Uznanie odpłatnego udostępnienia Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, niekorzystającą ze zwol... - Interpretacja - null

ShutterStock

Uznanie odpłatnego udostępnienia Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, niekorzystającą ze zwol... - Interpretacja - 0113-KDIPT1-1.4012.506.2024.2.ŻR

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Uznanie odpłatnego udostępnienia Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, niekorzystającą ze zwolnienia z tego podatku. Prawo do odliczenia części podatku naliczonego z tytułu wydatków inwestycyjnych poniesionych na budowę obiektów sportowych, według proporcji czasowej skalkulowanej dla Obiektu A i Obiektu B.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

  • prawidłowe w zakresie uznania odpłatnego udostępnienia Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, niekorzystającą ze zwolnienia z tego podatku,
  • nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia części podatku naliczonego z tytułu wydatków inwestycyjnych poniesionych na budowę obiektów sportowych, według proporcji czasowej skalkulowanej dla Obiektu A i Obiektu B.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

  • uznania odpłatnego udostępnienia Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych za  czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, niekorzystającą ze  zwolnienia z tego podatku,
  • prawa do odliczenia części podatku naliczonego z tytułu wydatków inwestycyjnych poniesionych na budowę obiektów sportowych, według proporcji czasowej skalkulowanej dla Obiektu A i Obiektu B.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 8 września 2024 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Uwagi ogólne

Gmina … (dalej: „Gmina” lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”). Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm., dalej: „ustawa o  samorządzie gminnym”), Gmina jest wyposażona w osobowość prawną i posiada zdolność do czynności cywilnoprawnych. Gmina wykonuje zadania własne samodzielnie lub poprzez powołane gminne jednostki organizacyjne.

W ramach centralizacji rozliczeń, Gmina rozlicza podatek VAT łącznie ze swoimi jednostkami organizacyjnymi.

Przedmiot wniosku

Gmina ponosi liczne wydatki inwestycyjne na budowę obiektów sportowych (dalej: „Obiekty”) wykorzystywanych zarówno do działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT, jak i działalności podlegającej opodatkowaniu VAT. Wydatki te są każdorazowo dokumentowane fakturami VAT, z podaniem danych Gminy jako nabywcy. Opisane wydatki będą określane w dalszej części wniosku jako „Wydatki”. Gmina w szczególności:

  • w latach 2018-2023 zrealizowała w kilku etapach inwestycję pn. „…” (dalej: „Inwestycja nr 1”), w ramach której powstała ... (dalej: „Obiekt A”). Obiekt A funkcjonuje przy jednostce oświatowej - Publicznej Szkole Podstawowej w … (dalej: „Szkoła nr 1”). Gmina ustanowiła administratorem Obiektu A Szkołę nr 1.
  • w 2023 roku zakończyła inwestycję pn. „…” (dalej: „Inwestycja nr 2”), w ramach której powstała ... (dalej: „Obiekt B). Obiekt B funkcjonuje przy jednostce oświatowej - Szkole Podstawowej w … (dalej: „Szkoła nr 2”). Gmina ustanowiła administratorem Obiektu B Szkołę nr 2.

Gmina wskazuje, iż wykorzystywanie Obiektów odbywa się na dwa sposoby:

1.nieodpłatne udostępnianie przez Gminę Obiektów w określonych przedziałach czasowych na cele zajęć wychowania fizycznego dla uczniów szkół będących jednostkami organizacyjnymi Gminy lub na organizację różnego rodzaju wydarzeń/zajęć dodatkowych przez te jednostki lub stowarzyszenia działające na  rzecz dzieci (uczniów) z terenu Gminy, a także Uczniowskie Kluby Sportowe danej szkoły i w ramach własnej aktywności emeryci i pracownicy szkoły (dalej: „Podmioty wewnętrzne”). Z tytułu tych czynności Gmina nie wykazuje podatku VAT należnego; oraz

2.odpłatne udostępnianie Obiektów dla zainteresowanych podmiotów trzecich, takich jak kluby sportowe z terenu … i okolic (pod nadzorem instruktora, trenera), grupom osób fizycznych, dzieciom i młodzieży szkolnej pod nadzorem nauczyciela lub  instruktorów, klubom, sekcjom i związkom sportowym pod nadzorem instruktora lub trenera, jak również zakładom pracy, instytucjom i organizacjom (dalej: „Podmioty zewnętrzne”). Gmina takie czynności dokumentuje odpowiednimi dokumentami księgowymi (z wykazanym VAT należnym).

Sposób wykorzystania Obiektów regulowany jest m.in. stosownymi regulaminami, planami lekcji lub zarządzeniem Burmistrza (dalej: „Regulaminy”). Regulaminy stworzone w oparciu o  naturalny sposób wykorzystania Obiektów, odzwierciedlają zapotrzebowanie na mieszany sposób użytkowania Obiektów. Regulaminy określają m.in. w jakich dniach i godzinach Obiekty przeznaczone są do użytkowania przez Podmioty wewnętrzne i przez Podmioty zewnętrzne, zasady korzystania z Obiektów, cele, na jakie mogą być one udostępniane czy  informację o opłatach za korzystanie z Obiektów. W oparciu o te zapisy Gmina jest w  stanie wskazać, w jakim zakresie wykorzystuje Obiekty do działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT, a w jakim do działalności opodatkowanej VAT.

Proponowany przez Gminę sposób obliczenia proporcji

Gmina stosuje stosowne Regulaminy korzystania z Obiektów, określające, iż z tych Obiektów można korzystać od godz. 8.00 do godz. 22.00 od poniedziałku do piątku.

Gmina zaznacza, że Obiekty są odpłatnie udostępniane wyłącznie w godzinach poza  planowanymi zajęciami lekcyjnymi i innymi zadaniami statutowymi placówki.

W praktyce przykładowy godzinowy harmonogram korzystania z Obiektów może prezentować się następująco:

a)od poniedziałku do piątku od godz. 8:00 do 14:30 Obiekty są przeznaczone do  działalności statutowej szkół (na podstawie przedstawionego przez Szkołę planu lekcji);

b)od poniedziałku do piątku od godz. 14:30 do 22:00 Obiekty są przeznaczone do  działalności gospodarczej, polegającej na odpłatnym udostępnianiu Obiektu na  rzecz Podmiotów zewnętrznych;

c)od poniedziałku do piątku od godz. 22:00 do 8:00 oraz w dni świąteczne i ustawowo wolne od pracy Obiekty są zamknięte.

Gmina wskazuje, iż powyższy godzinowy harmonogram jest jedynie przykładowy, bowiem ostateczny kształt harmonogramu jest zależny od czasu funkcjonowania danego Obiektu i  konkretnego Regulaminu. Niemniej jednak Gmina jest w stanie wskazać analogiczne harmonogramy oparte o m. in. regulaminy, plany lekcji lub zarządzenie Burmistrza, które  funkcjonują w Obiektach.

Gmina pragnie podkreślić, iż mogą wystąpić sporadyczne sytuacje, gdy w ramach godzin udostępniania Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych dojdzie do udostępniania na  rzecz Podmiotów wewnętrznych oraz odwrotnie, tj. w trakcie godzin przewidzianych dla  udostępniania na rzecz Podmiotów wewnętrznych może dojść do odpłatnego udostępnienia Obiektów. Po zakończeniu każdego roku Gmina będzie posiadać szczegółowe dane na temat rzeczywistego wykorzystania Obiektów na cele opodatkowane VAT i  niepodlegające opodatkowaniu VAT w ciągu roku.

Z uwagi na mieszany sposób wykorzystania Obiektów, Gmina nie jest w stanie dokonać alokacji bezpośredniej Wydatków, tzn. nie jest w stanie przyporządkować danego kosztu do  określonego rodzaju działalności wykonywanej z użyciem Obiektów (działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT oraz działalności podlegającej opodatkowaniu VAT).

Jednakże Gmina jest w stanie precyzyjnie określić stopień wykorzystania Obiektów na  potrzeby świadczenia usług na rzecz Podmiotów zewnętrznych, w stosunku do  całkowitego wykorzystania Obiektów (przez Podmioty zewnętrzne i Podmioty wewnętrzne).

Zatem w celu zachowania neutralności podatku VAT, a także zgodności z przepisami zawartymi w art. 86 ust. 2a-2h ustawy o VAT (stanowiącymi o sposobie określania proporcji), Gmina zamierza dokonać kalkulacji tzw. prewspółczynnika VAT w oparciu o najbardziej wymierne i konkretne w stosunku do wykorzystania Obiektów kryterium.

W celu prawidłowego skorzystania z prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego, Gmina rozważa zastosowanie proporcji „czasowej”, skalkulowanej jako: udział rocznej liczby godzin, w których Obiekt przeznaczony jest do użytku przez Podmioty zewnętrzne (bez uwzględnienia godzin korzystania z Obiektu przez Podmioty wewnętrzne), w całkowitej liczbie godzin użytkowania Obiektu w danym roku (przez Podmioty zewnętrzne i Podmioty wewnętrzne). Dla potrzeb powyższych kalkulacji świadczenie w zakresie udostępnienia Obiektów wyrażone jest w jednostce godziny (w takiej bowiem jednostce udostępniane są  Obiekty, zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminach i cenniku).

W konsekwencji, proponowany przez Gminę sposób określenia proporcji może zostać wyrażony następującym wzorem:

PRE (Obiekt) = wstęp PZ (h) / (wstęp PZ (h) + wstęp PW (h)),

gdzie:

  • wstęp PZ (h) - oznacza liczbę godzin, w których dany Obiekt przeznaczony jest  do  użytku przez Podmioty zewnętrzne, zgodnie z Regulaminami, w danym roku kalendarzowym;
  • wstęp PW (h) - oznacza liczbę godzin, w których dany Obiekt przeznaczony jest  do  użytku przez Podmioty wewnętrzne, zgodnie z Regulaminami, w danym roku kalendarzowym.

Tytułem przykładu, Gmina pragnie wskazać, że proporcja obliczona na bazie przepisów rozporządzenia, dla jednostki, która zarządza Obiektem A, kształtuje się w granicach kilku procent. Z kolei zastosowanie proporcji „czasowej” wiązałoby się, biorąc pod uwagę przykładowe podane wyżej dane, z ukształtowaniem proporcji dla Obiektu A na poziomie ok.  54%. Wynika to z oszacowania proporcji na podstawie przykładowego, wyżej opisanego Regulaminu, zgodnie z metodologią przedstawioną poniżej:

  • tygodniowa liczba godzin udostępniania Obiektu A Podmiotom wewnętrznym = 5*6,5h = 32,5h,
  • tygodniowa liczba godzin udostępniania Obiektu A Podmiotom zewnętrznym = 5*7,5h = 37,5h,

- a zatem przykładowa kalkulacja wygląda następująco:

PRE = 37,5h / (32,5h + 37,5h) = 53,57%.

W związku z powyższym, proporcja „czasowa” dla Obiektu A wynosi (po zaokrągleniu w górę) ok. 54%.

Gmina zaznacza, że po zakończeniu każdego roku skoryguje na podstawie art. 90c ustawy o  VAT określoną proporcję czasową w ten sposób, że np.:

  • jeżeli wystąpią zamknięcia/otwarcia Obiektów w innych okresach niż wskazanych w  punkcie c) powyżej, Gmina te godziny zamknięcia odejmie/doda z/do punktu a) i/lub b) i odpowiednio dostosuje o nie punkt c);
  • jeżeli nastąpią sporadyczne sytuacje zmiany ustalonej siatki godzin lekcyjnych/wydarzeń nieodpłatnych na Obiektach na najbliższy rok szkolny, Gmina doda/odejmie odpowiednio liczbę godzin udostępniania w punkcie a) i odpowiednio dostosuje liczbę godzin określonych w punkcie b) i/lub c);
  • jeżeli nastąpią sporadyczne sytuacje, w których udostępnianie Obiektów dla  zainteresowanych Podmiotów zewnętrznych będzie miało miejsce w innych godzinach niż w określonych w punkcie b), Gmina odpowiednio odejmie / doda liczbę godzin w punkcie b) i dostosuje odpowiednio godziny w punkcie a) i/lub c);

odpowiednio wyliczając wartość proporcji według przedstawionego ww. wzoru.

Gmina przy kalkulacji proporcji bierze pod uwagę wyłącznie dni regularnego udostępniania Obiektów, tj. dni nauki szkolnej.

Jednocześnie Gmina zaznacza, że planuje ona stosować przedstawioną wyżej metodologię przy odliczaniu VAT od wydatków na wszystkie Obiekty o analogicznej specyfice działalności w Gminie, będące jej własnością, które będą wykorzystywane w sposób analogiczny jak Obiekt A. Prewspółczynnik czasowy został skonstruowany z myślą o Obiektach o specyfice podobnej co Obiekt A.

Informacje dodatkowe dot. prewspółczynnika z rozporządzenia

Zdaniem Gminy, sposób określenia proporcji wskazany w rozporządzeniu jest zupełnie nieodpowiedni dla ustalenia udziału działalności gospodarczej wykonywanej z  wykorzystaniem Obiektów w całości działalności związanej z ich użyciem, bowiem nie odpowiada specyfice wykonywanej przez Gminę działalności w zakresie ich udostępniania.

Sposób określenia proporcji dla jednostki budżetowej wskazany w rozporządzeniu obliczany jest jako udział obrotu z działalności gospodarczej jednostki budżetowej w całości dochodów wykonanych tej jednostki. Oznacza to, że proporcja ta uwzględnia wszystkie dochody zrealizowane przez jednostki budżetowe ze wszystkich segmentów działalności tych jednostek, podczas gdy rodzajowo część z nich może nie mieć żadnego związku z Obiektami. Innymi słowy, dochody te - poza przychodami z tytułu udostępniania Obiektów - nie są generowane poprzez wykorzystanie Obiektów, ale w drodze zupełnie innych czynności. Nawet w przypadkach, gdy Obiekty są wykorzystywane przez jednostki organizacyjne (Gminę) przy okazji czynności nieodpłatnych (udostępnianie na cele realizacji zadań Gminy w zakresie wychowania fizycznego bądź zajęć dodatkowych dla dzieci i młodzieży uczących się), stopień tego wykorzystania nie jest w żaden sposób odzwierciedlony poziomem realizowanych przez jednostki organizacyjne dochodów.

W ocenie Gminy, jedynie prewspółczynnik „czasowy” pozwala w analizowanym przypadku ustalić możliwie precyzyjnie część podatku naliczonego przypadającego wyłącznie na  realizowane przez Gminę z wykorzystaniem Obiektów czynności opodatkowane VAT, gdyż opiera się on na obiektywnych i możliwie precyzyjnych pomiarach czasu wykorzystywania Obiektów w ramach działalności opodatkowanej VAT. W ten sposób przedstawiona metoda zasadniczo najpełniej odzwierciedla/będzie odzwierciedlać specyfikę wykonywanej przez Gminę działalności, a także specyfikę dokonywanych przez Gminę nabyć  (wydatki związane są z Obiektami, które wykorzystywane mogą być wyłącznie do  udostępniania na rzecz zainteresowanych podmiotów i w żaden inny sposób, co  determinuje sposób ustalenia zakresu prawa do odliczenia VAT od takich nabyć i  wyklucza metody przyjęte dla innych nabyć, które mogą być wykorzystywane w inny sposób).

Inne metody wskazane w ustawie o VAT lub w rozporządzeniu nie pozwalają na  to  w  żadnym stopniu, prowadząc do zafałszowania wysokości proporcji – nie  uwzględniają one ani specyfiki działalności Gminy ani jej nabyć, a zatem ich  zastosowanie w tym przypadku jest wykluczone.

Mając na uwadze powyższe, przewidziany w rozporządzeniu sposób określenia proporcji uwzględniający wszystkie dochody także z działalności o zupełnie innym rodzaju i innej specyfice, aniżeli działalność polegająca na udostępnianiu Obiektów, w przypadku wydatków w obszarze działalności obiektów sportowych istotnie zaniża wartość wydatków przypadającą na działalność gospodarczą.

W przypadku wydatków związanych z działalnością obiektów sportowych, gdzie uwzględniając specyfikę tej działalności i nabyć z nią związanych (vide art. 86) należy oprzeć się, zdaniem Gminy, na realnym wykorzystaniu Obiektów, które zasadniczo jest w pełni mierzalne i pozwala na obiektywne ustalenie wartości wydatków przypadających wyłącznie na działalność opodatkowaną VAT. Proporcja z rozporządzenia takich możliwości nie daje, gdyż opiera się na niewłaściwych danych, tj. takich, które nie uwzględniają specyfiki działalności obiektów sportowych i specyfiki związanych z nią nabyć.

Doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Zakresem wniosku objęty jest wyłącznie Obiekt A i Obiekt B. Niemniej jak zostało wskazane we wniosku, Gmina planuje stosować przedstawioną metodologię przy odliczaniu VAT od  wydatków ponoszonych na wszystkie obiekty o analogicznej specyfice działalności funkcjonujące w Gminie. Pozostałe podobne obiekty nie są jednak przedmiotem wniosku.

Gmina wskazuje, iż Szkoła Podstawowa w … oraz Szkoła Podstawowa w  … stanowią jej jednostki budżetowe.

Zarówno Obiekt A, jak i Obiekt B, objęte zakresem wniosku, są/będą zarządzane /administrowane przez jednostki budżetowe Gminy.

Odpłatne usługi w zakresie udostępniania Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych Gmina świadczy/świadczyć będzie na podstawie zawartych z tymi podmiotami umów cywilnoprawnych.

Wydatki objęte we wniosku pytaniem nr 2 będą stanowiły wydatki bezpośrednio i  wyłącznie związane z realizowanymi Inwestycjami (Obiektami), o których mowa we  wniosku.

Gmina wskazuje, że będzie w stanie przyporządkować wydatki ponoszone w związku z  realizacją inwestycji do poszczególnych Obiektów wskazanych we wniosku.

