Rozpoznanie importu usług w związku z nabywaniem usługi związanej z organizacją i przeprowadzeniem sprzedaży akcji i zastosowanie zwolnienia od podatku VAT do nabywanej ww. usługi.

Interpretacja indywidualna

- stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe w kwestii braku obowiązku wykazania importu usług od Zleceniobiorcy, a także jest prawidłowe w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku do nabywanych usług.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 stycznia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 10 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy rozpoznania importu usług w związku z nabywaniem usługi związanej z organizacją i przeprowadzeniem sprzedaży akcji i zastosowania zwolnienia od podatku VAT do nabywanej ww. usługi. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest alternatywną spółką inwestycyjną (ASI) utworzoną i funkcjonującą zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t. j. Dz.U. poz. 681 z 2023 r.). Ustawa ta definiuje ASI jako alternatywne fundusze inwestycyjne, której wyłącznym przedmiotem działalności jest, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną (art. 8a ust. 1 i ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi). W związku z tym działalność Wnioskodawcy określona w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego opisana i zdefiniowana została jako „Działalność związana z zarządzeniem funduszami” PKD 66.40.Z oraz „Działalność trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych” PKD 64.30.Z.

Działalność Wnioskodawcy sprowadza się wyłącznie do inwestowania w instrumenty finansowe. Spółka nie wykonuje żadnej działalności producentów, usługodawców lub handlowców ani nie wykorzystuje towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych. W związku z tym Spółka nie jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny, nie wykonuje bowiem żadnych czynności podlegających opodatkowaniu w ramach działalności zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. W szczególności nie świadczy usług na rzecz podmiotów, w których akcje lub udziały inwestuje usług, nie prowadzi również działalności maklerskiej lub brokerskiej. Ponadto, posiadanie akcji lub udziałów w spółkach kapitałowych nie stanowi bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia prowadzenia działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę, bowiem nie prowadzi ona żadnej działalności gospodarczej.

W ramach prowadzonej działalności inwestycyjnej Spółka nabyła instrumenty finansowe w postaci akcji spółki akcyjnej („Spółka Akcyjna”). W 2022 r. akcjonariusze Spółki Akcyjnej, w tym Wnioskodawca, zdecydowali o sprzedaży akcji na rzecz inwestora branżowego („Transakcja”). Transakcja została dokonana w 2023 r.

Akcje Spółki Akcyjnej, zbyte w ramach Transakcji, nie odzwierciedlały:

• tytułu prawnego do jakichkolwiek towarów;
• tytułu własności nieruchomości;
• prawa rzeczowego dającego ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
• udziałów lub tytułów prawnych dających ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
• praw majątkowych, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Zbycie akcji Spółki Akcyjnej zostało poprzedzone przygotowaniem do sprzedaży, w szczególności działaniami związanymi z wyborem potencjalnych inwestorów i przedstawieniem im oferty sprzedaży. W tym celu podmiot zależny od Wnioskodawcy zlecił realizację określonych świadczeń związanych z organizacją i przeprowadzeniem sprzedaży akcji przedsiębiorcy zagranicznemu, z siedzibą w Niemczech, specjalizującemu się w świadczeniu usług wsparcia w tego typu transakcjach. Podmiot niemiecki nie ma w Polsce zasobów osobowych lub technicznych, stanowiących stałe miejsce prowadzenia działalności. Zobowiązania wynikające z tej umowy zawartej w 2022 r. pomiędzy zleceniobiorcą a zleceniodawcą („Umowa pierwotna”) zostały następnie przejęte przez akcjonariuszy Spółki Akcyjnej, w tym przez Wnioskodawcę, w wyniku zawarcia umowy nowacji.

W Umowie pierwotnej świadczeniodawca został określony jako „advisor” czyli doradca, który zobowiązany był do podjęcia na rzecz usługobiorcy wszelkich uzasadnionych ekonomicznie czynności w celu realizacji Transakcji, w szczególności do realizacji następujących świadczeń:

• Określenie przedmiotu planowanej Transakcji, w tym potwierdzenie z usługobiorcą przedmiotu działalności Spółki Akcyjnej, zakresu jej klientów, zakresu jej dostawców, należących do niej własności intelektualnych, jej udziałowców lub akcjonariuszy oraz zakresu personalnego osób zaangażowanych w Transakcję;
• Oszacowanie rynku potencjalnej Transakcji, w tym określenie zasadniczych obszarów i podmiotów konkurencyjnych wobec Spółki Akcyjnej;
• Przygotowanie zasad komunikacji oraz przygotowanie materiałów dotyczących komunikacji dla celów Transakcji, w szczególności określonych prezentacji na temat S.A. (np. „teaser” , „memorandum”, „road show presentation deck”);
• Doradztwo w zakresie strategii komunikacyjnej dotyczącej Transakcji oraz tzw. „equity story”, w szczególności dotyczącej kluczowych tez inwestycyjnych oraz czynników stanowiących o wartości Spółki Akcyjnej;
• Przygotowanie rekomendacji i informacji w zakresie określenia horyzontu czasowego procesu Transakcji, przygotowanie i egzekwowanie harmonogramu Transakcji;
• Przygotowanie zaleceń w zakresie struktury transakcji oraz wsparcie w przygotowaniu dokumentacji transakcyjnej we współpracy z profesjonalnymi doradcami Spółki Akcyjnej w tym zakresie;
• Przygotowanie rekomendacji w zakresie marketingu Transakcji;
• Przygotowanie tzw. długiej listy potencjalnych inwestorów oraz rekomendacji w zakresie tzw. krótkiej listy potencjalnych (rekomendowanych) inwestorów;
• Zarządzenie procesem nawiązania kontraktu z potencjalnymi inwestorami oraz przygotowanie informacji i ocen dla zleceniodawcy dotyczących stanowisk potencjalnych inwestorów lub ich propozycji;
• Współpraca ze zleceniodawcą w procesie negocjacji, w tym doradztwo i wsparcie zleceniodawcy w tym procesie, we współpracy z profesjonalnymi doradcami Spółki Akcyjnej;
• Koordynacja wszelkich audytów i weryfikacji due dilligence realizowanych przez potencjalnych inwestorów. Koordynacja procesu Transakcji oraz działań wszelkich zaangażowanych w Transakcję podmiotów;
• Raportowanie postępów prac, przygotowywanie zestawień lub prezentacji, spotkania z osobami reprezentującymi Spółkę Akcyjną lub jej akcjonariuszami;
• Świadczenie innych usług jeżeli ich wykonanie byłoby zalecane dla celów realizacji Transakcji.

