Opodatkowanie czynności wykonywanych na podstawie umowy cash poolingu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko częściowo prawidłowe, częściowo nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w kwestii:

-Czy w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, czynności wykonywane przez Państwa w ramach Struktury cash poolingu będą stanowiły czynności podlegające opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT (kwestia objęta pytaniem nr 1) – jest nieprawidłowe,

-Czy w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, kwoty odsetek pobieranych z rachunku Wnioskodawcy bądź wpłacanych na jego rachunek w ramach rozliczenia Umowy cash poolingu powinny wpływać na rozliczenia VAT Wnioskodawcy? W szczególności, czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy VAT - (kwestia objęta pytaniem nr 2) – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 lutego 2024 r. wpłynął Państwa wniosek ORD-IN o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy cash poolingu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – w piśmie z 18 kwietnia 2024 r. (wpływ 19 kwietnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest polską spółką prawa handlowego, zarejestrowaną jako czynny podatnik podatku od towarów i usług w Polsce. (….).

Wnioskodawca zamierza przystąpić do umowy cash poolingu międzynarodowego (dalej: „Umowa cash poolingu”) wraz z innymi spółkami z Grupy (dalej: „Spółki”), mającymi siedziby zarówno na terytorium Polski, jak i poza jej granicami. Stroną Umowy będzie również bank oferujący usługę cash poolingu (dalej: „Bank”) oraz jego jednostki położone w krajach właściwych dla miejsc siedziby poszczególnych Spółek.

Zasadniczym celem Umowy cash poolingu jest lepsze wykorzystanie posiadanych przez Grupę zasobów finansowych oraz minimalizowanie kosztów finansowania zewnętrznego.

Uczestnicy Struktury cash poolingu

W planowanej strukturze cash poolingu (dalej: „Struktura cash poolingu”) czeski podmiot z Grupy będzie pełnić rolę agenta rozliczeniowego (dalej: „Pool Leader” lub „Agent”) i będzie działał w imieniu pozostałych uczestników Umowy cash poolingu, wśród których, obok innych podmiotów z Grupy, znajdzie się również Wnioskodawca (dalej: „Uczestnicy”). Wskazana w Umowie cash poolingu usługa będzie miała charakter cash poolingu rzeczywistego, polegającego na realnym przepływie środków pieniężnych między rachunkami Uczestników i Pool Leadera.

W planowanym modelu, Agent będzie posiadać w jednostce Banku w kraju swojej siedziby, tj. w Czechach, rachunek główny pełniący funkcję rachunku konsolidacyjnego (dalej: „Rachunek Główny”). Uczestnicy natomiast będą posiadać rachunki w odpowiednich jednostkach Banku, zlokalizowanych w kraju ich siedziby (dalej: „Rachunki Źródłowe”). Oznacza to, że Wnioskodawca będzie posiadał Rachunek Źródłowy w jednostce Banku położonej na terytorium Polski.

Funkcjonowanie Struktury cash poolingu

Funkcjonowanie Struktury cash poolingu będzie opierać się na transferach środków pomiędzy Rachunkami Źródłowymi a Rachunkiem Głównym. Umowa cash poolingu nie przewiduje natomiast transferów środków bezpośrednio pomiędzy Rachunkami Źródłowymi poszczególnych Uczestników.

Na koniec każdego dnia salda Rachunków Źródłowych poszczególnych Uczestników będą zerowane (niezależnie od tego, czy salda będą dodatnie, czy ujemne) i ich saldo będzie wpływać na Rachunek Główny. W sytuacji, gdy Rachunek Źródłowy będzie miał saldo dodatnie, nadwyżka będzie przekazywana na Rachunek Główny, a w sytuacji salda ujemnego, rachunek będzie „uzupełniany” środkami z Rachunku Głównego.

Odsetki w ramach cash poolingu będą naliczane od skonsolidowanego salda na Rachunku Głównym w ten sposób, iż Agent uzna/obciąży Rachunki Źródłowe kwotami odpowiadającymi stawkom ustalonym z Uczestnikami (za środki przyjęte w depozyt od Uczestników lub za udzielone im finansowanie) w ramach Struktury cash poolingu. Innymi słowy, w sytuacji, w której Uczestnik w danym dniu przekazuje na Rachunek Główny środki pieniężne, są mu naliczane odsetki dodatnie (depozyt). W sytuacji, w której w danym dniu Uczestnik otrzymuje finansowanie z Rachunku Głównego są mu naliczane odsetki ujemne (udzielone finansowanie). Natomiast wysokość wymaganych/należnych odsetek zostanie określona w wewnętrznej umowie pomiędzy Spółkami.

