Uznanie sprzedaży energii elektrycznej po Wynikowej Zerowej Cenie za nieodpłatną dostawę towarów oraz wskazanie właściwej podstawy opodatkowania nieodpłatnego przekazania energii elektrycznej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 lutego 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania sprzedaży energii elektrycznej po Wynikowej Zerowej Cenie za nieodpłatną dostawę towarów oraz wskazania właściwej podstawy opodatkowania nieodpłatnego przekazania energii elektrycznej. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 29 lutego 2024 r. (wpływ 4 marca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

A. Sp. z o.o. [dalej: Spółka lub Wnioskodawca] jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług [dalej: VAT], prowadzącym działalność gospodarczą na terytorium Polski. Wnioskodawca jest częścią (...) oraz (...) w Polsce. Na podstawie posiadanych koncesji Spółka prowadzi (...) obrót energią elektryczną [dalej: Energia], głównie na rynku polskim.

W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą Spółka jest stroną licznych transakcji sprzedaży i zakupu na rynku Energii z dostawą fizyczną [dalej: Transakcja lub Transakcje]. Celem realizacji Transakcji Spółka zawiera kontrakty bilateralne [dalej: Kontrakty OTC] oraz kontrakty z (...) Giełdą (...) [dalej: Kontrakty (...)], które, co do zasady, są rozliczane w okresach dziennych, dekadowych, miesięcznych, kwartalnych lub rocznych.

Rozliczenia finansowe z tytułu poszczególnych Transakcji, w przypadku Kontraktów OTC, przeprowadzane są bezpośrednio między stronami danego kontraktu, natomiast w przypadku Kontraktów (...) rozliczenia finansowe realizowane są przez B. S.A. [dalej: B.].

Zawarte przez Spółkę Kontrakty OTC zostały oparte na postanowieniach Umowy Ramowej dla Umów Sprzedaży Energii Elektrycznej [dalej: EFET], której integralną część stanowi formularz wyboru postanowień [dalej: Formularz Wyboru]. Na podstawie Formularza Wyboru strony Transakcji dokonują wyboru postanowień EFET, które w toku realizacji EFET będą miały zastosowanie do zawieranych między stronami Kontraktów OTC. Zgodnie z treścią Formularza Wyboru, Energia dostarczana jest do kupującego zgodnie z grafikami dostaw określonymi w Kontrakcie OTC poprzez jej udostępnienie w ilości umownej w punkcie dostawy.

W związku z realizacją poszczególnych Kontraktów OTC, sprzedający Energię zobowiązany jest do przedstawienia kupującemu, w okresie następującym po dostarczeniu Energii zgodnie z grafikami dostaw za okres poprzedni, faktury określającej łączną ilość Energii sprzedanej w tym okresie na podstawie danego Kontraktu OTC.

Z kolei, Spółka dokonując dostawy Energii w ramach Kontraktów (...) sprzedaje Energię, za pośrednictwem B., co wynika z wystawianych faktur (B. jako nabywca), jak również okoliczności, iż B. rozlicza Transakcje na (...). Jednocześnie B. wystawia fakturę dokumentującą sprzedaż Energii na rzecz nabywcy. Podobnie, w przypadku gdy Spółka nabywa Energię w ramach Kontraktów (...), transakcje te są realizowane za pośrednictwem B., która na fakturze widnieje jako sprzedawca określonej ilości Energii zakupionej uprzednio na (...) od sprzedawcy.

W przypadku Transakcji (...) B. wystawia faktury w imieniu Spółki (sprzedaż Energii przez Spółkę) (na zasadzie samofakturowania) oraz w imieniu własnym w sytuacji gdy to Spółka jest nabywcą Energii (sprzedaż Energii na rzecz Spółki). W praktyce, B. funkcjonuje jako jednostka odpowiedzialna za rozliczenia finansowe wszystkich transakcji w obrębie Kontraktów (...), do których stosowana jest metoda samofakturowania.

W ramach Kontraktów OTC jak i Kontraktów (...) wartość poszczególnych dostaw Energii w danym okresie rozliczeniowym wyliczana jest na podstawie wolumenu oraz cen Energii właściwych dla sposobu rozliczenia danego kontraktu, w których to ceny Energii są określane dla konkretnej godziny (w przypadku Kontraktów (...) w oparciu o aktualne notowania giełdowe Energii).

W poszczególnych godzinach dostaw Energii mogą wystąpić dodatnie, zerowe lub ujemne ceny Energii. Wystąpienie zerowej ceny na rynku energetycznym w sposób bezpośredni koresponduje z występowaniem przewagi podaży nad popytem Energii. Sytuacja ta wpływa na kształtowanie się ceny Energii, która finalnie może w określonych godzinach osiągnąć zerową cenę (wartość zerową).

Z uwagi na różne sposoby kontraktowania i rozliczania transakcji nabycia i sprzedaży Energii, zerowe ceny mogą wystąpić na różnych rynkach tj. w ramach:

• Rynku Bilansującego - na którym dochodzi do bieżącego bilansowania zapotrzebowania na Energię i jej wytwarzania; w ramach tego rynku z Operatorem Sieci Przesyłowych działa mechanizm rozliczenia niezbilansowania wynikającego z zawartych kontraktów na Energię; podstawę rozliczeń stanowi raport handlowy publikowany po zakończeniu danej dekady, zawierający sumę godzinowych odchyleń wolumenów Energii w dekadzie oraz cenę rozliczeniową, która jest średnią ceną ważoną godzinowymi wolumenami odchyleń;
• Rynku SPOT (...) - transakcje realizowane są na giełdowym rynku kasowym, tj. Rynku Dnia Następnego i Rynku Dnia Bieżącego. Energia rozliczana jest po obowiązującej w danej godzinie cenie. Rozrachunek transakcji nastąpi najpóźniej w drugim dniu roboczym po jej zawarciu. Podstawę rozliczeń stanowi wykaz poszczególnych dobowych lub godzinowych Transakcji SPOT. Faktury wystawione przez B za każdą dobę zawierają wolumen dostaw Energii oraz jej cenę godzinową wynikającą z notowań giełdowych;
• Rynku Terminowego - transakcje zawierane są na rynku giełdowym (Kontrakty (...)) lub bezpośrednio pomiędzy stronami (Kontrakty OTC), w ramach których kontrakty są zawierane na okres przyszły objęty danym instrumentem giełdowym, tj. okres tygodniowy, miesięczny, kwartalny czy roczny i są rozliczane po wykonaniu dostawy w ramach ustalonej w danym kontrakcie ceny; w ramach Rynku Terminowego kupujący nabywa Energię, która ma zostać dostarczona we wskazanym w kontrakcie okresie w wielkości i cenie zawartej w kontrakcie;
• Produktów Niestandardowych - transakcje wynikające m.in. z umów między podmiotami Grupy Kapitałowej Spółki, dla których Energia jest zabezpieczana zarówno na Rynku Terminowym i Rynku SPOT, niemniej występują sytuacje, w których produkty standardowe występujące na ww. rynkach są niewystarczające, co wynika z realnego zapotrzebowania godzinowego, które jest odmienne od możliwego poziomu zakontraktowania produktami standardowymi. Podstawę rozliczeń stanowią wolumeny oraz ceny wynikające z godzinowych grafików zapotrzebowania/planowego zapotrzebowania kupującego na Energię.