Sposób obliczenia proporcji będzie stosowany osobno dla każdego Obiektu wskazanego we  wniosku, tj. na podstawie właściwych dla niego danych. Metodologia pozostanie jednak taka sama dla tego typu działalności.

Ponadto, w ocenie Gminy, sposób obliczenia proporcji ustalony dla wszystkich Obiektów łącznie nie byłby reprezentatywny i nie pozwalałby na precyzyjne określenie części kwoty VAT podlegającej odliczeniu.

Gmina pragnie także zwrócić uwagę, iż sam ustawodawca przewidując stosowanie np.  prewspółczynnika z rozporządzenia określa, iż sposób określenia proporcji ustala się  odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego a  nie np. łącznie dla wszystkich jednostek danego rodzaju (szkół łącznie, przedszkoli łącznie, itp.)

W opinii Gminy, wskazany sposób obliczenia proporcji daje możliwość obiektywnego i  najbardziej rzetelnego wyodrębnienia części wydatków faktycznie przypadających odpowiednio na każdy z rodzajów czynności, do wykonywania których wykorzystywane będą  Obiekty, w przeciwieństwie do sposobu określenia proporcji wskazanego w  rozporządzeniu.

Skoro Obiekty będą wykorzystywane przez Gminę do ściśle określonego segmentu działalności, to przy obliczaniu sposobu określenia proporcji należy posłużyć się danymi odnoszącymi się ściśle do tego segmentu, gdyż w żadnym razie nie można uznać, iż dane odnoszące się ogólnie do całej działalności danej jednostki organizacyjnej administrującej Obiektami obiektywnie odzwierciedlać będą część wydatków inwestycyjnych przypadającą na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza w odniesieniu do  Obiektów i ich specyfiki.

Podsumowując, w ocenie Gminy, wskazany sposób obliczenia proporcji obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz  na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma  zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

W ocenie Gminy, sposób określenia proporcji wskazany w rozporządzeniu jest zupełnie nieodpowiedni dla ustalenia udziału działalności gospodarczej wykonywanej z  wykorzystaniem Obiektów sportowych w całości działalności związanej z ich użyciem, bowiem nie odpowiada specyfice wykonywanej przez Gminę działalności w zakresie ich udostępniania.

Sposób określenia proporcji dla jednostki budżetowej wskazany w rozporządzeniu obliczany jest jako udział obrotu z działalności gospodarczej jednostki budżetowej w całości dochodów wykonanych tej jednostki. Oznacza to, że proporcja ta uwzględnia wszystkie dochody zrealizowane przez jednostkę budżetową ze wszystkich segmentów działalności tej jednostki, podczas gdy rodzajowo część z nich może nie mieć żadnego związku z Obiektami. Innymi słowy, dochody te - poza przychodami z tytułu udostępniania Obiektów - nie są generowane poprzez wykorzystanie tych Obiektów, ale w drodze zupełnie innych czynności. Nawet w  przypadkach, gdy Obiekty będą wykorzystywane przez Gminę przy okazji czynności nieodpłatnych (udostępnianie na cele realizacji zadań Gminy w zakresie wychowania fizycznego bądź zajęć dodatkowych dla dzieci i młodzieży uczących się), stopień tego wykorzystania nie jest w żaden sposób odzwierciedlony poziomem realizowanych przez  jednostkę organizacyjną dochodów.

Analizując opisaną w zdarzeniu przyszłym strukturę obrotu z działalności jednostki organizacyjnej, tj. Szkoły, a więc licznika ułamka stosowanego w celu obliczenia prewspółczynnika z rozporządzenia, należy wskazać, iż może pojawić się szereg pozycji, które  nie mając związku z wykorzystaniem Obiektów i jego specyfiką sportową, zniekształcają przysługujące Gminie prawo do odliczenia VAT od Wydatków, a tym samym przekreślają całkowicie wymogi stawiane przez art. 86 ust. 2b ustawy o VAT. Mogą to być np.  obroty wynikające z wynajmu innych powierzchni znajdujących się poza Obiektami (pomieszczenia na sklepik szkolny, powierzchnie pod automaty z napojami, powierzchnie reklamowe, itp.).

Identyczna sytuacja ma miejsce w przypadku mianownika ww. ułamka, gdzie szereg pozycji przychodowych może zupełnie nie mieć związku z wykorzystaniem Obiektów, a zaniżą przysługujące Gminie prawo do odliczenia VAT w związku z Wydatkami. Mogą to być w  szczególności:

  • środki przekazywane na rzecz jednostki budżetowej z budżetu Gminy na pokrycie kosztów działalności jednostki w części niedotyczącej danego Obiektu (np. środki przeznaczone na wypłatę wynagrodzeń dla nauczycieli i innych pracowników niezajmujących się Obiektem, kwoty na utrzymanie pozostałych obiektów szkoły, itp.);
  • dochody z wynajmu innych obiektów (przykłady wskazane wyżej).

Analogicznie prezentuje się także sposób określenia proporcji dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego wskazany w rozporządzeniu. Obliczany jest on bowiem jako udział obrotu z działalności gospodarczej zrealizowanej przez Urząd w całości dochodów wykonanych Urzędu. Oznacza to, że proporcja ta uwzględnia wszystkie dochody zrealizowane przez Urząd ze wszystkich segmentów działalności Urzędu, podczas gdy rodzajowo część z nich może nie mieć żadnego związku z Obiektem. Innymi słowy, dochody te - poza przychodami z tytułu udostępniania Obiektów - nie są generowane poprzez wykorzystanie Obiektów, ale w drodze zupełnie innych czynności. Nawet w przypadkach, gdy  Obiekty są wykorzystywane przez jednostki organizacyjne (Gminę) przy okazji czynności nieodpłatnych (udostępnianie na cele realizacji zadań Gminy w zakresie wychowania fizycznego bądź zajęć dodatkowych dla dzieci i młodzieży uczących się), stopień tego wykorzystania nie jest w żaden sposób odzwierciedlony poziomem realizowanych przez  jednostki organizacyjne dochodów.

Analizując opisaną w zdarzeniu przyszłym strukturę obrotu z działalności jednostek organizacyjnych, a więc licznika ułamka stosowanego w celu obliczenia prewspółczynnika z  rozporządzenia dla Urzędu, należy wskazać, iż może pojawić się szereg pozycji, które  nie  mając związku z wykorzystaniem Obiektów w świetle jego specyfiki, zniekształcają (tu: zawyżają) przysługujące Gminie prawo do odliczenia VAT od wydatków, a tym samym przekreślają całkowicie wymogi stawiane przez art. 86 ust. 2b ustawy o VAT. Mogą to być np.  dzierżawa i sprzedaż nieruchomości gminnych.

Identyczna sytuacja ma miejsce w przypadku mianownika ww. ułamka, gdzie szereg pozycji przychodowych może zupełnie nie mieć związku z wykorzystaniem Obiektów, a zaniżą one  przysługujące Gminie prawo do odliczenia VAT w związku z wydatkami. Mogą to być w  szczególności:

  • część wyrównawcza subwencji ogólnej,
  • część oświatowa subwencji ogólnej,
  • udział w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa,
  • wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatków i opłat lokalnych od osób fizycznych,
  • wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od czynności cywilnoprawnych, podatków i opłat lokalnych od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych,
  • świadczenia wychowawcze - dotacje,
  • świadczenia rodzinne, świadczenie z funduszu alimentacyjnego oraz składki na  ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego.

Zastosowanie proporcji z rozporządzenia może być uzasadnione w stosunku do wydatków ogólnych jednostki, takich jak oświetlenie, ogrzewanie, zakup środków czystości, które  dotyczą wszystkich obiektów i wszystkich pracowników jednostki zarządzającej danym Obiektem. Wydatków takich nie da się ściśle przyporządkować wyłącznie do Obiektów i  w  konsekwencji oparcie zakresu prawa do odliczenia VAT na udziale obrotu z działalności gospodarczej realizowanej przez jednostkę w jej ogólnych dochodach wykonanych jest  uzasadnione.

Zupełnie inaczej jednak wygląda sytuacja w przypadku wydatków związanych bezpośrednio ze służącymi wykonywaniu działalności mieszanej Obiektami, gdzie możliwe będzie precyzyjne obliczenie, przy wykorzystaniu szczegółowych danych w zakresie czasu wykorzystania Obiektów, stopnia wykorzystania tego środka trwałego do czynności opodatkowanych VAT i do czynności pozostałych za pomocą kryterium czasowego dotyczącego wyłącznie Obiektów. Oczywiście raz jeszcze podkreślić należy, że  zaproponowany przez Gminę sposób obliczenia proporcji będzie stosowany do całej specyficznie wyodrębnionej części jej działalności - to jest do działalności sportowej (a  więc  specyficznie wyodrębnionego zadania własnego w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o  samorządzie gminnym w art. 7 pkt 10).

W takiej sytuacji zastosowanie proporcji opartej na udziale obrotu z działalności gospodarczej uzyskiwanej z całej działalności jednostki zarządzającej danym Obiektem, w  ogólnych dochodach wykonanych tej jednostki, byłoby całkowitym zaprzeczeniem wymogów określonych w art. 86 ust. 2a i 2b ustawy o VAT - podejście takie nie uwzględniałoby ani specyfiki działalności (udostępnianie Obiektów, gdzie możliwe jest  obiektywne wskazanie czasu ich wykorzystania do działalności komercyjnej i  niekomercyjnej), ani dokonywanych przez Gminę nabyć (zakupy związane bezpośrednio i  wyłącznie z Obiektami i niezwiązane bezpośrednio z żadnymi innymi obszarami). Co więcej, podejście takie byłoby ewidentnie krzywdzące dla Gminy, bowiem doprowadziłoby do  znaczącego obniżenia zakresu prawa do odliczenia VAT.

W opinii Gminy, metoda kalkulacji sposobu określenia proporcji wskazana w rozporządzeniu nie może być zatem zastosowana względem zakupów dotyczących Obiektów, gdyż  w  omawianym zakresie nie spełni ona wskazanych wyżej przesłanek zawartych w  art.  86 ust. 2b ustawy o VAT. Sposób wyliczenia prewspółczynnika wskazany w  rozporządzeniu w sposób ewidentny nie odpowiada najbardziej specyfice działalności Gminy i planowanych nabyć w zakresie Obiektów. Opiera się on na udziale obrotu z  działalności gospodarczej jednostki budżetowej w całości jej dochodów wykonanych, z  których znaczna część nie wykazuje żadnego związku z wykorzystaniem Obiektów. Oznacza to, że nie odzwierciedla on właściwie zakresu wykorzystania Wydatków do celów działalności gospodarczej Gminy. Zastosowanie prewspółczynnika obliczonego na podstawie rozporządzenia względem wskazanych powyżej zakupów stanowiłoby zatem nieuzasadnione naruszenie zasady neutralności podatku VAT.

W konsekwencji powyższego, Gmina jest obowiązana do odstąpienia od sposobu dokonywania odliczeń podatku VAT z wykorzystaniem przepisów rozporządzenia, gdyż  sposób ten jest niereprezentatywny dla wydatków związanych z Obiektami.

Ponadto Gmina wskazuje, że według przewidywań należy zakładać, że proporcja czasowa w  przypadku Obiektów kształtować się będzie w granicach 54%. Natomiast proporcja obliczona na bazie przepisów rozporządzenia dla jednostki oświatowej lub Urzędu, kształtowałaby się w granicach kilku procent.

Zgodnie z ustalonym harmonogramem korzystania z Obiektów, Obiekty będą wykorzystywane do działalności statutowej szkół oraz do działalności gospodarczej podlegającej na odpłatnym udostępnianiu Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych od  godz. 8:00 do godz. 22:00 od poniedziałku do piątku.

Tym samym Obiekt będzie wyłączony z użytkowania od poniedziałku do piątku od  godz.  22:00 do godz. 8:00 oraz w dni świąteczne i ustawowo wolne od pracy.

Wspomniane we wniosku dane tygodniowe dotyczą okresu regularnego wykorzystania Obiektów (tj. dni nauki szkolnej). W wakacje i ferie zimowe obecnie nie przewiduje się  wykorzystania Obiektów (pozostaną one zamknięte).

Dodatkowo Gmina wskazuje, że przyjęcie takich danych do kalkulacji prewspółczynnika czasowego wynika z realnego zakresu wykorzystywania Obiektów. Regulaminy obowiązujące w Obiektach zostały stworzone w oparciu o naturalne zapotrzebowanie określone na bazie ubiegłych lat.

Zdaniem Gminy czas, w którym Obiekty nie będą w ogóle udostępniane (godziny nocne, weekendy) został uwzględniony w metodzie ustalenia prewspółczynnika, tj. został on  wyłączony zarówno z licznika jak i mianownika proporcji gdyż dotyczy on obu tych działalności jednocześnie (skoro Obiekty w trakcie otwarcia są wykorzystywane do czynności opodatkowanych i pozostających poza VAT, takie samo wykorzystanie przypada w okresie ich spoczynku - podobnie jak czas maszyny w fabryce w nocy, autobusu czy pojazdu ciężarowego podczas postoju, itp.)

Zdaniem Gminy, czasu, w którym z określonej infrastruktury nikt nie korzysta, nie przypisuje się w jakikolwiek sposób do poszczególnych rodzajów działalności (gospodarczej, lub  też  innej niż gospodarcza). W istocie bowiem czas, gdy dana infrastruktura nie jest wykorzystywana w żaden sposób, jest jednakowo związany z każdym rodzajem działalności, któremu dany obiekt służy - a tym samym nie powinien i nie może być brany pod uwagę przy  określaniu proporcji odliczenia, gdyż albo zaburzałby on jej wysokość gdyby przypisać go  tylko do jednego z typów działalności, albo też nie miałby na nią jakiegokolwiek wpływu  (alternatywne dodanie czasu, w którym obiekt w ogóle nie jest wykorzystywany zarówno do  licznika - odpowiednio w połowie do czasu przeznaczonego na działalność gospodarczą i  analogicznie w połowie do czasu przeznaczonego na działalność inną niż  gospodarcza - jak i  mianownika proporcji prowadziłby do tego samego wyniku).

Zauważyć również należy, iż tę samą kwestię można odnieść do proporcji określonej rozporządzeniem. Oblicza się ją bowiem jako udział obrotu z działalności gospodarczej jednostki budżetowej w całości dochodów wykonanych tej jednostki. Natomiast w czasie, gdy Obiekty nie będą w ogóle wykorzystywane, w oczywisty sposób nie generują one żadnych obrotów/dochodów.

Sam ustawodawca wskazuje, iż przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności takie dane jak np. „średnioroczna liczba osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością”, czy też „średnioroczna liczba godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością” (art. 86 ust. 2c). Ustawodawca nie wymaga natomiast przy tych metodach określania w jakikolwiek sposób np. „czasu, gdy  żadna osoba nie wykonuje jakiejkolwiek pracy” - gdyż byłoby to podejście absurdalne.

Gmina pragnie w tym zakresie także przywołać wyrok WSA w Gliwicach z dnia 11 stycznia 2023 r., sygn. I SA/Gl 314/22, w którym Sąd stwierdził, że: „Bez wpływu na prawidłowość stanowiska skarżącej pozostaje również kwestia rozliczania kosztów powstających także w  czasie zamknięcia obiektu sportowego. Jak zasadnie stwierdzono w wyroku WSA w  Bydgoszczy z dnia 8 października 2019 r, sygn. akt I SA/Bd 524/19 wydatki te zapewniają możliwość sprawnego funkcjonowania sal w godzinach otwarcia, a więc rozkładają się  w  takiej samej proporcji jak samo udostępnienie obiektów poszczególnym grupom podmiotów (zewnętrznym i wewnętrznym)”.

Na pytanie: Czy udostępniają Państwo ww. Obiekty za tę samą cenę dla wszystkich użytkowników, czy też cena za taki sam czas różni się, np. w zależności od tego, jaka część obiektu jest użytkowana lub w zależności od tego czy poszczególne obiekty są użytkowane na stałe czy sezonowo lub też w zależności od innych czynników (proszę wskazać, jakich)?

Gmina wskazała, że zgodnie z obowiązującym cennikiem w zarządzeniu Burmistrza … nr … z dnia 30 stycznia 2023 r. w sprawie zatwierdzenia regulaminu wynajmowania pomieszczeń i obiektów sportowych w szkołach, dla których organem prowadzącym jest Gmina …, wskazana jest stawka za godzinę najmu Sali gimnastycznej/Hali sportowej (tj.  od 20 zł do 130 zł brutto za godzinę w zależności od ilości wynajmowanych m2), które obowiązują jednakowo wszystkie zainteresowane Podmioty zewnętrzne.

Tym samym, Obiekty będą udostępniane za tę samą cenę dla wszystkich użytkowników, będących Podmiotami zewnętrznymi, w zależności od tego, jaka powierzchnia Obiektów będzie w danym momencie udostępniana. Jednocześnie pozostała, niewynajmowana część w danym czasie - nie jest wykorzystywana w żaden inny sposób.

Następnie na pytanie: Czy przypadku, gdy w tej samej godzinie Obiekty będą udostępniane różnym podmiotom, cena za najem jest dla nich taka sama? Gmina wskazała, że zgodnie z  obowiązującym cennikiem w zarządzeniu Burmistrza Gminy … nr … z dnia 30  stycznia 2023 r. w sprawie zatwierdzenia regulaminu wynajmowania pomieszczeń i  obiektów sportowych w szkołach, dla których organem prowadzącym jest Gmina …, wskazana jest stawka za godzinę najmu Sali gimnastycznej/Hali sportowej (tj. od 20 zł do  130  zł brutto za godzinę w zależności od ilości wynajmowanych m2), które obowiązują jednakowo wszystkie zainteresowane Podmioty zewnętrzne.

Ponadto, Gmina nie przewiduje udostępniania Obiektów w tej samej godzinie zarówno dla  Podmiotów wewnętrznych i zewnętrznych naraz.