Umowa jednocześnie zastrzega, że usługi zleceniodawcy nie obejmują:

• Doradztwa o charakterze specjalistycznym lub technicznym, w tym prawnym, regulacyjnym, podatkowym lub księgowym, które to usługi powinny być wykonane przez profesjonalnych doradców w tych dziedzinach;
• Zagwarantowania doprowadzenia do Transakcji lub zagwarantowania określonego efektu Transakcji;
• Działania Zleceniodawcy nie mogą być również uznane za doradztwo w zakresie procedowania lub wstrzymania się od procedowania transakcji, które to decyzje mają charakter decyzji biznesowych, za które odpowiedzialność bierze zleceniodawca (akcjonariusze).

Umowa zastrzega, że z listy wskazanych czynności zleceniobiorca podejmuje wszystkie wymienione czynności, bądź wyłącznie te, które są właściwe i ekonomicznie uzasadnione dla osiągnięcia celu współpracy w danej sytuacji.

W praktyce istotą świadczenia Zleceniobiorcy było pozyskanie inwestorów dla Spółki Akcyjnej i wsparcie w doprowadzeniu Transakcji do finału. Z perspektywy zleceniodawcy, ewentualne czynności w zakresie doradztwa lub rekomendacji wskazane powyżej miały ekonomiczne znaczenie wyłącznie jako element zasadniczego świadczenia zleceniodawcy. Celem zleceniodawcy było zlecenie wykonania kompleksowego świadczenia związanego z przeprowadzeniem Transakcji. Usługi Zleceniobiorcy nie obejmowały przechowywania instrumentów finansowych lub zarządzania nimi.

Skuteczne przeprowadzenie Transakcji jest również zasadniczym czynnikiem wpływającym na wynagrodzenie Zleceniobiorcy. Umowa przewiduje bowiem, że zasadniczą i dominującą częścią wynagrodzenia z tytułu świadczeń realizowanych przez zleceniobiorcę stanowi tzw. premia za sukces („success fee”), związana z doprowadzeniem do Transakcji. Ponadto, umowa przewiduje wypłatę określonych kwot wynagrodzenia na doprowadzenie do określonego etapu prac zmierzających do Transakcji (tzw. „milestones fee” np. należne po przygotowaniu memorandum inwestycyjnego lub po otrzymaniu pierwszej oferty zakupu akcji). Niemniej, suma milestones fee uiszczona na podstawie Umowy Pierwotnej przez Zleceniodawcę nie przekraczała 5% całkowitej sumy wynagrodzenia z tytułu opisanych usług Zleceniobiorcy.

Zobowiązania wynikające z Umowy Pierwotnej, zawartej pomiędzy Zleceniodawcą a Zleceniobiorcą, przejęte przez Wnioskodawcę w związku z zawarciem umowy nowacji, prowadzą do konieczności uiszczenia premii success fee przez akcjonariuszy Spółki Akcyjnej w związku z finalizacją transakcji, w części proporcjonalnej do posiadanych akcji.

W związku z zaistnieniem Transakcji i spełnieniem warunków przewidzianych w umowie, w związku z którymi usługodawcy przysługuje premia za sukces, usługodawca wystawił na rzecz ASI fakturę za wykonane usługi. W związku z tym powstała wątpliwość czy i jakie skutki podatkowe w VAT ASI powinna rozpoznać w przedstawionej sytuacji.

Pytania

1)Czy ASI ma obowiązek w przedstawionej sytuacji rozpoznać miejsce świadczenia usługi wykonywanej przez usługodawcę na terytorium Polski, a w konsekwencji wykazać import usług nabytych od kontrahenta?

2)W przypadku uznania w odpowiedzi na pytanie 1, że ASI ma obowiązek rozpoznania importu usług w Polsce, czy świadczenie opisane w stanie faktycznym podlega zwolnieniu z opodatkowania VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1) Wnioskodawca nie ma obowiązku rozpoznania importu usług świadczonych przez zagranicznego usługodawcę, z uwagi na fakt, że miejscem świadczenia usług opisanych w stanie faktycznym nie jest terytorium Polski.

Ad 2) W przypadku uznania stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania 1) za prawidłowe, rozstrzyganie kwestii wskazanej w pytaniu 2 będzie bezcelowe. Niemniej, z ostrożności, Wnioskodawca wskazuje, że w przypadku uznania, że ASI ma obowiązek rozpoznania w Polsce importu usług, świadczenie opisane w stanie faktycznym należy uznać za zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Uzasadnienie

Ad 1)

Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, importem usług jest świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 powyższej ustawy.

Z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT wynika z kolei, że podatnikami są osoby prawne, jednostki nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli spełnione są następujące warunki, dotyczące usługodawcy i usługobiorcy:

a)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)usługobiorcą jest:

(i)w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

(ii)w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Warto przy tym dodać, że pojęcie pozostałych przypadków należy rozumieć jako ustalenie miejsca świadczenia usług na terytorium Polski na podstawie innych przepisów niż art. 28b ustawy o VAT. Powyższe zasady mogą bowiem mieć zastosowanie wyłącznie w przypadku świadczeń realizowanych na terytorium Polski, co wynika z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przepisy ustawy o VAT przewidują dodatkowe zasady rozpoznawania importu usług w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, które Wnioskodawca pomija, bowiem nie mają one zastosowania w omawianej sytuacji.

Koncepcja stosowania rozliczenia świadczenia przez nabywcę w ramach importu usług opiera się więc na założeniu uproszczenia rozliczeń podatkowych i ograniczenia obowiązków administracyjnych (rejestracji, rozliczania podatku) w transakcjach pomiędzy usługodawcą spoza Polski na rzecz odbiorcy świadczeń, mającego siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. Przepisy regulujące zasady opodatkowania VAT odmiennie kształtują zasady rozliczeń transakcji pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą (B2B), odmiennie zaś - transakcji pomiędzy podatnikiem a konsumentem (B2C). Przy czym za konsumenta uznaje się w takiej sytuacji podmiot, który nie prowadzi działalności gospodarczej oraz nie ma obowiązku rejestracji dla celów VAT.

