Brak opodatkowania dofinansowania i wkładu własnego oraz braku prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków dotyczących realizacji projektu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lutego 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 16 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania dofinansowania i wkładu własnego oraz braku prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków dotyczących realizacji projektu pn. „(…)”.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 kwietnia 2024 r. (wpływ 10 kwietnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego 

Gmina (…) (dalej: „Wnioskodawca” lub „Gmina”) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”).

Gmina wykonuje zadania nałożone na nią odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których została powołana. Zdecydowana większość tych zadań jest realizowana przez Gminę w ramach reżimu publiczno-prawnego (w ramach zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego jaką jest Gmina).

Otoczenie regulacyjne związane z poprawą powietrza

W celu poprawy jakości powietrza, Samorząd (…) w 2020 r. opracował i przyjął do realizacji Programy ochrony powietrza (dla strefy (…) – do której należy Gmina oraz Miasto (…)) - dokumenty strategiczne obejmujące obszar całego Województwa (Uchwała Nr (…) Sejmiku Województwa (…) z (…) 2020 r. i Uchwała Nr (…) Sejmiku Województwa (…) z(…)). Celem programów jest poprawa jakości powietrza, poprzez przeciwdziałanie przekroczeniom norm jakości powietrza.

Dokumenty zostały przyjęte z uwagi na stwierdzone przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego (…) i poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego (…) oraz poziomu docelowego (…). Dokumenty te zostały opracowane w oparciu o zalecenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (tzw. Dyrektywa CAFE) wdrożonej do polskiej ustawy Prawo ochrony środowiska. Są one też zgodne w zakresie kluczowych działań z Krajowym Programem Ochrony Powietrza opracowanym przez Ministra właściwego ds. Środowiska.

Celem programów jest doprowadzenie do jak najszybszej poprawy jakości powietrza. Podstawowym zdiagnozowanym działaniem jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z ogrzewania indywidualnych budynków mieszkalnych. Działania naprawcze w ramach obecnie obowiązujących (…) przewidziano do 30 września 2026 r. W celu szybszej poprawy jakości powietrza Samorząd Województwa (…) przyjął tzw. „uchwałę (…)” będącą aktem prawnym wspomagającym realizację wyżej wymienionych Uchwał na terenie Województwa (…).

W dokumencie tym wprowadzono zakaz stosowania złej jakości paliw oraz harmonogram wymiany starych kotłów węglowych.

Projekt (…)

Mając na uwadze powyższe, w szczególności dążąc do poprawy jakości powietrza, Wnioskodawca przystąpił w (…) 2023 r. do realizacji projektu: (…) pn. „(…)” (dalej: „Projekt”).

Projekt umożliwi bardziej skuteczne wdrożenie powyższych dokumentów strategicznych na terenie Województwa (…), poprzez likwidację istniejących barier, wypracowanie i wdrożenie dobrych praktyk oraz doprowadzi do mobilizacji środków publicznych i prywatnych ukierunkowanych na poprawę jakości powietrza.

Zadania własne Gminy, a Projekt

Projekt będzie realizowany na terenie gmin i miast Województwa (…). Działania prowadzone w ramach Projektu wpisują się w zadania własne gmin (w tym Wnioskodawcy), jako jednostek samorządu terytorialnego, wynikające z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40, dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”), który stanowi, że do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, m.in. w zakresie ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej.

Dodatkowo, zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 dalej: „Prawo energetyczne”), do zadań gmin (w tym Wnioskodawcy) należy planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy, jak również planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.

Dlatego też podejmowanie przez gminy działań polegających na podnoszeniu świadomości mieszkańców w zakresie znaczenia ochrony powietrza i efektywności energetycznej swoich mieszkańców oraz uświadomieniu im konsekwencji dla zdrowia, jakie niesie za sobą ekspozycja na ponadnormatywne stężenia zanieczyszczeń powietrza oraz wsparcie w realizacji działań mających na celu ograniczenie tego negatywnego zjawiska wpisuje się w zadania własne gmin (w tym Wnioskodawcy). Do głównych zadań gmin w zakresie ochrony powietrza należy przede wszystkim realizacja działań naprawczych przewidzianych w programach ochrony powietrza oraz kontrola i egzekwowanie przestrzegania obowiązujących przepisów przez mieszkańców (wynikających chociażby z uchwały (…)).

