Interpretacja indywidualna z dnia 8 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.148.2024.2.MG
Temat interpretacji
Podatek od towarów i usług, który dotyczy ustalenia, czy wypłata odszkodowania na podstawie zawartej ugody powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług – jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
5 marca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 5 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia, czy wypłata odszkodowania na podstawie zawartej ugody powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 kwietnia 2024 r. (wpływ 17 kwietnia 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Przedsiębiorca, prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej (CEiDG): Przedsiębiorstwo B, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej realizował m.in. zadanie pn.: „(...)” na rzecz Powiatu A. Z uwagi na wybuch wojny na Ukrainie oraz związany z tym drastyczny wzrost cen materiałów budowlanych wystąpił Pan z wnioskiem o waloryzację ceny swojej oferty – wynagrodzenia. Powiat A nie uznał Pana wniosku za zasadny, więc wniósł Pan do sądu pozew o zapłatę wynagrodzenia tytułem waloryzacji cen. Sąd, po wysłuchaniu stron na posiedzeniu 25 stycznia 2024 r. uznał roszczenie za zasadne i skierował sprawę do biegłego w celu ustalenia wysokości roszczenia. Z uwagi na powyższe Powiat A wystąpił z propozycją zawarcia ugody. Na mocy ugody ustalono wysokość odszkodowania za nieprzewidywalny wzrost cen materiałów, który był podstawą do wniesienia pozwu. Wątpliwości Pana budzi kwestia ewentualnego opodatkowania podatkiem VAT tak wypłaconego odszkodowania.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
1.Jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług od 18 lutego 2000 r.
2.Przedmiotem prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej są przede wszystkim „(...)”.
3.Z Powiatem Am podpisał Pan umowę w związku z realizacją zadania „(...)” – Umowa (...) z 3 lutego 2022 r. Umowa obowiązywała do momentu protokolarnego terminu odbioru zadania, tj. 2 listopada 2022 r.
4.Umowa nie określa w sposób szczegółowy praw i obowiązków stron. W załączeniu kopia zawartej Umowy.
5.Całość prac została wykonana w terminie umownym. Zakończenie świadczenia usług na rzecz Powiatu nastąpiło 30 września 2022 r.
6.Powiat A wypłacił wynagrodzenie z tytułu ww. Zadania w kwocie odpowiadającej wysokości pierwotnego wynagrodzenia określonego w umowie za wykonanie Zadania:
·faktura zaliczkowa w dniu 3 lutego 2022 r.,
·faktura za roboty zakresu podstawowego w dniu 15 listopada 2022 r.,
·faktura za roboty dodatkowe w dniu 7 grudnia 2022 r.
7.Z wnioskiem o waloryzację ceny do Powiatu A wystąpił Pan w trakcie realizacji Zadania.
8.Na Powiat A wystawił Pan faktury w związku z realizacją ww. Zadania, tj.:
·fakturę zaliczkową w dniu 3 lutego 2022 r.,
·fakturę za roboty zakresu podstawowego w dniu 17 października 2022 r.,
·fakturę za roboty dodatkowe w dniu 2 listopada 2022 r.
9.Wypłata odszkodowania przez Powiat A na podstawie zawarcia ugody za nieprzewidywany wzrost cen materiałów ma dotyczyć Zadania zrealizowanego przez Pana, o którym mowa w opisie sprawy.
10.Do zawarcia ugody jeszcze nie doszło z uwagi na oczekiwanie na wydanie indywidualnej interpretacji skarbowej. W załączeniu uzgodniony wzór ugody.
Pytanie
Czy w opisywanym przypadku wypłata odszkodowania na podstawie zawartej ugody powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług, czy jemu nie podlega?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, z uwagi na formę oraz charakter wypłacanej waloryzacji (odszkodowanie) nie jest ona objęta podatkiem od towarów i usług.
Odszkodowanie stanowi zatem pewną rekompensatę za poniesione straty.