Zgodnie z obowiązującym regulaminem i cennikiem, przewiduje zniżki i ulgi w uzasadnionych przypadkach dla organizacji, stowarzyszeń i osób fizycznych prowadzących działalność i  zajęcia na rzecz dzieci i młodzieży na terenie Gminy … . Dodatkowo Gmina przewiduje możliwość nieodpłatnego udostępniania obiektów dla (takie nieodpłatne udostępnianie traktowane jest dla celów proporcji jako wykorzystanie dla Podmiotów wewnętrznych):

1)stowarzyszeń prowadzących działalność i zajęcia na rzecz dzieci i młodzieży na terenie Gminy …, niepobierających opłat za udział w zajęciach - na podstawie oświadczenia;

2)uczniów z innych szkół Gminy …, korzystających z sal w ramach obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego;

3)Uczniowskich Klubów Sportowych danej szkoły;

4)w ramach własnej aktywności - dla emerytów i pracowników szkoły.

Zaproponowana metoda nie uwzględnia liczby osób korzystających z Obiektów w danej godzinie.

Gmina wskazuje przy tym, iż proponowany prewspółczynnik czasowy już w samym zamyśle zależny jest od czasu, a nie od liczby osób. Liczba osób korzystających z Obiektów jest  irrelewantna dla wysokości tego prewspółczynnika. Ponadto, Gmina zwraca uwagę, że  określenie dokładnych danych dot. liczby osób korzystających z Obiektów może nie być możliwe, gdyż obowiązujący regulamin nie przewiduje wymogu podawania takiej informacji w ramach umów najmu Obiektów zawieranych z Podmiotami zewnętrznymi, nie prowadzi się również ewidencji Podmiotów wewnętrznych korzystających w określonym czasie z  Obiektów.

Gmina pragnie podkreślić, że jej intencją jest wykorzystanie prewspółczynnika czasowego, opartego na liczbie godzin, w których Obiekty udostępniane będą odpłatnie oraz  nieodpłatnie, co jednoznacznie wynika z treści Wniosku.

Końcowo należy także wskazać, iż nie chodzi o przedstawienie idealnej metody określania proporcji (gdyż taka nie istnieje), a jedynie metody bardziej reprezentatywnej niż  prewspółczynnik z rozporządzenia.

Zdaniem Gminy czas, w którym Obiekty nie będą w ogóle udostępniane (godziny nocne, weekendy, dni świąteczne) został uwzględniony w metodzie ustalenia prewspółczynnika, tj.  został on wyłączony zarówno z licznika, jak i mianownika proporcji, gdyż dotyczy on obu tych działalności jednocześnie (skoro Obiekty w trakcie otwarcia są wykorzystywane do  czynności opodatkowanych i pozostających poza VAT, takie samo wykorzystanie przypada w okresie ich spoczynku - podobnie jak czas maszyny w fabryce w nocy, autobusu czy pojazdu ciężarowego podczas postoju, itp.)

Zdaniem Gminy, czasu, w którym z określonej infrastruktury nikt nie korzysta, nie przypisuje się w jakikolwiek sposób do poszczególnych rodzajów działalności (gospodarczej, lub też innej niż gospodarcza). W istocie bowiem czas, gdy dana infrastruktura nie jest wykorzystywana w żaden sposób, jest jednakowo związany z każdym rodzajem działalności, któremu dany obiekt służy - a tym samym nie powinien i nie może być brany pod uwagę przy  określaniu proporcji odliczenia, gdyż albo zaburzałby on jej wysokość gdyby przypisać go  tylko do jednego z typów działalności, albo też nie miałby na nią jakiegokolwiek wpływu (alternatywne dodanie czasu, w którym obiekt w ogóle nie jest wykorzystywany zarówno do  licznika - odpowiednio w połowie do czasu przeznaczonego na działalność gospodarczą i  analogicznie w połowie do czasu przeznaczonego na działalność inną niż gospodarcza – jak  i  mianownika proporcji prowadziłby do tego samego wyniku).

Zauważyć również należy, iż tę samą kwestię można odnieść do proporcji określonej rozporządzeniem. Oblicza się ją bowiem jako udział obrotu z działalności gospodarczej jednostki budżetowej w całości dochodów wykonanych tej jednostki. Natomiast w czasie, gdy Obiekty nie będą w ogóle wykorzystywane, w oczywisty sposób nie generują one  żadnych obrotów/dochodów.

Sam ustawodawca wskazuje, iż przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności takie dane jak np. „średnioroczna liczba osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością”, czy też „średnioroczna liczba godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością” (art. 86 ust. 2c). Ustawodawca nie wymaga natomiast przy tych metodach określania w jakikolwiek sposób np. „czasu, gdy  żadna osoba nie wykonuje jakiejkolwiek pracy” - gdyż byłoby to podejście absurdalne.

Gmina pragnie w tym zakresie także przywołać wyrok WSA w Gliwicach z dnia 11 stycznia 2023 r., sygn. I SA/Gl 314/22, w którym Sąd stwierdził, że: „Bez wpływu na prawidłowość stanowiska skarżącej pozostaje również kwestia rozliczania kosztów powstających także w  czasie zamknięcia obiektu sportowego. Jak zasadnie stwierdzono w wyroku WSA w  Bydgoszczy z dnia 8 października 2019 r., sygn. akt I SA/Bd 524/19 wydatki te zapewniają możliwość sprawnego funkcjonowania sal w godzinach otwarcia, a więc rozkładają się  w  takiej samej proporcji jak samo udostępnienie obiektów poszczególnym grupom podmiotów (zewnętrznym i wewnętrznym)”.

Na pytanie nr 18: Czy Obiekty objęte zakresem wniosku będą wykorzystywane przez  Państwa w ramach działalności gospodarczej zarówno do czynności opodatkowanych, jak i zwolnionych od podatku VAT? odpowiedzieli Państwo: Gmina pragnie wyraźnie podkreślić, iż ustalenie czy odpłatne udostępnianie przez Gminę Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych będzie stanowić działalność gospodarczą oraz czynności podlegające opodatkowaniu VAT, niekorzystające ze zwolnienia z tego podatku jest  przedmiotem zapytania Gminy (pytanie nr 1 we wniosku). Zatem w ramach udzielenia odpowiedzi na przedmiotowe pytanie w tym zakresie Gmina przedstawia swoje stanowisko zaprezentowane również w uzasadnieniu do wniosku.

Odpowiadając jednak wprost na oczekiwanie Organu: Obiekty nie będą wykorzystywane do  czynności zwolnionych od podatku VAT.

Dalej na pytanie: W sytuacji, gdy ww. Obiekty będą wykorzystywane przez Państwa zarówno do czynności opodatkowanych podatkiem VAT oraz czynności zwolnionych od podatku VAT, to czy będą Państwo w stanie odrębnie określić kwoty podatku naliczonego związane z  czynnościami opodatkowanymi oraz odrębnie z czynnościami zwolnionymi od podatku? wskazali Państwo: Mając na uwadze udzieloną przez Gminę odpowiedź na pytanie nr 18 niniejszego wezwania, rzeczone pytanie staje się bezprzedmiotowe. tj. Obiekt nie będzie wykorzystywany do czynności zwolnionych od podatku VAT.

Pytania

1.Czy odpłatne udostępnienie Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych będzie stanowić po stronie Gminy działalność gospodarczą oraz czynności podlegające opodatkowaniu VAT, niekorzystające ze zwolnienia z tego podatku?

2.Czy w odniesieniu do Wydatków, których Gmina nie jest w stanie bezpośrednio przyporządkować do poszczególnych rodzajów działalności związanych z Obiektami, Gminie będzie przysługiwać prawo do odliczenia części podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących te Wydatki według przedstawionej proporcji „czasowej”, skalkulowanej dla poszczególnych Obiektów na podstawie art. 86 ust. 2h ustawy o  VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Odpłatne udostępnienie Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych będzie stanowić po stronie Gminy działalność gospodarczą oraz czynności podlegające opodatkowaniu VAT, niekorzystające ze zwolnienia z tego podatku.

2.W odniesieniu do Wydatków, których Gmina nie jest w stanie bezpośrednio przyporządkować do poszczególnych rodzajów działalności związanych z Obiektami, Gminie będzie przysługiwać prawo do odliczenia części podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących te Wydatki według przedstawionej proporcji „czasowej”, skalkulowanej dla poszczególnych Obiektów na podstawie art. 86 ust. 2h ustawy o  VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad. 1.

Uwagi ogólne

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, za podatników uznaje się osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie natomiast z ust. 6 tej regulacji, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z  wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei art. 7 ust. 1 tej ustawy stanowi, że przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez  świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub  jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Z brzmienia powołanych przepisów wynika, iż pojęcia dostawy towarów i świadczenia usług na gruncie ustawy o VAT uzupełniają się w tym sensie, iż, co do zasady, czynności podejmowane przez podatników należy uznać za świadczenie usług, o ile nie stanowią one  dostawy towarów. W konsekwencji, w związku z faktem, że czynność odpłatnego udostępniania Obiektów nie stanowi dostawy towaru, stanowi ona usługę w rozumieniu art.  8 ust. 1 ustawy o VAT.

Sytuacja Gminy

W świetle powyższych regulacji, w przypadku działań podejmowanych przez Gminę na  podstawie umowy cywilnoprawnej, działa ona w roli podatnika VAT. Mając zatem na  uwadze, iż umowy, które Gmina zawiera z Podmiotami zewnętrznymi w zakresie udostępniania Obiektów są niewątpliwie umowami cywilnoprawnymi, uregulowanymi w  ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. 2023 poz. 1610), w opinii Gminy, w ramach wykonywania przedmiotowej czynności, tj. odpłatnego udostępniania Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych na podstawie umów, Gmina jest podatnikiem VAT.

Uwzględniając więc, iż Gmina świadczy usługi udostępniania Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych za wynagrodzeniem i tym samym działa w tym zakresie w roli podatnika VAT, przedmiotowe czynności należy uznać za podlegające opodatkowaniu VAT.

Jednocześnie, w opinii Gminy, czynności te nie korzystają ze zwolnienia z VAT, gdyż ani ustawa o VAT, ani też rozporządzenia wykonawcze nie przewidują w takim przypadku zwolnienia z tego podatku.

Stanowisko organów podatkowych

Gmina podkreśla, że stanowisko Gminy dotyczące opodatkowania VAT świadczenia usług w  zakresie wstępu do obiektów rekreacyjno-sportowych potwierdza m.in.:

  • interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30  kwietnia 2020 r. o sygn. 0111- KDIB3-2.4012.62.2020.1.MGO;
  • interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 marca 2021 r. o sygn. 0112- KDIL3.4012.703.2020.2.AW.

Reasumując, zdaniem Gminy, odpłatne udostępnianie przez Gminę Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych będzie stanowić po stronie Gminy działalność gospodarczą i  odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT, niekorzystające ze  zwolnienia z tego podatku.

Ad. 2.

Prewspółczynnik - uwagi ogólne

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z pewnymi zastrzeżeniami niemającymi zastosowania w przedmiotowej sytuacji.

Dla oceny możliwości skorzystania z prawa do odliczenia, w każdym przypadku istotne jest ustalenie czy towary i usługi, przy zakupie których naliczono VAT:

  • zostały nabyte przez podatnika tego podatku oraz
  • pozostają w bezspornym związku z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi.

Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje tylko wówczas, gdy powyższe warunki są spełnione łącznie, tzn.  odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych VAT. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do  odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tj. z czynnościami, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Warunki te, zdaniem Gminy, są w przedstawionej sytuacji spełnione.

Jednocześnie, w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego Gmina jest zdania, iż  działając za pośrednictwem jednostek organizacyjnych wykorzystuje Obiekty zarówno na  potrzeby swojej działalności gospodarczej (czynności opodatkowane VAT), jak i  działalności innej niż gospodarcza (czynności niepodlegające VAT).

Jednocześnie Gmina nie jest w stanie dokonać tzw. alokacji bezpośredniej, tj.  bezpośredniego przyporządkowania Wydatków ponoszonych na Obiekty do  poszczególnych rodzajów wykonywanej działalności, tj. do czynności, jej zdaniem, opodatkowanych VAT lub niepodlegających ustawie o VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i  usług do celów działalności gospodarczej - tzw. „sposobem określenia proporcji”. Jednocześnie sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Podstawową kwestią dla poprawnego zastosowania art. 86 ust. 2a ustawy o VAT jest właściwe obliczenie sposobu określenia proporcji. Gmina pragnie podkreślić, iż w ustawie o  VAT nie przewidziano jednego ściśle określonego sposobu kalkulacji proporcji. Równocześnie w art. 86 ust. 2c ustawy o VAT wskazano jedynie przykładowe dane, które  można wykorzystać przy wyborze sposobu określenia proporcji. Należy jednak podkreślić, iż przepis ten wskazuje na dane, które podatnik może wykorzystać, nie wskazując jednocześnie na samą metodę obliczenia sposobu określenia proporcji.

Niezależnie jednak od tego, według jakiej metody sposób określenia proporcji został obliczony, w każdym przypadku musi on realizować kryteria wskazane w art. 86 ust. 2b ustawy o VAT, zgodnie z którym sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

  • zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane;

oraz

  • obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza.

Obligatoryjne cechy prewspółczynnika w świetle Dyrektywy 112 i orzecznictwa TSUE

Podkreślić należy, iż głównym celem wprowadzenia do ustawy o VAT wskazanych powyżej przepisów dotyczących metody wyliczenia prewspółczynnika jest zobowiązanie podatników  do dokonywania odliczenia podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do  czynności opodatkowanych - wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Ma  to  pozwolić na  pełniejsze dostosowanie przepisów ustawy o VAT do prawa unijnego i  orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (dalej: „TSUE”). TSUE w wydanych wyrokach, przedstawia  konieczność obliczania podatku naliczonego metodą prewspółczynnika, ale  przy  poszanowaniu prawa unijnego. Tak jak w wyroku w sprawie C-437/06 Securenta Góttinger Immobilienanlagen und Vermogensmanagement AG przeciwko Finanzamt Gottingen: „(...) przepisy szóstej dyrektywy nie obejmują zasad, których przedmiotem są  metody lub kryteria jakie państwa członkowskie są zobowiązane stosować, gdy przyjmują przepisy pozwalające na podział kwot podatku naliczonego - według których odpowiednie wydatki mają związek z  działalnością gospodarczą lub działalnością niemającą charakteru gospodarczego. (...) W  tych okolicznościach i aby podatnicy mogli dokonywać koniecznych obliczeń, do państw członkowskich należy ustalenie metod i kryteriów właściwych dla tego celu, z  poszanowaniem zasad, które stanowią podstawę wspólnego systemu podatku VAT”.

W tym zakresie TSUE orzekł, że skoro szósta dyrektywa nie zawiera niezbędnych wskazówek dla takich liczbowych ustaleń, państwa członkowskie są zobowiązane do wykonywania swoich kompetencji z uwzględnieniem celu i struktury tej dyrektywy (zob. podobnie wyrok z  dnia 14 września 2006 r. w sprawie C-72/05 Wollny).

W szczególności, jak stwierdził rzecznik generalny w pkt 47 swojej opinii do wyroku C-437/06: „instrumenty, które państwa członkowskie mają przyjąć w tym zakresie, powinny szanować zasadę neutralności podatkowej, na której opiera się wspólny system podatku VAT. (...) ustalenie metod i kryteriów podziału kwot podatku naliczonego pomiędzy działalność gospodarczą i działalność niemającą charakteru gospodarczego w rozumieniu szóstej dyrektywy należy do swobodnego uznania państw członkowskich, które korzystając z  tego uprawnienia powinny uwzględniać ceł i strukturę tej dyrektywy i na tej podstawie określić sposób obliczania obiektywnie odzwierciedlający część wydatków faktycznie przypadających odpowiednio na każdy z tych rodzajów działalności”.

TSUE w wydanych wyrokach także wskazuje możliwość stosowania wielu metod wyliczania prewspółczynników dla celów odliczenia VAT. W cytowanym powyżej wyroku w sprawie C-437/06 TSUE w następujący sposób wypowiedział się odnośnie różnych metod ustalenia prewspółczynnika: „Zatem państwa członkowskie powinny korzystać z przysługującego im  swobodnego uznania w taki sposób, aby zapewnić, że odliczenie będzie dokonywane wyłącznie w odniesieniu do tej części podatku VAT, która jest proporcjonalna do kwoty przypadającej na czynności uprawniające do odliczenia. (...) Należy dodać, że w ramach korzystania z tego uprawnienia państwa członkowskie są upoważnione do stosowania w  danym przypadku klucza inwestycyjnego, bądź klucza transakcyjnego, bądź też jeszcze innego właściwego klucza, nie będąc przy tym zobowiązane do ograniczania się do jednej z  tych metod”.

Powyższe uwagi należy rozpatrywać w kontekście zasady neutralności VAT, która stanowiła niejednokrotnie przedmiot rozważań TSUE. W przywołanym wcześniej wyroku TSUE w  sprawie C-437/06 Securenta, wskazano, iż: „System odliczeń ustanowiony przez szóstą dyrektywę ma na celu całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru podatku VAT należnego lub zapłaconego w ramach jego całej działalności gospodarczej. Wspólny system podatku VAT gwarantuje w ten sposób w zakresie ciężaru podatkowego neutralność każdej działalności gospodarczej - niezależnie od jej celu lub wyników (zob. wyroki: z dnia 14 lutego 1985 r. w sprawie 268/83 Rompelman, Rec. s. 655, pkt 19; z dnia 15 stycznia 1998 r. w  sprawie C-37/95 Ghent Coal Terminal, Rec. s. 1-1, pkt 15; i z dnia 21 lutego 2006 r. w  sprawie C-223/03 University of Huddersfield, Zb. Orz. s. 1-1751, pkt 47".

Należy podkreślić, iż zasada neutralności wymaga, aby sposób obliczenia odzwierciedlał jak  najbardziej obiektywnie rzeczywistą część wydatków na nabycie towarów i usług o  mieszanym wykorzystaniu, które są związane z działalnością gospodarczą.

