Uznanie sprzedaży składników majątkowych za zbycie przedsiębiorstwa i wyłączenia tej transakcji z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania sprzedaży składników majątkowych za zbycie przedsiębiorstwa i wyłączenia tej transakcji z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest podmiotem z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Wnioskodawca nie jest podatnikiem zwolnionym z VAT na podstawie art. 113 ustawy o VAT.

Zgodnie z wpisem w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), przedmiotem przeważającej działalności Wnioskodawcy jest: -.... W szczególności Wnioskodawca przed ogłoszeniem upadłości zajmował się produkcją ... i .... Spółka wykonywała także działalność w zakresie sprzedaży hurtowej odzieży i obuwia, sprzedaży detalicznej odzieży prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach.

Postanowieniem z dnia ...r. Sąd Rejonowy dla ... w ... ... Wydział Gospodarczy dla Spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych ogłosił upadłość Wnioskodawcy. Aktualnie ustanowiony dla Wnioskodawcy syndyk masy upadłości (dalej: "Syndyk") prowadzi likwidację masy upadłości Wnioskodawcy. W związku z powyższym Syndyk planuje przeprowadzić przetarg w celu wyłonienia nabywcy majątku Wnioskodawcy, z którym zawarta zostanie umowa sprzedaży.

Przedmiotem powyżej wskazanego przetargu, a następnie umowy sprzedaży będą następujące składniki majątkowe (dalej łącznie: "Składniki"):

-prawo własności nieruchomości zabudowanej kompleksem budynków usługowo-produkcyjno- magazynowych (dalej łącznie: "Nieruchomość"), składająca się z działek o numerach geodezyjnych ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ...,... o łącznej pow. 2,3088 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy ... prowadzi KW o nr ....

-zbiór ruchomości znajdujących się na Nieruchomości, w skład którego wchodzi wyposażenie zaplecza biurowo-administracyjnego w postaci urządzeń elektronicznych i komputerowych, maszyny i urządzenia służące do prowadzenia działalności gospodarczej, meble, elementy aranżacji wnętrza oraz akcesoria pomocnicze, a także trzy samochody osobowe i jeden samochód ciężarowy (dalej razem: "Ruchomości");

-prawa i obowiązki wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości: powierzchni biurowych, magazynowych, magazynowo-produkcyjnych oraz garażu zlokalizowanych na Nieruchomości;

-umów zleceń, umów o świadczenie usług, umów na dostawę mediów i innych, których przedmiot związany jest z działalnością Spółki;

-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w części w jakiej jest niezbędna do dalszego prowadzenia działalności wykonywanej aktualnie przez Wnioskodawcę (pozostała dokumentacja zostanie zarchiwizowana w toku postępowania upadłościowego).

-nazwa przedsiębiorstwa;

-znak towarowy.

Z kolei wyłączone z zakresu przetargu, a następnie umowy sprzedaży będą następujące składniki majątkowe:

-środki pieniężne zgromadzone w kasie masy upadłości i na rachunkach bankowych masy upadłości;

-wszelkie wierzytelności i roszczenia przysługujące upadłemu i masie upadłości.

Aktywa stanowiące przedmiot planowanej transakcji, stanowią całość aktywów wchodzących w skład masy upadłości Spółki z uwzględnieniem ww. wyłączeń.

Ponadto, przedmiotem przetargu, a następnie umowy sprzedaży nie będą następujące elementy, ponieważ Wnioskodawca, z uwagi na specyfikę swojej działalności ich nie posiada:

-koncesje, licencje i zezwolenia;

-majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

-patenty i inne prawa własności przemysłowej;

-tajemnice przedsiębiorstwa.

Opis i oszacowanie przedsiębiorstwa Wnioskodawcy sporządzone w trybie art. 319 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (dalej: "Ustawa Prawo upadłościowe"), nie wskazywało, aby Wnioskodawcy tego rodzaju aktywa przysługiwały.

