Uznanie, że przeniesienie na Wnioskodawcę przez Pożyczkodawcę ryzyka niespłacalności pożyczek wskutek zawarcia transakcji CDS, w zamian za Wynagrodzenie Stałe będzie zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, uznanie, że w przypadku rozliczenia transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne odpowiadające nominalnej wartości wierzytelności nie wystąpi obowiązek podatkowy z tytułu podatku VAT oraz uznanie, że w przypadku rozliczenia transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na Państwa rzecz, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne w wysokości niższej od nominalnej wartości wierzytelności, transakcja ta będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 lub 39 ustawy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług, w zakresie:

• uznania, że przeniesienie na Państwa przez Pożyczkodawcę ryzyka niespłacalności pożyczek wskutek zawarcia transakcji CDS, w zamian za Wynagrodzenie Stałe będzie zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy - jest prawidłowe,
• uznania, że w przypadku rozliczenia transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na Państwa rzecz, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne odpowiadające nominalnej wartości wierzytelności nie wystąpi obowiązek podatkowy z tytułu podatku VAT – jest nieprawidłowe,
• uznania, że w przypadku rozliczenia transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na Państwa rzecz, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne w wysokości niższej od nominalnej wartości wierzytelności, transakcja ta będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 lub 39 ustawy – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych związanych z transakcją CDS i jej rozliczeniem w zamian za Wynagrodzenie Stałe i Zmienne. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 kwietnia 2024 r. (wpływ 12 kwietnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest spółką posiadającą swoją siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezarejestrowaną (na dzień złożenia wniosku) do celów VAT i w myśl art. 3 ust. 1 ustawy CIT podlegającą obowiązkowi podatkowemu w Polsce od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.

Wnioskodawca planuje rozpoczęcie działalności w zakresie m.in. profesjonalnego zabezpieczania i przejmowania ryzyka kredytowego oraz dochodzenia wierzytelności.

W związku ze stałym ryzykiem związanym z nieściągalnością wierzytelności pożyczkowych (ryzyko kredytowe), jakie towarzyszy działalności podmiotów udzielających pożyczek, jak również dostępnymi na rynku produktami finansowymi, których celem jest zabezpieczenie ryzyka nieściągalności określonych wierzytelności, Wnioskodawca rozważa udzielenie zabezpieczenia wskazanego ryzyka kredytowego, tj. ryzyka braku spłaty wierzytelności wynikających z udzielanych przez podmiot udzielający pożyczek, w tym odsetek oraz innych opłat wynikających z zawartych umów pożyczek. Wspomniane ryzyko miałoby być zabezpieczone np. poprzez zawieranie umów, których przedmiotem są instrumenty pochodne typu SWAP, w tym przypadku Swap Ryzyka Kredytowego (ang. Credit Default Swap, dalej: "CDS").

Umowa będzie zawarta między Wnioskodawcą a podmiotem posiadającym siedzibę na terytorium Polski, którego przedmiotem podstawowej działalności jest udzielanie kredytów konsumenckich w rozumieniu ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2023 r. poz. 1028) (dalej: „Pożyczkodawca”). Pożyczkodawca będzie podmiotem posiadającym status instytucji pożyczkowej, zarejestrowanej w rejestrze prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Pożyczkodawca może być podmiotem powiązanym z Wnioskodawcą w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy CIT.

Skutkiem zawarcia transakcji CDS będzie przeniesienie na Wnioskodawcę ryzyka niespłacalności pożyczek udzielonych przez Pożyczkodawcę, w zamian za ustalone wynagrodzenie (dalej: "Wynagrodzenie Stałe") uiszczane przez Pożyczkodawcę na rzecz Spółki. Umowa będzie dwustronnie zobowiązująca - w przypadku braku spłaty kwoty pożyczki w wyznaczonym terminie od dnia wymagalności określonego harmonogramem spłaty pożyczki lub od daty wypowiedzenia umowy (dalej: „Zdarzenie Kredytowe”), Pożyczkodawca sceduje wierzytelności pożyczkowe na rzecz Wnioskodawcy. Spółka zobowiązana będzie w ramach rozliczenia CDS do zapłaty na rzecz Pożyczkodawcy wynagrodzenia (dalej: "Wynagrodzenie Zmienne") stanowiącego cenę za przelew (cesję) wierzytelności pożyczkowych (w tym przede wszystkim kapitału pożyczek, prowizji, odsetek), w stosunku do których wystąpi Zdarzenie Kredytowe, a które podlegały transakcji CDS. Umowa CDS będzie określała ogólne zasady współpracy oraz zawierała ustalenia niezbędne do skutecznego zawarcia transakcji CDS, przy czym na podstawie Umowy CDS Wnioskodawca nie nabędzie jakichkolwiek wierzytelności i nie będzie uprawniony do otrzymania lub zapłaty wynagrodzenia.

W wyniku realizacji zobowiązań nastąpi cesja wierzytelności przedstawionych przez Pożyczkodawcę do rozliczenia w ramach Wynagrodzenia Zmiennego. Kwota oraz ilość wierzytelności, które zostaną przedstawione przez Pożyczkodawcę do rozliczenia w ramach Wynagrodzenia Zmiennego nie jest znana na moment zawarcia poszczególnej transakcji - jest to ryzyko Wnioskodawcy oraz istota transakcji typu SWAP. Wynagrodzenie Zmienne w zależności od każdorazowych ustaleń pomiędzy stronami transakcji CDS może odpowiadać nominalnej wartości wierzytelności będących przedmiotem cesji (obejmując niespłacone: kapitał, prowizję, odsetki) lub wynosić mniej, niż nominalna wartość wierzytelności.