Czynności podejmowane w ramach Struktury cash poolingu

W ramach Struktury cash poolingu, działania Pool Leadera obejmą czynności związane z konsolidacją sald Rachunków Źródłowych poszczególnych Uczestników, pozwalając na efektywne zarządzanie tymi środkami. W ramach Struktury cash poolingu nie jest przewidziane odrębne wynagrodzenie dla Agenta z tytułu wykonywania powyżej wskazanych czynności (np. w formie wynagrodzenia prowizyjnego). Natomiast, może się zdarzyć sytuacja, że Agentowi będą przysługiwać odsetki w wyższej wysokości w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Uczestników, niż Uczestnikom w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Agenta.

Uczestnicy w ramach Umowy cash poolingu nie będą podejmowali żadnych czynności na rzecz pozostałych jej stron. Rola Uczestników będzie polegała na udostępnianiu Rachunku Źródłowego, jak również na udostępnianiu niezbędnych informacji w celu umożliwienia funkcjonowania Struktury cash poolingu.

Natomiast rola Banku, realizowana przez poszczególne jego jednostki, będzie polegać na zapewnieniu infrastruktury bankowej niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania całego systemu, tj. m.in. prowadzeniu rachunków bankowych. Jednakże, szczegółowy zakres tych czynności zostanie zdefiniowany na podstawie decyzji Uczestników w momencie przystępowania do Umowy cash poolingu. Co istotne, zgodnie z Umową cash poolingu, Bank będzie realizował czynności związane z Umową cash poolingu na rzecz Pool Leadera i będzie otrzymywał wynagrodzenie z tego tytułu od Pool Leadera.

Tak, jak wskazano powyżej, szczegółowy zakres czynności oferowanych przez Bank zostanie zdefiniowany na podstawie decyzji Uczestników w momencie przystępowania do Umowy cash poolingu. Uczestnicy będą mogli wybrać jedną z dostępnych opcji, tj. rola Banku może polegać na:

-wyłącznie księgowaniu odsetek (uznaniu/obciążeniu rachunku bankowego), lub

-kalkulacji (określeniu wysokości odsetek dla wszystkich uczestników Struktury cash poolingu), jak również księgowaniu odsetek na rachunkach Uczestników.

Ponadto każdy z Uczestników będzie mógł dodatkowo przystąpić do usługi realokacji odsetek, wskutek której Bank będzie dokonywał kalkulacji, księgowań oraz alokacji odsetek (określania struktury podziału odsetek pomiędzy Uczestnikami Umowy cash poolingu) od sald biorących udział w konsolidacji pomiędzy Rachunkami Źródłowymi i Rachunkiem Głównym Agenta.

W piśmie uzupełniającym wskazali Państwo:

W zakresie punktu 1 wezwania

Poniżej Wnioskodawca wskazuje dane identyfikujące podmioty, które mają siedzibę poza terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i będą uczestnikami Umowy:

a)pełna nazwa podmiotu: X1

b)pełna nazwa podmiotu: X2

c)pełna nazwa podmiotu: X3

d)pełna nazwa podmiotu: X4.

W zakresie punktu 2 wezwania

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego przedstawionym we wniosku „(...) może się zdarzyć sytuacja, że Agentowi będą przysługiwać odsetki w wyższej wysokości w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Uczestników, niż Uczestnikom w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Agenta". W tym zakresie Wnioskodawca wyjaśnia, że zgodnie z ustaleniami Spółek należących do Grupy (w tym Wnioskodawcy) w związku z planowaną Strukturą cash poolingu:

a)w przypadku, gdy Agent będzie wierzycielem tj. będzie udostępniał środki finansowe innym Spółkom z Grupy (w tym Wnioskodawcy) - Agentowi za każdy dzień przysługiwać będzie oprocentowanie obliczane zgodnie z wzorem:

(stawka dzienna oprocentowania powiększona o marżę 0,75 punktu bazowego) / 360;

b)w przypadku, gdy Agent będzie dłużnikiem tj. będzie otrzymywał środki finansowe od innych Spółek z Grupy (w tym Wnioskodawcy) - Agent za każdy dzień będzie wypłacał oprocentowanie obliczane zgodnie z wzorem:

(stawka dzienna oprocentowania pomniejszona o marżę 0,20 punktu bazowego) / 360.

Kwota należnych odsetek ustalona zgodnie z przedstawionymi powyżej wzorami dla każdego dnia będzie stanowiła podstawę do obliczenia łącznej kwoty odsetek w skali miesiąca, która będzie rozliczana pomiędzy Spółkami z Grupy - w tym pomiędzy Agentem a Wnioskodawcą.

