Możliwości odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Gminy w ramach zadania „(...)”.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 28 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie możliwość odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Gminy (...) w ramach zadania „(...)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (...) (dalej zwana: „Gminą” lub „Wnioskodawcą”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej zwanym: „VAT”), prowadzi sprzedaż opodatkowaną, zwolnioną i niepodlegającą opodatkowaniu VAT. Sprzedaż prowadzona przez Urząd Gminy (jednostkę budżetową) to najem lokali mieszkalnych, budynków, dzierżawy gruntów i urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych.

Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego działającą na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U z 2023 r. poz. 40 z późniejszymi zmianami, dalej zwana: „ustawą o samorządzie gminnym”).

Gmina wykonuje zadania własne samodzielnie lub poprzez własne jednostki budżetowe, z którymi dokonuje wspólnie rozliczenia podatku VAT.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w szczególności zadania własne Gminy obejmują sprawy:

-ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;

-wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych;

-utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;

-utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.

Przedmiotem rozpatrywanego wniosku jest realizacja zadania własnego Gminy w zakresie budowy sieci kanalizacyjnej oraz budowy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, wskazanego w art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, dofinansowanego ze środków PROW na lata 2014-2020.

Został złożony wniosek o przyznanie pomocy na operacje typu „Gospodarka wodno-ściekowa” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Gmina realizuje budowę infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej służącej do wykonywania działalności opodatkowanej VAT w postaci świadczenia usług dostarczania wody i odprowadzenia ścieków.

Kolejny etap budowy sieci wodno-kanalizacyjnej w Gminie (...) jest realizowany w latach 2023 – 2025. Wartość inwestycji brutto jest wysoka i wynosi ona (...) złotych.

Spowodowane jest to tym, że Gmina położona jest w terenach górzystych o bardzo rozproszonej zabudowie.

(...).

Wydatki na budowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej będą udokumentowane fakturami VAT wystawionymi na Nabywcę, tj. Gminę (...). W odniesieniu do faktur dokumentujących ww. inwestycję nie wystąpią ograniczenia wynikające z art. 88 ustawy o VAT. Wybudowana sieć wodociągowa będzie wykorzystywana do dostarczania wody wyłącznie do budynków mieszkalnych w Gminie, jak również przedsiębiorców działających na terenie Gminy.

Po zrealizowaniu przedmiotowej inwestycji sieć wodociągowa i kanalizacyjna zostanie dalej własnością Gminy, a bieżące zarządzanie siecią przekazane zostanie w formie dzierżawy Zakładowi Gospodarki Komunalnej „ (...)” Sp. z o. o. z siedzibą w (...) (dalej zwanym: Spółką), w której 100% udziałów należy do Gminy. Umowa zostanie zawarta na czas określony, tj. 10 lat. Umowa dzierżawy będzie przedłużana na kolejne okresy.

Spółka jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT i z tytułu świadczonych usług dostawy wody i odbioru ścieków odprowadza do właściwego Urzędu Skarbowego należny podatek VAT.

Spółka posiada zarówno odpowiednie zasoby ludzkie jak i techniczne dla utrzymywania sieci we właściwym stanie technicznym oraz pobierania pożytków w postaci opłat za wodę i ścieki.

Gmina podkreśla, że od początku realizacji inwestycji planowała, iż powstały majątek w wyniku realizacji będzie wykorzystywany do czynności opodatkowanych.

W związku z tym już na etapie składania wniosku Gmina wnioskowała o dofinansowanie do wartości netto wydatków, a zatem podatek VAT nie jest kosztem kwalifikowanym w projekcie.

Planowane odpłatne udostępnienie infrastruktury po zakończeniu inwestycji ma na celu zapewnienie Gminie regularnych wpływów z tytułu wynagrodzenia za świadczoną usługę dzierżawy, co w efekcie ma na celu zminimalizowanie kosztów poniesionych przez Gminę na infrastrukturę i zapewnienie efektywnego wykorzystania tego majątku przez profesjonalny podmiot powołany do prowadzenia działalności wodno-kanalizacyjnej. Wartość netto wraz z należnym podatkiem VAT z tytułu dzierżawy infrastruktury dla Spółki będzie wykazywana przez Gminę w jej deklaracji VAT.