Z uwagi na terytorialny charakter VAT, opodatkowanie w schemacie importu usług może wystąpić wyłącznie wówczas, gdy miejscem świadczenia danych usług jest kraj właściwy nabywcy. Tylko wówczas stosowanie tego schematu jest celowe. W konsekwencji, analiza potencjalnych obowiązków Wnioskodawcy w omawianej sytuacji musi uwzględnić ocenę miejsca świadczenia usług wykonywanych przez podmiot niemiecki.

Zasady rozpoznania miejsca świadczenia wymagają ustalenia charakteru usługobiorcy, tj. jego statusu podatkowego w VAT. W zależności od posiadania lub braku posiadania statusu podatnika przez nabywcę usług, miejsce ich świadczenia jest ustalane w sposób odmienny. Art. 28a ustawy o VAT wskazuje, że dla potrzeb ustalania miejsca świadczenia, ilekroć mowa o podatniku rozumie się podmioty samodzielnie wykonujące działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 tejże ustawy, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na jej cel czy rezultat, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6. Za podatnika uznaje się także osobę prawną, która nie spełnia wskazanej powyżej definicji, a jest zidentyfikowana lub zobowiązana do identyfikacji dla celów VAT lub podatku od wartości dodanej.

Prowadzi to więc do wniosku, że pod pojęciem podatnika z perspektywy ustalania miejsca świadczenia rozpoznać należy:

• podatnika VAT w znaczeniu materialnym, w rozumieniu definicji art. 15 ust. 2 ustawy o VAT;
• podmioty, które podatnikami VAT obiektywnie nie są (nie prowadzą działalności gospodarczej), ale są zidentyfikowane lub są zobowiązane do takiej identyfikacji dla celów podatkowych jako podatnik.

Powyższe przepisy są zbieżne z treścią regulacji art. 17 Rozporządzenia Wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Rozporządzenie Wykonawcze” lub „Rozporządzenie 282/2011”). Przepis ów wskazuje, że:

1.W przypadku, gdy miejsce świadczenia usług uzależnione jest od tego, czy usługobiorca jest czy też nie jest podatnikiem, status usługobiorcy ustala się na podstawie art. 9–13 i art. 43 dyrektywy 2006/112/WE.

2.Osoba prawna niebędąca podatnikiem zidentyfikowana lub zobowiązana do identyfikacji do celów VAT na mocy art. 214 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE z uwagi na to, że jej transakcje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów są opodatkowane VAT lub z uwagi na skorzystanie z możliwości opodatkowania tych transakcji VAT, jest podatnikiem w rozumieniu art. 43 tej dyrektywy.

Warto zwrócić uwagę, że art. 9-13 Dyrektywy 2006/112/WE (dalej także: „Dyrektywa VAT”) definiują podatnika VAT w sposób analogiczny do definicji w art. 15 ustawy o VAT, a więc jako podmiot realizujący działalność gospodarczą. Z kolei art. 43 Dyrektywy VAT wskazuje, że dla celów stosowania przepisów dotyczących miejsca świadczenia usług podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 2 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług, oraz osobę prawną niebędącą podatnikiem, która jest zidentyfikowana do celów VAT, uznaje się za podatnika.

Przepisy te w sposób spójny wskazują, że rozpoznanie miejsca świadczenia w transakcjach pomiędzy podatnikami wymaga ustalenia, czy nabywca w istocie spełnia definicję podatnika w sensie materialnym (czy prowadzi działalność gospodarczą) oraz czy jest zarejestrowany dla celów VAT, jeżeli takiej działalności nie prowadzi.

Kolejne przepisy Rozporządzenia Wykonawczego wskazują natomiast jakie dane może pozyskać usługodawca, aby zweryfikować status nabywcy dla celów VAT. Z art. 18 ust. 1 Rozporządzenia 282/2011 wynika więc, że w przypadku braku odmiennych informacji status podatkowy nabywcy może być potwierdzony na podstawie posiadanego ważnego numeru VAT (lub informacji, że nabywca oczekuje na nadanie takiego numeru). Natomiast w przypadku braku odmiennych informacji, zgodnie z art. 18 ust. 2 Rozporządzenia Wykonawczego, nie przekazanie przez usługobiorcę jego numeru VAT nabywcy uzasadnione jest przyjęcie, że nabywca usług ma status osoby niebędącej podatnikiem. Odpowiednio więc do informacji otrzymanych od kontrahenta (lub posiadanych z innych źródeł) usługodawca powinien dostosować zasady opodatkowania VAT wykonywanych świadczeń i rozpoznać zakres terytorialny przepisów, które mają tu zastosowanie.

Odnosząc więc treść art. 28a ustawy o VAT oraz art. 17 Rozporządzenia wykonawczego do przedstawionego stanu faktycznego należy stwierdzić, że Wnioskodawca nie ma statusu podatnika z uwagi na brak prowadzenia przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przedstawionym w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT lub art. 9-13 Dyrektywy VAT. Prowadzenie działalności inwestycyjnej jako ASI oraz inwestowanie w instrumenty finansowe nie jest działalnością gospodarczą, nie mieści się bowiem w definicji działalności handlowej, usługowej, produkcyjnej, etc., a przez to nie wypełnia przesłanek wskazany w cytowanych przepisach. Nabywanie i zbywanie instrumentów finansowych (w tym akcji) stanowi bowiem wykonywanie przez Wnioskodawcę uprawnień właścicielskich.

Nie ulega też wątpliwości, że Wnioskodawca nie jest podmiotem zarejestrowanym dla celów VAT.

Czy mimo to Spółka, nie będąc podatnikiem VAT w sensie materialnym, może być objęta obowiązkiem rejestracji dla celów VAT? Możliwość ta wynika wprost z treści art. 43 Dyrektywy VAT - osoba prawna niebędąca podatnikiem, która jest zidentyfikowana dla celów VAT, jest również uznawana za podatnika dla potrzeb określenia miejsca świadczenia. Doprecyzowuje zaś tę sytuację cytowany wcześniej art. 17 Rozporządzenia wykonawczego, który odwołuje się do art. 214 ust. 1 pkt b) Dyrektywy VAT. Przepis ten mówi o zapewnieniu możliwości rejestracji dla celów VAT i uzyskania indywidualnego numeru rejestracyjnego przez każdego podatnika lub osobę prawną niebędącą podatnikiem, które dokonują wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów podlegających VAT albo każdy podatnik lub osoba niebędąca podatnikiem VAT, który skorzystał z możliwości objęcia WNT podatkiem VAT, zgodnie z art. 3 ust. 3 Dyrektywy VAT. Nie ma zaś takiego obowiązku w przypadku nabycia usług.