Podsumowując, w świetle orzecznictwa TSUE sposób określenia proporcji musi po pierwsze realizować zasadę neutralności VAT, po drugie ustalenie metod i kryteriów podziału kwot podatku naliczonego pomiędzy działalność gospodarczą i działalność niemającą charakteru gospodarczego musi uwzględniać cel i strukturę Dyrektywy VAT, a więc musi być to sposób obiektywnie odzwierciedlający część wydatków faktycznie przypadających odpowiednio na  każdy z tych rodzajów działalności, po trzecie możliwe jest stosowanie wielu metod wyliczania sposobu określenia proporcji.

Możliwość odejścia od prewspółczynnika z rozporządzenia jako jego podstawowe założenie

Art. 86 ust. 22 ustawy o VAT wskazuje, iż Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzonej działalności przez niektórych podatników i  uwarunkowania obrotu gospodarczego.

Dla jednostek samorządu terytorialnego sposób ten określony został w rozporządzeniu.

Niemniej, w świetle art. 86 ust. 2h ustawy o VAT w przypadku, gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie art. 86 ust. 22 (tj.  m.in.  w przypadku Gminy), uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na  podstawie ust.  22 sposób określenia proporcji nie odpowiada najbardziej specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.

Powyższe potwierdza również uzasadnienie do projektu rozporządzenia, w którym wskazano, iż: „ Wskazanie dla podmiotów wymienionych w projektowanym rozporządzeniu sposobu określenia proporcji uznanego w ich przypadku za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć ułatwi im określenie najwłaściwszego, biorąc pod uwagę specyfikę ich działalności i  dokonywanych nabyć, sposobu obliczenia podatku podlegającego odliczeniu. Celem ww.  sposobu zaproponowanego w projektowanym rozporządzeniu jest przede wszystkim zagwarantowanie pewności prawa tym podmiotom. Pozwoli to także zminimalizować ewentualne przyszłe spory z organami podatkowymi na gruncie rozliczania podatku naliczonego.

Podkreślenia jednak wymaga, że zgodnie z zapisem ustawowym (art. 86 ust. 2h ustawy o  VAT), podatnicy, którym dedykowane jest to rozporządzenie nie muszą stosować zawartych w nim zapisów i mogą stosować inny - bardziej w ich ocenie - reprezentatywny sposób określenia proporcji, przy czym rezygnując ze stosowania przepisów rozporządzenia nie skorzystają z pewności prawa gwarantowanej tym aktem”.

W broszurze informacyjnej Ministra Finansów z dnia 17 lutego 2016 r. w sprawie zasad odliczania podatku od towarów i usług przez podatników prowadzących działalność o  charakterze mieszanym, z uwzględnieniem zmian wprowadzonych od 1 stycznia 2016 r. (str. 7), Minister Finansów zaznaczył, iż jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury i państwowe instytucje kultury oraz uczelnie publiczne i instytuty badawcze mogą stosować inną metodę określenia prewspółczynnika, aniżeli ta  przedstawiona w rozporządzeniu „pod warunkiem, że metoda ta zapewnia bardziej dokładne niż metoda wskazana w rozporządzeniu przyporządkowanie podatku naliczonego do czynności dających prawo do odliczenia oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą". Minister Finansów wyraźnie zaznaczył więc, iż  sposób określenia proporcji wskazany w rozporządzeniu ma na celu zagwarantowanie pewności prawa oraz minimalizację liczby sporów z organami podatkowymi, jednakże podkreślił, iż rezygnacja ze sposobu określenia proporcji określanego zgodnie z  rozporządzeniem jest jak najbardziej uzasadniona, co wprost potwierdzają uregulowania aktu prawnego wyższego rzędu niż rozporządzenie, tj. art. 86 ust. 2h ustawy o VAT.

W konsekwencji należy wskazać, iż Minister Finansów przyjmuje, że przepisy rozporządzenia stanowią rozwiązanie mające na celu uproszczenie i wprowadzenie jednolitej, domyślnej metodologii ustalenia sposobu określenia proporcji, jednakże wobec skomplikowania i  znacznej złożoności działalności jednostek samorządu terytorialnego, przepisy rozporządzenia są w oczywisty sposób niedoskonałe i nie odnoszą się do wszelkich rodzajów działalności wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego (dalej: „JST”), a przez to nie mają charakteru uniwersalnego, lecz stanowią jedynie uproszczenie dla JST, przez co  nie zawsze będą one najpełniej realizowały kryteria wskazane w art. 86 ust. 2b ustawy o  VAT.

Nieadekwatność prewspółczynnika z rozporządzenia w przedmiotowej sprawie

Zdaniem Gminy, sposób określenia proporcji wskazany w rozporządzeniu jest zupełnie nieodpowiedni dla ustalenia udziału działalności gospodarczej wykonywanej z  wykorzystaniem Obiektów w całości działalności związanej z ich użyciem, bowiem nie  odpowiada specyfice wykonywanej przez Gminę działalności w zakresie ich  udostępniania.

Sposób określenia proporcji dla jednostki budżetowej wskazany w rozporządzeniu obliczany jest jako udział obrotu z działalności gospodarczej jednostki budżetowej w całości dochodów wykonanych tej jednostki. Oznacza to, że proporcja ta uwzględnia wszystkie dochody zrealizowane przez jednostki budżetowe ze wszystkich segmentów działalności tych jednostek, podczas gdy rodzajowo część z nich może nie mieć żadnego związku z Obiektami. Innymi słowy, dochody te - poza przychodami z tytułu udostępniania Obiektów - nie są generowane poprzez wykorzystanie Obiektów, ale w drodze zupełnie innych czynności. Nawet w przypadkach, gdy Obiekty są wykorzystywane przez jednostki organizacyjne (Gminę) przy okazji czynności nieodpłatnych (udostępnianie na cele realizacji zadań Gminy w  zakresie wychowania fizycznego bądź zajęć dodatkowych dla dzieci i młodzieży uczących się), stopień tego wykorzystania nie jest w żaden sposób odzwierciedlony poziomem realizowanych przez jednostki organizacyjne dochodów.

Analizując opisaną w zdarzeniu przyszłym strukturę obrotu z działalności jednostek organizacyjnych, a więc licznika ułamka stosowanego w celu obliczenia prewspółczynnika z  rozporządzenia, należy wskazać, iż może pojawić się szereg pozycji, które nie mając związku z wykorzystaniem Obiektów, zniekształcają (tu: zawyżają) przysługujące Gminie prawo do odliczenia VAT od Wydatków, a tym samym przekreślają całkowicie wymogi stawiane przez art. 86 ust. 2b ustawy o VAT. Mogą to być np. obroty wynikające z wynajmu innych powierzchni znajdujących się poza Obiektami (pomieszczenia na sklepik szkolny, powierzchnie pod automaty z napojami, powierzchnie reklamowe itp.).

Identyczna sytuacja ma miejsce w przypadku mianownika ww. ułamka, gdzie szereg pozycji przychodowych może zupełnie nie mieć związku z wykorzystaniem Obiektów, a zaniżą one  przysługujące Gminie prawo do odliczenia VAT w związku z Wydatkami. Mogą to być w  szczególności:

  •   środki przekazywane na rzecz jednostek budżetowych administrujących Obiektami z  budżetu Gminy na pokrycie kosztów działalności jednostek w części niedotyczącej Obiektów (np. środki przeznaczone na wypłatę wynagrodzeń dla nauczycieli i innych pracowników niezajmujących się Obiektem, kwoty na utrzymanie pozostałych obiektów szkoły, itp.);
  • dochody z wynajmu innych obiektów (przykłady wskazane wyżej).

Zastosowanie proporcji z rozporządzenia może być uzasadnione w stosunku do wydatków ogólnych jednostek, takich jak oświetlenie, ogrzewanie, zakup środków czystości, które dotyczą wszystkich obiektów i wszystkich pracowników jednostek zarządzających Obiektami. Wydatków takich nie da się ściśle przyporządkować wyłącznie do Obiektów i w konsekwencji oparcie zakresu prawa do odliczenia VAT na udziale obrotu z działalności gospodarczej realizowanej przez daną jednostkę budżetową w jej ogólnych dochodach wykonanych jest uzasadnione.

Zupełnie inaczej jednak wygląda sytuacja w przypadku Wydatków związanych bezpośrednio służącymi wykonywaniu działalności mieszanej Obiektami (które przekazane zostały w  administrowanie danej jednostce), gdzie możliwe jest precyzyjne obliczenie, przy  wykorzystaniu szczegółowych danych w zakresie czasu wykorzystania danego Obiektu, stopnia wykorzystania tego środka trwałego do czynności opodatkowanych VAT i  do  czynności pozostałych za pomocą kryterium czasowego dotyczącego wyłącznie konkretnego Obiektu.

W takiej sytuacji zastosowanie proporcji opartej na udziale obrotu z działalności gospodarczej uzyskiwanej z całej działalności danej jednostki zarządzającej konkretnym Obiektem, w ogólnych dochodach wykonanych tej jednostki, byłoby całkowitym zaprzeczeniem wymogów określonych w art. 86 ust. 2a i 2b ustawy o VAT - podejście takie nie uwzględniałoby ani specyfiki działalności (udostępnianie Obiektów, gdzie możliwe jest  obiektywne wskazanie czasu ich wykorzystania do działalności komercyjnej i  niekomercyjnej), ani dokonywanych przez Gminę nabyć (zakupy związane bezpośrednio i  wyłącznie z Obiektami i niezwiązane bezpośrednio z żadnymi innymi obszarami). Co więcej, podejście takie byłoby ewidentnie krzywdzące dla Gminy, bowiem doprowadziłoby do  znaczącego obniżenia zakresu prawa do odliczenia VAT.

W opinii Gminy, metoda kalkulacji sposobu określenia proporcji wskazana w rozporządzeniu nie może być zatem zastosowana względem zakupów dotyczących Obiektów, gdyż  w  omawianym zakresie nie spełni ona wskazanych wyżej przesłanek zawartych w  art.  86 ust. 2b ustawy o VAT.

Sposób wyliczenia prewspółczynnika wskazany w rozporządzeniu w sposób ewidentny nie  odpowiada najbardziej specyfice działalności Gminy i planowanych nabyć w zakresie Obiektów. Opiera się on na udziale obrotu z działalności gospodarczej jednostek budżetowych w całości ich dochodów wykonanych, z których znaczna część nie wykazuje żadnego związku z wykorzystaniem Obiektów. Oznacza to, że nie odzwierciedla on właściwie zakresu wykorzystania Wydatków do celów działalności gospodarczej Gminy. Zastosowanie prewspółczynnika obliczonego na podstawie rozporządzenia względem wskazanych powyżej zakupów stanowiłoby zatem nieuzasadnione naruszenie zasady neutralności podatku VAT.

Z kolei zaproponowany przez Gminę prewspółczynnik czasowy uwzględnia w pełni to, jak  Gmina wykorzystuje Obiekty i jakiego typu działalność za ich pomocą wykonuje. W  szczególności uwzględnia on fakt, iż w przypadku działalności tego typu (tj. działalności związanej z udostępnianiem Obiektów w określonym zakresie czasowym) możliwe jest  precyzyjne obliczenie stosunku czynności opodatkowanych do czynności opodatkowanych oraz niepodlegających opodatkowaniu za pomocą liczby godzin, które  w  danym roku związane są z odpłatnością ze strony Podmiotów zewnętrznych. Znając szczegółowe ustalenia regulaminów oraz harmonogramów użytkowania Obiektów można precyzyjnie i w sposób możliwy do zweryfikowania określić stopień wykonywania opodatkowanej działalności przez Gminę za ich pomocą. Trudno jednocześnie o bardziej miarodajne i obiektywne kryterium. Jego zastosowanie wyklucza nieprawidłowości, które  mogłyby pojawić się przy innych metodach.

W konsekwencji powyższego, Gmina jest uprawniona do odstąpienia od sposobu dokonywania odliczeń podatku VAT z wykorzystaniem przepisów rozporządzenia, gdyż  sposób ten jest niereprezentatywny dla ponoszonych Wydatków.

Do podobnych wniosków, co Gmina, doszedł również Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, wydając na podstawie art. 14c § 1 Ordynacji Podatkowej interpretację indywidualną z dnia 25 lutego 2017 r. o sygn. 1061-IPTPP3.4512.9.2017.1.MK, w której potwierdził w pełni zdanie podatnika uznające, że: „(...) w celu maksymalnego dostosowania się do przepisów ustawy o  VAT, Miasto jest zobowiązane na bieżąco monitorować specyfikę prowadzonej działalności oraz dokonywanych nabyć oraz dokonywać zastosowania innego, bardziej reprezentatywnego sposób określenia prewspółczynnika, jeśli okaże się to konieczne. Jak  wskazano bowiem w art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, sposób obliczania prewspółczynnika, przewidziany w rozporządzeniu, ma charakter fakultatywny, tj. podatnik, do którego rozporządzenie się odnosi, np. Miasto, może dokonać jego wyliczenia na podstawie innych danych, niż wyznaczone w rozporządzeniu, jeśli okażą się one pełniej odzwierciedlać część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza”.

W tym miejscu Gmina pragnie również zwrócić uwagę na orzecznictwo sądów administracyjnych:

  • wyrok WSA w Białymstoku z dnia 15 czerwca 2023 r., sygn. I Sa/Bk 151/23: „(...) proponowana przez Gminę metoda obliczenia prewspółczynnika opiera się o  najbardziej przejrzyste i obiektywne kryterium, jakim jest wskaźnik czasowy. Metoda czasowa obrazuje specyfikę działalności prowadzonej na Pływalni i pozwala na obiektywne ustalenie proporcji między czynnościami opodatkowanymi i  nieopodatkowanymi w tym obszarze. Nadto takie rozwiązanie pozwala na  poszanowanie zasady neutralności, gdyż umożliwia odliczenie podatku naliczonego dokładnie w takim stopniu, w jakim poszczególne wydatki służą czynnościom opodatkowanym, co nie jest możliwe przy zastosowaniu metody wynikającej z Rozporządzenia. Należy zgodzić się ze skarżącą Gminą, że z uwagi na  wprowadzony system nadzorowania wejść i wyjść z kompleksu będzie ona mogła ustalić wartość wskaźnika czasu, który najdokładniej pokaże jak wykorzystywany będzie kompleks oraz jak najbardziej precyzyjnie będzie mogła dokonać odliczeń VAT naliczonego od Wydatków inwestycyjnych oraz bieżących”;
  • wyrok WSA w Poznaniu z dnia 16 maja 2023 r., sygn. I SA/Po 145/23: „W ocenie Sądu, opisana metoda zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do tej części kwoty podatku naliczonego, która przypada na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą, do czego nawiązuje przepis art. 86 ust. 2b u.p.t.u. Tym samym należało uznać, że skarżąca wykazała, iż kryterium liczby godzin, w których hala jest faktycznie wykorzystywana jest metodą najbardziej reprezentatywną i precyzyjnie odzwierciedlającą poziom faktycznego wykorzystania obiektu do danego rodzaju działalności. (...) Stwierdzić zatem należy, że nie jest z góry konieczne i uzasadnione ustalenie jednego sposobu określenia proporcji dla  rozliczania wszystkich wydatków jakie ponosi podatnik. Aby zrealizować cele wynikające z poszczególnych przepisów art. 86 u.p.t.u. oraz uwzględniając zasadę neutralności VAT, podatnik winien zestawić przewidziane przepisami metody odliczenia z konkretnym rodzajem prowadzonej działalności oraz - w efekcie – z  wydatkami dotyczącymi tej działalności (ich cechami, charakterem i  przeznaczeniem). Dopuszczalne powinno być zatem zastosowanie przez daną jednostkę budżetową kilku prewspółczynników w zależności od rodzajów prowadzonej działalności oraz charakteru, cech i przeznaczenia konkretnych wydatków (w szczególności biorąc pod uwagę możliwy różny stopień związku tych wydatków z działalnością opodatkowaną VAT). Tylko takie rozwiązanie pozwoli zachować neutralność opodatkowania VAT”;
  • wyrok WSA w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2023 r., sygn. I SA/Po 76/23: „Zaproponowaną metodę odliczenia, jak wskazała skarżąca należy uznać, za sposób określenia proporcji optymalny dla potrzeb rozliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami inwestycyjnymi i wydatkami bieżącymi dotyczącymi działalności pływalni (jest to sposób odliczenia najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej działalności i dokonywanych nabyć). Specyfika działalności jednostki w  odniesieniu do działalności pływalni wskazuje, że działania (czynności) w tym obszarze stanowić będą w znacznej (przeważającej) mierze działania opodatkowane VAT - pływalnia w znacznej części będzie wykorzystywana przez jednostkę do  wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Stosownie do przedstawionego w  opisie zdarzenia wyliczenia zakłada się, że pływalnia w 69% (biorąc pod uwagę kryterium czasu) będzie wykorzystywana na cele działalności opodatkowanej VAT, a  w pozostałym zakresie na cele działalności niepodlegającej VAT. Jak wskazano w  opisie zdarzenia jednostka jest w stanie precyzyjnie i dokładnie określić przez  ile  godzin (w trakcie roku) pływalnia będzie wykorzystywana na cele działalności opodatkowanej VAT, a przez ile na cele działalności niepodlegającej VAT. W przypadku jakichkolwiek przerw w funkcjonowaniu pływalni lub w przypadku niespodziewanych okoliczności zostanie to automatycznie uwzględnione w wartości liczby godzin branych pod uwagę na potrzeby wyliczenia metody odliczenia. O  zakresie odliczenia będzie decydować wyłącznie czas prowadzenia działalności pływalni i jej wykorzystywania (wartości procentowej metody odliczenia nie będzie "zniekształcać" czas, w którym działalność pływalni nie będzie prowadzona). Opracowana metoda gwarantuje tym samym dokonanie adekwatnego i  miarodajnego rozliczenia podatku naliczonego. W ocenie Sądu, opisana metoda zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do tej części kwoty podatku naliczonego, która  przypada na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą, do czego nawiązuje przepis art. 86 ust. 2b u.p.t.u”;
  • wyrok WSA w Kielcach z dnia 14 lipca 2022 r., sygn. I SA/Ke 176/22: „ W ocenie sądu, zastosowanie metody wskazanej przez Gminę jest miarodajne i prawidłowe z  perspektywy przepisów art. 86 ust. 2a, ust. 2b i ust. 2h ustawy o VAT. (...) Sąd podziela stanowisko prezentowane przez Gminę, że specyfika działalności obiektów sportowych przejawia się w odwrotnej proporcji czynności opodatkowanych w  stosunku do niepodlegających opodatkowaniu. Z przedstawionego stanu faktycznego sprawy wynika bowiem, że działalność ta jest w głównej mierze działalnością gospodarczą, natomiast działania podejmowane w innych, niż  gospodarczy, celach mają znaczenie marginalne. (...) Zdaniem sądu orzekającego w sprawie właściwym sposobem dokonania odliczenia wydatków poniesionych w  odniesieniu do czasu zamknięcia obiektów sportowych jest przyjęcie, że  ponoszone wydatki w analogicznym stopniu odnoszą się do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, jak i niepodlegających opodatkowaniu jak  w  godzinach otwarcia tych obiektów. Wiążą się one z możliwością udostępnienia obiektów sportowych i z tego powodu przyjęcie do nich omawianej proporcji ocenić należy jako adekwatne i właściwe, gdyż odpowiada specyfice funkcjonowania obiektów sportowych. W godzinach zamknięcia obiektów sportowych nikt z nich, wszakże nie korzysta, zarówno podmioty zewnętrzne, jak i uczniowie. W ocenie sądu, umożliwienie podatnikowi wyboru prewspółczynnika opiera się na tym, że  to  podatnik, najlepiej zorientowany w specyfice prowadzonej przez siebie działalności, zna jej uwarunkowania, determinujące dobór sposobu określenia proporcji uwzględniającego specyfikę działalności i dokonywanych nabyć";
  • wyrok WSA w Olsztynie z dnia 5 maja 2021 r., sygn. I SA/Ol 129/21: „Prewspółczynnik zaproponowany przez Gminę opiera się na jednoznacznych i jasnych kryteriach-stosunek liczby godzin, w jakich hala tenisowa wykorzystywana jest do czynności opodatkowanych w ogólnej liczbie godzin, w jakich Hala tenisowa wykorzystywana jest do czynności opodatkowanych i pozostających poza zakresem opodatkowania. Co kluczowe z punktu widzenia wymogów ustawowych metoda ta pozwala na  obiektywne ustalenie struktury sprzedaży, tj. proporcji między czynnościami opodatkowanymi i nieopodatkowanymi w tym obszarze. Wartości które brane są pod uwagę w ustalaniu proporcji mają charakter mierzalny, są możliwe do weryfikowania i w obiektywny sposób odzwierciedlają strukturę wykorzystania infrastruktury. (.) Podkreślić należy, że koszty utrzymania obiektu w dużej mierze związane są z jego wykorzystaniem. Tym samym zastosowanie do nich ustalonej w proponowany przez  gminę sposób proporcji jest zasadne. Podzielić należy pogląd skarżącej zgodnie z którym wybrana przez podatnika metoda obliczania prewspólczynnika nie musi być doskonała, wystarczy że zapewni bardziej dokładne niż metoda wskazana w  rozporządzeniu odliczenie podatku naliczonego od wydatków przypadających na  działalność gospodarczą. Tym samym należało uznać, że Gmina wykazała, iż  kryterium liczby godzin wykorzystania Hali do celów działalności opodatkowanej w  liczbie godzin w których Hala jest wykorzystywana ogółem jest metodą najbardziej reprezentatywną i precyzyjnie odzwierciedlającą poziom faktycznego wykorzystania obiektu do danego rodzaju działalności”;
  • wyrok NSA z dnia 30 kwietnia 2021 r., sygn. I FSK 1491/18: „Sąd pierwszej instancji w  pełni trafnie stwierdził, że nie można zgodzić się z organem, że wskazana przez wnioskodawcę metoda określenia prewspółczynnika nie będzie metodą gwarantującą, że zakres wykorzystywania do działalności gospodarczej nabywanych towarów i usług będzie odzwierciedlony w sposób obiektywny i pełny. Miasto we  wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej opisała sposób wyliczenia prewspółczynnika wskazując ilość godzin w których baseny świadczą usługi komercyjne, względem pozostałego czasu pracy basenu, wyjaśniła, że basen posiada odrębne liczniki wskazujące zużycie mediów, oraz określiła stosunek powierzchni całej jednostki (szkoły) względem powierzchni basenu (.). Ponadto Miasto przedstawiło szerokie uzasadnienie braku zasadności stosowania prewspółczynnika określonego w rozporządzeniu. W odniesieniu do konsekwencji zastosowania prewspółczynnika obliczonego zgodnie z rozporządzeniem wskazano, że w przypadku pływalni "[...]" aż 54% czasu działalności tej pływalni przeznaczone jest do działalności komercyjnej (oraz 47% czasu w przypadku pływalni "[...]"). Na tym tle możliwość odliczenia jedynie 16% (w przypadku "[...]") bądź 16% (w przypadku "[...]") zdecydowanie nie odzwierciedla struktury działalności i realizowanych zadań przez te  jednostki.”
  • wyrok NSA z dnia 24 lutego 2021 r., sygn. I FSK 863/20: „W związku z tym, że Gmina we wniosku o interpretację w sposób precyzyjny wskazała na zasady rozliczenia w  związku z wykorzystaniem basenu do działalności komercyjnej i niekomercyjnej Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku, iż opisana metoda zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do tej części kwoty podatku naliczonego, która przypada na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą, do czego nawiązuje przepis art. 86 ust. 2b ustawy o podatku od towarów i usług. A tym samym Gmina wykazała, iż kryterium liczby godzin, w których obiekt jest faktycznie wykorzystywany jest metodą najbardziej reprezentatywną i precyzyjnie odzwierciedlającą poziom faktycznego wykorzystania obiektu do danego rodzaju działalności. Skoro bowiem jest możliwe precyzyjne określenie zarówno liczby godzin, w których basen będzie udostępniany nieodpłatnie, jak i odpłatnie - które to wyodrębnienie w ocenie Sądu nie powinno nastręczać jakichkolwiek problemów - to w konsekwencji istnieje obiektywna i precyzyjna możliwość ustalenia stopnia rzeczywistego wykorzystywania basenu do działalności gospodarczej. W świetle art. 86 ust. 2a - 2h ustawy o podatku od towarów i usług, uwzględnienie specyfiki działalności polega na określeniu w  stosunku do konkretnych wydatków, w jaki sposób będą one wykorzystywane i  że  ze względu na różnorodność działalności Gminy niewłaściwym byłoby zastosowanie w każdym przypadku wyłącznie jednej proporcji. Metoda zaproponowana przez Gminę daje możliwość obiektywnego i najbardziej rzetelnego wyodrębnienia części wydatków faktycznie przypadających wyłącznie na działalność opodatkowaną.”
  • wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 października 2020 r., sygn. I SA/Gl 774/20: „W  przypadku wydatków będących przedmiotem wniosku, zastosowanie klucza czasowego jest bardziej odpowiednie niż sposób wskazany w rozporządzeniu, gdyż  sposób ten odzwierciedla rzeczywiste wykorzystywanie sali gimnastycznej, w  odniesieniu do wydatków, których Gmina nie jest w stanie jednoznacznie przyporządkować do działalności podlegającej podatkowi od towarów i usług oraz  działalności niepodlegającej temu podatkowi. Zdaniem Sądu, zaproponowana przez Gminę metoda najpełniej realizuje wymogi przewidziane w art. 86 ust. 2a- 2 h u.p.t.u., gdyż najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, a jednocześnie zapewnia dokonanie odliczenia podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą.”
  • wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2018 r., sygn. I FSK 219/18: „Odrębną kwestią pozostaje natomiast ocena adekwatności proponowanego przez Gminę wzoru odliczenia i  jego  zgodności z wymogami ustawowymi. Sąd odwoławczy nie podziela w tym względzie stanowiska prezentowanego w zaskarżonym wyroku, jakoby podatnik nie  wykazał, by sugerowana przez niego metoda była reprezentatywna, a proporcja przewidziana w rozporządzeniu była nieodpowiednia. Podkreślenia wymaga, że  prewspółczynnik obliczony przez Gminę opiera się na jednoznacznych i jasnych kryteriach (wielkość obrotu ustalona w oparciu o ilość zużytej wody i odprowadzonych ścieków) obrazujących specyfikę działalności wodno-kanalizacyjnej i  - co kluczowe z punktu widzenia wymogów ustawowych - pozwala na obiektywne ustalenie struktury sprzedaży, tj. proporcji między czynnościami opodatkowanymi i  nieopodatkowanymi w tym obszarze. (...) Nie sposób zgodzić się z twierdzeniem Sądu pierwszej instancji, jakoby porównanie wielkości prewspółczynników ustalonych  na podstawie rozporządzenia (11%) i w oparciu o metodę przyjętą przez  Gminę (98-99%) nie miało znaczenia dla weryfikacji reprezentatywności poszczególnych sposobów ustalania proporcji, w sytuacji, gdy nie jest kwestionowana specyfika działalności wodno-kanalizacyjnej stanowiącej w przeważającej mierze działalność gospodarczą. (...) Dodatkowym argumentem wspierającym stanowisko Gminy jest akcentowana przez autora skargi kasacyjnej potrzeba zagwarantowania równych zasad odliczenia podatku VAT w sferze działalności wodno-kanalizacyjnej niezależnie od formy prawnej, w jakiej jest ona wykonywana (tj. samodzielnie czy  poprzez spółkę komunalną)”.
  • wyrok WSA w Łodzi z dnia 16 lutego 2017 r., sygn. akt I SA/Łd 1014/16: „ustawodawca określił, w art. 86 ust. 2b ustawy o VAT, że sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i  dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli: 1) zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz 2) obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma  zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust.  5 – w  przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe. Aby zrealizować cele wynikające z cytowanego przepisu oraz uwzględnić zasadę neutralności podatku, podatnik winien zestawić przewidziane przez prawodawcę sposoby określania proporcji z konkretnym wydatkiem. Dopiero wówczas jest możliwe ustalenie jaki sposób ustalenia proporcji jest najbardziej właściwy. (...) W ocenie sądu przepisy dotyczące sposobu określania proporcji należy interpretować w ten sposób, że wybór konkretnego sposobu proporcji jest możliwy dopiero w zestawieniu z konkretnym wydatkiem poniesionym przez podatnika”.
  • wyrok WSA w Poznaniu z dnia 9 maja 2017 r., sygn. akt I SA/Po 1626/16: „O wyborze konkretnego sposobu, w odniesieniu do ściśle określonego podmiotu, zawsze jednak decyduje podatnik i zgodnie z intencją ustawodawcy - zastosowany przez podatnika sposób ma prowadzić do jak najlepszego odzwierciedlenia specyfiki prowadzonej przez niego aktywności, tj. określać w jaki sposób zakupy towarów i usług służą sprzedaży podlegającej opodatkowaniu i pozostałemu rodzajowi sprzedaży. Skoro przepisy prawa nakładają obowiązek wyliczenia prewspółczynników odrębnie dla  każdej jednostki organizacyjnej samorządu terytorialnego to zarówno sposób wyliczenia jak i okres, z którego zostaną przyjęte dane do obliczeń może być dla  każdej z nich odmienny. Nie stoi zatem nic na przeszkodzie, aby jednostka budżetowa - Usługi Komunalne wyliczała prewspółczynnik na podstawie wzoru opartego o  strukturę zatrudnienia i do obliczeń przyjmowała dane za poprzedni lub  poprzedzający go rok podatkowy”.

Podobne wnioski płyną także z następujących wyroków:

  • wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2020 r., sygn. I FSK 2221/18;
  • wyrok NSA z dnia 11 grudnia 2020 r., sygn. I FSK 498/18;
  • wyrok NSA z dnia 31 sierpnia 2020 r., sygn. I FSK 1077/18;
  • wyrok WSA w Olsztynie z dnia 23 czerwca 2021 r., sygn. I SA/Ol 274/21;
  • wyroki WSA w Olsztynie z dnia 5 maja 2021 r., sygn. I SA/Ol 129/21, I SA/Ol 130/21;
  • wyrok WSA w Olsztynie z dnia 11 lutego 2021 r., sygn. I SA/Ol 10/21;
  • wyrok WSA w Krakowie z dnia 26 stycznia 2021 r., sygn. I SA/Kr 1120/21;
  • wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 12 listopada 2020 r., sygn. I SA/Wr 220/20;
  • wyrok WSA w Lublinie z dnia 7 października 2020 r., sygn. I SA/Lu 299/20;
  • wyrok WSA w Poznaniu z dnia 18 września 2020 r., sygn. I SA/Po 170/20;
  • wyrok WSA w Szczecinie z dnia 19 sierpnia 2020 r., sygn. I SA/Sz 195/20;
  • wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 5 kwietnia 2019 r., sygn. I SA/Wr 65/19;
  • wyrok NSA z dnia 16 stycznia 2019 r., sygn. I FSK 1391/18;
  • wyroki NSA z dnia 10 stycznia 2019 r., sygn. I FSK 444/18, I FSK 1019/18, I FSK 1662/18;
  • wyroki NSA z dnia 19 grudnia 2018 r., sygn. I FSK 425/18, I FSK 715/18, I FSK 795/18, I  FSK 794/18, I FSK 1448/18, I FSK 1532/18;
  • wyroki WSA w Łodzi z dnia 25 lutego 2019 r., sygn. I SA/Łd 833/18; I SA/Łd 848/18; I  SA/Łd 776/18; I SA/Łd 810/18;
  • wyrok WSA w Lublinie z dnia 13 lutego 2019 r., sygn. I SA/Lu 826/18;
  • wyrok WSA w Gdańsku z dnia 13 lutego 2019 r., sygn. I SA/Gd 1161/18;
  • wyrok WSA w Łodzi z dnia 16 stycznia 2019 r., sygn. I SA/Łd 649/18;
  • wyrok WSA w Olsztynie z dnia 7 marca 2018 r., sygn. I Sa/Ol 79/18;
  • wyrok WSA w Gdańsku z dnia 28 lutego 2018 r., sygn. I SA/Gd 42/18;
  • wyrok WSA w Łodzi z dnia 8 grudnia 2017 r., sygn. I SA/Łd 900/17;
  • wyrok WSA w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2017 r., sygn. I SA/Sz 886/17;
  • wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 14 listopada 2017 r., sygn. I SA/Wr 826/17;
  • wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 9 listopada 2017 r., sygn. I SA/Rz 605/17;
  • wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 5 października 2017 r., sygn. I SA/Rz 493/17.

Możliwość stosowania wielu prewspółczynników

Gmina jednocześnie podkreśla, że na gruncie obowiązujących przepisów nie ma żadnych przeszkód, aby do różnych sektorów działalności jednego podatnika stosować różne prewspółczynniki. Możliwość tę potwierdza już literalne brzmienie art. 86 ust. 2a ustawy o  VAT, zgodnie z którym, gdy przypisanie nabywanych „(...) towarów i usług w całości do  działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego (...) oblicza się zgodnie ze (...) „sposobem określenia proporcji". Sposób określania proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i  dokonywanych przez niego nabyć”.

Z treści przytoczonego przepisu nie wynika obowiązek stosowania wyłącznie jednej proporcji. Przeciwnie, przepis ten zobowiązuje podatnika, aby każdy zakup weryfikował pod  kątem jego wykorzystania i jeśli w danym przypadku stwierdzi związek z działalnością gospodarczą i inną działalnością, to ma obowiązek zastosować proporcję uwzględniającą zarówno działalność, do której wykorzystuje ten zakup (specyfika działalności), jak i rodzaj tego zakupu (specyfika nabycia). A zatem respektując nałożony przez ten przepis obowiązek uwzględniania specyfiki działalności i nabyć, każde nabycie towarów i usług podatnik powinien rozpatrywać oddzielnie, co ewidentnie wymaga stosowania odrębnych prewspółczynników dla różnych rodzajów prowadzonej działalności i różnych nabyć.

Oczywiście nie jest wykluczone, że określona grupa nabyć wykorzystywanych w danym sektorze działalności będzie mogła być odliczana tym samym prewspółczynnikiem, ale  przepis w żadnym wypadku nie wymaga, aby do wszystkich nabyć stosować ten sam prewspółczynnik.

Również ratio legis powyższej normy jednoznacznie przemawia za odrzuceniem takiej tezy, bowiem dokonywanie odliczeń VAT naliczonego z faktur VAT dokumentujących wszystkie ponoszone przez podatnika wydatki przy zastosowaniu wyłącznie jednej proporcji byłoby daleko idącym uproszczeniem, które z założenia nie uwzględniałoby specyfiki prowadzonej przez Gminę działalności i dokonywanych przez nią nabyć, a więc byłoby rozwiązaniem dokładnie odwrotnym od tego wymaganego przez art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

W konsekwencji, sam fakt ustalenia przez Ministra Finansów w rozporządzeniu określonej metody liczenia prewspółczynnika dla gmin i ich jednostek organizacyjnych nie przesądza, że  prewspółczynnik taki jest obligatoryjny we wszystkich przypadkach. W odniesieniu do  nabyć i rodzajów działalności, dla których metoda ta nie jest adekwatna, stosować należy inne metody, które są bardziej reprezentatywne.

