Z uwagi na to, że usługi udzielania pożyczek mieszczą się/będą się mieścić w zakresie czynności, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako wymienione wprost w tym przepisie, to usługi udzielania przez Państwa pożyczek na rzecz B. oraz spółek celowych korzystają/będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu fatycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 lutego 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych udzielania pożyczek. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 5 kwietnia 2024 r. (wpływ 5 kwietnia 2024 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

A. Sp. z o.o. [Wnioskodawca lub Spółka] jest spółką kapitałową z siedzibą w (...). Spółka prowadzi działalność deweloperską na rynku nieruchomości mieszkalnych i usługowych. Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przedmiotem przeważającej działalności Spółki, zgodnie z treścią wpisu Spółki w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, jest kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek (68.10.Z).

Przedmiotem pozostałej działalności Spółki, zgodnie z przedmiotowym wpisem, są m.in. roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, roboty związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej, rozbiórka i przygotowanie terenu pod budowę.

W przedmiocie działalności spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym nie figuruje udzielanie pożyczek, kredytów ani innego rodzaju działalność finansowa. Jednakże, Wnioskodawca planuje dokonanie odpowiedniej zmiany przedmiotu działalności w KRS.

W ubiegłych latach, Spółka uzyskała nadwyżki środków pieniężnych z działalności deweloperskiej, z których udzieliła pożyczki do spółki matki B. Spółka udzieliła na rzecz B. pożyczkę w 2021 r. (uruchomienia w 2021, 2022 i 2023), która na ten moment nie została jeszcze spłacona. Spółka udzieliła również na rzecz B. pożyczki w 2023 r.

Dodatkowo Spółka udzieliła 5 pożyczek do zależnych spółek celowych, jedną w 2021 r., pozostałe w 2023 r.

Powyższe pożyczki są udzielone ze środków własnych Spółki. Spółka udziela pożyczek odpłatnie, tj. za stosownym wynagrodzeniem w postaci oprocentowania pożyczki (odsetek). Spółka udziela pożyczek w celu zarobkowym, tj. z zamiarem osiągnięcia zysku z tytułu odsetek otrzymanych od pożyczkobiorców.

Jak już wspomniano, głównym przedmiotem działalności Spółki jest działalność deweloperska. (…). W latach 2021-2023 liczba mieszkań w projektach uruchomionych wyniosła (…), z kolei liczba mieszkań przekazanych wyniosła (…).

W związku z powyższym, głównym źródłem przychodów Spółki jest sprzedaż mieszkań w zrealizowanych projektach deweloperskich. Obrót wynikający z przychodów odsetkowych z tytułu udzielonych pożyczek jest marginalny w relacji do całości przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności gospodarczej Spółki.

Obrót wynikający z naliczonych odsetek w całkowitym obrocie Spółki wyniósł:

• w 2021 r. - ok. (…) %,
• w 2022 r. - ok. (…) %,
• w 2023 r. - ok. (…) %.

Należy jednak zauważyć, że marginalny udział przychodów odsetkowych w całości przychodów Spółki wynika z bardzo dużej skali realizowanych projektów deweloperskich. Jednakże, wartość zaangażowanego kapitału w udzielanie pożyczek nie jest mała, gdyż wynosi obecnie (…) zł.

Spółka nie posiada i obecnie nie planuje utworzenia dedykowanego zespołu zajmującego się przygotowywaniem, podpisywaniem oraz obsługą umów pożyczkowych. W proces zawierania umów pożyczkowych, jak również ich dalszej obsługi, zaangażowany jest niewielki odsetek pracowników Spółki, którzy wykonują również inne czynności niezwiązane z działalnością pożyczkową. Obecnie w udzielanie pożyczek jest zaangażowanych ok. (…) pracowników (z ok. (…) pracowników zatrudnionych w Spółce) na kilka dni w roku, wobec czego nie powstała konieczność wydzielania działu zajmującego się wyłącznie obsługą pożyczek.

Spółka nie prowadzi działań charakterystycznych dla podmiotów prowadzących profesjonalną działalność w obszarze usług pożyczkowych. W szczególności Spółka nie prowadzi działań marketingowych skierowanej na pozyskanie nowych klientów. Spółka obecnie nie posiada również Regulaminów udzielania pożyczek i postępowania w przypadku braku spłaty. Spółka posiada natomiast pisemne wzory umów pożyczek (na podstawie których zawierane są umowy pożyczek) i prowadzi kalkulacje odsetek należnych Spółce na bieżący okres.