Gmina podkreśla również, iż umowa dzierżawy ze Spółką będzie zakładała, że Spółka w okresie objętym dzierżawą będzie ponosić wszelkie koszty związane z eksploatacją infrastruktury, kosztów remontów, napraw i przeglądów.

W zakresie budowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w Gminie (...), Gmina posiada już dwie interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

-(...) z (...) 2019 r.,

-(...) z (...) 2017 r.,

ale w związku z tym, że do złożonego wniosku o dofinansowanie ze środków PROW koniecznym jest dołączenie interpretacji indywidualnej Gmina występuje o wydanie kolejnej interpretacji w zakresie ww. zadania.

W oparciu o ww. interpretacje Gmina ma możliwość odliczenia naliczonego podatku VAT, wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na budowę infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej, ponieważ na wybudowanej infrastrukturze będzie prowadzona wyłącznie działalność odpłatna polegająca na czynnościach opodatkowanych, tj.:

1)dzierżawa majątku,

2)sprzedaż wody,

3)odbiór ścieków.

Ponadto Gmina informuje, że w przedmiotowej sprawie występowano już o wydanie interpretacji, ale uzyskano dwa postanowienia o odmowie wydania indywidualnej interpretacji:

-   znak sprawy: (...) w związku (ze zdaniem KIS) za niskim czynszem za dzierżawę. Zakładana wówczas wartość czynszu rocznie wynosiła 1% wartości przedmiotu dzierżawy;

-   znak sprawy: (...) w związku (ze zdaniem KIS) za niskim czynszem za dzierżawę. Zakładana wówczas wartość czynszu rocznie wynosiła 1,5% wartości przedmiotu dzierżawy.

Stanowisko KIS „Z przedstawionego przez Gminę zdarzenia przyszłego nie wynika żadne ekonomiczne oraz gospodarcze uzasadnienie dla ustalenia wartości czynszu z tytułu dzierżawy ww. infrastruktury na tak niskim poziomie”.

Obecnie mając na uwadze stanowisko wyrażone przez KIS w ww. postanowieniach, zakłada się wartość czynszu dzierżawnego na poziomie 2,5% rocznie od wartości przedmiotu dzierżawy i będzie ona stała.

Gmina skalkulowała czynsz dzierżawny przy uwzględnieniu stawki planowanego rocznego odpisu amortyzacyjnego dla infrastruktury wodno-kanalizacyjnej w wysokości 2,5% wartości inwestycyjnej. Wartość czynszu umożliwi zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych w przeciągu 40 lat. Zdaniem Gminy, sposób kalkulowania czynszu uwzględnia realia rynkowe, ponieważ w okresie użytkowania pozwoli na zwrot poniesionych nakładów na wytworzenie inwestycji.

Istotnym czynnikiem wpływającym na wysokość czynszu jest również to, że Spółka przejmie realizację zadań Gminy w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej w ramach dzierżawionej infrastruktury. Z tego też powodu czynsz dzierżawny w zasadzie powinien być odpowiednio niski, gdyż dzięki umowie dzierżawy Spółka wypełni funkcje, które pierwotnie powinna wypełnić Gmina.

Gmina również zauważa, iż infrastruktura wodno-kanalizacyjna nie jest typowym towarem mającym generować wyłącznie dochód. Gmina nie może zrezygnować z realizacji zadań w zakresie dostarczania wody i odprowadzenia ścieków, gdyż są to jej zadania własne. Z tego też powodu, Gmina nie ma silnej pozycji negocjacyjnej, która umożliwiałyby jej „dyktowanie” wysokości czynszu dzierżawnego. Nie zmienia tego stanowiska również fakt, iż liczba podmiotów świadczących usługi wodno-kanalizacyjne jest dość ograniczona. Gdyby wysokość czynszu była zbyt duża Spółka mogłaby odmówić podpisania umowy, a tym samym Gmina musiałaby we własnym zakresie prowadzić gospodarkę wodno-kanalizacyjną na terenie Gminy, do czego nie ma odpowiednich środków ani pracowników.

Dlatego też czynsz dzierżawny nie może być „zbyt” wysoki. Zbyt wysoki czynsz, oprócz kwestii „społecznych”, może również zniechęcić potencjalnych kontrahentów do rozpoczęcia działalności na terenie Gminy.