Wynagrodzenie Stałe z tytułu zabezpieczenia ryzyka kredytowego będzie płacone przez Pożyczkodawcę cyklicznie (w wynikających z umowy okresach rozliczeniowych). Wysokość Wynagrodzenia Stałego będzie kalkulowana co do zasady, jako określony procent wartości zabezpieczanego portfela (może być też ono odniesione np. tylko do wartości kapitału pożyczek albo w inny sposób) z uwzględnieniem przewidywanej szkodliwości (tzn. ryzyka wystąpienia wierzytelności wątpliwych i nieściągalnych) portfela pożyczek objętych transakcją CDS. Jednocześnie Wynagrodzenie Stałe otrzymywane od Pożyczkodawcy w żadnym wypadku nie podlega zwrotowi przez Spółkę.

Wnioskodawca planuje zawierać z Pożyczkodawcą transakcje CDS cyklicznie na podstawie umowy ramowej (dalej: „Umowa CDS”). Przedmiotem każdej z transakcji cyklicznych (okresowych) będzie określony każdorazowo portfel wierzytelności wynikających z zawartych umów i udzielonych pożyczek. Pożyczkodawca w określonym w Umowie CDS terminie będzie przekazywać Wnioskodawcy zestawienie pożyczek będących przedmiotem zabezpieczenia wraz z kalkulacją Wynagrodzenia Stałego oraz zestawienie niespłaconych kwot pożyczek za poprzedni okres rozliczeniowy.

Transakcją CDS będą zabezpieczane zasadniczo wierzytelności z zawartych umów pożyczek, które w chwili zawarcia transakcji CDS nie są przeterminowane, czyli tzw. dobry portfel (w odróżnieniu od wierzytelności wątpliwych i nieściągalnych), co pozwala ograniczyć ryzyko Wnioskodawcy związane z ponadprzeciętną nieściągalnością poszczególnych wierzytelności, istotą transakcji jest zabezpieczenie całego portfela wierzytelności, który na moment zawierania transakcji posiada taką samą lub podobną jakość.

Dniem zawarcia transakcji CDS będzie dzień uzgodnienia warunków SWAP (tj. ustalenia zakresu zabezpieczanego portfela wierzytelności, Wynagrodzenia Stałego oraz sposobu kalkulacji Wynagrodzenia Zmiennego). Potwierdzenie zawarcia CDS określać będzie w szczególności datę zawarcia transakcji, kwotę ekspozycji (tj. wartość zabezpieczanego portfela), dzień rozpoczęcia i zakończenia zabezpieczenia (tj. termin, na który będzie określane które z zabezpieczanych wierzytelności wobec pożyczkobiorców zostały nie zostały spłacone), kwotę Wynagrodzenia Stałego i datę jego zapłaty, a także sposób kalkulacji i termin Wynagrodzenia Zmiennego.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Przedmiotem zawieranych Umów CDS, o których mowa we wniosku, będą instrumenty finansowe wskazane w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 646 ze zm.), tj. niebędące papierami wartościowymi instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego wskazane w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. e) wspomnianej ustawy.

Usługi wykonywane przez Wnioskodawcę nie będą stanowić usług przechowywania, ani zarządzania instrumentami finansowymi.

Usługi wykonywane przez Wnioskodawcę nie będą stanowić usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy VAT.

Instrumenty finansowe, o których mowa we Wniosku, nie będą odzwierciedlały:

a) tytułu prawnego do towarów;

b) tytułu własności nieruchomości;

c) praw rzeczowych dających ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

d) udziałów i innych tytułów prawnych dających ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

e) praw majątkowych, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Cesja wierzytelności nie będzie zawierać zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu wierzytelności.

Kwestia przekazania wynagrodzenia Wnioskodawcy w związku z nabyciem wierzytelności będzie zależna od tego, czy wysokość zapłaty za nabycie wierzytelności (cesję) będzie odpowiadała nominalnej wartości wierzytelności. W przypadku, kiedy wynagrodzenie z tyt. cesji będzie odpowiadać nominalnej wartości wierzytelności – nie dojdzie do przekazania Wnioskodawcy wynagrodzenia z tego tytułu. Natomiast w przypadku, kiedy wynagrodzenie z tyt. cesji będzie niższe od nominalnej wartości wierzytelności – dojdzie do powstania dyskonta, które będzie stanowiło wynagrodzenie Wnioskodawcy.

W zdarzeniu przyszłym, będącym przedmiotem pytania numer 6 przedstawionego we Wniosku, Pożyczkodawca dokona cesji wierzytelności pożyczkowych objętych rozliczeniem transakcji CDS na Wnioskodawcę w zamian za Wynagrodzenie Zmienne, które będzie odpowiadać nominalnej wartości wierzytelności (obejmującej niespłacone: kapitał, prowizję, odsetki). W takim przypadku, Wnioskodawcy nie zostanie przekazane jakiekolwiek wynagrodzenie w związku z nabyciem wierzytelności.

W zdarzeniu przyszłym, będącym przedmiotem pytania numer 7 przedstawionego we Wniosku, Pożyczkodawca dokona cesji wierzytelności pożyczkowych objętych rozliczeniem transakcji CDS na Wnioskodawcę w zamian za Wynagrodzenie Zmienne, które będzie niższe od nominalnej wartości wierzytelności.

Różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, które Wnioskodawca nabywa od Pożyczkodawcy, a ceną ich nabycia stanowi wynagrodzenie Wnioskodawcy za usługę finansową, do której świadczenia Wnioskodawca jest zobowiązany w przypadku wystąpienia tzw. Zdarzenia Kredytowego o którym mowa w Umowie CDS.

Oprócz Wynagrodzenia Zmiennego, które jest należne Pożyczkodawcy, cesja wierzytelności nie nakłada na Wnioskodawcę obowiązku realizowania jakichkolwiek innych (dodatkowych) świadczeń na rzecz Pożyczkodawcy.