Stanowisko, zgodnie z którym podatnik jest uprawniony do zastosowania różnych proporcji w zależności od specyfiki prowadzonej działalności, potwierdzają powoływane wyżej orzeczenia, w tym np. wyrok NSA z dnia 16 stycznia 2019 r., sygn. I FSK 1391/18 lub wyrok NSA z dnia 22 marca 2022 r., sygn. I FSK 2324/18, w którym NSA wskazał, że „dopuszczalna jest także metoda będąca kompilacją metod ustawowych czy też każda inna metoda, aby  tylko odpowiadała ona najbardziej specyfice prowadzonej przez podatnika działalności i  dokonywanych przez niego nabyć. Możliwe jest także zastosowanie kilku różnych metod w  zależności od różnorakich prowadzonych przez podatnika sektorów działalności lub  w  zależności od rodzajów działalności dokonywanych nabyć co jest uzasadnione ekonomicznie”.

Proporcja z wykorzystaniem kryterium czasowego odnoszącego się wyłącznie do działalności Obiektów jako metoda bardziej reprezentatywna

Jak już zostało wskazane, Gmina nie jest w stanie dokonać tzw. alokacji bezpośredniej, tj.  przyporządkowania ponoszonych Wydatków do poszczególnych rodzajów działalności wykonywanej za pośrednictwem Obiektów, tj. do czynności jej zdaniem opodatkowanych VAT lub niepodlegających ustawie o VAT.

Niemniej, Gmina po zakończeniu każdego roku, dostosowując w drodze korekty rocznej rzeczywiste wykorzystanie danego Obiektu na cele opodatkowane i nieopodatkowane jest  w  stanie precyzyjnie określić udział liczby godzin, w których dany Obiekt przeznaczony jest do użytku przez Podmioty zewnętrzne, w całkowitej liczbie godzin użytkowania danego Obiektu w danym roku (przez Podmioty zewnętrzne i Podmioty wewnętrzne), ponieważ regulaminy regulujące korzystanie z Obiektów są tworzone w oparciu o rzeczywiste zapotrzebowanie - zakres odpłatnego i nieodpłatnego udostępnienia wynika z potrzeb lokalnej społeczności i znajduje odzwierciedlenie w regulaminach. Nie jest więc tak, że  to  Gmina regulaminami kreuje rzeczywistość i arbitralnie ustala sposób wykorzystania Obiektów, który nie znajduje odpowiednika w rzeczywistym zapotrzebowaniu na  wykorzystanie Obiektów.

Obliczona w ten sposób proporcja stanowi obiektywny miernik realnego wykorzystania Obiektów do poszczególnych rodzajów czynności. Na podstawie dokonanych obliczeń, opartych na obiektywnych danych, w pełni mierzalnych i ściśle określonych, Gmina jest  zatem w stanie podać zakres faktycznego zakresu wykorzystania danego Obiektu.

Dla podanego w opisie zdarzenia przyszłego przykładu, mając powyższe na względzie, Gmina dokonała szacunkowej kalkulacji wysokości przyszłego prewspółczynnika czasowego, przy  uwzględnieniu opisanej powyżej metodologii, która zdaniem Gminy jest reprezentatywna i oparta o zasadę neutralności podatku VAT. Tym samym, oszacowana przez Gminę przykładowa wartość prewspółczynnika (przy uwzględnieniu rozważanego sposobu wykorzystania Obiektu A) wyniesie ok. 54%.

W opinii Gminy, powyższa metoda daje możliwość obiektywnego i najbardziej rzetelnego wyodrębnienia części Wydatków faktycznie przypadających odpowiednio na każdy z  rodzajów czynności, do wykonywania których wykorzystywane są Obiekty, w  przeciwieństwie do sposobu określenia proporcji wskazanego w rozporządzeniu.

W odniesieniu do Obiektów metody obliczania sposobu określenia proporcji określone w  rozporządzeniu nie realizują przesłanek wynikających z art. 86 ust. 2b ustawy o VAT. Zdaniem Gminy, w sprawie objętej zakresem niniejszego wniosku, dane służące do obliczenia sposobu określenia proporcji wskazane w rozporządzeniu nie będą spełniały wskazanych przesłanek do uznania sposobu określenia proporcji obliczonego na ich podstawie za  najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej działalności ze względu na specyficzny sposób wykorzystywania Obiektów przez Gminę.

Skoro Obiekty są wykorzystywane przez Gminę do ściśle określonego segmentu działalności, to przy obliczaniu sposobu określenia proporcji należy posłużyć się danymi odnoszącymi się  ściśle do tego środka trwałego, gdyż w żadnym razie nie można uznać, iż dane odnoszące się ogólnie do całej działalności danych jednostek budżetowych administrujących Obiektami obiektywnie odzwierciedlać będą część Wydatków przypadającą na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza w odniesieniu do Obiektów.

W szczególności Gmina pragnie ponownie wskazać, iż działalność danych jednostek budżetowych zarządzających Obiektami wykracza poza samo administrowanie nimi - wykonują one i będą wykonywać czynności związane z edukacją publiczną, ale również mogą wykonywać inne czynności opodatkowane niż najem Obiektów (może to być w szczególności najem innych powierzchni, w tym np. pomieszczeń na sklepik szkolny, powierzchni pod  automaty z napojami, powierzchni reklamowych itp.). Mając na uwadze powyższe, nie  jest możliwe twierdzenie, iż przewidziany w rozporządzeniu sposób określenia proporcji uwzględniający wszystkie wskazane powyżej segmenty działalności jednostek budżetowych zarządzających Obiektami, w przypadku Wydatków w obszarze działalności związanej wyłącznie z Obiektami, zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz będzie obiektywnie odzwierciedlał część Wydatków w tym zakresie przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza. Przeciwnie, sposób ten w praktyce znacząco zaniża wartość Wydatków przypadającą na działalność gospodarczą.

W tej sytuacji, aby zapewnić zachowanie wskazywanej wyżej neutralności podatku VAT, a  także zgodność z celem wprowadzenia przepisów zawartych w art. 86 ust. 2a-2h ustawy o  VAT stanowiących o sposobie określania proporcji, konieczne jest stosowanie przez Gminę w odniesieniu do Wydatków związanych z Obiektami sposobu określenia proporcji obliczonego z uwzględnieniem czasu, w jakim dany Obiekt przeznaczony jest do  poszczególnych rodzajów działalności (gospodarczej i innej niż gospodarcza).

Zastosowanie sposobu określenia proporcji w odniesieniu do Wydatków związanych z  Obiektami, wyliczonego w opisany powyżej szczegółowo sposób, zdaniem Gminy najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez Gminę działalności w tym zakresie i  dokonywanych przez Gminę w tym zakresie nabyć, a także najlepiej uwzględnia cel przepisów o proporcjonalnym odliczaniu podatku naliczonego.

Metodologia zaprezentowana przez Gminę zapewnia większą reprezentatywność w  porównaniu do sposobu określenia proporcji na podstawie rozporządzenia, który uwzględnia dochody z czynności zupełnie niezwiązanych z Obiektami.

Należy bowiem wskazać, iż obliczenie sposobu określenia proporcji na podstawie rozporządzenia w oparciu o ogólną działalność danej jednostki może istotnie zakłócić realizację wymogu ustawowego przewidzianego w art. 86 ust. 2b ustawy o VAT. W takim przypadku może dojść do ustalenia sposobu określenia proporcji na poziomie znacznie odbiegającym od faktycznego zakresu wykorzystania Obiektów. Tymczasem sposób wskazany przez Gminę jest metodą odwołującą się do najbardziej obiektywnych kryteriów (kryterium czasowe odnoszące się wyłącznie do działalności wykonywanej za pomocą Obiektów) i w pełni realizuje przesłanki wskazane w art. 86 ust. 2b ustawy o VAT.

Powyższe potwierdza również zestawienie przywołanych przez Gminę przykładowych danych. Jak zostało wskazane na konkretnym przykładzie, według przewidywań Gminy należy zakładać, że odpowiednia proporcja czasowa w przypadku Obiektów kształtować będzie się w granicach ok. 54%. Natomiast przewidywana proporcja obliczona na bazie przepisów rozporządzenia dla jednostek, które zarządzają Obiektami, najprawdopodobniej kształtowałaby się w granicach kilku procent.

To stanowisko Gminy potwierdził np. Naczelny Sąd Administracyjny w powoływanym już  wyżej wyroku z dnia 26 czerwca 2018 r., sygn. I FSK 219/18. Sąd wskazał w nim m.in., że  „Nie sposób zgodzić się z twierdzeniem Sądu pierwszej instancji, jakoby porównanie wielkości prewspółczynników ustalonych na podstawie rozporządzenia (11%) i w oparciu o  metodę przyjętą przez Gminę (98-99%) nie miało znaczenia dla weryfikacji reprezentatywności poszczególnych sposobów ustalania proporcji, w sytuacji, gdy nie jest kwestionowana specyfika działalności wodno-kanalizacyjnej stanowiącej w przeważającej mierze działalność gospodarczą”. Porównanie ilości godzin, w których prowadzona jest/będzie działalność gospodarcza Gminy z ilością godzin, w których prowadzona jest/będzie działalność publicznoprawna, również prowadzi do wniosku, iż ich stosunek jest  na tyle znaczący, że nie można nie wziąć go pod uwagę podczas ustalania prewspółczynników.

W konsekwencji, zestawiając te dwa sposoby określenia proporcji, należy stwierdzić, iż  w  porównaniu do proporcji uwzględniającej dane w postaci czasu przeznaczenia Obiektów do poszczególnych rodzajów działalności, sposób określenia proporcji ustalony na  podstawie rozporządzenia istotnie zniekształca kwotę VAT naliczonego podlegającego odliczeniu, która w takim wypadku jest nieadekwatna do stopnia wykorzystania Obiektów do  działalności gospodarczej. Metoda obliczania sposobu określenia proporcji proponowana przez Gminę eliminuje natomiast wskazane wady.

Ponadto zdaniem Gminy, na adekwatność proponowanego sposobu określenia proporcji nie  będzie miał wpływu fakt, że nie uwzględnia on czasu, w którym Obiekty są nieczynne (tzn. nie będzie w jakikolwiek sposób wykorzystywany).

Po pierwsze zauważyć bowiem należy, iż tę samą „wadę” można odnieść do proporcji określonej rozporządzeniem. Oblicza się ją bowiem jako udział obrotu z działalności gospodarczej jednostki budżetowej w całości dochodów wykonanych tej jednostki. Natomiast w czasie, gdy Obiekty nie są w ogóle wykorzystywane, w oczywisty sposób nie  będzie generował on żadnych obrotów / dochodów.

Przede wszystkim jednak, zdaniem Gminy, czasu, w którym z określonej infrastruktury nikt nie korzysta, nie da się przypisać w jakikolwiek sposób do poszczególnych rodzajów działalności (gospodarczej, lub też innej niż gospodarcza). W istocie bowiem czas, gdy dana infrastruktura nie jest wykorzystywana w żaden sposób, jest jednakowo związany z każdym rodzajem działalności, któremu Obiekty służą - a tym samym nie powinien i nie może być brany pod uwagę przy określaniu proporcji odliczenia, gdyż albo zaburzałby on jej wysokość, albo też nie miałby na nią jakiegokolwiek wpływu.

Sam ustawodawca wskazuje, iż przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności takie dane jak np. „średnioroczna liczba osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością”, czy też „średnioroczna liczba godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością” (art. 86 ust. 2c). Ustawodawca nie wymaga natomiast przy tych metodach określania w jakikolwiek sposób np. „czasu, gdy  żadna osoba nie wykonuje jakiejkolwiek pracy” - gdyż byłoby to podejście absurdalne.

W konsekwencji powyższych, zdaniem Gminy, w odniesieniu do ponoszonych Wydatków przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy wykorzystaniu sposobu określenia proporcji opartego o kryterium czasowe (opisanego szczegółowo powyżej).

Końcowo Gmina jeszcze raz podkreśla, iż przedstawiona wyżej metodologia spełnia przesłanki określone w art. 86 ust. 2a i 2b w związku z art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, w  szczególności najbardziej oddaje specyfikę prowadzonej działalności i obiektywnie odzwierciedla część Wydatków przypadającą na działalność opodatkowaną oraz  niepodlegającą VAT.

Ustawodawca w art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, posługuje się bardzo szerokim sformułowaniem o charakterze uznaniowym: „w przypadku gdy podatnik (..) uzna, że wskazany zgodnie z  przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji". Taka treść przepisu sugeruje, że to w gestii podatnika leży decyzja czy wybrana przez niego metodologia jest „lepsza" niż sposób określenia proporcji wskazany w  rozporządzeniu, a Gmina wskazała, że uznaje, iż prewspółczynnik czasowy stricte związany z udostępnianiem Obiektów jest bardziej reprezentatywny z punktu prowadzonej przez nią działalności i dokonywanych nabyć niż metodologia przewidziana w rozporządzeniu.

Reasumując, w odniesieniu do Wydatków (których Gmina nie jest w stanie bezpośrednio przyporządkować do poszczególnych rodzajów działalności) związanych z Obiektami, Gminie będzie przysługiwać prawo do odliczenia części podatku naliczonego z faktur VAT dokumentujących te Wydatki według przedstawionej proporcji „czasowej”, skalkulowanej na podstawie art. 86 ust. 2h ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest:

  •   prawidłowe w zakresie uznania odpłatnego udostępnienia Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, niekorzystającą ze zwolnienia z tego podatku,
  • nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia części podatku naliczonego z tytułu wydatków inwestycyjnych poniesionych na budowę obiektów sportowych, według proporcji czasowej skalkulowanej dla Obiektu A i Obiektu B.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od  towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na  rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które  zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na  podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.). Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów. To pozwala stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Konieczność implementacji przepisów prawa wspólnotowego do prawa krajowego wymusiła na ustawodawcy odrębne określenie statusu organów władzy publicznej.

I tak, stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale  czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Analiza wskazanych powyżej przepisów prowadzi do wniosku, że wyłączenie organów władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników podatku od towarów i usług ma charakter wyłącznie podmiotowo‑przedmiotowy. W celu skorzystania przez ww. podmioty z wyłączenia z podatku konieczne jest spełnienie dwóch kumulatywnych warunków:

  • czynności – co do zasady podlegające opodatkowaniu VAT – muszą być wykonane przez ściśle określone podmioty,
  • ponadto czynności te muszą być wykonywane w ramach sprawowanego przez te podmioty władztwa publicznego.

W związku z powyższym należy podkreślić, że tylko spełnienie ww. warunków łącznie daje możliwość legalnego wyłączenia z kategorii podatników podatku od towarów i usług na mocy art. 15 ust. 6 ustawy.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Wg art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.

W przedstawionym opisie sprawy wskazali Państwo, że są zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W latach 2018-2023 zrealizowali Państwo inwestycję pn. „…” („Inwestycja nr 1”), w ramach której powstała hala sportowa  („Obiekt A”). Obiekt A funkcjonuje przy jednostce oświatowej - Publicznej Szkole Podstawowej w … („Szkoła nr 1”). Gmina ustanowiła administratorem Obiektu A Szkołę nr 1. W 2023 roku zakończyli Państwo inwestycję pn. „…” („Inwestycja nr 2”), w ramach której powstała hala sportowa („Obiekt B). Obiekt B funkcjonuje przy jednostce oświatowej - Szkole Podstawowej w … („Szkoła nr 2”). Gmina ustanowiła administratorem Obiektu B Szkołę nr 2.

Wykorzystywanie Obiektów odbywa się na dwa sposoby:

1.nieodpłatne udostępnianie przez Gminę Obiektów w określonych przedziałach czasowych na cele zajęć wychowania fizycznego dla uczniów szkół będących jednostkami organizacyjnymi Gminy lub na organizację różnego rodzaju wydarzeń/zajęć dodatkowych przez te jednostki lub stowarzyszenia działające na rzecz dzieci (uczniów) z terenu Gminy, a także Uczniowskie Kluby Sportowe danej szkoły i w ramach własnej aktywności emeryci i pracownicy szkoły („Podmioty wewnętrzne”). Z tytułu tych czynności Gmina nie wykazuje podatku VAT należnego; oraz

2.odpłatne udostępnianie Obiektów dla zainteresowanych podmiotów trzecich, takich jak kluby sportowe z terenu … i okolic (pod nadzorem instruktora, trenera), grupom osób fizycznych, dzieciom i młodzieży szkolnej pod nadzorem nauczyciela lub  instruktorów, klubom, sekcjom, i związkom sportowym pod nadzorem instruktora lub trenera jak również zakładom pracy, instytucjom i organizacjom („Podmioty zewnętrzne”). Gmina takie czynności dokumentuje odpowiednimi dokumentami księgowymi (z wykazanym VAT należnym).

Odpłatne usługi w zakresie udostępniania Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych Gmina świadczy/świadczyć będzie na podstawie zawartych z tymi podmiotami umów cywilnoprawnych.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, w pierwszej kolejności mają Państwo wątpliwości, czy odpłatne udostępnienie Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych będzie stanowić po  stronie Gminy działalność gospodarczą oraz czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, niekorzystającą ze zwolnienia z tego podatku (pytanie nr 1).

W rozpatrywanej sytuacji, będą występowały skonkretyzowane świadczenia, które będą wykonane między dwoma stronami umowy, tj. między Państwa Gminą (która zobowiązuje się  umożliwić wstęp na teren Obiektów A i B), a korzystającymi z tych Obiektów Podmiotami zewnętrznymi, którzy zobowiązują się  do  wniesienia zapłaty wynagrodzenia na Państwa rzecz w związku z ww. możliwością wstępu.

Wobec powyższego będzie występował bezpośredni związek (ekwiwalentność) pomiędzy Państwa świadczeniem a zapłatą wnoszoną przez korzystających z Obiektów A i B Podmiotów zewnętrznych. Z uwagi na zaistnienie bezpośredniego związku pomiędzy otrzymanymi płatnościami, a zindywidualizowanymi świadczeniami na rzecz Podmiotów zewnętrznych, czynności, które będą Państwo wykonywać w zamian za otrzymane płatności od korzystających z Obiektów A i B będą stanowić usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a Państwo będą wykonywać ww. czynności w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku. Zaznaczenia przy tym wymaga, że zastosowanie zwolnienia od podatku możliwe jest tylko wówczas, gdy wynika to wprost z ustawy lub przepisów wykonawczych do ustawy.