Postanowieniem z dnia 01 lutego 2024 r. Sąd Rejonowy dla ... w ... ... Wydział Gospodarczy dla Spraw Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych zezwolił Syndykowi na dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa upadłego do dnia 30 czerwca 2024 r. Mając na uwadze etap na jakim znajduje się postępowanie upadłościowe, działalność przedsiębiorstwa w chwili obecnej sprowadza się do sprzedaży wyprodukowanej już odzieży, zaś dalsza produkcja została wstrzymana. Aktualnie nie wiadomo, kto nabędzie Składniki od Wnioskodawcy, gdyż nabywca wyłoniony będzie w drodze przetargu przed Sędzią-komisarzem. Podmiot, który nabędzie Składniki od Wnioskodawcy będzie miał możliwość kontynuowania działalności prowadzonej aktualnie przez Wnioskodawcę, w tym w szczególności do wznowienia produkcji.

Nieruchomości jak i Ruchomości były wykorzystywane przez Spółkę do wykonywania działalności opodatkowanej VAT.

Wnioskodawca występuje z niniejszym Wnioskiem, aby potwierdzić skutki w VAT planowanej sprzedaży Składników z uwzględnieniem specyfiki postępowania upadłościowego, w tym okoliczności, iż na chwilę obecną nabywca Składników nie jest jeszcze znany (gdyż zostanie dopiero wyłoniony w toku przetargu

Pytanie

Czy sprzedaż Składników nie podlega przepisom ustawy o VAT jako zbycie przedsiębiorstwa zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy Sprzedaż Składników nie podlega przepisom ustawy o VAT jako zbycie przedsiębiorstwa zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z kolei w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z kolei na mocy art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują terminu "przedsiębiorstwo". Z tego względu dla celów określenia zakresu pojęcia "przedsiębiorstwo" należy odwołać się do regulacji zawartej w art. 55 (1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm.; dalej "k.c."), który to przepis stanowi, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przy czym, zgodnie z art. 55² k.c., czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

W świetle wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2009 r., sygn. II CSK 215/09:

„Czynnikiem "konstytuującym" przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym (art. 55 (1) k.c.) jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewną całość (zespół). Występowanie elementu organizacji pozwala odróżnić przedsiębiorstwo od majątku, gdyż ten ostatni jest przedmiotem organizacji i stanowi jedynie zbiór elementów wchodzących w skład zorganizowanej całości jaką jest przedsiębiorstwo.”

Jak z kolei wskazano w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 marca 2011 r., sygn. akt. I SK 62/10: „Zgodnie z art. 55² k.c. czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Z przepisu tego, którego naruszenie zarzucił autor skargi kasacyjnej, wynika, że istnieje prawna możliwość wyłączenia w ramach konkretnej czynności prawnej określonych składników wchodzących w skład przedsiębiorstwa, bez naruszania statusu przedsiębiorstwa”.

Dla oceny, czy w danym przypadku transakcja dotyczy przedsiębiorstwa, istotne jest również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: "TSUE").

Przykładowo, w wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie C-497/01, Zita Modes. TSUE podkreślił, iż pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz - w zależności od konkretnego przypadku - składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Warunkiem uznania, iż do takiego zbycia doszło jest kontynuowanie działalności gospodarczej za pomocą tych składników przez nabywcę, a nie natychmiastowa jej likwidacja przez tego nabywcę. W wyroku tym TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że Składniki stanowią przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, za czym przemawia szereg argumentów. Przede wszystkim, należy zwrócić uwagę, iż wśród Składników znajdują się wszystkie kluczowe elementy niezbędne do kontynuowania przez nabywcę działalności w zakresie produkcji i sprzedaży bielizny, którymi są:

-Nieruchomość zabudowana kompleksem budynków usługowo-produkcyjno-magazynowych

-Ruchomości, w tym urządzenia, materiały

-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w części w jakiej jest niezbędna do dalszego prowadzenia działalności w zakresie dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej

-prawa i obowiązki wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości: powierzchni biurowych, magazynowych, magazynowo-produkcyjnych oraz garażu zlokalizowanych na Nieruchomości;

-umów zleceń, umów o świadczenie usług, umów na dostawę mediów i innych, których przedmiot związany jest z działalnością Spółki;

-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w części w jakiej jest niezbędna do dalszego prowadzenia działalności wykonywanej aktualnie przez Wnioskodawcę (pozostała dokumentacja zostanie zarchiwizowana w toku postępowania upadłościowego).