Podsumowując, wynagrodzenie z tytułu dzierżawy Infrastruktury jest określone z uwzględnieniem okresu zwrotu kosztów inwestycji (czynsz roczny równy rocznej amortyzacji), a także z uwzględnieniem realiów rynkowych i prawnych, w których funkcjonuje Gmina. Będzie ono skalkulowane zarówno z uwzględnieniem zobowiązań Gminy wynikających z przepisów ustawowych określających jej zadania własne związane z dostarczaniem wody i odprowadzaniem ścieków, jak i z uwzględnieniem wpływu kalkulacji czynszu na wystąpienie po stronie Spółki korzyści uzasadniających zawarcie z Gminą umowy dzierżawy.

Wartość zakładanego czynszu, jaką Spółka będzie musiała Gminie zapłacić, jest bardzo wysoka, bo będzie wynosiła (...) zł rocznie (brutto) przy zakładanych dochodach ze sprzedaży wody i odbioru ścieków na podstawie Analizy efektywności kosztowej dla operacji pn. „ (...)”, w wysokości (...) rocznie (brutto).

W związku z tym wysokość czynszu dzierżawy nie będzie niższa niż czynsz rynkowy.

Niskie dochody z eksploatacji sieci wodno-kanalizacyjnej spowodowane są niskimi stawkami za wodę, które zatwierdza instytucja Państwowe Gospodarstwo Wodne – Wody Polskie i nie wyraża zgody na podwyższenie stawek.

Kolejna sprawa wpływająca na ekonomiczne uzasadnienie wysokości czynszu to taka, że oprócz tej ww. dzierżawy Spółka zobowiązana będzie do ponoszenia w całości kosztów utrzymania i eksploatacji przedmiotu dzierżawy oraz innych opłat związanych z użytkowaniem rzeczy dzierżawionej (m.in. energia, konserwacje, bieżące remonty, opłaty środowiskowe, ubezpieczanie).

Powyższe obowiązki Spółki również wskazują, że zakładana wysokość czynszu nie jest zaniżona.

Zgodnie z ustawą z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t. j. Dz. U z 2023 r. poz. 537 z późniejszymi zmianami), Spółka winna osiągnąć zysk, co w tej sytuacji może być trudnym do osiągnięcia.

Podatek VAT będzie przekazywany do Urzędu Skarbowego z dwóch źródeł:

-    od momentu zaplanowania inwestycji Gmina posiada zamiar wykorzystywania sieci wodociągowej i kanalizacyjnej do czynności opodatkowanych VAT w postaci świadczenia usług dzierżawy tej infrastruktury na rzecz Zakładu Gospodarki Komunalnej „ (...)” Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...);

-    sieć wodociągowa i sieć kanalizacyjna będzie wykorzystywana przez Spółkę wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT w postaci świadczenia odpłatnych usług dostawy wody i odprowadzania ścieków.

W konsekwencji, Spółka będzie bezpośrednio zawierała umowy z odbiorcami usług o dostawę wody i odbiór ścieków komunalnych. Jako eksploatator tego majątku Spółka będzie prowadziła działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT w postaci świadczenia usług dostawy wody i odprowadzania ścieków.

Natomiast Gmina w związku z zawartą umową dzierżawy będzie wystawiała faktury VAT na Spółkę dokumentujące wynagrodzenie z tytułu oddania Spółce sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w dzierżawę. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem Gminy działalność z tego tytułu będzie opodatkowana podatkiem VAT według podstawowej stawki podatku VAT, a w konsekwencji będzie wykazywana w rejestrach sprzedaży Gminy, w składanych deklaracjach VAT, a VAT należny będzie odprowadzany do właściwego Gminie Urzędu Skarbowego.

Wybudowana sieć wodociągowa i kanalizacyjna będzie służyła Gminie wyłącznie do wykonywania odpłatnie usług dzierżawy sieci na rzecz Spółki, co oznacza, że ponoszone przez Wnioskodawcę wydatki na realizację przedmiotowej inwestycji będą miały związek wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi Gminy i nie będą miały związku z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu.

Z tytułu ponoszonych wydatków Gmina otrzyma faktury od wykonawców z wykazanymi na nich kwotami VAT. Faktury te będą wystawione na Gminę. Zakończenie inwestycji oraz oddanie do użytku sieci wodociągowej i kanalizacyjnej zakładane jest na koniec roku 2025.