Jednocześnie, z uwagi na specyfikę systemu rozliczeń na rynku Energii, ceny Energii są wykazywane w poszczególnych godzinach dnia i są one bilansowane/równoważone w poszczególnych okresach wynikających z ustalonych w kontraktach terminów rozliczeń, które mogą mieć postać dobowych, dekadowych, miesięcznych, kwartalnych lub rocznych.

W konsekwencji, z uwagi na specyfikę rynku energii, jej ceny (notowania) mogą być prezentowane w układzie godzinowym (dla rynku SPOT), jednocześnie w zależności od kontraktu będą rozliczane godzinowo i dobowo (z reguły tylko kontrakty (...)) lub dekadowo albo miesięcznie (kontrakty OTC). W oparciu o te wartości sporządzane są wykazy Transakcji, a następnie faktury (bez wyszczególniania ceny Energii za każdą godzinę).

Godzinowe ceny Energii stanowią element kalkulacyjny ceny finalnie przyjmowanej do rozliczeń, zaś wystąpienie wynikowej ceny Energii, przyjmującej niekiedy postać zerową (dalej: Wynikowa Zerowa Cena):

1. wynika z sumowania pojedynczych wielkości rozliczeniowych wyznaczanych dla każdej godziny składającej się na zakontraktowany okres rozliczeniowy (średnioważona cena jednostki Energii);

2. stanowi cenę pojedynczej godziny notowanej bezpośrednio na rynku SPOT (...) i dotyczącej Transakcji SPOT.

Od 2024 roku, zarówno w ramach Rynku Bilansującego jak i Rynku SPOT rozliczanie dostaw Energii będzie mogło zostać oparte także na cenach (notowaniach) Energii w okresach piętnastominutowych. Wobec powyższego, omawiane zasady rozliczeń ulegną aktualizacji poprzez dodanie kontraktów z ceną Energii ustalaną na podstawie notowań piętnastominutowych, których pojedyncze ceny mogą być cenami zerowymi. Jednocześnie, opisane powyżej zasady rozliczeń właściwe dla notowań godzinowych nie ulegną zmianie.

Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Spółka wyjaśnia, iż sprzedaż energii elektrycznej nie następuje na rzecz nabywcy końcowego w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1542 ze zm.). Spółka sprzedaje energię elektryczną nabywcom, którzy posiadają koncesję na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.) oraz na T(...) Giełdzie (...).

Wnioskodawca podkreśla również, iż sprzedaż Energii na rzecz nabywcy opisana we Wniosku nie podlega pod podatek akcyzowy. W rezultacie, nie ma możliwości uwzględnienia kwoty podatku akcyzowego w podstawie opodatkowania VAT nieodpłatnej dostawy Energii.

W relacji Spółka - odbiorca energii elektrycznej, nie są ponoszone jakiekolwiek dodatkowe koszty związane z odbiorem energii przez nabywcę. Wnioskodawca podkreśla, iż w związku z odbiorem energii elektrycznej przez nabywcę, zarówno Spółka jak i odbiorca nie ponoszą żadnych dodatkowych kosztów. Odbiorca nie przenosi na rzecz Spółki również żadnych kosztów związanych z odbiorem energii elektrycznej, jak również Spółka nie uiszcza żadnych dopłat na rzecz odbiorcy z tytułu dostawy energii elektrycznej.

Jednocześnie, realizacja każdej transakcji giełdowej, wiąże się po stronie Spółki jak i odbiorcy (nabywcy) energii elektrycznej z koniecznością uiszczenia opłat transakcyjnych na rzecz podmiotów trzecich, które odpowiedzialne są za właściwe ewidencjonowanie transakcji giełdowych. Niemniej, koszty te wynikają bezpośrednio z wolumenu zawartych i rozliczonych transakcji, które odpowiednio Spółka lub nabywca energii elektrycznej wnoszą bezpośrednio na rzecz (...) oraz (...) S.A.

Tym samym, Wnioskodawca jeszcze raz podkreśla, że strony transakcji zawieranych przez Spółkę w zakresie dostawy energii elektrycznej nie przenoszą na siebie żadnych kosztów związanych z jej dostawą/odbiorem.

Spółka wyjaśnia, iż przy nabyciu energii elektrycznej, która w dalszej kolejności była/jest przedmiotem odsprzedaży, przysługiwało/przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem tej energii elektrycznej. Obrót energią elektryczną jest bowiem głównym przedmiotem działalności gospodarczej Spółki, która podlega opodatkowaniu VAT.

Pytania

1)Czy w przypadku sprzedaży Energii przez Spółkę oraz wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym (dziennym/ dobowym/miesięcznym/ kwartalnym/ rocznym/ dekadowym) Wynikowej Zerowej Ceny, ustalanej jako suma poszczególnych godzinowych (lub też jako suma poszczególnych piętnastominutowych) cen Energii (dodatnich, ujemnych, zerowych) za ten okres rozliczeniowy lub pojedynczej zerowej ceny godzinowej (piętnastominutowej) Rynku SPOT (...), Spółka realizuje nieodpłatną dostawę Energii na rzecz nabywcy Energii?