Cena nabycia wierzytelności będzie odzwierciedlała ich rzeczywistą ekonomiczną wartość w przypadku kiedy wynagrodzenie z tyt. cesji będzie odpowiadać wartości nominalnej wierzytelności (zdarzenie przyszłe będące przedmiotem pytania numer 6 przedstawionego we Wniosku).

W przypadku, kiedy wynagrodzenie z tyt. cesji będzie niższe od nominalnej wartości wierzytelności, cena nabycia wierzytelności nie będzie odzwierciedlała ich rzeczywistej ekonomicznej (zdarzenie przyszłe będące przedmiotem pytania numer 7 przedstawionego we Wniosku).

Wnioskodawca wskazuje, że cesja wierzytelności, o której mowa we Wniosku nie przyjmie formy umowy sprzedaży.

Pytania (numeracja zgodna z wnioskiem)

4)Czy przeniesienie przez Pożyczkodawcę do Wnioskodawcy ryzyka niespłacalności pożyczek wskutek zawarcia transakcji CDS, w zamian za Wynagrodzenie Stałe będzie zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT?

5)Jeśli stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 4 zostałoby uznane za nieprawidłowe, to czy przeniesienie przez Pożyczkodawcę do Wnioskodawcy ryzyka niespłacalności pożyczek wskutek zawarcia transakcji CDS, w zamian za Wynagrodzenie Stałe będzie zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy VAT?

6)Czy w przypadku rozliczenia transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne odpowiadające nominalnej wartości wierzytelności (obejmującej niespłacone: kapitał, prowizję, odsetki oraz kary związane ze opóźnieniem w spłacie pożyczki przez pożyczkobiorców), po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w VAT z tego tytułu? (pytanie przeformułowane w uzupełnieniu)

7)Czy rozliczenie transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne w wysokości niższej od nominalnej wartości wierzytelności będzie korzystało ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy VAT?

8)Jeśli stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 7 zostałoby uznane za nieprawidłowe, to czy rozliczenie transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne w wysokości niższej od nominalnej wartości wierzytelności będzie korzystało ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 4)

Przeniesienie przez Pożyczkodawcę do Wnioskodawcy ryzyka niespłacalności pożyczek wskutek zawarcia transakcji CDS, w zamian za Wynagrodzenie Stałe, będzie zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT.

Ad 5)

W przypadku, gdyby stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 4 zostało uznane za nieprawidłowe, to w opinii Wnioskodawcy przeniesienie przez Pożyczkodawcę do Wnioskodawcy ryzyka niespłacalności pożyczek wskutek zawarcia transakcji CDS, w zamian za Wynagrodzenie Stałe, będzie zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy VAT.

Ad 6) (sprecyzowane w uzupełnieniu)

W przypadku rozliczenia transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne odpowiadające nominalnej wartości wierzytelności (obejmującej niespłacone: kapitał, prowizję, odsetki oraz kary związane z opóźnieniem w spłacie pożyczki przez pożyczkobiorców), po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w VAT z tego tytułu.

Ad 7)

Rozliczenie transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne w wysokości niższej od nominalnej wartości wierzytelności będzie korzystało ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy VAT.

Ad 8)

W przypadku, gdyby stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 7 zostało uznane za nieprawidłowe, to w opinii Wnioskodawcy rozliczenie transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne w wysokości niższej od nominalnej wartości wierzytelności będzie korzystało ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT.

Ad 4)

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza, w myśl ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższej analizy jednoznacznie wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez "podatników" w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Ponadto, aby czynność uznać za czynność podlegającą opodatkowaniu, to musi być ona wykonana odpłatnie.

Transakcje na instrumentach pochodnych mogą stanowić usługę na gruncie ustawy o VAT pod warunkiem, że spełnione zostaną następujące warunki: dojdzie do realizacji świadczenia oraz świadczenie to będzie co do zasady odpłatne.

W przypadku transakcji na instrumentach pochodnych dochodzi do działania profesjonalnego podmiotu, polegającego na zabezpieczeniu danej jednostki gospodarczej przed ryzykiem niekorzystnych zmian cen określonego instrumentu bazowego.

Przedmiotem świadczenia będzie więc zabezpieczenie danego podmiotu przed wspomnianym ryzykiem gospodarczym. W celu identyfikacji usługobiorcy i usługodawcy w danej transakcji może okazać się pomocne kryterium zaspokojenia potrzeb.

Stosując to kryterium można uznać, że w transakcjach na instrumentach pochodnych usługobiorcą jest podmiot, który chce zaspokoić potrzebę zabezpieczenia się przed ryzykiem gospodarczym, natomiast usługodawcą jest podmiot, który tę potrzebę może zaspokoić. Zasadniczo za usługodawcę należy uznać ten podmiot, który profesjonalnie zajmuje się wykonywaniem określonych usług. Usługodawcą będzie więc Wnioskodawca, który działając na własny rachunek oferuje Pożyczkodawcy przejęcie ryzyka z tytułu braku spłaty udzielonych pożyczek.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, zawierając transakcje CDS Wnioskodawca ustali z Pożyczkodawcą określoną kwotę (Wynagrodzenie Stałe), która będzie stanowiła wynagrodzenie za usługę polegającą na zabezpieczeniu spłaty pożyczek udzielonych przez Pożyczkodawcę.

Z uwagi na powyższe należy wskazać, że Wnioskodawca powinien zostać uznany za usługodawcę działającego w charakterze podatnika.