Pamiętając o art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 zwanej dalej: „ustawą o VAT”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2)eksport towarów;
3)import towarów na terytorium kraju;
4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5)wewnątrz wspólnotowa dostawa towarów.
Wśród powyższych czynności opodatkowanych podatkiem VAT brak jest odszkodowania. Wniosek jest z tego taki, że wypłata odszkodowania nie rodzi żadnych obowiązków w podatku VAT. Warto zwrócić uwagę na brak tzw. wzajemności, takiej jaka występuje w przypadku sprzedaży towarów lub usług i otrzymania za nią zapłaty. Odszkodowanie nie jest ukierunkowane na wzajemność czynności sprzedaży i zapłaty. Odszkodowanie to zadośćuczynienie. Dlatego też jego wypłata nie może być opodatkowana podatkiem VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywca usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.
Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:
‒ istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
‒ wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
‒ istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
‒ odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
‒ istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
Według z art. 29a ust. 1 ustawy:
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
W tym miejscu nadmienić należy, że w świetle art. 353 § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym:
Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.
Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu, polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.
W tym miejscu należy wskazać, że przepisy podatkowe nie definiują pojęcia „odszkodowania”. W związku z tym, należy posiłkować się regulacjami zawartymi w ustawie Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 361 ustawy Kodeks cywilny:
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.
Na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego:
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 Kodeksu cywilnego) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego).
W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.
Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT, należy więc oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.
TSUE w sprawie o sygnaturze C-277/05 Societe Thermale D`Eugenie-les-Bains stwierdził, że: „Artykuły 2 ust. 1 i 6 ust. 1 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu”.
Zagadnienie dotyczące kar umownych regulują przepisy Działu II „Skutki niewykonania zobowiązań” ustawy Kodeks cywilny.
I tak, zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego:
Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).
Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa, tzn. kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań niepieniężnych. Odstąpienie od umowy stanowi realizację uprawnień związanych z określonymi wypadkami niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań z umów wzajemnych i skuteczne odstąpienie od umowy stanowi w pewnym sensie potwierdzenie, że istotnie miał miejsce przypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez drugą stronę.
Z cyt. wyżej art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań. Przewidziany umową obowiązek zapłaty kary umownej ma w stosunku do zasadniczego obowiązku dłużnika wynikającego z tej umowy charakter uboczny (akcesoryjny).
Mając na uwadze powyższe regulacje prawne należy wskazać, że kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań. Zastrzeżenie kary umownej można zatem traktować jako formę uproszczenia redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej.
Trzeba zaznaczyć, że bez znaczenia pozostaje nazwa danej płatności. Istotnym jest natomiast, czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie czy też jest odszkodowaniem w znaczeniu wyżej opisanym.
Jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.
Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.
Także w przypadku, gdy odszkodowanie wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jego istota sprowadza się do naprawienia wyrządzonej w związku z tym szkody. Innymi słowy, przesłanką odszkodowania przewidzianego w art. 471 Kodeksu cywilnego jest nie samo niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, a spowodowanie tym szkody w rozumieniu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego.
Uwzględniając powyższe przepisy w kontekście okoliczności sprawy przedstawionych we wniosku stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące szkody czy kar umownych nie mają zastosowania, gdyż przepisy art. 361 Kodeksu cywilnego dotyczą szkody wyrządzonej na majątku, a art. 471 Kodeksu cywilnego dotyczy szkody z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy – a z takimi przypadkami nie mamy do czynienia w opisanej sytuacji.
Z kolei według art. 917 Kodeksu cywilnego:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Tak więc istotą ugody jest czynienie sobie wzajemnie ustępstw w zakresie oczekiwanych rezultatów stosunku prawnego, które należy zaliczyć do przedmiotowo istotnych elementów ugody (wyrok SN z 24 lipca 2002 r., sygn. akt I CKN 915/00).