2)Czy w przypadku wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym (dziennym/dobowym/ miesięcznym/kwartalnym/rocznym/dekadowym) Wynikowej Zerowej Ceny stanowiącej sumę dodatnich, ujemnych i zerowych godzinowych (lub piętnastominutowych) cen Energii, lub pojedynczej zerowej ceny godzinowej (piętnastominutowej) Rynku SPOT (...), podstawę opodatkowania VAT z tytułu nieodpłatnej dostawy Energii należy ustalać jako cenę (wartość) nabycia Energii lub towarów jej podobnych?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy,

1)W przypadku sprzedaży Energii przez Spółkę oraz wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym (dziennym/dobowym/miesięcznym/kwartalnym/rocznym/dekadowym) Wynikowej Zerowej Ceny, ustalanej jako suma poszczególnych godzinowych (lub też jako suma poszczególnych piętnastominutowych) cen Energii (dodatnich, ujemnych, zerowych) za ten okres rozliczeniowy lub pojedynczej zerowej ceny godzinowej (piętnastominutowej) Rynku SPOT (...) Spółka realizuje nieodpłatną dostawę towarów na rzecz nabywcy Energii.

2)W przypadku wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym (dziennym/dobowym/ miesięcznym/kwartalnym/rocznym/dekadowym) Wynikowej Zerowej Ceny stanowiącej sumę dodatnich, ujemnych i zerowych godzinowych (lub piętnastominutowych) cen Energii lub pojedynczej zerowej ceny godzinowej (piętnastominutowej) Rynku SPOT (...), podstawę opodatkowania VAT z tytułu nieodpłatnej dostawy Energii należy ustalać jako cenę (wartość) nabycia Energii lub towarów jej podobnych.

1. Nieodpłatna dostawa towarów w przypadku sprzedaży Energii po Wynikowej Zerowej Cenie

1.1. Uwagi ogólne

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów, przy czym zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez odpłatną dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Z kolei, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, pod pojęciem towaru rozumie się również Energię.

Jednocześnie, z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT wynika, iż przez odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się również nieodpłatne przekazanie przez podatnika VAT towarów należących do jego przedsiębiorstwa, a w szczególności:

• przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste jego lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
• wszelkie inne darowizny

- w sytuacji, gdy podatnikowi VAT przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Zatem, co do zasady, opodatkowaniu VAT podlega nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa podatnika, a także wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, gdy:

• jest ono dokonywane nieodpłatnie przez podatnika,
• przekazany przez podatnika towar należy do jego przedsiębiorstwa,
• w stosunku do nieodpłatnie przekazywanego towaru podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Mając na uwadze powyższe, dla oceny czy sprzedaż Energii przez Spółkę po Wynikowej Zerowej Cenie stanowi nieodpłatne przekazanie towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, konieczne jest zatem potwierdzenie spełnienia ww. warunków w okolicznościach przedstawionego we wniosku stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego.

1.2. Sprzedaż Energii po Wynikowej Zerowej Cenie

Brak odpłatności

W pierwszej kolejności należy podkreślić, iż z utrwalonego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej [dalej: TSUE], wynika, że podstawa opodatkowania VAT dostawy towarów lub świadczenia usług powinna być wyrażalna w pieniądzu i nie jest wykluczone, aby zapłata nastąpiła w formie innej niż pieniężna, np. jako wynagrodzenie barterowe lub w naturze (por. wyrok TSUE z dnia 3 lipca 1997 r. sygn. C-330/95, wyrok TSUE z dnia 29 lipca 2010 r. sygn. C-40/09).

W przypadku wystąpienia Wynikowej Zerowej Ceny mamy do czynienia z sumowaniem pojedynczych wielkości rozliczeniowych wyznaczanych dla każdej godziny (okresu piętnastominutowego) składającej się na zakontraktowany okres rozliczeniowy (średnioważona cena jednostki Energii) lub też wystąpieniem pojedynczej ceny godzinowej (okresu piętnastominutowego) w wartości zerowej notowanej bezpośrednio na rynku SPOT (...) i dotyczącej Transakcji SPOT.

Tym samym, w obu przypadkach wystąpienie Wynikowej Zerowej Ceny wiąże się z brakiem płatności przez nabywcę z tytułu zakupu Energii. W rezultacie, w takiej sytuacji realizowana jest transakcja o charakterze nieodpłatnym.

Przekazanie przez podatnika towaru należącego do jego przedsiębiorstwa

Działania Wnioskodawcy związane z nieodpłatną dostawą towarów - Energii podejmowane są w ramach zawieranych kontraktów związanych ze sprzedażą Energii i stanowią niewątpliwie przejaw działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. W rezultacie, przekazywana Energia stanowi towar należący/nabyty w ramach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy.

Należy także podkreślić, że w przypadku sprzedaży Energii po Wynikowej Cenie Zerowej dochodzi do transakcji przeniesienia prawa do dysponowania Energią jak właściciel. Zatem kolejny warunek związany z wystąpieniem nieodpłatnej dostawy towarów jest spełniony.

Prawo do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu Energii

Końcowo Wnioskodawca zaznacza, iż w stosunku do przekazywanej przez niego Energii po Wynikowej Zerowej Cenie, przysługuje/będzie przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu jej nabycia na wcześniejszym etapie. Obrót Energią jest bowiem głównym przedmiotem działalności gospodarczej Spółki, która podlega opodatkowaniu VAT.

Mając na uwadze powyższe, wszystkie przesłanki kreujące wystąpienie nieodpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT zostały spełnione w przypadku sprzedaży Energii po Wynikowej Cenie Zerowej. W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku sprzedaży Energii przez Spółkę oraz wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym (dziennym/dobowym/miesięcznym/kwartalnym/rocznym/dekadowym) Wynikowej Zerowej Ceny, ustalanej jako suma poszczególnych godzinowych (lub też jako suma poszczególnych piętnastominutowych) cen Energii (dodatnich, ujemnych, zerowych) za ten okres rozliczeniowy lub pojedynczej zerowej ceny godzinowej (piętnastominutowej) Rynku SPOT (...), Spółka realizuje nieodpłatną dostawę Energii na rzecz nabywcy Energii podlegającą opodatkowaniu VAT.

2. Podstawa opodatkowania VAT z tytułu nieodpłatnej dostawy Energii

Zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy o VAT w przypadku nieodpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie tej dostawy towarów.

Z literalnego brzmienia ww. regulacji wynika zatem, że dla nieodpłatnych dostaw towarów zrównanych z odpłatnymi, podstawę opodatkowania VAT należy ustalać w pierwszej kolejności w oparciu o ceny nabycia tych towarów lub towarów im podobnych. Natomiast dopiero w sytuacji, gdy cena ta nie istnieje lub jest jej brak, należy posłużyć się kosztem wytworzenia towaru.