Pytanie

Czy Gmina będzie miała możliwość odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Gminy (...) w ramach zadania „(...)”.

Państwo stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, Gmina będzie miała możliwość odliczenia naliczonego podatku VAT, wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na rozbudowę infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Gminy (...) w ramach zadania „(...)”, ponieważ na wybudowanej infrastrukturze będzie prowadzona wyłącznie działalność odpłatna polegająca na czynnościach opodatkowanych – dzierżawa majątku oraz sprzedaż wody i odbioru ścieków.

Odpłatne wydzierżawienie sieci wodociągowej i sieci kanalizacyjnej na rzecz Spółki w ramach umowy dzierżawy stanowi po stronie Gminy świadczenie usług opodatkowanych podstawową stawką VAT.

Umowa dzierżawy jest umową cywilnoprawną uregulowaną w Kodeksie cywilnym  w art. 693 § 1 tej ustawy, w świetle, którego przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa. W świetle art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

W konsekwencji, w ocenie Gminy, odpłatne udostępnienie sieci wodociągowej i kanalizacyjnej przez Gminę na rzecz Spółki na podstawie umowy dzierżawy należy uznać za odpłatne świadczenie usług opodatkowanych podatkiem VAT.

Gmina ma prawo do odliczenia w całości podatku naliczonego VAT wykazanego na fakturach zakupowych dotyczących budowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej.

Odnosząc się do powyższych regulacji, w przypadku działań podejmowanych przez Gminę na podstawie umowy cywilnoprawnej, działa ona w roli podatnika VAT. Mając zatem na uwadze, iż umowa dzierżawy jest niewątpliwie umową cywilnoprawną uregulowaną w ustawie Kodeks cywilny, w opinii Gminy, w ramach wykonywania przedmiotowej czynności, tj. odpłatnego udostępniania infrastruktury na rzecz Spółki na podstawie umowy dzierżawy, Gmina będzie występowała jako podatnik VAT.

Dzierżawa jako czynność podlegająca opodatkowaniu VAT:

Uwzględniając więc, iż Gmina świadczyć będzie usługi dzierżawy na rzecz Spółki za wynagrodzeniem (czynszem w określonej wysokości) i tym samym działać będzie w tym zakresie w roli podatnika VAT, przedmiotową czynność należy uznać za podlegającą opodatkowaniu VAT.

Jednocześnie, w opinii Gminy, czynność ta nie korzysta ze zwolnienia z VAT, gdyż ani ustawa o VAT, ani też rozporządzenia wykonawcze nie przewidują w takim przypadku zwolnienia z tego podatku.

Powyższe stanowisko Gminy znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego, np. w interpretacjach indywidualnych: z 13 stycznia 2017 r., sygn. 3063-ILPP1-1.4512.154.2016.1.SJ, z 25 września 2017 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.310.2017.1.MR, czy też z 23 stycznia 2019 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.737.2018.2.ASZ.

Prawo do odliczenia VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z pewnymi zastrzeżeniami, które nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Z treści wskazanej powyżej regulacji wynika zatem, iż prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje, gdy nabywane towary / usługi są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Mając na uwadze planowane wykorzystanie infrastruktury należy uznać, że ponosząc wydatki w tym zakresie Gmina jako podatnik VAT. Jeśli zaś chodzi o związek dokonywanych nabyć z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT, w kontekście zawarcia ze Spółką umowy dzierżawy infrastruktury, również ta przesłanka zostanie spełniona. W ocenie Gminy, za bezsporny należy uznać fakt, iż ponoszenie wydatków inwestycyjnych na budowę infrastruktury będzie konieczne i bezpośrednio związane z wykonywaniem przez Gminę czynności opodatkowanej w postaci usługi dzierżawy. Gdyby Gmina nie przystąpiła do inwestycji, świadczenie usługi dzierżawy w ogóle nie byłoby możliwe, bowiem bez poniesienia powyższych wydatków nie powstałby przedmiot dzierżawy.

Tym samym, stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego od wskazanych wydatków.

Ponadto Gmina podkreśla, że stanowisko odmienne od przedstawionego powyżej pozostawałoby w sprzeczności z fundamentalną zasadą opodatkowania VAT, jaką jest zasada neutralności tego podatku, podkreślana wielokrotnie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz polskich sądów administracyjnych. Przykładowo, Gmina przytacza orzeczenie TSUE w sprawie C-37/95 Ghent Coal, w którym Trybunał stwierdził, iż: „Prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem, że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny”.

