Interpretacja indywidualna z dnia 15 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.162.2024.4.AMA
Temat interpretacji
Brak prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu drewna udokumentowanego asygnatą, rachunkiem oraz paragonem fiskalnym.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
20 marca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 15 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu drewna udokumentowanego asygnatą, rachunkiem oraz paragonem fiskalnym. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 kwietnia 2024 r. (data wpływu 29 kwietnia 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Jest Pan czynnym podatnikiem od czerwca 2000 r., na podatku dochodowym PIT - podatek liniowy, oraz czynnym podatnikiem VAT. Pana przeważająca działalność gospodarcza to 49.41 Z. Ponadto 16.10.Z., 46.73.Z.
Z uwagi na niekorzystną sytuację ekonomiczną w transporcie drogowym, chciałby Pan sprzedawać drewno z drzew iglastych-liściastych (nieobrobione, nieprzerobione).
Zakup tego drewna między innymi z (…). Zakup ten byłby udokumentowany „Asygnatą”, która zawiera następujące dane:
- pieczątka sprzedawcy – (…),
- Asygnata Nr (…),
- data,
- nabywca: imię i nazwisko,
- adres nabywcy,
- nazwa towaru (…),
- ilość,
- cena,
- wartość netto i brutto,
- kwota do zapłaty,
- podpisy sprzedawcy i nabywcy.
Oprócz asygnaty jest rachunek:
- RACHUNEK Nr (…),
- data,
- kwota sprzedaży
oraz paragon fiskalny z kwotą brutto i netto, z podatkiem VAT 23% - co jest zgodne z kwotą na asygnacie i rachunku .
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego
Paragony za zakupione drewno opiewają na należność ogółem i przekraczają kwotę 450 zł.
Paragony te zawierają dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek kwotę podatku.
Paragony nie zawierają Pana identyfikatora NIP.
Paragon będzie opisany, podpisany przez nabywcę z pieczątką NIP.
Paragony do kwoty 450 zł nie występują.
Nabyte drewno będzie wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych.
Pytanie nr 2 wniosku
(ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Czy zakup drewna udokumentowany asygnatą, rachunkiem oraz paragonem fiskalnym może stanowić podstawę do odliczenia podatku naliczonego VAT?
Pana stanowisko w sprawie
(ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Uważa Pan, że opisane dokumenty mogą stanowić podstawę do zaksięgowania w rejestrze zakupu VAT i odliczenia podatku naliczonego. W Pana opinii, przepisy ustawy o VAT nie pozbawiają prawa do odliczenia podatku naliczonego z dokumentów na których nie ma NIP nabywcy. Ustawodawca w art. 88 ustawy o VAT nie wymienia braku NIP nabywcy jako przesłanki negatywnej powodującej utratę prawa do odliczenia podatku naliczonego, w sytuacji gdy dokument odzwierciedla prawidłowe zdarzenie gospodarcze.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwana dalej „ustawą”:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Wskazać należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.
Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. takimi, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona powyżej zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Co istotne, ustawodawca umożliwił podatnikom skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Natomiast stosownie do art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy:
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a - powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.
Powołane powyżej przepisy stanowią odzwierciedlenie przepisów unijnych. Zgodnie bowiem z treścią art. 168 lit. a) dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „dyrektywą 2006/112/WE”:
Jeżeli towary i usługi wykorzystywane są na potrzeby opodatkowanych transakcji podatnika, podatnik jest uprawniony, w państwie członkowskim, w którym dokonuje tych transakcji, do odliczenia kwot od kwoty VAT, którą jest zobowiązany zapłacić VAT należnego lub zapłaconego w tym państwie członkowskim od towarów i usług, które zostały mu dostarczone lub które mają być mu dostarczone przez innego podatnika.
Z przepisu regulującego korzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego, tj. art. 178 lit. a) dyrektywy 2006/112/WE, wynika, że:
W celu skorzystania z prawa do odliczenia, podatnik musi spełnić następujące warunki: w celu dokonania odliczenia, o którym mowa w art. 168 lit. a), w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, musi posiadać faktury sporządzone zgodnie z tytułem XI rozdział 3 sekcje 3-6.