Rozliczenia w ramach Projektu

Wnioskodawca jako partner Projektu, w Projekcie otrzyma dofinansowanie ze środków zewnętrznych w wysokości do 95% kosztów kwalifikowalnych w formie dotacji. Zatem wkład własny Gminy wynosił będzie 5% kosztów kwalifikowalnych i koszty niekwalifikowalne.

Udział w Projekcie w przypadku Gminy będzie obejmował:

1.Finansowanie 1 etatu doradcy ds. powietrza i energii (dalej: „Doradca”). Doradca będzie zatrudniony w oparciu o umowę o pracę, otrzyma również ryczałt na samochód służbowy. Doradca zostanie wyposażony w laptopa, wilgotnomierz i detektor.

2.Finansowanie działań edukacyjno-informacyjnych Doradcy w tym koszty podróży służbowych (1 delegacja w miesiącu).

3.Finansowanie studiów podyplomowych w zakresie poprawy jakości powietrza i efektywności energetycznej.

4.Finansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie poprawy jakości powietrza i efektywności energetycznej.

5.Wsparcie merytoryczne wszystkich działań przez partnerów Projektu.

Wszelkie zakupy dotyczące Projektu są dokonywane przez Gminę indywidualnie, zatem wszelkie faktury dokumentujące zakupy związane z realizacją Projektu są nabywane przez Gminę. Projekt nie generuje przychodów operacyjnych dla Gminy.

Zasadniczo rola Gminy w Projekcie będzie ograniczała się do finansowania określonych wydatków (Gmina nie będzie samodzielnie prowadzić ww. studiów podyplomowych, szkoleń, kurs etc.).

Rola Doradcy

Za stworzenie systemu wsparcia wymiany źródeł ciepła na ekologiczne dla osób fizycznych są odpowiedzialne samorządy gminne. W celu usunięcia kluczowej bariery tj. niewystarczających zdolności instytucjonalnych na poziomie gminnym w ramach Projektu uruchomiona zostanie sieć doradców ds. powietrza i energii w gminach Województwa (…). Zatrudnienie dedykowanych do realizacji działań w zakresie poprawy jakości powietrza osób, przełoży się na większe zaangażowanie władz gminnych w te działania ((…), I faza Projektu). Przy sposobie organizacji skoordynowanego systemu wsparcia gminnych samorządów oraz wzmocnienia zasobów kadrowych władz gminnych w zakresie wdrażania dokumentów strategicznych zostały wzięte pod uwagę kluczowe problemy gmin:

• obszary z najwyższymi przekroczeniami norm jakości powietrza;
• obszary z największą liczbą mieszkańców narażonych na zanieczyszczenia.

Doradcy ds. powietrza i energii (w tym Doradca) będą koordynować działania gmin (w tym Wnioskodawcy) w zakresie poprawy jakości powietrza wynikające z dokumentów strategicznych Województwa (…), (…) uchwały (…) oraz innych dokumentów strategicznych, które podlegają kompetencjom władz gminnych.

Główne zadania Doradcy to:

• zapewnienie kompleksowego wsparcia mieszkańców przy wymianie źródeł ciepła i termomodernizacji budynków, montażu instalacji OZE, jak również wyborze rozwiązań w zakresie oszczędności energii i wody oraz zapewnienie bezpośredniej pomocy w pozyskaniu środków na realizację zdiagnozowanych potrzeb (w tym środków z programu (…) itp.);
• zapewnienie kompleksowego wsparcia osobom ubogim energetycznie – współpraca z (…) w celu identyfikacji osób dotkniętych ubóstwem energetycznym oraz zapewnienie wsparcia technicznego dla zidentyfikowanych gospodarstw (pomoc w wyborze najlepszego rozwiązania oraz znalezieniu środków na głęboką termomodernizację budynków, wymianę źródła ogrzewania i/lub montażu instalacji OZE oraz wdrożeniu rozwiązań oszczędzających energię i wodę);
• prowadzenie kontroli palenisk domowych (informowanie o wymaganiach uchwały antysmogowej i (…), konsekwencjach łamania przepisów, rozwiązaniach do zastosowania w danym gospodarstwie domowym, itp.) oraz doradztwo w zakresie efektywności energetycznej oraz racjonalnego zużycia energii;
• inicjowanie i prowadzenie lokalnych działań informacyjno-edukacyjnych (udzielanie porad i informacji mieszkańcom podczas lokalnych wydarzeń plenerowych, dystrybucja materiałów, organizacja spotkań z lokalnymi liderami np. (...) - w zakresie przeprowadzania kontroli palenisk domowych: (…) - w zakresie informowania o konieczności wymiany źródeł ogrzewania, wpływu smogu na zdrowie; organizacja i prowadzenie lekcji w szkołach - nt. wpływu smogu na zdrowie, działań możliwych do podjęcia w zakresie poprawy jakości powietrza, racjonalnego zużycia energii itp.) oraz współpraca w tym zakresie z subregionalnymi doradcami biznesu i energii;
• identyfikacja budynków publicznych wymagających termomodernizacji i wymiany źródeł ogrzewania oraz pomoc w pozyskaniu środków na realizację niezbędnych działań (podejmowanie działań w celu wprowadzenia systemu zarządzania energią w budynkach gminnych);
• wsparcie samorządu gminnego oraz mieszkańców gminy w zakresie pozyskiwania wsparcia finansowego na działania w zakresie poprawy jakości powietrza oraz efektywności energetycznej ze środków krajowych i unijnych, w tym współpraca z Biurem Informacji o (…);
• opracowanie i aktualizacja gminnych dokumentów strategicznych (planów, programów, strategii itp. w tym planów zaopatrzenia w ciepło energię elektryczną i paliwa gazowe, programów ograniczenia niskiej emisji, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu ((…)), miejskich planów adaptacji ((…)), lokalnych uchwał antysmogowych (jeżeli podjęte zostaną działania w tym zakresie), itp.;
• współpraca z komórką planowania przestrzennego w zakresie przygotowania projektów i działań dotyczących (…) infrastruktury (w tym udział przy tworzeniu gminnych dokumentów strategicznych: planów i programów, przygotowaniu projektów i wniosków o dofinansowanie inwestycji gminnych, itp.);
• koordynacja przygotowania koncepcji projektów inwestycyjnych w tym: projektów parasolowych dla mieszkańców (instalacje OZE), farm fotowoltaicznych (w kierunku prosumenta zbiorowego/wirtualnej elektrowni) oraz uwzględnienie ich w gminnych dokumentach strategicznych;
• sprawozdawczość z działań naprawczych (…);
• współpraca z subregionalnymi doradcami biznesu i energii;
• prowadzenie sprawozdawczości technicznej i finansowej z realizacji projektu dla (…) oraz innych jednostek finansujących realizację projektu ((…) itp.).

Uzupełnieniem do regionalnych i lokalnych kampanii będą materiały informacyjno-edukacyjne przygotowywane przez Stowarzyszenie (…) (zrzeszenie osób fizycznych, zawiązane do upowszechniania idei ochrony środowiska, funkcjonowania w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju, realizacji i propagowania zdrowego stylu życia) we współpracy z województwem (…) i pozostałymi partnerami projektu. Każdy doradca otrzyma indywidualny budżet na wydruk i/lub ich publikację (aby ograniczyć ilość zużywanego papieru, wersje papierowe będą przygotowane dla grup, które na co dzień nie korzystają/mogą nie korzystać z wersji elektronicznych).

Ważnym punktem dotarcia do osób dotkniętych ubóstwem energetycznym będą Gminne i Miejskie Ośrodki (…). Materiały dedykowane (przygotowane przez (…) i dystrybuowane przez doradców gminnych i subregionalnych) dla takich gospodarstw domowych będą dystrybuowane przy wsparciu wymienionych jednostek.