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że jest Pan czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług od 18 lutego 2000 r. Przedmiotem prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej są przede wszystkim „(...)”. Z Powiatem podpisał Pan umowę w związku z realizacją zadania polegającego na przebudowie drogi powiatowej – Umowa (...) z 3 lutego 2022 r. Umowa obowiązywała do momentu protokolarnego terminu odbioru zadania, tj. 2 listopada 2022 r. Całość prac została wykonana w terminie umownym. Zakończenie świadczenia usług na rzecz Powiatu nastąpiło 30 września 2022 r. Na Powiat wystawił Pan faktury w związku z realizacją ww. Zadania, tj. fakturę zaliczkową w dniu 3 lutego 2022 r., fakturę za roboty zakresu podstawowego w dniu 17 października 2022 r. oraz fakturę za roboty dodatkowe w dniu 2 listopada 2022 r. Z kolei, Powiat wypłacił Panu wynagrodzenie z tytułu ww. Zadania w kwocie odpowiadającej wysokości pierwotnego wynagrodzenia określonego w umowie za wykonanie Zadania. Ponadto, z uwagi na wybuch wojny na Ukrainie oraz związany z tym drastyczny wzrost cen materiałów budowlanych wystąpił Pan w trakcie realizacji Zadania z wnioskiem o waloryzację ceny swojej oferty – wynagrodzenia. Wskazał Pan, że Powiat nie uznał Pana wniosku za zasadny, więc Pan wniósł do sądu pozew o zapłatę wynagrodzenia tytułem waloryzacji cen. Sąd, po wysłuchaniu stron na posiedzeniu 25 stycznia 2024 r. uznał roszczenie Pana za zasadne i skierował sprawę do biegłego w celu ustalenia wysokości roszczenia. Z uwagi na powyższe Powiat wystąpił do Pana z propozycją zawarcia ugody. Na mocy ugody ustalono wysokość odszkodowania za nieprzewidywalny wzrost cen materiałów, który był podstawą do wniesienia pozwu. Wypłata odszkodowania przez Powiat na podstawie zawarcia ugody za nieprzewidywany wzrost cen materiałów ma dotyczyć Zadania zrealizowanego przez Pana, o którym mowa powyżej.
Wątpliwości Pana dotyczą ustalenia, czy w opisywanym przypadku wypłata odszkodowania na podstawie zawartej ugody powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
W tym miejscu, zaznaczyć należy, że co do zasady, sama czynność przekazania środków finansowych nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i nie rodzi żadnych obowiązków podatkowych, o ile nie pełni funkcji zapłaty lub zaliczki z tytułu jakiegokolwiek świadczenia usług lub dostawy towarów podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu przepisów ustawy.
Aby uznać, że pomiędzy podmiotami doszło do dostawy towarów lub świadczenia usług, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy przekazaną zapłatą, a wykonanym świadczeniem. Przekazana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia – wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.
Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność (dostawa towaru lub usługa), a nie zapłata (opłata, płatność), co wynika wprost z art. 5 ust. 1 ustawy.
W odniesieniu do przedstawionych wątpliwości wskazać należy, że przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.
W związku z wystąpieniem opisanej wyżej okoliczności całość prac na podstawie zawartej przez Pana umowy została wykonana w terminie umownym, czyli do 30 września 2022 r. Natomiast, Umowa obowiązywała do momentu protokolarnego terminu odbioru zadania, tj. 2 listopada 2022 r. Powiat wypłacił Panu wynagrodzenie z tytułu wykonania ww. Zadania w kwocie odpowiadającej wysokości pierwotnego wynagrodzenia określonego w Umowie. Z uwagi jednak na okoliczności mające wpływ na koszt realizacji ww. Zadania, tj. wybuch wojny na Ukrainie, Powiat wskutek decyzji Sądu, który uznał roszczenie Pana o zapłatę wynagrodzenia tytułem waloryzacji cen za zasadne, wystąpił z propozycją zawarcia ugody. Na mocy ugody ustalił z Panem wysokość odszkodowania za nieprzewidywalny wzrost cen materiałów, który był podstawą do wniesienia pozwu, jednak do zawarcia ugody jeszcze nie doszło.