Zatem, na gruncie podatku od towarów i usług istotne jest posiadanie faktur dokumentujących nabycie towarów i usług. Faktury te są bowiem dokumentami źródłowymi potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze, na podstawie których podatnik podatku VAT odlicza podatek naliczony.
Zgodnie z art. 2 pkt 31 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o fakturze - rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.
Na podstawie art. 2 pkt 32 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o fakturze elektronicznej - rozumie się przez to fakturę w formie elektronicznej wystawioną i otrzymaną w dowolnym formacie elektronicznym.
Stosownie do art. 106b ust. 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
1)sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2)wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;
3)wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4)otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:
a)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b)czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,
c)dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.
W świetle przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, faktury są dokumentami potwierdzającymi rzeczywiste transakcje gospodarcze dokonywane przez podatnika. Faktura pełni szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT, dlatego też niezwykle istotne jest prawidłowe oznaczenie wszystkich elementów faktury.
Faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego (potwierdzeniem nabycia określonych towarów i usług lub też otrzymania zaliczki). Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie ww. dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy), a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego.
Zasady dotyczące wystawiania faktur zostały określone w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług. Elementy, jakie powinna zawierać faktura, zostały wymienione w art. 106e ustawy.
Zgodnie z brzmieniem art. 106e ust. 1 ustawy:
Faktura powinna zawierać:
1)datę wystawienia;
2)kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
3)imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
4)numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;
5)numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b;
6)datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
7)nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
8)miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
9)cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
10)kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
11)wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
12)stawkę podatku albo stawkę podatku od wartości dodanej w przypadku korzystania z procedur szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9;
13)sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14)kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
15)kwotę należności ogółem;
16)w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, w odniesieniu do których:
a)obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lub art. 21 ust. 1, lub
b)w przepisach wydanych na podstawie art. 19a ust. 12 określono termin powstania obowiązku podatkowego z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty
- wyrazy „metoda kasowa”;
17)w przypadku faktur, o których mowa w art. 106d ust. 1 - wyraz „samofakturowanie”;
18)w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi - wyrazy ,,odwrotne obciążenie”;
18a) w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy - wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”, przy czym do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania;
19)w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 albo przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 - wskazanie:
a)przepisu ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie od podatku,
b)przepisu dyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług, lub
c)innej podstawy prawnej wskazującej na to, że dostawa towarów lub świadczenie usług korzysta ze zwolnienia;
20)w przypadku, o którym mowa w art. 106c - nazwę i adres organu egzekucyjnego lub imię i nazwisko komornika sądowego oraz jego adres, a w miejscu określonym dla podatnika - imię i nazwisko lub nazwę dłużnika oraz jego adres;
21)w przypadku faktur wystawianych w imieniu i na rzecz podatnika przez jego przedstawiciela podatkowego - nazwę lub imię i nazwisko przedstawiciela podatkowego, jego adres oraz numer, za pomocą którego jest on zidentyfikowany na potrzeby podatku;
22)w przypadku gdy przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy są nowe środki transportu - datę dopuszczenia nowego środka transportu do użytku oraz:
a)przebieg pojazdu - w przypadku pojazdów lądowych, o których mowa w art. 2 pkt 10 lit. a,
b)liczbę godzin roboczych używania nowego środka transportu - w przypadku jednostek pływających, o których mowa w art. 2 pkt 10 lit. b, oraz statków powietrznych, o których mowa w art. 2 pkt 10 lit. c;
23)w przypadku faktur wystawianych przez drugiego w kolejności podatnika, o którym mowa w art. 135 ust. 1 pkt 4 lit. b i c, w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej (procedurze uproszczonej) - dane określone w art. 136;
24)w przypadkach, o których mowa w art. 97 ust. 10 pkt 2 i 3:
a)numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, poprzedzony kodem PL,
b)numer, za pomocą którego nabywca towaru lub usługi jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej w danym państwie członkowskim, zawierający dwuliterowy kod stosowany na potrzeby podatku od wartości dodanej właściwy dla tego państwa członkowskiego.
Z kolei art. 106g ust. 1 ustawy stanowi, że:
Faktury wystawia się co najmniej w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje nabywca, a drugi zachowuje w swojej dokumentacji podatnik dokonujący sprzedaży.