Wszystkie materiały zostaną opatrzone logiem (…) i logotypem Projektu - co zapewni dodatkowo promocje realizowanych działań projektu. Na każdym materiale zostanie podany adres dedykowanej strony projektu na własnej stronie internetowej beneficjenta, co dodatkowo pozwoli na pokazanie pozytywnego wpływu finansowania (…) na działania związane z poprawą jakości powietrza.

Uwagi końcowe

Instytucją, która nadzoruje realizację Projektu w programie (…) jest Komisja Europejska. Dofinansowanie ze środków UE otrzymane przez Wnioskodawcę na realizację Projektu nie stanowi zapłaty za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Dalej, Gmina w związku z realizacją Projektu nie dokonywała i nie będzie dokonywać zakupu towarów i usług związanych z wymianą urządzeń grzewczych (w obiektach użyteczności publicznej). Niniejszy Projekt nie dotyczy udzielania mieszkańcom dofinansowania do wymiany kotłów, lecz realizacji działań informacyjno-promocyjno-edukacyjnych.

Końcowo Wnioskodawca wskazuje, że Gmina nie zawierała i nie będzie zawierać z mieszkańcami Gminy żadnych umów.

Mając na uwadze opisany wyżej stan faktyczny Wnioskodawca powziął wątpliwość co do opodatkowania otrzymanej dotacji oraz wkładu własnego Gminy przeznaczonego na realizację Projektu na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. 2023 poz. 1570, dalej: „ustawa o VAT”), prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków poniesionych w ramach realizacji Projektu.

Uzupełnienie i doprecyzowanie stanu faktycznego

Towary i usługi dotyczące realizacji projektu pn. „(…)” wykorzystywane są do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Otrzymane dofinansowanie nie stanowi zapłaty za jakiekolwiek świadczenie usług lub dostawę towarów dokonane przez Gminę.

W razie nie otrzymania dofinansowania projekt pn. „(…)” nie byłby realizowany przez Gminę (...).

Otrzymane dofinansowanie nie może być przeznaczone na żaden inny cel niż realizacja projektu pn. „(…)”.

W przypadku niezrealizowania projektu pn. „(…)” Gmina jest zobowiązana do zwrotu środków.

W razie nie otrzymania dofinansowania projekt pn. „(….)” nie byłby realizowany przez Gminę.

Pytania

1.Czy dotacja otrzymana ze środków zewnętrznych w ramach Projektu i wkład własny Gminy przeznaczony na realizację Projektu podlegają opodatkowaniu VAT?

2.Czy Gminie będzie przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w ramach realizacji Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

Dotacja otrzymana ze środków zewnętrznych w ramach Projektu i wkład własny Gminy przeznaczony na realizację Projektu nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Ad 2

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z realizacją Projektu nie będzie mu przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad 1

Ogólne regulacje

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, a w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi (art. 8 ust. 2a ustawy o VAT).

Zauważyć należy, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o VAT zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.

Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Zatem czynność podlega opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Dalej, zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest zasadniczo wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Dotacja, a podstawa opodatkowania VAT

Z regulacji tej wynika, że w sytuacji, gdy podatnik w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług otrzymuje od innego podmiotu jakiekolwiek dofinansowanie (dotację, subwencję) stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, jako np. pokrycie części ceny lub rekompensata z powodu obniżenia ceny, to taka stanowi, uzupełniający ją element podstawy opodatkowania.

Jednocześnie sam fakt otrzymania dotacji nie stanowi czynności opodatkowanej i nie kreuje obowiązku zapłaty VAT.

Włączenie do podstawy opodatkowania VAT dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma bowiem miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru, czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.

W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania VAT.

Aby ten warunek był spełniony dofinansowanie musi być bezpośrednio związane z konkretną dostawą towaru lub świadczeniem usług. W przeciwnym razie dofinansowanie ma charakter zakupowy na pokrycie ogólnych kosztów związanych z projektem. Zatem jeśli dotacja nie jest przyznawana jako dopłata do ceny określonej usługi bądź świadczenia, a przeznaczona jest na pokrycie poniesionych kosztów kwalifikowalnych w ramach realizowanego projektu (np. Projekt), oznacza to, że występuje dofinansowanie o charakterze ogólnym, czyli zakupowym.