-nazwa przedsiębiorstwa;

-znak towarowy

Należy zwrócić uwagę, iż ww. elementy zostały wprost wymienione w definicji przedsiębiorstwa zawartej w art. 55¹ k.c. Natomiast jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, z uwagi na specyfikę działalności Wnioskodawcy, a następnie umowy sprzedaży nie będą następujące elementy:

-koncesje, licencje i zezwolenia;

-majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

-patenty i inne prawa własności przemysłowej;

-tajemnice przedsiębiorstwa.

Jednakże dla bytu przedsiębiorstwa nie jest wymagane, aby wszystkie elementy zawarte w treści art. 55¹ k.c. wystąpiły kumulatywnie. Świadczy o tym użyte w ww. przepisie określenie „w szczególności”. Przykładowo, szereg rodzajów działalności gospodarczej nie wymaga uzyskania koncesji, licencji czy zezwolenia. Gdyby przyjąć, iż dla uznania transferu składników majątkowych za zbycie przedsiębiorstwa konieczne jest przejście tego typu uprawnień, oznaczałoby to, iż definicja przedsiębiorstwa dotyczy wyłącznie podmiotów prowadzących działalność w jakimś stopniu regulowaną (tj. wymagającą uzyskania koncesji, licencji czy zezwolenia) podczas gdy zasadą jest swoboda wykonywania działalności gospodarczej (tj. jej wykonywanie nie wymaga uzyskania takich zgód). Ten element pozostaje bez znaczenia także dlatego, że nawet gdyby aktywa takie występowały w majątku Wnioskodawcy, to nabywca nabyłby je z mocy prawa na podstawie i w zakresie przewidzianym przez art. 317 Ustawy Prawo upadłościowe. Także, z uwagi na specyfikę działalności wielu podmiotów gospodarczych, nie są one w posiadaniu takich praw własności intelektualnej jak majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, czy też patenty i inne prawa własności przemysłowej. W związku z tym w przypadku takich podmiotów przy ustalaniu zakresu pojęcia "przedsiębiorstwo" tego typu prawa należy pominąć (skoro zbywca nie potrzebuje ich do prowadzenia działalności).

W efekcie, w ramach analizy, czy Składniki stanowią przedsiębiorstwo, zdaniem Wnioskodawcy, należy brać pod uwagę nie tylko ich wykaz, lecz funkcjonalne powiązanie, które umożliwia kontynuowanie działalności nabywcy w dotychczasowym zakresie. W tym zakresie mieć bowiem na uwadze należy, że działalność Wnioskodawcy w przeważającej mierze polega produkcji ... i ..., a także sprzedaży hurtowej odzieży i sprzedaży detalicznej odzieży prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach, wobec czego zakres sprzedawanych aktywów praktycznie w całości wyczerpuje aktywa Wnioskodawcy. Sprzedawane aktywa aktualnie wykorzystywane są do prowadzenia działalności gospodarczej i umożliwiają jej kontynuowanie i osiągania przychodów z tytułu produkcji odzieży, a następnie jej sprzedaży bez konieczności podejmowania dalszych czynności.

Natomiast odnosząc się do Składników, które były wykorzystywane przez Spółkę w ramach działalności, jednak nie zostaną przeniesione na nabywcę, tj.:

-środki pieniężne zgromadzone w kasie masy upadłości i na rachunkach bankowych masy upadłości;

-wszelkie wierzytelności i roszczenia przysługujące upadłemu i masie upadłości należy przytoczyć tę samą argumentację co powyżej.