Jednocześnie trzeba mieć na względzie, że obowiązujące przepisy prawa nie dopuszczają możliwości zastąpienia faktury innym dokumentem. Krajowe przepisy ustawy o VAT nie wskazują bowiem na inny dokument, który mógłby pełnić rolę faktury.
Faktura jest dokumentem, którego wystawienie wywołuje określone skutki w sferze materialnoprawnych uprawnień i obowiązków podatnika podatku VAT. Dlatego też podatnicy podatku VAT są obowiązani dokumentować sprzedaż towarów lub usług na rzecz innych podatników poprzez wystawienie faktury. Podatnik nie może wybrać sposobu, w jaki na potrzeby podatku VAT, będzie dokumentował sprzedaż w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o VAT. Wystawienie faktury dokumentującej czynność opodatkowaną VAT jest jednym z podstawowych obowiązków podatnika VAT. Natomiast poprzez wystawienie faktury należy rozumieć sporządzenie odpowiedniego, zgodnego z ww. przepisami, dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy), a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego.
Trzeba również mieć na uwadze, że faktura dokumentująca dokonanie dostawy towarów/świadczenia usług pełni funkcję kontrolną (umożliwia bowiem administracji podatkowej realizację czynności kontrolnych i weryfikację poprawności zadeklarowanej przez podatnika sprzedaży), ale z perspektywy podatnika najistotniejszą funkcją faktury jest zapewnienie neutralności opodatkowania poprzez umożliwienie odliczenia podatku naliczonego na poprzednim etapie obrotu od podatku należnego. Faktura jest niejako „nośnikiem” podatku naliczonego, w związku z czym zasadniczo realizacja prawa do odliczenia podatku naliczonego nie może obyć się bez faktury. Wynika to wprost z treści art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy.
W konsekwencji podatnik może dokonać odliczenia podatku naliczonego w oparciu o posiadane faktury. Prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związane jest z otrzymaniem przez podatnika faktury, w której określana jest kwota podatku naliczonego. Podatnik jest zobowiązany posiadać fakturę jako warunek niezbędny do realizacji przysługującego prawa do odliczenia podatku naliczonego. O ile bowiem prawo to powstaje w związku z dokonaniem określonych czynności wywołujących skutek w zakresie podatku od towarów i usług, to realizacja tego prawa następuje tylko w wyniku dysponowania przez podatnika fakturą potwierdzającą zakup towarów lub usług.
Na uwarunkowanie prawa do odliczenia podatku naliczonego od posiadania faktury wskazuje w orzeczeniach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 14 lipca 1988 r. w sprawach połączonych 123/87 i 330/87 TSUE stwierdził, że aby być uprawnionym do odliczenia podatku od wartości dodanej podatnik musi posiadać fakturę sporządzoną zgodnie z art. 22(3) VI Dyrektywy. Zgodnie z tym przepisem faktura musi wyraźnie określać kwotę bez VAT oraz odpowiadający jej podatek VAT w podziale na poszczególne stawki, a także wszelkie zwolnienia, zaś Państwa Członkowskie ustalą kryteria ustalenia, czy dany dokument stanowi fakturę. Podobnie w wyroku z 13 grudnia 1989 r. w sprawie C-342/87 Trybunał uznał, że w celu skorzystania z prawa do odliczeń podatnik musi posiadać fakturę. Wskazanie kwoty podatku od towarów i usług jest elementem faktury, od którego zależy skorzystanie z prawa do odliczenia.
Natomiast w wyroku C-152/02 Trybunał wskazał, że z art. 18 ust. 1 lit. a) czytanego w związku z art. 22 ust. 3 VI Dyrektywy jasno wynika, że skorzystanie z prawa do odliczenia, o którym mowa w art. 17 ust. 2 lit. a) uzależnione jest zwykle od posiadania oryginału faktury lub dokumentu, który na podstawie kryteriów ustalonych przez dane Państwo Członkowskie, może pełnić rolę faktury. Co się tyczy zasady proporcjonalności, nie jest ona naruszona poprzez wymaganie od podatnika, aby skorzystał z prawa do odliczenia podatku naliczonego w stosunku do okresu rozliczeniowego, w którym warunek posiadania faktury lub dokumentu uważanego za fakturę oraz warunek wymagalności podatku podlegającego odliczeniu są spełnione. Po pierwsze, wymóg ten jest zgodny z jednym z celów VI Dyrektywy, tj. zapewnienia, aby VAT był nakładany i inkasowany pod nadzorem organów podatkowych, a po drugie zapłata za dostawę towarów lub wyświadczenie usługi, a tym samym zapłata podatku naliczonego nie jest zwykle dokonywana w chwili otrzymania faktury.