Podsumowując powyższe, należy uznać, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły.

Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu.

Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Istotnym zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy o VAT jest bliższe wyjaśnienie pojęcia „subwencja bezpośrednio związana z ceną”.

Orzecznictwo TSUE

W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des products wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd.v. Commisioners od Customs and Excise, dalej: „KNW”). W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencję, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług, bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, że dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

Z kolei w wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają VAT.

Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika, a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy - potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, dofinansowanie otrzymane na realizację Projektu a także wkład własny Gminy mają charakter dotacji zakupowej, ponieważ służą sfinansowaniu ogólnych kosztów kwalifikowalnych takich jak: finansowanie etatu Doradcy, finansowanie działań edukacyjno-informacyjnych Doradcy w (tym koszty podróży służbowych), finansowanie studiów podyplomowych w zakresie poprawy jakości powietrza i efektywności energetycznej, finansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie poprawy jakości powietrza i efektywności energetycznej, wsparcie merytoryczne wszystkich działań przez partnerów projektu.

A zatem analiza:

• przedstawionego opisu sprawy,
• treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz
• orzecznictwa TSUE

- prowadzi do wniosku, że udzielona dotacja w ramach realizacji Projektu oraz wkład własny Gminy związany z Projektem nie będą stanowić bezpośredniej dopłaty do ceny towaru lub usługi, którą świadczyłaby Gmina, a co za tym idzie - Gmina nie świadczy usług ani nie dostarcza towaru na rzecz osób fizycznych.

W konsekwencji otrzymana przez Gminę dotacja nie będzie dotacją bezpośrednio wpływającą na wartość świadczonych usług lub dostaw towarów, nie będzie stanowić wynagrodzenia za świadczone usługi lub dokonane dostawy towarów i nie będzie zwiększać podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Gmina jako organ władzy publicznej

Abstrahując od powyższej argumentacji, dodatkowo należy zwrócić uwagę, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi, że do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, m.in. w zakresie ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej.

Dodatkowo, zgodnie z art. 18 ust. 1 Prawa energetycznego, do zadań gmin należy planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy, jak również planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.

Dlatego też podejmowanie przez gminy działań polegających na podnoszeniu świadomości mieszkańców w zakresie znaczenia ochrony powietrza i efektywności energetycznej swoich mieszkańców oraz uświadomieniu im konsekwencji dla zdrowia, jakie niesie za sobą ekspozycja na ponadnormatywne stężenia zanieczyszczeń powietrza oraz wsparcie w realizacji działań mających na celu ograniczenie tego negatywnego zjawiska wpisuje się w zadania własne gmin. Do głównych zadań gmin w zakresie ochrony powietrza należy przede wszystkim realizacja działań naprawczych przewidzianych w programach ochrony powietrza oraz kontrola i egzekwowanie przestrzegania obowiązujących przepisów przez mieszkańców (wynikających chociażby z uchwały antysmogowej). Jak wynika z opisu stanu faktycznego Gmina realizując Projekt działa jako organ władzy publicznej, ponieważ wykonując zadania własne z obszaru ochrony środowiska oraz planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy, jak również planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.

Gmina w ramach Projektu (niezależnie od źródła finansowania swoich działań) wykonuje zadania nałożone odrębnymi przepisami prawa (ustawa o samorządzie gminnym, Prawo energetyczne), dla realizacji których została ona powołana.

Tym samym zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie działa jako podatnik VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, w szczególności okoliczność, że:

• dotacja nie jest związana bezpośrednio z daną dostawą towaru lub świadczeniem usług oraz
• Gmina realizując Projekt nie działa jako podatnik VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT,

dotacja otrzymana ze środków zewnętrznych w ramach Projektu i wkład własny Gminy nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Ad 2

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, tj. że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy łącznie zostaną spełnione określone warunki, tzn.:

• odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz
• gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni lub pośredni związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Oceny, czy związek ten istnieje lub będzie istniał w przyszłości należy dokonać w momencie realizowania zakupów zgodnie z zasadą niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Opodatkowaniu VAT zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE wynika, że aby podmiot miał prawo do odliczenia VAT, musi on być podatnikiem w rozumieniu przepisów dyrektywy, a po drugie towary i usługi powinny być używane do celów transakcji podlegających opodatkowaniu (zob. np. wyrok z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-137/02, pkt 24).