Przy czym, cena nabycia jak i koszt wytworzenia określane są na moment dostawy towarów, a zatem nie odnoszą się do wartości historycznej. Innymi słowy, podstawą opodatkowania VAT jest cena nabycia lub koszt wytworzenia towaru zaktualizowana na moment dokonania jego nieodpłatnego przekazania. Tym samym, na moment nieodpłatnego przekazania towarów, należy ustalić jego aktualną cenę po jakiej byłby sprzedawany lub też odwołać się do koszów jego wytworzenia.

Powyższy pogląd znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe. Tytułem przykładu Wnioskodawca wskazuje, iż w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej [dalej: DKIS] z dnia 19 maja 2022 r., sygn. 2461-IBPP2.4512.884.2016.13.IK, stwierdzono, że:

„Zgodnie z zasadami wykładni systemowej, zakładającej spójność wewnętrzną tekstu prawnego i jednolitość stosowanych w nim pojęć, skoro ustawa o VAT przewiduje definicję legalną pojęcia „wartość rynkowa”, to gdyby wolą ustawodawcy było ustalenie podstawy opodatkowania w oparciu o wartość rynkową przekazywanego towaru, czyli wartość potencjalnie przekraczającą cenę nabycia przekazywanego towaru lub koszt jego wytworzenia, zastosowałby on w art. 29a ust. 2 Ustawy o VAT odniesienie do pojęcia „wartości rynkowej” przekazywanego towaru. Zaktualizowana cena to cena określona w dniu dostawy, czyli cena jaką zapłaciłby Pan w dniu nieodpłatnego przekazania za przekazywany towar. Cena nabycia przekazywanych nieodpłatnie towarów „uaktualnia się” na moment ich dostawy, jest to więc cena towaru określona na dzień, w którym dochodzi do ich nieodpłatnego przekazania, czyli cena za jaką nabyłby Pan przekazywany towar w momencie powstania obowiązku podatkowego. W świetle tego VAT powinien zostać w przedstawionej sytuacji naliczony od ceny nabycia (netto) przekazanej nieruchomości określonej w momencie nieodpłatnego przekazania, tj. cena nabycia (netto), którą zapłaciłaby Pan za tą nieruchomość w momencie jej nieodpłatnego przekazania”.

Podobny pogląd odnajdziemy również w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 12 lutego 2016 r. (sygn. IPPP1/4512-1311/15-2/MK), w której wskazano, iż „(...) w omawianej sytuacji na podstawie art. 29a ust. 2 ustawy podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów rozumiana jako cena zaktualizowana na moment dokonania nieodpłatnego przekazania towaru, czyli cena jaką Wnioskodawczyni zapłaciłaby za nabyty towar w dniu jego nieodpłatnego przekazania. Tym samym przy przekazaniu samochodu na cele prywatne za podstawę opodatkowania Zainteresowana powinna przyjąć cenę za jaką nabyłaby opisany samochód w momencie jego przekazania - wycofania z prowadzonej działalności”.

Uwzględniając powyższe uwagi należy wskazać, że Wnioskodawca podkreśla, iż przedmiotem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej nie jest wytwarzanie Energii, a jedynie jej hurtowy obrót. Tym samym Energia sprzedawana przez Spółkę po Wynikowej Zerowej Cenie (stanowiąca przedmiot nieodpłatnej dostawy towarów), nie zostanie uprzednio wytworzona przez Spółkę, lecz zostanie nabyta od jej kontrahentów.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym (dziennym/dobowym/miesięcznym/kwartalnym/rocznym/ dekadowym) Wynikowej Zerowej Ceny stanowiącej sumę dodatnich, ujemnych i zerowych godzinowych (piętnastominutowych) cen Energii lub pojedynczej zerowej ceny godzinowej (piętnastominutowej) na Rynku SPOT (...), podstawę opodatkowania VAT takiej nieodpłatnej dostawy Energii należy ustalać jako cenę (wartość) nabycia Energii lub towarów jej podobnych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przedstawionym opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego występuje nieodpłatna dostawa towarów (Energii), niemniej nie oznacza to iż, brak jest ceny nabycia Energii. Należy wskazać, iż cena nabycia występuje, niemniej w danych okolicznościach (na moment przekazania nabywcy Energii) ma ona wartość/cenę zero. Co więcej, zasadne jest podkreślenie, że Spółka nie wytwarza Energii, więc brak jest możliwości odwołania się do kosztu wytworzenia Energii.

W tożsamy sposób wypowiedział się DKIS w interpretacji indywidualnej z dnia 17 listopada 2020 r., nr 0114-KDIP1-1.4012.145.2019.8.S/RR, wskazując, iż: „Artykuł 29a ust. 2 ustawy jako podstawę opodatkowania przyjmuje cenę nabycia tych towarów lub towarów podobnych. Ustawa o VAT nie określa tego, w jakich okolicznościach należy zastosować cenę nabycia towarów podobnych - zwłaszcza że dalsza część tego przepisu przewiduje, że jeżeli nie ma ceny nabycia, wówczas zastosowanie znajduje koszt wytworzenia. Biorąc pod uwagę konstrukcję omawianego przepisu, należy przyjąć, że dla określenia podstawy opodatkowania w przypadku przekazywanego nieodpłatnie towaru, który nie został przez podatnika wytworzony, tylko nabyty, podatnik jako podstawę opodatkowania powinien przyjąć cenę nabycia przekazywanego towaru”.

Podobnie, w interpretacji indywidualnej z dnia 23 lutego 2017 r., nr 2461-IBPP2.4512.884.2016.2.IK, DKIS zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, zgodnie z którym „(...) skoro Wnioskodawca nabył przedmiotowe prawo użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z prawem własności budynku w 2006 roku za cenę wyrażoną w akcie notarialnym, to podstawa opodatkowania w przypadku darowizny tejże nieruchomości będzie ustalana według ceny jej nabycia, a nie według kosztu wytworzenia, co wynika wprost z art. 29a ust. 2 ustawy o VAT”.