Także analiza przepisów polskiej ustawy o VAT wskazuje, że Wnioskodawca nie ma obowiązku rejestracji dla celów VAT - ani z perspektywy art. 96 ust. 1 ustawy o VAT (z uwagi na nieprowadzenie działalności gospodarczej), ani z perspektywy art. 97 ust. 1 - 3 ustawy o VAT. Przepis art. 97 ust. 1-3 ustawy o VAT wskazuje, że obowiązek rejestracji dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych obejmuje co do zasady podatników VAT w sensie materialnym (prowadzących działalność gospodarczą) oraz podmioty niemające statusu podatnika VAT, ale dokonujące nabyć wewnątrzwspólnotowych po przekroczeniu limitu przewidzianego w ustawie VAT.

Treść art. 97 ust. 3 ustawy o VAT wskazuje przy tym, że obowiązek rejestracji dla celów VAT UE obejmuje także, odpowiednio, podatników zdefiniowanych w art. 15, innych niż wymienieni w ust. 1 i 2, jeżeli nabywają usługi do których zastosowanie ma art. 28b, jeżeli usługi te stanowiłyby u nich import usług. Treść tego przepisu wyraźnie wskazuje, że ma on zastosowanie wyłącznie do podatników VAT w sensie materialnym, a więc podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Inaczej jednak niż podatnicy wskazani w 97 ust. 1 ustawy o VAT, podmioty te nie mają oni obowiązku rejestracji jako podatnicy VAT czynni. Przepis ten ma więc zastosowanie w stosunku do np. podmiotów gospodarczych wykonujących wyłącznie działalność zwolnioną z VAT lub podmiotów, które prowadzą działalność gospodarczą ale z uwagi na nieprzekroczenie limitu 200 tys. PLN nie mają obowiązku rejestracji jako podatnik VAT czynny. Nie ma zaś podstaw do rozszerzania zakresu powyższego przepisu na podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej, w tym na Wnioskodawcę.

Powyższe wskazuje więc jednoznacznie, że obowiązek rejestracji dla celów VAT w przypadku podmiotów innych, niż podatnicy VAT w rozumieniu art. 15 ust. 2 należy rozpatrywać wyłącznie z perspektywy dokonywania transakcji nabycia wewnątrzwspólnotowego towarów. Nabycie usług o charakterze transgranicznym takiego obowiązku nie wywołuje. Odnosząc powyższe uwagi do omawianego stanu faktycznego należy więc stwierdzić, że Wnioskodawca zarówno nie jest podmiotem, który wykonuje działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT (nie jest podatnikiem VAT w sensie materialnym) ani nie jest osobą prawną zobowiązaną do rejestracji dla celów VAT. W konsekwencji, w stosunku do Wnioskodawcy w omawianej sytuacji nie jest spełniona przesłanka definicji podatnika VAT wskazana w art. 28a ustawy o VAT. Z tego powodu opisane w stanie faktycznym świadczenie usług niemieckiego usługodawcy należy uznać za wykonane zgodnie z art. 28c ust. 1 ustawy o VAT, w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługodawcy, tj. na terytorium Niemiec.

Z uwagi na fakt, że miejscem świadczenia usługi kontrahenta niemieckiego nie jest Polska, nie mają zastosowania przepisy art. 2 ust. 9 ustawy o VAT oraz 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, bowiem obowiązek rozpoznania importu usług i rozliczenia świadczenia przez nabywcę danej usługi istnieje wyłącznie wówczas, gdy miejscem świadczenia danej usługi jest terytorium kraju (tj. Polski) a nabywcą jest podatnik lub podmiot niebędący podatnikiem, zobowiązany do rejestracji dla celów VAT. W omawianej sytuacji wskazane warunki nie są spełnione.

Ad 2)

Zwolnienie, o którym mowa w tym przepisie obejmuje „usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 646 i 825), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie”. Z przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wynika, że instrumentem finansowym są m.in. akcje. W związku z tym zwolnione z VAT są usługi pośrednictwa w obrocie akcjami (sprzedaży akcji).

Jednocześnie art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT zastrzega, że zwolnienie wynikające z m.in. art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT nie obejmuje usług doradztwa. Nie ma także zastosowania zwolnienie z VAT w sytuacji wskazanej w art. 43 ust. 16 ustawy o VAT, niemniej żaden z warunków opisanych w tym przepisie nie ma zastosowania w niniejszej sytuacji.

Czym jest usługa pośrednictwa w rozumieniu przedstawionym w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT? Definicja pojęcia „pośrednictwo” nie została uwzględniona w treści ustawy o VAT. Z tego powodu szczególne znaczenie ma praktyka interpretacji przepisów o VAT na poziomie zarówno krajowym, jak również Wspólnotowym, w orzecznictwie sądów administracyjnych i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej także: „TSUE”).

W oparciu o przykładowe, typowe dla linii orzeczniczej rozstrzygnięcia sądów administracyjnych, np. WSA w Warszawie sygn. III SA/Wa 1031/16 z 10 kwietnia 2017 r. oraz cytowanych w nich orzeczenia TSUE m.in. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig, C-235/00 CSC Financial Services oraz C-350/10 Nordea Pankki Suomi, należy stwierdzić, że:

• Pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów.
• Pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. W tym kontekście celem takiej działalności jest uczynić wszystko co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy.
• W skład usługi może wchodzić zwłaszcza prowadzenie negocjacji, ale nie tylko. Nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy świadczenie obejmuje wyłącznie usług o charakterze fizycznym, technicznym czy administracyjnym, które nie zmieniają sytuacji prawnej lub finansowej.
• Pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową.
• Działalność pośrednika z reguły obejmuje takie szeroki wachlarz czynności, w tym wyszukiwanie klientów, prowadzenie z nimi rozmów, przedstawianie oferty. Zakres ten może być uzupełniony o liczne, dodatkowe świadczenia. Usługi polegające na identyfikacji potencjalnych nabywców dla sprzedawanych udziałów, uczestniczeniu w negocjacjach oraz dokonywaniu analiz ofert kupna udziałów celem skutecznej realizacji transakcji na najkorzystniejszych warunkach, mogą być kwalifikowane jako usługa pośrednictwa w sprzedaży udziałów (vide wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2019 r. sygn. I FSK 1279/17).