Ani przepisy ustawy, ani też rozporządzeń wykonawczych do ustawy nie przewidują zwolnienia od podatku dla usługi polegającej na odpłatnym udostępnianiu Obiektów, w  związku z czym czynność ta nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT.

Zatem analiza okoliczności sprawy oraz obowiązujących przepisów prawa prowadzi do  wniosku, że odpłatne udostępnianie Obiektów A i B zarządzanych/administrowanych  przez Państwa jednostki budżetowe na rzecz Podmiotów zewnętrznych, będzie stanowić odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i niekorzystające ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również prawa do odliczenia części podatku naliczonego z  tytułu wydatków inwestycyjnych poniesionych na budowę obiektów sportowych, według  proporcji czasowej skalkulowanej dla Obiektu A i Obiektu B.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z przywołanych przepisów prawa wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do  wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są  wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Dodatkowo ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które  pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wobec tego z cytowanych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że  obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Zatem istnieje obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu.

Wyrażoną w cytowanym art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte w art. 86 ust. 2a-2h ustawy.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy:

W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez  podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz  celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy  przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:

Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1)zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz

2)obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do  których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy:

Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:

1)średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;

2)średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;

3)roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;

4)średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.

Zgodnie z art. 86 ust. 2d ustawy:

W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.

Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy:

Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do  najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 86 ust. 2h ustawy:

W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.

Jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy:

Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.

Na podstawie wskazanej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z  17  grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999).

Na podstawie § 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia:

Rozporządzenie:

a.określa w przypadku niektórych podatników sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej „sposobem określenia proporcji”;

b.wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji.

W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się  odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

Zgodnie z § 2 pkt 8 ww. rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o jednostkach organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego – rozumie się przez to: urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego, jednostkę budżetową, zakład budżetowy.

W myśl § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia:

W przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Oznacza to, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie będzie ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostek samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko będą ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla wymienionych wyżej jego poszczególnych jednostek organizacyjnych.

W ww. rozporządzeniu ustawodawca podał ustalone według wzoru sposoby określania proporcji m.in. w przypadku urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, w przypadku jednostki budżetowej oraz zakładu budżetowego.

W myśl z § 3 ust. 3 rozporządzenia:

Jako sposób określenia proporcji uznaje się w przypadku jednostki budżetowej sposób ustalony według wzoru:

X = A x 100/D

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

X – proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,

A – roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez zakład budżetowy, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,

D – dochody wykonane jednostki budżetowej.

Zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o obrocie - rozumie się przez to podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy, w zakresie:

a)dokonywanych przez podatników:

-odpłatnych dostaw towarów na terytorium kraju,

-odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju,

-eksportu towarów,

-wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b)odpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, które podlegałyby opodatkowaniu podatkiem, gdyby były wykonywane na terytorium kraju.

W myśl § 2 pkt 10 rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o dochodach wykonanych jednostki budżetowej - rozumie się przez to dochody obejmujące dochody publiczne w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, z wyjątkiem dochodów, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 4 lit. b–d i pkt 5 ustawy o finansach publicznych, środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, zrealizowane lub otrzymane przez tę jednostkę, wynikające ze sprawozdania z wykonania:

a)planu finansowego jednostki budżetowej oraz

b)planu dochodów i wydatków zgromadzonych na wydzielonym rachunku, o którym mowa w art. 223 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, jeżeli dana jednostka budżetowa prowadzi taki rachunek

- powiększone o kwotę stanowiącą równowartość środków przeznaczonych na zasilenie tej jednostki celem realizacji przypisanych jej zadań jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem środków przeznaczonych na wypłatę, na podstawie odrębnych przepisów, zasiłków, zapomóg i innych świadczeń o podobnym charakterze na rzecz osób fizycznych.

Zgodnie z § 3 ust. 5 rozporządzenia:

Dochody wykonane urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, dochody wykonane jednostki budżetowej oraz przychody wykonane zakładu budżetowego nie obejmują odpowiednio dochodów lub przychodów uzyskanych z tytułu:

1)dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane odpowiednio przez jednostkę samorządu terytorialnego lub jednostkę organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane odpowiednio do środków trwałych jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego – używanych na potrzeby prowadzonej przez te jednostki działalności;

2)transakcji dotyczących:

a)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych,

b)usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41 ustawy, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Wyłączenie powyższych transakcji z przychodów wykonanych jednostki budżetowej (mianownik proporcji) zapewnia spójność z wyłączeniem tych transakcji z obrotu z działalności gospodarczej (licznik proporcji) i ma na celu „oczyszczenie” kwoty przychodów przyjmowanej do wyliczenia proporcji z danych, które mogłyby zniekształcić proporcję.

Zaproponowana metoda ma charakter „obrotowy”, polegający na ustaleniu udziału „obrotów” z tytułu działalności gospodarczej w całkowitym „obrocie” z tytułu działalności gospodarczej oraz działalności pozostającej poza sferą VAT.

Powołany przepis art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. „Towarzyszą” one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne, rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy  nieodpłatną działalność statutową).

W świetle powyższego w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak  i  do  celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o  której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.

We wniosku wskazali Państwo, że wykorzystywanie Obiektów odbywa się na dwa sposoby:

1.nieodpłatne udostępnianie przez Gminę Obiektów w określonych przedziałach czasowych na cele zajęć wychowania fizycznego dla uczniów szkół będących jednostkami organizacyjnymi Gminy lub na organizację różnego rodzaju wydarzeń/zajęć dodatkowych przez te jednostki lub stowarzyszenia działające na  rzecz dzieci (uczniów) z terenu Gminy, a także Uczniowskie Kluby Sportowe danej szkoły i w ramach własnej aktywności emeryci i pracownicy szkoły (dalej: „Podmioty wewnętrzne”). Z tytułu tych czynności Gmina nie wykazuje podatku VAT należnego; oraz

2.odpłatne udostępnianie Obiektów dla zainteresowanych podmiotów trzecich, takich jak kluby sportowe z terenu … i okolic (pod nadzorem instruktora, trenera), grupom osób fizycznych, dzieciom i młodzieży szkolnej pod nadzorem nauczyciela lub  instruktorów, klubom, sekcjom, i związkom sportowym pod nadzorem instruktora lub trenera jak również zakładom pracy, instytucjom i organizacjom (dalej: „Podmioty zewnętrzne”). Gmina takie czynności dokumentuje odpowiednimi dokumentami księgowymi (z wykazanym VAT należnym).

Sposób wykorzystania Obiektów regulowany jest m.in. stosownymi regulaminami, planami lekcji lub zarządzeniem Burmistrza (dalej: „Regulaminy”). Regulaminy stworzone w oparciu o  naturalny sposób wykorzystania Obiektów, odzwierciedlają zapotrzebowanie na mieszany sposób użytkowania Obiektów. Regulaminy określają m.in. w jakich dniach i godzinach Obiekty przeznaczone są do użytkowania przez Podmioty wewnętrzne i przez Podmioty zewnętrzne, zasady korzystania z Obiektów, cele na jakie mogą być one udostępniane czy informację o opłatach za korzystanie z Obiektów. Z uwagi na mieszany sposób wykorzystania Obiektów, Gmina nie jest w stanie dokonać alokacji bezpośredniej wydatków, tzn. nie jest w  stanie przyporządkować danego kosztu do określonego rodzaju działalności wykonywanej z użyciem Obiektów (działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT oraz działalności podlegającej opodatkowaniu VAT).

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego podatnik powinien w pierwszej kolejności przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej od podatku i  niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy oraz (w przypadku wystąpienia także czynności zwolnionych od podatku) w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy.

Zatem w przedmiotowej sprawie, przy odliczaniu podatku naliczonego dotyczącego wydatków poniesionych na realizację ww. Inwestycji, powinny znaleźć odpowiednie zastosowanie regulacje art. 86 ust. 2a-2h ustawy.

W przypadku bowiem, gdy nabywane towary i usługi, wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w  sytuacji gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe (a z taką sytuacją mamy do czynienia w sprawie będącej przedmiotem złożonego wniosku), podatnik zobowiązany jest do wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu współczynnika (proporcji) umożliwiającego odliczenie podatku naliczonego w prawidłowej wysokości, zgodnie z zasadami określonymi w art. 86 ust. 2a-2h ustawy. Jak wynika z wyżej cytowanego przepisu art. 86 ust. 2a ustawy, sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i  dokonywanych przez niego nabyć.

Z uwagi na różnorodność i bogactwo życia gospodarczego wybór sposobu, według którego dokonuje się tego proporcjonalnego przypisania, należy do podatnika. Przepisy ustawowe wymagają jedynie, aby odpowiadał on najbardziej specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Będzie to spełnione, jeśli sposób ten:

  • zapewni dokonanie odliczenia podatku naliczonego wyłącznie w części przypadającej na działalność gospodarczą (co do zasady dotyczącej czynności opodatkowanych VAT) oraz
  • obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą oraz na cele inne (z wyjątkiem celów prywatnych) – gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.

Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez  podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Oznacza to, że są Państwo zobowiązani do wyodrębnienia takiej części podatku naliczonego, którą można przypisać prowadzonej działalności gospodarczej. Warto nadmienić, że zastosowane przez Państwa metody, czy też sposoby, na podstawie których dokonają Państwo wydzielenia odpowiedniej kwoty podatku naliczonego, muszą odpowiadać wartościom faktycznym i rzeczywistym. Ciężar rzetelnego ustalenia, jaka część podatku naliczonego związana jest z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jaka część wykorzystywana jest dla potrzeb innych niż  prowadzona działalność gospodarcza, spoczywa zawsze na Państwu.

Przy czym, korzystając z delegacji ustawowej zawartej w art. 86 ust. 22 ustawy, Minister Finansów, w cyt. wyżej rozporządzeniu z 17 grudnia 2015 r., określił dla jednostek samorządu terytorialnego, w tym dla zakładu budżetowego, sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za  najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanych przez te jednostki działalności i  dokonywanych przez nie nabyć.

W tym miejscu warto wskazać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 grudnia 2018  r., sygn. akt I FSK 1448/18, w którym NSA wskazał, że:

Skoro sposób określenia proporcji powinien odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, to oczywistym jest, że wobec różnorodności zdarzeń gospodarczych nie jest możliwe wskazanie jednego sposobu do zastosowania przez wszystkich podatników. Z tego względu ustawodawca określił w ustawie o VAT jedynie wymagania, którym powinien on czynić zadość, nakreślił cele, jakie za jego pomocą należy osiągnąć. Są one następujące: obniżenie kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane, obiektywne odzwierciedlenie części wydatków przypadających odpowiednio na działalność gospodarczą oraz inne cele niż działalność gospodarcza (art. 86 ust. 2b pkt 1 i 2 ustawy o VAT). Konsekwentnie ustawodawca „podpowiedział” jedynie dane, które można wykorzystać, żeby ten cel osiągnąć (art. 86a ust. 2c ustawy o VAT).

Ustawodawca, na mocy art. 86 ust. 2h ustawy, daje podatnikom możliwość zastosowania innego sposobu określenia proporcji niż wskazują przepisy art. 86 ust. 22 ustawy, jednak tylko w sytuacji, gdy wybrany sposób jest bardziej reprezentatywny. Zatem podatnik może zastosować inną metodę tylko i wyłącznie, gdy wybrana przez niego metoda jest bardziej reprezentatywna i tym samym najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej działalności.

Jak wskazali Państwo we wniosku, w celu prawidłowego skorzystania z prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego, Gmina rozważa zastosowanie proporcji „czasowej”, skalkulowanej jako: udział rocznej liczby godzin, w których Obiekt przeznaczony jest do użytku przez  Podmioty zewnętrzne (bez uwzględnienia godzin korzystania z Obiektu przez  Podmioty wewnętrzne), w całkowitej liczbie godzin użytkowania Obiektu w danym roku (przez Podmioty zewnętrzne i Podmioty wewnętrzne). Dla potrzeb powyższych kalkulacji świadczenie w zakresie udostępnienia Obiektów wyrażone jest w jednostce godziny (w takiej bowiem jednostce udostępniane są Obiekty, zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminach i cenniku).

Proponowany przez Państwa sposób określenia proporcji może zostać wyrażony następującym wzorem:

PRE (Obiekt) = wstęp PZ (h) / (wstęp PZ (h) + wstęp PW (h)),

gdzie:

  • wstęp PZ (h) - oznacza liczbę godzin, w których dany Obiekt przeznaczony jest do  użytku przez Podmioty zewnętrzne, zgodnie z Regulaminami, w danym roku kalendarzowym;
  • wstęp PW (h) - oznacza liczbę godzin, w których dany Obiekt przeznaczony jest  do  użytku przez Podmioty wewnętrzne, zgodnie z Regulaminami, w danym roku kalendarzowym.

Państwa zdaniem, proporcja obliczona na bazie przepisów rozporządzenia, dla jednostki, która zarządza Obiektem A, kształtuje się w granicach kilku procent. Z kolei zastosowanie proporcji „czasowej” wiązałoby się, biorąc pod uwagę przykładowe podane wyżej dane, z  ukształtowaniem proporcji dla Obiektu A na poziomie ok. 54%. Wynika to z oszacowania proporcji na podstawie przykładowego, wyżej opisanego Regulaminu, zgodnie z metodologią przedstawioną poniżej:

  • tygodniowa liczba godzin udostępniania Obiektu A Podmiotom wewnętrznym = 5*6,5h = 32,5h,
  • tygodniowa liczba godzin udostępniania Obiektu A Podmiotom zewnętrznym = 5*7,5h = 37,5h,

- a zatem przykładowa kalkulacja wygląda następująco:

PRE = 37,5h / (32,5h + 37,5h) = 53,57%.

W związku z powyższym, proporcja „czasowa” dla Obiektu A wynosi (po zaokrągleniu w górę) ok. 54%.

Państwa zdaniem, sposób określenia proporcji wskazany w Rozporządzeniu jest zupełnie nieodpowiedni dla ustalenia udziału działalności gospodarczej wykonywanej z  wykorzystaniem Obiektów w całości działalności związanej z ich użyciem, bowiem nie  odpowiada specyfice wykonywanej przez Gminę działalności w zakresie ich  udostępniania.

W ocenie Państwa Gminy, jedynie prewspółczynnik „czasowy” pozwala w analizowanym przypadku ustalić możliwie precyzyjnie część podatku naliczonego przypadającego wyłącznie na  realizowane przez Gminę z wykorzystaniem Obiektów czynności opodatkowane VAT, gdyż  opiera się on na obiektywnych i możliwie precyzyjnych pomiarach czasu wykorzystywania Obiektów w ramach działalności opodatkowanej VAT. W ten sposób przedstawiona metoda zasadniczo najpełniej odzwierciedla/będzie odzwierciedlać specyfikę wykonywanej przez Gminę działalności, a także specyfikę dokonywanych przez Gminę nabyć (wydatki związane są z Obiektami, które wykorzystywane mogą być wyłącznie do  udostępniania na rzecz zainteresowanych podmiotów i w żaden inny sposób, co  determinuje sposób ustalenia zakresu prawa do odliczenia VAT od takich nabyć i  wyklucza metody przyjęte dla innych nabyć, które mogą być wykorzystywane w inny sposób).

Inne metody wskazane w ustawie o VAT lub w rozporządzeniu nie pozwalają na  to  w  żadnym stopniu, prowadząc do zafałszowania wysokości proporcji - nie uwzględniają one ani specyfiki działalności Gminy ani jej nabyć, a zatem ich zastosowanie w  tym przypadku jest wykluczone.

Państwa zdaniem, przewidziany w rozporządzeniu sposób określenia proporcji uwzględniający wszystkie dochody także z działalności o zupełnie innym rodzaju i innej specyfice, aniżeli działalność polegająca na udostępnianiu Obiektów, w przypadku wydatków w obszarze działalności obiektów sportowych istotnie zaniża wartość wydatków przypadającą na działalność gospodarczą.

W przypadku wydatków związanych z działalnością obiektów sportowych, gdzie  uwzględniając specyfikę tej działalności i nabyć z nią związanych należy oprzeć się, zdaniem Gminy, na realnym wykorzystaniu Obiektów, które zasadniczo jest w pełni mierzalne i pozwala na obiektywne ustalenie wartość wydatków przypadających wyłącznie na działalność opodatkowaną VAT. Proporcja z Rozporządzenia takich możliwości nie daje, gdyż opiera się na niewłaściwych danych, tj. takich, które nie uwzględniają specyfiki działalności obiektów sportowych i specyfiki związanych z nią nabyć.

W opinii Państwa Gminy, wskazany sposób obliczenia proporcji daje możliwość obiektywnego i  najbardziej rzetelnego wyodrębnienia części wydatków faktycznie przypadających odpowiednio na każdy z rodzajów czynności, do wykonywania których  wykorzystywane będą Obiekty, w przeciwieństwie do sposobu określenia proporcji wskazanego w Rozporządzeniu.

Skoro Obiekty będą wykorzystywane przez Gminę do ściśle określonego segmentu działalności, to przy obliczaniu sposobu określenia proporcji należy posłużyć się danymi odnoszącymi się ściśle do tego segmentu, gdyż w żadnym razie nie można uznać, iż dane odnoszące się ogólnie do całej działalności danej jednostki organizacyjnej administrującej Obiektami obiektywnie odzwierciedlać będą część wydatków inwestycyjnych przypadającą na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza w odniesieniu do  Obiektów i ich specyfiki.

W Państwa ocenie, wskazany sposób obliczenia proporcji obiektywnie odzwierciedla część  wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż  działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art.  7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Sposób określenia proporcji wskazany w rozporządzeniu jest zupełnie nieodpowiedni dla  ustalenia udziału działalności gospodarczej wykonywanej z  wykorzystaniem Obiektów sportowych w całości działalności związanej z ich użyciem, bowiem nie odpowiada specyfice wykonywanej przez Gminę działalności w zakresie ich  udostępniania.