Jak wynika z powyższego:

- Agentowi będą przysługiwać odsetki w wyższej wysokości w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Uczestników niż Uczestnikom w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Agenta (odsetki wypłacane na rzecz Agenta będą wyższe o marżę w wysokości 0,75 punktu bazowego);

- Agent będzie wypłacał odsetki w niższej wysokości w przypadku udzielenia finansowania przez Uczestników niż Uczestnicy w przypadku udzielenia finansowania przez Agenta (odsetki wypłacane przez Agenta będą niższe o marżę w wysokości 0,20 punktu bazowego).

Uprawnienie Agenta do otrzymania odsetek w wyższej wysokości / wypłaty odsetek w niższej wysokości będzie wynikało zasadniczo z realizacji określonych funkcji / zadań przez Agenta w ramach Struktury cash poolingu (przy czym Wnioskodawca chciałby podkreślić, że te funkcje / zadania wykonywane przez Agenta w ramach Struktury cash pooling mają charakter poboczny, marginalny w porównaniu z podstawową działalnością Agenta jaką są przewozy intermodalne). Zdaniem Wnioskodawcy, wskazana powyżej marża dotycząca odsetek posiada pewne cechy wynagrodzenia, więc może zostać zaklasyfikowana jako wynagrodzenie przysługujące Agentowi. Wnioskodawca jednocześnie zaznacza, że kwestia uznania marży (odsetek wypłacanych na rzecz Agenta w wyższej wysokości / odsetek wypłacanych przez Agenta w niższej wysokości) za wynagrodzenie Agenta nie jest informacją o charakterze obiektywnym - w praktyce interpretacyjnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”) kwestia ta była niejednokrotnie przedmiotem oceny DKIS. W konsekwencji ta kwestia nie powinna być rozstrzygana w opisie zdarzenia przyszłego (chyba, że jest to intencją wnioskodawcy albo wynika wprost z umowy, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie). W związku z tym, Wnioskodawca przedstawił powyżej istotne okoliczności dotyczące odsetek, które powinny pozwolić DKIS na ocenę, czy stanowią one wynagrodzenie przysługujące Agentowi. Jednocześnie, jeśli w ocenie DKIS konieczne byłoby przedstawienie dodatkowych informacji / wyjaśnień w tym zakresie, Wnioskodawca jest gotów je przedstawić po ich sprecyzowaniu przez DKIS.

W zakresie punktu 3 wezwania

Agent (czeski podmiot z Grupy) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361) na terytorium Czech.

W zakresie punktu 4 wezwania

Czeski podmiot z Grupy, który będzie pełnić funkcję Pool Leadera (Agenta) nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz nie jest zarejestrowany na terytorium Polski jako podatnik VAT.

W zakresie punktu 5 wezwania

Wnioskodawca nie będzie posiadał na terytorium Czech siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz nie będzie zarejestrowany dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Czech.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone jak we wniosku):

1)Czy w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, czynności Wnioskodawcy w ramach Struktury cash poolingu będą stanowiły czynności podlegające opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT?

2)Czy w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, kwoty odsetek pobieranych z rachunku Wnioskodawcy bądź wpłacanych na jego rachunek w ramach rozliczenia Umowy cash poolingu powinny wpływać na rozliczenia VAT Wnioskodawcy? W szczególności, czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy VAT?

Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług:

Zdaniem Wnioskodawcy w świetle opisanych okoliczności zdarzenia przyszłego:

Ad. 1

Czynności Wnioskodawcy w ramach Struktury cash poolingu nie będą stanowiły czynności podlegających opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT.

Ad. 2

Kwoty odsetek pobieranych z rachunku Wnioskodawcy bądź wpłacanych na jego rachunek w ramach rozliczenia Umowy cash poolingu nie powinny wpływać na rozliczenia VAT Wnioskodawcy. W szczególności, nie powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy VAT oraz w strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy VAT.

Uzasadnienie stanowiska do pytania nr 1:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 powołanej ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przy czym, towarami są rzeczy oraz ich części.

Z kolei przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się - stosowanie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług zawarta w ustawie o VAT ma zatem charakter dopełniający względem definicji dostawy towarów i świadczy o powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez podatnika ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Powyższe prowadzi także do wniosku, że pojęcie świadczenia usług ma szeroki zakres i obejmuje zarówno działania podatnika, jak i zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Jednocześnie zaznaczenia wymaga, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Daną czynność można opodatkować VAT jedynie wtedy, gdy pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

W konsekwencji, aby uznać, że dane świadczenie, jako usługa, podlega opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, muszą łącznie zostać spełnione oba następujące warunki:

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona - wierzyciel/nabywca - jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne od strony nabywcy (wynagrodzenie).