Wnioskodawca podkreśla, iż zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania VAT nieodpłatnego przekazania towarów, jest cena nabycia tego towaru zaktualizowana na moment jego przekazania. W ocenie Wnioskodawcy, cena Energii sprzedawanej po Wynikowej Zerowej Cenie, nie jest rezultatem ustaleń Wnioskodawcy - jego decyzji - cena ta wynika z obiektywnych rynkowych kryteriów, które oparte są o aktualne notowania cen Energii.

Sytuacja taka ma miejsce zarówno wtedy kiedy Wynikowa Zerowa Cena Energii stanowi sumę pojedynczych wielkości rozliczeniowych wyznaczanych dla każdej godziny składającej się na zakontraktowany okres rozliczeniowy (średnioważona cena jednostki Energii), jak również gdy stanowi cenę pojedynczej godziny notowanej bezpośrednio na rynku SPOT (...) i dotyczącej Transakcji SPOT.

W praktyce oznacza to, że jeżeli Spółka dokonuje nieodpłatnej dostawy Energii (po Wynikowej Zerowej Cenie), notowania te powinny być weryfikowane w odniesieniu do tego rynku, w oparciu o który są/będą ustalane ceny Energii, dla danej transakcji na moment jej dokonywania. Jeżeli zatem wartości te są równe zero, co wynika chociażby z występowania przewagi podaży nad popytem Energii w danym momencie, to również podstawa opodatkowania VAT takiej nieodpłatnej dostawy Energii powinna wynosić zero.

Należy zaznaczyć, że przepisy ustawy o VAT nie zawierają wymogu, aby podstawa opodatkowania VAT była zawsze wyższa niż zero. Konkludując, w przedstawionych w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego okolicznościach, podstawa opodatkowania VAT nieodpłatnej dostawy Energii po Wynikowej Cenie Zerowej wynosi zero, bowiem cena nabycia tych towarów (tu: Energii) na moment ich przekazywania wynosi również zero.

Powyższe podejście, na zasadzie analogii znajduje również potwierdzenie w wydawanych przez organy podatkowe interpretacjach indywidualnych dotyczących ustalenia wartości podstawy opodatkowania VAT dla czynności nabycia wierzytelności w przypadku gdy cena wierzytelności, jaką płaci jej nabywca jest równa wartości nominalnej wierzytelności.

Tytułem przykładu, w interpretacji indywidualnej z dnia 27 maja 2013 r. (sygn. IPPP1/443-201/13-3/JL), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, iż „(...) kwota, o której mowa powyżej, stanowiąca różnicę między wartością nominalną wierzytelności a ceną, którą Spółka płaci za przejętą wierzytelność (dyskonto) wynosi zero, a co za tym idzie - również wynagrodzenie Spółki za wykonaną usługę nabycia wierzytelności (kwota należna z tytułu sprzedaży) wynosi zero. Obrót Spółki z tytułu zakupu omawianych wierzytelności będzie więc obrotem zerowym. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że ponieważ podstawą opodatkowania z tytułu świadczonej przez Spółkę usługi nabywania wierzytelności jest faktyczne wynagrodzenie otrzymane z tego tytułu - obrót, to w przypadku gdy cena wierzytelności będzie równa jej wartości nominalnej, obrót ten, a więc również podstawa opodatkowania - będzie miał wartość zero”.

Tym samym, w przypadku wystąpienia Wynikowej Zerowej Ceny w ramach danego rynku, cenę nabycia Energii zaktualizowaną na moment dokonania jej nieodpłatnego przekazania, będzie stanowiła odpowiednia cena nabycia Energii wynikająca z godzinowych (piętnastominutowych) rynkowych notowań Energii kalkulowana w tożsamych okolicznościach (okresie rozliczeniowym), w których realizowana jest dostawa Energii po Wynikowej Zerowej Cenie.

W efekcie, zdaniem Wnioskodawcy, podstawa opodatkowania VAT z tytułu dostawy Energii po Wynikowej Cenie Zerowej przyjmie wartość zerową, bowiem odpowiada to aktualnej na moment realizacji ww. transakcji cenie nabycia Energii.

3. Brak możliwości ustalenia podstawy opodatkowania VAT nieodpłatnej dostawy Energii jako kosztu wytworzenia

Wnioskodawca zaznacza, iż na żadnym etapie przeprowadzania dostawy Energii nie działa/nie będzie działał w charakterze wytwórcy Energii. Co istotne, w przeważającej części przypadków, kontrahenci, od których Wnioskodawca nabywa Energię również nie są/nie będą podmiotami wytwarzającymi Energię. W efekcie, Wnioskodawca występuje zwykle jako jeden z końcowych nabywców w łańcuchu sprzedaży/dostaw Energii.

Co więcej należy również podkreślić, iż ze względu na specyfikę rynku energetycznego, każdorazowe pozyskanie kompletnych i prawidłowych danych dotyczących kosztów wytworzenia nabywanej przez Wnioskodawcę Energii byłoby bardzo wymagające i czasochłonne i nie dawałoby gwarancji, że został prawidłowo ustalony koszt wytworzenia Energii w odniesieniu do danej transakcji.

Wnioskodawca wskazuje że produkcja Energii jest procesem złożonym, na który składają się koszty obejmujące wiele czynników takich jak: zakup paliwa, eksploatację technologii, koszty pracownicze, czy też konserwację sprzętów/urządzeń technicznych służących wytwarzaniu Energii.

Ponadto należy mieć na uwadze, iż podmioty wytwarzające Energię nie są uprawnione/upoważnione do przekazywania Wnioskodawcy wrażliwych danych, jakim są koszty wytworzenia Energii, bowiem stanowią one tajemnicę przedsiębiorstwa wytwórcy Energii.

Końcowo Wnioskodawca podkreśla, iż nawet w przypadku próby ustalenia podstawy opodatkowania VAT z tytułu dostawy Energii po Wynikowej Cenie Zerowej, jako kosztu jej wytworzenia, określonego na moment przekazania, to koszt wytworzenia Energii ustalony przez Spółkę byłby jedynie szacunkowy. Jednocześnie, mając na uwadze, iż ustawa o VAT w ww. okolicznościach odwołuje się do kosztu wytworzenia jako ceny skonkretyzowanej, zastosowanie kwot szacunkowych byłoby postępowaniem niezgodnym z ustawą o VAT.