Jednocześnie, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 646 ze zm.; dalej: "ustawa OIF"), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. g ustawy OIF instrumentami finansowymi w rozumieniu tejże ustawy są m.in. niebędące papierami wartościowymi instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego. Tym samym, instrumenty CDS opisane w niniejszym wniosku są instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy OIF, a zatem są zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT.

Należy podkreślić, że wyjątki od zwolnienia przewidziane w art. 43 ust. 16 ustawy o VAT nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie. CDS nie są bowiem instrumentami dotyczącymi praw do towarów, nieruchomości lub do korzystania albo posiadania nieruchomości ani nie są to instrumenty, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji, ani uprawnienia do emisji zanieczyszczeń.

Podsumowując, Wnioskodawca z tytułu zawarcia transakcji CDS i otrzymania zapłaty w postaci Wynagrodzenia Stałego za przejęcie ryzyka braku spłaty wierzytelności pożyczkowych nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku VAT, z uwagi na zwolnienie od podatku wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT.

Powyższe znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych. Tytułem przykładu można wskazać interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z:

• 19 lutego 2019 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.14.2019.1.IG;
• 12 czerwca 2018 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.296.2018.2.SM;
• 20 czerwca 2017 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.155.2017.1.SM.

Ad 5)

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, do czynności opodatkowanych zalicza się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zasadniczo, aby uznać daną czynność za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Kluczowe jest zatem istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

Przepisy ustawy o VAT przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od tego podatku. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy VAT "zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych oraz ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę".

W ocenie Wnioskodawcy, usługa przejęcia i zabezpieczenia ryzyka niespłacalności pożyczek świadczona przez Spółkę w oparciu o Umowę CDS może zostać zakwalifikowana jako usługa zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie powyższego przepisu. Mając na uwadze zakres przedmiotowy, jak również cel leżący u podstaw zawarcia transakcji CDS, świadczona przez Wnioskodawcę usługa wypełnia znamiona usług wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT.

Wśród kategorii usług objętych zakresem ww. zwolnienia ustawodawca wskazał m.in. usługi w zakresie gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych. Tym samym, mając na uwadze fakt, iż w oparciu o analizowaną Umowę Wnioskodawca przejmie na siebie ryzyko niespłacania pożyczek, oferowana przez Spółkę usługa może zostać potraktowana jako usługa zabezpieczająca transakcje finansowe, których przedmiotem jest przyznanie finansowania przez Pożyczkodawcę na rzecz pożyczkobiorców.

Skoro w przypadku zaistnienia Zdarzenia Kredytowego, tj. wystąpienia braku spłaty zabezpieczonej pożyczki, Wnioskodawca zobligowany jest do odpłatnego nabycia tej pożyczki w drodze cesji, to Wynagrodzenie Stałe płatne w związku z zawarciem transakcji CDS stanowi de facto zapłatę za usługi zabezpieczenia spłaty pożyczki.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy przeniesienie przez Pożyczkodawcę do Wnioskodawcy ryzyka niespłacalności pożyczek wskutek zawarcia transakcji CDS, w zamian za Wynagrodzenie Stałe będzie zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy VAT.

Podobne stanowisko zostało przedstawione m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 maja 2017 r., sygn. 0112-KDIL4.4012.23.2017.1.TKU.

Ad 6) (sprecyzowane w uzupełnieniu)

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

1)  odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)  eksport towarów;

3)  import towarów na terytorium kraju;

4)  wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)  wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)  przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)  zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)  świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Przy czym, w myśl art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy VAT, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W zdarzeniu przyszłym będącym przedmiotem pytania numer 6 niniejszego wniosku Pożyczkodawca dokona cesji wierzytelności pożyczkowych objętych rozliczeniem transakcji CDS na Wnioskodawcę w zamian za Wynagrodzenie Zmienne, które będzie odpowiadać nominalnej wartości wierzytelności (obejmującej niespłacone: kapitał, prowizję, odsetki, oraz kary związane ze opóźnieniem w spłacie pożyczki przez pożyczkobiorców).

W ramach cesji wierzytelności Wnioskodawca nie będzie działał jako podmiot świadczący usługę. Z racji, że Wynagrodzenie Zmienne będzie odpowiadać nominalnej wartości wierzytelności, to nie dojdzie do powstania wynagrodzenia po stronie Wnioskodawcy. Wynagrodzenie takie mogłoby powstać jedynie w przypadku gdyby Pożyczkodawca przeniósł na Wnioskodawcę wierzytelności z zastosowaniem dyskonta – tj. poniżej nominalnej wartości wierzytelności (co zasadniczo jest przedmiotem pytania 7). Tylko w przypadku udzielenia dyskonta powstała różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności (które Wnioskodawca nabywa od Pożyczkodawcy) a ceną ich nabycia stanowiłaby wynagrodzenie Wnioskodawcy za usługę finansową. Realizowane przez Wnioskodawcę zobowiązanie w ramach zawartej transakcji CDS (nabycie wierzytelności) stanowiłoby w takim przypadku odpłatne świadczenie usług stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, z tyt. cesji wierzytelności z Pożyczkodawcy na Wnioskodawcę po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT.

Ad 7)

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Przy czym, w myśl art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W zdarzeniu przyszłym będącym przedmiotem pytania numer 7 niniejszego wniosku Pożyczkodawca dokona cesji wierzytelności pożyczkowych objętych rozliczeniem transakcji CDS na Wnioskodawcę w zamian za Wynagrodzenie Zmienne, które będzie niższe od nominalnej wartości wierzytelności.

W omawianej sytuacji różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, które Wnioskodawca nabywa od Pożyczkodawcy, a ceną ich nabycia stanowi wynagrodzenie Wnioskodawcy za usługę finansową, do której świadczenia Wnioskodawca jest zobowiązany w przypadku wystąpienia tzw. Zdarzenia Kredytowego, o którym mowa w Umowie CDS. Zdarzenie Kredytowe uruchamia realizację funkcji zabezpieczającej instrumentu CDS i obowiązek Spółki w zakresie wypłaty Wynagrodzenia Zmiennego. Cesja natomiast jest następstwem realizacji usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Pożyczkodawcy, za którą Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie.