Mianowicie zgodnie z art. 55² k.c. czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej lub z przepisów szczególnych. Z ww. regulacji jednoznacznie wynika, że wyłączenie pewnych elementów z zakresu zawieranej przez strony transakcji nie wyklucza uznania jej za zbycie przedsiębiorstwa. Takie wyłączenie może przy tym wynikać z woli stron ale też wprost z przepisów prawa (w związku z czym strony nie mają swobody w tym zakresie). Wnioskodawca pragnie podkreślić, iż wyłączenie wspomnianych elementów wynika z przepisów prawa upadłościowego, zgodnie bowiem z art. 317 ust. 2 zdanie 2 Ustawy Prawo upadłościowe nabywca przedsiębiorstwa upadłego nabywa je w stanie wolnym od obciążeń i nie odpowiada za zobowiązania upadłego. Zatem, wyłączenie zobowiązań Spółki z zakresu planowanej transakcji wynika wprost z przepisów prawa, w związku z czym strony nie mogą postanowić inaczej. Z kolei wyłączenie środków pieniężnych wynika z całokształtu regulacji Ustawy Prawo Upadłościowe, w świetle której stanowią one fundusze masy upadłości, a  celem likwidacji jest spieniężenie majątku upadłego. W tym zakresie, w jakim w kasie upadłego lub na kontach są środki pieniężne, jest on już zlikwidowany i może być wydatkowany tylko na pokrycie kosztów lub realizację planu podziału (por. P. Zimmerman, Prawo upadłościowe i naprawcze, Komentarz, CH Beck 2007, str. 476).

Za wyłączeniem wierzytelności i roszczeń przemawia z kolei ich zmienny charakter, wyrażający się w bieżącym dokonywaniu spłat przez dłużników masy upadłości jak i powstawaniu nowych zobowiązań względem masy upadłości. Syndyk podejmuje i na bieżąco działania prawne zmierzające do wyegzekwowania wierzytelności, a dokonywane przez dłużników wpłaty wchodzą w skład funduszów masy upadłości. W ocenie Syndyka, ta zmienność, która wyraża się tak w bieżącym dokonywaniu spłat przez dłużników masy upadłości jak i powstawaniu nowych zobowiązań względem masy upadłości, stanowiłaby na tyle istotne skomplikowanie warunków przetargu, że te mogłyby być dla potencjalnych nabywców nieakceptowalne.

Dodatkowo wskazać należy, że w warunkach przetargu Syndyk zastrzegł także możliwość ograniczenia zakresu zbycia w zakresie poszczególnych aktywów w sytuacji, gdy te, niezależnie od przyczyn i okoliczności, na dzień podpisania umowy sprzedaży nie będą znajdowały się w dyspozycji Syndyka. Jakkolwiek Syndyk na ten moment nie przewiduje, aby na powyższym polu miały zachodzić jakieś istotne zmiany, to jednakże nie można wykluczyć, że np. jedna z ruchomości w okresie od dnia złożenia wniosku o zatwierdzenie warunków przetargu do momentu sprzedaży przedsiębiorstwa może chociażby ulec dewastacji, co uniemożliwi jej wydanie nabywcy.

W konsekwencji, przedmiotem zbycia na rzecz nabywcy nie będą także aktywa, które niezależnie od przyczyn i okoliczności, na dzień podpisania umowy sprzedaży nie będą znajdowały się w dyspozycji Syndyka.

A zatem, w ocenie Wnioskodawcy, wyłączenie wspomnianych elementów z planowanej transakcji nie sprzeciwia się uznaniu Składników za przedsiębiorstwo.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, nie powinno budzić wątpliwości, że Składniki stanowią przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, gdyż:

-stanowią one zorganizowany zespół składników przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności tak kluczowe elementy jak Nieruchomości i Ruchomości.

-wyłączenie pewnych elementów z zakresu planowanej transakcji (takich jak w szczególności środki pieniężne, wierzytelności i zobowiązania) jest związane z wymogami i specyfiką postępowania upadłościowego;

-Nabywca Składników będzie w oparciu o nie mógł kontynuować działalność prowadzoną aktualnie przez Spółkę (produkcja i sprzedaż bielizny).

Wnioskodawca podkreśla, że jego stanowisko znajduje oparcie w szeregu interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, dotyczących zbywania majątku upadłego w toku postępowania upadłościowego.

W interpretacjach tych Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z podatnikiem, iż wyłączenie z zakresu transakcji pewnych elementów podyktowane specyfiką prawa upadłościowego, nie stoi na przeszkodzie uznaniu, iż przedmiotem zbycia jest przedsiębiorstwo.