W 2024 r. i kolejnych latach Spółka planuje udzielenie nowych pożyczek do B. Spółka planuje również udzielanie pożyczek do spółek celowych (tj. spółek powiązanych, które będą samodzielnie realizować projekty deweloperskie). Celem udzielenia pożyczek będzie wykorzystanie nadwyżek kapitału, wypracowanych przez Spółkę. Z perspektywy pożyczkobiorców pożyczki są alternatywą dla pozyskania zewnętrznego finansowania niezbędnego do realizowania projektów deweloperskich. Planowane są jedynie pożyczki do podmiotów powiązanych.

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku udzielanie pożyczek przez Wnioskodawcę na rzecz B. oraz spółek celowych stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które jest zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT w świetle art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT?

2.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że w zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku udzielanie pożyczek przez Wnioskodawcę na rzecz spółek celowych i B. stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które jest zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT w świetle art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku, udzielanie pożyczek przez Wnioskodawcę na rzecz B. oraz spółek celowych stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które jest zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT w świetle art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Wnioskodawca stoi również na stanowisku, że w zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku, udzielanie pożyczek przez Wnioskodawcę na rzecz spółek celowych i B. będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które jest zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT w świetle art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm., dalej: ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel […].

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT […].

1.Udzielenie pożyczek jako usługa opodatkowana VAT

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1.w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2.świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Z powyższego wynika, że aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Ponadto, musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

W wyniku opisanych transakcji pożyczkowych pożyczkobiorca otrzymuje kwoty pieniężne, a pożyczkodawca otrzymuje odsetki, które są wynagrodzeniem z tego tytułu. W takiej transakcji bezsprzecznie występuje zatem bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem i wynagrodzeniem, co potwierdza również Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 17 sierpnia 2021 r., sygn. 0112-KDIL3.4012.227.2021.1.LS: „Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych […]. Udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zamian za wynagrodzenie (odsetki), stanowi zatem odpłatne świadczenie usług, co do zasady, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

W analizowanym stanie faktycznym oraz w zdarzeniu przyszłym niewątpliwie dochodzi zatem do wykonania odpłatnej usługi. Spółka udziela pożyczek na rzecz B. i spółek celowych w sposób odpłatny za wynagrodzeniem w postaci odsetek. Spółka planuje dalsze odpłatne udzielanie pożyczek na rzecz B. i spółek celowych. Usługa polega zatem na udostępnieniu środków finansowych przez Spółkę, w zamian za wynagrodzenie otrzymywane od pożyczkobiorców w postaci należnych odsetek.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy czynność udzielania pożyczek w zamian za wynagrodzenie spełnia przesłanki uznania za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT.

2.Działanie w charakterze podatnika VAT

Jednakże, nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonana przez podatnika.

Działalność gospodarcza - według art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Tym samym, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wyłącznie wówczas, gdy dokonywane są przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Co istotne, udzielanie pożyczek należy uznać za działalność opodatkowaną VAT nawet wtedy, kiedy nie jest to główna działalność gospodarcza podmiotu. Powyższe wynika w szczególności z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w sprawie Galin Kostov C-62/12 z 13 czerwca 2020 r.

TSUE wskazał w ww. wyroku, że przedsiębiorcę należy uznać za podatnika także względem innej działalności wykonywanej przez niego w sposób okazjonalny, pod warunkiem, że takie czynności są działalnością gospodarczą. W orzeczeniu tym Trybunał podkreślił, że: „Podatnik VAT nie jest nim zatem tylko w odniesieniu do działalności, którą zgłosił jako działalność zwyczajową, lecz również w odniesieniu do każdej działalności wykonywanej za wynagrodzeniem, która w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy VAT jest „działalnością producentów, handlowców lub usługodawców”, w tym działalnością, która nie odpowiada jego działalności zwyczajowej.”

Stosując argumentację podniesioną przez Trybunał, należy wskazać, że skoro udzielanie pożyczek stanowi działalność gospodarczą, to ich udzielanie, nawet okazyjne, przez Spółkę, będącą podatnikiem VAT, powinno być traktowane jako dokonywane w ramach działalności gospodarczej, a zatem podlegające opodatkowaniu VAT.