W przypadku kiedy Wynagrodzenie Zmienne będzie niższe od wartości nominalnej wierzytelności, realizowane przez Wnioskodawcę zobowiązanie w ramach zawartej transakcji CDS (nabycie wierzytelności) będzie stanowić odpłatne świadczenie usług stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a Wnioskodawca powinien zostać uznany za usługodawcę działającego w charakterze podatnika.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy VAT zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Z powołanego wyżej przepisu wynika, że zwolnieniem objęte są usługi mające na celu zabezpieczenie transakcji finansowych/ubezpieczeniowych, a dokładniej mówiąc - takie usługi, które stanowią rodzaj wykonania określonej transakcji finansowej/ubezpieczeniowej, gdyż pojęcie "zabezpieczenia" oznacza "to, co stanowi gwarancję wypłacalności lub dotrzymania umowy" (zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN) i treść ww. przepisu art. 43 ust. 1 pkt 39 odnosi się bezpośrednio do transakcji finansowych/ubezpieczeniowych, co oznacza, że dotyczy on gwarancji wykonania/dotrzymania tego typu umów.

W świetle powyższego, w przypadku kiedy wartość Wynagrodzenia Zmiennego płaconego przez Wnioskodawcę w ramach rozliczenia transakcji CDS będzie niższa, niż wartość nominalna nabywanych wierzytelności, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozliczenia podatku VAT z tego tytułu, ponieważ usługi takie będą zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy VAT.

Ad 8)

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Przy czym, w myśl art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Biorąc pod uwagę, że w zdarzeniu przyszłym będącym przedmiotem pytania numer 8 niniejszego wniosku Wynagrodzenie Zmienne będzie niższe od nominalnej wartości wierzytelności będących przedmiotem cesji, to po stronie Wnioskodawcy dojdzie do powstania wynagrodzenia za świadczoną usługę w wysokości odpowiadającej różnicy między wartością nominalną wierzytelności, a wysokością Wynagrodzenia Zmiennego. Jednocześnie Wnioskodawca powinien zostać uznany za usługodawcę działającego w charakterze podatnika.

Wspomniana wyżej różnica będzie stanowić wynagrodzenie za usługę finansową, do której świadczenia Wnioskodawca jest zobowiązany w przypadku wystąpienia tzw. Zdarzenia Kredytowego, o którym mowa w Umowie CDS. Zdarzenie Kredytowe uruchamia realizację funkcji zabezpieczającej instrumentu CDS i obowiązek Spółki w zakresie wypłaty Wynagrodzenia Zmiennego. Cesja natomiast jest następstwem realizacji usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Pożyczkodawcy, za którą Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w Ustawie OIF, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. W myśl art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. g Ustawy OIF, instrumentami finansowymi są m.in. niebędące papierami wartościowymi instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego.

Przedmiotem świadczonej przez Spółkę usługi jest instrument pochodny - tzw. swap ryzyka kredytowego (ang. Credit Default Swap - CDS), którego skutkiem jest przejęcie przez Wnioskodawcę ryzyka niespłacalności pożyczek. Tym samym, kiedy na etapie cesji wierzytelności w zamian za Wynagrodzenie Zmienne dochodzi do powstania wynagrodzenia po stronie Wnioskodawcy, należy przyjąć, że wynagrodzenie to jest ściśle związane ze świadczeniem ww. usługi.

Dodatkowe wynagrodzenie Wnioskodawcy, uzyskane dzięki różnicy między nominalną wartością wierzytelności, a ceną nabycia, jest nierozerwalnie związane z rozliczeniem instrumentu pochodnego. Należy również podkreślić, że przedmiotowa różnica między wartością nominalną wierzytelności, a Wynagrodzeniem Zmiennym powstanie wskutek realizacji transakcji CDS i tylko w zakresie objętym tą transakcją. Biorąc pod uwagę, że przedmiotem transakcji CDS jest właśnie instrument finansowy, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT, to zastosowanie zwolnienia w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT należy uznać za zasadne.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
• odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Samo stwierdzenie, że podmiot dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu (w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy) nie jest wystarczającą przesłanką, aby daną czynność opodatkować podatkiem od towarów i usług. Istotnym jest, aby w ramach określonych transakcji podmiot działał w charakterze podatnika, a więc osoby prowadzącej działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką posiadającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezarejestrowaną (na dzień złożenia wniosku) do celów VAT.

Planują Państwo rozpoczęcie działalności w zakresie m.in. profesjonalnego zabezpieczania i przejmowania ryzyka kredytowego oraz dochodzenia wierzytelności.

W związku ze stałym ryzykiem związanym z nieściągalnością wierzytelności pożyczkowych (ryzyko kredytowe), jakie towarzyszy działalności podmiotów udzielających pożyczek, jak również dostępnymi na rynku produktami finansowymi, których celem jest zabezpieczenie ryzyka nieściągalności określonych wierzytelności, rozważają Państwo udzielenie zabezpieczenia wskazanego ryzyka kredytowego, tj. ryzyka braku spłaty wierzytelności wynikających z udzielanych przez podmiot udzielający pożyczek, w tym odsetek oraz innych opłat wynikających z zawartych umów pożyczek. Wspomniane ryzyko miałoby być zabezpieczone np. poprzez zawieranie umów, których przedmiotem są instrumenty pochodne typu SWAP, w tym przypadku Swap Ryzyka Kredytowego (CDS).