Jak wskazano wyżej, na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 s 1 ze zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami. Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.

Organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy są wyłączone z kręgu podatników podatku od towarów i usług - w zakresie czynności nałożonych przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane. Jest to wyłączenie podmiotowo-przedmiotowe i ma zastosowanie przy spełnieniu przez ten organ dwóch warunków:

1)jego podmiotem jest organ władzy publicznej lub urząd obsługujący ten organ;

2)odnosi się jedynie do czynności nałożonych przepisami prawa, dla których powołano te organy, z wyłączeniem czynności realizowanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie są podatnikami VAT w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki.

Organy te są natomiast podatnikami VAT w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych - o ile umowy te są one związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym, o ile są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak wskazano m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 września 2017 r. sygn. III SA/Wa 3303/16 (orzeczenie prawomocne) w zakresie włączenia do kręgu podatników VAT organów władzy publicznej działających na podstawie umów cywilnoprawnych - nie powinno budzić wątpliwości, że chodzi tu o przypadki, gdy wykonywać one będą na podstawie tej umowy działalność gospodarczą. Taką działalnością nie jest z całą pewnością działalność, której celem nie jest cel zarobkowy, lecz realizacja zadań ustawowych.

W efekcie opodatkowaniu mogą podlegać te czynności, w przypadku których spełniony został zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy zakres opodatkowania, tzn. zaistniała czynność określona jako opodatkowana, która została wykonana przez podmiot mający cechę podatnika. Oba te warunki powinny zostać spełnione jednocześnie, co oznacza, że w odniesieniu do danej czynności konkretny podmiot powinien występować w charakterze podatnika. Tak więc wykonanie czynności podlegającej opodatkowaniu przez podmiot niewystępujący w tym przypadku w charakterze podatnika - nawet jeśli tak w ogóle jest on podatnikiem z innego tytułu - pozostaje poza zakresem opodatkowania. Tak samo wykonanie czynności niepodlegającej opodatkowaniu przez podatnika jest neutralne z punktu widzenia VAT.

Problem działania organów samorządu terytorialnego w charakterze organów władzy publicznej (w tym gmin) w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy o VAT był w przeszłości przedmiotem rozważań w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 25 listopada 2011 r., sygn. I FSK 145/11, wyrok z dnia 21 czerwca 2012 r., sygn. I FSK 1594/11, z dnia 13 grudnia 2011 r., sygn. akt I FSK 491/11, z dnia 11 października 2011 r., sygn. akt I FSK 965/11), gdzie zaprezentowano jednolite stanowisko, że organy samorządu terytorialnego należy kwalifikować jako organy władzy publicznej, bez względu na to, czy wykonują zadania własne, czy z zakresu administracji rządowej.

Obecnie nie budzi wątpliwości, że gmina wykonując zadania, do realizacji których została powołana na podstawie m.in. ustawy o samorządzie gminnym działa jako organ władzy publicznej, o których mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Rozpatrując prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy mieć na uwadze, że system odliczenia ma na celu całkowite uwolnienie podatnika od ciężaru VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Natomiast nie daje uprawnienia do odliczenia w przypadku czynności będących poza zakresem działalności gospodarczej. Oznacza to, że podatnik zasadniczo nie może domagać się prawa do odliczenia podatku naliczonego, nie płacąc podatku należnego.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy o VAT uwarunkowane jest tym, aby nabywane przez podatnika towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z realizacją opisanego we wniosku Projektu nie są spełnione.