Równocześnie, należy podkreślić, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady polegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy VAT.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu, istotny jest określenie celu jej świadczenia. W szczególności, jeśli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że Wnioskodawca zamierza przystąpić do oferowanego przez Bank systemu zarządzania płynnością finansową tj. usługi cash poolingu międzynarodowego. Usługa ta będzie realizowana w oparciu o Umowę cash poolingu, której stronami będą Bank, Wnioskodawca oraz Spółki. W ramach Struktury cash poolingu, poszczególne jednostki Banku będą zapewniać infrastrukturę bankową niezbędną do prawidłowego funkcjonowania całego systemu, m.in. będą prowadziły rachunki bankowe. Jednakże, szczegółowy zakres czynności realizowanych przez Bank zostanie zdefiniowany na podstawie decyzji Uczestników w momencie przystępowania do Umowy cash poolingu. Co istotne, zgodnie z Umową, Bank będzie realizował czynności związane z Umową cash poolingu na rzecz Pool Leadera i będzie otrzymywał wynagrodzenie z tego tytułu od Pool Leadera.

W zależności od wybranej w Umowie cash poolingu opcji, wsparcie Banku może obejmować następujące czynności:

1)wyłącznie księgowanie odsetek (uznanie/obciążenie rachunku bankowego), lub

2)kalkulację (określenie wysokości odsetek dla wszystkich uczestników Struktury cash poolingu), jak również księgowanie odsetek na rachunkach Uczestników.

Ponadto, Wnioskodawca będzie mógł dodatkowo przystąpić do usługi realokacji odsetek wskutek której Bank będzie dokonywał kalkulacji, księgowań oraz alokacji odsetek (określania struktury podziału odsetek pomiędzy uczestnikami Umowy cash poolingu) od sald biorących udział w konsolidacji pomiędzy Rachunkami Źródłowymi i Rachunkiem Głównym Agenta.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, w ramach Struktury cash poolingu odsetki będą naliczane od skonsolidowanego salda na Rachunku Głównym (należącego do Agenta) w ten sposób, iż Agent uzna/obciąży Rachunki Źródłowe kwotami odpowiadającymi stawkom ustalonym z Uczestnikami (za środki przyjęte w depozyt od Uczestników lub za udzielone im finansowanie) w ramach Struktury cash poolingu. Innymi słowy, w sytuacji, w której Uczestnik w danym dniu przekazuje na Rachunek Główny środki pieniężne, są mu naliczane odsetki dodatnie (depozyt). W sytuacji, w której w danym dniu Uczestnik otrzymuje finansowanie z Rachunku Głównego są mu naliczane odsetki ujemne (udzielone finansowanie). Wysokość należnych/wymaganych odsetek określona zostanie w wewnętrznej umowie pomiędzy Spółkami.

Co istotne, w kwestii opodatkowania umowy cash poolingu wypowiedziano się m.in. w interpretacji indywidualnej sygn. 0111-KDIB3-1.4012.703.2017.2.ICZ z 8 stycznia 2018 r., gdzie wskazano, że: „Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie regulują kwestii opodatkowania umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana - umowa cash poolingu - porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik tego typu umów nie wie, czy jego środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu".

Natomiast, m.in. w interpretacji indywidualnej sygn. 0112-KDIL1-3.4012.45.2023.2.MR z 14 kwietnia 2023 r. wskazano, że: „Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT".

Mając na względzie powyższe, z uwagi na cechy przedstawionej Struktury cash poolingu, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że działając jedynie w charakterze Uczestnika, nie będzie on wykonywał czynności podlegających opodatkowaniu VAT w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ustawy o VAT, tj. nie będzie świadczył usług na rzecz pozostałych Uczestników, Pool Leadera lub Banku. Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę (jako Uczestnika), będą, co do zasady, polegały wyłącznie na posiadaniu rachunku bankowego, za pośrednictwem którego będą realizowane rozliczenia z Agentem. Wnioskodawca, działając jako Uczestnik, w ramach Struktury cash poolingu, będzie mógł jedynie otrzymywać umówione odsetki lub być zobowiązany do ich zapłaty (w zależności od wysokości środków posiadanych na Rachunku Źródłowym). W rezultacie, należy uznać, że w ramach Struktury cash poolingu, Wnioskodawca nie będzie działał w charakterze podatnika VAT, a w konsekwencji, jego działania nie będą stanowiły świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT i nie będą podlegały opodatkowaniem VAT.