Z opisu sprawy wynika, że jest Pan czynnym podatnikiem VAT. Pana przeważająca działalność gospodarcza to 49.41 Z., 16.10.Z., 46.73.Z. Z uwagi na niekorzystną sytuację ekonomiczną w transporcie drogowym, chciałby Pan sprzedawać drewno z drzew iglastych, liściastych (nieobrobione, nieprzerobione) nabywane m.in. od (…). Zakup ten byłby udokumentowany „Asygnatą”, rachunkiem oraz paragonem fiskalnym.
Pana wątpliwości dotyczą kwestii czy zakup drewna udokumentowany asygnatą, rachunkiem oraz paragonem fiskalnym może stanowić podstawę do odliczenia podatku naliczonego VAT.
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy zobowiązani są do wystawiania faktur dokumentujących dokonane transakcje. Przepisy ustawy ani dyrektywy 2006/112/WE, nie zawierają szczególnych postanowień pozwalających na brak faktury dokumentujących nabycie towarów lub usług.
Zgodnie z art. 167 dyrektywy 2006/112/WE:
Prawo do odliczenia powstaje w momencie, gdy podatek, który podlega odliczeniu, staje się wymagalny.
Z analizy zarówno przywołanych regulacji prawnych, jak i całokształtu przepisów ustawy wynika, że podatek od towarów i usług ze względu na jego konstrukcję, tzn. opodatkowanie wartości dodanej na poszczególnych etapach obrotu gospodarczego, jest podatkiem sformalizowanym i prawo do odliczenia podatku naliczonego jest ograniczone. Podstawę do odliczenia podatku naliczonego mogą stanowić bowiem wyłącznie dokumenty wymienione w ustawie, przy czym dokumenty te muszą spełniać wymogi określone w ustawie i rozporządzeniu wykonawczym do niej.
Podstawowym dokumentem wystawianym, zgodnie z art. 106b ustawy, przez podatników podatku od towarów i usług jest faktura.
Faktury są dokumentami, którymi czynni podatnicy tego podatku dokumentują swoją sprzedaż, przez którą stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony nie jest jednak związane tylko z otrzymaniem faktury, choćby od strony formalnej poprawnej, bowiem przysługuje ono w związku z nabyciem towarów i usług. Uprawnienie to może dotyczyć wyłącznie tych czynności, które faktycznie zostały dokonane. Samo posiadanie faktury nie tworzy bowiem prawa do odliczenia podatku na niej wykazanego. Przysługuje ono wyłącznie wówczas, gdy doszło do rzeczywistego nabycia towaru/wyświadczenia usługi oraz gdy podatek naliczony związany jest z faktycznie dokonanymi czynnościami opodatkowanymi.
Odnosząc się do Pana wątpliwości zaznaczyć należy, że zarówno asygnata jak też rachunek nie są dokumentami przewidzianymi przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako takie nie są objęte regulacją tych przepisów. Jednocześnie brak jest przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla takiego sposobu dokumentowania różnego typu operacji gospodarczych.
Wymienił Pan w opisie sprawy wszystkie elementy ww. asygnaty m.in. pieczątka sprzedawcy, kolejny numer asygnaty, data, ilość, cena, wartość netto i brutto. Wśród nich brak jest wielu, określonych szczegółowo w art. 106e ust. 1 ustawy elementów, a przede wszystkim daty wystawienia, daty dokonania lub zakończenia dostawy towarów, stawki podatku, kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku, czy wreszcie numeru, za pomocą którego Pan jako podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku VAT. Określone przepisami ustawy elementy powinna zawierać faktura, nie zaś asygnata.
Stosownie natomiast do treści art. 87 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):
Jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są obowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.
Oznacza to, że rachunki są wystawiane na żądanie nabywcy, ale tylko w przypadku gdy podatnik nie ma obowiązku wystawiania faktur, czyli gdy nie ma on statusu podatnika VAT czynnego, a tym samym nie jest obowiązany do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne.