Mając powyższe na uwadze wskazania wymaga, że zaproponowany przez Państwa sposób określenia proporcji nie może zostać uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez Gminę działalności i dokonywanych nabyć, bowiem Państwa założenia przyjęte przy obliczaniu proporcji budzą wątpliwości.

Przyjęli Państwo, że metoda, wyliczenia proporcji na podstawie udziału liczby godzin, w jakich Obiekty A i B wykorzystywane są do czynności opodatkowanych w ogólnej liczbie godzin, w jakich obiekty wykorzystywane są do czynności opodatkowanych i pozostających poza zakresem opodatkowania, w najbardziej odpowiedni sposób oddaje specyfikę działalności Gminy w przedmiotowym obszarze (segmencie) oraz charakter faktycznego (realnego) wykorzystania Obiektów, jednakże nie przedstawili Państwo wiarygodnych przesłanek pozwalających na stwierdzenie, że metoda ta będzie gwarantowała, że zakres wykorzystywania do działalności gospodarczej nabywanych towarów i usług będzie odzwierciedlony w sposób obiektywny i pełny.

W okolicznościach sprawy przedstawionych we wniosku, Państwa argumenty, nie  są  wystarczające do uznania tego sposobu określenia proporcji za bardziej reprezentatywny niż ten wskazany w rozporządzeniu w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników. Sposób ten bowiem nie uwzględnia publicznego charakteru działalności prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, a także sposobu finansowania tego rodzaju działalności. Zgodnie z przepisami rozporządzenia, działalność jednostki samorządu terytorialnego finansowana jest z dochodów publicznych, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. W dużej części działalność jednostki samorządu terytorialnego dotyczy sfery pozostającej poza systemem podatku od  towarów i usług (czynności, przy realizacji których jednostka działa w charakterze władczym).

Przyjęta przez Gminę metoda wyliczona na podstawie rozliczenia czasowego nie uwzględnia tych elementów prowadzonej działalności publicznej – realizacji zadań własnych Gminy wynikających z ustawy o samorządzie gminnym. Metoda ta oddaje jedynie czas wykorzystania Obiektów A i B w ramach działalności gospodarczej, a nie specyfikę prowadzonej działalności, o której mowa w art. 86 ust. 2b ustawy, a tym samym nie  zapewnia obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na  wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane.

Wskazali Państwo, że według przewidywań należy zakładać, że proporcja czasowa w przypadku Obiektów kształtować się będzie w granicach 54%. Natomiast proporcja obliczona na bazie przepisów rozporządzenia dla jednostki oświatowej lub Urzędu, kształtowałaby się  w granicach kilku procent.

Zauważenia wymaga, że zastosowanie ww. metody mogłoby prowadzić do nieadekwatnego odliczenia podatku naliczonego – niezgodnego z rzeczywistością. Zaproponowana przez  Gminę metoda, określająca udział procentowy na  podstawie czasu wykorzystywanego do wskazanych czynności, jest nieprecyzyjna i opiera się na Państwa założeniach czy  przewidywaniach, a nie dokładnych wyliczeniach.

Jak wskazali Państwo we wniosku, mogą wystąpić sporadyczne sytuacje, gdy w ramach godzin udostępniania Obiektów na rzecz Podmiotów zewnętrznych dojdzie do udostępniania na  rzecz Podmiotów wewnętrznych oraz odwrotnie, tj. w trakcie godzin przewidzianych dla   udostępniania na rzecz Podmiotów wewnętrznych może dojść do odpłatnego udostępnienia Obiektów. Zatem przyjęta metoda oparta na godzinach (czasie), nie stanowi obiektywnego miernika realnego wykorzystania danego Obiektu do poszczególnych rodzajów czynności.

Nie można się zgodzić także z Państwa twierdzeniem, że na adekwatność proponowanego sposobu określenia proporcji nie będzie miał wpływu fakt, że nie uwzględnia on czasu, w  którym Obiekty są nieczynne (tzn. nie będzie w jakikolwiek sposób wykorzystywany).

Trudno bowiem w takiej sytuacji określić, do jakich czynności (w jaki sposób) należy przyporządkować koszty, które niewątpliwie są ponoszone (i od których jest odliczany VAT) w czasie, w którym obiekt jest zamknięty. Zaproponowana przez Państwa metoda nie  uwzględnia zatem faktu, że koszty utrzymania obiektów sportowych są i będą generowane również w trakcie świąt, dni ustawowo wolnych od pracy, przerw na naprawy i konserwacje, czy czasu po przewidzianym czasie pracy Obiektów, gdy nikt nie będzie z obiektów korzystał (np. energia elektryczna, ogrzewanie, itp.). Jednocześnie jak Państwo wskazali we  wniosku, wspomniane we wniosku dane tygodniowe dotyczą okresu regularnego wykorzystania Obiektów (tj. dni nauki szkolnej). W wakacje i ferie zimowe obecnie nie  przewiduje się  wykorzystania Obiektów (pozostaną one zamknięte). Jednakże, w tych okresach czasu kiedy Obiekty nie będą użytkowane, wydatki będą ponoszone i w opisanej sytuacji nie zostają uwzględnione, a wpływają na wysokość prewspółczynnika obniżając go. Przedstawiony sposób nie jest w pełni obiektywny i nie jest w stanie precyzyjnie odzwierciedlić stopnia wykorzystania wydatków do działalności gospodarczej oraz  do  działalności innej niż gospodarcza.

Możliwość wystąpienia sytuacji, w której liczba osób korzystających komercyjnie z Obiektów A i B może wzrosnąć (w tym samym czasie), co  w konsekwencji spowoduje wzrost kosztów związanych z utrzymaniem i eksploatacją obiektów, a nie przełoży się na zwiększenie czasu przeznaczonego na udostępnianie odpłatne bez uwzględnienia faktycznej ilości osób korzystających z obiektów w ramach czynności odpłatnych oraz działalności poza VAT. Państwo natomiast wskazali, że  zaproponowana metoda nie uwzględnia liczby osób korzystających z Obiektów w danej godzinie. Ponadto, wskazali Państwo, że określenie dokładnych danych dotyczących liczby osób korzystających z Obiektów może nie być możliwe, gdyż obowiązujący regulamin nie  przewiduje wymogu podawania takiej informacji w ramach umów najmu Obiektów zawieranych z Podmiotami zewnętrznymi, nie prowadzi się również ewidencji Podmiotów wewnętrznych korzystających w określonym czasie z  Obiektów.

Powyższe powoduje, iż wskazaną metodą nie da się precyzyjnie obliczyć kosztów związanych ze stopniem wykorzystywania Obiektów A i B do działalności gospodarczej.

Wielkość niektórych kosztów (zużycie wody, prądu, mydła, itp.) uzależniona jest właśnie od  ilości osób korzystających z danego Obiektu. Okoliczność ta rzutuje na ich skalę. Większa ilość osób będzie generowała ich większe zużycie.

Zauważenia również wymaga, że zaproponowana przez Państwa metoda czasowa skonstruowana została na podstawie regulaminów, które określają jedynie przedziały czasowe, w jakich poszczególne Obiekty mają być wykorzystywane na cele komercyjne lub  niekomercyjne. Wyznaczenie powyższych ram czasowych na prowadzenie działalności komercyjnej nie oznacza, że taka działalność będzie w tym wymiarze faktycznie prowadzona.

W przypadku np. braku chętnych podmiotów na korzystanie z danego Obiektu, faktyczne ich  wykorzystanie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT będzie odbiegało od  zaplanowanego regulaminami, a tym samym proponowany prewspółczynnik nie  zapewnia odliczenia wyłącznie w odniesieniu do tej części kwoty podatku naliczonego, która przypada na wykonywane w ramach działalności czynności opodatkowane.

Może zdarzyć się tak, że przez część roku (z uwagi na brak chętnych lub z innych przyczyn), Obiekty będą wykorzystane jedynie na cele zajęć wychowania fizycznego dla uczniów szkół będących jednostkami organizacyjnymi Gminy lub na organizację różnego rodzaju wydarzeń/zajęć dodatkowych przez te jednostki lub stowarzyszenia działające na rzecz dzieci (uczniów) z terenu Gminy, a także Uczniowskie Kluby Sportowe danej szkoły i w ramach własnej aktywności emeryci i pracownicy szkoły. Zaproponowana przez Państwa metoda opierająca się na liczbie godzin, w których ww. Obiekty są przeznaczone na konkretną działalność, wynikającej z regulaminów, w ogóle nie uwzględnia takiej sytuacji.

Nie wystarczy zatem sam zamiar wykorzystania Obiektów do czynności komercyjnych wyrażony w określonym przez regulaminy limicie czasowym, bowiem same Obiekty nie mają charakteru czysto komercyjnego. Wręcz przeciwnie, przeznaczeniem przedmiotowych Obiektów jest również wykonywanie w nich działalności edukacyjnej. Obiekty mogą, ale  nie  muszą być przedmiotem najmu generującym sprzedaż opodatkowaną, a tym samym dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego istotne znaczenie ma faktyczne, a  nie  planowane (zakładane) wykorzystanie. Przyjęty przez Państwa klucz czasowy konstruowany na podstawie regulaminów jest niereprezentatywny, bowiem to, że dany obiekt może być wykorzystany w określonych godzinach na cele komercyjne nie oznacza jednak faktycznego wykorzystania tego obiektu na takie cele.

W konsekwencji wartości brane przez Gminę pod uwagę przy ustalaniu proporcji, w mojej ocenie, nie odzwierciedlają w sposób obiektywny struktury wykorzystania infrastruktury.

Tym samym, proponowany przez Państwa sposób określenia proporcji, tj. proporcja czasowa obliczona jako stosunek liczby godzin, w jakich Obiekty A i B wykorzystywane są do czynności opodatkowanych w ogólnej liczbie godzin, w jakich ww. Obiekty wykorzystywane są  do  czynności opodatkowanych i pozostających poza zakresem opodatkowania, nie może zostać uznany za bardziej reprezentatywny.

Jak wyżej wskazałem, podatnik może zastosować inną metodę kalkulacji proporcji tylko i wyłącznie, gdy wybrana przez niego metoda jest bardziej reprezentatywna i tym samym najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej działalności.

Kwestię tę trafnie podsumował Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z 18 lipca 2019 r. sygn. akt I FSK 449/19 stwierdził, że:

Zasadą jest – w odniesieniu do takich podatników jak Gmina – stosowanie proporcji według sposobów wymienionych w § 3 Rozporządzenia, a wyjątkiem – wobec uzasadnienia, że pozwala na to specyfika wykonywanej działalności i dokonywanych nabyć – zastosowanie innego, bardziej reprezentatywnego sposobu określenia proporcji. Metody obliczania proporcji przewidziane w § 3 Rozporządzenia opracowane zostały z uwzględnieniem specyfiki działalności gmin, stąd przewidziane są dla typowej co do zasady działalności podmiotów o takim charakterze. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego tylko szczególne przesłanki (tak jak przy działalności wodno-kanalizacyjnej, która odwraca proporcje funkcjonowania typowe dla gmin) pozwalają na odstąpienie od wskazanych metod ustalania proporcji w przypadku wydatków mieszanych. Wielość źródeł finansowania wydatków gmin (w tym na tworzenie składników majątku) sprawia, że ustalanie indywidualnych metod obliczania proporcji dla  wydatków mieszanych w odniesieniu do poszczególnych składników majątkowych, mogłaby prowadzić do pomijania specyfiki działania gmin dając im prawo do odliczenia podatku naliczonego w nadmiernej wysokości.

Dla odstąpienia od metod obliczania proporcji przewidzianych w rozporządzeniu nie jest wystarczające zestawienie różnicy między wartościami wynikającymi z metody z rozporządzenia i metody zaproponowanej przez Gminę.

W konsekwencji powyższego, nie będą Państwo mogli dokonać obliczenia podatku naliczonego od poniesionych wydatków inwestycyjnych, za pomocą sposobu określenia proporcji, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy opartego o stosunek liczby godzin, w  jakich Obiekty A i B wykorzystywane są do czynności opodatkowanych w ogólnej liczbie godzin, w jakich Obiekty te wykorzystywane są do czynności opodatkowanych i pozostających poza zakresem opodatkowania.

Jak zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 14 listopada 2018 r. sygn. akt I SA/Sz 516/18:

„W orzecznictwie prezentowany jest pogląd, iż przepisy ww. rozporządzenia w odniesieniu do  wskazanych w nim grup podatników „stanowią lex specialis w stosunku do przepisów ustawy i z tego względu winny stanowić zasadę przy ustalaniu współczynnika odliczeń podatku VAT”, należy zatem uznać, że „odstąpienie od przewidzianego tam sposobu ustalania współczynnika odliczenia musi mieć charakter wyjątkowy, spowodowany szczególnymi i  atypowymi okolicznościami” – vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w  Gliwicach, sygn. akt III SA/Gl 87/18 z 25 kwietnia 2018 r. Podzielając ten pogląd należy więc uznać, że argumentacja skarżącej Gminy nie zawiera obiektywnych, przekonujących powodów, dla których przedstawiona przez nią metoda najbardziej odpowiada specyfice jej działalności.”

Tymczasem przedstawiona przez Państwa metoda nie jest w pełni obiektywna i nie jest w  stanie precyzyjnie odzwierciedlić stopnia wykorzystania zakupów związanych z prowadzoną inwestycją oraz wydatków bieżących dotyczących działalności prowadzonej przy wykorzystaniu Obiektów.

Tym samym, nie wykazali Państwo, iż przedstawiona przez Państwa metoda stanowi bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji, niż wskazany w rozporządzeniu z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Podsumowując, nie wskazali Państwo argumentów przemawiających za tym, że  przedstawiona przez Państwa metoda czasowa jest bardziej adekwatna i bardziej odpowiada specyfice Państwa działalności.

W wyroku WSA I SA/Gl 1716/19  z 17 września 2020 r. dotyczącym zastosowania metody czasowej przy odliczeniu podatku VAT od wydatków poniesionych na Pływalnie Sąd orzekł:

„ (…) W opinii sądu, przyjęta przez Gminę metoda  opisana we wniosku o interpretację nie oddaje istoty prowadzonej działalności i przez to nie jest zgodna z zasadą proporcjonalności. Metoda ta nie daje możliwości obiektywnego i rzetelnego wyodrębnienia części wydatków faktycznie przypadających wyłącznie na działalność  opodatkowaną. Wbrew zatem stanowisku skargi, podzielając pogląd, że w świetle art. 86 ust. 2a i ust. 2b ustawy o PTU jest możliwe zastosowanie również sposobów określenia proporcji (prewspółczynników) w odniesieniu do  różnych sektorów działalności jednego podatnika – Gmina nie wykazała za pomocą przedstawionego przez siebie prewspółczynnika specyfiki prowadzonej działalności, o której mowa w art. 86 ust. 2b ustawy o PTU.”

Sam fakt, że prewspółczynnik obliczony dla Państwa w sposób przewidziany w rozporządzeniu różni się od prewspółczynnika zaproponowanego przez Państwa, nie  oznacza, że Państwa sposób zapewnia neutralność tego podatku, ani nie wskazuje, że  zapewni dokonanie odliczenia podatku naliczonego wyłącznie w części przypadającej na  działalność gospodarczą oraz obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadających na działalność gospodarczą oraz na cele inne.

Podsumowując, w związku z ponoszeniem przez Państwa wydatków inwestycyjnych, nieprawidłowym będzie dokonanie obliczenia podatku naliczonego od ponoszonych przez  Państwa wydatków inwestycyjnych według przedstawionej proporcji czasowej skalkulowanej jako udział rocznej liczby godzin, w której Obiekty A i B są przeznaczone do  użytku przez Podmioty zewnętrzne w całkowitej liczbie godzin użytkowania tych Obiektów w danym roku, tj. przez Podmioty zewnętrzne i Podmioty wewnętrzne.

W konsekwencji, w celu obliczenia podatku naliczonego od ponoszonych przez Państwa wydatków inwestycyjnych będą Państwo zobowiązani stosować sposób określenia proporcji, określony w art. 86 ust. 2a-2h ustawy oraz w § 3 ust. 3 rozporządzenia z 17 grudnia 2015 r. w  sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do  celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Jednocześnie z okoliczności sprawy wynika, że towary i usługi związane z realizacją inwestycji objętych zakresem wniosku nie będą wykorzystywane do czynności zwolnionych z  opodatkowania, wobec tego wyliczony na podstawie przepisów art. 86 ust. 2a i następne ustawy oraz przepisów § 3 ust. 4 rozporządzenia z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników, podatek naliczony przypisany do  działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT podlega odliczeniu w całości.

Reasumując, przysługuje Państwu prawo do odliczenia części podatku naliczonego z tytułu poniesionych wydatków inwestycyjnych na podstawie art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86 ust. 2a i  następne ustawy oraz przepisów § 3 ust. 3 ww. rozporządzenia z 17 grudnia 2015 r., z  wykorzystaniem sposobu ustalonego dla danej jednostki budżetowej wykorzystującej dany Obiekt. Prawo to będzie przysługiwało pod warunkiem niewystąpienia przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy.

W konsekwencji powyższego Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z  powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź straci swą aktualność.

Odnośnie natomiast powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w  sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je  traktować indywidualnie. Ponadto zauważenia wymaga, że powołana przez Państwa interpretacja 1061-IPTPP3.4512.9.2017.1.MK dotyczy proporcji dochodowej, wskazanej w  §  3 ust. 2 rozporządzenia.

Natomiast odnośnie przywołanych przez Państwa wyroków sądów należy wskazać, że  wyroki sądów to rozstrzygnięcia w konkretnej sprawie, osadzonej w określonym stanie faktycznym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz.  483 ze zm.) w swoim rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie przewiduje on takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych (w Polsce nie obowiązuje system precedensów sądowych). W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w  zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że  moc obowiązująca wyroku zamyka się w obrębie sprawy, w której została wydana.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935, dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).