Towary i usługi nabyte przez Wnioskodawcę związane z realizacją powyższego Projektu nie były wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług generujących po stronie Wnioskodawcy podatek należny. Nie zaistniał żaden bezpośredni lub pośredni związek dokonanych przez Wnioskodawcę w ramach Projektu zakupów z jakimikolwiek wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Wnioskodawca nabyte towary i usługi w ramach realizacji Projektu wykorzystywał w zakresie realizowanych przez siebie zadań publicznych nałożonych na Wnioskodawcę odrębnymi przepisami prawa, do realizacji których został Wnioskodawca jako jednostka samorządu terytorialnego powołany.

Zatem Wnioskodawca nabywał towary i usługi związane z realizacją projektu nie jako podatnik podatku VAT, lecz jako organ władzy.

Tym samym, Wnioskodawca nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją Projektu.

Powyższe jest zgodne z ugruntowaną w przeszłości linią interpretacyjną związaną z projektem (…) (którego dotyczy przedmiotowy wniosek), np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia:

• 16 marca 2018 r. sygn. 0111-KDIB3-2.4012.120.2018.1.AR;
• 4 kwietnia 2018 r. sygn. 0111-KDIB3-2.4012.103.2018.2.JM;
• 5 kwietnia 2018 r. sygn. 0111-KDIB3-3.4012.27.2018.2.MAZ;
• 9 kwietnia 2018 r. sygn. 0111-KDIB3-2.4012.96.2018.2.JM.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Art. 8 ust. 1 ustawy:

Usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów”. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy.

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.). Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów. To pozwala stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Nie każda czynność, która jest dostawą towarów lub świadczeniem usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Art. 15 ust. 1 ustawy:

Art. 15 ust. 2 ustawy:

Art. 15 ust. 6 ustawy:

Organy władzy publicznej nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te są podatnikami VAT w przypadku wykonywanych czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności:

• czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników,
• czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.).

Art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Zadania własne gmin wskazane zostały także w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.):

Art. 29a ust. 1 ustawy:

Art. 29a ust. 6 ustawy:

Podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są, czy też nie są opodatkowane istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezwzględnie i bezpośrednio z ceną dostarczonych towarów lub świadczonych usług. W przypadku, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Jeżeli taki bezpośredni związek nie występuję, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Istotnym zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy jest wyjaśnienia pojęcia „subwencja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.

Jeżeli otrzymana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i  należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Wskazali Państwo, że są zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W celu poprawy jakości powietrza, Samorząd (…) w 2020 r. opracował i przyjął do realizacji Programy ochrony powietrza. Celem programów jest poprawa jakości powietrza, poprzez przeciwdziałanie przekroczeniom norm jakości powietrza.

Dążąc do poprawy jakości powietrza, przystąpili Państwo  6 grudnia 2023 r. do realizacji projektu: (…) pn. „(…)” (Projekt).

Działania prowadzone w ramach Projektu wpisują się w zadania własne m.in. w zakresie ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej.

Państwo jako partner Projektu otrzymają dofinansowanie ze środków zewnętrznych w wysokości do 95% kosztów kwalifikowalnych w formie dotacji. Państwa wkład własny wynosił będzie 5% kosztów kwalifikowalnych i koszty niekwalifikowalne.

Udział w Projekcie w Państwa przypadku będzie obejmował:

1.Finansowanie 1 etatu doradcy ds. powietrza i energii („Doradca”). Doradca będzie zatrudniony w oparciu o umowę o pracę, otrzyma również ryczałt na samochód służbowy. Doradca zostanie wyposażony w laptopa, wilgotnomierz i detektor.

2.Finansowanie działań edukacyjno-informacyjnych Doradcy w tym koszty podróży służbowych (1 delegacja w miesiącu).

3.Finansowanie studiów podyplomowych w zakresie poprawy jakości powietrza i efektywności energetycznej.

4.Finansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie poprawy jakości powietrza i efektywności energetycznej.

5.Wsparcie merytoryczne wszystkich działań przez partnerów Projektu.

Zasadniczo Państwa rola w Projekcie będzie ograniczała się do finansowania określonych wydatków.

W ramach Projektu uruchomiona zostanie sieć doradców ds. powietrza i energii w gminach.