W rezultacie, w ocenie Wnioskodawcy, nie można uznać, iż odsetki otrzymane w ramach uczestnictwa w Strukturze cash poolingu stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług na rzecz innych Uczestników, Agenta lub Banku. W szczególności, należy podkreślić, że na mocy Umowy cash poolingu, Wnioskodawca nie zobowiązał się wobec Banku, Agenta, czy któregokolwiek z pozostałych Uczestników do zapewnienia lub udostępnienia określonej kwoty środków pieniężnych. Przekazywanie oraz pozyskiwanie środków odbywa się w związku z występującymi u każdego z zaangażowanych w Strukturę cash poolingu podmiotów, przejściowymi nadwyżkami lub niedoborami kapitału. Uzyskanie odsetek wiąże się z wykonywaniem przez Bank usług zarządzania środkami pieniężnymi, nie zaś świadczeniem jakichkolwiek usług przez Spółki biorące udział w Strukturze cash poolingu.

Co więcej, należy również podkreślić, że zdaniem Wnioskodawcy, w ramach opisanej Umowy cash poolingu, nie będzie on również podejmować czynności, które stanowiłyby nieodpłatne świadczenie usług zrównane z odpłatnym świadczeniem usługi na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy VAT. W ramach Struktury cash poolingu nie dochodzi bowiem do realizacji żadnego świadczenia, które byłoby wykorzystywane do działalności innej niż działalność gospodarcza. Zawarcie Umowy cash poolingu jest bowiem ściśle powiązane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Wnioskodawcę i służyć ma lepszemu wykorzystywaniu posiadanych przez Grupę zasobów finansowych oraz minimalizacji kosztów finansowania zewnętrznego dla Spółek.

Zatem, w świetle art. 5 ust. 1 ustawy VAT, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w związku z uczestnictwem w Strukturze cash poolingu, pozostają poza zakresem opodatkowania VAT.

Co istotne, przedstawione stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego:

-0111-KDIB3-1.4012.191.2023.2.AMA z 5 maja 2023,

-0114-KDIP4-3.4012.740.2020.3.KM z 24 marca 2021,

-0112-KDIL1-1.4012.594.2020.3.AW z 9 marca 2021,

-0111-KDIB3-1.4012.855.2019.2.WN z 11 lutego 2020,

-0114-KDIP1-1.4012.94.2018.4.DG z 11 kwietnia 2018,

-0114-KDIP1-1.4012.92.2018.4.MMA z 10 kwietnia 2018.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy do pytania nr 2:

Zgodnie z treścią art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, przysługuje, z pewnymi zastrzeżeniami, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jednocześnie, w myśl art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 tej ustawy - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że obowiązek ustalenia zakresu prawa do odliczenia VAT naliczonego przy wykorzystaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, będzie miał miejsce w przypadku łącznego spełnienia poniższych warunków:

-podatnik wykonuje zarówno czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku,

-podatnik nabywa towary/usługi zarówno do czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie mają takiego związku,

-podatnik nie jest w stanie przyporządkować w całości nabywanych towarów/usług do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Równocześnie, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższego, w ocenie Wnioskodawcy, czynności wykonywane w związku z uczestnictwem w Strukturze cash poolingu (w charakterze Uczestnika), stanowią czynności towarzyszące wykonywanej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej i nie stanowią odrębnego obok niej przedmiotu działalności. Wynika to z faktu, że uczestnictwo w Strukturze cash poolingu będzie bowiem ściśle powiązane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Wnioskodawcę i służyć ma lepszemu wykorzystywaniu posiadanych przez Grupę zasobów finansowych oraz minimalizacji kosztów finansowania zewnętrznego dla Spółek.

Ponadto, jak wynika z art. 90 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jeśli wyodrębnienie całości lub części kwot nie jest możliwe, to kwota podatku naliczonego podlegająca odliczeniu ustalana jest na podstawie proporcji.

Proporcję tą ustala się zgodnie z art. 90 ust. 3 ustawy o VAT, jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Natomiast, jak wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 1 niniejszego wniosku, w ocenie Wnioskodawcy czynności realizowane przez Wnioskodawcę jako Uczestnika w ramach Struktury cash poolingu, nie będą stanowiły świadczenia usług, podlegającego opodatkowaniu VAT. W rezultacie, kwoty odsetek otrzymywane przez Wnioskodawcę z tytułu uczestnictwa w Strukturze cash poolingu nie powinny być uwzględniane w kalkulacji proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy o VAT.