Zdaniem Gminy, nie powinna być ona traktowana inaczej/mniej korzystnie niż inne podmioty gospodarcze, dokonujące sprzedaży opodatkowanej VAT i korzystające w związku z tym z prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie towarów/usług niezbędnych w celu wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Skoro bowiem Gmina, jako czynny podatnik VAT, będzie zobowiązana uiszczać VAT należny z tytułu świadczonej na rzecz Spółki odpłatnej usługi udostępniania infrastruktury na podstawie umowy dzierżawy, powinna ona mieć jednocześnie prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków warunkujących możliwość świadczenia tej usługi.

Transakcja wskazana we wniosku nie powoduje powstania prawa do odliczenia, bowiem prawo to powstało niezależnie ze względu na cel, do którego infrastruktura byłaby wykorzystywana – odpłatne świadczenie usług bezpośrednio na rzecz mieszkańców Gminy, wydzierżawienie Spółce celem odpłatnego świadczenia usług.

Stanowisko organów podatkowych w podobnych sprawach:

Stanowisko Gminy znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 kwietnia 2017 r., sygn. 2461.IBPP3.4512.233.2017.1.MD, w której Organ podatkowy stwierdził, że: „zgodnie  z art. 86 ust. 1 ustawy, Miastu w związku z dzierżawą infrastruktury wodno-kanalizacyjnej na rzecz spółki, będzie przysługiwać pełne prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur zakupowych związanych z realizacją projektu, pod warunkiem niezaistnienia negatywnych przesłanek zawartych w art. 88 ustawy".

Ponadto, potwierdzeniem stanowiska Gminy jest interpretacja indywidualna z 14 stycznia 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.607.2020.2.APR, zgodnie z którą: „z uwagi na powołane przepisy prawa oraz opis sprawy należy stwierdzić, że Gmina, ma prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z Inwestycją, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy. Prawo to przysługuje pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy”.

Również w interpretacji indywidualnej z 24 lutego 2017 r., o sygn. 0461-ITPP1.4512.54.2017.1.MN, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, odniósł się do wydatków ponoszonych na mającą być przedmiotem dzierżawy infrastrukturę, w następujący sposób: „Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz treści powołanych przepisów prawa podatkowego prowadzi do stwierdzenia, że zostanie spełniony warunek, o którym mowa w wyżej cyt. art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż - jak wynika z wniosku - towary i usługi nabywane na potrzeby realizacji zadania będą wykorzystywane przez Gminę do czynności opodatkowanych podatkiem VAT - dzierżawy. W konsekwencji Gminie, będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu poniesionych wydatków w pełnej wysokości, przy założeniu, że nie zajdą wyłączenia określone w art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług”.

Analogiczne stanowisko zostało również zaprezentowane w innych interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Jako przykład wskazać można interpretacje:

-z 11 grudnia 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.486.2023.3.AM,

-z 23 marca 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.719.2022.2.AR,

-z dnia 28 maja 2021 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.246.2021.1.MD,

-z 26 maja 2021 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.214.2020.1.MD,

-z 12 lutego 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.731.2020.1.MAT,

-z 30 grudnia 2020 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.858.2020.1.MD,

-z 19 listopada 2020 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.732.2020.2.MD,

-z 12 listopada 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.421.2020.2.KM.

Stosownie do treści art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W świetle wskazanej regulacji prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje przy łącznym spełnieniu dwóch przesłanek - nabywcą towarów i usług jest podatnik VAT oraz nabywane towary i usługi są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Kalkulując wysokość czynszu Gmina oparła się na posiadanej już interpretacji w tej sprawie nr (...) z (...) 2019 r. oraz postanowieniach: znak sprawy (...).

Gmina w pierwszej kolejności wzięła pod uwagę to, aby skalkulować czynsz dzierżawny przy uwzględnieniu stawki planowanego rocznego odpisu amortyzacyjnego dla infrastruktury wodno-kanalizacyjnej w wysokości 2,5% wartości inwestycyjnej. Wartość czynszu umożliwi zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych w przeciągu 40 lat. Zdaniem Gminy, sposób kalkulowania czynszu uwzględnia realia rynkowe, ponieważ w okresie użytkowania pozwoli na zwrot poniesionych nakładów na wytworzenie inwestycji.