Umowa będzie zawarta między Państwem a podmiotem posiadającym siedzibę na terytorium Polski, którego przedmiotem podstawowej działalności jest udzielanie kredytów konsumenckich w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim (Pożyczkodawca). Pożyczkodawca będzie podmiotem posiadającym status instytucji pożyczkowej, zarejestrowanej w rejestrze prowadzonym przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Pożyczkodawca może być podmiotem powiązanym z Wnioskodawcą w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy CIT.

Skutkiem zawarcia transakcji CDS będzie przeniesienie na Państwa ryzyka niespłacalności pożyczek udzielonych przez Pożyczkodawcę, w zamian za ustalone wynagrodzenie (Wynagrodzenie Stałe) uiszczane przez Pożyczkodawcę na Państwa rzecz. Umowa będzie dwustronnie zobowiązująca - w przypadku braku spłaty kwoty pożyczki w wyznaczonym terminie od dnia wymagalności określonego harmonogramem spłaty pożyczki lub od daty wypowiedzenia umowy (Zdarzenie Kredytowe), Pożyczkodawca sceduje wierzytelności pożyczkowe na Państwa rzecz. W ramach rozliczenia CDS będą Państwo zobowiązani do zapłaty na rzecz Pożyczkodawcy wynagrodzenia (Wynagrodzenie Zmienne) stanowiącego cenę za przelew (cesję) wierzytelności pożyczkowych (w tym przede wszystkim kapitału pożyczek, prowizji, odsetek), w stosunku do których wystąpi Zdarzenie Kredytowe, a które podlegały transakcji CDS. Umowa CDS będzie określała ogólne zasady współpracy oraz zawierała ustalenia niezbędne do skutecznego zawarcia transakcji CDS, przy czym na podstawie Umowy CDS nie nabędą Państwo jakichkolwiek wierzytelności i nie będą uprawnieni do otrzymania lub zapłaty wynagrodzenia.

W wyniku realizacji zobowiązań nastąpi cesja wierzytelności przedstawionych przez Pożyczkodawcę do rozliczenia w ramach Wynagrodzenia Zmiennego. Kwota oraz ilość wierzytelności, które zostaną przedstawione przez Pożyczkodawcę do rozliczenia w ramach Wynagrodzenia Zmiennego nie jest znana na moment zawarcia poszczególnej transakcji - jest to Państwa ryzyko oraz istota transakcji typu SWAP. Wynagrodzenie Zmienne w zależności od każdorazowych ustaleń pomiędzy stronami transakcji CDS może odpowiadać nominalnej wartości wierzytelności będących przedmiotem cesji (obejmując niespłacone: kapitał, prowizję, odsetki) lub wynosić mniej, niż nominalna wartość wierzytelności.

Wynagrodzenie Stałe z tytułu zabezpieczenia ryzyka kredytowego będzie płacone przez Pożyczkodawcę cyklicznie (w wynikających z umowy okresach rozliczeniowych). Wysokość Wynagrodzenia Stałego będzie kalkulowana co do zasady, jako określony procent wartości zabezpieczanego portfela (może być też ono odniesione np. tylko do wartości kapitału pożyczek albo w inny sposób) z uwzględnieniem przewidywanej szkodliwości (tzn. ryzyka wystąpienia wierzytelności wątpliwych i nieściągalnych) portfela pożyczek objętych transakcją CDS. Wynagrodzenie Stałe otrzymywane od Pożyczkodawcy w żadnym wypadku nie podlega zwrotowi przez Spółkę.

Planują Państwo zawierać z Pożyczkodawcą transakcje CDS cyklicznie na podstawie umowy ramowej (Umowa CDS). Przedmiotem każdej z transakcji cyklicznych (okresowych) będzie określony każdorazowo portfel wierzytelności wynikających z zawartych umów i udzielonych pożyczek. Pożyczkodawca w określonym w Umowie CDS terminie będzie przekazywać Państwu zestawienie pożyczek będących przedmiotem zabezpieczenia wraz z kalkulacją Wynagrodzenia Stałego oraz zestawienie niespłaconych kwot pożyczek za poprzedni okres rozliczeniowy.

Transakcją CDS będą zabezpieczane zasadniczo wierzytelności z zawartych umów pożyczek, które w chwili zawarcia transakcji CDS nie są przeterminowane, czyli tzw. dobry portfel (w odróżnieniu od wierzytelności wątpliwych i nieściągalnych), co pozwala ograniczyć Państwa ryzyko związane z ponadprzeciętną nieściągalnością poszczególnych wierzytelności, istotą transakcji jest zabezpieczenie całego portfela wierzytelności, który na moment zawierania transakcji posiada taką samą lub podobną jakość.

Przedmiotem zawieranych Umów CDS, będą instrumenty finansowe wskazane w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, tj. niebędące papierami wartościowymi instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego wskazane w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. e) ww. ustawy.

Wykonywane przez Państwa usługi nie będą stanowić usług przechowywania, ani zarządzania instrumentami finansowymi, oraz usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.

Instrumenty finansowe nie będą odzwierciedlały:

a) tytułu prawnego do towarów;

b) tytułu własności nieruchomości;

c) praw rzeczowych dających ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

d) udziałów i innych tytułów prawnych dających ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

e) praw majątkowych, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Cesja wierzytelności nie będzie zawierać zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu wierzytelności.

Oprócz Wynagrodzenia Zmiennego, które jest należne Pożyczkodawcy, cesja wierzytelności nie nakłada na Państwa obowiązku realizowania jakichkolwiek innych (dodatkowych) świadczeń na rzecz Pożyczkodawcy.