Mając zatem na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku dodatkowe środki pieniężne (za nieprzewidywalny wzrost cen materiałów) do wypłaty, których zobowiąże się Powiat na podstawie zawartej ugody, do zawarcia, której jeszcze nie doszło, będą stanowiły wynagrodzenie za wykonane przez Pana usługi na podstawie zawartej umowy na rzecz Powiatu.
Określona w ugodzie, należna kwota związana jest z konkretną czynnością, z usługą wykonywaną przez Pana na rzecz Powiatu. W związku z tym waloryzacja ceny Pana oferty, za nieprzewidywalny wzrost cen materiałów, ustalona w ugodzie jest bezpośrednią konsekwencją komplikacji, które pojawiły się w trakcie realizacji przedmiotu Umowy. Zmiana wysokości świadczenia pieniężnego należnego Panu obejmuje wyrównanie kosztów i ma na celu zwiększenie adekwatności wynagrodzenia do poniesionych kosztów.
Wypłatę określonej w ugodzie kwoty pieniężnej przez Powiat będzie należało traktować, jako wynagrodzenie za świadczenie wykonywane na rzecz drugiej strony. Należy zwrócić uwagę, że w przypadku opisanym we wniosku możemy wskazać konkretnego beneficjenta usługi (Powiat), który w związku z zaistnieniem określonych okoliczności będzie zobowiązany do wypłaty ustalonego w ugodzie wynagrodzenia tytułem waloryzacji cen. W konsekwencji, należy stwierdzić, że przedmiotowe wynagrodzenie, które zostanie wypłacone Panu (w kwocie wynikającej z ugody) będzie stanowiło wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Płatność, która zostanie uzgodniona w ramach ugody w związku z powstaniem podwyższenia kosztów realizacji usługi, będzie stanowiła dodatkowe wynagrodzenie należne Panu z tytułu świadczonej przez Pana usługi i w konsekwencji będzie podlegać opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Zgodnie z wyrokiem NSA z 12 maja 2022 r. sygn. I FSK 2351/21:
Trafnie zauważył Sąd pierwszej instancji, że określone w ugodzie, należne skarżącej kwoty związane są z konkretnymi poczynaniami skarżącej noszącymi wszelkie cechy świadczenia usług. Poczynania wnioskodawcy i zamawiającego są determinowane każdorazowo treścią ugody, a ustalone kwoty stanowią wynagrodzenie za świadczone prace (prace świadczone przez dłuższy czas). Trafnie przyjął zatem Sąd pierwszej instancji, że spółka oraz zamawiający, wyszczególniając okoliczności powodujące powstanie dodatkowych kosztów po stronie spółki, przewidzieli w ugodzie dodatkowe świadczenia pieniężne na rzecz skarżącej, z tytułu nieobjętego wynagrodzeniem określonym w umowie podstawowej. W związku z powyższym organ zasadnie uznał, że świadczenie to stanowi dodatkowe wynagrodzenie na skutek zaistnienia okoliczności powodujących powstanie dodatkowych kosztów po stronie spółki. (...)
W rezultacie nie zasługuje na uwzględnienie podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o PTU w zw z (…). Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej, Sąd pierwszej instancji prawidłowo przyjął za organem podatkowym, że kwoty wskazane w ugodzie (…) stanowią wynagrodzenie z tytułu świadczenia mieszczącego się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT.
Podsumowując, stwierdzić należy, że kwota, która zostanie Panu wypłacona na podstawie ugody tytułem waloryzacji cen, nie spełnia funkcji odszkodowawczej, lecz stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług, które mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy, jako odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.
Tym samym, Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Jednocześnie należy podkreślić, że przedmiotowa interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
W sprawie będącej przedmiotem wniosku należy zwrócić uwagę, że analiza załączników dołączonych do wniosku i jego uzupełnienia nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z powyższym załączone do wniosku i uzupełnienia do wniosku dokumenty nie były przedmiotem merytorycznej analizy.
Nadmienia się, że w niniejszej interpretacji udzielono odpowiedzi tylko w zakresie zadanego pytania. Inne kwestie nieobjęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).