W konsekwencji, praktyka stosowania prawa wypracowana przez organy podatkowe oraz sądy administracyjne przyjmuje, że usługa pośrednictwa powinna stanowić:

• usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,
• z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,
• celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy),
• usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Odnosząc wskazane powyżej przesłanki do omawianego stanu faktycznego nie powinno ulegać wątpliwości, że należy uznać je za spełnione. W konsekwencji usługi realizowane przez niemieckiego kontrahenta stanowią usługę pośrednictwa, objętą zwolnieniem zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Kontrahent niemiecki realizuje omawiane świadczenie za wynagrodzeniem, zobowiązując się do podjęcia wszelkich koniecznych kroków zmierzających do zawarcia przez strony transakcji finansowej w postaci zbycia udziałów w Spółki Akcyjnej. Pośrednik nie ma przy tym żadnego interesu w zakresie treści umowy pomiędzy stronami. Jego działania nie mają również charakteru technicznego lub administracyjnego, które pozostawałyby poza zakresem zwolnienia z VAT.

Kwestią wymagającą szczególnej analizy jest fakt występowania po stronie kontrahenta czynności, które umowa w pewnym zakresie definiuje jako „doradztwo” lub „rekomendowanie” (np. w zakresie strategii komunikacyjnej lub horyzontu czasowego). W ocenie Wnioskodawcy nie oznacza to jednak, że pomiędzy usługodawcą a Wnioskodawcą wykonywane było odrębne świadczenie o charakterze doradczym. Czynności te pozostają bowiem podporządkowane istocie świadczenia kontrahenta niemieckiego, a więc doprowadzenia do realizacji Transakcji. Czynności opisane jako „doradcze” mają charakter pomocniczy, nie stanowiąc dla Wnioskodawcy celu nawiązania relacji z kontrahentem. Są one pozbawione znaczenia ekonomicznego w oderwaniu od świadczenia usług pośrednictwa. Z tego powodu nie ma uzasadnienia rozdzielanie świadczenia kontrahenta oraz rozpoznawanie skutków VAT poszczególnych czynności, przewidzianych w umowie. W ocenie Wnioskodawcy zasadne jest w takiej sytuacji rozpoznanie jednolitej i kompleksowej usługi pośrednictwa finansowego, podlegającej zwolnieniu z opodatkowania VAT.

Warto zwrócić uwagę, że analogiczny pogląd odnaleźć można w cytowanym wcześniej orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie I FSK 1279/17 z 12 grudnia 2019 r. Sąd w tej sprawie uznał, że:

„(…) wszystkie czynności, które w ramach zawartej umowy wykonywać ma na rzecz skarżącej M. związane są bezpośrednio i nierozłącznie z usługą pośrednictwa w sprzedaży pakietu udziałów. W szczególności do zadań M. należy opracowanie koncepcji i struktury Transakcji, sporządzenie dokumentacji Transakcji, świadczenie usług wsparcia doradczego na rzecz Banku w zakresie przygotowania i prowadzenia procesu związanego z Transakcją oraz zarządzanie tym procesem. W rezultacie wszelkie czynności wykonywane na podstawie zawartej umowy z M. służą zawarciu Transakcji lub przygotowaniu do niej.

(…) działając z upoważnienia skarżącego, M. zaangażowany był w proces identyfikacji potencjalnych nabywców, uczestniczył w negocjacjach oraz dokonywał analizy ofert kupna udziałów celem skutecznej realizacji transakcji. Do zleconych na podstawie umowy zadań M., zalicza się ponadto czynności administracyjne, które miały wpływ na przeprowadzenie transakcji, w szczególności przygotowywanie dokumentacji, umawianie spotkań biznesowych oraz należyte reprezentowanie interesów Banku. Wskazane czynności typowe są dla świadczenia usługi pośrednictwa.

(…) na główny charakter usługi pośrednictwa względem pomocniczej usługi doradztwa finansowego wskazuje uzgodniona formuła wynagrodzenia dla M., przewidująca, że w zamian za wszystkie usługi świadczone na rzecz Banku mógł on otrzymać wynagrodzenie - wyłącznie w przypadku zawarcia i zakończenia (zamknięcia) transakcji sprzedaży udziałów. Brak odrębnie przewidzianego wynagrodzenia jednoznacznie wskazuje, że doradztwo finansowe stanowiło jedynie czynności pomocnicze względem usługi pośrednictwa. W sytuacji nieskuteczności działań pośredniczenia w sprzedaży udziałów M. nie przysługiwałoby bowiem żadne wynagrodzenie”.

Warto zwrócić uwagę, że powyższe orzeczenie dotyczyło świadczenia usług pośrednictwa w sprzedaży udziałów w spółce kapitałowej, w stosunku do których zastosowanie ma art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT. Niemniej, z uwagi na analogiczny charakter usługi, wnioski przedstawione przez sąd mają również zastosowanie w niniejszej sprawie.

Wnioskodawca zwraca również uwagę, że tożsame poglądy można odnaleźć w interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego, w szczególności w interpretacji wydanej przez Krajową Informację Skarbową w dniu 13 września 2023 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.299.2023.2.APR. W interpretacji tej organ podatkowy potwierdził zwolnienie z VAT transakcji pośrednictwa finansowego, dotyczącego zbycia udziałów lub akcji. Usługi będące przedmiotem świadczenia usługodawcy obejmowały m.in.:

• (…) zebranie kluczowych danych na temat przedsiębiorstwa i spółki-cel, jak również sektora, w którym funkcjonuje, w celu przygotowania transakcji i określenia przewag konkurencyjnych oraz głównych nośników wartości przedsiębiorstwa oraz spółki-cel;
• przygotowanie listy inwestorów, która po uwagach i akceptacji przez klienta będzie podstawą dla Państwa do zweryfikowania zainteresowania proponowaną transakcją wśród umieszczonych na niej inwestorów;
• zarządzanie procesem, obejmujące kontakty z inwestorami, przygotowanie pism i odpowiedzi, udział w spotkaniach;
• uczestnictwo w negocjacjach i doprowadzenie do podpisania przez zainteresowanych inwestorów zobowiązania do zachowania poufności (tzw. NDA);
• uzyskanie wstępnych ofert cenowych od inwestorów i zarekomendowanie tzw. krótkiej listy inwestorów, na podstawie której, po uprzedniej pisemnej akceptacji klienta,
• przygotowanie klienta oraz spółki-cel do spotkań z inwestorami oraz materiałów na takie spotkania;
• pomoc w określeniu wytycznych do przygotowania umowy sprzedaży, udzielenie wsparcia negocjacyjnego, w tym przygotowanie strategii negocjacyjnej, reprezentowanie klienta w negocjacjach ceny i innych warunków transakcji.