Stwierdzam więc, że asygnata i rachunek, potwierdzające zakupu drewna, nie będą stanowić dokumentów dających Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z tych dokumentów. Podkreślam, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają szczególnych postanowień pozwalających na zastępowanie „tradycyjnych” faktur innymi dokumentami, nawet jeżeli zawierają one określone przepisami dane i informacje.
Kolejno, w kwestii uznania za zrównany z fakturą, należy zatem ocenić opisany we wniosku paragon fiskalny.
Zgodnie bowiem z art. 111 ust. 1 ustawy:
Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Według art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy:
Podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży:
a)w postaci papierowej lub
b)za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony.
Zasady prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1625 ze zm.), zwanym dalej „rozporządzeniem”.
Stosownie do § 2 pkt 16 rozporządzenia:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o paragonie fiskalnym albo fakturze - rozumie się przez to dokument fiskalny wystawiany przy użyciu kasy dla nabywcy, potwierdzający dokonanie sprzedaży.
W myśl § 6 ust. 1 pkt 1 i 7 rozporządzenia:
Podatnicy, prowadząc ewidencję:
- wystawiają i wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny podczas dokonywania sprzedaży, nie później niż z chwilą przyjęcia należności, bez względu na formę płatności, z zastrzeżeniem § 12; zamiast paragonu fiskalnego podatnicy mogą wystawić fakturę przy użyciu kasy i wydać ją nabywcy;
- przechowują odpowiednio dokumenty fiskalne i kopie dokumentów fiskalnych, w tym dane z pamięci chronionej, przez okres wymagany w ustawie oraz w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 i 1598), zgodnie z warunkami określonymi w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217), i zapewniają do nich dostęp.
Zatem, paragon fiskalny stanowi dla nabywcy dowód dokonania zakupu, natomiast dla sprzedawcy dokonanie sprzedaży i potwierdzenie tożsamości towaru.
Zarówno faktura jak też paragon fiskalny są dokumentami sformalizowanym (potwierdzającymi zaistnienie określonego zdarzenia gospodarczego), które powinny spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury i paragonu fiskalnego zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedlają one prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdzają fakt dostawy określonych towarów lub świadczenia usług. Wystawienie faktury lub paragonu fiskalnego należy rozumieć jako sporządzenie dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi. Faktura lub paragon fiskalny jest więc dokumentem stwierdzającym wystąpienie u podatnika okoliczności powodujących powstanie obowiązku podatkowego.
Treść art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy wskazuje natomiast, że:
Faktura może nie zawierać w przypadku gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł albo kwoty 100 euro, jeżeli kwota ta określona jest w euro - danych określonych w ust. 1 pkt 3 dotyczących nabywcy i danych określonych w ust. 1 pkt 8, 9 i 11-14, pod warunkiem że zawiera dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek podatku kwotę podatku.
Zgodnie z art. 106h ust. 1 ustawy:
W przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej:
1)do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon fiskalny w postaci papierowej dotyczący tej sprzedaży albo
2)pozostawia się w dokumentacji numer dokumentu oraz numer unikatowy kasy rejestrującej zawarte na paragonie fiskalnym w postaci elektronicznej.
Na podstawie art. 106h ust. 4 ustawy:
Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku, gdy paragon został uznany za fakturę wystawioną zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3.
W myśl art. 106b ust. 5 ustawy:
W przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej.
Ustawodawca w przepisie art. 106b ust. 5 ustawy wprowadził zasadę, że w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, fakturę do paragonu fiskalnego na rzecz nabywcy posługującego się numerem identyfikującym wystawia się tylko w przypadku, gdy paragon dokumentujący tę sprzedaż zawiera ten numer. Przedmiotowe przepisy mają na celu zachowanie pewnej konsekwencji podatnika, który dokonując zakupu powinien poinformować sprzedawcę czy występuje w tej transakcji w charakterze podatnika czy konsumenta.