Ponadto, Gmina wzięła pod uwagę przewidziane prawem sposoby gospodarowania mieniem komunalnym przez jst, kalkulację przychodów Spółki z tytułu sprzedaży wody i odbioru ścieków wysokość środków finansowych, jakie będzie musiała ponieść Spółka celem bieżącego utrzymania tego mienia. Zaznaczyć należy, iż zgodnie z zasadami dofinansowania, w okresie trwałości projektu jednostka nie ma możliwości wykorzystania powstałych i zmodernizowanych obiektów do celów innych, niż wskazane w dokumentacji aplikacyjnej. Okoliczności te również winny być brane pod uwagę przy kalkulacji czynszu co potwierdza orzecznictwo sądowe np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 18 grudnia 2018 r. I SA/Op 353/18, gdzie wskazano, iż:

„Kalkulacja czynszu nie może opierać się wyłącznie na wysokości wydatków poniesionych na inwestycję, lecz musi uwzględniać realia gospodarcze panujące na danym obszarze”.

Podsumowując, przyjęta wysokość czynszu w wysokości 2,5% wartości inwestycji rocznie nie jest stawką zaniżoną.

Zarazem zawarcie umowy dzierżawy daje Gminie możliwość uzyskiwania przychodów, które Gmina może przeznaczyć na realizację innych zadań własnych, w tym z zakresu użyteczności publicznej.

Możliwość odliczenia podatku VAT w przypadku wydzierżawienia infrastruktury wodno-kanalizacyjnej przez Gminę spółce komunalnej potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 1 października 2018 r., I FSK 294/15, gdzie szczegółowo omówiono także wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczące tego zagadnienia.

Reasumując przywołane przepisy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn.:

-odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług,

-oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. tzn., których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Zakłada się, że przy obecnych założeniach w Gminie warunki te zostaną spełnione.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały sformułowane  w art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto, należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, w świetle którego:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze  w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów

i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

W świetle art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów  i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się  w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

Analiza wskazanych powyżej przepisów prowadzi do następujących wniosków:

1)  wyłączenie organów władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników podatku od towarów i usług ma charakter wyłącznie

podmiotowo-przedmiotowy,

2)  w celu skorzystania przez ww. podmioty z wyłączenia z podatku konieczne jest spełnienie dwóch kumulatywnych warunków:

-czynności – co do zasady podlegające opodatkowaniu VAT – muszą być wykonane przez ściśle określone podmioty,

-ponadto, czynności te muszą być wykonywane w ramach sprawowanego przez te podmioty władztwa publicznego.

W związku z powyższym należy podkreślić, że tylko spełnienie ww. warunków łącznie daje możliwość legalnego wyłączenia z kategorii podatników podatku od towarów i usług, na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności  o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to więc wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) – tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609):

Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 cyt. ustawy:

Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że Gmina, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Dzierżawa została zdefiniowana w art. 693 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Zatem dzierżawa jest umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania i pobierania pożytków, jest świadczenie dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Umowa dzierżawy jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno wydzierżawiającego, jak i dzierżawcę – określone przepisami obowiązki. Z powyższych unormowań wynika również, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie przedmiotu dzierżawy przez dzierżawcę.

W konsekwencji z uwagi na fakt, że dzierżawa jest niewątpliwie czynnością cywilnoprawną (nie zaś publicznoprawną), dla czynności tej występują Państwo w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Zatem, dzierżawa stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W związku z tym, dzierżawa stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zatem, w odniesieniu do tej czynności Gmina nie będzie działała jako organ władzy publicznej i w konsekwencji nie będzie korzystała z wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. W analizowanym przypadku Gmina będzie występowała w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a ww. czynność, tj. dzierżawa Inwestycji, w postaci rozbudowywanej infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej – jako usługa zdefiniowana w art. 8 ust. 1 ustawy – będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Należy zauważyć, że wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Przepisy ustawy oraz rozporządzeń wykonawczych do ustawy nie przewidują zwolnienia od podatku dla usługi polegającej na dzierżawie sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, za którą pobierane jest wynagrodzenie. W związku z czym, usługa dzierżawy sieci wodociągowo-kanalizacyjnej dla celów prowadzenia działalności przez Spółkę, za którą ustalone zostało wynagrodzenie nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT i w konsekwencji jest opodatkowana podatkiem VAT.

