana A.A.) własności działki nr 1, nowy właściciel uzyskał prawo do rozporządzania nieruchomością jak właściciel. Zatem, w rozpatrywanej sprawie, od dnia sprzedaży ww. działki nowym właścicielem jest Pan A.A. W świetle powyższego, czynności egzekucyjne - a więc licytacja komornicza mająca za przedmiot niezabudowaną nieruchomość nr 1 - powinny uwzględniać aktualnego właściciela rozporządzającego rzeczą (towarem), w imieniu którego powinny być dokumentowane czynności prawne obejmujące zajętą przez Pana działkę nr 1.

Z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie doszło do wydania przez dłużnika towaru, w tym przypadku niezabudowanej nieruchomości nr 1, w konsekwencji czego nabywca zaczął dysponować towarem jak właściciel, należy uznać, że dokonano dostawy nieruchomości w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 930 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):

Rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a kolejni wierzyciele dłużnika mogą przyłączyć się do prowadzonej egzekucji. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.

Jak wynika z powyższego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego, sprzedaż nieruchomości zajętych w postępowaniu egzekucyjnym jest ważna z punktu widzenia zasad prawa i nie wyklucza dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Ponadto, w takich sytuacjach sam nabywca nieruchomości jest traktowany jak dłużnik.

W kwestii zbycia zajętej nieruchomości przez dłużników wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2008 r. sygn. akt V CSK 426/07, w których stwierdził, że:

„Artykuł 930 § 1 KPC stanowi, że rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. Oznacza to, że wierzyciel, na rzecz którego nieruchomość została zajęta, może zaspokoić się ze sprzedanej nieruchomości tak, jakby nieruchomość ta należała w dalszym ciągu do majątku jego dłużnika, bez względu na zmianę właściciela. W wyroku z dnia 3 lutego 1998 r. (OSP rok 1998, nr 11, poz. 96) Sąd Najwyższy uznał, że w świetle art. 930 § 1 KPC umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między zbywcą (dłużnikiem) a nabywcą jest ważna, ale całkowicie bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję i pozostaje bez wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne, co oznacza, że egzekucję prowadzi się tak, jak gdyby zbycie nieruchomości nie nastąpiło. Ratio legis tego przepisu stanowi ochrona wierzyciela przed nierzetelnymi działaniami dłużnika, podjętymi w celu udaremnienia zaspokojenia się wierzyciela z nieruchomości. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 czerwca 2006 r.”

W rozpatrywanej sprawie jak już wcześniej zostało wskazane, od dnia zakupu niezabudowanej nieruchomości nr 1 nowym właścicielem jest Pan A.A., który zamierzał ją wykorzystać na własne cele mieszkaniowe tj. wybudowanie budynku mieszkaniowego jednorodzinnego. Należy więc rozważyć kwestię, czy nowy właściciel, który nabył działkę nr 1 od dłużnika, będzie działać jako podatnik podatku od towarów i usług w odniesieniu do sprzedaży ww. nieruchomości, a tym samym sprzedaż ta będzie wykonywana w ramach działalności gospodarczej.

Jak wykazano powyżej, definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Tym samym, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że właściwym jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. Wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi działalność gospodarczą wówczas, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.

Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Wskazał Pan we wniosku, że w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko dłużnikowi tj. (...) Sp. z o.o. zamierza Pan sprzedać niezabudowaną nieruchomość nr 1, która w listopadzie 2023 r. została zbyta na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej - Pana A.A. Nabywca nieruchomości zamierzał wykorzystać ją na własne cele mieszkaniowe, tzn. w celu wybudowania na kupionej działce budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Nabywca nie rozpoczął prac i czynności związanych z budową domu. Nabywca nie wykorzystywał nieruchomości od momentu jej zakupu do momentu zbycia w żaden sposób. Działka nie będzie również udostępniana w całości lub w części przez nabywcę osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych lub innych umów o podobnym charakterze.

Dostawa niezabudowanej nieruchomości nr 1 będzie dokonywana z majątku osobistego nowego właściciela (Pana A.A.) i nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż brak jest przesłanek, aby w związku z tą transakcją uznać Pana A.A. (występującego, z racji nabycia ww. działki będącej przedmiotem postępowania egzekucyjnego, w charakterze dłużnika w zakresie tego składnika majątkowego) za podatnika tego podatku w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Z opisu sprawy nie wynika bowiem taka aktywność Pana A.A., która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Nieruchomość nie była wykorzystywana w celach zarobkowych, do osiągnięcia korzyści majątkowych. Oznacza to więc, że działania nowego właściciela wobec posiadanej nieruchomości należy uznać za działania związane z wykonywaniem przysługującego mu prawa własności. Sprzedaż niezabudowanej nieruchomości nr 1 w ramach postępowania egzekucyjnego nie będzie więc podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując, Pan - jako komornik sądowy - dokonujący w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko dłużnikowi tj. Sp. z o.o. sprzedaży niezabudowanej nieruchomości nr 1 - niebędącej w chwili licytacji własnością dłużnika, lecz nowego właściciela Pana A.A. - nie będzie zobowiązany do odprowadzenia podatku VAT od dostawy nieruchomości (uprzednio zbytej przez dłużnika), dokonywanej w trybie egzekucji.

Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało w całości uznać za nieprawidłowe. Pana zdaniem, dłużnikiem w postępowaniu w dalszym ciągu pozostaje podmiot wymieniony w tytule wykonawczym, tj. osoba prawna będąca podatnikiem VAT.

W związku z tym, że Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznano za nieprawidłowe, udzielenie odpowiedzi na pytania nr 2, 3 i 4 wniosku pozostaje bezzasadne.

Dodatkowe informacje

Pana wniosek dotyczy 3 zdarzeń przyszłych. Należna opłata od Pana wniosku to 120 zł. Jednakże, ze względu na zawarte w interpretacji rozstrzygnięcie odnośnie pytania nr 1 oraz zależności rozpatrzenia pozostałych Pana wątpliwości pytań wobec pytania nr 1, kwota w wysokości 80 zł stanowi nadpłatę i zgodnie z art. 14f § 2b pkt 3 Ordynacji podatkowej, zostanie zwrócona na nr rachunku wskazany we wniosku.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).