Mając na względzie powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, kwoty odsetek pobieranych z rachunku Wnioskodawcy bądź wpłacanych na jego rachunek w ramach rozliczenia Struktury cash pooling nie powinny wpływać na rozliczenia VAT Wnioskodawcy. Innymi słowy, powyższe wartości nie powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT (w tym w szczególności nie powinny być uznawane za obrót, w związku z którym Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego) lub w strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT (w tym w szczególności nie powinny być uznawane jako kwoty dotyczące działań Wnioskodawcy niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą).

Wnioskodawca pragnie wskazać, iż przedstawione powyżej stanowisko, znajduje swoje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego, m.in.:

-      0114-KDIP4-3.4012.61.2023.2.MAT z 14 kwietnia 2023,

-      0114-KDIP4-3.4012.604.2022.2.IG z 22 grudnia 2022,

-      0112-KDIL1-3.4012.116.2021.2.MR z 28 czerwca 2021,

-      0114-KDIP4-3.4012.109.2020.1.EK z 9 kwietnia 2020,

-      3063-ILPP1-3.4512.61.2017.1.PR z 3 kwietnia 2017.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest częściowo prawidłowe, częściowo nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy:

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

- w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

- w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT:

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług, w kwestii objętej pytaniem nr 1, dotyczą kwestii czy w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, czynności wykonywane przez Państwa w ramach Struktury cash poolingu będą stanowiły czynności podlegające opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash poolingu należy zauważyć, że najczęściej w roli usługodawcy będzie występować Bank, który będzie obsługiwał umowę Cash poolingu. Jednakże należy również brać pod uwadze rolę innych Uczestników Systemu Cash poolingu.

Państwa rola w Systemie cash poolingu jako Uczestnika Systemu, co do zasady, będzie bierna, bowiem jak wynika z opisu sprawy w ramach Umowy cash poolingu nie będą Państwo podejmowali żadnych czynności na rzecz pozostałych jej stron. Rola Uczestników będzie polegała na udostępnianiu Rachunku Źródłowego, jak również na udostępnianiu niezbędnych informacji w celu umożliwienia funkcjonowania Struktury cash poolingu. Odsetki w ramach cash poolingu będą naliczane od skonsolidowanego salda na Rachunku Głównym w ten sposób, iż Agent uzna/obciąży Rachunki Źródłowe kwotami odpowiadającymi stawkom ustalonym z Uczestnikami (za środki przyjęte w depozyt od Uczestników lub za udzielone im finansowanie) w ramach Struktury cash poolingu.

Natomiast w planowanej przez Państwa strukturze cash poolingu należy mieć na uwadze rolę czeskiego podmiotu z Grupy, który będzie pełnić funkcję Agenta rozliczeniowego i będzie działał w imieniu pozostałych uczestników Umowy cash poolingu. W planowanym modelu, Agent będzie posiadać w jednostce Banku w kraju swojej siedziby, tj. w Czechach, rachunek główny pełniący funkcję rachunku konsolidacyjnego.

Państwo jako Uczestnik będą posiadali Rachunek Źródłowy w jednostce Banku położonej na terytorium Polski.

W ramach Struktury cash poolingu nie jest przewidziane odrębne wynagrodzenie dla Agenta z tytułu wykonywania powyżej wskazanych czynności (np. w formie wynagrodzenia prowizyjnego). Natomiast, może się zdarzyć sytuacja, że Agentowi będą przysługiwać odsetki w wyższej wysokości w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Uczestników, niż Uczestnikom w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Agenta.

W tym zakresie Państwo wyjaśnili, że zgodnie z ustaleniami Spółek należących do Grupy (w tym Państwa) w związku z planowaną Strukturą cash poolingu:

a)w przypadku, gdy Agent będzie wierzycielem tj. będzie udostępniał środki finansowe innym Spółkom z Grupy (w tym Wnioskodawcy) - Agentowi za każdy dzień przysługiwać będzie oprocentowanie obliczane zgodnie z wzorem:

(stawka dzienna oprocentowania powiększona o marżę 0,75 punktu bazowego) / 360;

b)w przypadku, gdy Agent będzie dłużnikiem tj. będzie otrzymywał środki finansowe od innych Spółek z Grupy (w tym Wnioskodawcy) - Agent za każdy dzień będzie wypłacał oprocentowanie obliczane zgodnie z wzorem:

(stawka dzienna oprocentowania pomniejszona o marżę 0,20 punktu bazowego) / 360.