W rezultacie, zdaniem Wnioskodawcy w przypadku wystąpienia Wynikowej Zerowej Ceny w ramach danego rynku, podstawę opodatkowania VAT należy ustalać w oparciu o cenę nabycia Energii, aktualną na moment dostawy. Co w analizowanych okolicznościach oznacza, iż podstawa opodatkowania VAT z tytułu dostawy Energii po Wynikowej Cenie Zerowej przyjmie wartość zerową, bowiem odpowiada to aktualnej na moment realizacji ww. transakcji cenie nabycia Energii.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.; z 2024 r. poz. 361), zwana dalej ustawą.

Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Art. 2 pkt 6 i 22 ustawy:

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Art. 8 ust. 1 ustawy:

Powyżej cytowany art. 2 pkt 6 ustawy wskazuje, że energia elektryczna jest towarem, a zatem jej dostawę na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, należy traktować jako dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Opodatkowaniu, co do zasady, podlegają czynności odpłatne, przy czym odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług nie musi mieć postaci pieniężnej. Odpłatność, jako świadczenie wzajemne, może również przybrać postać rzeczową, np. zapłata w innym towarze lub usłudze, albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę.

Aby czynność podlegała opodatkowaniu, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych Dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), zwaną dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w Dyrektywie 2006/112/WE są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć TSUE.

W wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden. W wyroku tym Trybunał podkreślił, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Zatem, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Z okoliczności przedstawionych przez Państwa wynika, że są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, prowadzącym działalność gospodarczą na terytorium Polski. Na podstawie posiadanych koncesji prowadzą Państwo hurtowy obrót energią elektryczną, głównie na rynku polskim.

Są Państwo stroną licznych transakcji sprzedaży i zakupu na rynku Energii z dostawą fizyczną. Celem realizacji Transakcji zawierają Państwo kontrakty bilateralne [Kontrakty OTC] oraz kontrakty z Towarową Giełdą Energii [Kontrakty (...)], które, co do zasady, są rozliczane w okresach dziennych, dekadowych, miesięcznych, kwartalnych lub rocznych.

Rozliczenia finansowe z tytułu poszczególnych Transakcji, w przypadku Kontraktów OTC, przeprowadzane są bezpośrednio między stronami danego kontraktu, natomiast w przypadku Kontraktów (...) rozliczenia finansowe są realizowane przez B. S.A. [B.].

W związku z realizacją poszczególnych Kontraktów OTC, sprzedający Energię zobowiązany jest do przedstawienia kupującemu, w okresie następującym po dostarczeniu Energii zgodnie z grafikami dostaw za okres poprzedni, faktury określającej łączną ilość Energii sprzedanej w tym okresie na podstawie danego Kontraktu OTC.

Z kolei, dokonując dostawy Energii w ramach Kontraktów (...) sprzedają Państwo Energię, za pośrednictwem B., co wynika z wystawianych faktur (B. jako nabywca), jak również okoliczności, iż B rozlicza Transakcje na (...). Jednocześnie B. wystawia fakturę dokumentującą sprzedaż Energii na rzecz nabywcy. Podobnie, w przypadku gdy Państwo nabywają Energię w ramach Kontraktów (...), transakcje te są realizowane za pośrednictwem B., która na fakturze widnieje jako sprzedawca określonej ilości Energii zakupionej uprzednio na (...) od sprzedawcy.

W ramach Kontraktów OTC jak i Kontraktów (...) wartość poszczególnych dostaw Energii w danym okresie rozliczeniowym wyliczana jest na podstawie wolumenu oraz cen Energii właściwych dla sposobu rozliczenia danego kontraktu, w których to ceny te są określane dla konkretnej godziny (w przypadku Kontraktów (...) w oparciu o aktualne notowania giełdowe Energii).

W poszczególnych godzinach dostaw Energii mogą wystąpić dodatnie, zerowe lub ujemne ceny Energii. Wystąpienie zerowej ceny na rynku energetycznym w sposób bezpośredni koresponduje z występowaniem przewagi podaży nad popytem Energii. Sytuacja ta wpływa na kształtowanie się ceny Energii, która finalnie może w określonych godzinach osiągnąć zerową cenę (wartość zerową).

Zerowa cena energii może wystąpić m.in. na Rynku SPOT (...) – transakcje realizowane są na giełdowym rynku kasowym, tj. Rynku Dnia Następnego i Rynku Dnia Bieżącego. Energia rozliczana jest po obowiązującej w danej godzinie cenie. Rozrachunek transakcji nastąpi najpóźniej w drugim dniu roboczym po jej zawarciu. Podstawę rozliczeń stanowi wykaz poszczególnych dobowych lub godzinowych Transakcji SPOT. Faktury wystawione przez B. za każdą dobę zawierają wolumen dostaw Energii oraz jej cenę godzinową wynikającą z notowań giełdowych.

Z uwagi na specyfikę systemu rozliczeń na rynku Energii, ceny Energii są wykazywane w poszczególnych godzinach dnia i są one bilansowane/równoważone w poszczególnych okresach wynikających z ustalonych w kontraktach terminów rozliczeń, które mogą mieć postać dobowych, dekadowych, miesięcznych, kwartalnych lub rocznych.

W konsekwencji, z uwagi na specyfikę rynku energii, jej ceny (notowania) mogą być prezentowane w układzie godzinowym (dla rynku SPOT), jednocześnie w zależności od kontraktu będą rozliczane godzinowo i dobowo (z reguły tylko kontrakty (...)) lub dekadowo albo miesięcznie (kontrakty OTC). W oparciu o te wartości sporządzane są wykazy Transakcji, a następnie faktury (bez wyszczególniania ceny Energii za każdą godzinę).

Godzinowe ceny Energii stanowią element kalkulacyjny ceny finalnie przyjmowanej do rozliczeń, zaś wystąpienie wynikowej ceny Energii, przyjmującej niekiedy postać zerową [Wynikowa Cena Zerowa]:

1.wynika z sumowania pojedynczych wielkości rozliczeniowych wyznaczanych dla każdej godziny składającej się na zakontraktowany okres rozliczeniowy (średnioważona cena jednostki Energii);

2.stanowi cenę pojedynczej godziny notowanej bezpośrednio na rynku SPOT (...) i dotyczącej Transakcji SPOT.