Doradca ds. powietrza i energii będzie koordynować Państwa działania w zakresie poprawy jakości powietrza wynikające z dokumentów strategicznych Województwa (…), (…) uchwały (…) oraz innych dokumentów strategicznych, które podlegają kompetencjom władz gminnych.

Uzupełnieniem do regionalnych i lokalnych kampanii będą materiały informacyjno-edukacyjne. Doradca otrzyma indywidualny budżet na wydruk i/lub ich publikację.

Instytucją, która nadzoruje realizację Projektu w programie (…) jest Komisja Europejska. Dofinansowanie ze środków UE przekazane na Państwa rzecz na realizację Projektu nie stanowi zapłaty za dostawę towarów lub świadczenie usług.

W związku z realizacją Projektu nie dokonują i nie będą Państwo dokonywać zakupu towarów i usług związanych z wymianą urządzeń grzewczych (w obiektach użyteczności publicznej). Projekt nie dotyczy udzielania mieszkańcom dofinansowania do wymiany kotłów, lecz realizacji działań informacyjno-promocyjno-edukacyjnych.

Nie zawierają i nie będą Państwo zawierać z mieszkańcami żadnych umów.

Otrzymane dofinansowanie nie stanowi zapłaty za jakiekolwiek świadczenie usług lub dostawę towarów dokonane przez Państwa. W razie nieotrzymania dofinansowania nie realizowaliby Państwo Projektu. Otrzymane dofinansowanie nie może być przeznaczone na żaden inny cel niż realizacja Projektu. W przypadku niezrealizowania Projektu są Państwo zobowiązani do zwrotu środków.

Towary i usługi dotyczące realizacji Projektu wykorzystywane są do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mają Państwo wątpliwości, czy dotacja otrzymana ze środków zewnętrznych w ramach Projektu i wkład własny przeznaczony na realizację Projektu podlegają opodatkowaniu.

Otrzymane oraz przeznaczone przez Państwa środki na realizację Projektu nie mają cenotwórczego charakteru, tj. nie stanowią dopłaty do skonkretyzowanych usług świadczonych na rzecz skonkretyzowanych beneficjentów. Działania, które prowadzą Państwo w ramach realizacji Projektu mają wpływ na podnoszenie świadomości mieszkańców związanej z ochroną środowiska, a w szczególności z poprawą jakości powietrza. Projekt dotyczy realizacji działań informacyjno-promocyjno-edukacyjnych. Za czynności realizowane w ramach Projektu nie pobierają Państwo żadnych opłat.

Otrzymane dofinansowanie nie stanowi dotacji, subwencji lub innej dopłaty o podobnym charakterze mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez Państwa. Środki finansowe stanowią zwrot kosztów poniesionych przez Państwa na realizację zadania wskazanego w Projekcie.

Środki otrzymane i przeznaczone na realizację Projektu nie stanowią podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy.

Tym samym, dotacja otrzymana ze środków zewnętrznych w ramach Projektu i wkład własny Gminy przeznaczony na realizację Projektu nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Mają Państwo także wątpliwości w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego dotyczącego realizacji Projektu.   

Art. 86 ust. 1 ustawy:

Art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje gdy:

• podatek odlicza podatnik podatku od towarów i usług,
• towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Warunkiem, który daje podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Podatnik nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług, których nie będzie wykorzystywał do wykonywania czynności opodatkowanych (czyli czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi).

Art. 88 ustawy zawiera listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Tylko podatnik podatku od towarów i usług, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ma prawo do odliczenia podatku.

Podstawowym warunkiem w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą opodatkowaną. W analizowanej sprawie związek taki nie wystąpi.

Towary i usługi dotyczące realizacji Projektu wykorzystywane są do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nie mają Państwo prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego (na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy) od wydatków poniesionych w związku z realizacją Projektu pn. „(…)”.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja dotyczy wyłącznie Państwa i tylko w stosunku do Państwa wywołuje określone przepisami skutki prawne. Interpretacja ta nie wywołuje skutków prawnych dla innych podmiotów uczestniczących w Projekcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).