Kwota należnych odsetek ustalona zgodnie z przedstawionymi powyżej wzorami dla każdego dnia będzie stanowiła podstawę do obliczenia łącznej kwoty odsetek w skali miesiąca, która będzie rozliczana pomiędzy Spółkami z Grupy - w tym pomiędzy Agentem a Wnioskodawcą.

Jak wynika z powyższego:

- Agentowi będą przysługiwać odsetki w wyższej wysokości w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Uczestników niż Uczestnikom w przypadku udzielenia finansowania na rzecz Agenta (odsetki wypłacane na rzecz Agenta będą wyższe o marżę w wysokości 0,75 punktu bazowego);

- Agent będzie wypłacał odsetki w niższej wysokości w przypadku udzielenia finansowania przez Uczestników niż Uczestnicy w przypadku udzielenia finansowania przez Agenta (odsetki wypłacane przez Agenta będą niższe o marżę w wysokości 0,20 punktu bazowego).

Wyjaśnili Państwo, że uprawnienie Agenta do otrzymania odsetek w wyższej wysokości / wypłaty odsetek w niższej wysokości będzie wynikało zasadniczo z realizacji określonych funkcji / zadań przez Agenta w ramach Struktury cash poolingu.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz opis sprawy należy uznać, że Agent będzie wykonywał na Państwa rzecz czynności, które będą stanowiły świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem jak wynika z opisu sprawy:

- W planowanej strukturze cash poolingu Agent - czeski podmiot z Grupy będzie działał w imieniu pozostałych uczestników Umowy cash poolingu,

- Agent będzie prowadził Rachunek Główny,

- Odsetki w ramach cash poolingu będą naliczane od skonsolidowanego salda na Rachunku Głównym w ten sposób, iż Agent uzna/obciąży Rachunki Źródłowe kwotami odpowiadającymi stawkom ustalonym z Uczestnikami (za środki przyjęte w depozyt od Uczestników lub za udzielone im finansowanie) w ramach Struktury cash poolingu,

Za ww. czynności gdy Agent będzie wierzycielem - Agentowi za każdy dzień przysługiwać będzie oprocentowanie obliczane zgodnie z wzorem (stawka dzienna oprocentowania powiększona o marżę 0,75 punktu bazowego) / 360 oraz w przypadku, gdy Agent będzie dłużnikiem tj. będzie otrzymywał środki finansowe od innych Spółek z Grupy (w tym Wnioskodawcy) - Agent za każdy dzień będzie wypłacał oprocentowanie obliczane zgodnie z wzorem: (stawka dzienna oprocentowania pomniejszona o marżę 0,20 punktu bazowego) / 360.

Zatem opisane usługi, wykonywane na podstawie Umowy Cash poolingu rzeczywistego, będą wykonywane odpłatnie (Agent będzie otrzymywał marżę).

Tym samym będą spełnione przesłanki wynikające z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT powodujące uznanie wykonywanych czynności przez Agenta na Państwa rzecz jako odpłatne świadczenie usług na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie beneficjentem świadczenia są Państwo, dla których Agent (Podmiot z Czech), zobowiązuje się na podstawie Umowy cash poolingu rzeczywistego wykonywać czynności związane z konsolidacją sald Rachunków Źródłowych poszczególnych Uczestników, pozwalając na efektywne zarządzanie tymi środkami.

Zatem pomiędzy stronami zaistnieje stosunek prawny – zawierana będzie Umow cash poolingu rzeczywistego, a czynności wykonywane na podstawie ww. Umowy będą dokonane odpłatnie.

Wobec powyższego mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz charakter opisanych czynności należy uznać, że w niniejszej sprawie spełnione są przesłanki do uznania tych czynności za świadczenie usług.

W przypadku świadczenia usług, gdy jedna ze stron posiada siedzibę działalności gospodarczej poza terytorium kraju, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlega/ będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, czy też nie.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Z kolei w świetle art. 17 ust. 2 ustawy:

Pojęcie importu usług zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 9 ustawy, zgodnie z którym :

Powołany art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje na sytuację, w której podatnikiem staje się nabywca usługi, jeśli dokonał on nabycia usługi od usługodawcy spoza terytorium kraju. Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę.

Stosownie do art. 28a ustawy:

Wskazany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

W omawianej sprawie (jak wykazano wyżej) usługodawcą będzie podmiot zagraniczny tj. Podmiot z Czech.

Ponadto jak wynika z opisu sprawy - usługodawca Agent (czeski podmiot z Grupy) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług na terytorium Czech oraz nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz nie jest zarejestrowany na terytorium Polski jako podatnik VAT.