Wnioskodawca zwraca uwagę, że charakter świadczenia podatnika opisany we wniosku jest analogiczny do opisanego w niniejszym stanie faktycznym. Analogicznie, powinny mieć tu również zastosowane wnioski przedstawione przez organ podatkowy. Warto dodać że w cytowanej interpretacji organ podatkowy odnosił się również do skutków podatkowych usług doradczych, wykonywanych na podstawie umów doradczych odrębnych od umów pośrednictwa, w związku z czym ich charakter został rozpoznany autonomicznie (jako pozostający poza zakresem świadczenia kompleksowego). Okoliczność ta jest zasadniczo odmienna od przedstawionego w niniejszej sprawie stanu faktycznego, z tego powodu uzasadnione jest odmienne ukształtowanie skutków podatkowych w tym względzie.

Pogląd tożsamy do przedstawionego przez Wnioskodawcę odnaleźć można również w m.in.:

• Interpretacji indywidualnej prawa podatkowego wydanej w dniu 25 sierpnia 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.275.2023.5.RK;
• Interpretacji indywidualnej prawa podatkowego wydanej w dniu 18 stycznia 2023 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.520.2022.1.KK;
• Interpretacji indywidualnej prawa podatkowego wydanej w dniu 11 maja 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.737.2022.2.RK (w zakresie odpowiedzi na pytanie nr 3). W interpretacji tej Dyrektor KIS wskazał, że „(…) świadczone przez Konsultanta usługi pośrednictwa oraz usługi doradztwa inwestycyjnego, których przedmiotem była m.in. identyfikacja i przedstawienie Spółce potencjalnych nabywców, opracowanie memorandum informacyjnego dla potencjalnych inwestorów, nadzór nad due diligence i pracą innych doradców, a także czynności doradcze dotyczące np. sposobu prowadzenia negocjacji, sposobu prezentacji oferty B., stanowią jedno świadczenie kompleksowe i spełniają przesłanki wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT na podstawie tego przepisu”.

W związku z powyższymi argumentami Wnioskodawca wnosi o uznanie przedstawionego przez niego stanowiska za prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części nieprawidłowe i w części prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.) – zwanej dalej ustawą:

Na podstawie art. 2 pkt 1 ustawy:

W świetle art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy,

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Co istotne, nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług, określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Z opisu sprawy wynika, są Państwo alternatywną spółką inwestycyjną (ASI) utworzoną i funkcjonującą zgodnie z przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Ustawa ta definiuje ASI jako alternatywne fundusze inwestycyjne, której wyłącznym przedmiotem działalności jest, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. W związku z tym Państwa działalność określona w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego opisana i zdefiniowana została jako „Działalność związana z zarządzeniem funduszami” PKD 66.40.Z oraz „Działalność trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych” PKD 64.30.Z.

Wskazali Państwo, że Państwa działalność sprowadza się wyłącznie do inwestowania w instrumenty finansowe. Nie wykonują Państwo żadnej działalności producentów, usługodawców lub handlowców ani nie wykorzystują Państwo towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych. W związku z tym nie są Państwo zarejestrowani jako podatnik VAT czynny, nie wykonują Państwo bowiem żadnych czynności podlegających opodatkowaniu w ramach działalności zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy. W szczególności nie świadczą Państwo usług na rzecz podmiotów, w których akcje lub udziały inwestują, nie prowadzą Państwo również działalności maklerskiej lub brokerskiej. Ponadto, posiadanie akcji lub udziałów w spółkach kapitałowych nie stanowi bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia prowadzenia działalności gospodarczej przez Państwa, bowiem nie prowadzą Państwo żadnej działalności gospodarczej.

W ramach prowadzonej działalności inwestycyjnej nabyli Państwo instrumenty finansowe w postaci akcji Spółki Akcyjnej. W 2022 r. akcjonariusze Spółki Akcyjnej, w tym Państwo, zdecydowali o sprzedaży akcji na rzecz inwestora branżowego. Transakcja została dokonana w 2023 r.

Zbycie akcji Spółki Akcyjnej zostało poprzedzone przygotowaniem do sprzedaży, w szczególności działaniami związanymi z wyborem potencjalnych inwestorów i przedstawieniem im oferty sprzedaży. W tym celu podmiot zależny od Państwa zlecił realizację określonych świadczeń związanych z organizacją i przeprowadzeniem sprzedaży akcji przedsiębiorcy zagranicznemu, z siedzibą w Niemczech, specjalizującemu się w świadczeniu usług wsparcia w tego typu transakcjach. Podmiot niemiecki nie ma w Polsce zasobów osobowych lub technicznych, stanowiących stałe miejsce prowadzenia działalności. Zobowiązania wynikające z tej umowy zawartej w 2022 r. pomiędzy zleceniobiorcą a zleceniodawcą (Umowa pierwotna) zostały następnie przejęte przez akcjonariuszy Spółki Akcyjnej, w tym przez Państwa, w wyniku zawarcia umowy nowacji.

W Umowie pierwotnej świadczeniodawca został określony jako „advisor” czyli doradca, który zobowiązany był do podjęcia na rzecz usługobiorcy wszelkich uzasadnionych ekonomicznie czynności w celu realizacji Transakcji.

W związku z zaistnieniem Transakcji i spełnieniem warunków przewidzianych w umowie, w związku z którymi usługodawcy przysługuje premia za sukces, usługodawca wystawił na Państwa rzecz fakturę za wykonane usługi.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia, czy mają Państwo obowiązek w przedstawionej sytuacji rozpoznać miejsce świadczenia usługi wykonywanej przez usługodawcę na terytorium Polski, a w konsekwencji wykazać import usług nabytych od kontrahenta.

Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy:

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Według art. 17 ust. 2 ustawy:

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Miejsce świadczenia to nic innego jak miejsce opodatkowania danej czynności. Zatem, jego określenie ma istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia państwa, w którym powstanie obowiązek podatkowy z tytułu danej czynności.

W związku z powyższym należy przeanalizować kwestię dotyczącą miejsca świadczenia ww. usług.