Przepisy w zakresie podatku VAT określają więc szczególne przypadki, kiedy inne dokumenty (niespełniające wszystkich wymogów dotyczących faktury) są traktowane jako faktura. Takim dokumentem jest paragon fiskalny dokumentujący sprzedaż do kwoty 450 zł brutto lub 100 euro, zawierający numer NIP nabywcy oraz pozostałe dane wymagane dla faktury z wyłączeniem danych wskazanych w art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy. Paragon taki stanowi fakturę uproszczoną, traktowaną jak zwykła faktura. W przypadku takich paragonów należy je traktować jak zwykłą fakturę, pod warunkiem, że zawierają dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek podatku kwotę podatku.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika jednak, że nie będzie Pan w posiadaniu paragonu stanowiącego ww. fakturę uproszczoną, dokumentującego nabycie drewna, pomimo zawarcia w nich danych pozwalających określić dla poszczególnych stawek kwotę podatku. Wskazał Pan bowiem, że paragony za zakupione drewno opiewają na należność ogółem i przekraczają kwotę 450 zł i brak jest paragonów do kwoty 450 zł. Ponadto, paragony te nie zawierają Pana identyfikatora NIP.
Wskazał Pan również, że ww. paragon będzie opisany, podpisany przez Pana jako nabywcę z pieczątką zawierającą Pana numer NIP. Stwierdzam jednak, że takie dopisanie Pana numeru NIP (lub odciśnięcie stempla z tym numerem), przez Pana, na otrzymanym od sprzedawcy drewna paragonie fiskalnym, nie spowoduje, że paragon ten będzie zawierał numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Numer ten musi stanowić oryginalny, wydrukowany element wystawianego paragonu. Dopisanie NIP nabywcy na wystawionym wcześniej paragonie nie znajdzie odzwierciedlenia na żadnej jego kopii.
Tym samym, również dokumenty dotyczące zakupu drewna jakimi będą paragony fiskalne, niebędące tzw. „fakturami uproszczonymi”, nie będą stanowić dokumentów dających Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z tych dokumentów.
Odnośnie wszystkich wymienionych w opisie sprawy dokumentów, nadmieniam, że brak numeru NIP na fakturze, przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu pozostałych danych podmiotu będącego nabywcą, może zostać uznany za wadę techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego. Zaznaczam jednak, że brak numeru NIP nabywcy wyłącznie na fakturze (nie na asygnacie, rachunku i paragonie fiskalnym niezrównanym z fakturą) nie przesądza o braku prawa do odliczenia podatku naliczonego. W tym przypadku jednak nie będzie Pan w posiadaniu faktury, zatem analiza kwestii braku numeru NIP nabywcy, jako nieprzesądzającego o braku prawa do odliczenia podatku naliczonego, jest w przypadku bezzasadna.
Ponadto, analiza okoliczności wskazanych w art. 88 ustawy, wykluczających prawo do odliczenia podatku VAT, w tej sytuacji, czyli gdy nie jest spełniona przesłanka posiadania faktury, również nie znajduje uzasadnienia.
Zatem, pomimo planowanych rzeczywistych operacji gospodarczych - nabyć towarów, czyli zakupu drewna z drzew iglastych i liściastych, które będzie przez Pana wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych nie zostanie spełniony jeden z wymogów umożliwiających odliczenie podatku naliczonego. Nie będzie Pan bowiem w posiadaniu faktur, które dokumentują wykonanie na Pana rzecz przez Sprzedawcę dostawy drewna. Dokumenty tj. asygnata, rachunek oraz ww. paragon fiskalny, nie uprawniają Pana do odliczenia podatku naliczonego z tego tytułu.
Mając na uwadze przedstawiony stan prawny i opis sprawy stwierdzam, że na podstawie dokumentów zakupu drewna tj. asygnaty, rachunku oraz paragonu fiskalnego niestanowiącego tzw. faktury uproszczonej, nie będzie Panu przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu tego nabycia, ponieważ nie będzie Pan posiadał faktur, które dokumentowałyby to nabycie towaru. Faktura stanowi dla nabywcy towaru podstawę do odliczenia podatku naliczonego, zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy, ponieważ podatkiem naliczonym jest kwota podatku wynikająca z tej faktury.
Tym samym, Pana stanowisko w zakresie pytania nr 2 wniosku, uznaję za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja ta rozstrzyga Pana wątpliwości wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług i tylko w zakresie pytania nr 2 wniosku. Natomiast w zakresie pytania nr 1 wniosku, dotyczącego zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).