Wątpliwości Państwa dotyczą ustalenia, czy Gmina ma możliwość odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej.

Analiza treści wniosku oraz przywołanych przepisów prawa podatkowego prowadzi do stwierdzenia, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, Gmina będzie miała możliwość odliczenia pełnych kwot podatku naliczonego z faktur dokumentujących poniesione wydatki na realizację ww. Inwestycji.

W analizowanym przypadku Gmina występuje w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a dzierżawa infrastruktury – jako usługa zdefiniowana w art. 8 ust. 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie korzysta ze zwolnienia od podatku.

Ponadto, jak wynika z opisu sprawy Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Gmina od początku realizacji inwestycji planowała, iż powstały majątek w wyniku realizacji będzie wykorzystywany do czynności opodatkowanych. Po zrealizowaniu przedmiotowej inwestycji sieć wodociągowa i kanalizacyjna zostanie dalej własnością Gminy, a bieżące zarządzanie siecią przekazane zostanie w formie dzierżawy Zakładowi Gospodarki Komunalnej „(...)” Sp. z o. o. Wybudowana sieć wodociągowa i kanalizacyjna będzie służyła Gminie wyłącznie do wykonywania odpłatnie usług dzierżawy sieci na rzecz Spółki, co oznacza, że ponoszone przez Wnioskodawcę wydatki na realizację przedmiotowej inwestycji będą miały związek wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi Gminy i nie będą miały związku z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu. Wydatki na budowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej będą udokumentowane fakturami wystawionymi na Nabywcę, tj. Gminę. W odniesieniu do faktur dokumentujących ww. inwestycję nie wystąpią ograniczenia wynikające z art. 88 ustawy o VAT. Wybudowana sieć wodociągowa będzie wykorzystywana do dostarczania wody wyłącznie do budynków mieszkalnych w Gminie, jak również przedsiębiorców działających na terenie Gminy. Gmina skalkulowała czynsz dzierżawny przy uwzględnieniu stawki planowanego rocznego odpisu amortyzacyjnego dla infrastruktury wodno-kanalizacyjnej w wysokości 2,5% wartości inwestycyjnej. Wartość czynszu umożliwi zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych w przeciągu 40 lat. Zdaniem Gminy sposób kalkulowania czynszu uwzględnia realia rynkowe, ponieważ w okresie użytkowania pozwoli na zwrot poniesionych nakładów na wytworzenie inwestycji.

Zatem w analizowanej sprawie zostaną spełnione przesłanki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, warunkujące prawo do obniżenia kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego. Są Państwo bowiem czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, a wydatki ponoszone na inwestycję dotyczącą budowy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej są związane z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, tj. odpłatną dzierżawą przez Gminę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na rzecz Spółki.

Podsumowanie

Gmina będzie miała możliwość odliczenia podatku VAT wykazanego na fakturach dokumentujących wydatki poniesione na rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie Gminy (...) w ramach zadania „(...)”. Prawo do odliczenia będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych z art. 88 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Należy także zaznaczyć, że interpretację wydano na podstawie przedstawionego we wniosku opisu okoliczności sprawy, w szczególności w interpretacji przyjęto jako element stanu faktycznego informację o wysokości wynagrodzenia z tytułu umowy dzierżawy.

Podkreślić bowiem należy, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego, a Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Niniejszą interpretację wydano w szczególności w oparciu o informacje, że: „Gmina skalkulowała czynsz dzierżawny przy uwzględnieniu stawki planowanego rocznego odpisu amortyzacyjnego dla infrastruktury wodno-kanalizacyjnej w wysokości 2,5% wartości inwestycyjnej. Wartość czynszu umożliwi zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych w przeciągu 40 lat. Zdaniem Gminy sposób kalkulowania czynszu uwzględnia realia rynkowe, ponieważ w okresie użytkowania pozwoli na zwrot poniesionych nakładów na wytworzenie inwestycji”. W przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie ustalone, że wysokość wynagrodzenia za świadczenie usług dzierżawy skalkulowana jest na zbyt niskim poziomie lub też, że inwestycja nie jest wykorzystywana wyłącznie do czynności opodatkowanych, (a np. do realizacji zadań własnych gminy), interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).