Regulacje prawne w zakresie określania miejsca świadczenia usług, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

W myśl art. 28a ustawy:

Wskazany art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 681 ze zm.) - dalej jako u.f.i.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Według art. 8a ust. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 8a ust. 2 u.f.i.:

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 u.f.i:

Na podstawie art. 8b ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 8b ust. 2 u.f.i.:

Zgodnie z art. 70a ust. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 70a ust. 2 u.f.i.:

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 u.f.i.:

Według art. 70g ust. 1 u.f.i.:

Z powołanych przypisów wynika, że ASI może być prowadzona zarówno w formie spółek kapitałowych (sp. z o.o., spółka akcyjna), jak i spółek osobowych (spółka komandytowa i SKA). Jeśli ASI jest spółką kapitałową, to jest tzw. ASI „wewnętrznie zarządzaną”. Środki finansowe trafiają do takiej spółki i są przez nią zarządzane. Jeśli ASI jest spółką osobową, to jest tzw. ASI „zewnętrznie zarządzaną”. Wówczas środki finansowe trafiają do spółki osobowej, natomiast spółka osobowa jest zarządzana przez swojego komplementariusza – będącego spółką kapitałową (spółką z o.o. lub spółką akcyjną).

Celem ASI jest pozyskiwanie funduszy od wielu inwestorów i ich inwestowanie w celu zwiększenia kapitału (zarobieniu na inwestycjach).

Zarządzający alternatywną spółką inwestycyjną jest podmiotem zarządzającym tą spółką, w tym co najmniej zarządzającym portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem związanym z jej działalnością. Podejmuje decyzje w imieniu ASI, działa zgodnie z określonymi zasadami i strategiami inwestycyjnymi.

W analizowanej sprawie prowadzona przez Państwa działalność stanowi w istocie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Zgodnie z u.f.i., wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej (…) jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Zatem Państwa działalność prowadzona jest zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, która to jest strategią określającą sposób zarządzania kapitałem w celu generowania zwrotu dla inwestorów. Jak Państwo sami wskazali - Państwa działalność sprowadza się do inwestowania w instrumenty finansowe. W związku z tym nabywając instrumenty finansowe w postaci np. akcji spółki akcyjnej, a następnie dokonując ich sprzedaży w interesie inwestorów - wykonują Państwo działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, i są Państwo z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Przy ustalaniu miejsca świadczenia usług istotne jest czy usługa jest świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy, czy też na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1-3 ustawy:

1.Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

2.W przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

3.W przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.

Z powołanych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Ogólna zasada dotycząca określania miejsca świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami zawarta została w art. 28c ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:

Miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 oraz art. 28d, art. 28e, art. 28f ust. 1, 2 i 3, art. 28g ust. 2 i art. 28h-28n.

Obowiązek rozliczenia podatku od towarów i usług przez nabywcę z tytułu importu usług wynika z miejsca świadczenia tych usług. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Ponadto z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wynika, że rozliczenia podatku z tytułu importu usług dokonuje nabywca jedynie w przypadku, gdy łącznie są spełnione warunki (o których to mowa w lit. a) i b) powyższej regulacji) dotyczące odpowiednio usługodawcy jak i usługobiorcy. W sytuacji niespełnienia chociażby jednego z nich nabywca usług nie jest podatnikiem z tytułu dokonanego importu usług.

Z opisu sprawy wynika, że zbycie akcji Spółki Akcyjnej zostało poprzedzone przygotowaniem do sprzedaży, w szczególności działaniami związanymi z wyborem potencjalnych inwestorów i przedstawieniem im oferty sprzedaży. W tym celu podmiot zależny od Państwa zlecił realizację określonych świadczeń związanych z organizacją i przeprowadzeniem sprzedaży akcji przedsiębiorcy zagranicznemu, z siedzibą w Niemczech, specjalizującemu się w świadczeniu usług wsparcia w tego typu transakcjach. Podmiot niemiecki nie ma w Polsce zasobów osobowych lub technicznych, stanowiących stałe miejsce prowadzenia działalności. Zobowiązania wynikające z tej umowy zawartej w 2022 r. pomiędzy zleceniobiorcą a zleceniodawcą (Umowa pierwotna) zostały następnie przejęte przez akcjonariuszy Spółki Akcyjnej, w tym przez Państwa, w wyniku zawarcia umowy nowacji. W związku z zaistnieniem Transakcji i spełnieniem warunków przewidzianych w umowie, w związku z którymi usługodawcy przysługuje premia za sukces, usługodawca wystawił na rzecz Państwa fakturę za wykonane usługi.

W analizowanej sprawie, miejscem świadczenia usługi wykonywanej przez usługodawcę, posiadającego siedzibę w Niemczech, na Państwa rzecz - stosownie do treści art. 28b ust. 1 ustawy - jest miejsce w którym ich usługobiorca (czyli Państwo) posiada siedzibę, tj. terytorium Polski.

W przedstawionej sytuacji występują Państwo jako usługobiorca usługi związanej z organizacją i przeprowadzeniem sprzedaży akcji świadczonej na Państwa rzecz przez usługodawcę posiadającego siedzibę na terytorium Niemiec. Ponadto, podmiot niemiecki nie ma w Polsce zasobów osobowych lub technicznych, stanowiących stałe miejsce prowadzenia działalności.

W konsekwencji powinni Państwo rozpoznać w Polsce import usług i jako podatnik, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, zobowiązani są Państwo do opodatkowania nabywanych usług, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego na terytorium Polski.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania 1 jest nieprawidłowe.

Państwa wątpliwości w dalszej kolejności dotyczą możliwość zastosowania zwolnienia dla nabywanych usług, w przypadku obowiązku rozpoznania importu usług z tego tytułu.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi, usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 646, 825, 1723 i 1941), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.). Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. f) Dyrektywy 2006/112/WE:

Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw do papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.

Przy czym, stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 646 ze zm.):

Instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są papiery wartościowe.

Z kolei, jak stanowi art. 3 pkt 1 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi:

Ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych - rozumie się przez to:

a) akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467, 1488, 2280 i 2436), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne, bankowe prawa pochodne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.) i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,

b) inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego, odnoszące się do papierów wartościowych określonych w lit. a, walut, stóp procentowych, stóp zwrotu, towarów oraz innych wskaźników lub mierników (prawa pochodne).

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy:

Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1)tytuł prawny do towarów;

2)tytuł własności nieruchomości;

3)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

4)udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

5)prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Co istotne, pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Jednocześnie zgodnie z art. 43 ust. 22 ustawy:

Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1)jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2)złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:

Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powołane przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług których przedmiotem są instrumenty finansowe oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują pojęcia „pośrednictwo”, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa.

Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

• usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;
• z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej;
• celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy);
• usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

• wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy;
• uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę;
• prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji;
• nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

W zakres świadczonych przez Zleceniobiorcę usługi wchodzi szereg czynności, które nie ograniczają się wyłącznie do czynności technicznych. Całokształt czynności podejmowanych przez Zleceniobiorcę ukierunkowany jest na kojarzenie usługobiorcy z inwestorami zainteresowanymi objęciem akcji w Spółce Akcyjnej i doprowadzenie do transakcji nabycia przez inwestorów ww. akcji. Przedmiotem Umowy pierwotnej było:

• Określenie przedmiotu planowanej Transakcji, w tym potwierdzenie z usługobiorcą przedmiotu działalności Spółki Akcyjnej, zakresu jej klientów, zakresu jej dostawców, należących do niej własności intelektualnych, jej udziałowców lub akcjonariuszy oraz zakresu personalnego osób zaangażowanych w Transakcję;
• Oszacowanie rynku potencjalnej Transakcji, w tym określenie zasadniczych obszarów i podmiotów konkurencyjnych wobec Spółki Akcyjnej;
• Przygotowanie zasad komunikacji oraz przygotowanie materiałów dotyczących komunikacji dla celów Transakcji, w szczególności określonych prezentacji na temat S.A. (np. „teaser” , „memorandum”, „road show presentation deck”);
• Przygotowanie rekomendacji i informacji w zakresie określenia horyzontu czasowego procesu Transakcji, przygotowanie i egzekwowanie harmonogramu Transakcji;
• Przygotowanie zaleceń w zakresie struktury transakcji oraz wsparcie w przygotowaniu dokumentacji transakcyjnej we współpracy z profesjonalnymi doradcami Spółki Akcyjnej w tym zakresie;
• Przygotowanie rekomendacji w zakresie marketingu Transakcji;
• Przygotowanie tzw. długiej listy potencjalnych inwestorów oraz rekomendacji w zakresie tzw. krótkiej listy potencjalnych (rekomendowanych) inwestorów;
• Zarządzenie procesem nawiązania kontraktu z potencjalnymi inwestorami oraz przygotowanie informacji i ocen dla zleceniodawcy dotyczących stanowisk potencjalnych inwestorów lub ich propozycji;
• Współpraca ze zleceniodawcą w procesie negocjacji;
• Koordynacja wszelkich audytów i weryfikacji due dilligence realizowanych przez potencjalnych inwestorów. Koordynacja procesu Transakcji oraz działań wszelkich zaangażowanych w Transakcję podmiotów;
• Raportowanie postępów prac, przygotowywanie zestawień lub prezentacji, spotkania z osobami reprezentującymi Spółkę Akcyjną lub jej akcjonariuszami;
• Świadczenie innych usług jeżeli ich wykonanie byłoby zalecane dla celów realizacji Transakcji.

Dodatkowo zakres usług Zleceniobiorcy obejmował także czynności doradcze dotyczące np.

• strategii komunikacyjnej dotyczącej Transakcji oraz tzw. „equity story”, w szczególności dotyczącej kluczowych tez inwestycyjnych oraz czynników stanowiących o wartości Spółki Akcyjnej,
• doradztwa i wsparcia zleceniodawcy w procesie negocjacji, we współpracy z profesjonalnymi doradcami Spółki Akcyjnej,

jednak zauważyć trzeba, że czynności te są czynnościami dodatkowymi i służą osiągnięciu głównego celu jakim jest doprowadzenie do sprzedaży akcji.

Umowa zastrzega, że z listy wskazanych czynności zleceniobiorca podejmuje wszystkie wymienione czynności, bądź wyłącznie te, które są właściwe i ekonomicznie uzasadnione dla osiągnięcia celu współpracy w danej sytuacji.

W praktyce istotą świadczenia Zleceniobiorcy było pozyskanie inwestorów dla Spółki Akcyjnej i wsparcie w doprowadzeniu Transakcji do finału. Z perspektywy zleceniodawcy, ewentualne czynności w zakresie doradztwa lub rekomendacji wskazane powyżej miały ekonomiczne znaczenie wyłącznie jako element zasadniczego świadczenia zleceniodawcy. Celem zleceniodawcy było zlecenie wykonania kompleksowego świadczenia związanego z przeprowadzeniem Transakcji.

Skuteczne przeprowadzenie Transakcji jest również zasadniczym czynnikiem wpływającym na wynagrodzenie Zleceniobiorcy. Umowa przewiduje bowiem, że zasadniczą i dominującą częścią wynagrodzenia z tytułu świadczeń realizowanych przez zleceniobiorcę stanowi tzw. premia za sukces („success fee”), związana z doprowadzeniem do Transakcji. Ponadto, umowa przewiduje wypłatę określonych kwot wynagrodzenia na doprowadzenie do określonego etapu prac zmierzających do Transakcji (tzw. „milestones fee”, np. należne po przygotowaniu memorandum inwestycyjnego lub po otrzymaniu pierwszej oferty zakupu akcji).

Zatem świadczona przez Zleceniobiorcę usługa związana z organizacją i przeprowadzeniem sprzedaży akcji wypełnia wskazane wyżej istotne elementy, charakterystyczne dla usługi pośrednictwa.

Z okoliczności sprawy wynika, że Usługi Zleceniobiorcy nie obejmowały przechowywania instrumentów finansowych lub zarządzania nimi. Akcje Spółki Akcyjnej, zbyte w ramach Transakcji, nie odzwierciedlały:

• tytułu prawnego do jakichkolwiek towarów;
• tytułu własności nieruchomości;
• prawa rzeczowego dającego ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
• udziałów lub tytułów prawnych dających ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
• praw majątkowych, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Tym samym, świadczone przez Zleceniobiorcę usługi pośrednictwa w sprzedaży akcji spełniają przesłanki wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy i korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie ww. artykułu. Jednocześnie w analizowanej sprawie nie znajdują zastosowania wyłączenia, o których mowa w art. 43 ust. 15 i 16 ustawy.

Zatem, skoro wynagrodzenie należne za usługi pośrednictwa w sprzedaży akcji, stanowi wynagrodzenie za usługi zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, również import tych usług przez Państwa korzysta ze zwolnienia od podatku VAT.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP:/KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).