Od 2024 roku, zarówno w ramach Rynku Bilansującego jak i Rynku SPOT rozliczanie dostaw Energii będzie mogło zostać oparte także na cenach (notowaniach) Energii w okresach piętnastominutowych. Wobec powyższego, omawiane zasady rozliczeń ulegną aktualizacji poprzez dodanie kontraktów z ceną Energii ustalaną na podstawie notowań piętnastominutowych, których pojedyncze ceny mogą być cenami zerowymi. Jednocześnie, opisane powyżej zasady rozliczeń właściwe dla notowań godzinowych nie ulegną zmianie.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia czy w związku z wystąpieniem w danym okresie rozliczeniowym Wynikowej Zerowej Ceny, ustalanej jako suma poszczególnych godzinowych (lub też jako suma poszczególnych piętnastominutowych) cen Energii (dodatnich, ujemnych, zerowych) za ten okres rozliczeniowy lub pojedynczej zerowej ceny godzinowej (piętnastominutowej) Rynku SPOT (...), realizują Państwo nieodpłatną dostawę Energii na rzecz nabywcy Energii.

Ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów/świadczenie usług wykonywane nieodpłatnie z odpłatną dostawą towarów/odpłatnym świadczeniem usług, jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Art. 7 ust. 2 ustawy:

Z powołanego wyżej art. 7 ust. 2 ustawy wynika, że ustawodawca zrównuje czynności dokonane bez wynagrodzenia z czynnościami odpłatnymi, przy spełnieniu warunków wymienionych w tym przepisie.

Zatem aby nieodpłatne przekazanie towarów, w świetle powołanego art. 7 ust. 2 ustawy, podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

• nieodpłatne przekazanie dokonywane jest przez podatnika podatku VAT,
• przekazane przez podatnika towary należą do jego przedsiębiorstwa,
• przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tego towaru lub jego części składowych.

Analizując okoliczności związane z opisanymi we wniosku transakcjami dotyczącymi energii elektrycznej należy mieć na uwadze to, że przedmiotowego zagadnienia z zakresu podatku od towarów i usług nie da się w prawidłowy sposób rozstrzygnąć bez odniesienia się do zakresu podatku akcyzowego.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1542 ze zm.):

Art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym:

Art. 2 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku akcyzowym:

Art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym:

Wskazali Państwo, że sprzedaż energii elektrycznej nie następuje na rzecz nabywcy końcowego w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku akcyzowym. Sprzedają Państwo energię elektryczną nabywcom, którzy posiadają koncesję na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.) oraz na (...) Giełdzie (...). Sprzedaż Energii opisana we Wniosku, na rzecz nabywcy, nie podlega pod podatek akcyzowy. W rezultacie, nie ma możliwości uwzględnienia kwoty podatku akcyzowego w podstawie opodatkowania VAT nieodpłatnej dostawy Energii.

Z przedstawionych okoliczności wynika więc, że podatek akcyzowy, w ww. przypadku nie jest należny - sprzedaż przez Państwa energii elektrycznej nie będzie rodzić konieczności pobrania przez Państwa oraz wpłacenia podatku akcyzowego.

Wskazali Państwo również, że w relacji Państwo - odbiorca energii elektrycznej, nie są ponoszone jakiekolwiek dodatkowe koszty związane z odbiorem energii przez nabywcę. W związku z odbiorem energii elektrycznej przez nabywcę, zarówno Państwo jak i odbiorca nie ponoszą żadnych dodatkowych kosztów. Odbiorca nie przenosi na Państwa rzecz również żadnych kosztów związanych z odbiorem energii elektrycznej, jak również Państwo nie uiszczają żadnych dopłat na rzecz odbiorcy z tytułu dostawy energii elektrycznej. Strony transakcji zawieranych przez Państwa w zakresie dostawy energii elektrycznej nie przenoszą na siebie żadnych kosztów związanych z jej dostawą/odbiorem.

Przy nabyciu energii elektrycznej, która w dalszej kolejności była/jest przedmiotem odsprzedaży, przysługiwało/przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem tej energii elektrycznej. Obrót energią elektryczną jest bowiem głównym przedmiotem Państwa działalności gospodarczej, która podlega opodatkowaniu VAT.

Zatem przeniesienie przez Państwa prawa do rozporządzania towarem (w postaci energii elektrycznej) jak właściciel przy zastosowaniu Wynikowej Zerowej Ceny i braku obowiązku zapłaty przez odbiorcę Energii jakichkolwiek dodatkowych kosztów związanych z transakcją nabycia tej Energii, będzie stanowiło, zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy, czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z tytułu nieodpłatnego przekazania towaru.

Zgodnie z cyt. art. 7 ust. 2 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania tym towarem jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu/imporcie/wytworzeniu tego towaru.

W związku z tym, że przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia energii elektrycznej, dostawa Energii na rzecz nabywców, o których mowa we wniosku, stanowi nieodpłatne przekazanie towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy – zrównane z odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Państwa wątpliwości dotyczą także ustalenia czy w przypadku wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym (dziennym/dobowym/miesięcznym/kwartalnym/rocznym/ dekadowym) Wynikowej Zerowej Ceny stanowiącej sumę dodatnich, ujemnych i zerowych godzinowych (lub piętnastominutowych) cen Energii, lub pojedynczej zerowej ceny godzinowej (piętnastominutowej) Rynku SPOT (...), podstawę opodatkowania VAT z tytułu nieodpłatnej dostawy Energii należy ustalać jako cenę (wartość) nabycia Energii lub towarów jej podobnych.

Art. 29a ust. 1 ustawy:

Art. 29a ust. 2 ustawy:

Art. 29a ust. 6 ustawy:

Art. 29a ust. 1 ustawy, stanowi odpowiednik art. 73 Dyrektywą 2006/112/WE, zgodnie z którym:

Kluczowa dla zrozumienia konstrukcji podstawy opodatkowania jest zatem analiza pojęcia wynagrodzenia rozumianego jako wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa TSUE, podstawą opodatkowania dostawy towarów lub świadczenia usług jest wynagrodzenie rzeczywiście otrzymane z tego tytułu. Owo wynagrodzenie jest zatem wartością subiektywną, czyli rzeczywiście otrzymaną, a nie wartością oszacowaną według kryteriów obiektywnych. Ponadto wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu (zob. wyrok z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie C-549/11, z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09).

Jeżeli wartość ta nie jest kwotą pieniędzy uzgodnioną między stronami, powinna ona, jako wartość subiektywna, odpowiadać wartości, jaką dla odbiorcy ma usługa będąca wynagrodzeniem za dostawę towarów, oraz kwocie, jaką byłby on skłonny za tę usługę zapłacić (wyrok z dnia 2 czerwca 1994 r. w sprawie C-33/93).

W podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 29a ust. 1 i 6 ustawy podstawą opodatkowania jest wszystko co stanowi zapłatę, w tym również podatki pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy. Zatem, jeżeli w niniejszej sytuacji podmioty, na rzecz których następuje sprzedaż energii elektrycznej po cenie zerowej, nie są zobowiązane do uiszczenia podatku akcyzowego należy zgodzić się z Państwem, że jest to czynność nieodpłatna.

Zatem dla transakcji dokonywanych po cenie zerowej, które będą stanowiły nieodpłatne przekazanie towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy, podstawą opodatkowania, zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy będzie cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.

Z wniosku wynika, że nie są Państwo producentem energii elektrycznej, więc nie ma do Państwa zastosowania przepis art. 7 ust. 2 ustawy, co do określenia kosztu wytworzenia energii.

Wskazali Państwo, że Państwa zdaniem, w przedstawionym opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego występuje nieodpłatna dostawa towarów (Energii), niemniej nie oznacza to, iż brak jest ceny nabycia Energii. Należy wskazać, iż cena nabycia występuje, niemniej w danych okolicznościach (na moment przekazania nabywcy Energii) ma ona wartość/cenę zero.

Państwa zdaniem, zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy, podstawą opodatkowania VAT nieodpłatnego przekazania towarów, jest cena nabycia tego towaru zaktualizowana na moment jego przekazania. W Państwa ocenie, cena Energii sprzedawanej po Wynikowej Zerowej Cenie, nie jest rezultatem Państwa ustaleń (decyzji) cena ta wynika z obiektywnych rynkowych kryteriów, które oparte są o aktualne notowania cen Energii.

Sytuacja taka ma miejsce zarówno wtedy kiedy Wynikowa Zerowa Cena Energii stanowi sumę pojedynczych wielkości rozliczeniowych wyznaczanych dla każdej godziny składającej się na zakontraktowany okres rozliczeniowy (średnioważona cena jednostki Energii), jak również gdy stanowi cenę pojedynczej godziny notowanej bezpośrednio na rynku SPOT (...) i dotyczącej Transakcji SPOT.

W praktyce oznacza to, że jeżeli dokonują Państwo nieodpłatnej dostawy Energii (po Wynikowej Zerowej Cenie), notowania te powinny być weryfikowane w odniesieniu do tego rynku, w oparciu o który są/będą ustalane ceny Energii, dla danej transakcji na moment jej dokonywania. Jeżeli zatem wartości te są równe zero, co wynika chociażby z występowania przewagi podaży nad popytem Energii w danym momencie, to również podstawa opodatkowania VAT takiej nieodpłatnej dostawy Energii powinna wynosić zero.

Państwa zdaniem, w przedstawionych w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego okolicznościach, podstawa opodatkowania VAT nieodpłatnej dostawy Energii po Wynikowej Cenie Zerowej wynosi zero, bowiem cena nabycia tych towarów (tu: Energii) na moment ich przekazywania wynosi również zero.

Wskazali Państwo również, że godzinowe ceny Energii stanowią element kalkulacyjny ceny finalnie przyjmowanej do rozliczeń, zaś wystąpienie wynikowej ceny Energii, przyjmującej niekiedy postać zerową (Wynikowa Zerowa Cena):

1. wynika z sumowania pojedynczych wielkości rozliczeniowych wyznaczanych dla każdej godziny składającej się na zakontraktowany okres rozliczeniowy (średnioważona cena jednostki Energii);

2. stanowi cenę pojedynczej godziny notowanej bezpośrednio na rynku SPOT (...) i dotyczącej Transakcji SPOT.

Odnosząc się zatem do Państwa wątpliwości odnośnie podstawy opodatkowania dla dostawy Energii w przypadku wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym (dziennym/dobowym/miesięcznym/kwartalnym/dekadowym) Wynikowej Zerowej Ceny, należy zgodzić się z Państwa twierdzeniem, że cena nabycia, o której mowa w art. 29a ust. 2 ustawy, również będzie miała wartość zero. Jak Państwo wskazali Wynikowa Zerowa Cena jest rezultatem zsumowania pojedynczych wielkości rozliczeniowych wyznaczanych dla każdej godziny składającej się na zakontraktowany okres rozliczeniowy lub stanowi cenę pojedynczej godziny notowanej bezpośrednio na rynku SPOT (...) i dotyczącej Transakcji SPOT. Wskazali Państwo, że na rynku SPOT (...) Energia rozliczana jest po obowiązującej w danej godzinie cenie. Rozrachunek transakcji nastąpi najpóźniej w drugim dniu roboczym po jej zawarciu. Podstawę rozliczeń stanowi wykaz poszczególnych dobowych lub godzinowych Transakcji SPOT. Faktury wystawione przez B za każdą dobę zawierają wolumen dostaw Energii oraz jej cenę godzinową wynikającą z notowań giełdowych.

Z Państwa stanowiska wynika również, że cena Energii sprzedawanej po Wynikowej Zerowej Cenie, nie jest rezultatem Państwa ustaleń - Państwa decyzji - cena ta wynika z obiektywnych rynkowych kryteriów, które oparte są o aktualne notowania cen Energii.

Jak Państwo wskazali, sytuacja taka ma miejsce zarówno wtedy kiedy Wynikowa Zerowa Cena Energii stanowi sumę pojedynczych wielkości rozliczeniowych wyznaczanych dla każdej godziny składającej się na zakontraktowany okres rozliczeniowy (średnioważona cena jednostki Energii), jak również gdy stanowi cenę pojedynczej godziny notowanej bezpośrednio na rynku SPOT (...) i dotyczącej Transakcji SPOT.

Jeżeli zatem w danym okresie rozliczeniowym wskazana przez Państwa Wynikowa Zerowa Cena Energii jest ceną rynkową, tj. po której w danych okolicznościach i danym czasie, na danym rynku i w transakcjach pomiędzy takimi samymi podmiotami, dokonywana jest sprzedaż Energii, to stwierdzić należy, że w tym okresie rozliczeniowym, podstawa opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 2 ustawy, tej nieodpłatnej dostawy zrównanej z odpłatna dostawą, wynosi zero.

Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 1 i nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).