Cena nabycia wierzytelności będzie odzwierciedlała ich rzeczywistą ekonomiczną wartość w przypadku kiedy wynagrodzenie z tyt. cesji będzie odpowiadać wartości nominalnej wierzytelności. W przypadku, kiedy wynagrodzenie z tyt. cesji będzie niższe od nominalnej wartości wierzytelności, cena nabycia wierzytelności nie będzie odzwierciedlała ich rzeczywistej ekonomicznej.

W pierwszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą określenia, czy przeniesienie przez Pożyczkodawcę do Państwa ryzyka niespłacalności pożyczek, wskutek zawarcia transakcji CDS w zamian za Wynagrodzenie Stałe, będzie zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Zakres i zasady zwolnienia dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy,

W świetle art. 43 ust. 15 ustawy,

Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy,

Ustawodawca, zakreślając ramy przedmiotowe art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, odwołał się do definicji zawartych w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Zwolnienia od podatku usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi.

Przy czym, jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 646 ze zm.),

Dokonując analizy pojęć użytych do opisania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy podkreślić, że winny one być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy znajduje zastosowanie do takich usług, które łącznie spełniają następujące warunki:

• przedmiotem tych usług są instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi,
• usługi te nie dotyczą przechowywania ww. instrumentów i zarządzania nimi,
• usługi te nie stanowią czynności ściągania długów, w tym factoringu, usług doradztwa ani usług w zakresie leasingu,
• usługi te nie dotyczą praw i udziałów odzwierciedlających: tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części, bądź prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą zostać zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy, w analizowanej sprawie spełnione będą łącznie wszystkie przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, do usług świadczonych przez Państwa na rzecz Pożyczkodawcy na podstawie Umowy CDS.

Wskazali Państwo jednoznacznie, że przedmiotem zawieranych Umów CDS będą instrumenty finansowe wskazane w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, tj. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego. Wykonywane przez Państwa usługi nie będą stanowić usług przechowywania, ani zarządzania instrumentami finansowymi. Nie będą także usługami, o których mowa w art. 43 ust. 15 i 16 ustawy.

W konsekwencji, świadczone przez Państwa usługi w zakresie transakcji CDS będą podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy. W analizowanej sprawie zostaną bowiem spełnione wszystkie warunki uprawniające do zastosowania wskazanego zwolnienia.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 4 jest zatem prawidłowe.

W związku z tym, że odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku nr 5 oczekiwali Państwo w sytuacji uznania Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 4 za nieprawidłowe, analiza przedstawionej w nim kwestii stała się bezzasadna. Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 jest bowiem prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również ustalenia, czy w przypadku rozliczenia transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na Państwa rzecz, w zamian za Wynagrodzenie Zmienne odpowiadające nominalnej wartości wierzytelności, powstanie po Państwa stronie obowiązek opodatkowania tej transakcji.

W odniesieniu do poruszonej kwestii wskazać należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Stosownie do treści art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Zatem wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Wierzytelność jest więc prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że czynności polegającej na zbyciu wierzytelności nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Zbycie wierzytelności nie stanowi również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela, podczas gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też innego jej wykorzystania do celów prawno-gospodarczych. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi nie zaś o istocie czynności prawnej, jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Zatem, usługą na rzecz cedenta jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zatem zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Jednakże jak wskazano na wstępie ww. usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.

Powyższe rozumienie przelewu wierzytelności jako usługi znajduje potwierdzenie w wyrokach polskich sądów administracyjnych. Przykładowo w orzeczeniu z 6 listopada 2009 r. sygn. akt I SA/Po 628/09 WSA w Poznaniu stwierdził:

Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy należy podkreślić, że stosunek cywilnoprawny pomiędzy zbywcą i nabywcą wierzytelności kończy się po dokonaniu tej czynności prawnej. Po zbyciu wierzytelności, zbywca nie ma wpływu na dalszy byt wierzytelności i nie jest zainteresowany dalszym postępowaniem nabywcy w tym względzie.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, że w okolicznościach przedstawionych we wniosku, czynność nabycia wierzytelności, co do których w momencie dokonywania przelewu nie istnieją wątpliwości co do możliwości ich zaspokojenia, należy uznać za świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. Mamy tu bowiem do czynienia ze świadczeniem usługi przez Państwa - nabywcę wierzytelności - na rzecz zbywcy wierzytelności, polegającą na uwolnieniu sprzedawcy od wykonywania czynności związanych z odzyskaniem wierzytelności. Zbywcy zostaje zaoszczędzone ryzyko i koszty posiadania takich wierzytelności, zostaje on „wyręczony” w czynnościach podejmowanych w celach dochodzenia długu. Zbywca nie musi podejmować żadnych działań zmierzających do zaspokojenia swoich należności od dłużnika.  Nie ma przy tym znaczenia, że transakcja jest dokonywana w zamian za Wynagrodzenie Zmienne odpowiadające tylko nominalnej wartości wierzytelności, bez jakiegokolwiek dyskonta, bowiem na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. W przedstawionej sytuacji spełnione są zatem wszystkie warunki do uznania wykonywanych czynności za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z tym, nabycie wierzytelności w okolicznościach wskazanych we wniosku będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy. Tym samym, po Państwa stronie powstanie obowiązek opodatkowania podatkiem na gruncie VAT z tego tytułu.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 6 jest zatem nieprawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również ustalenia, czy rozliczenie transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności na Państwa rzecz w zamian za Wynagrodzenie Zmienne w wysokości niższej od wartości nominalnej wierzytelności, będzie korzystało ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 lub 41 ustawy.