Poniżej Wnioskodawca pragnie przytoczyć przykładowe interpretacje w tym zakresie. Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 maja 2021 r., 0112-KDIL1- 1.4012.104.2021.2.JK: „W rozpatrywanej sprawie planowana sprzedaż przedsiębiorstwa w upadłości w toku postępowania upadłościowego nie będzie obejmować:

a.wierzytelności, praw z papierów wartościowych i środków pieniężnych,

b.ksiąg handlowych i rachunkowych i za okres przed dniem ogłoszenia upadłości oraz za okres prowadzenia przedsiębiorstw a przez Syndyka,

c.wszystkich dokumentów niezwiązanych z przedsiębiorstwem,

d.komputerów i nośników danych,

e.zarówno zawarta umowa dzierżawy przedsiębiorstwa, jak i planowana sprzedaż nie będzie obejmować pracowników, z którymi zgodnie z prawem upadłościowym Syndyk rozwiązał umowy o pracę. Natomiast zapewnienie pracowników do produkcji było po stronie Dzierżawcy, który zawarł umowy z dotychczasowymi pracownikami Spółki, z którymi zostały rozwiązane umowy przez Syndyka. W związku z powyższym należy wskazać, że wyłączenie ze sprzedaży w. składników - z uwagi na specyfikę postępowania upadłościowego - nie będzie miało jednak żadnego negatywnego wpływu na potencjalną zdolność do prowadzenia działalności gospodarczej przez Nabywcę (...).

Zatem z uwagi na przedstawione okoliczności sprawy oraz cytowane przepisy należy stwierdzić, że opisany zespół składników materialnych i niematerialnych, pomimo wyłączenia wskazanych we wniosku składników, będzie stanowił przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, pozwalające na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim była ona realizowana w sprzedawanym przedsiębiorstwie. W konsekwencji przedmiot sprzedaży, mimo ww. wyłączeń, będzie stanowić przedsiębiorstwo, wobec czego zbycie to, zarówno w przypadku gdy nabywcą przedsiębiorstwa będzie dzierżawca przedsiębiorstwa korzystający z prawa pierwokupu, jak i w przypadku gdy nabywcą przedsiębiorstwa będzie podmiot niebędący dzierżawcą przedsiębiorstwa w chwili sprzedaży, będzie nosiło znamiona czynności, do której zastosowanie będzie miał art. 6 pkt 1 ustawy.”

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 października 2020 r., 0114-KDIP4- 2.4012.342.2020.3.MMA:

„Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz treści przywołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że sprzedaż przedsiębiorstwa w upadłości likwidacyjnej, mimo że - z uwagi na specyfikę postępowania upadłościowego - zostaną z niej wyłączone środki pieniężne zgromadzone w kasie masy upadłości i na rachunkach bankowych masy upadłości, zarówno na dzień złożenia niniejszego wniosku, jak i jego zatwierdzenia przez Sędziego Komisarza oraz wszelkie środki pieniężne, które wpłyną do masy upadłości po tych dniach; wszelkie wierzytelności i roszczenia przysługujące upadłemu (masie upadłości), a istniejące na dzień złożenia niniejszego wniosku oraz wszelkie wierzytelności i roszczenia, które powstaną po tym dniu a także niektóre ruchomości (które jak wskazał wnioskodawca ze względu na interes masy upadłości, w związku z trudnością w ich przejściu zostały zbyte w toku postępowania upadłościowego, jednak nie mają one wpływu na możliwość funkcjonalnego wykorzystania przez nabywcę pozostałych aktywów, stanowiących przedmiot planowanej transakcji), będzie nosiła znamiona czynności, do której zastosowanie będzie miał art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa.”

 Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 września 2020 r., 0113- KDIPT1- 3.4012.531.2020.2.MK:

„Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz treści przywołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że sprzedaż przedsiębiorstwa w upadłości likwidacyjnej, mimo że - z uwagi na specyfikę postępowania upadłościowego - zostaną z niej wyłączone jedna nieruchomość, środki finansowe zgromadzone na rachunkach Spółki oraz w kasie, wierzytelności przysługujące Spółce wobec podmiotów trzecich, będzie nosiła znamiona czynności, do której zastosowanie będzie miał art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa. Wnioskodawca wskazał, że wyłączenie ze sprzedaży przedsiębiorstwa niektórych składników majątku Wnioskodawcy (upadłego) wymienionych w opisie sprawy, nie wpłynie za zdolność funkcjonowania zbywanego zespołu składników jako przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ kodeksu cywilnego, zatem zachowane zostaną funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie przez nabywcę dotychczasowej działalności gospodarczej. Należy wskazać, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo, co do zasady, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych, o czym stanowi art. 55² Kodeksu cywilnego.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że w rozpatrywanej sprawie zostaną spełnione wszystkie wskazane powyżej przesłanki do uznania zespołu składników materialnych i niematerialnych, mających być przedmiotem sprzedaży na rzecz nabywcy który będzie kontynuował działalność gospodarczą realizowaną przez Spółkę, za przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 55¹ k.c. Tym samym, planowana przez Wnioskodawcę transakcja sprzedaży będzie stanowić transakcję zbycia, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy oraz będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VA T na tej podstawie.”

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, sprzedaż Składników nie podlega przepisom ustawy o VAT jako zbycie przedsiębiorstwa zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy o VAT:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

W świetle art. 2 pkt 22 ustawy o VAT:

Jednocześnie na mocy art. 6 pkt 1 ustawy o VAT:

Termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:

Przy czym, zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego:

Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów. „Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości” – wyrok NSA z dnia 27 marca 2008 r. (sygn. II FSK 1896/11).

Zatem, przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym.

Należy zauważyć, że art. 6 pkt 1 ustawy o VAT stanowi implementację art. 19 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347, z 11.12.2006, str. 1, ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”.

W myśl art. 19 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE:

Z powyższego przepisu wynika, że wprowadza on, tak samo jak ma to miejsce w ustawie o podatku od towarów i usług, możliwość wyłączenia z zakresu opodatkowania przekazania całości lub części majątku przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego. Natomiast w wyroku C-444/10 z dnia 10 listopada 2011 r. TSUE wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Z przywołanych orzeczeń wynika, że wyodrębnienie organizacyjne i finansowe (wskazane przepisami ustawy) nie musi mieć charakteru bardzo sformalizowanego. Bardziej istotne jest wyodrębnienie stricte funkcjonalne, które pozwala na dalsze funkcjonowanie części przedsiębiorstwa w sposób niezależny po oddzieleniu jego od reszty przedsiębiorstwa.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

W analizowanej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy sprzedaż przez Syndyka Masy Upadłości przedsiębiorstwa Kastor Spółka Akcyjna  w upadłości nie będzie podlegać przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, na zasadzie art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy należy zauważyć, że w praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym majątku zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności.

Zaznaczyć jednak należy, że jak wynika z powołanego art. 55² Kodeksu cywilnego, strony (poza wyłączeniami wynikającymi z przepisów szczególnych) mają pozostawioną swobodę co do tego, jakie elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej, z tym że swoboda w wyłączeniu poszczególnych składników nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa (art. 55¹ Kodeksu cywilnego). Dlatego też zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwa.

Wskazać należy, że zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa decyduje pełen zakres przekazanego majątku, praw i zobowiązań, wyodrębnienie to musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, że doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo. Wyłączenie z transakcji zbycia istotnych elementów przedsiębiorstwa powoduje, że mamy do czynienia ze sprzedażą sumy składników majątkowych, a nie ze sprzedażą przedsiębiorstwa. Natomiast jeśli wyłączone od zbycia składniki przedsiębiorstwa nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa jako takiego (np. część towarów czy gotowych produktów), czynność będzie na gruncie VAT uznana za sprzedaż przedsiębiorstwa, chociaż nie objęła ona wszystkich jego składników. Zakres ewentualnych wyłączeń ograniczony jest do głównej „substancji” przedsiębiorstwa. Przyjmuje się zatem, że z transakcji dotyczącej zbycia przedsiębiorstwa można wyłączyć jedynie te elementy, które nie stanowią jego kluczowych i najistotniejszych składników, bez wpływu na jego status. W przypadku bowiem wyłączenia z przedmiotu transakcji elementów przedmiotowo istotnych dla tego przedsiębiorstwa, traci ono swój byt.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z przedsiębiorstwem będącym w upadłości, zatem zasadnym jest powołanie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t. j. Dz.U. 2022 poz. 1520 ze zm.).