W konsekwencji, udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, należy zaliczać do zawodowej działalności jednostki, tj. działalności gospodarczej, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku VAT, nawet, gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku VAT spełnia bowiem przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia czy statusu nabywcy.

Udzielanie pożyczek przez przedsiębiorcę uznaje się za podlegające VAT także wtedy, gdy nie jest to główna działalność gospodarcza jednostki. Powyższe potwierdza Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 23 stycznia 2023 r. sygn. 0111-KDIB3-1.4012.941.2022.4.AB, wydanej w stanie faktycznym, podobnym do analizowanego, dotyczącym udzielenia pożyczki na rzecz podmiotu powiązanego przez spółkę, której głównym przedmiotem działalności jest działalność niepożyczkowa (polegająca na produkcji i sprzedaży leków i wyrobów spożywczych). W opisie stanu faktycznego wskazano, że „pożyczkodawca posiada nadwyżki środków pieniężnych i udzieli Pożyczki w celu zarobkowym, tj. z zamiarem osiągnięcia zysku z tytułu odsetek otrzymanych od Pożyczkobiorcy.” Dyrektor KIS zgodził się z podatnikiem, że udzielenie pożyczek w tym przypadku należy uznać za działalność opodatkowaną VAT, argumentując, ze: „Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym.”

Analogiczne stanowiska zostały wyrażone również w interpretacji indywidualnej z 7 marca 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.136.2023.1.MSO, gdzie Dyrektor KIS zgodził się ze Wnioskodawcą, że: „Udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku VAT. Udzielanie pożyczek stanowi świadczenie na rzecz pożyczkobiorcy, polegające na udostępnieniu środków finansowych na wskazany w umowie okres czasu. W konsekwencji, czynność udzielania oprocentowanych pożyczek na rzecz Pożyczkobiorców, stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT” (podobnie w interpretacjach indywidualnych z 1 sierpnia 2023 r. sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.415.2023.1.KW, z 8 lutego 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.806.2021.1.IG).

Jak wynika ze stanu faktycznego, na moment złożenia wniosku Wnioskodawca w 2021 r. oraz w 2023 r. udzielił pożyczki na rzecz B. oraz spółek celowych. Równocześnie, Spółka planuje udzielanie podobnych pożyczek w przyszłości na rzecz B. oraz spółek celowych, które będą prowadzić projekty deweloperskie. Działalność w zakresie udzielania pożyczek jest zatem działalnością powtarzalną, nie jednostkową.

W momencie udzielania pożyczek Wnioskodawca jest podatnikiem podatku VAT czynnym. Środki pieniężne na udzielanie pożyczek pochodzą ze środków własnych Wnioskodawcy. Pożyczki zawierane są na warunkach rynkowych. Pożyczki mają charakter odpłatny - postanowienia umowy przewidują stosowne wynagrodzenie w postaci oprocentowania (odsetek).

Zatem, udzielanie pożyczek oraz planowane udzielania kolejnych pożyczek przez Spółkę posiada cechy powtarzalności z konkretnym celem uzyskania korzyści finansowych w postaci otrzymanych odsetek. Kontrahenci Wnioskodawcy są znanymi mu podmiotami, dlatego Wnioskodawca spodziewa się osiągnięcia dzięki nim konkretnych zysków.

Spółka pragnie podkreślić, że choć udzielanie pożyczek i inna podobna działalność nie została jeszcze ujawniona w PKD Wnioskodawcy (zarówno w KRS, jak i w umowie Wnioskodawcy), to Wnioskodawca planuje jednak dokonane odpowiednich zmian w tym zakresie.

Co istotne, Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 1 marca 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.120.2023.2.MG wskazał, że „wpis przedmiotu działalności gospodarczej (wg klasyfikacji PKD) do rejestru KRS nie ma decydującego znaczenia dla określenia zakresu wykonywanej faktycznie działalności, a w konsekwencji do określenia czy podmiot prawa podatkowego z tytułu wykonywanych czynności staje się podatnikiem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Podawany bowiem przy rejestracji podmiotów gospodarczych zakres działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności ma charakter orientacyjny”. (podobnie w interpretacjach indywidualnych z 9 czerwca 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.227.2021.2.SW, z 8 grudnia 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.765.2022.2.IO).