W odniesieniu do powyższego wskazać należy, że w kwestii nabycia wierzytelności trudnych po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że

W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, że

Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych, o wątpliwej perspektywie spłaty. Jak natomiast wskazano we wniosku, zgodnie z opisem sytuacji, przedmiotem cesji wierzytelności będą tzw. dobre wierzytelności tj. takie, co do których w momencie dokonywania przelewu nie istnieją wątpliwości, co do możliwości ich zaspokojenia. Także w tym przypadku mamy do czynienia ze świadczeniem przez Państwa usługi na rzecz Pożyczkodawcy, polegającej na uwolnieniu Go od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia. Pożyczkodawcy zostaje zaoszczędzone ryzyko i koszty posiadania takiej wierzytelności, zostaje on „wyręczony” w czynnościach podejmowanych w celach dochodzenia długu. Nie musi podejmować żadnych działań zmierzających do zaspokojenia swoich należności od dłużnika. Zatem, również nabycie wierzytelności w zamian za Wynagrodzenie Zmienne w wysokości niższej od nominalnej wartości wierzytelności, należy uznać za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy.

W odniesieniu do Państwa wątpliwości dotyczących prawa do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 lub 41 ustawy dla świadczonych w zamian za Wynagrodzenie Zmienne (w wysokości niższej od nominalnej wartości wierzytelności) usług wskazać należy – co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie VAT nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione od VAT zgodnie z Dyrektywą VAT stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem – tak np. TSUE w wyroku z 19 listopada 2009 r. w sprawie C-461/08 Don Bosco Onroerend Goed BV,

W odniesieniu do opisu sprawy należy uznać, że charakter świadczonych przez Państwa usług na rzecz Pożyczkodawcy nie pozwala na objęcie ich zwolnieniem od podatku VAT określonym w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy:

Powyższy przepis obejmuje zwolnieniem od podatku czynności udzielania poręczeń, gwarancji i innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych, rozumianych jako zgoda poręczyciela, gwaranta lub udzielającego zabezpieczenia, do spłacenia długu lub każdego innego zobowiązania finansowego w imieniu dłużnika, w przypadku niewywiązywania się przez niego ze spłaty długu. Należy ponadto zaznaczyć, że warunkiem objęcia zwolnieniem od podatku powyższych poręczeń, gwarancji i zabezpieczeń jest ich finansowy charakter.

Z treści wniosku wynika, że czynności wykonywane przez Państwa w ramach realizacji zobowiązań wynikających z Umowy CDS nie wypełniają przesłanek wynikających z cyt. art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy, gdyż świadcząc – w związku z rozliczeniem transakcji CDS, poprzez nabycie wskazanych wierzytelności – usługi nie udzielają Państwo poręczeń, gwarancji bądź nie dokonują innych zabezpieczeń na rzecz Pożyczkodawcy. Charakter Umowy, zgodnie z którą zobowiązali się Państwo do nabycia w ramach cesji określonych wierzytelności Pożyczkodawcy jest zupełnie różny od transakcji udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych. Nabywając wierzytelność od Pożyczkodawcy, nie udzielają Mu Państwo gwarancji/poręczeń, co do spłat dłużników. Zgodnie z ustaleniami z Pożyczkodawcą, na własne ryzyko, za Wynagrodzeniem Zmiennym, nabywają Państwo przedstawione przez Niego do rozliczenia wierzytelności pożyczkowe. Zatem rozliczenie umowy, w ramach którego nabędą Państwo wskazane przez Pożyczkodawcę wierzytelności nie spełnia przesłanek umożliwiających skorzystanie ze zwolnienia od podatku przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy.

Zaznaczyć należy, że cesja wierzytelności jest odrębną czynnością od przejęcia ryzyka niespłacalności pożyczek w ramach transakcji CDS i występuje jedynie w określonych przypadkach. Nie jest to element tej transakcji, tylko odrębne zdarzenie, którego nie można traktować na równi z pierwotną transakcją, do której się Państwo zobowiązali. Cesja wierzytelności jest wyłącznie konsekwencją wystąpienia określonych przez Strony Umowy zdarzeń. Nie można zatem cesji wierzytelności traktować jako udzielenia gwarancji, poręczenia czy zabezpieczenia ryzyka niespłacalności pożyczek. Rozliczenie transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności jest bowiem kolejnym, odrębnym etapem zawartej umowy.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 7 jest zatem nieprawidłowe.

Wskazali Państwo również, że w przypadku niespełnienia warunków do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy, do rozliczenia transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności, do wskazanej transakcji będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Z Państwa zdaniem nie sposób się zgodzić. W przedstawionej sytuacji co prawda mamy do czynienia z instrumentem finansowym, o którym mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, jednakże sama cesja wierzytelności, która jest kolejnym etapem zawartej przez Państwa z Pożyczkodawcą umowy nie dotyczy już bezpośrednio tego instrumentu. Cesja wierzytelności, jest bowiem rozliczeniem transakcji CDS, która we wcześniejszej fazie dotyczyła instrumentu finansowego i jest już odrębną czynnością. W przedstawionej sytuacji nie można zatem uznać, że cesja wierzytelności będzie spełniała warunki do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Tym samym, rozliczenie transakcji CDS poprzez cesję wierzytelności nie będzie korzystało ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 8 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zaznaczyć, że zakres przedmiotowy wniosku wyznacza pytanie przedstawione przez Wnioskodawcę. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytań). Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniami, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.

Niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych należy zwrócić uwagę, że interpretacje indywidualne są wydawane w indywidualnych sprawach i nie wiążą innych organów wydających interpretacje indywidualne w sprawach innych podatników, co jest tym bardziej zrozumiałe zważywszy na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych (jak ma to też miejsce w odniesieniu do powołanych interpretacji) występujących w każdej z indywidualnych spraw podlegających interpretacjom. Zatem z uwagi na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych występujących w każdej z indywidualnych spraw, powołane przez Państwa interpretacje indywidualne nie mogą stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych i podatku od czynności cywilnoprawnych zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.)

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).