W myśl art. 306 ustawy Prawo upadłościowe:

Zgodnie z art. 307 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Stosownie do art. 308 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Na podstawie art. 311 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Stosownie do brzmienia art. 313 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Jak stanowi art. 316 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

W myśl art. 316 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe:

Stosownie do brzmienia art. 317 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Według regulacji art. 318 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Zgodnie z art. 319 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Stosownie do treści art. 320 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe:

Należy wskazać, że w przypadku sprzedaży przedsiębiorstwa w upadłości transakcją tą nie są objęte środki pieniężne przedsiębiorstwa, ani wierzytelności, których likwidacja – co do zasady – następuje przez ich ściągnięcie. Zgodnie z całokształtem regulacji prawa upadłościowego, środki pieniężne stanowią fundusze masy upadłości, a celem upadłości likwidacyjnej jest spieniężenie majątku. Natomiast wierzytelności mają charakter dynamiczny i ich stan jest zmienny, a z chwilą wpłaty przez dłużników wierzytelności zostają zamienione na gotówkę i wchodzą w skład funduszów masy upadłości.

Z opisu sprawy wynika, że Syndyk Masy Upadłości planuje przeprowadzić przetarg w celu wyłonienia nabywcy majątku Wnioskodawcy, z którym zawarta zostanie umowa sprzedaży.

Przedmiotem powyżej wskazanego przetargu, a następnie umowy sprzedaży będą następujące składniki majątkowe (dalej łącznie: "Składniki"):

-prawo własności nieruchomości zabudowanej kompleksem budynków usługowo-produkcyjno- magazynowych, składająca się z działek o numerach geodezyjnych ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., .... ..., ..., ...,... o łącznej pow. 2,3088 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy ... prowadzi KW o nr ....

-zbiór ruchomości znajdujących się na Nieruchomości, w skład którego wchodzi wyposażenie zaplecza biurowo-administracyjnego w postaci urządzeń elektronicznych i komputerowych, maszyny i urządzenia służące do prowadzenia działalności gospodarczej, meble, elementy aranżacji wnętrza oraz akcesoria pomocnicze, a także trzy samochody osobowe i jeden samochód ciężarowy;

-prawa i obowiązki wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości: powierzchni biurowych, magazynowych, magazynowo-produkcyjnych oraz garażu zlokalizowanych na Nieruchomości;

-umów zleceń, umów o świadczenie usług, umów na dostawę mediów i innych, których przedmiot związany jest z działalnością Spółki;

-księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w części w jakiej jest niezbędna do dalszego prowadzenia działalności wykonywanej aktualnie przez Wnioskodawcę (pozostała dokumentacja zostanie zarchiwizowana w toku postępowania upadłościowego).

-nazwa przedsiębiorstwa;

-znak towarowy.

Aktualnie nie wiadomo, kto nabędzie Składniki od Wnioskodawcy, gdyż nabywca wyłoniony będzie w drodze przetargu przed Sędzią-komisarzem. Podmiot, który nabędzie Składniki od Wnioskodawcy będzie miał możliwość kontynuowania działalności prowadzonej aktualnie przez Wnioskodawcę, w tym w szczególności do wznowienia produkcji.

Z uwagi na przedstawione okoliczności sprawy oraz cytowane przepisy należy stwierdzić, że opisany zespół składników materialnych i niematerialnych opisanych we wniosku, będzie stanowił przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, pozwalające na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim była ona realizowana w sprzedawanym przedsiębiorstwie. A zatem, jeśli nabywca ww. składników będzie kontynuował działalność prowadzoną przez Wnioskodawcę to zbycie tych składników będzie nosiło znamiona czynności, do której zastosowanie będzie miał art. 6 pkt 1 ustawy.

Tak więc planowana transakcja zbycia przez syndyka wskazanych w opisie sprawy składników majątku na rzecz nabywcy, o ile będzie on kontynuował działalność w tym samym zakresie co Wnioskodawca, będzie stanowić transakcję zbycia przedsiębiorstwa w myśl art. 55¹ Kodeksu cywilnego i w konsekwencji będzie podlegała wyłączeniu z opodatkowania podatkiem VAT, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczam, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy niniejsza interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że przedmiotowa interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwa do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o  postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na  adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na  platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).