Wnioskodawca pragnie zauważyć, że analogiczne stanowiska do zaprezentowanych powyżej pojawiły się również w innych interpretacjach dotyczących udzielania pożyczek, w szczególności:

• interpretacji indywidualnej z dnia 9 lutego 2023 r., 0112-KDIL1-3.4012.537.2022.1.AKS;
• interpretacji indywidualnej z dnia 17 stycznia 2023 r., 0111-KDIB3-1.4012.10.2023.2.IO;
• interpretacji indywidualnej z dnia 8 grudnia 2022 r., 0111-KDIB3-1.4012.765.2022.2.IO.

Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, opisane we wniosku czynności polegające na udzielaniu oprocentowanych pożyczek przez Spółkę na rzecz B. i spółek celowych, spełniają przesłanki uznania za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Również planowane udzielenie pożyczek na rzecz B. i/lub spółek celowych będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. W konsekwencji, czynności udzielania oprocentowanych pożyczek, stanowi/stanowić będą odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Na marginesie Spółka pragnie zaznaczyć, że ewentualne wyłączenie z opodatkowania podatkiem VAT okazjonalnych, powtarzalnych pożyczek, udzielonych przez podatnika VAT byłoby naruszeniem zasad powszechności opodatkowania, neutralności i równego traktowania transakcji gospodarczych, zgodnie z którymi wszyscy podatnicy podlegają podatkowi VAT w ten sam sposób w przypadku tej samej działalności. W oparciu o zasadę powszechności opodatkowania należy stwierdzić, że wszystkie czynności o charakterze gospodarczym, które podejmuje podmiot zarejestrowany jako podatnik VAT czynny w ramach prowadzonej działalności i spełniający kryteria zakwalifikowania ich jako dostawy towarów bądź świadczenia usług powinny być uznane za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

3.Zwolnienie z VAT usługi udzielania pożyczek

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, każda czynność udzielania kredytu czy pożyczki uznawana jest za zwolnioną z podatku VAT. Przepis nie wprowadza wyjątków w zakresie statusu pożyczkodawcy czy częstotliwości z jaką ma on wykonywać czynność udzielania pożyczki. W konsekwencji, każda udzielona pożyczka, zgodnie z treścią ww. przepisu, jest zwolniona z podatku VAT - oczywiście w sytuacji, gdy pożyczkodawca działa jako podatnik VAT w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT.

Zatem z uwagi na fakt, że usługi udzielenia pożyczek świadczone przez Spółkę mieszczą się w katalogu czynności, o których mowa w ww. przepisie, w stosunku do nich znajdzie zastosowanie zwolnienie z podatku VAT. Wnioskodawca nie zrezygnował ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 22 ustawy o VAT, zatem brak jest podstaw do opodatkowania udzielonych pożyczek na tej podstawie.

W konsekwencji, opisane w stanie faktycznym usługi udzielenia pożyczek na rzecz B. i spółek celowych korzystają ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Ponadto, udzielone w przyszłości pożyczki na rzecz spółek celowych i B., opisane w zdarzeniu przyszłym, również będą korzystać ze zwolnienia z VAT, opisanego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Tym samym, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku udzielanie pożyczek przez Wnioskodawcę na rzecz B. i spółek celowych stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które jest zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT w świetle art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Ponadto, w zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku udzielanie pożyczek przez Wnioskodawcę na rzecz spółek celowych i B. również będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które jest zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT w świetle art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm., t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Według ust. 2 powołanego artykułu:

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką kapitałową i prowadzą działalność deweloperską. Są Państwo czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W przedmiocie Państwa działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym nie figuruje udzielanie pożyczek, kredytów ani innego rodzaju działalność finansowa, jednak planują Państwo dokonanie odpowiedniej zmiany przedmiotu działalności w KRS.

Głównym źródłem Państwa przychodów jest sprzedaż mieszkań w zrealizowanych projektach deweloperskich. Obrót wynikający z przychodów odsetkowych z tytułu udzielonych pożyczek jest marginalny w relacji do całości przychodów uzyskiwanych z tytułu Państwa działalności gospodarczej.

Uzyskali Państwo nadwyżki środków pieniężnych z działalności deweloperskiej, z których w 2021 r. udzielili Państwo pożyczkę do spółki matki B. w 2021 r. (uruchomienia w 2021, 2022 i 2023), na ten moment pożyczka nie została jeszcze spłacona. Udzielili Państwo też pożyczki w 2023 r.

Dodatkowo udzielili Państwo 5 pożyczek do zależnych spółek celowych, jedną w 2021 r., pozostałe w 2023 r.