Usługobiorca - Państwo są podmiotem posiadającym siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski, nie będą posiadali na terytorium Czech siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej oraz nie będą zarejestrowani dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Czech.

Skoro zatem usługodawca tj. Podmiot z Czech będzie dokonywać czynności na podstawie Umowy cash poolingu rzeczywistego na rzecz Podmiotu polskiego tj. na rzecz Państwa, to czynności te wykonywane na podstawie ww. Umów będą podlegać opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy tj. Państwa., czyli zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy będą podlegać opodatkowaniu na terytorium Polski.

Reasumując, nabycie przez Państwa usług wykonywanych na podstawie Umowy cash poolingu przez Agenta (podmiot z siedzibą w Czechach) stanowi dla Państwa import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy, tym samym będą Państwo zobowiązani, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować ww. usługę stosownie do art. 28a ust. 1 ustawy na terytorium Polski.

Wobec powyższego oceniając Państwa stanowisko całościowo w zakresie pytania oznaczonego nr 1 należy uznać je za nieprawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług, objęte pytaniem nr 2,  dotyczą ustalenia czy w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, kwoty odsetek pobieranych z Państwa rachunku bądź wpłacanych na Państwa rachunek w ramach rozliczenia Umowy cash poolingu powinny wpływać na Państwa rozliczenia VAT. W szczególności, czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy VAT.

Zgodnie art. 86 ust. 1 ustawy:

Zgodnie natomiast z treścią art. 90 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy:

Należy również zauważyć, że w świetle art. 90 ust. 5 ustawy:

Jak wskazano powyżej, działania podejmowane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Systemie cash poolingu nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy. Odsetki uzyskane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Systemie nie stanowią wynagrodzenia z tytułu ich świadczenia. Tym samym nie będą one podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto należy wyjaśnić, że w wyniku importu usług, nabywca nie wykonuje żadnej usługi – jest wyłącznie zobowiązany do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu jej nabycia.

Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, iż do obrotu będącego podstawą do obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy, nie wlicza się takich zdarzeń jak import usług. Wartość importu usług nie powiększa kwoty obrotu, o którym mowa w art. 90 ustawy.

Państwo nabywając od Agenta (Podmiotu z Czech) usługi (import usług) nie wykonują żadnej czynności, o której mowa w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, są wyłącznie zobowiązani do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu ich nabycia.

Zatem wartość usług nabywanych od Agenta w ramach przedstawionej struktury cash-poolingu nie powinna być uwzględniana przez Państwa przy kalkulacji tzw. współczynnika, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy.

W konsekwencji powyższego, wartość sald na Państwa Rachunkach podlegających konsolidacji w ramach Systemu, jak również kwoty odsetek pobieranych z Państwa rachunków bądź wpłacanych na rachunki w ramach rozliczenia Systemu nie powinny wpływać na Państwa rozliczenia podatku od towarów i usług, nie powinny być również uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy. Kalkulacja tego współczynnika nie obejmuje bowiem kwot, które związane są z czynnościami wyłączonymi z zakresu opodatkowania VAT.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2b ustawy:

Wspominane wyżej cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. Przez cele inne niż działalność gospodarcza rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. Takimi sferami będą przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatna działalność statutowa.

Analiza przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że obowiązek ustalania zakresu prawa do odliczenia VAT naliczonego przy wykorzystaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a uzależniony został od łącznego spełnienia następujących warunków:

- podatnik wykonuje zarówno czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

- podatnik nabywa towary/usługi zarówno dla celów czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

- podatnik nie jest w stanie przyporządkować w całości nabywanych towarów/usług wyłącznie do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

W opisanej sytuacji mamy do czynienia z czynnościami (cash poolingu), które towarzyszą działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu Państwa działalności. Bowiem zasadniczym celem Umowy cash poolingu jest lepsze wykorzystanie posiadanych przez Grupę zasobów finansowych oraz minimalizowanie kosztów finansowania zewnętrznego.

Zatem, płatności otrzymywane w ramach systemu cash poolingu mieszczą się w sferze działalności gospodarczej podatnika wskazanej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a tym samym mieszczą się one w pojęciu „celów związanych z działalnością gospodarczą”, w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy.

Wobec powyższego, w związku z uczestnictwem w systemie, Państwo nie są zobowiązani do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Wobec powyższego Państwa stanowisko, w kwestii objętej pytaniem nr 2, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ocena Państwa stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, w kwestii objętej pytaniem nr 3, jest przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Ponadto odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji wskazać należy, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.