Powyższe pożyczki są udzielone z Państwa środków własnych. Udzielają Państwo pożyczek odpłatnie i w celach zarobkowych, tj. za stosownym wynagrodzeniem w postaci oprocentowania pożyczki (odsetek) i z zamiarem osiągnięcia zysku z tytułu odsetek otrzymanych od pożyczkobiorców.

Nie posiadają Państwo i obecnie nie planują utworzenia dedykowanego zespołu zajmującego się przygotowywaniem, podpisywaniem oraz obsługą umów pożyczkowych. W proces zawierania umów pożyczkowych, jak również ich dalszej obsługi, zaangażowany jest niewielki odsetek Państwa pracowników. Obecnie w udzielanie pożyczek jest zaangażowanych ok. (…) pracowników (z ok. (…) zatrudnionych pracowników) na kilka dni w roku, wobec czego nie powstała konieczność wydzielania działu zajmującego się wyłącznie obsługą pożyczek. Nie prowadzą Państwo działań charakterystycznych dla podmiotów prowadzących profesjonalną działalność w obszarze usług pożyczkowych. W szczególności nie prowadzą Państwo działań marketingowych skierowanych na pozyskanie nowych klientów. Obecnie nie posiadają Państwo Regulaminów udzielania pożyczek i postępowania w przypadku braku spłaty. Posiadają Państwo natomiast pisemne wzory umów pożyczek (na podstawie których zawierane są umowy pożyczek) i prowadzą Państwo kalkulacje odsetek należnych na bieżący okres.

W 2024 r. i w kolejnych latach planują Państwo udzielenie nowych pożyczek do B. oraz do spółek celowych (tj. spółek powiązanych, które będą samodzielnie realizować projekty deweloperskie). Celem udzielenia pożyczek będzie wykorzystanie nadwyżek kapitału, wypracowanych przez Państwa. Planowane są jedynie pożyczki do podmiotów powiązanych.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, Państwa wątpliwości dotyczą kwestii czy udzielanie pożyczek na rzecz B. oraz spółek celowych stanowi/będzie stanowić odpłatne świadczenie usług, które jest/będzie zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynność polegająca na udzieleniu pożyczki pieniężnej podlegającej oprocentowaniu stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu jej udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy ta czynność nie znajduje się w jej zakresie przedmiotowym.

Charakter i cechy usługi udzielenia pożyczki wskazują, że czynność ta mieści się w definicji pojęcia „działalność gospodarcza”. W świetle art. 15 ust. 2 zdanie drugie działalność gospodarcza „obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”. Niewątpliwie przekazanie środków pieniężnych (a zatem wartości o charakterze niematerialnym) na rzecz pożyczkobiorcy, na określony okres czasu, za ustalonym wynagrodzeniem (oprocentowaniem), uzyskiwanym w ustalonych okresach rozliczeniowych, stanowi wykorzystywanie tych środków w sposób ciągły i w celach zarobkowych. Usługa tego rodzaju mieści się zatem w pojęciu „działalność gospodarcza” zdefiniowanym w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że opisane we wniosku czynności udzielania przez Państwa na rzecz pożyczkobiorców pożyczek spełniają przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu. Udzielenie bowiem pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, zaś Państwa (pożyczkodawcę) uznać za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

W konsekwencji wskazane we wniosku czynności udzielania przez Państwa odpłatnych pożyczek, na rzecz B. oraz spółek celowych, stanowią/będą stanowić odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, które podlega/będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział w odniesieniu do niektórych czynności zwolnienie od podatku. Regulacje w zakresie zwolnień od podatku zostały zawarte m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Należy wskazać, że ww. zwolnienie ma charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianych zwolnień wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku ze wskazanymi w ww. przepisach czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług finansowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Nadmienić również należy, że stosownie do art. 43 ust. 22 ustawy:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Zatem, w odniesieniu do przedstawionego we wniosku opisu sprawy, należy wskazać, że udzielanie przez Państwa na rzecz B. oraz spółek celowych odpłatnych pożyczek, mieści się/będzie się mieścić w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT, jako odpłatne świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Z uwagi na to, że usługi udzielania pożyczek mieszczą się/będą się mieścić w zakresie czynności, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy jako wymienione wprost w tym przepisie, to usługi udzielania przez Państwa pożyczek na rzecz B. oraz spółek celowych korzystają/będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

• stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz
• zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).